14-daagsch T ijd s c h r ift, waarin opgenomen het Maandblad SCHEEPSBOUW EN SCHEEPVAART tevens orgaan van

No. 23

12e Jaargang

7 November 1930

H E T S C H IP 14-daagsch

T ijd s c h r ift, waarin opgenomen het Maandblad „SCHEEPSBOUW EN SCHEEPVAART” tevens orgaan van

de Vereeniging van Technici op Scheepvaartgebied, het Scheepvaartkundig Instituut en Museum en den Centralen Bond van Scheepsbouwmeesters in Nederland

Redactie: Prof. J. C. Andriessen, Ir. A. van Driel en P. S. van 't Haaff M edew erkerst Ir. J. C. Arkenbout Schokker: Ir, L. Bosschart; Ir,-, F. Muller van Brakel; Prof, Ir. D. Dresden; Ir. M F. Gunning; Prof. P. Meyer; D. Schouten Hzn.; C. Verrney; Ir. G. Visser Pzn.; Prof. E. Vossnack; Mr, A. ], M. van Wessem e.a.

Overneming van artikelen, enz, verboden ingevolge art, 15 der Auteurswet 1912

Directeur: J. Moorman Uitgave van Moorman’s Periodieke Pers, Zwarteweg I, Den Haag, Telefoon 17783* ABONNEM ENT:

B in n e n la n d f 4 .— p e r k w a rta a l. B u ite n la n d

E 2 0 .—

p e r ja a r.

Loase n u m m e ri f I , —. A D V E R T E N T I Ë N

40 c e n t p e r reg el. B ij c o n tr a c t

v e rla a g d

tarief.

M. S. Kota Agoeng

|IP

/■ /

S i WmÈ 4 Ü ‘-'

mâ

lt t l

E S B " '

Afb.

I.

Ms. „Kota-Agoeng”.

Het m.s. Kota Agoeng is gebouwd op het Etablissement „Fijenoord” te Rotterdam. De voornaamste afmetingen van dit zusterschip van de door Fijenoord gebouwde motorvrachtschepen Kota Int en, Kota Gede en Kota Tjandi zijn: Lengte tusschen de loodlijnen 448’—4”, grootste breedte op buitenkant spanten 60’—6”, holte tot boven­ dek in de zijde 33’—6”, diepgang bij zomervrijboord 26’—7 1,4*Y terwijl het schip een draagvermogen bij zomervrijboord beeft van 9640 ton (Eng.) en de bruto en netto inhoud, onderscheidenlijk 7331,53 en 4600,56 register ton bedragen. Tegenover de andere Kota schepen is bet draagvermogen tengevolge van bet kléiner machinege'wicht 140 tons grooter. Flet schip is onder leiding van den technischen en nautischen staf van den Rotterdamschen Lloyd gebouwd onder het toezicht en volgens de hoogste klasse van Lloyd’s Register en voldoet aan de eischen van de Nederlandschè „Schepenwet”, „Inspectie van den Havenarbeid” en „Pelgrim-ordonnautie”. Het heeft 3 dekken met bak-, brug-, kampanje- en promenade­

dek en is voorzien van een „Star contra propeller” met roer, waardoor de schroef tengevolge van den „Hass”-vorm van den schroefsteven een soort waterturbine is geworden, De Kota IntcHj Gcde, Tjandi en Pinang hebben een „Oertz” roer. Men verwacht van de „Star” inrichting echter nog betere resultaten. Hoewel hoofdzakelijk bestemd voor de snelle vrachtvaart op Nederlandsch-Indië' (de dienstsnelheid is ruim 14 knoop), is het schip zeer geriefelijk ingericht. Een passagiersgelegenhekl voor 14 personen met ruime salons en hutten is in de midscheeps ondergebracht.' De tusscheudekken bieden plaats aa.n ongeveer 1300 Mekkagangers. Van de bemanning, die uit 55 koppen be­ staat, vinden de officieren een plaats in zijdekhuizen op de brug, het overige deel der bemanning is in den bak gehuisvest. Het schip is voorzien van een dubbelen bodem, ingericht voor de berging van Dieselolie, koel- en drinkwater en waterballast. Doof 8 waterdichte schotten is het schip onderverdeeld in voorpiek, ruim I, ruim II, voordieptank, motorkamer, achterdiep-

watervoerende buizen kunnen dus snel en gemakkelijk verwisseld worden. De koelspiralen in de 4 vries- en koelkamers zijn inge­ richt voor directe verdamping en hebben een totale strekkende lengte van 330 m voor de ruimen, met een totaal afkoelend oppervlak van 43 m2. Deze systemen zijn vervaardigd van inaadlooze stalen buis van 1 /4 ’’ (34/42 mm). ; Voor het laden en lossen zijn opgesteld: 11 lieren van 5 ton, 4 lieren van 3 ton en 2 hijschkranen van 3 ton hefvermogen, terwijl het tuig zoodanig is samengesteld, dat aan voor- en achtermast een last van 40 ton kan worden behandeld. Alle dekwerktuigen, inclusief de stuurmachine en het anker­ spil hebben electrische beweegkracht. Wat reddingmiddelen betreft, bestaat gelegenheid tot plaat­ sing van 8 sloepen onder Columbusdavits op de brug en 4 sloepen, "die door gewone davits bediend worden op. bet achter sloependek. Dc machine-installatie vraagt in het bijzonder de aandacht, daar deze geheel afwijkt van die der zusterschepen, welke door v „Fijenoord” gebouwd werden. Waren toch m.s. Kota Inten, Kotu Gcde, Kota Tjandi en Kota Pinang voor de voortstuwing " uitgerust met een dubbelwerkenden 7-cilinder „Fijenoord”M.A..N Dieselmotor van het langzaam loopende type, normaal X 86 ómw./min., voor het m.s. Kota Agocng zijn 2 snelloopende machines opgesteld, welke door middel van een Vulcan over­ brenging hun vermogen aan de schroefas afgeven. Elke hoofd.. motor is een 5-cilinder direct omkeerbare, dubbelwerkende twee',' takt machine, welke bij 215 omwentelingen per minuut normaal 2750 a.p.k. ontwikkelt bij een gemiddelden effectieven druk van 4,12 kg/cm2. Totaal worden dus aan de Vulcan overbrenging normaal 5500 apk afgegeven; hiervan wordt in de hydraulische koppe­ lingen en de tandwieloverbrenging pl.m. 5 % geabsorbeerd, zoodat aan de schroefas 5200 apk worden afgegeven, terwijl het aantal omwentelingen tot 86 per minuut wordt teruggebracht. Van de heide hoofdmotoren (zie afb. 2) zijn de 5 arbeids... cilinders met een middellijn van 520 mm en een slaglengte van 700 mm direct in een groep achter elkaar geplaatst. Aan de voorzijde van de krukas zijn de spoelpomp en de luchtcompres­ Afb. 2. Één der hoofdmotoren. sor opgesteld. De spoelpomp is als eenkruks dubbelwerkende tandempomp uitgevoerd, terwijl de compressor van het gebrui­ tank, ruim III, ruim IV en achterpiek. De dieptanks zijn inge- kelijke 3-traps type is, met tusschenkoeling. De algemeene con­ richt voor het vervoer van eetbare olie. structie van de motoren is overigens geheel gelijk aan die van Midscheeps aan stuurboord op het bovendek bevinden zich de de langzaam loopende machines met de grootere afmetingen van vries- en koelkamers. De koelinstallatie is gefabriceerd en geheel 700 mm cilinder diameter en 1200 mm slag, waarvan reeds ver­ bedrijfsvaardig opgeleverd door de N.V. Koeltechniek Apeldoorn schillende malen een volledige beschrijving werd gepubliceerd, te Apeldoorn. De vier te koelen ruimten hebben een totalen zoodat wij hierover thans niet behoeven uit te wijden. inhoud van ruim 57 nr’. In de gang tusschen bedoelde koel- en > Door de opstelling van 2 machines moesten de afmetingen der vriesruimen zijn bovendien ppgesteld een ijsgenerator, inhoudende ■beide, iiitlaalgassenleidingen voor top en bodemzijde der cilinders, 8 stuks ijscellen voor ijsstaven van 6 kg, benevens een vertind alsmede de persspoelluchtleidingen dwarsscheeps zooveel mogelijk plaatijzeren drinkwaterkoeler met inhoud van 350 1. Beiden be­ beperkt, worden, hetgeen bereikt is door de ongekoelde afvoervatten een verdamperspiraal voor directe verdamping, zijn gassenleidingen en de spoelluchtleiding van elke machine in één geheel geïsoleerd met 2 X 6 cm dikke kurkplaten en voorzien gietstuk samen, te bouwen, waardoor tevens een goede gehtidvan teakhouten omtimmering. W aar voor afkoeling der vries- . demping verkregen wordt (zie afb. 3. Inrichting Machinekamer en koelkamers directe verdamping is toegepast, is de machine- ; en afb. 4 Gezicht in Machinekamerkap). Ook de zui'gspoelluchtinstallatie een zeer eenvoudige. De vertikale eukelwerkende ; leiding vraagt bij het groote aantal omwentelingen der éénkruks 1-cilinder ammoniakcompressor heeft bij 150 omwentelingen per spoelpompen bijzondere voorzorg, om het geraas van het aan­ minuut een capaciteit van 9.000 calorieën per uur bij — 10 C. zuigen^ zoo goed mogelijk te dempen. Om die reden zijn alle verdamper- en + 30 C. koelwatertcmperatuur. Zij is direct hochtpijpen van gietijzer vervaardigd, terwijl de rechtopgaande gekoppeld aan een drupwaterdichten gelijkstroom shuntmotor plaatijzeren aanzuigschacht, van het sloependek af door'steek­ van 11A/Ó pk, waarvan het aantal omwentelingen tusschen 150 en bouten verstijfd en aan de binnenzijde van een houtbekleeding 180 per minuut regelbaar is. Compressor en motor zijn samen­ voorzien is.^ Op het sloependek zoowel als in de machinekamer gebouwd op een zware gietijzeren voetplaat, waardoor een zeer is de zuigleiding van geluiddempers „N.n.” voorzien; bovendien stabiel aggregaat verkregen is en de machinekamer zeer klein kan de S.B. machine door een afzonderlijke gietijzeren leiding gehouden kon worden. De condensator is een z.g. dubbelpijp- met geluiddemper „N.n.” ook onder de machinekamervloer aan­ tegenstroomconclensator. Hij is in de onmiddellijke nabijheid van zuigen, waardoor daar een goede ventilatie wordt verkrëgen. den compressor en het motorruinr opgesteld en bestaat uit twee De beide hoofdmotoren zijn direct op, den dubbelen bodem elementen, elk met 13 dubbelpijpen en is 1.60 m lang. De con­ geplaatst. De koeling der cilindervoeringen en -deksels geschiedt densator heeft een afkoelend oppervlak van 6 V2 m 2 en is uitge­ door middel van zoet water, dat in een geheel gesloten circuit voerd met verwisselbare binnenpijpen, voorzien van een rood­ wordt rondgevoerd. De zuigers worden door smeerolie gekoeld. koperen voering met een dikte van l mm. Eventueele versleten Voor de circulatie van het koelwater en de koelolie zijn 2 verti­

Algemeen plan ms, „K ola Agoeng” .

cale „Drysdalc” pompen „ F ” opgesteld, waarvan 1 als reserve dienst doet. Elk pomp-aggregaat bestaat uit een vertikalen electromotor, welke twee centrifugaalpompen aandrijft. De bovenste pomp ivS van het „Upright” type, niet zelf aanzuigend, met een capaciteit van 250 n r koelwater per uur tegen 25 m manometrische opvoerhoogte, terwijl de onderste pomp van het zelfaanzuigend „Centrex” Hype is, met een capaciteit van 105 nr1 smeerolie per uur tegen 40 m manometrische opvoerhoogte bij 1450 omw./min. Het van de hoofdmotoren af vloeiende koelwater passeert, alvorens door de pomp aangezogen te worden, den

zoetwaterkoeler „D.D.” met een V.O. van 210 ma. Boven in de machinekamerkap is op het gesloten systeem een expansietank „M .ni.M aangesloten. De koelolie voor de zuigers wordt door de „Centrex” pomp uit een dubbelenbodemtank aangezogen en naar de beide hoofd­ machines geperst. Hier wordt zij door telescooppijpen den zuigers toe- en af gevoerd en stroomt vervolgens via een filte r' „0 .0 / 1 door den koeler ,,E .E /’ met een verkoelend oppervlak van 170 m3 terug in den dubbelehodemtank. Voor de circulatie der smeerolie voor de lagers en verdere

' A.

Hoofdmotoren, type D.5.Z, S2/70, 2 X 2750 apk n — 215. B. ,,Vulcan” hydraulische, overbrenging, 215 up 86 omw./min. C. Dieseklynamo’s, 200 "kW, D. Havendynamo, 50 kW. E. Zeewaterkoelpomp, 380 m3/30 m. F. Gecomb, koelpompen voor hoofdmotoren, zoetwater v. cilinders- 250 ms/25 m, smeer­ olie v. zuigers 105 ma/40 m. Q. Smeeroliepompen hoofdmotoren, 52 m8/30 m. H. Smeeroliepompen v. „Vulcan” overbrenging, 100 m3/35m smeerolie. K. Zeewaterkoelpomp’ voor smeeroliekoeler . . „Vulcan” overbrenging 60 m8/30 m. L. Sanitarypomp, "60 m?/30 m. M. Hulpcompressor, 550 nia/75 atm. N. Noodcompressor, 15 ni8/75 atm, O. Ballastpomp, 320 ms/30 m, P. Brandstofdagpompen, 25 ma/20 m. R, Drinkwaterpompen, 6 m3/30 m. S. Brandstofseparators, 5000 Lr/uur. T, Electr. Brandstofvoorwarmer, 24 kW. U. Brandstofovernamepomp, 250 m'3/25 m. V . Lenspomp, 40 m3/25 m. W, Smeerolieseparators, 1200 Lr/uur. X. Electr. smeerolievoorwanner, 14 kW. Z. Hulpstoomketel, 43 m2 V.O. 7 atm. AA. Voedingpotnp v. ketel. BB. Res. smeeroliepomp voor Dieseldynamo’s, 3 ma/34m.

Afb. 3.

Inrichting machinekamer.

CC. Klapperoliepomp, 80 in3. DD. Zoetwaterkoeler voor cilinders hoofdmoto­ ren 210 ms. EE. Koeloliekoeler voor zuigers hoofdmotoren, 170 m2. FF. Snieeroliekoélèr voor hoofdmotoren, V.O. 28,7 nr. QG. Verdamper, 20 ton/2 4uur. HH. Smeeroliekoeler voor „Vulcan” overbren­ ging, V.O. 28,1 nr. KK. Smeeroliekoeler voor Dieseldvnamo’s, V.O. 1,8 nr. LL. Smeeroliekoeler voor havendynamo, V.O. 0,93 m3. MM. „Auto-Klean” smeeroliefilters v. „Vulcan” overbrenging. NN. „Auto-Klean” smeeroliefilter voor hoofd­ motoren. OO. Filter in koelolieleiding v. d. zuigers hoofdniotoren. P P . „Auto-Klean” smeeroliefilters voor Diesel­ dynamo’s. RR. Inblaasvaten voor hoofdmotoren, inhoud 210 L r/75 kg. SS. Inblaasvaten voor Dieseldynamo’s, inhoud 80 L r/75 kg. TT. L. D. aanzetvat voor hoofdmotoren, 14.13 ma/25 kg. UU. Aanzetvat voor Dieseldynamo’s, 400Lr/25 kg. VV. H. D. voorraad luchtvaten, 2570 L r /75 kg. WW.Voorraadvat voor reserve inblaaslucht, inh.

bewegende deelen der hoofdmotoren zijn 2 „Stothert & Pilt” electrisch gedreven, roteerende smeeroliepompen „G” opgesteld, waarvan een pomp als reserve. Deze pompen zijn van het snelloopende type en hebben elk1 een capaciteit van 52 m8 smeerolie per uur tegen een manometrische opvoerhoogte van 30 m bij 730 omw./min. Om vloerruimte te winnen zijn deze beicle pompen

2570 L r /75 kg. XX. Smceroliedruktank voor „Vulcan” overbren­ ging, 4100 Lr. ZZ. Solar olietank, 1500 Lr. Aa. Compressorolietatik, 500 Lr. Bb. Cilinderolie voorraadtank, 13700 Lr. Cc. S meer o1iebezinktank hoofdmotoren, 3425 Lr. Del. Smeeroliebezinktank Dieseldynamo’s, 600 Lr. Ee. Smeerolie voorraadtank 28 m*. Ff. Smeerolie afvloeitank voor „Vulcan” over­ brenging 18 ma. Gg. Smeerolie bergingstank 17 m3. Hh. Smeerolie afvloeitank van hoofdmotoren^ 720 Lr. Kk. Smeerolie afvloeitank separators, 2500 Lr. LI. Smeerolie afvloeitank. van Dieseldynamo’s, 500 Lr. Mm. Expansietank v. cilinderkoeling hoofd­ motoren. Nn, Geluiddempers in zuigspoêlluchtleiding. Oo. Hulpcondensor. Pp. Schakelbord, Rr. Magazijn. Ss. Gecomb. draai-, boor-, schaaf- en fraisbank. Tt. Slijpsteen. Uil. Ijsmachine. Vv. Condensor voor ijsmachine. Ww. Torninrichting van hoofdmotoren en as­ leiding. Xx. Magnetische filter v. „Vulcan” overbrenging.

op den koeloliekoeler „E.E.” geplaatst. De pomp perst via' een „Autoklean” filter „N .N .” en den smeeroliekoeler „F.F.” met een verkoelend oppervlak van 28,7 m 8 -naar de beide hoofd­ motoren, waarin de olie van alle smeerpunten zich verzamelt in de afvloeibakken onder de fundatieplaten en afstroomt naar de beide afvloeitanks „H.li.”, welke in den dubbelen bodem zijn

Afb. 4. Gezicht in machinekamerkap.

Afb. 5.

„Vulcan-overbrenging".

ingelaten en waaruit zij weer door de pomp wordt aangezogen, Het noodige zeewater, dat door de diverse koelers circuleert, wordt opgevoerd door de electrisch gedreven centrifugaalpomp „E” van het fabrikaat Pannevis te Utrecht met een capaciteit van 380 n r per uur tegen 30 m manometrische opvoerhoogte. Als reserve voor deze pomp dient de electrisch gedreven „Borga” roteerende ballastpomp „O ”, welke een capaciteit heeft van 320 nf' per uur tegen 30 m manometrische opvoerhoogte. Laatstgenoemde pomp dient tevens als hoofdlenspomp. De Vulcan koppeling „B” bestaat uit een enkelvoudige tandwieloverbrenging, waarvan elk der beide rondsels onedr tusschcnschakeling van een hydraulische koppeling door een Dieselmachine wordt aangedreven. Deze koppelingen hebben het groote voordeel, dat zij zeer elastisch zijn, zoodat de stooten van het

Afb. 6. „Vnlcan"-overbrenging,

betrekkelijk onregelmatige arbeidskoppel der Dieselmotoren niet worden overgebracht op de tandwielen. Welk een effectief voor­ deel dit is, spreekt zeker wel het beste hieruit, dat de middellijn van de asleiding achter de overbrenging bepaald wordt naar de formules der klassificatiebureaux, welke gelden voor een turbincinstallatie, zoodat de asleiding belangrijk lichter wordt dan bij directe Dieselaandrijving. De gewichtsbesparing in de asleiding bedraagt dan ook bij deze installatie ca. 20% vergeleken met die der zusterschepen. De Dieselmotoren-kunnen met het oog op kritische aantallen omwentelingen zoo geconstrueerd worden, dat het eigen trillingsgetal van de motoras met één koppelinghelft zoo hoog ligt, dat binnen het geheele bedrijfsgebiecl der machine geen kritisch aantal omwentelingen voorkomt.

Afb. 7.

Èén der „V ulcaiï' koppelingivaaiers.

Een ander voordeel is, dat wanneer liet vaarplaii van het schip gedurende een gedeelte van het traject een verminderde snelheid vraagt, dit bereikt kan worden door één der machines uit te schakelen, terwijl de andere op vol vermogen de schroef aan­ drijft, daarbij dus met het gunstigste brandstofverbruik werkend, hetgeen niet het. geval is, wanneer men een direct gekoppelden Dieselmotor sterk onderbelasten moet, In geval van averij aan één cler machines behoeft niet te worden, gestopt, doch kan op één machine worden doorgevaren, terwijl de andere gerepareerd wordt. H et inanoeuvreeren in de haven, zal veelal hietjééii 'machine kunnen geschieden, zooclat het aanzetluchtverbruik belangrijk geringer zal zijn, dan bij een .direct...gekoppelden motor van veel grootere afmetingen. Als gevolg hiervan kan het aantal voorraadluchtvaten en de capaciteit van den hulpcompressor niet onbelangrijk kleiner genomen worden. Een der grootste voordeelen van dergelijke installaties mag wel genoemd worden de mogelijkheid, om zelfs bij zeer groote vermogens snelloopende machines met een lage bouwhoogte toe te passen, terwijl men de omwentelingssnelheid van de schroef toch zoo laag kan kiezen, dat deze het kunstigste nuttig effect heeft., Speciaal voor passagierschepen zijn cle laag gebouwde Diesel­ motoren van groot belang, omdat daardoor boven de machine­ kamer voor een groot gedeelte de dekken kunnen worden door­ getrokken, zooclat.men veel ruimte voor accommodatie wint. Een sprekend voorbeeld hiervan is het motormailschip St. Lotus van de. Hamburg-Amerika-Lij11, met een ■totaal vermogen van 12.000 apk over twee schroeven verdeeld, welke elk door 2 dubbelwerkende, tweetalct Dieselmotoren vair het „M.A.NT-type: worden aangedreven. ■■.....................

Van cle 29 sinds Juni 1924 bestelde installaties met Vulcan overbrengingen moge hier nog genoemd worden de Duitsche kruiser „A ’?, welke uitgerust wordt met Dieselmotoren met .een totaal vermogen van 50.000 apk. De V uicanóver] iren ging van het m.s. Kota Agocng (zie afb. 5 en 6) is geleverd door de ,,Deutsche Schiffs- und Maschitienbau A.G., .Werk W eser te Bremen. Elk der beide vloeistofkoppèlingen bestaat uit een primairen en een secunclairen waaier, welke met de open zijden tegenover elkaar zijn opgestelcl. De waaiers zijn van ingegoten radiale schoepen voorzien (zie -afb. 7). De beide primaire waaiers zijn elk aan een Dieselmotor gekoppeld, terwijl de secundaire waaiers op de beide ronclselasseii bevestigd zijn. Tenslotte grijpen beide rondsels in op het groote tandwiel op de aslei ding. Tevens is in cle overbrenging het één'schijfs stuwblok gebouwd. De overbrengingsverhoucling tusschen rondsels en tandwiel is 2,41. Aan den primairen waaier is een gietijzeren kap gebout, welke den secunclairen waaier geheel 0111geeft en met een labyrinth op de secundaire as afsluit. De vrijsïag tusschen de beide waaiers bedraagt 10 mm, cle diameter van .cle waaiers 2650 111111. W anneer bij gevulde koppelingen de primaire waaiers worden aangedreven, zullen met een zeker percentage slip de secundaire waaiers worden medegenomen, terwijl cle vloeistof in de koppelingen circuleert, waarbij cle ■strooming in radiale richting plaats heeft. Het slippercentage bedraagt bij deze installatie in normaal bedrijf 3,5%. De vulling der koppelingen geschiedt met smeerolie, welke , onder geringen druk door de holle rondselassen wordt toege­ voerd. In den buitenomtrek van cle primaire waaiers zijn een aantal gaten geboord, waardoor de koppelingen kunnen leegstroomen. Deze gaten kunnen door een ring, welke axiaal ver­ schuifbaar- is, *worden afgesloten. In normaal bedrijf wordt, zooals boven vermeld, 3^2 % van het vermogen in de koppelingen geabsorbeerd, waardoor de smeerolie verwarmd wordt. Om deze verwarming binnen toelaatbare grenzen te houden worclt dan ook de olie voortdurend in circulatie gehouden, doordat de schuiven in de olietoevoerleidingeu aan de einden der rondselassen ge­ opend blijven, waardoor tegelijkertijd eventueele lekverliezen worden aangevuld. De verwarmde olie vloeit clan door de labyrinthen langs cle secundaire assen af in een verzameltank, welke onder de overbrenging in clen dubbelen bodem van het schip is ingebouwd. Wanneer een koppeling geledigd moet worden, sluit men cle toevoer schuif en schuift met een stangenstëlsel gelijk­ tijdig de afsluitring op de primaire waaierkast vrij van cle aïvloëigaten, 'zooclat cle olie snel wegstroomt. Dit geschiedt voor elke koppeling afzonderlijk met een handel bij den manoeuvreerstand van de betreffende machine. H et geheel van koppelingen en tandwieloverbrenging is aan de bovenzijde door een gietijzeren kast afgesloten. De benoocligde smeerolie voor het vullen der koppelingen en voor de smering der tandwielen en lagers wordt opgevoerd door een der beide electrisch gedreven roteerende „Stothert & Pitt” pompen ,,14”, waarvan een pomp als reserve dient. De pompen zijn van het horizontale type en worden mét een wormoverbrenging door een verticalen electromotor aange­ dreven. Élke pomp heeft een capaciteit van 100 m3 smeerolie per uur tegen 35 m manometrische opvoerhoogte. De smeerolie wordt uit den afvloeitank „ F f” van de Vulcan overbrenging aange­ zogen en via clen smeeroliekoeler „H H ” met een V .O .Yvan ca. 28 m2 naar den druktank „X X ” geperst. Van hieruit vloeit de olie naar de beide regelschuiven voor cle koppelingen, naar de sproeipijpen voor de rondselsniering en naar cie lagers. Iii cle zuigleiding van de pompen is een magnetischen filter „Xx” geplaatst van het fabrikaat „Smith, Lenion & Stewart Ltci\ terwijl in de persleiding een stel „Auto Klean” 'filters „MM” geschakeld is. De centrifugaal pomp „K ” met een (Capaciteit van 60 ma per uur tegen 30 111 manometrische opvoerhoogte levert het benoodigde zeewater voor de circulatie door den koeler Als reserve dient hiervoor de sanitary pomp ,,L”. Beide pompen zijn van het fabrikaat Gebr, Storlc, H engelo.. . ,

SB. MACH.

B R MACH.

Afb. 8.

f

Manoemreerstaiul. Schaal i : 3$,

In verbalid met de omstandigheid, dat in normaal bedrijf de belasting' over de beide hoofdmotoren gelijk verdeeld moet zijn, zijn de manoeuvreer-inrichtingen met elkaar gekoppeld, zoodat van een centraal punt uit beide machines bediend worden, in dit geval op den manoeuvreerstand van den S.B. motor. Daar, zooals bekend zal zijn, bij de Fijenoord-M.A.'N. Dieselmotoren alle bewegingen voor omzetten, aanzetten en regeling van het aantal omwentelingen in het draaien van een enkel handwiel vereenigxl zijn, is dit eenvoudig opgelost door de assen d e r, manoeuvreerhandwielen door conische tandwielen en tusschenassen met elkaar te verbinden. Ook de bewegingen der omzetschuiven voor „vooruit” en „achteruit” zijn door een stangehstelsel met elkaar 1 gekoppeld. Voor het geval, dat slechts één machine te werk staat, kunnen de genoemde verbindingen gemakkelijk worden uitge­ schakeld. Afb. 8 toont beide manoeuvreer-inrichtingen. Daar bij ledige koppelingen de verbinding der beide motoren met de verdere asleiding geheel verbroken is, is het noodzake­ lijk, behalve de hoofdmachines ook de asleiding van een torninrichting „Ww” te voorzien. Wanneer één dezer drie is inge­ koppeld, zijn de manoeuvreerhandwielen pneumatisch geblok­ keerd. Als bijzonderheid moge nog vermeld worden, dat de tunnel-' blokken van de asleiding van het „Michèll” type zijn.

koelers der hoofdmotoren, of.bij havenbedrijf geleverd wordt door de sanitaire pomp. Bovendien zijn zij van een afkoppelbare zoetwaterpomp voorzien, waarmede: het. mogelijk is bij. zeer strenge koude warm zoetwater door de cilindermantels der. beide hoofdmotoren te doen circuleeren, om deze voor te warmen, ten­ einde het aanzettén der hoofdmachine te vergemakkelijken.. Yerder kunnen, indien noodig, de hulpmotoren op lichte „Solarolie” worden aangezet. Tenslotte zijn deze machines van een aangebouwde taudwielsmeeroliepomp voorzien, welke zuigt uit den smeerolieafvloeitank ,,L1” en via een „Auto Klean” filter „P P ” en een smeeroliekoeler ,,KK” naar de diverse smeerpunten perst. Elk der beide Dieseldynamo’s is van voldoende capaciteit om het normaal bedrijf der hulpwerktuigen op zee en in de haven bij laden en lossen in stand te houden, zoodat altijd een aggregaat in reserve staat. Uitsluitend voor verlichtingsdoeleinden en het drijven van de noodige scheepspompen enz. in de haven wordt de stroom geleverd door de 50 kW havcndynamo’ „D”, welke ge­ dreven wordt door een 4-cilinder 4-takt M.A.N. compressorloozen Dieselmotor, welke hij 275 omw./min. ca’. 75 apk ontwik­ kelt. De middellijn der cilinders is 210'nimfen de slag 330 mm. Ook deze motor js uitgerust met -een direct gedreven smeerolieen .koelwaterpomp. Als reserve voor de smeeroliepompen der hulpmotoren is een Dieseldynmno’s. door lucht gedreven duplex smeeroliepomp „BB” -opgesteld. De Alle hulpwerktuigen in de machinekamer, alsmede de laad- verdeeling der electrische energie geschiedt op het dioof dschakellierën, het ankerspil en de stuurmachine worden electrisch bord „Pp”, dat op een afzonderlijk bordes aan de voorzijde van de machinekamer is geplaatst, . . . gedreven.I 1 De electrische installatie is geleverd door de 'firma Van Voor de levering van den electrischen stroom zijn 2 Dieseldynamo’s „C” opgesteld, één aan S.B. en één aan B.B., elk van Rietschoten & Houwens te Rotterdam, terwijl alle dynamo’s en 200 kW bij 220 Volt gelijkstroom. De dynamo’s worden aange­ elektromotoren van het fabrikaat Smit te Slikkerveer -zijn. dreven door een 3-cilinder 4-takt Fijenoord-M.A.N. Dieselmotor Voor de levering van de benoodigde aanzet- eiTinblaaslucht, van 300 apk bij 250 omw./min. De middellijn der cilinders is; onafhankelijk van de compressoren der hoofdmachines, is opge­ 425 mm, de slag 600 mm. Normaal werken deze machines met steld een electrisch gedreven 3-traps luchtcompressor „M” van drukverstuiving van de brandstof; echter zijn zij ook van een het fabrikaat W. A. Hoek te Schiedam, met een capaciteit van aangebouwden luchtcompressor voorzien, zoodat zij, indien 550 m3 aangezogen lucht per uur, met ee'ii einddruk van 75 atni., noodig met het oog op de brandstofkwaliteit, in enkele uren bij 300 omw./min. Verder is er een noodcompressor ,,N” ge­ kunnen worden omgebouwd voor luchtverstuiving. De zuigers plaatst, met een capaciteit van 15 ma aangezogen lucht per uur worden niet gekoeld. De cilindermantels worden met zeewater tegen 75 atm. einddruk, welke gedreven wordt door een uit de gekoeld, dat ontnomen wordt aan de zeewaterpomp voor de hand aanzetbaren Bronsmotor van 5 pk.

In de machinekamer aan S.B.-zijde zijn 2 hooge druk voor- citeit van 80 m3 per uur. De benoodigde stoom levert een verticale raadluchtvaten „VV” gelegd, elk met een inhoud van 2570 liter „Spencer Hopwood” hulpketel „Z”, welke met olie wordt ge­ en 75 atm. werkdruk. Bovendien is tegen het voorschot van cle stookt, met bijbehoorende duplex voedingpomp „AA” . Tevens machinekamer een reserve-inblaasvat „W W ” van denzelfden dient de stoom voor de verwarmingsspiralen in de klapperolieinhoud opgesteld, terwijl de bedrijfs-inblaasluchtvaten „RR”, elk tanks en voor een verdampingsinstallatie „GG” van 20 ton per met een inhoud van 210 liter, in de onmiddellijke nabijheid der etmaal capaciteit. De afgewerkte stoom van de pompen, alsmede manoeuvreerstandplaatsen zijn opgesteld. Voor aanzet-doeleinden de aftappen der spiralen worden gevoerd naar een atmosferischen van de hoofdmotoren kan de lucht uit de hooge druk voorraad- hülpcondensor „Oo”, waardoor het water van de sanitaire pomp vaten overstroomen naar het lage druk aanzetvat „ T T ”, hetwelk circuleert. een inhoud heeft van ruim 14 cm3 bij 25 atm. werkdruk. H et O p.het tusschendek, naar de zijde van het achterschip in de aanzetvat voor de Dieseldynamo’s „U U ”, met een inhoud van machinekamer, bevinden zich hei magazijn „R r” en op het boven400 liter, is aan B.B,-zijde opgesteld. dek de werkplaats met een gecombineerde draai-, boor-, schaafAlle brandstofolie voor de motoren wordt gecentrifugeerd, en fraisbank „S S ” en een slijpsteen „T t”. Tevens tre ft men waarvoor twee „de Laval” centrifuges „S” in een nis aan S.B. daar .de ijsmachine „U u” met bijbehoorenden condensor „V v” aan. zijn geplaatst, elk met een capaciteit van' ca. 5 ton per. uur. Vergelijkt men het totaal gewicht van deze machine-installatie Tevens is daar een electrische brandstof olievoorwarmér „T ” op- met dat van de zusterschepen, welke door een langzaam loopenden gesteld, met een capaciteit van 24 kW. Voor het overpompen van dubbelwerkenden tweetakt motor van gelijk aantal apk worden de verschillende brandstoftanks, welke alle in het schip zijn inge yöortgestuwd, dan valt dit in het voordeel van eerstgenoemde bouwd, zijn 2 roteerende „Stothert & Pitt” brandstofdagpompeh installatie uit, ondanks het grootere aantal hulpwerktuigen, welke „ P ” geplaatst, elk met een capaciteit van 25 m3 per uur, voor het bedrijf van de Vulcan overbrenging .nooclig zijn. H et pompen van groote hoeveelheden brandstof, welke evenppet gewicht der installatie van m.s. Kota-Agoeng bedraagt n.1. tueel als lading vervoerd worden, geschiedt met een 250 tons , ca. 175“kg/per. apk, terwijl dit voor de zusterschepen ca. 206 kg „Borga roteerende pomp „U ”. per apP wordt, zoodat laatstgenoemde installatie ca. 17 % Voor het reinigen,.van de smeerolie, welke voor de hoofd- zwaarder is. motoren, de Vulcan overbrenging en de hulpmotoren geheel geTenslotte zij nog vermeld, dat de Kota-Agoeng het eerste schip scheiden gehouden wordt, zijn 2 „Sharples” centrifuges „W ” van de Nederlandsche Handelsvloot is, hetwelk door snelloopende opgesteld, benevens een electrische smeerolie voorwannen „X ” Dieselmotoren in combinatie met een Vulcan overbrenging wordt met .een capaciteit van 14 kW . voortbewogen en waar dergelijke installaties thans meer en meer Beneden in de machinekamer treft men verder nog a a n : een de aandacht vragen en het toepassingsgebied van den Diesel40 tons hulplenspomp „V” en 2 drinkwaterpompen „R”, elk van motor voor scheepsvoortstuwing belangrijk vergrooten, mag het een capaciteit van 6 m3 per uur. Deze 3 pompen zijn van het een uiterst verheugend feit genoemd worden, dat hier cle Rotterfabrikaat „W eir” en van het zuigertype. damsche Lloyd cle Nederlandsche industrie in cle gelegenheid Daar het schip ingericht is voor het vervoer van k l a p p e r o l i e , . , „heeft gesteld, een dergelijk modern project uit te voeren, is hiervoor in de B.B.-vóórnis een door stroom gedreven Wij danken aan cle Directie van het Etablissement „Fijenoord” „Hayward Tyler". duplex pomp „CC” geplaatst, met een capa- de beschrijving en afbeeldingen. — - ... -....—

'

■----- -- ----------

L

g

,

■ ' ..........

De wereldscheepsbouw aan het einde van het 3de kwartaal 1930. HANDELSSCHEPEN IN AANBOUW O VER DE O EH EELE W ERELD OP ULTIMO SEP T E M B ER 1930. St o o m sc h e pe n .

Mo to r sc h epen .

‘Z e il s c h e p e n Li c h t e r s .

en ult.

T otaal S e p t . 1930.

T ult.

otaal T J u n i 1930.

T otaal S e p t . 1929.

ult.

LANDEN. Aantal.

V er. K oninkrijk 1) V er. S taten 2) . . Frankrijk . . . . D uitschland . . . Italië . , . N ederland . , . Z w ed en ............... ..... Japan . . . . . D e n em ark en . . . S p a n je ...................... N o o rw eg en . . . B ritsche D onjin. . D an zig ...................... België . . . . . C hina . . . . . L ithauen . . . . E stland . . . . Ja v a . . . . . . Brazilië . .

T o taal 1) en

2 ).

.

.

.

Ï4 8 . 17 14 22 12 8 8

— 3 6

18 9 10

3 1

B ruto inh,

476.692 166.009 129.627 45.235 104.135 9.240 .10.360 - — 2.755 3.678 17.712 9.388 13.360 8.248 2.850

98 19 7 19 14 37 18 17 17

220

2

1

— — -■ 281

Aantal.

—

'—

178.488

Z ie afzcinderiijke tabel.

12

4 5 — 2 2 1

— ■ —

274

B ruto inh.

.

637.154 . .43.385 79.180 148.565 84.249 175.680 115.300 104.250 94.580 ■ 57.458 13.938 1.555 — 1.660. 730 950 700 — --

1,559.334

A an tal.

12

W 5

•

1 1

-j• .:— ; — , — •■ . ---- ; ■. -- ' 6

— • •— .. — — — ; _- ■ —

25•a. M

B ruto inh.

Aantal.

B ruto inh.

2.900 3.580 500 400 '— — — — — — —

258 . 41

1.116.746 212.974 209.307 194.200 188.384 184.920 125.660 104.250 97.335 61.136 31.650 13.631 13.360 9.908 3.580 1.170 ' 700

2 .6 8 8

— — — — —■ — — 10.068

22

42 26' 45 26 17 20

18 22 20 10

.5 . 3 3 1

_u, —

1 580'

A antal. B ruto inh.

311. 55 23 70 28 37 26 17 29 17 33 19 10

\

5 3 3 __ " ■

—

2.569.036 "

A antal.

1412.063 341 1.448.355 238.163 . ' 28 1 1 2 .0 1 0 186.960 19 135.776 237.468 66 235.499 143.075 36 69.834 187.445 55 224.029 ' 126.980' ' 31 ' 111.427 121.607 23 156.810 19 115.991 ■#j 80.855 65.552 13 45.137 39.976 25 32.370 ' '■ 16.592 32 33.973 10.260 1 ■ 1.550 . 1.3.161 7 11.440 3.700 7 6.076 1.170

1

126 125

1

737

3.057.735

741

1

B ru to inh.

.

125

2.817.339

S C H E P E N , G E D U R E N D E H E T 3 e K W A R T A A L 1930 O P S T A PE L G E Z E T EN T E W A TE R G EL A TE N . Op

sta pel

S to o m sch ep en . M otorschepen.

LANDEN.

gezet.

Te

Z eilschepen en lichters.

T otaal.

w ater

1S toom schepen. M otorschepen.

gelaten.

Zeilschepen en lichters.

Totaal.

A an - 1 Aan­ A an- 1 Aan­ Aan­ Aan­ A an­ Aan­ tal. B ruto inh. tal; 1Bruto inh. tal. | B ruto inh. tal. Bruto inh. tal. Bruto inh. tal. Bruto inh. tal. Bruto inh. tal. B ruto inh.

B e l g i ë ............................ B ritsche D om in io n s . C h in a ............................ . D an zig . . . . . . D en em ark en . . . . D u itsch lan d . . . . E stland . . . . . . F r a n k r i j k ...................... I t a l i ë .................................. J a p a n ............................ . N e d e r la n d ...................... N o o rw e g e n . . . . S p a n j e ............................ V e re e n ig d K oninkrijk . V e reen ig d e S taten . . Z w e d e n ............................

T o taal

.

.

.

.

__ _

_

2

1.660 560 730

5 — 1 9

485 __ 6.300 160 4.230 ' — 26.300 48.050 — HO 8.640

1

200

2

59

9

2

125.794 9.500 2.880

5

26.180 9.500 — 300 17.710 33.660 44.178 6.608 5.000 32.550 28.000 33.600

93

232.649

64

240.236

2

— 4 1

5 — 2

2

1 2

— 5 2

— 1

4 8

15 2

6

7

1.660 2.734 730 6.300 26.340 14.130 — 26.600 65.760 33.660 44.288 , 15.248 5.200 160.714 40.400 36.480

175

480.244

2

3 — — —

1.689 — —

4

—

6

1

4 ~—

400 — — — — — — — 2.370 2.900 ---

18

7.359

— — — — — — — 10

6 2

8

— 3 9 8

16 11

3 78 12

2

5 1

4 3 12

— 3 2 1

4 15 4 81 5 2

144

5.165 1.922 2.850 5.930 4.780 11.492 — 11.826 1.055 2.500 2.774 9.956 2.648 153.722 26.829 2.042

245.492

27 7

• 5.165 8.685 ■ 3.300 6.724 31.330 76.712 700 11.827 12.655 27.790 46.152 14.681 4.551 378.585 58.585 33.643

262

721.085

2

7 1 1 6

9 1

— 2

3 11 2

2 36 12

5

98

5 1.615 450 — 794 26.550 ; — — 65.220 — 700 — !— 11.600 ; — 25 290 1 ■— _ 43.378 — 4.725 1.903 222.871 5 22.618 IO — 31.601

5:148 — — — • — — —

459.315i

16.278

17 2

5 9 21 1

3 4 4 15 17

___

— —

— ___ . 1.992 9.138 —

20

6 122

V O O R T S T U W IN G S W E R K T U IG E N IN A A N B O U W IN V ER SC H ILL E N D E L A N D E N . S t o o m w e r k t u ig e n .

M otoren. LANDEN.

Z u ig erm ach in es

T otaal.

T urbines

Aantal.

I. P. K.

Aantal.

A. P . K.

A antal.

I. P. K.

Aantal.

P . K.

V ere e n ig d K oninkrijk . . . . I t a l i ë ............................ ..... V ereen ig d e S ta te n . . . . . . D uitschland . . . . . . . . Frankrijk . . . ............................ N ederland. . . . . . . . . D en em ark en . . . . . . Z w e d e n ................................. ..... . J a p a n ................................. . . . . Z w i t s e r l a n d ....................................... B e l g i ë .................................................. N o o r w e g e n ...................... ..... B ritsche D o m i n i o n s ...................... A ndere l a n d e n ...................... ..... .

160 5 3 37

27

225.965 208.000 19-1.0 l0 10.350

88

1

332.785 102.240 41.314 187.070 50.700 131.990 124.615 90.189 61.885 55.550 6.800 8.360 290 2.500

275 26 53 93 16 37 34 98 14 25

10

216.475 5.700 7.200 44.475 12.500 7.970 9.400 10.865 1.750 _ — 17.350 21.500 10.700

'775.225 315.940 242.514 241.895 151.200 139 960 134.015 101.054 66.935 55.550 37.800 25.710 21.790 13.200

T o t a a l .......................................

266

365.885

54

393

1.199.588

713

6

9 6 8 2

_ — 17 3

2

15 3 5

8 8 .0 0 0

—

— — — — — 31.000 —

_

—

—

— — __ 2

--

De hoeveelheid in aanbouw zijnde tonnenmaat is in het laatste kwartaal sterk afgenomen, n.1. van 3.057.735 ton tot 2.569.036 ton. In de opgaven; van Lloyd’s Register is echter ditmaal geen mededeeling gedaan betreffende de vorderingen van den bouw in Rusland. Opgaven zijn niet ontvangen. Vermoedelijk zijn de resultaten minder gunstig' dan de Sovjet-regeering wel zou wenschen. Intusschen werd het vorige kwartaal 156.621 ton opgegevenj als in bouw te zijn. Dit moeten wij derhalve in rekening 'brengen indien wij de cijfers van ultimo September met die van ultimo Juni vergelijken. Met uitzon­ dering van Italië en Frankrijk, van welke het eerste land een belang­ rijke vooruitgang en het tweede land ook een gunstiger cijfer vertoonen, is de in aanbouw zijnde tonnage alierwege verminderd. Vooral in Groot-Brittannië en Ierland, maar ook in Duitschland is de achter­ uitgang belangrijk. Voor de scheepswerven! is het, treurig genoeg, te verwachten, dat de achteruitgang zal toenemen, zöodra de tankschepen, die thans nog 40 pet. vhn de totaal in aanbouw zijnde tonnenmaat vormen gereed zijn. Immers valt ook aan nieuwen aanbouw van tank­ schepen niet te denken, nu ook in die vaart de vrachten al even, slecht zijn als voor gewone vrachtvaart. De tankschepen vormen de volgende percentages van de in^ aanbouw zijnde tonnentoaat voor de volgende landen: Vereenigd Koninkrijk

— 757.315

19 35 53 5 28 28 90 12

25 4 3 2

6 20

5 11

2.322.788

4 8 pet., Vereenigde Staten 32 pet., Duitschland 66 pet., Nederland 41 pet., Zweden 72 L pet. Hoewel de in Nederland in aanbouw zijnde tonnenmaat slechts weinig is afgenomen, is door den vooruitgang in Frankrijk en Italië, waar blijkbaar een paar groote schepen onder handen zijn (in Frankrijk het 60.000 tons schip!), ons land naar de 6de plaats afgezakt. Dat trouwens voor enkele landen, waar het cijfer nog vrij hoog staat, de botnv van groote turbineschepen invloed op het cijfer van de tonnenlmiaat oplevert, blijkt ook uit de opgaaf betreffende het in bewerking zijnde machinemateriëel, als in paardekrachten is uitge­ drukt. Speciaal voor Italië is het aantal pk dat aan turbines onder constructie is, opvallend groot. De in aanbouw zijnde tankschepen zijn bijkan® voor 87 pet. motor­ schepen (wat de tonnenmaat betreft; wat het aantal betreft is het bijna 90 pet.). Volgens een hier gepubliceerde opgaaf zijn in Italië twee, in Frankrijk en in Engeland één schip grooter dan 30.000 ton in aanbouw; voorts zijn in P'rankrijk 1 em in de Vereenigde Staten 2 schepen tussehen 25.000 en 30.000 ton. Dit zijn turbineschepen. In het Vereenigd Koninkrijk is nog een motorschip tussehen 25.000 en 30.000 ton in aanbouw. Voorts heeft Frankrijk nog 2 motorschepen van 20.000 a 25.000 en Engeland 2 stoomschepen! en 1 motorschip van die grootte in bouw.

T A N K S C H E P E N IN A A N B O U W , 1000 R EO IST E R T O N EN O R O O T E R Aantal.

LAN DEN .

Bruto inhotid.

V ereenigd K oninkrijk. . . . . . D u i t s c h l a n d ........................................... Z w e d e n ..................................................... N e d e rla n d ................................................ V erecnigde S ta t e n ................................ Ita lië ........................................................... D e n e m a rk e n .......................................... Japan ...................................................... S p a n j e ...................................................... F rankrijk ................................................ N oorw eg en . . . . . . . . .

69 15

1 1

540.318 128.545 90.550 75.900 67.500 34.510 32.200 25.480 23.441 9.200 6.500

T o i a a l ...........................................

135

1.034.144

H iervan Stoom schepen „ M otorschepen

13

122

131.000 903.144

. ,

. .

12

.

13

8 4 5 3 4

. .

of toestellen verband houdende met d-e zee, en wanneer gij h e t wenscht is er een hoffelijk helper klaar om u hetzij in ’t algemeen hetzij in detail uitleg te geven. De informatie-afdeeling trok in 't bizonder -onze aandacht. D eze afdeeling ziet met graagte iedere vraag op scheepvaartgebied, behalve op het punt van historisch onderzoek, tegemoet. Dagelijks worden door de staf couranten en tijdschriften van alle deelen der wereld n a g e­ plozen en de verzamelde gegevens door een vernuftig kaart-systeem voor onmiddellijk gebruik beschikbaar gesteld. In antwoord op u w vraag, welke zij gaarne van waar ter wereld -ook tegemoe'tzien, ontvangt gij een beschrijving, hetzij eenvoudig dan wel technisch al naar v e r ­ langd werd, benevens aant-eekenin-g betreffen-de.de, couranten en tijd ­ schriften waarin artikelen hebben gestaan, betrekking hebbende oj) het onderwerp in kwestie. De informatie .wordt kosteloos .gegeven-. De woorden van den Directeur waren: „Hoe meer verzoeken wij o n t­ vangen en beantwoorden, des te beter beantwoorden wij aan ons -doel.” Wij maken geen verontschuldiging, dat wij wederom onze leZers o p de waarde van het Nautisch Instituut wijzen, want wij weten dat h e t volgende advies waard is- te worden opgev-olgd: Zijt gij te Rotterdam breng een bezoek en schrijf wanneer gij inlichtingen behoeft.”

Scheepvaartkundig Instituut

V ER D EEL1N O VAN IN A A N B O U W ZIJN DE T O N N E N M A A T O V E R ENK ELE D ISTRICTEN .

Moderne Electromotoren en hun Apparaten. Voordracht door Ir. A. C. D. P els Rijcken,

S toom schepen

D tstricten of L anden.

M otorschepen

Z eilschepen

Aan­ tal.

Bruto inhoud.

A an­ tal.

Bruto inhoud.

49 38

294.908 219.920 122.326 42.300 700 385

----

A an­ tal.

B ruto inho ud .

1 ) E ngeland en W a le s . . S chotland Ierland .

. . .

. . .

70 70

8

182.352 244.040 50.300

2) A tlant, k u s t. Pacific k u st. G ulf havens

. . .

16

164.009

17

1

2.000

1 1

—

—

11

5 3

—

2.050 850 — ’

5

3.580

— —

De tabel van in aanbouw begonnen -ert te water gelaten tcmnenmaat geeft wel duidelijk weer, hoe zeer -d-e bedrijvigheid op de werven vermindert. De Duitsche cijfers, doch ook de Britsche, geven wel een zeer droevig beeld te zien. In Groot-Brittan-nië is 60 pet. van de in aanbouw zijnde tounenjniaat voor Britsche reeders. De rest is voor de Dominions of het buitenland. Voor Nederlandsche rekening is slechts één schip aanbouw, doch voor Noorwegen niet minder dan 29 schepen met tezamen 218.258 ton. In het Vereenigd Koninkrijk is. de toestand vooral slecht in Hartkpool, Liverpool en Stmderiand, doch ook in Belfast en aan de Clyde neem,t de in aanbouw zijnde tonnenmaat in belangrijke mate af. Van de in dit land in aanbouw zijnde tounenmiaat wordt meer dan 90 pet. onder het toezicht van Lloyds’ Register gebouwd. Voor de geheele wereld is dit percentage 70.

Een vleiend oordeel over het Scheepvaartkundig Instituut. Onder de Nederlandsche zeevarenden mag het wel van algeméene bekendheid worden ondersteld dat het Scheepvaartkundig Instituut voor de Nederlandsche Scheepvaart een onontbeerlijk lichaam is ge­ worden, waar op elk gebied van het bedrijf voorlichting en hulp kan worden verkregen. Dat -ook de buitenlanders dit geheel onderschijveiï blijkt wel uit hetgeen wij vonden in The Nautical Magazine van October j.1. Men schrijft daarin: „Niemand, die belang stelt in scheepvaai'tzaken, verzuime een bezoek te brengen aan het Nautisch-Technisch Instituut en M.useum te R ot­ terdam, wanneer hij daar ter plaatse vertoeft. Mr. Ferguson had het genoegen op een drukken voormiddag in het vergroote Museum te worden roudgeleid, terwijl de directeur, baron van ITaersolte, hem omtrent -de werkzaamheden van het Instituut uitleg gaf. .Wij kennen geen Instituut dat ongeveer dezelfde diensten verricht als dat te Rotterdam, en de verzameling van modellen en technische instrumenten is werkelijk modern. Plet is geen historisch museum van academische waarde, want men kan er modellen zien of de toestellen zelve 'vkn practisch allé laatste snufjes op het gebied van scheepsbouw, machines

Spreker ving aan met eenige cijfers de1 belangrijke jaarlijksche toeneming in het electriciteitsbedrijf aan te geven, waaruit blijkt, d a t sinds 1923 het electriciteitsverbruik meer dan verdubbeld is. A l s gevolg van de steeds meer uitgebreide electrificatie kwam de electroinotor steeds meer in handen van den leek en legde men zich d a a r­ door toe op vereenvoudiging van constructie zoowel van motoren a ls apparaten. Daarop volgde een uiteenzetting van het verschil tusschen sleepringjnkermotoren en kortsluitankermotoren, waarbij gewezen werd op de voordeelen, die de laatste bezitten door eenvoudiger constructie e n bediening. Daartegenover staan verschillende nadeelen als hooge aanloopstroom bij directe inschakeling en laag aanloopkoppel b ij gebruikmaking van stcrdriehoekschakelaar. Een algemeene revolutie op het gebied van motorenbouw ontstond door de uitvinding van den motor met speciaal kortsluitanker (S.K.A.-motor), de vinding van een Hollan’dsch ingenieur, het patent van de Heemaf-fab rieken. Constructie eri eigenschappen w orden nader toegelicht en de groote bedrijfszekerheid aan de hand v a n enkele voorbeelden besproken. Voor de meest uiteenloopende bedrijven vindt de S.'K.A.-motor toepassing, waarbij het groote voordeel is, d a t geen speciaal-constructies noodig' zijn, doch dat vrijwel steeds d e normale motor toegepast kan worden. Verder werd vermeld de m otor met uitwendige koeling, welke de gesloten motor vervangt en w elke het voordeel heeft geringer van afmetingen! en lager in prijs te zijn. Van de bijzondere uitvoeringen werden de verticale- cn flensmotoren genoemd. Vervolgens werd een beschrijving gegeven van de diverse aanzetrnethoden van de motoren en aan de hand van enkele aanwezige modellen de aanzetapparaten, waaronder de vol-automatische, behan­ deld. Vermelding verdient, dat steeds meer tot directe-inschakeling wordt overgegaan, hetgeen met den S.K.A.-motor zonder bezw aar kan geschieden, getuige het groote aantab-motoren- van groot v e r ­ mogen, opgesteld bij de Synthetische. Ammoniakfabriek van d e Staatsmijnen, dat op een dergelijke wijze wordt aangezet. Na dit overzicht werd een aantal toepassingen van S.K.A.-m otoren behandeld zooals pompaandrijvingen, aandrijvingen voor ketelhuizen, textielfabrieken, e.d. Speciaal vermeld werd nog het gebruik van den S.K.A.-motor bij den laschomvormer, een aggregaat, dat zich steeds meer inburgert, niet alleen voor reparatie, maar ook voor normaal werk. Hoewel de gelijkstroomniotoren niet behandeld werden, w erd een uitzondering gemaakt voor de tractiemotor, zooals deze gebruikt wordt in de electrische motorwagens op de lijn Amsterdam— Rotterdam. - Als inleiding tot de Heemaf-bedrijfsfilm, welke na de pauze v e r­ toond werd,^ werd dan nog een en ander medegedeeld over de Heem af zelf, waarbij tevens gelegenheid was, de wijze waarop verschillende onderdeden vervaardigd worden, in het kort te bespreken. In het bijzonder werd gewezen op de groote. belangrijkheid van een goede impregneering van de motorwikkelingen en op welke wijze deze verkregen wordt. *

De verzameling van het Scheepvaartkundig In stituut w erd gedurende de maand October 1930 bezocht door 753 personen, terwijl het aantal bibliotheekbezoekers 593 bedroeg. Uitg-eleend werden 825 boeken; 65 inlichtingen werden verstrekt.

Het nieuwe Clubgebouw van de Vereeniging van Technici op Scheepvaartgebied. De afdeeling Rotterdam van de Vereeniging van Technici op Scheepvaartgebied is er toe overgegaan haar clubgebouw, dat zij sedert langen tijd heeft in restaurant Stroorriberg aan het Westnieuwland, te verbouwlen en modertiiseeren. H et oude .interieur voldeed niet meer aan de tegenwoordige eisehen. De verbouwing, die vier maanden duurde, werd uitgevoerd onder leiding van den architect, den heer A, Vollemans te Hillegersberg. Deze is er im geslaagd op de beganegrond-verdieping drie zalen te ontwerpen, die ieder door vorm en verhouding een intiem interieur mogelijk maken. Daarnaast is het mogelijk voor groote bijeenkomsten van deze drie zalen één te maken, die ook dan nog haar gezellig karak­ ter behoudt. In den schilder De Haaij1 heeft de architect een waardevollen medewerker gevonden. H et nieuwe ameublement, dat de zalen siert, is geleverd door de firm a A llan & Co. Op eenigszins feestelijke wijze is bet nieuwe clubgebouw in gebruik genomen. De opkom|st der leden was daarbij zeer grbot. Ook de afdeeling Amsterdam had afgevaardigden gezonden. E r waren vele bloemstukken, o.a. van de Vereeniging van Nederlandsche gezagvoerders, van den Centralen Bond van Scheepsbouwmeesters en van talrijke groote maatschappijen hier ter stede. De voorzitter van het hoofdbestuur, de heer D. C. Endert, heeft de bijeenkomst geopend met een rede, waarin hij een overzicht gaf van de geschiedenis der techniek. Was het vroeger zoo, dat elke nieuwe vinding zorgvuldig geheim gehouden werd, het tegenwoordig standpunt is, d a t daarvan aan de vakbonden mededeeling behoort te worden gedaan, ten einde een zoo groot mogelijke ervaring der technici te ver­ krijgen. D it is de aanleiding geweest, dat deze club gesticht werd, wier doel het is, naast een gezellig verkeer, de geeste­ lijke ontwikkeling harer leden op scheepvaart-technisch gebied te bevorderen, Vervolgens hebben nog het woord gevoerd de heer u . de Vries, voorzitter van de afdeeling Rotterdam van de Vereeniging van Technici op Scheepvaartgebied, het eere-lid de heer E. H. J. Savenije, die een beroep deed op het saamhoorigheidsgevoel der leden en tot een druk bezoek aan het hernieuwde clubgebouw aaumoedigde, en de heer J. J. de Puy, een der opzichters der vereeniging. De heer G. Zane, sec r et ar is-p en ni 11gm e e st er, lieeft den sprekers namens het bestuur dank gebracht en hulde aan die leden, wier medewerking bij het tot stand brengen van de vernieuwingen hem zoozeer gesteund had. Na het officieele gedeelte bleef men nog geruimen tijd gezellig bijeen.

Vereeniging van Technici op Scheepvaartgebied afdeeling „Rotterdam".

Voordrachten met Lichtbeelden en Filmvoorstellingen, te houden in het seizoen 1930/31, in het Concertgebouw, Westnieuwland 12, Rotterdam. 12 November 19 3 0 . „Onderzeebooten”, door Ir. G. de Rooy,

Ingenieur der Kon. Marine. ip November 19 3 0 . „Sm ering in het algemeen en van explosie-motoren in het bijzonder” , door N. J. de Geest. 3 December 19 3 0 . „Neuzeitliche Konstrukt,ionsauf gaben im Ventilbau”, door Ing. Gustave M. Strobl, Obering, der Schaffer & Budenberg G.m.b.H., M agdeburg—Buckau. Gevolgd door filmvoorstelling..

17 December 19 3 0 . „H et stoken van stofkool op schepen”, door Ir. J. Oele Jr. 7 Januari 1 9 3 1 . „Wisselwerkingen tusschen schip, roer en schroef”, door Ir. E. van Dieren, van de Kon. Neclerl. Stoom boot Mij. 2 1 Januari 1 9 3 1 . „O rganisatie en statische gegevens van den technischen dienst der Kon. Neiderl. Stoomboot Mij.”, door J. Potgieser, Chef Teclm. Dienst der K.N.S.M . 4 Februari 1931. „Beschouwingen over moderne scheepshulpw erktuigen” (Turbines, ' Pompen, Ventilatoren), door H . Clais, Ingenieur bij de Maatschappij „Rateau”. 18 Februari 1 9 3 1 . Algemeen© Vergadering. „Metingen van

machinevermogen, stuwkracht en snelheid op schepen”, door P ro f. F . Meyer, Hoogleeraar aan de. Technische Hoogeschool. 4 M aart 1 9 3 1 . „Averij-Grosse” , door M r. J, Witkop, Procu­

ratiehouder bij R. Mees & Zoonen, 1 8 M aart 1 9 3 1 . „Filmvoorstelling der Leipziger Messe, Afd.

Machinereën en Electrotechiiiek.” Toegeliclit door Ir. J. L. Bienfait. 7 April. „Film voorstelling omtrent: natuurlijke en kunstmatige

slijpmaterialen.” Tocgclicht door J. Engelberts. 1 5 A pril 1 9 3 1 . „De beteekenis en de practisdie uitvoering van

de 'beveiliging van Ravensteih.

electrischc

machines'’, door

Ir.

J,

2 9 . A pril 19 3 0 , „Vliegtuigm otoren", door Tr. B. Stephan,

D irecteur der .Pbkkcrvliegluigenfabrick. 3 M ei 1 9 3 0 . „Sclieepsproeven”, door Ir. W. H . C. E. Rösingh.

N ieuw e Schepen. N aam v an h e t schip: K ota Agoeng. Bouwm eester: W i 1ton-Fijenoord, Rotterdam. Reeder ij: Stoomvaart Mij. Rot'terdamsc.'hc Lloyd, Rotterdam. B o uw jaar: 1930. Soort van schip: Passagiers- era Vrachtschip. H o o f cl a f 111. e t i n K e n :

Lengte tusschen. tie loodlijnen: 448''—4” — 136.650 111. Breedte (mltl.) op het grootspan!: 60’—6" = 18.440 m. H olle (nijd.) in da zijde tot bovendek: 33'-—J6" — 10.211 m. Diepgang goltlaen op mmeruUwalering: 26'—7 X ” = 8.109 ni. Uitwatering in den zmncr: 7’.—2 'A " — 2197 mimi. Wat.erverpiaatsing op smncntitzviitering: 15340 ton ii 1000 leg. Klasse: Lloyds + 100 A I. Draagverm ogen in tonnen van 1000 kg op het somenntzmtenngsm'erk: 9800. Aantal ruimten: 4. Inhaud alle laadruimen: stukgoed 13761 m®, 485989 ft3, graan 15661 m®, 553092 ft3. Inho'iid koelruim en: 57 m®. Aantal lieren: 15. Dekkrcmen: 2. Capaciteit permanente hunkers: voor olie 17 13 111" + dubb. tanks. Bruto'-to-nnethwaat: 7331.53 reg. ton. Netta-tonnenflnaat: 4600.56 reg. lom M a c h i ra e, s t o o m k e t e 1 s, m o t o r e n

e n 7..

Fabrikant: Wilton-Fijenoord, Rotterdam. Soort van machine: 2 dubbelw. tweetakt Dieselmotoren! met „ Vulcan’' overbrenging op 1 schroefas. Aantal cilinders: per motor 5. H oof dof metingen der cilinders: diameter 520 mm. Slag der machine: 700 mm. E ffectief verm ogen: 2X2750 pk.. Snelheid: fg 215 oinw./min. der motoren, 86 oinHv./iifin. schroefas. Aantal stoomketels: 1 hulpketel. Soort van stoomketels: Verticale vlampijpketel. Venmrmenidoppervlak van eiken ketel: 43 an*.. Stoom druk: 100

Daarentegen kon Australië zich niet handhaven en zag men hier eerst 35/- betalen naar de Middel. Zee/Ver. Kon./Cont. vanaf Zuide­ lijke havens, om vervolgens al minder en minder op 31/9 te komen, waarna ecnig herstel tot op 32/3 intrad. Van Westelijke havens werd niet meer dan 3o/- en 29/6 be-taald voor Januari laden cn 29/- voor iets latere afscheep. Voor ruimte naar Shanghai was nog eenige belangstelling, doch de geboden koersen van 17/6 a 18/- waren weinig aanlokkelijk. In deze afdeeling werd verder nog gemeld een afsluiting van 8000 ton suiker van Java naar Honköng tegen 8/6.

De Vrachtenmarkt. (20 October—2 November tqjo.) Gedurende tle afgeloopen periode was het met de stemming op de vrachtenmarkt weer allertreurigst gesteld en de vraag naar ruimte was bijna overal bedroevend. I)e koersen van Montreal bereikten een nieuw laagterecord en de uitgaande kolenvrachten bewogen zich even­ eens op een laag peil. Doordat verschillende timecharters voor Russische rekening binnenkort' aüpopen, zal. ook dit feit niet bijdragen tot eone herleving, doch zal het aanbod van vroege schepen er door weer ten zeerste worden bevorderd. Het is nog steeds een wonder hoe rceders kans zien rondreizen te maken, die, hoewel niet met ecmig voordeel, toch blijkbaar zonder al te gtoote verliezen afloopen. De opgelegde tonnage vermeerdert tenminste in Nederland niet. GRAAN. — Zuid-Amerika. — Terwijl de markt in prijshoudende stemming opende trad al spoedig voor vroege laadruimte een ver­ slechtering in tengevolge van drukkend aanbod van lading. Meer en meer moesten reeders hunne' ideeën omtrent vrachtcijfers prijs­ geven en alleen aan het slot kwam er een ietsbetere teekening, zoodat de daling tot stilstand werd gebracht. Geopend werd op betaling van 15/- voor een handig schip van Rosario naar het Ver. Kon./Cont. op de plaats, 16/- van Santa Fé voor Oct.-Nov. belading naar het Ver. Kon./Havre-Hamburg rayon en hetzelfde cijfer voor een ppt schip naar Londen, Huil of Avonmouth. De voortdurende daling bracht de vrachtcijfers op 13/- voor schepen van middelbare grootte van Rosario naar het Ver. Kon./Cont. op de plaats en 12/6 voor een groot November schip, terwijl ook van San Lorenzo 12/6 is betaald voor begin November laden. Belading aan de benedenrivier hield daarmede gelijken tred en van Bahia Blanca naar Antw.-Rott. werd voor een groot schip zelfs genoegen genomen met 11/6, hetgeen bij de. laatste afsluiting vergeleken cenc vermindering van 3/6 aangeeft. Voor latere belading van den nieuwen oogst was maar weinig vraag en er was niet meer dan 17/3 te bedingen van San Lorenzo naar het Ver. Kon./Cont. Jan.-Febr. afscheep. . Noord-Amerika. — Terwijl aan de Gulf in het geheel geen graanbevrachtingen plaats hadden, kon de North- Pacific een enkele maal ruimte in lijnschepen gebruiken, waarbij bevracht werd op basis Vancouver-Ver. Kon./Cont. tegen betaling van 16/3. New-York betaalde 7 et. per roo Ibs. zwaar graan voor Nov. belading naar Antw.-Rott., terwijl partijladingen tegen 8 ct. per 100 Ibs, werden geboekt. Montreal ging weer verder achteruit en behaalde weer een nieuw laagterecord, toen naar Avonmouth eerst tegen 1/6 en later tegen 1/3 per quarter zwaar graan werd bevracht. Naar de Middellandsche Zee werd afgesloten tegen 9K ct. per 100 Ibs,, terwijl men naar één YVest-Italiaansche cn twee Adriatische Zeehavens niet meer dan 10'A ct. door een schip op de plaats kon verkrijgen. Voor gedeeltelijke lading naar Rotterdam in lijnschepen werd be­ vracht tegen 7 '/> ct. per 100 Ibs. op ligplaats condities. Donmt en Zwarte Zee. — De Donau was gemakkelijker en betaalde niet meer dan 13/6 naar het Anlw.-Hamburg rayon, doch na een paar dagen bleef bij overvloedige, beschikbare tonnage verdere vraag uit. Constanza nam een schip op tegen 10/9 naar het Continent. In de "tweede helft kwam er meer vraag van Russische zijde en een flink aantal schepen werden geplaatst tegen koersen die van 10/9 tot. ii/- verbeterden voor November belading haar het Conti­ nent, terwijl voor Deeemberladen zelfs 11/1V» werd betaald.

T IM E C H A RTER. — Deze afdeeling was wat de U.S.—W .I. trade betreft vrij actief, waarbij voor kleine schepen van $ 1.15 tot $ 1.60 werd gegeven, doch grootere van 50 tot 80. ct. konden bedingen. Een ppt. schip van 5400 ton kreeg b.v. 85 ct. Voor een Atlantisch charter voor een 6500 tons schip werd 80 ct. betaald, beschikbaar half November. v ST E E N K O L E N . — De .steenkolenvrachten waren over het alge­ meen nog weer iets lager en er was betrekkelijk weinig aanbod. E r werd o.m. bevracht van: Cardiff—Buenos Aires 11/6 a 12/6, La Plata 12/9 a 13/-, Santa Fé J4/6 a 15/-, Rosario 13/- a 13/6, Las Palmas 7/9, Algiers 6/9, Venetic 6/9, Genua 5/9, Rotterdam 3/9, Pireaus. 6/3, Nantes 4/6, Huelva 7/-. New-Castle-—-Rouaan 3/7/4, Santander 5/9, Port Said 6/9, Bilbao 81-, De Elbe 3/3. Burryport—Amsterdam 6/-. Dunston—Rotterdam 3/-. Hartlepoól—Cannes 8/9, 'Amsterdam' 3/7ja', Genua 6/-. Huil—Port Said 6/9 a 7/-. IJanelly-—Amsterdam 6/-. • Wear—Algiers 6/to'A, Montevideo 12/-. , E r was vanaf Rotterdam eenige vraag op de lage koersen, waarbij naar Genua 5/9, Port Said 6/6 en Rio de Janeiro 10/6 werd betaald . Naar de Nortern Range werd 6/10K free disch. gegeven en een lading eierkolen daarheen betaalde 6/6. Handige tonnage kon geplaatst worden in Noörd-Amerika, waarbij naar Rosario $ 3.12 14, West-Italië $ 1.90, Algiers $ 2.10 en St. Thoman $ 1.30 gegeven werd. • Kolen van Durhan werd afgesloten tegen 8/6 naar Karachi en 9/naar Bombay, terwijl 4 Rs. werd betaald van Calcutta. naar Madras.

E R T S . — Van de „Middellandsche Zee kon een flink aantal .zaken worden afgedaan tegen onveranderde koersen; ook • naar .Noord-, Amerika werd afgesloten, waarbij de reeder zich nog wel eens zal afvragen hoe hij liet schip weer terug bevracht. Afgesloten werd naar Rotterdam en omgeving van . Almeria Pier tegen 4/6, Bonn 4/6 a 4/7'H, Cartagena 5/1, Huelva 4/ioka op Müllér en 5/- op Tharsis Condities, Spalato 5/6. Een lading, fosfaat van Bonn deed 6/6. Huelva bevrachtte naar Antw. of Gent tegen 7/6 en naar Pe'rnis tegen 5/3, terwijl Bilbao naar IJmuideu ruimte, kreeg tegen 4/3. Naar de. Northern Range werd 10/9 op Tinto Terras gegeven vanaf Huelva. Poti nam ruimte op naar het Continent tegen 11/6, terwijl van Nicolajeff to/6 was te. maken. H E F OOSTEN, Slechts twee hoeken dezer afdeeling vertoonden eetiige levendigheid en wel Australië en Het Verre Oosten. Laatst­ genoemde afdeeling kon zich zelf iets herstellen door de goede vraag naar ruimte. V001 gedeeltelijke lading van Wladiwostok naar Rotterdam of Hamburg werd. voor Nov. eerst 21/6 en later 21/9 en 22/6 betaald, terwijl December ,laden.._ zelfs 24/6 wist te bedingen en later de koersen opliepen tot 26/-, waarbij zich ook reeds vraag 11aar Januari ruimte mengde. Een schip van goede .grootte werd tegen 24/- afge­ sloten met optie 25/3 naar Huil of Scandinavië.

HOUT, — In de Witte Zee zijn de zaken gedaan, nu blijkbaar een vroege winter aldaar intreed en de aflading daar zeer slecht is. Van de Oostzee hadden nog verschillende afsluitingen op onverandere basis plaats. Van het Tornea district werd ƒ 2 7.-— naar Zaandam per std. planken betaald. Voor papiërhout werd van W yborg naar'Dordrecht afgesloten tegen ƒ 17.60 per vdm. Naar het Ver. Kon. werd van Kotka 32/- voor props gegeven en van Walkom naar Iiull 36/-. Leningrad betaalde 22/- voor papiërhout naar Rotterdam en 34/- a. 35/- met 5/- wintertoeslag naar Oostkust van het Ver. Kon. De Gulf nam een schip naar de Plata-rivier op voor timmerhout tegen $. 13.85 (5 laad- en 5 loshavens).

Techniek, Industrie en Vakpers. ■Op uitnoocliging van een comité tér behartiging van de belangen -der Limburgsche industrie heeft een drie-daags-che excursie door Lim burg plaats gehad. Daarbij is de dagbladpers uitgenoodigd, de vakpers ni-ct. • D it valt in -de eerste plaats te 'betreuren voor de Limlburgsche industrie zelf, die nu wel onder de aandacht van het „grootc' publiek” gebracht is, maar het voordeel mist door de vakpers in al haar schakeering in het bijzonder in vakkringen, naar voren te zijn gebracht. Evenizeer heeft -hef verwondering gewekt, dat 'bij- het jubi­ leum van de Technische H-oogeschool alleen de voorzitter van 'de Ned. Journalistenkring was uitgenoodigd, doch geen vertegenwoordiger van de technische vakpers, w.at te opmer­ kelijker is omdat onderscheidene hoogleeraren van de T. H. nauwe handen met de vakpers onderhouden. Bij de congressen van de Fédération internationale de. la Presse technique et professionele hebben wij ervaren, dat men in'het buitenland meer inziet, dat de vakpers naast de dagblad­ pers vertegenwoordigd behoort te zijn. Als dat inzicht ook hier inteer algemeen w ordt, zal de vakpers nog -meer in staat gesteld worden haar dienende taak ten aanzien van de techniek en industrie te vervullen.

Nieuws van Scheepvaart en Scheepsbouw. Personalia Tot expert bij (le Scheepvaart-inspectie met standplaats G a ar­ dingen is met ingang van i November j.1. benoemd de lieer J. H. Th. lierman, gezagvoerder ter koopvaardij. M a c h ïn isten -ex am en s.

Diploma 11: A. J. Berkhout. Rotterdam; J. Snijder, Rotterdam. Diploma C: f ’. den Braven, Rotterdam; C. Minser, Rotterdam; T. van Ouwerkerk, Rotterdam; .1. W. Verbaan, Rotterdam. T e c h n isc h e H o o g esch o o l.

Het aantal ingeschreven studenten aan de Technische Hoogeschool te Delft bedroeg op 15 October j.1. voor scheepsbomvkunde 25, waar­ van 9 voor de eerste maal tegen resp. 24 en 4 het vorige jaar. K ielleg g in g en .

Scheepsbotneiverf „De /in!iislrie” , r>./i. Fa. IK Boot, Alphen a.d. Rijn, voor een stalen dekschuit, groot ca. 30 ton, bouwnummer 1000, te bouwen voor Nederlandsche rekening en voor twee zandbakken, bomvnummer 10 11 en 1012, elk groot ca. 80 ton, te bouwen voor Amsterdamsche rekening. Scheepswerven v.Ji. P. «6 A. Ruytenberg, Raamsdonksveer, voor een stalen sleepschip, groot ca. uoo ton, afmetingen 7oX9-2oX 2.45 m, te bouwen voor Nederlandsche rekening. Scheepswerf df Machinefabriek „De Lieshosch” Utrecht, voor twee bakken, te böuwcii voor buitenlandsche rekening. Scheespbouw Mij. v.h. ff. Schouten, Muiden, voor een stalen motordekschuit, groot ca. 140 ton, lang 34 m en breed, 6111, voorzien van een "2 pk Renz-Dieselniotor, te bouwen voor Neder­ landsche rekening. AM'. Scheepswerf „Vooruitgang", Foxliol, voor een stalen motorspfls, groot ca. 350 ton, afmetingen 38.65X 5.00X2.40 111, voorzien van een 90 pk Berkelmotor, te bouwen voor rekening van den heer M. Bouterse te Middelburg. II. Boot lG Zonen, W erf „Vrijenban", Delft, vo or een stalen kem penaar, groot ca. 600 ton, afm etingen 5 0 X 6 .6 0 X

2.45 m, te bouwen voor Nederlandsche rekening.

beurtvaarl Alphen a.d. Rijn—Amsterdam, in aanbouw voor rekening van de fa. Van der Horst & Van der Mijl te Alphen a.d. Rijn. Scheepswerf ,,’s Lanils W el"a ren ", Vlaardingen,

de stalen motortreilei O 292, afmetingen 31.25X6.20X3.30 in, voor­ zien van een 245 pk Sulzer-Dieselmotor, in uanhomv voor een reeder te Ostende. J> J. A. de Boer, Oudr-Pekchi, een ijzeren stevenaakschip, groot ca. 140 ton, in aanbotnv voor reke­ ning van schipper J. Duvids te Musselkaitaal. H. Boot
IVerf „V rijenban", Delft,

een stalen kempenaar, groot 605 ton, afmetingen 50X6,60X’.2.45 in, in aanbouw voor rekening van den heer M. Sehrenders te B rakel. Arnhemsche Stoomsleephelling Mij., Arnhhem, een stalen riviersleepboot met afmetingen 26X5.50X2.60 111, voorzien van een Ouadruple-Expansie stoommachine niet injectie-condensatie ■ , ( io !V ’X i4 Ï 'ïX 2 t ” X 3o ” \ , , , j en een stoomketel van 89 ui­ van 310 ipk ^ -------------—„

en 17 kg/cm2 stoomdruk, in aaiibotuv voor rekening van den heer Van der Heijden te Duisburg. .is G. J . van der iV erff, Hoogesand,

het stalen motorvrachtschip Gier, groot ca. 305 ton draagvermogen, afmetingen 36.25X6.90X2.75 111, voorzien van een bakdek, gedeel­ telijke dubbelen bodem, C)ertzroer en een 2 takt 150 pk Appingedamtner Bronsmotor, in aanbouw voor rekening van Salonion’s Shipping and Forwarding Office te Rotterdam. Scheepsbouwwerf v.h. Dc Groot & .Van Vliet, Pppcnylrècht, het stalen Dortmünd-Ecmskanaalschip Anthemmtl, groot ca. 910 ton, afmetingen 65.20X8.14X2.35 111, in aanbouw voor rekening van den heer W. van Dongen te Waspik. Fa. de Haan cG Oerlemans, Heustien, het stalen sleepschip Esperance, groot ca. 550 ton, afmetingen t5.20X6.60X2.30 m, voorzien van salonroef, dekhut en niotorankerlier, in aanbouw voor rekening van den heer E. Schout te Dordrecht. IVerf „V ooruit", Spaarndum,

een stalen rijnschip, groot ca. 1000 ton, afmetingen 67X9X2.50 m, in aanbomv voor rekening van den heer R. Klomp te Amsterdam. AM', Scheepsbomowerf Gebr. Pot, Bolnes,

Scheepswerven v.h. Gebr. G. dr H. Bodeiecs, Hasselt, voor een stalen motorvrachtboot, voor de heurtvaa rt, te bouwen voor rekening van de Drentsche Stoomboot Maatschappij te Meppel.

een stalen motortankhoot, groot ca. 220 ton, de 7e van een serie van 9 stuks, in aanbouw voor buitenlandsche rekening.

Arnhemsche Stoomsleephelling Maatschappij, Arnhem,

eèn stalen motorvrachtboot met afmetingen 26X5.30X1.60 111, voor­ zien van een 44 pk Kromhout-ruwoliemotor, in aanbouw voor reke­ ning van den beer \V. van Oord te Zwartsluis.

voor een stalen onderlosser met afmetingen

bouwen voor Nederlandsche rekening.

2 6 X 5.7 0 X 1.7 5

m, te

Schecpshomuwerf v.h. De Groot iG Van Vliet, Papendrecht, voor een stalen Dortniund-Eemskanaalschip, groot ca. 910 ton, afme­ tingen 65.20X8.14X2.35 111, te. bouwen voor Nederlandsche rekening. Fa. de Haan
T e w a te r g e la te n schepen.

Scheepswerf „D e Industrie", v.h. fa. D. Boot, Alphen a.d. Rijn, een stalen motorboot, bnmvnunimer <)8t), groot ca. po ton, voorzien van een 2 cyl. 36 pk hidustrie-ruwolie-niotor, in aanbouw voor Nederlandsche rekening. Scheepshoiitewerf ,,’t Huis de Merwede” , Papendrecht, een stalen Dortimind-Eeniskanaalscliip, groot ca. looo ton, afme­ tingen (>7X8.20X2.50 111, in aanbouw voor Nederlandsche rekening Schecpshoitwïccn’en v.h F. iG Ruytenberg. Raamsdonksveer, het stalen sleepschip Sulve, groot ca. 1200 ton, afmetingen 75X«>2oX ■2.48 111, in aanbuuw voor rekening van den heer II. J. van Geenen te Vlijmen. Scheepswerf iG Machinefabriek „De Lieshosch", Utrecht, een stalen mutorsnits, laadvermogen ca. 340 ton, afmetingen 38.80X 5.05X2.45 111, in aanbouw voor Nederlandsche rekening. Scheepsbouwwerf „De Industrie’’,.v.h. fa. D. Boot, Alphen a d Rijn, een stalen motorboot, bouwrnunmer 996, groot ca. 50 ton, voorzien van een 1 cyl. 14 pk Industrie-ruwolie-motor, ingericht voor de

AM'. Scheepswerven v.h. Gebr.


P ro e fto c h te n .

Na geslaagde proetfocht werd aan den heer A. van Dijck te Uche (B.) door de N.V. Vlaardingscbe Machinefabriek 1. A, Kreber te Gaardingen afgeleverd de stalen sleepboot Jordaens, voorzien van een verticale triple-expansie stoommachine van 165 ipk. Door de Machinefabriek I.. Straatman te Dorclfêclit werd aan de Fa. tjejir. Scliless te Dordrecht afgeleverd de stalen rijnsleepboot Herta, tnet afmetingen 31X5.90X2.65 m, voorzien van een verticale triple-expansie stoommachine met injectie condensatie van 400 ipk en ecu stoomketel met 120 m2 V.O. en een stoomdruk van 15 kg/cm*, liet casco werd'gebouwd door de N.V. Scheepsbouwwerf ,,’t Huis de Merwede” te Papendreclit. Met goed gevolg' is proefgevaren met bet niotorpassagiersscbip Columhia, groot 10.782.36 reg. ton bruto inhoud, afmetingen 457' —l ” X 6 l’—6” X 2 9 “-6 ”, voorzien van twee 8 cyl. Werkspoor Diesel­ motoren elk van 4000 pk, door de N.V. Machinefabriek en Scheeps­ werf van P. Smit Jr. te Rotterdam gebouwd voor de Koninklijke Nederlandsche Stoomboot Maatschappij te Amsterdam. Op dit schip hopen wij binnenkort meer uitvoerig terug te komen. Aan kapitein \V. Hartniatui te Hamburg is door de N.V. E. J. Smit & Zoon’s Machinefabriek, Constructiewerkplaats en Scheepswerf te Hoogezand afgeleverd liet stalen niotorvrachtschip voor de Westelijke Oostzee IVilfried, groot ca. 160 ton, niet afmetingen 26.50X5.60X 2.25 ui, voorzien van kruiscrhfek, Simplexbalansroer, motorhijschlier en een 4 tact Bolin & Kiihler Dieselmotor van 80 pk. ■Deze week werd proefgevaren met de motorbooten ErUlano en San 'M arco, welke voor Ttaliaansche rekening werden gebouwd door de N.V. Kromhout Motoren Fabriek D. Goedkoop Jr., Amsterdam.

Tijdens deze proeftochten werd een snelheid van 15 km per uur bereikt. De afmetingen dezer booten zijn resp. 13 .5 0 X 3 .30 X 1.15 m en 14.00X 3.30X 1.55 m. Beide vaartuigen zijn voorzien van een 80 epk tweecylinder twee tact Kromhout Middeldruk Ruwolie Scheepsmotor, type 2-M-3, welke dit vermogen ontwikkelt bij een aantal omwentelingen van 350 per min. Beide sleepbooten werden door bovengenoemde fabriek tot volle tevredenheid van haar Italiaansche clienten afgeleverd. Op de Eems had een geslaagde proefvaart plaats met een door de Scheepswerf „Gideon” van J. Koster Hzn. te Groningen voor Londensche rekening gebouwd motorzeevrachtschip.Het schip, dat afmetingen heeft van 1 22’X 2 3 ’X 9 ’—6”, heeft een deadweight van 327 ton. Het is voorzien van een 200—240 pk Compressorlooze Deutz Diesel Motor, waarmede op de proefvaart langs de gemeten mijl een snelheid werd bereikt van 8.9 mijl. Behalve de hoofdmotor is in de machinekamer opgesteld een 6— 7 pk compressorlooze Deutz Diesel hulpmotor voor het aandrijven van de hulp-lenspomp en hulpluchtcompressor. Aan dek zijn bij de twee masten met laadboom, voor en achter, twee waterdicht beschermde motordeklieren geplaatst met een hefvermogen van 2 ton en gedreven door een 6—7 pk compressorlooze Deutz Diesel hulpmotor. De luik­ hoofden zijn van bijzonder groote afmetingen, wat het behandelgri der lading ten zeerste vergemakkelijkt. Door de plaatsing van de masten en lieren voor en achter wordt een geheel vrij dek verkregen, wat buitengewoon voordeelig is met het oog op het vervoeren van deklasten. Vaste oliebunkers zijn aangebracht met een capaciteit van 13 X ton. De inrichting van het schip is uiterst modern en geriefelijk. De verlichting geschiedt electrisch. Het roer is gemaakt volgens het patent Oertz. i De bouw geschiedde onder toezicht van Lloyd’s Register of Shipping kalsse 100 A 1 en Board of Trade. Nieuwe schepen. Door de Fa. Gebr. van Diepen te Waterhuizen is aan kapitein H. O. Schepers te Haren a.d. Ems afgeleverd het stalen motorvrachtschip Heinrich, groot ca. 160 reg. ton bruto inhoud, voorzien van een Deutz-Dieselmotor van 70 pk. Aan- en verkoop van schepen. Het door de Holland-Amerika Lijn, na den brand, geabandonneerde stoomschip Blijdendijk, groot 6854 reg. ton bruto inhoud en 9782 ton draagvermogen, in 1921. door C. van der Giessen & Zonen’s Scheepswerven te Krimpen a.d. IJssel gebouwd is door de Salvage Association naar Italië verkocht. De stalen motorschoener Neptunus, groot 395 bruto reg. ton en 563 ton draagvermogen, in 19x9 door Gebr. Muller te Foxhol gebouwd en toebehoorende aan de reederij J. J. Oonnes te Groningen is n iar Italië verkocht. Door P. Bakker is aangekocht het stalen motorzeilschip Hoop op Zegen, groot 143.04 reg. ton 'bruto inhoud, in 1908 door de fa. D. Boot te Gouw sluis gebouwd en. toebehoorende aan kapitein K. Veling te Groningen. Het schip zal den naam Presto krijgen!. De maildienst op Nederil.-Indië. De wekelij’ksehe maildienst op Nederlandsch-Indië van de Stoom,vaart-maatschapprjen/•■ Nederland en Rotterdam sche Llloyd zal met ingang van Juni 1931 een zoodanige verandering ondergaan, dat deze in plaats van met 14, met 12 mailschepen kan worden! onderhouden. Voor de „Nederland” zulleni dan varen, de motorschepen M prnix van Sint-Aldegcnide, Joh cm van Oldenpameveit, Christiaan H-uygens, Piet er Cornelisscan Hooft eni de stoomschepen, Jan Pieierzcm r Coen< en Johan de W itt; voor den „Rotterdamschen Lloyd” de motorschepen Dempo, Baiceran-, Sibajak, hudra-poera en de stoomschepen Slamat en Patria. Om deze besparing van twee schepen te bereiken, is het noodig, de snelheid op te vcerem, in verband waarmee het voortstuwingsvermOgen van de schepen P. C. IJooh, Tndrapoera en Slanmt zal worden ver­ groot en ook de stroomlijn van deze . schepen' verbeterd zal worden De snelheid van deze schepen wordt dan zoodanig, dat zij dezelfde afvaartta-bel kunnen uitvoeren als de Johan van Oldenbarnevelt, M arnix van Sint Aldegonde, Bcdo'crcm, Dempo, Christiaun Huygens en Sibajak. Alleen de J. P. Coen, Johan de Witt en Patria zullen met de tegenwoordige snelheid blijven doorvaren en! voor deze schepen zal het nóodig zijn extra maatregelen te nemen; deze schepen zullen b.v. niet meer in den Oosthoek kunnen laden, en de J. P. Coen en, Johan de Witt moeten Algiers overslaan. Verder zal voor alle schepetl het verblijf te Belawan op de thuisreis woorden verkort en het vertrek reeds des Zaterdagsnamiddags in plaats van des Zo-ndagsvoorcmiddags plaats vinden. Het is de- bedoeling, dat het vliegtuig van de lijn Batavia—IMedan desniettemin op Zaterdag­ ochtend van Tjililitan blijft vertrekken en de post en eventueele passa­

giers nog dienlzelfdeni dag te Belawan aan boord van het mailschip komen1De reisduur over het mailtraject, t.w. Genua—Marseille naar Batavia en omgekeerd, wordt gebracht op 20 dagen1, behalve voor de schepen J. P. Coen, Johan de Witt en Patria, die dit traject zoowel op uitals thuisreis in 22 dagen zullen afleggen. Het traject Belawan—Genua/ Marseille vordert 18 dagen. Aanbesteding. T o t 17 November a.s. worden inschrijvingen ingewacht voor de levering van twee havensleepbooten voor Lissabon. De voorwaarden voor deze aanbesteding liggen ter inzage bij de Afd. Handel van het Departement van Arbeid, Handel en Nijverheid. Opgelegde schepen. Op i November j.1. waren te Rotterdam en omgeving opgelegd 25 Nederlandsche schepen met 128.177 reg. ton bruto inhoud en te Amsterdam ió schepen met 108.904 reg. ton bruto inhoud. Hoewel in Amsteidam het aantal schepen verminderde is in totaal de tonnenmaat slechts met ca. 4000 ton verminderd, terwijl in Rotterdam de toestand hetzelfde bleef. Veiligheidsverdrag Londen. De Nederlandsche Regeering heeft het Internationaal Veiligheidsverdrag te Londen in Mei 1929 gesloten geratificeerd. Denemarken was ons hierin reeds vooigegaan. Cuba—M exico-dienst der Holland—Amerika Lijn. De Cuba-Mexico-dienst van de Holland-Amerika Lijn is van een passagiersdienst in een vrachtdienst veranderd omdat het passagiers­ vervoer zoo belangrijk is teruggeloopen, dat het niet meer loonend was de passagiersschepen in de vaart te houden. De bestemming van de speciaal voor dezen dienst gebouwde turbineschepen is nog niet bekend. Koninklijke Nederlandsche Stoomboót-Mij. Met ingang van 11 November as., wordt door deze maatschappij een maandelijksche dienst geopend van Curagao naar St. Martin per stoomschip Midas. De heenreis gaat rechtstreeks, op de terugreis worden Zuid-Dominikaansche havens en eventueel San Juan de Portorico aangedaan, Nederlandsche bergingss tati o ns in en om den 'Noord-Atlantisehen Oceaan. L . Smit & Co’s Internationale Sleepdienst te Rotterdam zal gedu­ rende de wintermaanden wederom een -aantal bergingsstations bezetten om en in den Noord-Atlantischen Oceaan, ten doel hebbend het verleenen van assistentie aan schepen, die in nood verkeeren op den Atlantischen Oceaan of op zijn kusten stranden. De sleepboot Roode Zee wordt, zooals vorige jaren, weer gestatio­ neerd te S t John’s (Newfoundland), alwaar zij tot Januari zal blijven, waarna zij te Horta op de Azoren haar station zal innemen, De sleepboot Zwarte Zee is gestationneerd te Queeustown (Ierland), en! de Witte Zee gaat half October te La Coruna (Noord-Spanje) in station. A l deze booten zijn voorzien van richtingzoekers en, verplaatsbare bergingspompen, en de Roode Zee en de Witte Zee hebben duikers en verder bergingsmaterieel aan boord. Directie en Agentuur-Mijen. Hollantd— Oost-Azië lijn, 'Holland—iRritsoh-Indië lijp, Holland—A frika lijn. Goedgekeurd zijn de statuten van de bovengenoemde maatschappijen, welke ten doel hebben het dagelijksch beheer van de vracht- en passagezaken en het waarnemen; vani het hoofdagentsehap of agent­ schap, alsmede het behandelen der scheepszaken te Rotterdam van de bovengenoemde lijnen, voorts het huren| van pakhuizen en haven­ terreinen!, laden en lossen van schepeni in die lijnen, expeditiebedrijf, enz. Elke maatschappij werkt met een, kapitaal van ƒ 30.000. Ja v a —Pacific—Bengalen Lijn. Eenigen tijd geleden hebben; wij eene mededeeling geplaatst betref­ fende een samenvoeging in ’t begin van 1931 van de Java—Pacific-lijn en de Java—Bengalen-lijn. Het blijkt nu dat in de combinatie mede de Silver Line is opgenomen. Dit samengaan zal tot gevolg hebben, dat een aantal langzaam varende schepen uit de vaart zullen worden genomen, waardoor de reisduren in beide richtingen belangrijk worden verkort. E r zullen drie afvaarten per maand in beide richtingen plaats hebben en de vol­ gende havens in Amerika zullen geregeld. ,yvorden aangeloopen: Los Angeles, San Francisco, Portland, Seattlc err Vancoiiver. De meeste der in den gecompliceerden dienst te plaatsen schepen zullen voorzien zijn van koelruimte voor het vervoer van versch fruit en groenten. De gecombineerde dienst zal worden onderhouden onder den naam „Silver Java Pacific Line”. De vertegenwoordiging der lijn in San

Fraiicisco zal in handen zijn van de Transpacific Transportation Company en de General Steamsh'p Corporation, terwijl in NcderlandschIndië de N .V . Stoomvaart Maatschappij Nederland en de firma Hadden en Co. als agenten der gecombineerde diensten zullen optreden.' Agenten te Calcutta zijn de Ja v a Bengalen Lijn en Grahands Trading Company. Te Los Angeles zullen de belangen worden behartigd door de General Steamship Corporation, te Portland eni Seattle door Burchard en Fisken Inc. en te Vancouver door Dingwall Cotts en Co. H olland—B ritsch-Indië Lijn, D e H olland Britsch-Indië-lijn van de Vereenigde Nederlandsche Scheepvaart-Maatsehappij te ’s-Gravenhage zal naar wordt gemeld dé dienst in den vervolge in samenwerking met de Deutsche Datnpfschiffahrts G es. „H ansa” te Bremen, uitoefenen, waardoor een betere bediening der havens tot stand komt, hoewel minder Nederlandsche schepen' daarbij in de vaart blijven. Immers zullen n Duitsche en slechts 4 Nederlandsche schepen worden gebezigd. H et gevolg van de samenwerking met de genoemde Duitsche stoom­ vaartmaatschappij zal zijn, dat de drieweeksche dienst van Rotterdam naar Bom bay en Karachi zal worden veranderd in een veertiendaagschert dienst, terwijl de veertiendaagsche verbinding met Colombo, Calcutta en M adras gehandhaafd blijft. Terw ijl echter van Bremen, Hamburg en Antwerpen elke week een afvaart plaats heeft, zal van Rotterdam af slechts eenmaal in de veertien dagen een, afvaart geschieden. Koninklijke H ollandsche Lloyd. In verband met de samenwerking tusschen de Koninklijke Holland­ sche Lloyd en de Norddeutsche Lloyd zullen de passagiersschepen Gelria, Fiandria, Orania en Zeelandia van Bremerhaven afvaren. De eerste a fvaart van daar is op 9 Februari a.s. Snel motorschip. H et snelste handels-nnotorschip zal vermloedelijk de Venus zijn, een dubbelschroefsc'hip van de afmetingeni 395’X S4 ’X 2 4 ’, dat thans bij de Elsinore Shipbtiilding C y in aaribouw is en! dat met tien tweecilind'er motoren van. tezamen 9000 apk bij 155 omwentelingen.' 19 mijl zal loopen. H e t schip leomt in de vaart tusschen Bergenl enl New-Castle en zal den overtocht doen in 2024.uur.. Thans duurt die vaart 2624 uur. Suez-kanaal. Gedurende de maand -Juni werd- door 455 .schepen met 3.376.972 r-ag, ton bruto inhoud van het Suezkanaal gebruik gemaakt. Hiervan waren 49 schepen] met 376.681 reg. ton bruto inhoud onder Nederlandsche v lag . In het eerste halfjaar 1930 was het totaal der schepen 2985 met 16.2iT.977 reg. ton netto- inhoud, waarbij Nederland de derde plaats innam, met 322 schepen en 1.721.878 reg. ton netto, uitmakende 10.62 % va n de totale tonnage. Duitschland had slechts ruim 1000 ton meer. Behalve Noorwegen en Denemarken vertoonen alle vlaggen een vermindering. Gedurende de maand Ju li was het aantal schepen. 479 met 3.674.192 reg. ton b ru to inhoud, welke frs1. 87.877.000 kanaalgelden betaalden en 2.390.000 ton lading vervoerden; hiervan voerden 51 schepen1 met 388.911 reg. ton bruto de Nederlandsche vlag. Gedurende de maand Augustus 1930 hebben 468 schepen van het Suezkanaal gebruik gemaakt, welke tesameni 3.566.491 reg. ton 'bruto inhoud hadden, 2.288.000 ton lading vervoerden] era f.rs. 85.515.000 kanaalgelden betaalden. Gednreilde de eerste 8 mdanden van, dit jaar, •was het totaal 3 9 3 2 schepen met 29.737.141 ton bruto inhoud, 19.658.000 ton lading en frs. 717.701.000 karaaalgeldeni tegen verleden, jaar 111 dezelfde periode 4203 schepen met 30.645.528 bruto ton, 23.122.000 ton lading en frs. 743.815.000 kanaalgeildiem In het tijdschrifje van de Suezkanaal Maatschappij Wordt een overzicht gegeven van de Nederlandsche scheepvaartbeweging in het Suezkanaal, waaruit blijkt dat de. tonnenmaat in de laatste tien jareri met bijna 15 0 % toenam en wel van 1.426.000 netto ton in 1920 tot 3.544.000 netto ton in 1929. In 1929 was 65 % der tonnage het eigen­ dom van de maatschappij „Nederland” en den Rotterdamsche Lloyd, resp. met 1.211.000 en 1082.000 ton. De Johan van Oldenbarneveltis het tweede schip in grootte in de geregelde vaart door het kanaal. Het schip b lijft 74 ton beneden de Engelsche Ordma. Panama-kan-aal. In Ju li 1930 maakten van het' Tanamakanaal gébruik 488 schepen met 3.030.107 reg. ton bruto inhoud, welke 2.402.047 ton lading ver­ veerden- en !$ 2.180.512 kanaalgeld- betaalden. Hiervan waren onder Nederlandsche vlag 6 schepen met 27.206 reg. ton bruto, 20.706 ton lading en $ 19.667 'kanaalgelden. Gedurende de maand Augustus hebbed van 'het Pan amak anaal ge bruik gemaakt 465 schepen mtet 2.911,378
Opbrengst loodsgelden. Gedurende de maand September 1930 werd aan loodsgelden ontvangen ,/' 354.482 bij eene raming van ƒ 416.667 en eene opbrengst in September 1929 van f 396.206. Gedurende de eerste drie kwartalen van dit jaar kwam binnen ƒ -3-571-°47. tegen, ƒ 3.677.981 in de overeenkomstige maand van, het Vorig jaar era eene raming van ƒ 3.750.000. K asvooTschotten aan de Koninklijke Hollandsche Lloyd. Verschenen is het voorloopig verslag inzake het wetsontwerp, houdende toekenning van kasvoorschotten aan den Koninklijken HoIIandsclicn Lloyd te Amsterdam, waaruit blijkt dat vele leden eriistige bezwaren hadden tegen de toekenning van de voorgestclde kasvoorschotten. Zij brachten in herinnering dat thans voor de derde maal een voorstel van deze strekking bij de Kamer wordt ingediend. Thans opnieuw een voorschot van ƒ 2 milliocn beschikbaar te stellen met het oog op de nu door de directie op den voorgrond gestelde plannen tot rationalisatie van het bedrijf door samengaan met ccn buitenlandsche scheepvaartmaatschappij — terwijl aan de reorganisatie, waarom het bij de stciinverloemng juist te doen was, nog slechts ais een verwijderd doel wordt vastgchouden — kwam den leden, hier aafi he.t woord, niet gerechtvaardigd voor, De K .H .L. is niet een onderneming, die door de behoeften van het verkeer tot wasdom is gekomen, zooals b.v. onze Indische lijnen. Zij is van meet af ecu kunstmatig cn te groot opgezette, zaak geweest. U it een oogpunt van nationale schcepvaartpolitiek zal voorts de onderhavige overeenkomst een hoogst bedenkelijk gevolg hebben, als in de vaart tusschen Nederland en Zxxid-Amerika een buitenlandsche concurrent wordt bimiengehaakl. De kans, dat de staat deze voorschotten ooit zal terug ontvangen, moet volgens deze leden als hersenschimmig worden aangemerkt, hetgeen nader werd toegelicht. Andere leden sloten zich goeddeels bij deze critiek aan, doch achtten de eenige. overweging, die hen nog in voor het wetsontvvrp gunstige» zin zou kunnen beïnvloeden, gelegen in de. gedachte, dat het bestaan van eenige duizenden arbeiders en employé1# met het verdwijnen der K .H .L. is gemoeid en dat bij liquidatie der maatschappij de. werkloos­ heid in Amsterdam sterk zou toenemen, wat eveneens grootc uitgaven van Rijk en Gemeente zou vorderen. Verscheidene andere leden waren van oordeel, dat het wel degelijk op den weg van het Rijk ligt, tijdelijk hulp in annnemelijken vorm te bieden aan bedrijven, die zich tengevolge van een economische crisis niet zonder staatshulp staande kunnen houden. Het wetsontwerp zal in de zitting van u Nov. a.s. door de Tweede K am er der Staten Generaal worden behandeld. Koninklijke Paketvaart-Maatschappij. De Memorie van Antwoord is verschenen op het Voorloopig Verslag uitgebracht naar aanleiding van het ingediende wetsontwerp, houdende machtiging tot het aangaan van een overeenkomst met de „N .V . Kon. Pakctvaart M ij,” , gevestigd te Amsterdam, betref­ fende het onderhouden van scheepvaartverbindingen in Ned.-Indië gedurende de jaar 1931 tot en met 1945. Daarin verklaart de Minister van Koloniën allereerst, waaraan de laten indiening van het wetsontwerp toe te schrijven is. Aan het Regeering in October 1926 benoemde commissie, welke tot opdracht had een nieuwe overeenkomst met de maatschappij voor te bereiden, kan de minister tot zijn leedwezen niet voldoen, aangezien dit rapport vele gegevens bevat, welke de Paketvaart Mij. vertrouwelijk aan de commissie heeft verstrekt. De vraag, of, indicn de nieuwe overeenkomst nu op 1 Januari 1931 in werking mocht kunnen treden, niet een voor het land voordeeliger regeling zou kunnen worden getroffen dan die, aan het slot van § 16 der memorie van toelichting vermeld, moet ontkennend worden beantwoord. Het was voor den minister een teleurstelling te vernemen, dat tegen het wetsontwerp en de overeenkomst, tot goedkeuring waarvan liet ontwerp strekt, bij verscheidene leden ernstig bezwaar bestond. In verband met de door sommige leden uiteengezette opvatting, dat het voor de ontwikkeling van Nederlandsch-Indië van groot belang is dat aan het verkeers- en vervoersnionopolie van de Maatschappij aldaar zoo spoedig mogelijk een eind wordt gemaakt, merkt de minister op, dat de Maatschappij .wettelijk in geen enkel opzicht een monopolie bezit. Ook feitelijk kan men van een monopolie nauwelijks spreken. Hen stelligste moet de minister betwisten dat de nieuwe overeenkomst de Maatschappij in staat zou stellen, dezelfde financieele politiek voort te zetten, die leidde tot naar de meening van een aantal leden te. hooge tarieven. Met verscheidene leden is de minister van meening, dat het behoud vim een betrouwbare regelmatige interinsulaire verbinding het best verzekerd wordt door het aangaan van een nieuwe overeenkomst met de maatschappij, welke die verbinding reeds gedurende 40 ja ren verzorgd heeft. '

Dat tijdens de onderhandelingen de maatschappij weinig toeschietelijk is geweest, kan haar niet als een ..verwijt worden aangerekend. Den in druk, dat dè regeering in menig opzich t te veel heeft toegegeven, acht de minister ten eenenmale onjuist., De vraag van een eventueele samenwerking van de maatschappij met het gouvernement in den vorm van een gemengd bedrijf heeft zeker een onderwerp van overleg uitgemaakt. Daar voor een dergelijke samenwerking echter de overeenstemmende wil van beide betrokken partijen vereischt is, moest deze vraag verder buiten beschouwing blijven, nadat gebleken, was, dat de maatschappij tot een zoodanige samenwerking in het ■'geheel niet bereid was. Niet zonder bevreemding heeft de minister vernomen, dat verschei­ dene leden den door de regeering met het oog op het vraagstuk der tarieven m te stellen zeevervoersraad van weinig beteekenis achten. Bij de beoordeeling van die instelling mag niet uit het oog worden verloren, dat zij in de gegeven omstandigheden als een maatregel van wel zeer bijzonderen aard moet worden beschouwd. De K.P.M . immers Is een geheel particulier lichaam. Zij geniet geenerlei wettelijke bevoorrechting en wordt door de regeering niet tegen concurrentie beschermd. Aan deze maatschappij wordt een maatregel opgelegd, die ten aanzien van haar concurrenten geen toepassing vindt. Zij zal in het nieuwe contract de verplichting moeten aanvaarden om steeds wanneer de regeering zulks wenschelijk acht, haar tarieven té onderwerpen aan de beoordeeling door een college, waarin zij door slechts één der drie. leden vertegenwoordigd zal zijn. De overeenkomst zal de maatschappij voorts de verplichting opleggen, aan de regeering steeds alle gewenschte inlichtingen te geven omtrent haar tarieven, zoodat de regeering, indien zij aanleiding vindt tot raadpleging van. den zeevervoersraad, dat college in staat zal kunnen stellen, met volledige kennis van zaken zijn advies te bepalen. Toegegeven moet worden, dat de zeevervoersraad de tarieven niet zal kunnen vaststellen, , doch daarover zal adviseeren. Het publiek belang wordt in dézen veel krachtiger gewaarborgd doordat de bevoegdheid om in geval van gemis aan overeenstemming met de maatschappij ten aanzien van de tarieven dwingend op te treden, aan de regeering is voorbehouden, die beslist na den zeevervoersraad te hebben gehoord. In dit verband mag gewezen worden op het eerste lid van artikel 29 van het ontwérp-overeenkomst, dat dé maatschappij verplicht aan alle gerechtvaardigde bezwaren dér regee­ ring ten aanzien van de tarieven voor particulier vervoer tegemoet te komen, Krachtens het tweede lid van genoemd artikel zal de maatschappij zich hieraan slechts kunnen onttrekken door opzegging van de. overeenkomst. Dé minister deelt niet de vrees, dat de beperking van het ledental van den raad tot drie. waarschijnlijk in de practijk aan een goede werking van het college in den weg zal staan. De voorkeur, door eenige leden uitgesproken voor een overeen­ komst. van korteren duur dan thans wordt voorgesteld, kan de mini­ ster niet deelen. . Den regelmatig contact van den regeeringscommissaris in Neder­ land met de betrokken autoriteiten in Nederlandsch-Indië acht ook de minister wenschelijk. Hij heeft daartoe reeds maatregelen genomen. Tot het opnemen in de overeenkomst van bepalingen omtrent de arbeidsvoorwaarden van het personeel is tot dusver geen aanleiding gevonden. De kwestie der accomodatie op de schepen der maatschappij voor. dé mindere militairen en het mindere marinepersoneel heeft de aan­ dacht der regeering, die met medewerking van de maatschappij naar verbetering,„„van die accomodatie streeft. De opneming van daartoe strékkende dwingende bepalingen in de overeenkomst -ontmoet be­ zwaren, aangezien nog niet met zekerheid kan worden voorzien, in welke richting de verbetering zal worden gevonden, en het ook wel niet mogelijk zal zijn, op alle in dienst zijnde schépen dérmaatschappij de gewenschte verbeteringen aan te brengen. Bij den bouw van nieuwe schepen zal evenwel aan dit punt speciale aandacht worden besteed. Voorts heeft de Indische regeering1, reeds besloten om, indien op een bepaald schip de accomodatie veel te wenschen overlaat, het vervoer met een ander schip te dóen -geschieden. : Door eenige. leden is een amendement op het wetsvoorstel inge­ diend dat strekt om te doen vervallen de voorwaarde dat aan de K .P.M . door het land voor de, uit.de overeenkomst voor de K.P.M. voortvloeiende verplichtingen, ongeacht de elders in de overeenkomst geregelde vergoedingen en tarieven, een bedrag van ƒ 200.000 ’s jaars te goed wordt gedaan.

ONDERWIJS P E R B R I E F _________

^_____

in Scheepsbouw kunde, het teekenen van hout- en ijzercpnstructies, binnenbetimmering, electrotechniek, werktuigbouwkunde, stoomwerktuigkunde en motorentechniek. Opleiding voor scheepstimmerman, werkbaas, werkmeester, teekenaar en opzichter-constructeur. — Prosp. en inlichtingen gratis.

-------------------------------------I T M O HILVERSUM No. 39

Vrijboordvoorschriften in de Vereenigde Staten. Op grond van een- reeds vroeger aangenomen wet moest begin Septemjber 1930 een voorschrift - betreffende het vrijboord van zee­ schepen in de Vereenigde Staten van. Amerika worden ingevoerd. D it voorschrift zou moeten..gelden voor. alle schepen grooter dan. 250 ton bruto rrjet inbegrip van schepen van precies dié maat, doch uitsluitend voor de vaart over de zee. niet langs de kust. De Vereenigde Staten hebbed deze aangelegenheid doen. voorbereiden -door een1 commissie. De denkbeelden- dezer commissie werden door de Am erikaansehe delegatie in Méi en Juni j.1. te Londen verdedigd. H)et Am erikaanscbe rapport week trouwens niet veel af van het rapport der commissie van den Britschen Board of Trade onder voorzitterschap van Sir Charles Sanders, welk laatste rapport grondslag vormde voor de discussies ter internationale conferentie. In de onlangs bekend geworden nieuwe voorschriften, vinden wij, dat de Regeering d-er Vereenigde Staten de resultaten' van de Internationale Conferenlt-ie betreffende de Uitwatering heeft aanvaard en daarmede dus ook bepalingen heeft aanvaard, welke voor ae Amerikaansehe reeders bezwiaarlijker zijn, dan hetgeen! vroeger in het rapport der Amerikaansehe cotnimissie werd voorgesteld. Voorts beteek-ent het aan­ vaarden van het Internationaal Verdrag, dat vergeleken m et vroeger de Am'erilkaarsche schepen vooral in de tankvaart, doch ook in de houtyaart ert andere vaart belangrijk minder vervoer-capaciteit zullen hébben. Aangezien wij onlangs een artikel gewijd hebben aan het V erdrag eri het voornaamste ^daaruit. mededeelden;, behoeven wij die hiermede gelijkluidenjde voorschriften der Vereenigde Staten; niet aan .te halen. Volgerss het Verdrag behoeven bestaande schepén niet ten; volle aan het Verdrag te voldoen. De grens tusschen „oud” em „nieuw” schip is de datum1 van kiellegging van 1 Ju li T932. Het Ainerikaansche voorschrift neemt echter 2 September 1930 aanj terwijl alle schepen aan de bepa­ lingen betreffende het vrijboord moeten voldoen. Wij begroeten de vaststelling va-n .vrijboord -voorschriften; in de V erecnigde Staten met genoegen, -omidat het óns. bekend is, dat gevallen van overlading, als bij 'de Vestris op zoo treurige wijze gebleken zijn, volstrekt niet zeldzaam waren in-de Amerikaansehe havens.

N ED ER LA N D SC H O C T R O O I-B U R E A U

hm

(v/h. A. E L B E R T S DOYER)

H. W

D A EN D ELS, ROLF V A N H A SSELT & W . VAN DER V LIET INGENIEURS EN O CTROOIGEM ÄCHTIGDEN

Opgericht in 1888

D E N H A A G , Laan Copes van Cattenburch 24 A M STE R D A M , Keizersgracht 224 BEHANDELT ALLE VOORKOMENDE

O C T R O O I - EN M E R K E N Z A K E N Nederlandsch Octrooi No. 15.702

“

„Schopbaggerwerktuig, waarbij de scbop op bijzondere wijze wordt bediend” . RUSTON-BUGYRUS LTD. te Lincoln, Engeland, biedt gegadigden, tegen nader overeen te komen voorwaarden, de uitoefening aan van de aan bovengenoemd octrooi verbonden rechten. Aanvragen te richten tot de gemachtigden: V E R E E N IG D E O CTR0 0 1 BUREAUX.Bezuidenhout69,'s-Gravenhage. ATLAS WERKE A.G. te BREMEN, Duitschland, houdster van het N e d e r la n d s c h O c tr o o i N o . 1 7 6 3 0 , betreffende: „Electrische scheepsankerlier, w aarbij de axiale verscluiivine- van de v o o r aandrijving- van de trommel dienende wormas op bijzondere wijze w o rd t benut om den aandrijfm otor af te koppelen’' is bereid dit octrooi te v erk o o p en of daarop een llc e n ti» te v e r le e n e n . Nadere inlichtingen verstrekt het NEDERLANDSCH O C T R O O IB U R E A U , Laan Copes van Cattenburch 42, ,s-Gravenhage.

Atlas Werke A.G. te Bremen (Duitschland), houdsfer van het Nederlandsch Octrooi No. 5697 en het daarbij behoorende aanvul'ingsoctcooi No. 14452, beide betrekking hebbende op een „Inrichting voor het openen en sluiten van waterdichte deuren öp schépen, zoowel van uit een centraal punt, als ter plaatse zelf” is bereid deze octrooien te verkoopen of daarop een licentie te verleenen. Nadere inlichtingen verstrekt het N ED ER LA N D SC H O CTRO O IB U REA U , Laan Copes van Cattenburch 24, ’s-Gravenhage.