No. 18
15e Jaargang
T
j r
SCHIP
T T '
hl 1 4 -d aagsch
8 September 1933
T i j d s c h r i f t , waarin opgenomen het Maandblad „S C H E E P S B O U W tevens orgaan van
E N SC H E E P V A A R T '
de Vereeniging van Technici op Scheepvaartgebied, het Scheepvaartkundig Instituut en Museum en de Centrale Bond van Scheepsbouwmeesters in Nederland
Redactie: Ir. A, van Driel en P. S. van ’t Haaff M edew erkers« Ir.J. C. Arkenbout Schokker; Ir. F. Muller van Brakel; Prof. Ir. D . Dresden; Ir. M F. Gunning; Prof. P. Meyer; Ir. S. F. Monhemius J r .; Ir. P. G. Rittershauss; D. Schouten H zn .; C. Vermey; Ir. G . Visser P zn .; Prof. E . V ossnack; Mr. A. J. M. van Wessem e.a.
Overneming van artikelen, enz. verboden ingevolge art. 15 der Auteurswet 1912
Directeur: J. Moorman Uitgave van Moorman’s Periodieke Pers N.V., Zwarteweg 1. Den Haag, Telefoon 117783* A B O N N E M E N T : Binnenland f 2 . — per kw artaal, B uitenland f 10.— p er jaar. Losse nummers f 0.40. A D V E R T E N T I Ë N
In v e rb a n d zeer
m et d e
b ijz o n d e r
doen
40 cent p er regel. Bij contract verlaagd tarief.
tijd s o m sta n d ig h e d e n , g e v o e le n
op
w e lk e zich
het g e b ie d
van
Scheepsbouw en S che e p vaa rt, w o r d t de a b o n n e m e n ts prijs op «HET SCHIP» met in g a n g van 1 O c to b e r a.s. v e rla a g d van f 4 . — to t f 2 . — p e r k w a rta a l. Zij die zich thans m et in g a n g va n 1 Ja nu a ri 1934 als a b o n n é o p g e v e n , o n tv a n g e n d e in O c to b e r, N o v e m b e r en D ecem ber verschijnende num mers gratis. Een in te e k e n b ilje t is a fg e d ru k t o p d e a c h te rz ijd e van het omslag van d it nummer.
Het Teekenen van Schroeven door Ir. W . P. A. V A N LAM M EREN, ingenieur bij het Nederlandsch Scheepsbouwkundig Proefstation.
§ i. Bij het vervaardigen van modelschroeven aan het Scheepsbouwkundige Proefstation te Wageningen is herhaal delijk het feit geconstateerd, dat bij door opdachtgevers ingezonden schroefteekeningen de noodzakelijke overeen stemming ontbrak tusschen de drie als regel verstrekte, de schroef bepalende, gegevens:
a. de omtrek van het geprojecteerde bladoppervlak; h. de omtrek van het ontwikkelde bladoppervlak; c. de gestrekte cylinderdoorsneden. Met het onder a genoemde geprojecteerd bladoppervlak ‘bedoelen wij niet alleen het in de richting van de scheepsas, doch ook het loodrecht op deze richting geprojecteerd blad oppervlak. W aar uit meetkundige overwegingen volgt, dat de hier boven opgesomde gegevens onderling van elkaar afhankelijk zijn en deze afhankelijkheid in verschillende ingekomen teekeningen blijkt te worden miskend, moge hier aan de hand van constructie-voorbeelden een bijdrage geleverd worden tot het op juiste wijze in beeld brengen van de bedoelingen van den constructeur.
§ 2. In het algemeen is geen verschil van interpretatie of gemis aan duidelijkheid te verwachten bij teekeningen van eenvoudige schroeven, aan wier bladdoorsneden de cirkelvorm als rugzijde ten grondslag ligt. Bij de meer en meer in gebruik komende bladdoorsneden van het draagvleugel-type is de moeilijkheid ontstaan een schroefteekening te leveren, die meetkundig juist is. W aar bij de fabricage van modelschroeven gebruik wordt gem aakt van den omtrek van het geprojecteerd bladoppervlak, dient dit zoo te zijn geconstrueerd, dat de afgewerkte schroef inderdaad de cylindersneden en het ontwikkeld bladoppervlak bezit, die de constructeur zich heeft gedacht. Dit nu blijkt niet het geval te zijn, indien de algemeen in de praktijk gebruikelijke methoden van projectie en ontwikkeling bij schroeven worden gebruikt in die gevallen, waarbij de cylinderdoorsneden uit het schroefvlak getilde uiteinden hebben. In deze gevallen stelt de sleeptank zich op het standpunt, dat de gegeven gestrekte cylindersneden de bedoeling van den constructeur weergeven en construeert zij daarbij een geprojecteerd oppervlak, dat de werkelijkheid beter benadert, dan de constructeur als regel doet. § 3. Wanneer de constructeur de hoofdgegevens van zijn schroef, n.1. spoed en diameter, alsmede de grootte van het ontwikkeld bladoppervlak heeft vastgesteld, zooals b.v. bij het gebruik van de krommen van Taylor geschiedt, geeft hij dit oppervlak een omtrek, waarin zijn denkbeelden betreffende den meest gewienschten bladvorm zijn vastgelegd. U it deze lijn leidt hij op een van de algemeen gebruikelijke wijzen den omtrek van het geprojecteerd oppervlak af en tenslotte teekent hij op analoge wijze de gestrekte cylindersneden in, w aarin hij zijn denkbeelden omtrent de gewenschte bladdoorsneden v ast legt. Zijn deze geheel of gedeeltelijk uit het mathematisch schroefvlak getild, dan verandert hiermede zijn geprojecteerd oppervlak en het is hiermede, dat in de meeste gevallen geen
rekening wordt gehouden. In andere gevallen gaat de ontwerper uit van een geprojecteerd oppervlak, zooals b.v. bij het gebruik van de krommen van Schaffran geschiedt. Ook in dit geval moeten de cylindercloorsneden hiermede in over eenstemming zijn. § 4. Om het bovenstaande te verduidelijken zullen wij eerst aan de hand van afb. 1 een van de algemeen gebruikelijke uitslagmethoden bespreken (zie hiervoor ook T aylor, Speed and Pow er o f Ships, 19 33, blz. 86). In afb. I is het schroefbladoppervlak uitgeslagen van een eenvoudige schroef met cirkelsegm entvorm ige bladdoorsneden.
Zij A B C de axiale projectie van de doorsneden van een cylinder (straal r) met het schroefblad. In deze projectie is de doorsnede een gedeelte van een cirkel, in horizontale projectie een gedeelte van een schroeflijn (D E ), De schroeflijn in C wordt nu vervangen door de tangent aan de schroeflijn in C. Brengen wij nu door deze raaklijn in C„ een vlak lood recht op het vlak van teekening (wij onderstellen, dat de trekker een hoek van 90° met de scheepsas m aakt), dan is de doorsnede van dit vlak met den cylinder een ellips. Om het ontwikkeld oppervlak bij benadering te vinden wentelen wij de ellips in het vlak van teekening. In afb. 1 wordt in de horizontale projectie de halve lange as van de ellips voorgesteld door de lijn C„G, terwijl de halve korte as voorgesteld wordt door de straal r van den cilinder (C „F). In verticale propectie worden de halve lange resp. de halve korte as in den driehoek NO C, welke congruent is met den driehoek CUFG , voorgesteld door cle lijnen N C en OC. W aar wij reeds de schroeflijn door een ellips hebben ver vangen, kunnen wij nog verder gaan en de ellips over het gedeelte bij C vervangen door de kromtestraal van de ellips in C.
Het is onze ervaring (zie ook T aylor), dat wij door deze benadering met behulp van de kromtestraal van de ellips dichter bij het werkelijke ontwikkelde oppervlak komen, dan wanneer wij de zuivere ellipsconstructie toepassen (zie afb. 2 ). Bij normale bladvormen is het verschil tusschen ellips en kromtestraal van de ellips alleen merkbaar in de nabijheid van de schroefnaaf, waar de doorsneden sterk gekromd zijn. Hier vertoont de kromtestraal van de ellips t.o.v. de ellips een afwijking ten goede. Plet krommingsmiddelpunt M wordt eenvoudig gevonden door de in N opgerichte loodrechte te snijden met cle verti cale as. Doordat bij wenteling van de' ellips in het vlak van teekening de punten A en B zich horizontaal verplaatsen, vinden wij cle punten A ’ en B ’ van de omtrek van het ontwikkeld oppervlak onmiddellijk als snijpunten van den cirkelboog uit M met straal r’ getrokken met de horizontale lijnén door A en B . Door verbinding van meerdere op deze wijze gevonden punten ontstaat liet ontwikkeld oppervlak. De lengte van cle ontwikkelde cylindersneclé wordt in verticale projectie voorgesteld door A ’B ’ langs A ’C B ’ gemeten, in horizontale projectie door A ’(1B '0, omdat A ’nC’0B ’ 0 de in het vlak van teekening gestrekte lengte van de blacldoorsnecle voorstelt, A ’,,B’(1 is een gedeelte van de afgewikkelde schroeflijn, terwijl A 0C„R0 het afgewikkelde, in de verticale projectie door A B C begrensde, gedeelte van de projectie van de schroeflijn voorstelt, dus A 0B„ — A B langs A C B gemeten. Voor normale bladen en voor niet te sterk gekromde door sneden zal bij constructie van A ’ en B ’ met , behulp van cle kromtestraal r ’, A ’ B ’ langs A ’C B ’ gemeten gelijk zijn aan B ’0* -A’ 1 n-° Bij cle sterk gekromde doorsneden in de nabijheid van cle
B W ZM S TS S ZZE O iL
777/fW //i>
a w
É n &
i
.^rtarMZZS// totrMyirgtproj. opp-, schijnbaar otPcoi- Qfip gntunkktidOPP;
ontwikkeld Opp-.
ontwikkeld'gestrekt
opp-
A fb. 5,
Afb. b.
naaf zal dit niet precies meer uitkomen; ook niet bij breede bladen met groote „skew back” . De verschillen zijn echter gering, zoodat wij deze wel kunnen venvaarloozen. Is een zeer nauwkeurige constructie van het ontwikkeld bladoppervlak gewenscht, dan kunnen wij in dat geval de kromtestraal zoodanig corrigeeren, dat .VCB' — A ’UC(I1>V § 5. De in de vorige paragraaf besproken uitslagmethode verschilt eenigszins van de twee gebruikelijke methoden door Bauer gegeven (zie Der Sclnffsmaschinenhau, deel I, blz. 103). Bij toepassing van de eerste methode van Bauer vindt men het ontwikkeld gestrekt oppervlak in plaats van het ontwik keld oppervlak, zooals dat bij de in § 4 besproken methode gevonden wordt. Om hierna nog te noemen redenen is het gebruik van een ontwikkeld gestrekt oppervlak minder geschikt en hierdoor het gebruik van deze methode minder aan te bevelen. Met ontwikkelde oppervlak, dat wij vinden met behulp van de tweede methode van Bauer, waarbij de ellipsconstructie wordt toegepast, blijkt in sommige gevallen het werkelijk
ontwikkeld oppervlak minder dicht te benaderen dan het oppervlak volgens de in de vorige paragrafen besproken methode. In afb. 2 zijn de verschillende uitslagmethoden voor een enkel punt van den omtrek van het ontwikkeld bladoj.pervlak aangegeven. Ook de uitslag niet behulp van de ware lengte van de schroeflijn is aan gegeven, lie t is duidelijk te zien, dat de constructie niet de kromtestraal van de ellips in 0 de juiste ontwikkeling volgens de schroeflijn het Vieste benadert. Om de verschillende hierboven opgesonule redenen w.irdt liet gebruik van de in § 4 besproken methode als standairdmethode aanbevolen, dus de constructie met behulp van de kromtestraal, eventueel met correctie voor de ware lengte. § b. Eenigszins gecompliceerder wordt het verband tussehen liet geprojecteerd en het ontwikkeld bladoppervlak van een schroef, welker bladdoorsneden uit het mathematisch schroefvlak getild zijn, zooals uit afb. 3 blijkt. De projectie van de lengte van liet schroefblad A J ) „ (dit noemen wij de schijnbare projectie van het blad) is nu reet gelijk aan de projectie A tlB„ van het schroefblad zelf (dit noemen wij de werkelijke projectie van liet blad). De constructie van het geprojecteerd en ontwikkeld 'blad oppervlak geschiedt nu in principe op dezelfde wijze als in § 4 aangegeven. Het gedeelte van de ellips in C wordt weer bij benadering door haar kromtestraal vervangen. Bij gegeven eylindersneden zorgen wij, dat de lengte A R langs de boog ABC' gemeten gelijk is aan de werkelijke projectie A„B„ van de blad doorsnede. De punten A en B zijn dus punten van den omtrek van het werkelijk geprojecteerde oppervlak. Meerdere van deze op dezelfde wijze gevonden
punten met elkaar verbonden, vormen den om trek van het gegeven. Deze doorsneden worden gestrekt om den vorm van de doorsneden te kunnen aangeven. Het heeft practisch echter werkelijk geprojecteerde oppervlak. In de driehoeken C0A 0A ’n en ■CUD IIB ,„ is te zien, dat de niet de minste waarde met de gestrekte lijnen een nieuw ontwikkelde gestrekte blacllengte- A ’B ’ en de schijnbare oppervlak te vormen. projectie van het blad A„D0 in het. in § 4 besproken meet-.' § 9. W ij kunnen het ontwikkeld oppervlak nog geenszins kundige verband'staan. H iervan maken wij gebruik bij het nauwkeuriger bepalen door rekening te houden met den stand construeeren van het ontwikkeld bladoppervlak. W i j ’ con- w an den trekker. Bij toepassing van een schuinen trekker strueeren n.1. eerst eên punt D vaii den omtrek van het wordt de diameter van de schroef langs den trekker genieten schijnbaar geprojecteerd oppervlak. Hiertoe stellen wij CD grooter dan bij een schroef met rechten trekker (zie afb. 6). langs A C D gemeten gelijk aan de schijnbare projectie C 0D (). Het ontwikkeld oppervlak wordt dus ook grooter. Wij houden Trekken wij D B ’ horizontaal en snijden wij deze lijn met de hier rekening mede, door de afstand van de cylindersneden te cirkelboog met straal r ’ uit M . getrokken (eventueel kunnen ■vergrooting in de verhouding D/Dx. wij de cirkelboog bij sterke kromming weer corrigeeren zoo § 10. In bovenstaande paragrafen is de constructie; van het danig, dat A ’C B ’ r r A JnC 0B ,0), dan vinden wij A ’ en B ’ als in axiale richtin g geprojecteerde bladoppervlak uiteengezet. punten van den omtrek van het ontwikkeld bladoppervlak. De constructie van het in een richting loodrecht op de as Overeenkomstig gevonden punten verbonden leveren het geprojecteerde bladoppervlak geschiedt op analoge wijze. ontwikkeld bladoppervlak. Deze projectie is vooral van belang bij het bepalen van de . Het is duidelijk, dat bij deze methode van teekenen van het lengte van de schroefnaaf en bij het vastleggen van den stand schroefblad het geprojecteerd oppervlak bij een schroefblad, van de schroef in het schroefraam bij enkelschroef-schepen. welks doorsnede aan een zijde getild is, kleiner is dan het Zijn de bladdoorsneden geheel of gedeeltelijk uit liét mathe schijnbare geprojecteerde oppervlak, hetwelk wordt aange- matisch schroef vlak getild, dan zal het bladoppervlak om in ■geven. bovenstaande paragrafen genoemde redenen ook in deze projectie veranderen. § 7. In afb. 4 is een schroefblad aangégeven, welks cylinderIn afb. 7 is een volledige schroefconstructie aangegeven, sneden aan beide zijden evenveel uit het mathematisch schroefwaar bij de constructie van het bladoppervlak in alle projecties vlak getild zijn. Bij de toepassing van clraagvleugelschroeven rekening met de trilling van de cylindersneden is gehouden. komt men tegenwoordig meermalen tot dezen vorm , daar De constructie van liet bladoppervlak in derde projectie hierbij de .spoed, welke de constructeur aan de schroef geeft, geschiedt met behulp van de beide andere projecties en is niet verandert met den vorm van de bladdoorsneden, zooals zonder meer uit de afb. duidelijk. Om liet verschil van de dat bij de in afb. 2 aangegeven schroef b.v. wel het geval is. juiste constructie met cle algemeen gebruikelijke goecl te doen In dit geval zal liet werkelijk geprojecteerd bladoppervlak uitkomen, zijn zoowel het werkelijk geprojecteerd oppervlak practisch gelijk zijn aan het schijnbaar geprojecteerd blad als het schijnbaar geprojecteerd oppervlak in beide projecties oppervlak (als w e af zien van lie t. kleine verschil, dat in de aan gegeven. projectie ontstaat, door de ronde intredende kant van de bladdoorsneden). Alleen de ligging van het geprojecteerd S amenvatting . oppervlak t.o.v. den trekker zal verschillend zijn, zooals ook Gewezen w ordt op het veelvuldig ontbreken van het .juiste duidelijk in de afb. te zien is. verband van de 111 schroefteekenlngen verstrekte, de schroef § 8. N aast het ontwikkeld oppervlak van het schroefblad bepalende gegevens; de oorzaken hiervan worden aangegeven; een doelmatige uitslagmethode met eventueele correcties wordt ook wel het.ontwikkeld gestrekt bladoppervlak gebruikt, dat verkregen wordt door de uiteinden van de gestrekte blad- wordt besproken voor verschillende vormen van blad door schablonen te verbinden (zie afb. 5 en ie methode van Bauer sneden; enkele bestaande uitslagmethoden worden onderling in Die Schiffsmaschinenbüu, deel I, blz. 10 3 ). H et op deze vergeleken; aangetoond Wordt, dat het ontwikkeld gestrekt wijze gevormde oppervlak heeft slechts theoretische waarde. bladoppervlak weinig practische waarde heeft, terwijl nog Het ontwikkeld oppervlak is reeds in een plat vlak uitge gewezen w ordt op den invloed van den stand van den trekker slagen, de cylindersneden zijn hierop als gebogen lijnen aan- op het ontwikkeld oppervlak.
Eeuw
V eel lezen sw aard igs wordt, in dit w erk aangetroffen en w ij hopen dat de Com m issie op den ingeslagen w eg voort m ag gaan en w ij spoedig ve rb lijd zullen worden met een volgend deel, dat proef a flegt van h a a r werkzaamheid. H.
door D r. Johan E . E lias. N .V . N o o rd-JIollan dsch e U itg evers M ij., Am sterdam . P r ijs in linnen band ƒ 5.90.
R o tte rd a m . R ecla m e h o ek je , uitg. van het H aven bedrijf der Gem eente Rotterdam-.
V oor ons ligt het eerste deel van de werken, uitgegeven door de Commissie voor Zeegeschiedenis van de K on. A kadem le van W eten schappen. Reeds ja ren is geklaagd over de groote hiaten, die er zijn in de kennis van onze zeegeschiedenis, zoowel als die van oorlog als die van koopvaardij, en genoemde Comm issie zal trachten enkele dier hiaten aan te vullcii. . In dit deel behandelt de heer E lia s de ontwikkeling van het N ederlandsche oorlogsschip in de eerste helft van de 17e eeuw en hoewel het oorlogsschip voorop staat, is toch ook deze studie vo o r de algemeene scheepvaart van belang, om dat de scheiding tusschen oorlogscn koopvaardijschip destijds zoo gering w as en in den aan van g vo oral om een kern van oorlogsschepen een groot aantal als oorlogsschip ingerichte koopvaarders onzen, roem. ter zee hebben gevestigd. U it het oogpunt van een leek bezien, geeft de schrijver een over zicht van de w ording en W ijziging der verschillende scheepstypen en van de daaraan verbonden moeilijkheden van allerlei aard. S ch rijv e r zelve geeft toe dat een technisch geheel bevredigend antw oord op de gestelde vraag niét door hem w ordt gegeven, doch hij 'b e tw ijfe lt o f dit antwoord zelfs door een bevaren technicus zal zijn te geven.
W ij o n tv in g e n ' een keurig uitgevoerd prospectus van 8 blz., üitgegeven als reclam egeschrift vo or de haven van Rotterdam; Op het titelblad is een k aa rt geteekend, waarop de ligging van Nederland en R otterdam t.o.v. de omringende landen is aangegeven. Voorts bevat het g e sch rift een kaart van de Rotterdamsclie havens, een luchtfoto van deze havens en nog een aantal andere foto’s. D e om slagteekening (het kaartje) en de typografische indeeling is ver zorgd door den Rotterdam scheiy kunstschilder P . den Besten. D e prospectus versch ijn t in Nederlandschen, Duitschen, Engelschen en Fran schen tekst. D e uitgaaf lijk t ons als reclamegeschrift zeer ge slaagd. H et is in hoofdzaak voor distributie bij bezoeken aan de haven, doch teven s worden exem plaren in binnen- en buitenland verspreid. Z ij, die zulke boekjes aan hunne relaties in het buitenland willen zeilden, kunnen deze prospecti in beperkt aantal bij het Haven bedrijf der G em eente Rotterdam, Poortgebouw , Stieltjesstraat, aldaar, aanvragen. B innenkort vrsch ijn t ook een meer uitvoerige beschrijving, doch 'deze is uit den aard der zaak niet bestemd om in zoo groote getale versp reid te w ord en .
Nieuwe Uitgaven. De
V lo o tb o u w
in N ederland
in de eerste
h elft d er 17 e
1596—1655,
Uitslaan en Afschrijven door Ir. W. H ILD ERN ISSE en K. D. H E ESB EE N . X X X Î l. (V crvolij van bh. 1S4). daarvan «vermerken, waarbij men dan weer goed op de zuivere lengte moet letten. Het zetten van de flenzen, nadat de plaat gewalkt is, kan men hut Wat het afteekenen van de tunnel tong op spant 66 betreft, zij beste op de volgende wijze doen: men buigt een stuk hoekstaal voor liet volgende opgemerkt: De zwei van deze toog kan men bepalen den knik bij spant 65 volgens den buitenkant, bij die van spant 67 volgens de afb. 293 en 294 op spant 66, waarbij dan natuurlijk deze volgens den binnenkant van de plaat, waarbij deze hoekstalen. aan zweien op de desbetreffende punten moeten worden toegepast. Op sluiten tegen de kniklijnen. Nadat deze hoekstalen met behulp van de toog moeten dan ook de hartlijn van den tunnel en de bovenkant stevige klemmen aan de plaat zijn vastgezet, kan men de flenzen van de tunnelwand worden o verg eb r acht, om hieruit de mallen eti geleidelijk warm stoken met den daarvoor bestemde brander en latje te kunnen a ruileggen, waarbij voor het gedeelte in de nisplaat volgens den gewenschten zwei slaan. een latje wordt gebruikt, dat weer even dik is als deze plaat, daar men, Voor het afteekenen der gaten van de overlap en het verbinding** hoekstaal moeten de kniklijnen, de hartlijn van den tunnel en de lijn- nadat de plaat is uitgeslagen, de gaten voor de toog op de neklijn van deze verdeelt en op het latje overbrengt. Dan kan men het van den bovenkant van den tunnel wand duidelijk en zuiver op de latje in de loog langs den nek buigen en de gaten weer op de plaat worden aangegeveu, daar uit deze lijnen de gaten moeten toog overbreugen, waarbij men op moet letten, dat het latje op de worden bepaald, hetgeen als volgt geschiedt: plaat aan den goeden kant van de neklijn wordt aangehouden. Is het schothoekstaal van spant (>7 reeds klaar, dan moeten de Voor het afteekenen van de togen in het rechte gedeelte maakt gaten daarvan haaks worden overgehaald naar den nek. waarop men men twee mallen; een dezer is dan even dik als de tunnelplaat, de een dun latje vast zet op de schot flens van dit hoekstaal, zoodat de andere naar verkiezing. Beide moeten zuiver volgens de omtreksbuitenkant van dit latje gelijk komt met den nek. Dan kunnen al herekening gemaakt en volgens elkaar afgeleekend worden. D e dikke de gaten op dit latje worden uvergenoinen, waarna men het in de mal walst men, na het afteekenen, eerst in den vorm eti boort er dan de plaat kan buigen en daarop weer de gaten overnemen. Indien de gaten in, anders krijgt de m al bij het walsen een knik op ieder gat. gaten zîg-zag staan, moet duidelijk worden aangegeven, wat de tiekDeze mal moet men zeer stevig in de toog klemmen, opdat er en wat de buitengaten zijn. Tevens moeten, voor contrôle, de hartlijn geen verschil van lengte kan ontstaan; de andere mal wordt dan van den tunnel en de lijn van bovenkant tunnelwand op het latje gebruikt voor het afteekenen der platen. worden overgenomen. Ook kan men, indien het hoekstaal klaar is, Voor de verbinding van de togen met de vlakke tunnel wan den dit in de plaat vastzetten en zoo de gaten «vernemen. Is het hoek moet men ook een mal maken, waarbij, indien de togen doorloopen staal nog niet klaar, dan past men de eerste werkwijze in omge tot den binnen bodem, het onderste gat overeen moet komen met keerde volgorde toe. dat in het verbindingshuekstaal van tunnel aan binnenbodem. Voor het behandelen der gaten van de geknikte overlap zullen D aar gemeenlijk de S .B . en B.B. tunnelwand niet op een gelijk eerst de overlappen van het rechte tunnelgedeelte worden genomen. soortige gang (binnen- of buitengang) van den binnenbodem staan, Ook deze overlappen moeten alle over de plaatdikte worden geknikt, moet hiermede ook rekening worden gehouden niet de genoemde zooals in afb. 282 en 288, doorsnede G —d l is te zien. Na het walsen driedik-gaten, zoodat op den toog-mal aangegeven moet worden de der platen moeten deze overlappen worden geknikt, waardoor de dikte der bodembeplating, terwijl het onderste gat dan voor S .B . buitenlap zal rekken, de hinnenlap stuiken. De ervaring leert, dat de en B .B . afzonderlijk ais prikgaatje wordt uitgevoerd, zooals in afb. hoeveelheid rek of krimp, welke bij dit knikken in de platen wordt 303 is aangegeven. gebracht, niet voldoende is om de platen sluitend te doen zijn, zoodat Aangezien de nagelat-stand in de togen in en buiten de dieptank de plaat ter plaatse van de buitenlap nog extra breeder, bij de verschillend is, n.1. 6 d en 7 d, moet voor deze togen een afzonder binncnlap smaller geschreven moet worden. Uit talrijke werkstukken lijke mal worden gemaakt. V o or de togen in het oploopende ge van deze soort bleek dan, dat het bedrag van dit meerder o f minder deelte, op de spanten 65 en 66, zal men in den mal eenige prikgaatjes schrijven gelijk is aan de helft van het berekende verschil, hetgeen bij moeten boren (de gaten A en B in afb. 296), met een voorbeeld zal worden duidelijk gemaakt. I3e straal van den Daar de togen in de dieptank op spantenïnaat staan, kan men hier tunnel is 860 inm, de plaatdikte 12 mm, waaruit dus als plaatbreedte voor de landen en het verbindingshuekstaal een mal maken, waarvan volgt: (860 4- 6) X (3.14 : 2) = 1360 mm, waarbij dan nog de lengte met die van een spantvak overeenkomt. V o or het gedeelte 1 14 X de bijbehoorende land breedte moet worden geschreven, dus in buiten de dieptank, w aar de togen op verschillende afstanden staan dedieptank 1 lA X n 4 mm, buiten de dieptank 1 lA X 70 mm, ( zulks in verband met de plaatsing van tunnelstoelen, mast fundaties, zoodat de plaatbreedte wordt resp. 1531 en 1465 mm. De grootere e.d.) schrijft men de gaten der landen en van het verbindingshoekbreedte voor den buitenkant van de buitenlap zal nu moeten zijn staal op een lat, welke dan tevens als leugte-lat dienst doet en waarop 1,75 X 12 2i mm (ruim % K X plaatdikte). Om dit te bereiken mede de plaats van de togen is aan gegeven. moet dan de buitenlap de helft hiervan, dus ïoX» mm breeder, de Betreffende het uitslaan van de B .B . zijplaat aan het vooreind van binnenlap even zooveel smaller worden afgeschreven, waarna dan de den tunnel zij nog het volgende opgem erkt: ontbrekende helft door het rekken of krimpen in de plaat wordt De lengte van het schuinloopende gedeelte der nis kan men bepalen gebracht, met behulp van de maten A en B, van den vloer (afb. 2yo), door Het verdeden der gaten geschiedt nu als volgt (zie afb. 289): deze op de bijbehoorende sprintafstanden uit te zetten en de knikken De gaten worden uitgezet op den voor- en acherkant der over op de juiste plaats vast te stellen (zie afb. 291). Om de zuivere lappen, dus niet op de gatenrijen, waarna zij op den buitenkant der lengte van de plaat te bepalen moet op de knikken over de hartlijn buitenlap, van het midden van de plaat uit, geleidelijk uiteen worden hiervan worden gemeten, dus moeten de knikken worden uitgezet, geschreven, zoodat dus het laatste gat ruim 5 mm verpaatst wordt. zooals in afb. 297 is geschied. W anneer op den binnenkant van de B ij de binnen lap worden de gaten geleidelijk dichter aaneen ge plaat wordt gemeten, krijgen wij grootere lengte op den knik bij schreven, Vervolgens worden de overeenkomstige punten van voorspant 67, kleinere bij spant f15, welke verschillen aan elkaar gelijk en achterkant, via de gatenlijncn, verbonden, zoodat daardoor het zijn. In afb. 296 is. dit gedeelte van de plaat geteekend. De. boven zuivere, geleidelijke uiteen of in elkaar verplaatsen der gaten is omschreven grootere lengte is in horizontale richting uitgezet. De bepaald. Dit kan zoowel bij een enkelvoudig als hij een meervoudig oploop van den bodem haalt men van den vloer en brengt deze in geklonken overlap worden toegepast. In de genoemde afb. 289 is een den uitslag over van de lijn (1er doorgetrukken vranghoogte uit. dubbelgekkmken overlap over de halve plaatbreedte geteekend. In afb. 205 is deze oploop in maten aangegeven. D aar spant 66 eu 67 Vóórdat de gaten worden verplaatst neemt men deze verdeeiiug door de grootere lengte verplaatst zijn, zal de lijn van den oploop, op een latje over, hetwelk dan op alle overlappen, behalve die van dus de onderkant van de plaat, niet recht zijn, doch een knik ver de nisplaat, kan worden gebruikt. tonnen en wel ter plaatse van den vertikalen knik in de plaat, welke Men kan de verplaatste gaten ook op latjes overnemen, doch dan door de pijl B is aangegeven. ( )p het vooreind van de plaat moet de verkrijgt men bij een dubbel geklonken overlap 5 latjes, ml. 1 voor dikte van de scholplant van spant 67 worden afgelijm d, aan den de oorspronkelijke indeeling, 2 voor de beide rijen vande buitenlap onderkant 1 X dikte bodemplaat. Verder is in den plaatuitslag en 2 voor de beide rijen van de biimenlap, hetgeen dus tot verwarring aangegeven, waar en hou de splitsen gestoken, gejoggeld, gesouveaanleiding kan geven. reind en geknikt moet worden. Voor overlap van de nisplaat moet men het latje gel)ruiken, nadat de In de afb, 298 is het overeenkomende gedeelte van de S .B . plaat plaat volgens de verlangde bocht en zwei is gezet. Dan legt men het geteekend, welke, daar deze niet geknikt is, op den gewonen span tlatje, dat even dik is als de plaat, op het eind van de geknikte afstand is uitgezet. H ierbij moet 2 X de dikte der bodemplaat worden overlap aan en brengt daar alle gaten op de plaat over; vervolgens .af gelijnd. haalt men. deze, zuiver in walsrichting, naar de daarvoor bestemde Het gedeelte van het vcrbitulingshockstaal van de B.B. plaat zal gatenrijen over. Bij het opzetten van deze gaten op de plaat moet tussehen de beide knikken niet haaksch zijn. Indien het hoekstaal aan men nagaan of de maten van hartlijn tunnel en bovenkant tunnelwand den binnenkant van den tunnel wordt aangebracht, zal het in den met elkaar overeenkomen. 'Tevens is het aanbeveleuswaardig de gaten haak zijn, waarbij de maat afhangt van de schuinte van den oploop van deze overlap llHf' onder de maat te ponsen en deze later aan en van die der nis. De zwei kan als volgt worden bepaald: Men boord op te boren. Ook kan men, nadat de nisplaat geheel in den neemt de lengte van dit stuk hoekstaal op uit den plaatuitslag (de vorm is gezet, deze plaat in de rechte tunnelplaat vast klemmen en maten D en E uit afb. 296) en plaatst deze in schuine richting met
z iVeri £. /v
Lsnsre van
S c ^ p r é ir T or ________ kn/xr
3? r M&RT.
--
S ecT ?' 3 . 3
23-.3
it \
Vtt'Rrtc, >-/o o g T E
p5
3 . 3 . 7 L S » r \U |
KttlE'JEZRIHQirlc,
g U/r£H DE J>IEP TariK
s r rMM>r.
j
j x g/Arnr 3 od£m f i ,
V WBMt UöSqfT,
behulp van de maten A en B, welke men op den vloer meet (afb. V o or het afsch rijven van dit hoekstaal maakt men een mal van het 290), zooals in afb. 209 is uitgevoerd. Om de schuinte van de geheele oploopende gedeelte, zoowel voor 'de bodem- als de tunnelstaande flens te bepalen neemt men de maten C uit afb. 296 bij de beplating. Op deze mallen moeten de spantafstandem zuiver zijn knik op spant 65 en brengt deze over op het haaksche gedeelte van aangegeven, ter controle bij het afschrijven van het hoekstaal. het hoekstaal, hetgeen men bij de beide einden kan doen. Zoodoende In afb. 301 is de knieverbinding der togen aan den binnenbodem heeft men dit stuk hoekstaal in een vlak neergeslagen. De doorsnede in de dieptank geteekend, waarbij het verschil in dikte van de bodem F — Ci geeft dan de verlangde zwei. plaat in rekening is gebracht. Men kan deze ook als volgt bepalen: In afb. 300 is een; gedeelte D aar hierbij de togen aan den buitenkant van den tunnel zijn van den vloer op groote schaal geteekend. O ver de snijpunten der aangebracht, loopt men groote kans, dat de verbindiugshoekstalen togen met de bijbehoorende vranglijncn trekt men de lijn M, aan der knieën m oeten worden doorgezet voor het land van de midden welks einde men bij spant 67 een loodlijn, de lijn E , op richt. Op deze gang, in dit geval aan S.B. Deze hoekstalen moeten dan zuiver door lijn E wordt de spantafstand uitgezet, onverschillig naar welken kant. gezet en voor het aanbrengen goed verpakt worden. De gaten in de D aar de knik niet is aangebracht op den nek van spant 67, dient bodem flens moet men dan nog, ter voorkoming van lekkage, tot den dit verschil in rekening te worden gebracht; hetgeen gedaan is met grond souvereincn. de maat „lengte vanaf schot 67 tot knik” . Dit laatst bepaalde punt De m al vo or deze knie kan men voor de beide tunnelzijden ge verbindt men het snijpunt der volgende toog met de vran glijn. bruiken, mits m en de gaten bij den doorzet als prikgaatjes uitvoert, D it geeft de lijn K . Uit het uitgangspunt laat men een loodlijn F in dit geval dus vier stuks. Tevens zal de knie moeten worden vallen op de lijn K , welke loodlijn men omcirkelt naar de lijn M. ingeknipt, om dat er anders te weinig lap is op de gaten van het D it levert het punt H op, w elk punt H het vlak der z wei richting in „doorgezette gedeelte (zie de stippellijn aan onderkant kniemal). neergeslagen toestand aangeeft Indien men dit punt verbindt met Afb.^ 302 geeft de knieverbinding en kniemal buiten de dieptank, de snijpunten van de lijn K met de toog- en vranglijn van w spant 66, ook w eer rekening is gehouden met een of twee-dik der aarbij de punten D en C, verkrijgt men de haaksche doorsnede van het bodem beplating. verbindingshoekstaal. Is dit aan den binnenkant van den tunnel V oor de verbindin g van de tunnelstoelen aan den tunnelwand moet aangebracht, dan m oet men den zwei A gebruiken, in het andere de hoogte der stoelen in den spantenvloer worden geschrapt, waarna geval den zwei B. Deze w erkw ijze kan natuurijk ook m et de spanten deze van den vlo er op de mallen der zijbeplating kan worden over 65 en 66 worden uitgevoerd. gebracht.
I j I . •I
P ij pen-tunnel. Deze tunnel is in dit geval aangebracht aan den vooikant van de machinekamer in een vourdieptank, in welke een m iddenlangsschot is gebouwd, aan den B.B. kant waarvan de tunnel is bevestigd. A fb. 304 geelt het bovenaanzicht, afb. 305 het zijaanzicht van dezen tunnel, waarin de vorm, dus de breedte- en hoogtematen en de plaats der knikken is aangegeven. Hierbij dient er nauw keurig op gelet te worden, boe deze maten zijn uitgezet; in dit geval van bovenkant vrang of de hartlijn van het schip, tot den binnenkant van den tunnelwand. De oploop van den tunneltop is gelijk gehouden met dien van
j
dun tanktop, w aardoor op de spanten too en 104 afwijkende maten ontstaan in vergelijking- met de spanten 101, 102 en 103, zulks veroorzaakt door ; de .plaats der knikken in boven- en ondervlak van den tunnel. Deze tunnel moet aan den binnenkant ólicdicht worden afgewerkt, dus konten d e ' verbindingshoekstalen aan den binnenkant, de togen aan den -buitenkant van den tunnel. A fb . 306 geeft het betreffende gedeelte van den spantcnvlocr. Bij spant 100 is de pUuitdikte aan den buitenkant van de schrap aange geven, w aaruit blijkt, dat de bovenkant van de zijplaat gelijk ligt met het, begin van den ronden hoek. Tevens blijkt daaruit, welke plaat gejoggeld wordt cn hoe dit geschiedt. De beplating van den tanktop is aangegeven, daar hiermede met het afschrijven van dezen tunnel uit den aard der zaak ten zeerste rekening moet worden gehouden. (W ordt vervolgd.)
TECHNISCH EN COMMERCIEEL NIEUWS
VAN INDUSTRIE EN HANDEL •
M a te r ia a l v o o r O n d e rv lo e re n op Schepen, enz.
W ij zagen een nieuw materiaal, waarvan de naam blijkbaar nog niet definitief is vastgesteld, dat de gebreken van andere stoffen, volgens den uitvinder, mi s t , en daarentegen het groote voordeel heeft, dat 't onverwoestbaar is, en het nuttig laad vermogen, dat mede de oeconomische rentabiliteit onzer schepen bepaalt, v e r g r o o t , En dat, terwijl hef s.g. toch vrij hoog is: ca. 2. Het w ordt evenwel veel dunner aangebracht dan andere onder vloeren. De gemiddelde dikte zal op de meeste schepen loopen van 2 tot 2,5 cm. O ver een 70,000-fonner spreken we nu niet. De besparing aan gewicht daarop kan, na bestudeering van het vraagstuk, heel groot worden. Dit materiaal ligt gereed voor beproeving op de J o h a n d e W i t van de M aat schappij Nederland, en op de B a I o e r a n van den Rotferdamschen Lloyd. Het aan brengen geschiedt binnenkort. T z t. zullen wij uitvoeriger bericht geven en beproevings-resulfaten. Thans noemen wij aheen nog de „bezwaren" der oude onder vloeren, zooals de scheepvaart die onder vindt en de voordeelen der nieuwe 196
samenstelling, w a a rva n de prijs, die ook genoem d w erd, ons tam elijk hoog toeschijnt. Dit b e zw a ar va lt evenwel weg door ver g ro o t la adverm ogen: op een flinke mail b o o t zeker 100 ton e rf meer. En nu de nadeélen van bijv. h o u tc e m e n t . H et is ini verschillende samen stellingen betrekkelijk broos en bindt niet aan het staal der dékken, enz. D aardoor juist moet het in v rij dikke lagen aan g ebracht w orden teneinde de noodige vast heid te verkrijgen. D óór de inw endige spanningen, welke bij het afbinden en dro g e n van verschillende houtcementen ontstaan, w o rd t het loslaten, — springen van het staal bevorderd. Zeer vaak kom t condensatiew afer tusschen vloer en stalen rom p, dek, enz. De dek platen gaan dan roesten en de bezwaren verm eerderen. W asch- en spoelwater w ordt door houtcem ent opgezogen en vast gehouden natuurlijk. D a a rd o o r iaten dan de rubber- en parke tvlo e re n los en 't bezwaar is w eder verm eerderd. Reparatiën aan dit m ateriaal zijn bij een‘ schip, dat in normale va a rt is, nagenoeg onm ogelijk, omdat het afbindingsen drogingsproces te lang duurt. Als eischen v o o r een goeden ondervloer, w a a ra a n het nieuwe m ateriaal lijkt te
voldoen, zou ik gesteld willen zien: le . volkomen, alzijdige, vaste „ve rb in d in g " aan het staal van den romp. 2e. voldoende taaiheid, w a a rd o o r toe passing : in dunnere lagen m ogelijk wordt, zonder dat breuk o f scheuren voorkomen. N atuurlijk blijven er dikte-grenzen. 3e. w ater moet steeds w orden afgestoofen, n o o i t doorgelaten, de afbinding en d ro g in g moeten s n e l in hun w erk gaan. 4e. de vloeren moeten ongevoelig zijn vo o r temperatuursinvloeden en schomme lingen, d.w.z. n i e t „b ro s" w orden bij lage en n i e t te veel aan sterkte verliezen bij de maximum-temperatuur, welke zal voor komen. (Indië, boven w arm tebron, enz.) 5e. voldoende onbrandbaarheid, althans moeilijke ontvlamming. Ik merk tenslotte nog op, d a t het aan gewezen materiaal asfalt zou kunnen zijn. Tot dusverre was dit evenwel niet bruikbaar, da a r de ondervloeren hieruit vervaardigd niet aan de temperatuur-eischen voldeden. Bovendien vertoonden ze neiging tot schuiven. De uitvinder van het nieuwe materiaal bew eert deze bezwaren „overw onnen" te hebben. Dit zou voor den scheepsbouw en de scheepvaart een belangrijk ding zijn. Het m ateriaal is niet slechts in N ederland uitgevonden, maar ook Nederlandsch fa b rik a a t, van een mij bekende fabriek. Het wachten is nu op vergelijkende cijfers en berekeningen. Ir. S. F. MONHEMIUS Jr.
Nieuws van Scheepsbouw en Scheepvaart. O nderscheidingen,
N ieuwe Staatsbladen.
T e r gelegenheid van de verjaardag van H .M . de K onin gin zijn o.a. de navolgende onderscheidingen uitgereikt:
Staatsblad 372 bevat het Kon. Besluit van 24 Juli 1933 tot vast stelling van de voorwaarden voor het gebruik van de droogdokken van het Staatsvisschershavenbedrijf te IJmuiden. Staatsblad no. 383 bevat de W et van 28 Juli 1933 houdende goed keuring van het op 2 Juli .1932 te Washington tusschen Nederland en Panam a gesloten verdrag van handel en scheepvaart, alsmede het daarbij behoorende slotprotocoi.
R id d er in de O rde van den N ederlandschen L e e u w : W . A . Engelbrecht, V oorzitter K am er van Koophandel te Rotterdam , lid der Fa. W am bersie & Zoon, J . W . B. E verts, Pres. directeur in Ned.-Indië Kon, P aketvaart Mij.. M t . M. J . Knottenbelt, lid 2e' K am er St. Gen., com m issaris Scheep vaart en Steenkolen Mij., N. J. van L a er, Inspecteur-Generaal van het Loodsw ezen. O ffic ier in de Orde van O ranje-N assau: F . de Boer, vertegenw oordiger in Ned.-Indië Stvrt. Mij. Nederland, F . C. Boum an, vertegenw oordiger in : Ned.-Indië Rott. L loyd , A . Donker, directeur van de Stoom vaart Mij. „N o ord zee” , P . H averkam p, directeur Zeevaartschool in het Zeemanshuis te Amsterdam . W . P . v. M eerkerk, gezagvoerder, kap. luit. ter Zee K on. Marine R eserve. R id d er in de O rde van O ranje-N assau: D . Grill, oud-hoofdmachinist Stoom vaart Mij. Nederland, J . K . Lieuw en. oud-kapitein H olland-Am erika Lijn.
H avenbeweging.
A ugustus 19 33. Nieuwe W aterw eg R otterdam H am burg Antwerpen
1045 835 1357 873
schepen schepen schepen schepen
met met met met
1.558.167 1.207.676 1.655.993 1.568.623
reg. reg. reg. reg.
ton ton ton ton
netto netto netto netto
inhoud inhoud inhoud inhoud
8 maanden 19 33. N ieuwe W a terw eg 7674 schepen met 12.383.815 reg. ton netto (verm indering 6 schepen en vermeerdering 385.827 netto ton) R otterdam 6200 schepen met 9.322.746 reg. ton netto (vermindering 116 schepen: en 65.984 netto ton) H am burg H 54 1 schepen met 12.01 [.227 reg. ton netto (vermindering 823 schepen en 254.312 netto ton.) A ntw erpen 6498 schepen met t 1.535.770 reg. ton netto (vermeerdering 315 schepen en 477.226 netto ton)
P erso n alia.
Com ité International M aritim e,
In den ouderdom van 85 ja a r ‘is te K inderdijk overleden de heer Ja n Leis, oud-directeur van L . Sm it & Co’s Sleepdienst en ouddirecteur van de Nederlandsche Stoombootreederij. O o k 'm e t verschil lende andere takken van scheepsbouw en scheepvaart heeft hij zich op verdienstelijke wijze ingelaten. Jaren lang was hij voorzitter van de Zuid-H ollandsche M ij. tot Redding van Schipbreukelingen.
H et Comité International M aritim e heeft onder leiding van den heer E d vin A lten een conferentie te Oslo gehouden, waarbij de navolgende punten werden behandeld: i°. de beperking van de aan sprakelijkheid van reeders; 2 0. scheepshypotheken en voorrechten op schepen; 3 0. de onaantastbaarheid van schepen in staateigendom ; 4°. cognossementen. D e resultaten van de besprekingen zijn neergelegd in de volgende punten: Ongeratificeerde conventies
T o t lid van den. V olksraad in Nederlandsch-Indië is, benoemd de heer E . Straatemieyer, directeur van de Koninklijke Paketvaai't M aatschappij. T e w a te r gelaten schepen. Sch eepsw erf V olh ard in g” , F a . Gehr. Bodew es, F o x h o l, een stalen m otorsleepboot met afm etingen 15 X 3 .8 0 X 1.6 0 m, voor zien van een. 70/84 pk Appingedam m er Bronsm otor, in aanbouw voor, rekening van den heer W . H. Dijkhuizen te Am sterdam . P ro efto ch ten , E en geslaagde proeftocht is gehouden met de m otorveerboot K oningin Em m a, door de Koninklijke M aatschappij „D e Schelde” te Vlissingen gebouwd voor den Provincialen Stoom boótdienst op de, W esterschelde en bestemd voor het veer Terneuzen’— H oedekenskerke. Het vaartuig heeft de afm etingen 4 9X 8.9 0X 3.25 m en w ordt voort gestuwd door een Schelde-Dieselm otor van 420 pk, w elke aan her ‘ schip een proeftochtsnelheid van 12% zeemijl per uur geeft.
.
D e conferentie heeft aangedrongen bij de landen, die tot nu toe niet ratificeerden, zulks alsnog te doen.
„
C iviele jurisdictie hij aanvaringen en beslag op schepen.
D e conferentie heeft besloten dit punt aan te houden ter wille van de B ritsche opvatting, dat het vruchteloos zou zijn nieuwe conventies te ontwerpen voordat bevredigende vorderingen zijn ge m aakt met het vroegere werk van het Comité. Crim ineele
jurisdictie
bij aanvaringen.
.D e conferentie was eenstemmig van oordeel, dat er geen wettel ij* recht van vervolgin g door vreemde staten zou zijn als de aanvaring op de vrije zee plaats vond. Niettemin werd algemeen erkend, dat deze quaestie slechts een onderdeel is van een uitgebreider onderwerp, dat als één geheel moet worden beschouwd. De meening wint veld, zooals de conferentie constateerde dat het onwenschelijk was dat vreemde staten hun recht zouden uitoefenen om een crimineele verN ie u w e schepen. , volging in te stellen wegens aanvaringen in territoriale wateren en D oor de Fa. Van D u y ven dijk en Van O verbeek te Rotterdam is' dat dergelijke vervolgingen behoorden te worden overgelaten aan de aan de Algiersche opdrachtgevers afgeleverd de stalen sleepboot Yvette. landen, w ier vlag het schip voert of waar het domicilie heeft. D eze zaak is in handen van het permanente comité gelaten, die de ziensw ijze vart de organisaties van scheepsofficieren en minderen en A an - en ve rk o o p v a n schepen. der betrokken, autoriteiten zai nagaan. Het vrachtstoomschip M oerdijk, groot . 7 3 10 reg. ton bruto inhoud Panam akanaal. en 11445 ton draagverm ogen, in 19.14 door J. C. T ecklen borg A .G. te Geestemünde gebouwd en toebehoorende aan de H olland-A m erika H et afgesloten fiscale jaar (Juli t931 — Juni 1933) van het Panama L ijn is voor sloop aan de Cantiere di Portovene te S p e z z ia . verkocht. kanaal geeft aan dat 4494 (4506) schepen met 22.821.876 (23.625.419) Verkoopprijs ƒ 58.000. Panam akanaal netto tonnen van het kanaal gebruik maakten. E r werd 18.177.728 (19.807.998) ton lading vervoerd en % 19.620.459 20.707.377) Flet vrachtstoomschip P arklaan, groot 5425 reg. ton bruto inhoud kanaalgelden betaald. E r werd dus nog afgesloten met eenige ver en 9034 ton draagverm ogen, in 1928 door de N .V . M achinefabriek en m indering vergeleken met verleden, jaar, doch het laatste halfjaar Scheepswerf van P . Sm it Jr. te Rotterdam gebouwd en toebe.hoorcn.de was beter dan het eerste. aan de W esterscheepvaart M aatschappij aldaar, is verkocht aan den heer Achillo L au ro te Napels. . Suezkanaal. H et vrachtstoomschip E rato (zie Het Schip van 25 A u g. blz. 186) is verkocht aan de Onesimus D orey & Sons Ltd. te Guernsey en herdoopt in Lancresse. O p gelegd e schepen. :, Het totaal aantal te Am sterdam en Rotterdam opgelegde N eder landsche schepen liep verder terug tot 47 schepen met 197.262 reg: ton bruto inhoud. H iervan lagen1 te Am sterdam 31 schepen met 129.771 reg. ton bruto inhoud, de overigen te Rotterdam . O p h e ffin g sch eep sw erf. De Fa. J . R egtvoo rt & Zonen . te' Zwam m erdam , scheepsbouw meesters, is in liquidatie getreden. Liquidateur de heer J . J... R egtvoort.
Gedurende de maand Juni 1933 maakten 400 schepen met 3.125.451 reg. ton bruto inhoud van het Suezkanaal gebruik, vervoerende 1.960.000 ton lading en betalende frcs. 62.T82.000 kanaalgelden. V o o r het eerste halfjaar 1933 bedroeg de vaart 2632 (2501) schepen met 20.725.853 (19.569.484) reg. ton br. inhoud, 13.067.000 ( n .697.000) ton lading en frcs. 419.787.000 (399.619.000) kanaalgelden. De voor uitgang in vergelijking met verleden jaar gaat dus steeds verder voort Gedurende het re halfjaar 1933 hebben 168 Nederlandsche schepen met 1.172.729 reg. ton bruto inhoud van het Suezkanaal gebruik ge m aakt, tegen 181 schepen met 1.235.069 reg. ton bruto inhoud in de overeenkom stige periode van het vorig jaar. Nederland behield de derde plaats achter Engeland en Duitschland.
Aanbesteding.
In ternationaal Seinboek.
De „Direction Générale des Travaux Publics du Maroc” wacht aanbiedingen in voor de leve ring van 2 nieuwe stalen of houten modderschuiten (chalands a c^apets) bestemd voor de haven van Casablanca. Inschrijvingen voor 7 Oct. aan den „Ingénieur des Ports et Chaussées, Chef du ae' Arrondissement du Sud” te Casablanca. Bestek en voorwaarden liggen ter inzage op de Afd. Handel en Nijverheid van het Ministerie van Economische Zaken.
De Nederlandsche uitgave van het Internationaal Seinboek is bij de Fa. de Bussy te Amsterdam gereed gekomen. Met ingang van 1 Januari a.s. wordt dit seinboek op de Neder landsche vloot ingevoerd.
Opgelegde schepen. Op i Augustus j. 1. lagen in Zweedsche havens op 85 schepen met j 15.497 reg. ton bruto inhoud, zijnde in één maand een vermindering met 20 schepen en 30.841 reg. ton bruto inhoud. Op i Augustus j. 1. bedroeg het totaal der opgelegde Italiaansche tonnage 526.000 reg. ton bruto inhoud of 17 % van de totale Itali aansche Koopvaardijvloot.
H aventarieven H am burg. Besloten is tot verlaging en vereenvoudiging van de overladingstarieven in de haven van Ham burg. De reductie der kadegeld.en bedraagt van i62/s tot 100 %, terwijl voor enkele artikelen in liet geheel geen kadegeld zal behoeven, te worden betaald. A tlan tisch e Scheepvaartconferentie. De Atlantische Scheepvaartconferentie is te Londen, bij elkaai geweest ter bespreking van de indeeling der passagiersschepen. Bepaalde besluiten werden nog niet genomen.
Houtladen in A rchangel. De belading van schepen met hout te Archangel duurt thans weer abnormaal lang. Een schip van 960 standaard heeft 26 dagen voor het laden noodig gehad; terwijl in het algemeen niet meer dan 2^ standaard per luik per dag kon worden verkregen.
De Vrachtenmarkt. ( 2 1 Augustus— 3 September 1933.) De vrachtenm arkt was in de afgeloopcn twee wekelijkschc periode weer verbazend slecht. De stemming was uitermate flauw 'en het aantal afgesloten charters gering. Op sommige afdeelingen kwam daarbij een dringend aanbod van dadelijk beschikbare ruiimite, zoodat de lage vrachtprijzen soms nog verder inzakten. De graanmarkten waren eerst in afwachting van de wereldgraanconferentie, doch de afloop daarvan bracht voor de vrachten geen verbetering. Andere afdeelingen deden er weer hun voordeel mede, zoodat het generaal aspect geheel ten nadeele van de reeders uitviel. G R A A N . —• Zuid-Am erika. —• Reeds in den aanvang van deze' veertien dagen begonnen de verschepers lagere biedingen te doen en hoewel zij aanvankelijk niet konden slagen; op deze cijfers ruimte te krijgen, bleken reeders al spoedig de geboden lagere koersen te accepteeren, omdat een groot aantal dadelijk beschikbare booten angstig waren , zich te laten bevrachten. Ook vertrokken er enkele naar Chili om legen zeker niet hooge vrachten, aldaar beladen te worden. Het aantal zaken was toch slechts gering en verschillende dagen was de notcering nominaah Geopend werd met betaling van 13/- van San Lorenzo naar het Ver. Kon./Cont voor handige e n . g.roole. schepen voor Sept. laden, waarbij 13/3 naar Manchester kon worden verkregen. Prompte ruimte nam al gauw met 12/6 naar Londen 'genoegen'. en accepteerde 14/6 naar het Bergen-Stockholimi rayon. De tweede week werden zooveel ppt. booten aangeboden dat 1 1 16 naar Antw. en 12/- naar speciale havens van het Ver. Kon./Cont. kon worden betaald, terwijl de m arkt sloot op 12/- voor ppt. en 12/6 voor latere ruimte van Rosario naar het Ver, Kon./Cont. . Bahia Blanca nam een groot schip naar het Ver. Kon. uit de, markt tegen 10/9 met optie Rotterdam tegen 10/6. V oor ruimte naar dc St. Laurensrivier werd van 1 5/6 tot 16/-, betaald. N oord-Am erika. — In deze afdceling was eigenlijk alleen Montreal. van beteekenis. De Gulf en de North Pacific waren verlaten en van N gw -Y ork werd alleen op het eind een afsluiting vermeld, toen M ontreal vaster werd en de koersen daar iets aantrokken. Bedoelde' afsluiting was voor gedeeltelijke laadruimte in lijnbooten naar Antw./Rott. tegen 4 et. (Am.) per 100 lbs. zwaar graan. Geopend werd . op 5 et, (Can.) voor Montreal-Rotterdam Sept. laden en 4% . ct. voor ppt. ruimte, terwijl 1/1 ‘A per quarter naar Londen werd betaald. Van H am burg Werd een bout in lading gelegd tegen 7 ct. (Am.). Later trad een lichte verbetering in, welke zich goed wist te h a n d -■ haven en waardoor tot 1/4MI per quarter naar het Ver. Kon. werd. betaald en naar Antw./Rott. voor gedeeltelijke lading tegen 6 ct. peiv 100 lbs. werd afgesloten. Churchill nam een kleine van Montreal komende ballastboot naaf Antw./Rott. op tegen 2/7H per quarter zwaar graan.
O ost-A zië vrachtenconferentie. De vrachten voor ijzer en staal van Hamburg, Brcm en, Rotterdam of Antwerpen naar de Straits, China en Japan zijn door de OostAzië vrachtenconferentie van 20/- op 1.7/6 teruggebracht..
naar het Ver. Kon./Cont, worden afgesloten. Meer zaken deed Constantza, w aar 9/9 tot 10/- naar Antw./Rott. Werd gegeven. i De Donau was levendiger, doch ook hier was te veel aangeboden tonnage oorzaak van een kleine inzinking. Kon eerst 13/9 naar het Antw./Hamburg rayon worden verkregen cn 13/- naar Antwerpen, later was laatstgenoemd cijfer tot 12/10H ingezakt en een kleine ppt. boot naar het Ver. Kon. kreeg' niet meer dan 12/-. E R T S . —• E r was m aar weinig' interesse in ruimte voor erts van de M'iddellandsche Zee, zoodat in de prijzen niet veel verandering kwam. Slechts voor ruimte voor fosfaat was, eenige belangstelling'. Bona betaalde naar Rotterdam 4/7,H, Bougie kreeg ruimte naar IJm uiden tegen. 5/,- en Hue.lva naar Garston tegen . 6/6.. Voor fosfaat nam Casablanca ruimte op naar Japan tegen 8/9,,■ terw ijl S fa x naar Japan 10/6 betaalde en naar Ipswich tegen 8/- ruimte w erd verkregen. Tunis-Rotterdam werd afgesloten tegen 7/-. W abana bevrachtte een schip naar P ort Talbot tegen 5/6. D IV E R S E N . — Cubaansche suikerafschepers. maakten van de ge legenheid gebruik om hunne biedingen, te verlagen. Kerst werd 12/6 naar het Ver. Kon./Cont. gegeven en later 12/3 voor een ppt. boot, terwijl een gioot schip voor Sept. laden niet meer dan .12/- kon maken. Voor Chilisalpetev wist men ruimte in ballast van de i ’late op te nemen tegen 19/- naar het Ver. Kon./Cont., doch later nam men zelfs met .1.8/3 genoegen en van Hopewell werd | 2.20 aange nomen naar het Bordeaux-H am burg rayon. Alexandrië kon eenige booten voor kantoenzaad. opnemen, tegen 9/per 60 cub. ft. naar Huil. De Zw arte Zee betaalde voor stukgoed 13/6 naar het Verre Oosten en 7/9 naar Antwerpen, terwijl voor oliezaadkoelcen 13/6 naar Denemarken werd gegeven. Een lading pek van N ew -Y ork naar het Bristolkanaal kreeg ruimte tegen 8/6. Rogge van D anzig naar de Ver. Staten deed 9/- en van Rotterdam naar Quebec 5/9, terwijl voor rnais van: Venetië naar het Continent 10/6 ppt. werd betaald. Peru nam voor suiker naar de Northern Range een schip tegen $ 4.40. H E T O O STEN . — In het Oosten was net vrij stil en slechts van D alny werden zaken van eenige beteekenis gedaan. V oor gedeeltelijke en volle ladingen werd 21/- a 22/- naar Rotterdam en/of H am burg gegeven, en van W ladiwostok werd een enkele maal 24./- naar liet Continent betaald. Australië deed geen zaken, doch verschepers begonnen met biedingen voor bulkruimte van Sydney naar het Ver. Kon./Cont. De eerste inzet van 20/- werd met 1/- verhoogd zonder resultaten. Calcutta was bereid 20/- te betalen, voor lijnzaad naar de Ver. Staten. Saigon nam ruimte voor ijst op naar M arseille/Rordeaux-H am burg tegen fres. .95'en betaalde 20/- voor gedeeltelijke lading naar Reunion, terwijl Haiphong tegen 22/fi naar Havre-Duinkerken bevrachtte.
S T E E N K O L E N . —• Nadat de eerste week niet veel verandering' Donau en Zw arte Zee. — De Russische Zwarte Zee afscheep was in deze afdeeling was te constateeren, was de tweede week de vrijw el stopgezet, door de door de nieuwe chartercondities veroor stemming voor uitgaande vrachten merkbaar beter. Ook werden wat zaakte moeilijkheden. Op de oude voorwaarden kon échter tegen 9/9 1 meer zaken gedaan. E r werd o.al afgesloten:
H Ë f Curdï f f-—Bm uos A ires uWó a 1 1 /-. Rosario i jlö , Jam aica 6/6, A lexatidrii* 5/9, Pm t-Suid 5/y, Hougkt.ng 8/-. Kapel* 6/-, Venetië en T ritst 7/6, — Amsterdam 4/6 a 5/-, Boston 6/3 fr. disch., Montrenl 6/3 iel. i Port Talbot— Amsterdam 4/7£2. Ntii'-Costlr-—W est-Italië f»/-, Marseilk- 7/-, Men tel 3 / 10 ‘J , Antwer pen 2/{y<*, Algiers 7/3, (loole- —Klbe 4/3. Rotterdam betaalde 7/3 naar Aneonu, 6/- naar Bagnoli en s/m H naar Livoruo, terwijl tegen 11 /- naar Buenos Aires werd afgesloten on tegen (>!{) naar Onm. Russische steenkolen ging naar Italië tegen 7/3 en Durban sloot een lading naar Singapore af tegen 6/6. De biedingen van Amerikaansche kohnverschepers waren zou laag, dat zij geen ruimte tot zich trokken. H O U T . —1 De Russische Zw arte Zee w as nog w ij levendig. F r werd voor September verscheping van A rchangd naar Nederland 42/6 per std. betaald, 42/- naar Bel fust en 43/- naar Dublin. Mesane kreeg tegen 48/- D .B .B. ruimte naar Rotterdam en Petchora tegen 50/6 ruimte naar Nederland, Pulphout betaalde 33/-* per vdrn. van Archangel naar Rotterdam of Velseu. Ook l.cningrad bevrachtte naar Nederland tegen 33/- per std. D .B .B. en betaalde 33/1 % naar Huil. Ook van de Oostzee waren nog eenige zaken gemeld, o.a. werd ’ voor props van W ihorg naar de Oostkust Ver. Kon. 27/6 betaald.
S C H I P
D E N IE U W S T E S N IJB R A N D E R ' met dubbelen Hoogendrukafsluiter, speciaal om boven het hoofd te snijden, nagels te spuiten enz. D E brander vo o r den scheepsbouw . Prima Z uurstofreductors f 15.—, Laschbranders met 4 voorstukken f 20. — , Acetyleen O ntwikkelaars, vulling vanaf 5 K g . tot 250 K g . M ontageketels f 4 0 .— . Afles 8 dagen op proef - Moderne reparatie afd. vo o r alle systemen
EERSTE NEDERL FABRIEK VAN AUTOGENE APPARATEN PIJNACKER -
TEL. 12
N.V. MACHINEFABRIEK EN REPARATIEBEDRIJF (E N G IN E E R IN G & R E P A IR IN G W O R K S )
J. H. KELLER
V O O R H E E N D E Ü TZ
REPARATIE V A N DIESELMOTOREN (DIESEL E N G IN E R E P A IR IN G ) —
TELEGRAM - ADRES :
TELEFO O N 2 9 4 0 0
—
KELMOTOR
ROTTERDAM
BRAND-BEVEILIGING
SIMPLUS
S CH U IM B LU 5CH IN S TA LLA TIE S
EMERSON WALKER LTD.
N E D . F A B R IK A A T v o lg e n s d e n ie u w e b e p a l i n g e n d e r S c h e p e n w e t
PATENT QUICK W A R P IN G E L E C T R IC & S T E A M WINDLASS AND CAPSTAN MAKERS
G o ed gek e u rd
door
de
S ch eep vaart
In s p e c t ie
SIMPLUS Brandbluschapparaten, N.V. o n d e r Dir. d e r Fa. H o o g la n d & Massee
Telefoon 5491
DORDRECHT
Vischstraat 6
H o o fd - A g e n t R O T T E R D A M ;.
N .V . Handelscom pagnie/ Boom pjes H o o fd - A g e n t A M S T E R D A M :
N .V . De Hollandsche C o m p a g n ie , Pr. H e n d rik k a d e 147
N.V. Machinefabriek
HENSEN
Sp ecial F e a tu re s;
OOSTM AASLAAN
1. C ab le Lifters w ith F I V E S N U G S . 2 . A ll G earing in C A S T S T E E L . 3 . M ain Sh aft in T W O P A R T S , which remain station ary when
90
R O TTER D A M
ELECTRISCHE SCHEEPSLIEREN
W a rp in g .
4. E n larg ed I N T E R M E D I A T E S H A F T without Couplings.
5. S L ID IN G P IN IO N S on S Q U A R E S . 6. Sim ple, Powerful and E F F I C I E N T . L lo y d s R egister of Sh ipping 1932—'1933 contains the nam es of 18,630 Steam ers and M otor V essels of 300 T o n s and over. W e have supplied our W in d lasses and C ap stan s to 271/4 0/q of th ese; and to 3D A 0/g of the Steam and M otor T a n k e rs and other vessels carrying O il in bulk.
CENTRAAL SC H EEPSB O U W BUREAU CENTRALE BOND VAN SCHEEPSBOUWMEESTERS iN NEDERLAND
Gebouw „Stroom berg” , W est Nieuwland 12 - ROTTERDAM T elegram -A dres t „ C E B O S IN E ” BELAST ZICH M E T 5 O n tw e r p e n e n u ltb e a te d e n v a n n ie u w b o u w C o n t r o le tijd e n s d e n b o u w K o o p e n V e r k o o p v a n a lle s o o r te n s c h e p e n
H ollan d A gen t;
W ILLEM POT,
Leuvehaven 12, ROTTERDAM
T e l.: 52170
T elegram s;: WINDLASS
FIGEE LIEBE I k
ÜHEPEN
IF T F N i l
I
b i l
oraaikranen^loopkranen,LOOPKATTEN, ELECTRISCHE TAKELS
T A N D W IE L -T A K E L S .
L .
■ l e a p n
NV. TRANSPORTWERKTUIGEN kmMACHINEFABRIEK. O
L IL K L N
7«G.B.5ANDER5&Zoon. ENSCHEDE
c
V e le n zijn v a n m eening, d a t s ta a ld ra a d loopers m eer z e k e rh e id g e v e n , in g e v a l s lo e p e n g e v ie rd m o eten w o rd e n van een b ra n d e n d schip.
Een
lier te
lo o p e rs
te
construeeren, v e rv a a rd ig e n ,
d ie
bij h o o g e
w e lk e r
te m p e ra tu re n
b e tro u w b a a rh e id
n ie t v a s t lo o p t, en s ta a ld r a a d -
niet s p o e d ig
door
vuur
in g e v a a r
w o rd t g e b ra c h t, is even m oeilijk als een „v u u rv a s te " r e d d in g b o o t te m a k e n , om v a n d e in ven taris nog m a a r niet te spreken. M aar
oo k
al zo u
men
d e rg e lijk
te g e n
v u ir
bestand
m a te ria a l
en
m achines
kunnen
to e p a ss e n , de b ed ien in g za l a ltijd d o o r d o o d g e w o n e m enschen m o eten g e sc h ie d en .
V e rs tik k e n d e
ro o k
en
g ro o te
hitte
m a ke n
een
v e rb lijf o p
h et
s lo e p e n d e k ,
zelfs
van
A. P. SCHAT, Hendrick de Keyserstraat 6 6 -6 8 - UTRECH
