H-daagsch Tijdschrift, waarin opgenomen het Maandblad SC H E E P S B O U W E N S C H E E P V A A R T. Gemeenschappelijk orgaan van

H E T SCHIP

10e Jaargang

H-daagsch

22 Juni 1928

No. 13

Tijdschrift,

waarin opgenomen het Maandblad „S C H E E P S B O U W

EN

SC H EEPV A A R T”

Gemeenschappelijk orgaan van

de Vereeniging van Technici op Scheepvaartgebied, het Scheepvaartkundig Instituut en M useum en den Centralen Bond van Scheepsbouwmeesters in N ederland

Redactie: Prof. J. C. Andriessen, Ir. A. van Driel en P. S. van

'i

HaafE

M edew crkerst Ir. J. C. Arkenbout Schokker; Ir. L. Bosschart; Ir. F. Muller van Brakel; Prof. Ir. D . Dresden; W . A . Engelbrecht; Ir. M F. G u n n in g; Dr. M. D. H age; M r. F. W . A. de Koek van Leeuwen; Prof, P. M eyer; D. Schouten H zn ,; C. V erm cy; Ir. G. V isserP zn .; Prof. E. Vossnack; Mr. A. J, M. van Wessem e. a.

Directeur: J* Moorman R e d a c tie en A dm inistratie: A m a lia van Solm sstraat 2-8, D e n H a a g * T e le fo o n 716 2 0 ABO NNEM ENT:

B in n e n la n d f 4 —

p e r k w a r ta a l. Buitenlan d

f 2 0 . — p e r ja a r. Losse nummers f 1

% A D V E R T Ë N T IË N

40

cent p e r regel.

Bij

c o n tract v e r la a g d , ta rie f,

Bureau Veritas - Een Eeuw Klassincatiewerk. Den' 2en Ju li 1 8 2 8 werd te A ntw erpen gesticht liet „Bureau voor Inlichtingen aan Seheepsassuradeuren” . De oprichting g in g u it van een. lid d er directie van de verzekeringsm aat­ schappij „ S e c u r it a s ” . Deze zag de noodzakelijkheid in van een in stitu u t met. v erteg en w o o rd ig ers voor de geheele. wereld, het­ w elk de noodige inlichtingen zou kunnen verstrekken aan de N ederlandsche assuradeuren van zeeschepen'. H et behoeft geen verw ondering' te baren, dat K o n in g W illem 1 1, die zulk een v u rig e b elan g stellin g koesterde voor alles, wat ’s lands welvaart door handel en in d u str ie kon bevorderen, in de oprichting van het B u reau veel belang- stelde. Hij, toonde dit niet alleen! door het B escherm heerschap te aanvaarden, doch ook door een bijdrage van ƒ 2 5 .0 0 0 .— in de oprichtingskosten. ' H e t boven gen o em d e lid d er directie van de verzekerings­ maatschappij: „ S e c u r it a s " , A lex an d er Delahaye, trad als eerste president van h et B u reau op. Hij; benoemde zijn zoon tot secretaris en koos d e heerem F . van Broek en A ugust M orel als m edew erkers. H e t B u reau w as g ev estigd in de K ipdorpstraat, doch lang zou het d a a r niet blijven. De woelige tijden werkten daartoe m ale. N a lrct bom bardem ent van Antwerpen in 1832 zocht men een v e ilig e r plaats en de keuze viel toen op Parijs, d at toen een ce n tru m van w ereldverkeer was. De steun, die dte oproerige Z uidelijke Provinciën van het Koninkrijk der N eder­ landen van F r a n k r ijk ondervonden zal mogelijkerwijs ook die keuze nog eeniger m ate hebben bevorderd. Toch w as de over­ tu ig in g , dat P a rijs h et meest gesch ikte punt. w as op het vaste land van Europa v o o r een centrum van correspondentie en het feit, dat de F r a n sc b taal d estijds de voertaal was in liet inter­ n atio n ale verkeer, s te llig de den d o o rsla g gevende overweging, welke tot die k e u z e voerde. Lon den kwam als plaats van v e stig in g niet in aanm erking, om dat in het V ereen igl K on in krijk reeds e e n instelling' bestond, welke min of meer tot model gediend had, n.1. „ L lo y d ’s R egister of S'hipping” . D it bureau b e w o o g zich echter tot nog toe uitsluitend op nationaal gebied. H e t g af n . 1. slechts inlichtingen nopens schepen, welke B r its c h e havens bezochten. ,,B ureau V e r it a s ” zou echter ov er de geheele wereld in­ lichtingen verzam elen over de koopvaardijvloot. W,iji noemden d a a r den naam, w aaronder het bureau thans zoo goed bekend is, Dezen had zij; reeds één ja a r na de

oprichting, n.1. in 1829, nog te A ntw erpen aangenom en. Experts, welke de „w aarh eid ” ov er de schepen m oesten vermelden, w erden aangesteld in tal van plaatsen in E u ro p a, Amerika en Tndië en', hunne berichten w erden verzam eld. Eenm aal te P a rijs gevestigd, sloeg men « ie t vernieuw den ijver de handten aan den ploeg. O rgan ieke bepalingen w erden vastgestekl, waarbij, gestreefd w erd n aar eerlijkheid en onpartijdigheid, terw ijl liet w erk 'door bekw am e vaklieden zou moeten w orden uitgevoerd. D e verschillende rapporten der experts, welke naar bepaalde m odellen w erden ingevuld, vormden een schat van gegevens, welke door het h oofdbureau uitgegeven werden. Dc eerste publicatie w as genaam d „V adem ecum voor deel­ nemers aan B u reau V e rita s” en bevatte nog slechts bijzonder­ heden over heerschende w indrichtingen, stroomeni, getijden, haveninrichtingen enz., alsm ede w aarschuw ingen betreffen de dc gevaren; voor de scheepvaart in alle deelen d e r w ereld. D e tweede publicatie verscheen reeds in 1829 onder den naam „R egister V e r ita s " en w erd sindsdien, ja a rlijk s uitgegeven. Het gaf achter den: naam van elk schip een klasseteeken, hetwelk aanduidde de g raad van betrouw baarh eid, welke men het schip kon toekennen. Om d it aan te geven:, benut het Bureau 'de klasseteekcns 3/3, 5/6 enz., welke thans n og altijd in gebruik zijn. Bovendien g a f het R e g iste r het ja a r, w aarin de klasse verleend w as, alsm ede verschillende bijzonderheden als afm etingen, tonnenm aat, tu ig enz. aan. De zorgvu ldige keuze van ex p e rts, het n uttige werk. van liet Bureau leidde tot een spoedig succes van B u reau V e rita s. De klasse w erd in den aan van g geheel door de e x p e rts v e r­ leend, doch de adm in istratie stond in voortdurende co rres­ pondentie met. hen en» g a f een g ro o t aantal circulaires u it om eenheid va'n o p v attin g te bevorderen1. In 1851 verscheen een m ethodisch geran gsch ikte verzam e­ ling van deze eerste circulaires in den vorm van de eerste voorschriften voor den bouw en de M assificatie van houten schepen. H ie rin g a f men! zoowel een vo orsch rift, hetw elk bij den houw van houten schepen behoorde te w orden gevolgd en volgens hetw elk de afmetingen! der verbanddeelen n a ar de grootte van de tonnenm aat der schepen w aren aangegeven, doch tevens ook instructies voor het uitvoéren van surveys

J . C. Vierhout,

Inspecteur voor Nederland van tg i.f— rg22. Vóór dien tijd gedure-nic verscheiden jaren Inspecteur te Amsterdam.

N ederland’s eerste honing, die bij de oprichting beschermheer was van B ureau Veritas.

en liet verleenen van klasse. D aarin vindt men. rlus reeds, wel is w aar in minder u itg eb rad en zin, reeds alle zaken o-pgenomen', welke thans in de voorschriften betreffen de den houw en de klassificatie zijn vermeld. Zeven ja a r later, in 1858, verschenen ook d e voorsch riften voor den bouw van stalen schepen-, welke spoedig d a arn a werden gevolgd -door di.e voor de constructie van m achines en ketels. In 1865 g-af men regels uit voor -den bouw van composiete schepen, welk type langen tijd in zw ang w as. L ater, toen vloeiij'zer zijn intrede deed als bouw m ateriaal voor schepen, wijzigde Bureau V e rita s de regels voor den bouw van ijzeren schepen zoodanig, d a t daarin naast elkaar op bladzijden van verschillende kleur gedrukt, -de voorsch riften voor ijzeren en voor stalen schepen, voorkwam en. V erm eldin g verdient ook, d a t Bureau V e ritas het eerste en gedurende een aantal jaren: het eenige bureau w as, d a t olietankscheperï klassificeerd-e. N iet alleen was d it een d aad van moed, doch ook -bleek hieruit een ju ist inzicht. H e t vervoer van olie in ingebouwde tanks heeft toch een gew eldigen om van g genomen en is, behoudens enkele kleine averijen, op den duu r een groot succes gebleken. Behalve hoofdstukken van allerlei aard bev at­ ten de bouwvoorschriften thans ook hoofdstukken betreffende den bouw van. schepen van bijzonder type en van allerlei soort voortstuwingswerktui-gen. Sedert 1870 geeft B u reau V e ritas ook nog uit het „R e p e r­ toire General. In 1868 begon liet B u reau op verzoek van zijn cliënten met de voorbereiding van deze algemeene lijst van de handelsmarine, die in karakter overeenkom t met L lo y d ’s Registerboek. H et geeft toch een complete lijst van schepen van 100 ton bruto of g'rooter, H et „R é g istre ” van B u reau V eritas geeft meer uitgebreide gegevens, doch uitsluiten d van de biji bet bureau geklasseerde schepen. M en heeft er wel een-s over gedacht beide d ed en te combine,eren, doch men achtte het bij nader inzien toch beter ze gescheiden te houden. Bovendien geeft Bureau V eritas sedert 1806 m aandelijksche -lijsten u it betreffende verliezen en -ongelukken ter zee. In verschillende landen geeft het bureau ook uitw atcringscertificaten uit. In E n gelan d is het B u reau als zoodan ig op denzelfden voet geplaatst als de beide B ritsch e bu reau x, n adat eerst een Britsche onddrafdeeli-ng met eigen sta f en eigen comm issie was .gesticht. D it Britsche bureau is te L on den

G. L . L e e u w e n b u rg , t

Inspecteur voor N ederlan d van i October 19 22— r A p r il 1923. V oo r dien tijd verscheidene jaren inspecteur te Rotterdam .

gevestigd. In F ra n k rijk neem t het B u reau sed ert 1908 een bijzondere positie in en treedt bet m in o f m eer als o ffic ie e l R egeeringslichaam op. In N ederland behoort h et B u rea u to t de erkende k la ssific a tie b u reaux, verm eld in -de schepenw et. D it spreek t trouw ens vanzelf, wanneer wij. er rek en in g mede -houden, d a t -op 1 Ja n . 1928 niet m inder dan 383 schepen -niet te samen. 901.8-06 ton bruto inlioud, zijnde 40 pet. van het totale aan tal N ederlan-dsche handelsschepen en 35 pet. van de totale Nederlan-dsche koopvaardij tonnenm aat bij het B u reau gek lasseerd w aren. H ieron der zijn niet opgenom en een g ro o t aan tal sleepbooten, terw ijl het b a g g erm a te ria al, d a t voor het g ro o tste deel ook hij B ureau V e ritas is g ek lasseerd , evenm in d aaro n d er is gerekend. Sed ert 1909' g eeft B u rea u V e rita s ook uitw -aterin gscertificaten uit. H are v o o rsch riften in deze versch illen een igerm ate van d e B ritsch e -en N ed erlan d scbe v o o rsch riften . In tu ssch en geeft B u reau V e rita s in landen, w aar zooals in G ro o t-B ritta n n ië hare eigen m ethode niet w ord t aan v aard, u itw a te rin g sc e rtificaten onder toezicht van d e regeeringsorganen : af. N o g w as het arb eid sv eld vo or B u reau V e rita s te klein. E en speciale dienst w erd in liet leven geroepen om m ateriaalkeuringen te verrich ten. A an v an k elijk w as d eze beperkt tot scheepsbouw- en m achinebouw m -ateriaal, m aar sp o e d ig w erd hij u itgeb reid tot m aterialen voor b ru ggen b o u w , sp o o rw e g ­ bouw, -mijnbouw enz. In 1-921 besloot h et B u rea u to t de u itgave van een 1 tijd sch rift, dat w eldra het beste Fransc-be tijd sch rift w as o p het gebied van -den -scheepsbouw en den m achinebouw . H e t „B u lletin Tcchnique” w ordt ook -hier te lande door ver-scheidenen m et belangstelling gevolgd. S ed ert 1922 -is B u re a u V e rita s zich gaan bem oeien m et de aviatiek. H e t w as het eerste k la ssifica tie b u rea u , -dat d a a r ­ mede begon en derh alv e verrich tte het ook h ier w eder p io n ie rs­ arbeid. L a te r is liet zelfs bo u w vo orsch riften voor v lie g tu ig e n gaati sam enstellen’. In -hetzelfde ja a r stich tte B u reau V e rita s hier te lande een Centraal B u reau vo or N ed erlan d en tevens w erd een N-ederlandsche C om m issie van T o ezich t gevorm d, w aard o o r de ban d met belanghebbenden! in het ou d e land van o rig in e w eder nauwer werd- aa 11 g eh aald . Den 26, 27 en 2 8 Ju n i a.s. zullen de h erd en k in g sfeesten te

J . W . Jeneson,

A . B o r ja de M ozota, t

A . B erlhe de B erlh e,

Ins/.ccleur en hoofdvertegenw oordigcr ï ' ooi N ederlan d sedert i Januari 1923.

Administrateur délégué 1 9 1 4 — 1923-

A dm inistrateur délégué sedert j Januari 1923.

P arijs plaats hebben. D e Fran sch e regecring zal d aarb ij hare groote belan gstellin g toonen, doch ook van N ederlandsche zijde zullen velen aan w ezig zijn. Wij plaatsen hierbij enkele portretten van -mannen, die gedurende de laatste ja re n belangrijke functies bij B ureau

V e rita s bekleed hebben. W ij wenschen bet feestvierende B u reau m et zijn kran igen s ta f van m edew erkers bij het eeuw feest van harte geluk et' spreken den wensch uit, dat het nog vele jaren m oge w erken tot heil van de scheepvaart over de gelieele wereld.

Stuurboord en bakboord. W anneer men afbeeldin gen bek ijkt van het beroemde b o rd u u rw erk van B a y e u x , h etw elk w ord t toegeschreven aan koningin M athilde, de gem alin van W illem den V e ro v e ra a r, en hare hofdam es, v in d t men op elk van de talrijk e schepen, die daarop voorkom en een eigen aard ig roer aangebracht, dat m eer ge lijk t op een breeden roeiriem dan op een roer, zooals w ij dat te ge n w o o rd ig kennen. D e schepen stellen de v a a r­ tuigen voor, w aarm ed e de N orniandisehe vorst in het ja a r 1066 zijn leger vervoerde naar E n g elan d , w a a r hij te H astings, R o m n e y, H ythe, D over en San d w ich landde cm vervolgen s het land in bezit te nemen, l ie t bordu urw erk bestaat uit groote lappen w it linnen, w aarop in gekleurde wol de talrijke figuren zijn uitgevoerd, terw ijl de om trekken in zw arte wol zijn bew erkt. H oew el de teekening naar hedcndnagsche begrippen niet bepaald fraai is, is hetgeen w ordt vo o rgesteld in 58 groepen over een lengte van ru im 70 m en een breedte v a n 50 cm van veel belang, om dat hierop de tocht naar en de verovering van Engelan d is voorgesteld. D e schepen dragen evenals de oudere Vikingschepen één m ast met een groot razeil en zijn tevens tocischepen. Aan stuurboordzijde dragen zij nabij het achterschip den breeden stuurriem. Deze in rich tin g heeft men cok teruggevonden bij de opgegraven oudere V ikin gsch epen der Noorsche zeekoningen, van w ie de Norniandisehe v e ro v e ra a r een' afstam m eling w a s. Stuurriem en w aren reeds in de grijze oudheid bekend. M en vond ze bij de E g yp ten aren en de A s s v rie rs . De doodcnschepeu in de graven der pharao's, zoow el als de in r e lië f gebeitelde schepen uit de paleizen van Khorsabad en N im ru d w are n er van voorzien. D e groote re schepen op de Nijl hadden zelfs in den regel een zestal van die riem en, 11.1. drie aan stuurboord en drie aan bakboord. Ook de A ttisch e trieren en de Eom einsche galeien hadden stuurriem en. W aar deze echter niet op een snelstroomende riv ie r m oesten manoeuvreeren, doch op de M iddellandsche Zee voeren, konden zij in het algemeen met één stuurriem aan elke zijde volstaan. B ij de roeischepen der N oorm annen v in d t men intusschen, gelijk reeds is opgem erkt, slechts één stu u rriem in het totaal. D eze w as aan stuurboord aan den romp bevestigd d oor m iddel van een touw , dat door een kegelvorm igc op de huid van het schip bevestigde klos tot binnen in het schip voerde en aldaar w a s b evestigd. Het touw w as door een g at in den stok van de riem gestoken en w erd door een knoop verhin derd daar uit getrokken te w orden. B o v e n tegen bet boord had de riem nog een geleiding. D e riem kon v a n boven gedraaid w orden om de gew en sch te stnurw erking tc v e rk rijg e n . I j z e r ­

b eslag aan de breede onderzijde en een oog m et zorglijn hielden het ro er o v erig en s in den gewenschten stand. D e ro erkon in g w a s een v r ij z w a a r stu k eikenhout D e stok van den riem of ro erkon in g w as b o ven plm , 15 cm in diam eter; bij het g a t vo o r het b ev e stigin gsto u w w a s de dikte plm. 18 cm en voorts w as het blad in hef m idden 38 cm en onder 56 cm breed met scherpe kanten. D it zijn althans de m aten, die m en aan een der opgegraven V ikingschepen heeft opgem eten. H o e interessant dit pok zijn m oge, zullen w ij ons hier niet verdiepen in archeologische scheepsbouwkiinde. Intu sschen b lijkt dus uit ons ve rh aal, d at zoowel de oude N oorm annen, als hunne N orn ian diseh e afstam m elin gen een stuurriem geb ruikten, welke, rechts v a n het schip nabij den achtersteven was aangebracht. H et stu u rro er op zijde v a n het schip bleef nog tot in de veertiende eeuw in de G erm aan sch e landen op een scheepstype gehandhaafd. D e nave w as er n . 1. nog van voorzien . Lan gzam erhand w erd o ok dit type uiteindelijk door de v a n een h ekro er voorziene kogge verdron gen. D e k o g g e had een helm stok, w elke op groeitere schepen w eldra door den zoogenanm den k o ld ersto k zou w ord en bew ogen. G edurende de vroege m iddeleeuw en dus w erden de E n g clsch e ku sten bevaren met schepen, w elk e aan het rechterbonrd gestu u rd w erden. D aarvan stam t de naam „stu u rb o o rd ” vo o r dit boord. H e t sturen aan stuurboord maakte het intusschen noodzakelijk, dat m en m et het linkerbnord langs den w al kw am . D it w a s dus de havenzijde. V a n d a a r de E n g elsch e naam „p o rtsid c” v o o r de lin k erzijd e v a n het schip. D e term „b ak b o o rd ” , w elke ook in D uitsch lan d (backb ord ) en F ra n k r ijk (babord) voorkom t, vindt zijn oorspron g eveneens in het sturen aan de rechterzijde van het schip, D e stuurm an bediende den stu u rriem aan de rechterzijde en stond derhalve m et den ru g schuin naar de linkerzijde van het schip gericht. D e linkerzijde v a n het schip w as dus de ru gzijde of het ru gb oord (backbord), w a a rb ij men denke aan het En gelsch e w oord voor ru g of achterzijde. D c nam en „starb o ard ” en „p o rtsid e" hebben dus evenals „b a k b o o rd ” een eerb ied w aard ige historische origine.. H ie rv a n zijn afg eleid de E n g elsch e rcercom m ando’s „starb o ard the helm ” en „p o rtsid e the helm ” , w a a ru it v o lg t, dat men bij eerstgenoem d com m ando den h e lm ­ stok n aar stuurboord beweegt, en dus het vo orsch ip n aar bakboord u itw ijk t en het om gekeerde geschiedt b ij het tw eede com m ando. D it com m ando, verk o rt in de p ractijk tot „sta rb o a rd ” en „port” blpef gehandhaafd. In de meeste landen van E u ro p a, althans in zeer vele, en ook in de V ereenigde Staten, heeft men het late r p ractisch er g e ­

vonden de beteekenis van het commando te veranderen. H elm stokken komen op grootere schepen niet meer voor of althans niet m eer cp de plaats w aar gestuurd wordt. H et w as dus juister en duidelijker om te commandeeren „stuurboord” , wanneer het schip met den kop naar stuurboord moest uitw ijk en,dan omgekeerd. Bovendien zorgde men, dat het stuurwiel van boven gezien ju ist in de verlangde richting draaide. H et conservatieve Engeland bleef echter bij het oude roercommando cn de niet-Britsche gezagvoerders en roergangers moesten er steeds om denken, dat B ritsche loodsen het omgekeerde commandeerden van hetgeen zij in andere havens gewend waren. Zooals bekend is, g a f dit aanleiding tot moeilijkheden en somtijds tot ongelukken. Volgens courantenberichten heeft men op de internationale reedersbijeenkcmst te Londen deze zaak besproken en werd toen besloten

te komen tot een nieuw internationaal commando n.1. „re ch ts” en „lin k s” , w aarbij dus onm iddellijk de richting w erd opgegeven, w elke het schip moest inslaan. N a tu u rlijk is het nog niet zeker o f de R egeeringen zich nader bij dit voorstel zullen aansluiten. Eenheid is zeker toe te juichen, doch anderzijds betreuren w ij, dat term en m et een typische beteekenis als de bestaande zouden verdw ijnen. W ij geven toe, dat een verw isselin g van de beteekenis van „starb o ard ” en „p o rt” vo or de B ritsche zeelieden eenig b ezw aar zal opleveren in den eersten tijd, doch men vergete daarbij niet, dat deze m oeilijkheden toch ook in alle landen, w aar m en destijds het roercom m ando cm draaide, v o o r­ kw am en en dat men deze zeer spoedig had overw onnen. W ij hopen derhalve, dat het alsnog gelu kken moge, den B ritten , die zeer op traditie gesteld zijn, bij te brengen, dat men de historische term en zoo m aar niet overboord m ag gooien.

Het S.S. „Jan Nieveen” van de Groninger-Lemmer Stoombootmaatschappij. De N .V . Arnhemsche Stoomsleephelling Mij. te Arnhem heeft na een welgeslaagden proeftocht afgeleverd het s.s. Ja n Nieveen, gebouwd voor rekening van de N .V . GroningerLem m er Stoom boot Maatschappij te Groningen. H et schip is reeds in dienst gesteld op de lijn A m sterdam — Lem m er. H et is als passagiers-, tevens goederenboot uitgerust. De hoofdafmetingen van het schip zijn: Len°*te over alles a ï * .0 m ....................................... 45»40 m le n g te over alles Len gte tusschen de loodlijnen .............................. 43>5° ,, t> 14. m -4. 1 „ 4 grootspant ~ L 4.„«„ + rX Breedte op buitenkant 0, 40 ,, TT 1 . • 1 • • 1 . „ Holte m de zijde genieten 2, 75 „ H oogte van het promenadedek 2,20 „ D iepgang met uitgerust schip en i3 o ton lading 1 , 8 0 „ x ö 1 0 De machine is een vereenvoudigde quadruple expansie machine met oppervlakcondensatie, met de afmetingen i o " X

I 4 " X ’ 2 o " X 2 8 % ,/, m et een sla g van 1 4 ", die een verm ogen van 3 0 0 ipk ontw ikkelt m et een kolenverbruik van 0 , 2 6 3 kg per ipk per uur. D e m achine is voorzien van een centrale om loopsm ering ouder druk. D e sm ering van alle bew egelijke deelen geschiedt autom atisch en wel door middel van twee door de machine gedreven oliepom pjes. A ls hulpwerktuigen zijn in de m achinekam er opgesteld: een origineele W orthington patent d u p lex m arine pomp van S ^ ' X , 1 ^ x 5 " en een h allast duplexpom p van 6 " V 6 " X 6 X tk , 1 L i ' W 1 De eerstgenoem p moet kunnen zee, ,de j f . . de pom 1 H , .. zuigen A , .uit , w arm w atertank, de voedm gtank, den olieafschelder en den , ^ > , 1 . 1 stoomketel en moet kunnen persen naar den stoom ketel en naar buitenboord. D e tweede pom p m oet kunnen zuigen door middel van een verdeelkast uit de voor- en achterpiektank, van buitenboord, uit de m achinekam er en uit de lensverdeelk ast der ruimen en m oet kunnen persen naar buitenboord, door

»LAN V/ e PASSAGIERS. VRACHTBOOT.

SCHIP N9\219. HOOFD A^MCTmGCH. LENGTE OVER ALLE 5X LENGTE TUSSCHEN DE L L BREEDTE OP GROOTSPA N ïX

HOLTEINDE ZUDE \ QUADRUPLE EXP. MACH. KETEL 9 0

Schaal i : 250.

\

V.0. STOOMDR. 17

270 I

De passagiers-vrachtbaot „ la n Nieveen".

R F W ERKT 6R00TSPANT. snm p N9 2 I9 .

Schaal I : 40.

Schaal i : 40.

den condensor voor hulpcirculatie, naar de zoutwatertank op het promenadedek en naar de dekwaschleiding. De stoomketel is een Schotsche scheepsketel van 90 vier­ kanten meter verwarmd oppervlak, werkende met een stoom­ druk van 1 7 kg, met twee vuurgangen met „Gourley E n d s” vervaardigd bij de Leeds F o rge Co. De betim m ering der eerste klasse k aju it bestaat uit: een deksalon,' welke bestemd is voor rooksalon, uitgevoerd in teakhout, een salon ,,niet rook en'"’, uitgevoerd in mahoniehout en een damessalon, uitgevoerd in Italiaansch notenhout. De betim m ering der tweede klasse kaju it is uitgevoerd in Amerikaansch grenenhout. Verder is ook het geheele promenadedek in Amerikaansch grenenhout uitgevoerd. In de kajuiten en de verblijven der manschappen is stoomvenvarm ing aangebracht. V oorts is het geheele schip electrisch verlicht. De installatie daartoe is aangebracht door het Electrotechnisch Bureau C. Alewijnse te Nijmegen. De dynamo, welke wordt gedreven door een afzonderlijke stoommachine, is betrokken van de N .V . Electrotechnische Industrie v.h. Willem Sm it en Co. Verder is aan boord geplaatst een mast en laadboom met een hefvermogen van 3 ton, waarbij de last wordt geheschen door middel van een stoomhijschlicr. H et vaartu ig is geheel gebouwd onder toezicht van het Scheepsbouwkundig Ingenieurs Bureau Cornelissen te A m ­ sterdam . H et type van de machine is uitvoerig beschreven in Het Schip van 2 1 Jan uari 1 9 2 7 . De machine van het s.s. Nieveen is intusschen iets kleiner. Voor verdere gegevens zij verwezen naar de afbeeldingen.

De Vrachtenmar kt. (4— 17 Ju n i 1928.) In den stand van de vrachtenm arkt kw am w einig verandering, doordat iedere verbetering in de eene afdeeling dadelijk in een andere afdeeling teniet werd gedaan. B ijn a overal w as er een overw eldigend aanbod van ruimte, vooral voor de eerstkomende weken en zoodoende w as verbetering van de koersen practisch uitgesloten. E en e stakin g in Japan en een dito in A u stralië, w elke intusschen beide w eer tot het verleden behooren, konden geen invloed van beteekenis op de vrachten doen gelden. G R A A N . — Z u id -A m erik a . — A an de P late w erd geopend op zw akkere koersen op buitengewoon groot aanbod van dadelijk beschik­ bare vrachtschepen. N aar het V er. Kon./Cont. w erd van San Lorenzo jq/6 a 20/- betaald voor Ju n i belading, langzam erhand inzakkend tot 18/9. D aarop kw am bij levendige vraag een scherp herstel der vrachtcijfers, die opliepen tot 2 1/3 voor Ju n i beladen, terw ijl de stem m ing steeds prijshoudend bleef, behalve geheel op het eind, toen veel aange­ boden Ju li ballasttonnage de m arkt bedierf. K lein e booten konden toen voor midden Ju li canc. 22/- bedingen. Antwerpen/Rotterdam lossen w as steeds ca. 1/- lager. Voor Aug. belading w erden ongeveer dezelfde vrachtcijfers betaald, doch de belangstelling strekte zich vrijw el uit tot Ju n i en Ju li booten. Buenos A ires nam naar Anw erpen direct een ppt. boot op tegen 1(1/6 en later een grootere boot n aar M arseille en Genua tegen 20/-. Bahia Blanca w as m eerm alen in de m arkt, het koersverloop w as er vrijw el hetzelfde als aan de bovenrivier. Geopend werd op 18/b naar het V er. Kon./Cont. Ju n i beladen, later kon 19/- a 19/3 w orden bedongen voor Ju n i- Ju li laden, doch voor latere posities w as geen belangstelling. No-ord-Am erika. — D e Northern Range zoowel als de G ul! w aren geheel verlaten. D e North P a cific deed verschillende zaken van P o r t­ land (O.) tegen 28/6 naar het V er. Kon./Cont., zoowel voor Ju li als voor A u g. beladen en hetzelfde cijfer kon Ook voor Sept. laden w orden verkregen. V ancouver nam eenige groote booten op voor Ju li laden naar het

Ver. Kon./Cont. tegen 26/-, terw ijl San Francisco ruim te voor gerst charterde tegen opïoopende koersen. Eerst w erd 30/- vo or JuH/Aug. laden gegeven, daarna 30/9 voor A ug. en 31/3 vo o r Sept., terwijl op 30/9 Sept. laden naar het V er. Kon./Cont. verdere zaken waren te doen. Montreal opende zw akker op acceptatie van 10 ct. per 100 Ibs. naar Antwerpen en Rotterdam en 14 ct. naar d e ' M iddellandsche Zee voor Ju n i laden. M eer belangstelling van de verschepers in ruimte deed echter al spoedig het verlies weer inhalen en voor Ju n i ladingen kon iï c t per 100 lbs. naar Antwerpen of Rotterdam en 15 ct. naar de Middellandsche Zee worden bedongen. N aar het B ristol-kanaal werd 2 ;3 per quarter betaald. Toenemend aanbod van ballasttonnage hield eerst verdere rijzing tegen, doch aan het slot w erd 12 ct. voor Juni en 11 lA ct. voor Ju li verscheping, gegeven, terw ijl vo or Oct. laden naar Genua 16 ct. per 100 lbs. werd verkregen. Donau en Zzvarte Zee. ■— A an de Zw arte Zee hervatten de verschepers de bevrachtingszaken op den onveranderden basis van 10/6 naar ‘het Continent en 12/- naar Scandinavië vo or Ju n i verscheping. E R T S . — E r werden m aar w ein ig zaken gedaan tegen ongeveer dezelfde koersen. N a ar Rotterdam werd van B ilbao 5/6 betaald, Alm eria P ier 5/-, H o m illo baai s U A , M elilla 4 /io j^ , Benisaf 4/3, Santander 5/9 en V ivero 5/6, een en ander meest door geringere aan­ voer van Zweedsche ertsen. Huelva betaalde 5/6 op T h arsis condities en Carthagena bevrachtte voor zinkèrts naar Antwerpen tegen 7/-. Van N icolajeff naar Rotterdam werd ruimte tegen 8/6 gekregen. Ruim e vraag w as er naar ruimte naar A m erika, doch op dezelfde koersen als 'b.v. Ti/- van .Huelva naar V. A . en 8/6 va n Bona naar Mobile. D I V E R S E N . — Cuba deed w einig zaken en de afgesloten charters w aren tegen lagere cijfers. 15/6 w erd betaald voor Ju li laden naar het Ver. Kon. en 17/3 naar M arscille, terw ijl verschepers naar het Ver. Kon. niet hooger dan 15/9 wensc'hten te gaan. Alexandriö nam ruimte voor katoenzaad naar H u il tegen 9/3 per 60 cub. ft. en Constanza betaalde r5/- voor eene lading smeerolie naar Frankrijk. Voor zout van A den naar Calcutta moest R .S . 6.8 worden gegeven en voor zw avel van de G ulf naar Rotterdam $ 3.10 en $3.25 naar Hamburg. Olie in kisten deed 24 ct. per kist van de G u lf naar China. H E T O O S T E N . — In het Oosten w as Z u id -A frik a wel het levendigst en er werden verschillende schepen vo o r tnais naar het Ver. Kon. bevracht tegen koersen van 21/6 tot 22/6 vo or A u g. en 22/voor Sept.-Oct. beladen, terw ijl van Durban voor A u g . zelfs 22/9 werd gegeven.

Australië toonde vastere stemming, doch het bleef bij eene afsluiting ad. 33/- voor Ju li-A u g afscheep. M adraskust 'bevrachtte verscheidene booten voor palmpitten, doch de koersen konden zich niet handhaven. 27/- werd naar d e Middellandsche Zee en 28/- n a a r het Continent voor midden Aug. canc. gegeven, doch later w as vo o r Ju li laden naar de Middellandsche Z ee niet meer dan 26/3 te m aken. K arachi betaalde 22/- op d.w. naar het Continent en 22/6 naar het V e r Kon./Cont, voor Ju li booten en W lad iw ostok betaalde voor geheele en gedeeltelijke ladingen naar het Continent 28/6 voor Sept. met 1/3 extra voor optie Scandinavië. Queensland kon als steeds op 37/6 geen ruimte vo or suiker bekomen, doch het vasthouden der reeders verzaakt een vastere tendenz. H O U T . — Archangel sloot af tegen 55/- per std. naar Rotterdam en 59/- naar W isbech. D e Oostzee w as kalmer. Voor pulphout van W i'borg naar Rotterdam werd ƒ 19.25 gegeven; timmerhout naar Antw erpen deed 35/- en Hernosand-Ostende deed 37/6. Props werden van deze laatste haven naar Iiartlepool afgesloten tegen 43/3 en van W iborg naar Galais tegen 34/-. Canadeesch timmerhout naar het Ver. Kon. kon ruimte tegen 28/6 cpnemen en van de Donau naar Rotterdam w erd £ 7.5.0 per w agon timmerhout betaald. T I M E C H A R T E R . — Flinke vraag was cr naar timecharter-booten, w aarbij van 85 ct. tot $ 1.40 betaald werd in de U .S .—W .L trade en $ 1.25 tot .ji 1.50 voor transatlantische reizen afhangende van de grootte. S T E E N K O L E N . — Voor uitgaande kolen werd m eer dan voldoende ruimte aangeboden, zoodat speciaal naar Zuid-A m erika van eenige verbetering der lage koersen, ondanks de verm indering van de graan vrachten, geen sprake was. Een zeer voldoende aantal zaken werden afgedaan, tegen voor meer dichtbij zijnde bestemmingen iets betere koersen. O nder meer werd afgesloten: Cttrdiff. — Buenos A ires t o / ó , Pernam buco 9/-, V illa Constitucion i i /-, R-io' de Janeiro 9/3 a 9^4 A , Genua 7/9, Barcelona 10/9, F ire au s i)lè, P o rt S aid 8/9, Montreal 6/- free disch. N ew Castïe. — Rotterdam 3/6, Alexandrië 9 / 4 ^ , Sundsvall 5/9, Antwerpen 2 / 7 ^ , Genua 7/6. HulL — B o n a 9ƒ-, H aïffa Swansetï. — Rotterdam 4/9, Amsterdam 5 / 134». Wear. — A arhuus 5/-. Durban bevrachtte naar M auritius tegen 9/3 en Calcutta naar China tegen R s. j A . M eer vra a g was er naar ruimte voor A m erikaansche kolen, w aarbij men naar R io de Janeiro $ 3.20 betaalde, naar W e st-Ita lië $ 2.60 en naar Qucbec 8 2 ^ ct.

Nieuws van Scheepvaart en Scheepsbouw. P erson alia. Tot geneesheer belast met de quarantaine van zeeschepen te Vlissingen is benoemd de heer dr. A . E . J . Lar.omblé. Met ingang van t Ju li 1928 is benoemd tot lector aan de Technische Hoogeschool om onderwijs te geven in de scheepsbcuwkunde, dc heer ir. J . C. Arkenbout Schokker, thans hoofdassistent. De heer P . Koningstem , gezagvoerder van het passagiersschip Simon Holivart is benoemd tot commandeur in de orde van Sim on B olïvar van Venezuela. De heer ir. J , M . Louw ersc te Am sterdam is tot wederopzeggens toegelaten als privaat-docent in de afdeeling der w erk tu ig- en scheepsbouwkunde aan de Technische Hoogeschool te D e lft vo or onderwijs in de bedrijfphuishoudkunde. De heer ir. E . M . N euerburg, scheepsbouwkundig ingenieur bij de Scheepvaartinspectie, is benoemd als lid van de Com m issie inzake het benzinevervoer te water. O nderscheidingen. Als bewijs van waardeering voor het bijhouden en inzenden van meteorologische journalen, ten dienste van het K o n in klijk Nederlandsch Meteorologisch Instituut, zijn de volgende onderscheidingen toegekend, de gouden medaille aan dé gezagvoerders: H, J . Bleeker, van de Stoom vaart M ij. N ederland; A. Filip]>o, van de H o llan d -A m erik a.L ijn ; F. J . Hoogkamer, van den Kon. Hollandschen L lo y d ; de zilveren medaille aan de gezagvoerders: A. Groustra en J . K . Versteeg, van de Stoom vaart M ij. Nederland; H. Vos en H. Kuym ans, van den Rotterdamschen L lo y d ; P . J . van Em m erick, van de Vereen. Nederlandsche Scheepvaart M ij.;

C. S. D. E. D.

J . de K u p , van de Holland— Am erika L ijn ; Groenewold van den Kon. Hollandschen L lo y d ; Pais, va n de Java-C hina-Japan L ijn ; van O versteeg, van Van N ievclt, Goudriaan & C o .’s Stoom v. M ij.; K lo k, va n de Koninklijke Nederlandsche Stoom boot Mij. M a ch in iste n E x a m e n s.

Diplom a A : H. den Adel, K . G. J. Albers, P . J . van den B e rg , H . E . Betten-broek, J . Th. Bothof, C. Dee, J . D ijkstra, J. van der E n t, L . de Groot, G. J . de Jonge, J . Lam é, A . Sm it, J . W . F . Storm , A . T ilro , W . van der Toorn, J . Vogelzang. N ie u w e opdrachten. D oor den heer A . Nouwe te Drimmelen is aan de fa. de Jo n g & Sm it te IJselinond e de bouw opgedragen van een m otorvrachtschip voor de beurtvaart met afmetingen 2 6 .50 X 4 .8 0 X 1.7 0 m en voorzien van een 50 pk Bolnes-motor. A an1 J . & IC. Sm it’s Scheepswerven en M achinefabriek te Kinderdijk is den bouw opgedragen van een hopperzuiger, voorzien van twee hoofd- en d rie hulpmotoreu, voor buitenlandsche rekening. Door de fa. A . J . de Boo & Zn. te D elft is aan de Scheepsbouww erf „D e R ijn ” , fa. W . F . M aas & Zn. te Leiden, de bouw opgedragen van een m otorvrachtboot, groot ca. 68 ton, afm etingen 2 4 X 4 .2 0 X I.45 m, voorzien van een Van Rennes-niotor en van een hijschinrichting van 4 ton, gedreven door een Deutz-motor. D e Scheepsw erf & Gashouderbouw v.h. Jonker & Stans te H endrikIdo-Am bacht heeft van de N*V. K . L. K a lis Zonen & Co’s Aannem ing Maatschappij te Sliedrecht opdracht 'ontvangen vo or den bouw van een zeesleepboot van 700 ipk, met afmetingen 3 3 X 7 .5 0 X 4 m.

H E T

178

S C H I P

Kielleggingen. G eb rs. S a n d er, D elfzijl, vo o r een stalen m otorschip, groot ca. 240 ton, afm etingen 3 1.5 0 X 5 .4 0 X 2 .3 5 m, voorzien van een D eu tz-D ieselm otor van 75/90 pk, te bouw en v o o r reken ing van kapitein R . de B o e r te D elfzijl. S c h e e p s w e r f „ D e H o o p ", E , F . W ortelb o er, P a n n erd en en Lobith, vo o r tw ee oplosserbakken, met elk 150 m 3 inhoud, afm etingen 4 2 X 8 X 2 .10 m, te bouwen vo o r rekening van de M aatschappij tot uitvoering v a n Z uid erzeew erken te D en O ever. N ieu w b o u w '- en S c h eepsrep araticbed rijf A . de B a k k e r, R otterdam , v o o r een R ijn-H ernekanaalschip, grco t ca. 1380 ton, te bouw en voor N ederlandsche rekening. S c h eep sb o m vw crf „ D e In d u strie” v.h. fa. D. B o o t, A lph en a. d. R ijn, v o o r een m otordekschuit, bouw num m er 910, voorzien van een 2 cil. 48 pk In du strie-ruw oliem otor met rollenlagers, te bouw en voor N eder­ landsche rekening. Scheepsbouzvzverf G ebrs. P o t, Bolnes, vo o r een R ijn-H ernekanaalschip, groot ca. 1300 ton, afm etingen 78X 9 .2 0 X 2 .5 0 m, te-bouw en voor rekening van schipper P . W . P . W akkie te H eum en. M a c h in efa b riek „ D e B iesbo sch ", D ord rech t, vo o r een m otorvrachtboot, groot 225 ton, afm etingen 3 7 .5 0 X 5 X 2 .4 0 m, voorzien van een Su lzer-D ieselm otor van 50 pk, te bouw en voor rek e­ n ing van de fa. P lo u v ie r & Co. te Antw erpen. S c h e ep sw erven v h . G ebrs. G. & H . B o d ew es, M arten sh oek, vo o r een stalen D ortm und-Em skanaalschip, gro o t ca. 1000 ton, afm e­ tingen 6 7 X 8 .2 0 X 2 .5 0 m, te bouwen vo o r D uitsche rekening. W e r f „ V o o r u it” , Spaarndam , vo o r een stalen elevatorbak, laadruim te 400 m 3, afm etingen 4 9 .50 X 8 .2 0 X 2 .7 2 m, te bouw en voor rekening van de fa. V an H attum & B la n k e v o o rt te B ev e rw ijk . S c h e e p s w e rf G ebrs. ve.n d e r IV erf, D eest, vo or een D ortm und-Em skanaalschip, groot ca. 920 6 7 X 8 .2 0 X 2 .3 5 m, te bouwen voor D uitsche rekening.

ton, afm etingen

F a . W o rtelb o er & C o , W estenbroek, vo o r een stalen sleepkaan, groot ca. 900 ton, afm etingen 6 7 X 8 .2 0 X 2.35 m, te bouwen vo o r D uitsche rekening. S c h e e p sw e rv e n v.h. G ebrs. G. c& I I. B o d e w e s, M arten sh oek, v o o r een D ortm und-Em skanaalschip, gro o t ca. 940 ton, afmetingen 6 7 X 8 .2 0 X 2 .4 0 m, te houwen voor rekening van de heeren A . & D . T im m e r te R otterdam . F a , d e H a a n & O erlem ans, H eusden, vo o r een D ortm und-Em skanaalschip, gro o t ca. 900 ton, 6 7 X 8 .2 0 X 2 .3 1 m, te bouwen vo o r D uitsche rekening.

afm etingen

T crn cu sen sch e Scheepsbouw m aatschappij, T ern eusen , v o o r een m otorvrachtboot, groot ca. 345 ton, afm etingen 3 8 .5 0 X 5 X. 2.35 m, te bouwen vo o r buitenlandsche rekening.

T e water gelaten schepen, F ir m a W o rtelbo er tG C o , W estenbroek, een stalen sleepkaan, groot ca. 900 ton, afm etingen 6 7 X 8 .2 0 X 2 .2 5 m, in aanb ouw vo or N ederlandsche rekening. S c h e e p sb o u w w e rv e n v.h, G ebr. G. en H . B o d ew es, M artenshoek, het stalen D ortm und— Eem skanaalschip A d ria n a , groot ca. 940 ton, afm etin gen 6 7 X 8 .2 0 X 2 .4 0 m, in aanbouw vo o r rekening van den heer J . G rin v is te D ordrecht. B o c le 's S c h e e p sw e rv e n en M ach in efabriek, B o ln es, een stalen tanklichter, grcot 700 ton, afm etingen 4 4 .9 6 X 9 .0 3 X 3 .7 0 m, in aanb ouw voor rekening van de N ederlandsch-Indische Tankstoom boot M aatschappij te V G ra v e n h a g e . F ir m a d e H aan & O erlem ans, Iie u s d e n , het stalen kan aalschip M a l d o , groot ca. 540 ton, afm etingen 5 0 X 6 .6 0 X 2.27 m, bestem d vo o r de vaart op het Z u id -W illem sk an aal en het Canal de la Cam pine, in aanbouw voor rekening van den heer J ’. van R egenm ortel te A ntw erpen. T ern eu z en sch e Scheepsbouw m aatschappij, T ern eu sen , een m otorvrachtboot, groot ca. 345 ton, afm etingen 3 8 .5 0 X 5 X 2 .3 5 m, voorzien van een H ollandia-m otor van 60 pk, in aanbouw voor reke­ ning van den heer P . van den B ergh e te Gent. A n isterd a m sch e S chee pszverf G. de V rie s L en tsch J r ., A m sterdam , het ze iljach t met hulpm otorverm ogen A n tares, afm etingen Ó4’ X i 4 ’— 4” X 6 ’— 7 ” , voorzien van een 30 pk K elvin -sch u iven m otor, getuigd als kits, in aanbouw vo or N ederlandsche rekening.

Scheepsbo u w - en R eparatiezverf „D a H o o p ” , v.h. G ebr. B c o t, L eid en , een stalen kem penaar-sleepschip, groot ca. 550 ton, afm etingen 5 0 X 6 0 X 2.30 iri, in aanbouw voor N ederlandsche rekening. G ebr. San d er, D elfzijl, een stalen m otorvrachtschip, groot: ca. 250 ton, afm etingen 3 4 X 6 .0 5 X 2 .10 m, voorzien van een 70 pk Industrie-ruw oliem otor, in aanbouw voor D uitsche rekening. J . O orbu rg, Lem m er, een houten kiel jach t, lan g 5.50 m, breed 2.— m, in aanbouw vo or rekening van den heer S . B a k k e r te B ro e k in W aterland. S c h e e p sw e rf „ D e H o o p ", E . F . W ortelboer, P a m ierd en -L o b ith , twee oplosserbakken met elk 150 nr" inhoud, afm etingen 4 2 X 8 X 2 .1 0 m, in aanbouw voor rekening van de M aatschappij tot U itvoerin g van Zuiderzeew erken te D en O ever. N ieu w b o u w - en Sch eep srep a ra ticb ed rijf A . d e B a k k er, R otterd am , een R ijn-H ernekanaalschip, groot ca. 1380 ton, in aanbouw vo or rek e­ ning van den heer P . F l. de B ak k e r te Terneuzen. Scheepsbouzvzverf „ D e In d u s trie ” , v .h . fa. D. Boot, A lph en a, d. R ijn , een zolderschuit, bouwnum m er 899, groot ca. 200 ton, in aanbouw voor rekening van de fa. D e V rie s R obbé & Co.'s C onstru ctiew erkplaatsen te Gorinchenl. Scheepsbouzvzverf G ebrs. P o t, Boln es, een olietanklichter, bouw num m er 799, groot 700 ton, afm . 44.96X 9 X 3.9 6 m , in aanbouw voor reken ing van de Com pagnie F lu v ia le te P arijs. N .V . M ach in efabriek „ D e B ie sb o sc h ” , D o rd rech t, een m otorvrachtboot, spitsm cdel, g rco t 245 ton laadverm ogen, afm etim gen 3 8 .5 0 X 5 X 2 .4 0 m, voorzien van een 50/60 pk D eutz-D ieselm otor, in aanbouw voor buitenlandsche rekening. ‘ Schee pszvcïven v.h . G ebrs. G. & I I . B o dew es, M artenshoek, een stalen D ortm und-Em skanaalschip, groot ca. 1000 ton, afm etingen 6 7 X 8 .2 0 X 2 .5 0 m, in aanbouw voor rekening van den heer G. V e rb raecken te Steendorpe (B elgië). 'V ersch u re & C o .’s M a ch in efa b riek en Sch eep sw erf, A m sterd am , het casco van een baggerm olen, afm etingen i6 o 'X 3 o ’— io ” X i 3 \ .aanbouw voor Engelsche rekening. W e rf „ V o o r u it ”, Spaarndam , een stalen elevatorbak, laadruim te 400 m3, afm etingen 4 9 .5 0 X 8 .2 0 X 2.72 m, in aanbouw voor reken ing van de fa. V an H attum & B la n k e ­ voort te B everw ijk . S c h e ep sw erf G ebrs. van d er We r f , D cest, het R ijn -H ern ek an aalsch ip S acrates, groot ca. 1330 ton, afm etingen 8 0 X 9 .2 0 X 2 .5 2 m, in aanbouw voor Fran sche rekening. Sch ee pszverf „ D e V o lh a rd in g ” , A lkm a ar, ■ een m otorvrachtboot, groot ca. 80 ton, afm etingen 2 4 .6 0 X 4 .5 1 X r . 75 m, voorzien van een K rom hou t-ru w oliem otor van 50 pk, in aanhouw vo o r rekening van K . H. de Jo n g ’s Expo-rthandel te H oorn. C lyd e S h ip b u ild in g <& E n g . Co., P o rt Glasgozv, het vrachtstcom schip Z onnezvijk, groot 7800 ton d raagverm gen , a f­ m etingen 384’ X 5 2 '— 9” X 2 7 ’— 6” , voorzien van een triple-expansie stoom m achine van 2350 ipk, in , aanbouw vo or rekening van de fa. E rh ard t & D ekkers te R otterdam .

P roeftoch ten. E en geslaagden proeftocht w erd gehouden m et het m otorschip H ellm u th , ■grcot ca. 160 ton draagverm ogen,- afm etingen 2 5 .5 0 X 5 .6 0 X 2 .15 111, voorzien van 50/60 pk D eutz-D ieselm otor, door de N .V . E . j . Sm it & Z co n ’s M achin efabriek, C onstructiew erkplaats en Scheepsw erf te H oogezand, gebouw d vo o r kapitein A rth u r B artels te Neuenfelde. D oor de N .V . V laard in gsch e M achin efabriek I. A . K re b e r te V la a rdingen is na , goed geslaagden proeftocht aan de H ollandsche A a n ­ nem ing M aatschappij te ’ s-G raven h age afgeleverd de stalen sleepboot I I.A .M . 4 14 , van .180 ipk, w aa rv a n het casco, met afm etingen 19 .7 5 X 4 .7 0 X 2 .30 m, is gebouw d op de Scheepsw erf „D e M a a s” , N . J . van der W in d t te V laard in gen . M et goed gevo lg is prcefgevaren door de zeesleepbooten F lip en \P iet, afm etingen 2 8 .5 0 X 6 .8 5 X 3 .3 5 m, groot 185.32 bruto reg. ton, -vóórzien van een stoom m achine van 540 ipk, w elke vaartu igen door de :Nederlandsch-e D okm aatschappij te A m sterdam w erden gebouw d vo or d e N ederlandsch-Indische Steenkolen H andelsm aatschappij te B atavia, om dienst te-doen in de haven van Belaw an. N a geslaagden proeftocht is aan de N .V . K . L . K a lis ’ Zonen & C o ’s A annem ing M aatschappij te Sliedrecht afgeleverd de stalen zeesleep; boot R io Nerznon, groot 73.94 bruto reg. ton, afm etingen 2 2 .8 0 X 5 .2 0 X 2.70 m, w aarv an het casco, gebouw d is door de N .V . Sch eep sw erf en G ashouderbouw v.h. Jo n k e r & Stan s te H en d rik-Id o-A m b acb t, terw ijl de triple-expansie stoom m achine met oppervlakccndensatie van 225 ipk vervaard igd w erd door de N .V . V laard in gsch e M achinefabriek H . A . K re b e r te V laardingen.

A an- en verkoop van schepen. IL-f motorschip Jonge Jan, tocbehnorewle aan den heer j . Houtman : uroningen, is verkocht aan den kapitein j. Friet te Ostranderfehii. Door den heer F. Broersen c.s. te IJniuiden is aangekocht de KngeWhe stoomtrawler Ocean Ctannules, groot 133 bruto reg. ton, in 1892 door Cnok, W el ton & Gemind te Huil gebouwd en toebehoorende aan de reederij A. Lew is te Aherdeen, Het te Groningen thuisbchtniremlc motorschip Eendracht, groot 70 ton, is verkocht aan den heer W . Btiss te Leer. Door J . Salnmnns* Shipping ik Forwarding O ffice te Rotterdam zijn aangekocht de stalen zeelichters Thames I, groot 400 bruto reg. 1011 en 700 ton draagvermogen, in 1000 te Capelle a. d. I Jssel gebouwd, en 'I'ha mes IJ, groot 439-33 bruto reg. ton en 750 ton laadvermogen, in 1897 te Papenburg gebouwd, beide t hu is behoor end e te Antwerpen, De schepen komen onder de namen Kupelnethe 1 en Rupelnethe IJ in de vaart. Een door de fa. Gebrs. van Diepen te Waterhuizen gebouwde stalen motor lichter, groot 125 bruto reg. ton, voorzien van een Deutz-Dieseimotor, is verkocht aan den heer G. Schepers te Haren a. d. Eins en wordt gedoopt lduna. Het tjalkschip Twee Gebroeders, groot 144 ton, vroeger bevaren door schipper v. <1. Woude te Amsterdam, is verkocht aan den heer II. J . Eilers te Leer. Een door de Machinefabriek „D e Biesbosch" te Dordrecht voor eigen rekening gebouwde stalen sleepboot met afmetingen 18.50X 4.60X2.30 m en voorzien van een triple-expansie stoommachine van 160 pk, is door bemiddeling van Reitsm a & Co's Scheepsmakelaarskautoor te Rotterdam naar Portugal verkócht. De niütorvrachtboot Adma, groot 131 ton, afmetingen 26 X 5.0 7X r.80 m, voorzien van een Steywal-m otor van 45 pk, in 1924 door de Scheepswerf „Deest” te Deest gebouwd en toebehoorende aan I). Bok slag te K atw ijk a. Zee, is verkocht aan J . W ervers te Stad a. h. H aringvliet. De door P . Valkenier c.s. te IJm uiden aangekochte Engelschc stoom­ trawler Magpie komt als I JM 55 in de vaart. Het passagiersschip Remhrandt, groot 5876 bruto reg. ton en 6085 ton draagvermogen, in 1906 door de Nederlandsehe Scheepsbouw Maatschappij te Amsterdam gebouwd en toebehoorende aan de Stoom­ vaart Maatschappij „N ederland" te Amsterdam, is door bemiddeling van de makelaars Jacq. Fierot & Zenen te Rotterdam verkocht aan de N .V . Frank Kijsdijk’s Industrieels Ondernemingen te Hendrik-IdoAmbacht om te worden gesloopt. De drijvende sLiomhijsehhok Simson II, toebehoorende aan de N.V. A rie R ijsdijk -l’ os & Zonen te Hendrik-Idu-Ambacht is naar België verkocht. Door den heer II. Klomp te Farmsurn is aangekocht het zeilschip .1 utje, van s c h i p p e r R. Bodewien te Warsingsfehn. De N .V. Soetenneer, b'ekkes’ Cargadoorskantoor te Rotterdam heeft door bemiddeling van den makelaar Arie Schippers aangekocht het Noorsehe stoomschip Lcndoner (Jendreeht), groot 453 bruto reg. ton en 635 ton draagvermogen, in 1918 door Th. Wilmink & Cu, te Grollingen gebouwd en toebehoorende aan de D./S. Martha (II. l lannevig) te Horten. Het schip komt in de vaart onder den naam J ee.nnette. Het motorschip Meuse, groot vermogen, in 1926 door de w erf gebouwd eu toebehoorende aan verkocht aan kapitein T . Fekkcs Gideona II in de vaart.

173 bruto reg. ton en 240 ton laad­ Gideon, J . Koster Hzn. te Groningen den heer J. Koster te Groningen is te Groningen en komt onder den naam

De stalen zeetjalk IlcJUtndia, groot 92 bruto reg. ton, in 1908 door W. Rubertus te Grcmingeii gebouwd en toebehoorende aan schipper H. Oldenburg te Groningen, is verkocht aan den scheepsmakelaar Lindenuum te Marburg. Door de Hullaud-Ainerika Lijn is het vrachtstoonischip Poeldijk, groot 422t> bruto reg. ton en 7270 ton draagvermogen, in 1907 door de Northmnberlaml Shipbuilding Co. te Huwdun-on-Tyue gebouwd, naar Italië verkocht. N ieuw e namen. De bij de Internationale Scheepsbouwmaatschappij „D e M aas” te Slikkerveer voor de Koninklijke Paketvaart Maatschappij in aanbouw zijnde vrachtschepen van 783 ton w.v. krijgen de namen Majung, M akassa r, Mak ia n, Mampawa, Mandar en Manipi, terwijl het vracht­ en passagiersschip van ongeveer dezelfde grootte Rokan zal hceten. Het voor Cornelder's Stoom vaart Mij. te Rotterdam -bij j . M eyer’s Scheepsbouw Maatschappij te Zalt-Bommel in aanbouw zijnde stoom­ schip met afmetingen 64X 9.76X 4.57 m wordt West polder gedoopt.

N ieuw e schepen. Door de N.V. E. J. Smit & Zumi's Scheepswerven te Westerbmek is aan de fa. Mathias Salzig te Nordhorn af geleverd een stalen tnotorvrachtboot voor de Rijnvaart, groot 230 ton, afmetingen 38X 5.90X 1 .65; tn, voorzien van een 00 pk Industrie-ruwolieinoior en electrisch licht. Door de Nederlandsche Scheepshimvvniaatschapt>ij te Amsterdam is aan de N.V. v.h. Gebrs. Goedkoop aldaar afgeleverd de stalen haven­ sleepboot Anna Camelia Goedkoop, afmetingen 31X 6 .75X 3.3O ni. De compound-stoom machine met ketel installatie van 750 ipk

JJ

is vervaardigd door de Arnhenische Stoomsleephelling Maatschappij. Deze sleepboot is de grootste tot dusverre in de haven van Amsterdam gest itionneerd. Door de Scheepswerf Gebrs. van der W erf te Deest werd aan den heer J . I I . Hubers te Millingen afgeleverd het stalen kanaalschip Madonna II, groot 925 ton met afmetingen 07X 8.20X 2.36 m. Door de fa. J . Velthuisen te Zaandam is aan de fa. Gebrs. Klink­ hamer, Stoombootdienst „Krommenie” te Krommenie afgeleverd de stalen stoompassagiers- en vrachtboot Krommenie, afmetingen 30X 4.90X2.40 m, voorzien van een stoommachine van 125 ipk. Het schip wordt volgens plan en onder toezicht van het Scheepsbouwbureau A. Storm te Bergen gebouwd. Door de Terneuzensehc Scheepsbouwmaatschappij te Terneuzen is aan den heer G. Kornet te Werkendam af geleverd de motor vrachtboot Voor den Tijd, en aan den heer F. J . Keil te O herbillig a. d. M. de motor'vrachtboot Elsa, beide groot 330 ton met afmetingen 38.86X 5.05X2.35 m. Eerstgenoemd vaartuig is voorzien van een 80 pk Hollandia-motor, terwijl in het tweede een 80 pk Climax-motor is gemonteerd. Suez-kanaal. Gedurende Maart 1928 werd in het Suez-kanaal weer een record behaald, doordat in totaal 2.808.000 netto reg. ton van het kanaal ge­ bruik maakte of 141.000 ton meer dan het tot dusverre hoogst bereikte cijfer (M aart 1925). Onder Nederlandsche vlag geschiedden 57 door­ vaarten met 310.000 netto reg. ton. H avenbew eging. Gedurende de maand Mei zijn te Amsterdam aangekomen 341 schepen, metende 2.157.471 m3 buto inhoud. In de eerste 5 maanden van dit jaar kwamen binnen 15 13 schepen, nietende 10.459.769 m3 bruto inhoud, tegen 1292 schepen niet 8,806.374 m3 bruto inhoud gedurende dezelfde periode van het vorige jaar. K iesrech t vo o r zeelieden, De Tweede Kamer der Statcn-Generaal heeft de wijziging van de Kieswet, de Provinciale en de Gemeentewet aangenomen, welke beoogt het mogelijk te maken dat zeelieden bij volmacht hun stem bij de verkiezingen kunnen uitbrengen. Koninklijke Paketvaart-M aatsch appij. Tot lid van den Raad van Bestuur der Koninklijke Paketvaart Maatschappij is benoemd de afgetreden Directeur, de heer j, II. Hummel. W erktijd in den scheepsbouw. De Minister van Arbeid, Handel en Nijverheid heeft bepaald dat met ingang van t Januari 1929 geen overwerk vergunningen ineer zullen verleend worden voor werven, waar zeeschepen worden gebouwd, terwijl met ingang van 1 October a.s. de werktijd op werven voor rivierschepen van 52 op 50 uur per week wordt teruggebracht. Krom hout Motorenfabriek D. Goedkoop Jr., Am sterdam . Bestellingen x April— is Mei 192$. 50 pk voor T. Pronk te Sche veningen tot inbomv i n motorbot ter SC H 85. 80 pk voor Perinan & Co. Ltd., Londen, voor inbouw in houten vaartuigje. 15 pk voor W ilfred E. van Romondt te Paramaribo. 44 l>k voor M, van Detirsen te Rotterdam. 60 pk voor d, Stoombeschuitfabriek, dir. H . J . Doeleman teZierikzee. 44 pk voor W. en C. Stam, scheepsbouwmeesters te Nieuw Lekkerland, voor nieuw te bouwen veerboot van H. Vos Gzn. te Alblasserdam. 40 pk voor J . Feiüjn te. Breskens. 40 pk voor M. Kleisma te Leeuwarden ten behoeve van een nieuw te bouwen motorvrachtboot voor j . Verhoef te Echtenerbnig op Scheepswerf A . van der W erff aldaar. 30 pk voor N .V. Blaauwhoedeuveeni te Amsterdam, 30 pk voor de N .V. Scheepsbouw w erf „D e Dageraad” v.h. Wed. J . Boot te Wottbrugge ten behoeve van H. C, Nobel te Nieuw Beyerland.

40 pk voor Gebr. Visser, scheepsbcuwwerf „D e H oop” te Helder, ten behoeve van O. de Boer te Urk voor inhouw in m otorbotter U K 83. 80 pk voor D. Haasnoot te K atw ijk aan Zee vo or inbouw in motorlogger. 30 pk voor Gebr. Barknieyer, scheepsbouwmeesters te Stroobos, voor nieuw te bouwen motor vrachtschip voor den heer P . Hof te Gaastmeer. 80 pk voor Emile Wauters frères te Antwerpen. 60 pk voor Jam es Laming & Sons te R otterdam voor motorboot, afni. 25.50X4.70X1.78 m, te bouwen door Gebr. Paans, scheeps­ bouwmeesters te Roodevaart b. d. Moerdijk. joh. van Beek te Made voor nieuw te bouwen vaartu ig 44 pk voor van den heerAnt. van Stockom te Made. 80 pk in motorschip Linkligkt, van Bow ker & K in g , Ltd., Londen. J. Lescrauwaet te Oslende. 8« pk voor (to pk in bestaand vaartuig van L . v. d. Vreken teAntwerpen, 60 pk voor door de Zaanlandsche Scheepsbouwmaatschappij voor de Oliefactorij P. Bon Czn. te Zaandam te bouwen m otorboot met afmetingen 30X 5.50X 1.50 m. 44 pk in klipperaak Rbcn H aSser van D. K o k te H aarlem , 44 pk voor de fa. Boon &r Heideman te Bovenkarspel, 40 pk voor de Onderneming „Blavvan" te Bondowost). 30 pk voor M. van Deursen te Rotterdam. 30 pk voor doorTh. van der Beidt te W est-G raftdijk voor W . A. P . v. d. Heuvel te Utrecht te bouwen m otorboot m et afm etingen 12 .5 0 X 3 X 1.4 0 m. 30 pk voor de Nederlandsche Asphaltfabriek te Alphen a. d. Rijn. 30 pk voor door Gebrs. Beun ik te W estervoort voor C. v. d. W ete­ ring te Huissen te bouwen motordekschuit van 100 ton. 22 pk voor Emile Wauters Frères te Antwerpen, 22 pk 2 stuks voor de B ataafschc' Bctroleum M ij. te ’s-Gravenhage. 22 pk voor M. K ing te N ieuwe Niedorp. 22 pk voor F . Renand te Goedereede. iS pk voor W. E. van Romcndt te P aram arib o ; aan drijving rijstpeller. 15 pk in scheepsvlet, 8 X 2 .6 0 X 1.15 m, voor Snijders te A lkm aar, 100 pk voor Dr. F. C. Stoop te Scheveningen in m otor logger, 80 pk in motorboot, afmetingen 15 .4 0 X 3 .5 0 X 1.7 5 m, door de N .V . Scheepsbouw Maatschappij v.h. fa. H . Schouten te M uideii te bouwen voor de Corporazione dei P ilo ti del Porto e L agu n a de Venezia te Venetië. 81) pk voor Beiioit van Strijdonck te Jum et. " -? Su pk 2 stuks voor de Schrcefstoombootondernoming van de fa. Kooy & Co. te Arnhem. 60 pk in motorboot Avontuur van J. de K o ste r te Dinteloord. ftd pk in motorsleepboot van S m its Bergingsbedrijf te W emeldinge. 6u pk voor den heer Jasper te Leeuwarden. fio pk 2 stuks voor Emile W auters Frères te Antwerpen. 44 pk in nieuw te bouwen vaartuig van M. I. den Outer te V lissingen. 30 pk in motorschip Dey van den heer D em orey te Antwerpen. 30 pk voor II. G. Eekels te Hoogezand. 30 pk in motorboot F ix van Picrrc Lenoir te Antwerpen. 22 pk in nieuw te bouwen vaartuig van de fa. V isser & Sm it te Papendreeht. 15 pk voor den heer Delange te Hoboken. 15 pk voor rijstpeller „B u ffalo” van W. E . van Romond-t te P a ra ­ maribo.

VAKBLADEN

VAN

MOORMAN ’8 PERIODIEKE PE RS D EN HA A G

M ID DELBA RE! T E C H N IS C H E SCHOOL BOUWKUNDE WE<3-

Jaarboek voor Scheepvaart en Scheepsbouw Proefnummers der tijdschriften gratis I

V ersch u re & C o.’s Sch eep sw erf en M ach inefabriek. Bovengenoemde maatschappij, gevestigd te Amsterdam, heeft in de Engclsche taal een boekwerk uitgegeven bevattende een -korte geschie­ denis van haar bedrijf, een beschrijving daarvan benevens van de voornaamste vervaardigde objecten. Rijkelijk geïllustreerd en royaal uitgevoerd g e e ft. deze uitgave een. uitnemend beeld van deze zich steeds uitbreidende onderneming.

Financieele Rubriek. H erverzekerin g. s.s. C lean vater, 2 Juni 40 gns; sedert onveranderd. s.s. K ureha M a m , 2 Ju n i 40 gn s; sedert onveranderd. s.s. D elaw arc, bij Gcfle gestrand, 11 Juni 25 gns; 12 Ju n i 30 gns; . 14 Juni 85 gns. Dividenden. Ja v a -C h in a -Ja p a n L ijn

EN

W ATERBOUW KUNDE

W ERKTUIGBOUW KUNDE ELECTROTECHNIEK SCHEEPSBOUWKUNDE A A N S L U IT E N D OP 3 K L . H .B .S . 5 , M .U .L .O .B . en op U .A .B. O N D E R W IJ S

AANMELDING OPEN Z IE

P R O S P E C T U S

B EZ. VAN E E N G O E D E IN D D IP L . EEN ER W IS K . H .B .S . 5 J .C , K U N N E N B IJ T IJ D IG E A A N M E L D IN G IN H E T 2 e S T U D IE J A A R G E P L . W O R D E N

6

pet. (v. j. 5 pet.).

Stoomvaart Mij. „Zeeland” geen dividend (als v. j.). O pbrengst Loo d sgeld en . De loodsgelden hebben in Mei 1928 opgebracht ƒ 365.969 tegen ƒ 384.654 in de overeenkomstige maand van 1927 en een ram ing van ƒ 450.000. In de eerste 5 maanden van dit jaar w as de opbrengst ƒ 2.050.453 tegen ƒ 2.060.170 in de overeenkomstige maanden van 1927 en een raming van ƒ 2.250.000. Bureau W ijsm uller, Sch eep vaart, T ran sp ort- en Zeesleep-M ij. Het kapitaal dezer naanilooze vennootschap is van ƒ 1.non.000 teruggabracht op ƒ 200.000, w aarvan de helft geplaatst en volgestort. Ja v a —C h in a—Ja p a n lijn. De Java-China-Japan L ijn heeft voor aandeelhouders de inschrijving opengesteld cp ƒ 1.000.00 aandeelen, ten volle doelende in de winst over 1928 te maken, tegen den kaers van 110 pet. De uitgifte geschiedt ter versterking van de kaspositie.

TE KOOP

tegen billijken prijs

SCHOORSTEEN van plaatijzer, dik 6 mm. autog. gelascht met aangeklonken hoek­ ijzeren ring, diameter 1050 mm., lengte 9250 mm. Levering franco spoor of boot plaats van afzending. Zeer geschikt vo or scheepsgëbruik. Brieven onder letters S. W. W. aan Nijgh & Van Ditmar’s A lg. Adv. Bur. te Rotterdam. 39t

Middelbare Technische School te Dordrecht

TE HAARLEM

AMALIA v. SOLMSSTRAAT 2 TELEFOON 71620 „Bouwbedrijf” „Electrotechniek” „Het Schip” , „W ater en Gas” „Binnenhuis” „Hout” „De Polis” „Sportkroniek”

T ech n isch B u reau J. D uiker, R o tterd am . Bestellingen G M .A. com pressorloose Dieselmotoren. 120 pk 3 cil. 4 tact voor sleepboot voor Corn. Sw arttouw ’s Stuwadoors Mij. te Rotterdam te bouwen door de fa. A. de Jo n g te Vlaardingen. So pk 2 cil. tweetact voor Belgische rekening. 65 pk 2 cil. viertact voor motorschip voor rekening van den heer J. Pols, in aanbouw bij de Wed. Joh. van Duyvendijk te Krim pen a. d. TJsel. 65 pk 2 cil. viertact voor motorschip, te bouwen door de Scheepswerf „Vooruitgang", v.h. fa. D. Boot te Alphen a. d. Rijn, voor schipper Van Dam.

Afdeelingen vo or:

W E R K T U IG B O U W K U N D E ,

ELECTRO TECH NIEK , SCHEEPSBOUWKUNDE, S U I K E R I N D U S T R I E , en CHEMISCHE TECHNIEK.

(Opleiding v. Gas, Oliën en Vètten, Kunstmeststoffen, Petroleum enz.) De opleiding sluit in hoofdzaak aan op het geleerde in de 3 laagste klassen der H.B.S., op de eischen voor het M.U.L.O. Diploma B. en voor de afdeelingen Werktuigbouwkunde en Electroteciiniek ook op het geleerde op Ambachtsscholen, Machinistenscholen enz. — Toelatingsexam en voor den nieuwen cursus op 16 Juli en volgende dagen. — Aangifte vóór 12 Juli. Inlichtingen en programm a's verstrekt de Directeur der school.