HET S C H I P
14e Jaargang
No. 8
1 4-daagsch
8 April 1932
T i j d s c h r i f t , waarin opgenomen het Maandblad „SCH EEPSBO U W tevens orgaan van
EN SC H E E P V A A R T ’
de V ereeniging van Technici op Scheepvaartgebied* het Scheepvaartkundig Instituut en Museum en de Centrale Bond van Scheepsbouwmeesters in Nederland
Redactie: Prof. J. C. Andriessen, Ir. A. van Driel en P. S. van -'t Haaff M e d e w e rk e rsi Ir. ]. C. Arkenbout Schokker: Ir, L. Bosschart; Ir.sÏF. Muller van Brakel;. Prof. Ir. D . Dresden: Ir, M. F. Gunning; Prof. P. M ey er; Ir. P. G. Rittershaus j D. Schouten H z n .; C. Vermey ; Ir. G. Visser P z n .; Prof. E . Vossnack ; Mr. A, ]. M. van W essem e, a,
Overneming van artikelen, enz. verboden ingevolge art. 15 der Auteurswet 1912
Directeur: J. Moorman Uitgave van Moorman’* Periodieke Pers, Zwarteweg 1, Den Haag, Telefoon 117783* ABONNEM ENT;
B in n en lan d I 4 .— per k w a rta a l, B u ite n lan d
E 2 0 .— p e r ja a r.
L o sse num m ers f 1,— . A D V E R T E N T I Ë N
40 cent per regel.
B ij c o n tract v e r la a g d
tarief.
De verbouwing van het m.s. P. C. Hooft der N.V. Stoomvaart Maatschappij Nederland door Ir. H. N. PRIN S en Tr. A. H. IJSSELM UIDEN. H e t m.s. P. C. Ho o f t , g e b o u w d bij de S é A e des A te lie r s et C h a n tic r s de la L o i r c te S t. N a z aire , w e rd in 1 9 2 6 in dienst ge steld . D e dien stsnelheid w a s ruim 15 mijl, w a t •voor de. m a ild ie n s t H o lla u d -In tlië toen vo ld o en d e w a s. H e t w a s een der eerste g ro o te m ailschepen, dat m e t D ie s e l m o to re n w a s u it g e r u s t , m et een v e rm o g e n van 8000 apk. D o o r v e r g r o o t i n g v a n liet aan tal 0111 w en telin gen k o n later a an de w e n sch om de sn elheid iets te v e rg ro o ten te g e m o e t g e k o m e n worden. De D ie s e lm o to r-te c h n ie k deed echter in een d e rg e lijk snelle en in grijp en d e wijze b a a r invloed op de g e h e ele w ercld -sclie.epvaart gelden, dat het schip in k o rte n tijd te langzaam was voor de huidige eischen, bepaald door „ s e r v i c e ” aan het p u b lie k eenerzijds en n ie u w e te c h n isch e m o g e lijk h e d e n an d erzijd s. D e n ie u w ere m a ilsch ep e n der M ij. N e d e rla n d zijn dan ook reeds voor dienstsnelheden b oven 1 7 mijl g e b o u w d . Op het einde van 19 29 w e rd b e sloten ook de snelheid van het m.s. P. C. H o o f t tot dezelfde h o o g te op te voeren . T e r b e re ik in g hiervan zijn in h oo fd z a a k t w e e w i jz ig in g e n a a n g e b ra c h t. ï ° . H e t m a c h in e v e r m o g e n w e rd bijna v e rd u b b e ld door het in b o u w e n van n ie u w e sterk e re m otoren ; 2 °. D e s c h c e p s v o rm w e rd g e s c h ik t g e m a a k t v o o r de v e r h o o g d e snelheid door het vo o rsch ip te w i jz ig e n en te v e r le n g e n o m zood oend e het. groeitere m a c h in e v e rm o g e n goed to t zijn rech t te doen kom en . O m p la a ts te m a k e n v o o r de n ieuw e m oto ren m o e st de m a c h in e k a m e r aan de v o o r k a n t w orden u itg e b o u w d . D a a r t o e w e rd e n een p a a r a fd eeling en v a n de b ra n d s to fb u n k e r s bij de m a c h in e k a m e r g e tro k k en , w a a rb ij een g e deelte v a n de sch otten is b lijv e n staan om als p la a ts p a n te n en stu tten dienst te doen. W a t aan b u n k e r u im te v e rlo re n gin g , kon ru im s c h o o ts wondert gecompenseerd -door d e 'dubbele-bodemtanks onder de b u n k e rs , die o o rs p ro n k e lijk alleen vo or w a t e r b a lla s t dienst deden, tot o lie ta n k s in te richten. D e o o r s p r o n k e lijk e hoe v e elh e id b ra n d s to fo lie b e d ro e g ± 2000 ton, de n ieuw e ± 2 5 0 0 ton.
Ook moest ruimte worden g e m a a k t op de de k k en E en E door het w egnem en of ve rb ou w en van lin n en k a m ers, 111 ai 1•kamers, k om b uisinrichtingen, enz. Z ie afb. 1 en 2. Ook daarboven moest ruim te w o rd e n a fg e s t a a n v o o r de lucht-aanzu igkamer en de vergvootc schoorsteenschacht. H ie rv o o r moesten enkele b a d k a m e rs v e r v a lle n en in de zijden t.usschen de hutten w e er w o rd en aan gebracht. E en zeer o m v a n g rijk w e rk was het h erzien van de machinefuiidatie. D e nieuwe motoren zijn b e la n g r ijk z w a a r der en h oo ger dan de oude en m oeten ook m et een h ooger aantal om w entelingen loopen 11.1, 1 3 0 in p la ats van 1 T5. D a a ro m werd besloten het aantal z ijz a a th o u te n onder d e ' fun d aties der hoofdm otoren te ve rd u b b e len en de fun d atie ook in d w arsschecpsch c richtin g zoo s t ijf m o g e lijk te maken (afb. 3). B ov e n d ie n moest de. g e h e e le fu n d a tie o v e r eeu ige spanten worden verlengd. D a a r zeer hoogc eischen aan de k w a lit e it v a n het w e rk werden gesteld, w as het een w are p u z z lc vo o r de u itv o erd ers ;om tusschen het uitnemen van de oude m o to re n en het mónteeren van de nieuwe, de nieuw e fu n d a tie in den k o rtst m o gclijken tijd gereed te m aken . H e t in b o u w e n van de n ieuw e zijzaathouten onder de m a c h in e fu n d a tic s w a s ook een la stig w e rk , daar voor de w e rk lie d e n op v e le plaatsen bijna geen ruim te overbleef om te w e rk e n . D e , w ijz ig in g van den s ch ce p svo rm kon b e p e r k t b lijven dot het voorschip. V o o r snelheden gróoter dan ± 1 h 1 mi j l w a s het schip te vol en ontstond bij liet sloepen in de ta n k een g e p ro n o n ceerde b o eg g o lf. D o or het voorsch ip o n g e v e e r te r h oo g te van het a an va rin g sc h o t af te snijden en er een o n g e v e e r 8 voet lan g er stuk weder aan te b o u w e n werden de intreemhoeken van de w aterlijnen zoo veel g u n s t ig e r , dat de b o e g g olf tot redelijke proporties werd te r u g g e b r a c h t. D o o r het langer en scherper maken van het v o o rs ch ip is niet alleen bereikt, dat de (c)-kromme bij r6H> m ijl b e l a n g r ijk lag er -ligt, m aar ook dat zij bij snelheden d a a rb o v e n m ind er snel oploopt. D e w ijz ig in g van het v o o rs c h ip is in afb. 4 r.
T> E K
£
Afb, 1, Inde ding van de machinekamer en bunkers.
mor«wnr»i«rni&
j\ Z».* J3B*T|pp e t.o ç. Urfl Brt G e v.6 N nE-M r O C S T A n D A AM Y O D R D B V E R B O U W IN <1 ; Ï E T n o K K B N l Y n E H B S Y S H « » « V »»T
BysEBRnei'T iï
Afb. 3, Oude en nieuwe fundaties der hoofd- en hulpmotoren. M f l C H i r t c .
K A M E R
Afb. 2 . Machinekamer schacht op dek D.
Afb. 5 . Zijaanzicht van het schip (vroegere schoorsteen gestippeld aange geven).
H E T
S C H I P
Afb. 6. Langsdoorsncde van de machinekamer. (De vroegere motor met geharccerde lijn aangegeven.)
A fb.
7.
Doorsnede van de hoofdm otoren,
87
A fb .
g. Spoellu ch tpoin p,
direct
aangedreven
H e t a ch tersch ip b eh o efd e geen w i jz ig in g tc o n d e rg a a n , E e n g e lu k k ig e o m s ta n d ig h e id w as bovendien, dat de hoozen en de gie ts ta le n s c h r o e f a s d r a g e r s zoo ruim w aren , d a t de n ie u w e g ró o te s c h r o e f a s k o k e r s er in konden w o r d e n a an geb rac h t, zonder d a t tot v e r b o u w in g of v e r n ie u w i n g be hoefde tc w ord en o v e r g e g a a n . Op g ro n d v a n t a n k p r o c v c n w e r d het b e n o o d ig d e vcm m o ge n b ep a ald op 14000 apk. M e t g e rin g e w i jz i g i n g e n ih het schip w as het m o g e lijk m a ch in es tc plaatsen m e t een grootere. h oog te clan de oude. D a a r d o o r konden m a c h in e s m et 1 3 4 0 m m s l a g to e g e p a s t w o rd en in plaats v a n de o ude m et T 2 o o mm s la g . i n de le n g te ric h tin g werd r u im t e ge-r von den doo r de elc ctrisc h g e d re v e n spoelpompen m e t de bijbehoore.ndc s c h a c h t te v e rw ijd e re n . A ls h o o f d w e r k tu ig e n w e rd e n t w e e 9 cilind er S u l z e r tw e e ta k tm o to re u g e k o z e n met een b o rin g van 760 m m en m e t a an g e b o u w d e sp o el pom pen en co m pressoren. H e t v e r la n g d e ve rm o g e n k a n dooi de beide, m otoren con tin u o n t w ik k e ld worden bij 1 3 0 o m w e n te lin g e n p e r m in u u t. D it a a n ta l o m w en telin g en m a g op het eerste g e z ic h t w a t g ro o te r lijken voor d e r g e lijk c z w a re en hooge m a ch in es, door echter m'ct z o rg de v e ri sch illen de k ru k lio e k en tc kiezen, en grootte en p l a a t s der t e g e n g e w ic h te n te b e p a le n is het den fab rikan t gelukt. ce.n u itstek e n d e u itb a la n c e e rin g te v e r k r ijg e n , zoodat de machinè'S bij 1 3 0 o m w e n te lin g e n z eer r u s t ig w erken . Afb. 7 g e e f t een doorsnede en afb. 8 den motorzuiger met stang en k ru ish o o fd . B ij de oude m a c h in e -in sta lla tie w e r d de s p o e llu c h t v o o f
door den
h oo fdm oto r.
de h oofdm otoren g e le v e r d door elcctrisch g e d r e v e n tu rb o -' pompen. V o o r het d r ijv e n v a n de noodige tu rb o p o m p e n z o u bij de nieuw e in sta lla tie ca. 5 5 0 k W noodig zijn, w a t de o p stellin g van ten m in s te 1 g r o o te D ie s e ld y n a m o n o o d ig g e m a a k t zou hebben. D a a r v o o r deze m a ch in e de p la a ts ontbrak, w a s de a a n g e w e z e n o p lo ss in g het to e p a s s e n v a n direct ge d re v e n z u ig e rs p o e llu c h tp o m p e n . In de. z u i g l e id in g va n deze pompen is n o g een kleine z u i g k a m e r a a n g e b r a c h t om een ge le id elijke en g e ru is c h lo o z e to e v o e r va n de lu c h t te verzekeren. Z ie afb. 9. (S lo t v o lg t.)
Nieuwe Uitgave. th e D irecto ry o f Sh ip o n Jn ers, S h ip b u ild e rs and M arin e E n g in e e r s 30th edit-ion. C o m p iled un d er the direction o f the E d ito r o f S k ip h n ild in g and S h ip p in g R eco rd . P u b lish ed b y T h e D ire c to ry P u blish in g Co. L td ., 33. T othill S tre e t, W est m in ster, L o n d o n , S. f f .1. S'A in. X 5 / i in. X 1 lt in. S20 pages. P r ic e 20 s. nel. D it bekende w e rk is w eer verschenen en bevat een groote h o eveel heid gegevens b etreffen d e scheepvaartm aatschappijen en scheepsb ouw m aatschappijen over de geheele w ereld, sam en gevat op handige w ijz e in een gem akkelijk tc hanteeren b oek van 820 p ag in a’s, w aarv an er niet m inder dan 17 5 w ord en g eb ru ik t vo o r de verschillen de In d e x -die het gebruik van het boek zeer vergem akkelijken . D e u itv o e rin g is keurig, al moet uit den aard der zaak de letter w el heel klein zijn , hetgeen zijn b ezw aren m eebrengt. H et is echter een zeer aan b evelcn sw aard ig boek vo o r hen, die v a n de voornaam ste reederijen en w e rv e n o v er de geheele w ereld g egeven s nood ig heeft. H.
Uitslaan en Afschrijven door Ir. W . H ILD ER N ISSE en K. D. H EESBEEN . X.
( V e r v o lg van b h . 7Q.)
L e v ert het a/schrijven van deze platen te veel bezw aren op, wat va a k voorkom t, dan kan m en deze aan boord opm allen, nadat de spanten ter plaatse zu ive r gericht zijn. M en zet zulke platen ook w el bij en m erkt deze af, nadat de platen eerst volgens de scheepsv o rm ged ru kt zijn, w aarb ij deze platen natu urlijk goed aangeschroefd moeten zijn. D it is een kostb are w erkw ijze. Het m allen van deze platen geschiedt als v o lg t: m en zet twee m alplunken van behoorlijke breedte lan gs de spanten vast, elke plank op ongeveer 150 mm uit het m idden van de plaat, dus 300 mm uit elk aar (n.l. de tusschenruinite van de planken ), ook aan boven- en onderkant van de plaat w ordt een m alplank bijgezet, w aarvan de breedte iets m eer dan de bindbreedte bedraagt. B ij het vastzetten van deze planken moet m en er ten zeerste zorg' voor dragen, dat deze niet gew ron gen langs de spanten kom en te loopen, deze moeten dus lan gs de spanten rollen. H iern a b ren gt men op elk spant een m alplank van voldoende breedte aan, ook deze moeten gem akkelijk naar den scheepsyom i bijgezet w orden, w aarop in het bijzonder gelet moet w orden, indien er zijdelingsche bocht in de spanten: is. D eze spantplankeii spijkert m en goed vast aan de m iddelste malplanken:, w aarb ij m en onder en b ovenplan ken los moet laten. D e m alplank w elke op het stuik geb ruikt w ordt m oet men eveneens los houden, daar deze plank aan den binnenkant van de overlap moet worden aangebracht en dan bij het uithalen van den m al te veel last zou veroorzaken .
N ad at alle gaten der spanten en landen en van bet stuik op den m al zijn afgem erkt, schrapt m en de spantplanken, zoow el w at betreft de lengte als de breedte, op de onder- en bovenplanken af. B ij een b in n en gan g m oet m en de onder- en bovenplank tusschen het land der b uitengangen aanbrengen en de gaten van deze landen aan den buitenkant van de planken m erken, welke 'm erken dan, nadat de m al lo sgem aakt is, overgezet moeten worden op den binnenkant. B ij sterk gebogen platen m oet men de spantplanken dun m aken om deze goed te kunnen buigen. D e dikte der langsplanken, moet in overeenstem m ing' zijn m et de plaatdikte, zoodat de hartlijn van de span tplan k sam en valt -met die van de plaat, zooals in afb . 85 en 85A is aangegeven. N ad at de m al van het schip losgenom en en op de d aarvo o r bestem de p laat is gelegd, zal blijken, dat de onder- en bovenplank, w elke losgehouden w aren van de spantplanken, m et deze niet overeenstem m en. M en begint m et van het eerste spant a f bij het stuik de onder- en b oven lat te spannen en op de aangegeven breédtem aten v ast te zetten, w aarb ij de m ogelijkheid zeer gro o t is, dat deze planken zeer hol gespannen moeten w orden . L e v e r t dit b ezw aren op, dan kan men in elk spantvak aan den buitenkant keepen in de plank zagen, w elke het spannen vergem akkelijk en (zie afb . 8 5 A ). H oe dichter m en aan het eind van den m al kom t, des te m eer len gteversch il zal men' krijgen . De stuikplank, w elke ook losgehouden is, sp ijkert m en nu v ast aan de m iddenlangsplankcn vo lgen s de aan boord afgeschreven maten hiervan. D it zal wel la stig gaan, daar deze plank aan boord in spantvorm tegen -een g ekn ikt stu ik w as aangebracht. • D eze plank is dus in scheeven atand afgen om en, daarom is het noodig de stuikplank op de plaat het a llerlaatst vast te zetten volgens de lengteschrappen van alle langsplan ken. H ierb ij bestaat de m ogelijkheid, dat . de plank nie,t vo lgen s deze schrappen gebogen kan w orden, doordat de zijdelingsche bocht te groot blijkt. D an bren gt men aan den buitenkant van de plank « u iig e zaagsneden aan, zooveel als er noodig zijn om de plank volgens de schrappen op de langsplanken te kunnen buigen, Het
uitw ijken van deze zaagsneden geeft dan aan hoeveel de plaat op het stuik bij het knikken, zal moeten krim pen, w anneer zij naar binnen geknikt anoet worden. W ann eer de breedte van de stuikplank niet overeenkom t met de onder- en bovenplank, m oet dit gecontro; leerd worden met een latje, dat even' dik is als de plaat, doch uitslui tend aan den achterkant van het bedoelde stuik. D e landgaten, welke op de boven- en onderplank staan, moeten verplaatst worden in evenredigheid m et het lenlgteverschil van deze planken met de spantplaukcn. H ierbij staan de spantgaten vanzelf goed, D it lengteverschil, dus de afstand, w aaro v e r de landgaten verplaatst zijn, moet de plaat aan de kanten g erek t w orden. D it kan geschieden, nadat de plaat bew erkt is, doch in elk geval vóór de spantvorm en er in gedrukt worden. N a het rekken moet de plaat dus geheel overeenkomen met de onder- en bovenplanken en daar er ten opzichte van de beide m iddenplanken niets gebeurd is, m oeten de rekken, welke men aan de plautkantcn. aanbren gt, niet ,, verder gaan dan de buitenkant der m iddenplanken. Bij het aflijnen der plaatbreedte m oet m en dit ter plaatse van : w ater- of oliodichte schotten zeer zuiver-doen, daar hier de vulstukken ' der buitengangen zuiver pas gem aakt w orden en d ikw ijls bij het afm allen der. plaat reeds zijn aangebracht. D e vulstukken der gew one '' spanten worden, zooals reeds is opgenierkt, te kort gehouden. D e opgegeven afstand der langsplanken. van den m al behooren bij
een normale plaatbreedte. Zijn de platen b etrekkelijk sm al gehouden, dan zal men, zooals vanzelf spreekt, de m iddenplanken van den m al ook_ dichter bijeenbrengen. B ij deze platen, w elke bij alle schepen m et een gew onen achter steven voorkom en eni w aarbij de graad van bew erkelijkheid afhan gt van den scheepsvorvn, is het w eer zeer aan te raden om de gaten Vs inch kleiner te ponsen of te boren en dan later aan boord op m aat op te ruimen, w aardoor dc zekerheid van goed w e rk w ordt v e r kregen. Is deze plaat een stevenplaat, dan moet er rekening mede worden gehouden, dat dc voorkant van den achtersteven op een 'afstand gelijk aan de dikte der transom plate achter spant O uitgelijm d moet worden. ■ B ij den achtersteven moeten aan de onder- en aan de bovenkant van de plaat splitsen worden gestoken (z.g.n. ketelspitsen) welke buiten de plaat uitsteken, zooals in afb . 86 is aangegeven. V r o e g e r . werden deze splitsen uitgesmeed, w at een b etrekkelijk dure bewerking' w as, men kan veel eenvoudiger de plaat zooveel als nood ig is b ree der maken en de spits op gewone wijze steken. D e gaten binnen', het bereik van deze splitsen worden dan bij de bew erkin g van de plaat weggelaten. Na de doorgetrokken vlakgangplateri van het achterschip worden die van het voorschip behandeld. A fb . 87 geeft een plaat weer van de doorgetrokkcn; . zandstrookgang, niet overgaande in de kielgang. Zooals uit het hier geteekende spanteiïraam b lijkt is dit scheepsgedeelte verondersteld tam elijk vol te zijn, w at gedaan is om uit te laten kom en, dat deze plaat rollende draait, dus geen kan tlen gte zal krijgen. In de afb. zijn de spanten van dein voorsteven a f genum m erd, dus tegen de richting van de norm ale num m ering in. (D it is gedaan om in deze afb. hooge nummers te verm ijden.) D eze g an g is een binnen gang en moet van spt. 8 af gekruist w orden, daar dit het laatste spant is, w aarvan de strook bij het onderland nog in den- vorm van het grootspant verloopt. Met gedeelte van spt. 8 tot 13 w ord t dan behandeld, zooals dit is aangegeven en besproken bij de afb. 75 en 77.
B ij liet m aken van den kru ism al moet m en in het geval, dat de plaat zw aard er is dan io mm dunne latten gebruiken en deze bij het opnemen, van de lengte- en breedtematen met het h art v an de lat op de hartlijn van de p laat leggen en de maten overbren gen , zooals op spt. 2 en 5 in afb . 88 is aangegeven. Is de plaatdikte gelijk of kleiner dan 10 mm, dan kan men latten gebruiken, w ier dikte gelijk aan de plaatdikte is, omdat in deze platen geen kantlengte zal kom en. H ét opnemen der kruism aten moet m en doen m et latten, w elke goed gebogen kunnen w orden. D it is vo oral noodig v o o r de sterk gebogen kruism aten, zooals uit de kruism aat van den onderkant van spt. 8 via het m idden van spt. 7 naar den bovenkant van spt. 6 duidelijk blijkt. D e tegenovergestelde kruisen zijn veel flau w e r gebogen. H et zu ive r opnemen van deze sterk gebogen kru ism aten is, vooral bij breede platen, niet eenvoudig, omdat men een sterk gebogen krom m e lijn, w elke slechts door drie punten is bepaald, op vele w ijzen kan strooken. Om dit bezw aar te ondervangen, b ren gt men tusschengelegen hulplijnen aan op / der plaatbreedte uit de m iddenlijn. Op deze hulplijnen schrapt men de halve spanten a f als hulppunten v o o r de kruism aten. W ilde m en dit geheel zu ive r doen, dan zou m en de hulplijn uit m oeten strooken, wat echter v o o r deze w erkw ijze niet noodig is. V o o r een vakm an levert het geen b ezw aar op, m et voldoende nauw keurigheid in verband met het verlo o p der afstanden van de geschrapte spanten op den vloer deze h alve spanten aan te geven. In afb. 87 zijn de kruism aten opgenomen v an spt. 8 v ia spt. 7 n aar spt. 6 en zoo verd er tot spt. 2. Om deze z u iv e r te ontw ikkelen neem t men een groote reserve plaat en k rast h ie r de b etreffen de spantafstanden in. Ju is t omdat dit kruisen zeer z o rg vu ld ig moet geschieden, is het. geb ru ik van een stalen plaat te verk iezen boven de spantenvloer, daar deze laatste gevo elig is vo o r de w isselin g en in tem peratuur en in vochtigheidsgraad der lucht. Om de kruism aten en de lengtem aten van landen, m idden- en hulplijnen, w e lk e to t de voorsteven doorloopen, te ontwikkelen, m oet men het zijaan zich t met voorsteven en alle 111 aanm erking komende spanten, lengtelijnen: en aansnijding landen uitzetten, zooals in afb. 88 is uitgevoerd. De eindpunten der uitgestrookte lengtelijnen der landen en m iddenen hulplijnen bepaalt men als v o lg t: uit afb. 87 neemt m en de m aten D , E , F en G op en brengt deze over in het zijaanzicht aan den binnenkant v an den steven. D o o r deze punten trekt men! hulpspanten, als aangegeven door A , B , G en H. D e opgenorn.en m aten van de landen enz. brenlgt m en: nu. over n a a r,,,d e . d a a rv o o r in'
aanm erking kom ende hulpspanten, zooals is aangegeven m et de m aat „ N ” . D e pijlen 1, 2, 3 en 4 geven dan de gezochte eindpunten. W anneer de op deze w ijze bepaalde punten, niet kloppen m et de punten der spanten, zijn de laatste niet zuiver op den vlo er geschrapt. D aarom is het noodig om de. vo o rste en achterste stukken der w ate r lijnen uit te strooken, bij het schrappen van de spanten op de vlo er op dezelfde w ijze als is gedaan bij de bovenbehandelde lijnen. Om den lengte der kruism aat van , m idden spant 1 tot boven: den v o o r steven te bepalen (w elke m aat is aangeduid met „ K ” ) zet m en . de m aat K u it op het hulpspant A . D a a r d e 'h ie ru it volgende m aat ,,M ” m ogelijk niet recht is m oet m en tevens het verlengde dezer kruism aat erbij nem en, dus van m idden 1 n aar onder 2, zooals in afb. 88 duidelijk is aangegeven. D a a r de steven tusschen de m idden lijn ; en het onderland kro m is, m oet men de onderhulplijn over eenige spantafstanden ontw ikkelen (zie afb. 87, 88 en 89), dit g e e ft een goede tusschenm aat ter contrôle, w aarb ij dan tevens spant 1% op deze hulplijn-len,gtelat gecom bineerd moet w orden m et de kruism aten van boven 3 n aar onder 1 en van onder 2 n aar boven steven, w at een goede contrôle geeft vo o r de zuivere lengte der ■hulplijn-lat. E r is tevens n og een kruism aat opgenom en van m idden 1 naar het snijpunt van de hulplijn m et de steven. De m aat J u it afb. 87 zet m en uit op het hulpspant FT (zie afb. 88), w aaru it dan de m aat ,,L ” als ontw ikkelde kruislen gte te bepalen is. T e rw ille van de zuiverheid dezer m aat is het w enschelijk ook hier w eer het verlen gd e uit te zetten,, dus van m idden 1 n aar boven 2 (dit is in de afb. niet uitgevoerd, doch m oet in de w erkp laats wei degelijk gedaan w orden ). H et overige gedeelte der hulplijnen i? dus slechts geb ruikt om goed strooken de kruislijnen te krijg e n . ^ B ij spant 2 is de zijdelirigsche bocht van het spant nagegaan, hetgeen uitgew erkt is in de afb. 87, 89 en 90. D e gevo lgde w e rk w ijze is reeds besproken aan de hand der afb. 75, 77 en 78. (i'V'ordt v e rv o lg d .)
Verslag over 1931 van de Stichting „Het Nederl. Scheepsbouwkundig Proefstation” In den loop van het k a le n d erjaar 19 3 1 w erd de b o u w v an de sl-céptank, de w erkp laatsen en kan to ren v-oortgezet en voltooid. T even s w erd aan-besteed en geb ouw d een. con ciërgew o n in g, geheel in dien stijl v a n het hoofdig-ebouw, vo o r den p rijs v an ƒ 6325. D e aanleg van de electrische in stallatie vo o r k ra ch t in de w e rk plaatsen en vo o r lich t in alle gehouw en w erd op ged ragen aan E l e c t r o , S lik k e rve e r, de aannem ers v a n de hoof-d-krachtinstallatie. H ierbij w erd advies ingewonnen, hij het L ich ttech n isch B u re a u van Philips. O vergegaan w e rd to t aanbesteding en u itv o e rin g v a n een b ew eeg baren bodem vo o r proeven op beperkte w aterdiepte in het bassin. Deze w erd aangenom en 'door de firo la T hole te E n sch ed é vo o r d.en prijs van ƒ 24.400,-—• en tot tevredenheid opgeleverd. H et belangrijke gron d verzet, noodi-g vo or liet opw erpen va n een talud tegen de zijwanden- v a n de sleeptank, w e rd zood an ig geregeld dat het aanzijn w erd gegeven aan een v ijv e r van 66 X 01 bij 3 m diepte, ten doel hebbende het houden van .m anceuvreerproeven niet scheepsmodellen, e n dan een a fg ra v in g , w e lk e onder w a te r gezet zijnde in dien w inter als ijsbaan kan dienen. D eze b aan werd. aan de V ereeniging voor V reem d elin gen verkeer op zeer aannem elijke vo o rw aard e n verhuurd'. D e op het terrein d oor den aannem er aangebra-chte 60 111 diepe bron werd voor een b etrekkelijk g e rin g b ed rag over-genomen. D e kw aliteit ■van het opgebrac-hte. w ate r w as zeer goed te noemen. E e n electnische centrifugaalpom p w e rd daarop aangesloten, zoo-dat -een eenvoudige inrichting tot het vu llen v a n het b assin , den vijv e r, die ijsbaan- aan w ezig is, die, vergelek en bij het b etrekken van w a te r v a n . de gem een telijke w aterleiding, ja a rlijk s een zeer aanzienlijke b esp arin g m ede brengt. Aangenom en -mag w orden , dat de, in den v ijv e r, d e ijsb aan en de br-on geïnvesteerde bedragen in bijzondere m ate rend-eerend zijn. . D e officieele opleverin gsd atu m v a n bet b o u w w erk w a s 23 Ju n i 19 3 1. D e afrekening bracht een hoogere prijs, mede van ƒ 16.000,— , zijnde ca. 5% van de bouw som . E e n g ro o t deel van d it b ed rag -is te boeken op het gedurende den b o u w zeer regen achtige weer„ w a a rd o o r de bronbem aling veel lan g er dan oorspron kelijk was- geraam d , heeft moeten w erken, alsm ede op een ve rste rk in g v a n het b assin , die noodig bleek bij de u itw erk in g v a n de plannen v an 'den b ew eegb aren bodem volgens door D r. G eb ers te W eenen aangegeven richtlijnen. M et 'groote tevredenheid kan b ie r g e w a g g e m aak t w o rd e n v a n de wijze, w aarop de fa. J . H . H-eijnier.ink te A m e rsfo o rt het w e r k heeft opgeleverdi, vo oral in aan m erkin g genom en h et feit, d at het w e rk deze firm a bet tegendeel v an vo o rd eel geb rach t hoeft. T e g e lijk e rtijd verdienen het ontw erp en b ouw toezicht • v an het Ingen ieu rsb u reau D w ars, H eederik en V erheij te A m e rsfo o rt groote w aard c erin g . In het v o o rja a r w erden de in W eenen onder de auspiciën van D r. Gebers v e rvaard ig d e instrum enten en w erktu igen on tvan gen en opgesteld. V an de k w a lite it en de w e rk in g kan in lo ffe lijk e n zin. w ord en gewaig gem aakt. In Ju li w erden de geschaafde ra ils en de sleepw agen ontvangen. H et moeilijke tran sport tot d e opstellingsplaats b o ve n het b assin w erd in eigen beheer uitgevoerd-, even als de opstelling v an den p a ra ffin e oven en van tal van w erktu igen tót m etaal- en h o u tb ew erkin g. Gedurende het v o o rja a r w aren een in gen ieu r en een in strum en tm ak er practisch w erkzaam in de buiten-landsche zusterinstellin gen H a m b u rg en W eenen. D e ald aar betoonde gro o te tegem oetkom in g te dezer zake w aarborgde een g u n stig resultaat dezer opleiding, Op 20 M aart had de eerste v u llin g 'v a n d e 't a n k p la a ts ; in aan m er king genomen het feit, dat deze nog niet van een w aterd ich te bepleistering w a s vo orzien , k o n bet resu ltaat -d-ez^r b ep ro e vin g gu n stig worden genoemd. N a le d ig in g v an het bassin w erd d e b epleisterin g aangebracht, -en- een tw eede p ro efvu llin g tot stand, g eb rach t w a a rb ij na eenigen tijd een v rijw e l vo lkom en w aterdichtheid kon w o den gecon stateerd. Ook kan m et voldoening w o rd e n vastgesteld, dat zettingen van eenige im portantie niet optraden. Inm iddels w erd aan gevan gen m et de m ontage der electrische installatie, die op die van den sleepw agen na w e rd vo ltooid . N adat eind A u g u stu s de aannem er het wenk had ve rla te n en de montage van den bew eegb aren bodem w as vo ltooid, kon w orden aangevangert m et het stellen en aanstorten der g ietijzeren d w a rs liggers voor de rails. Gezien de enorm groote n au w k eu righ eid , die bij het afstellen d e r r a ils vo or den sleepw agen w-ordt ve rlan g d (0.1 m In 'hoogte -en breedte), w erd aan d it w e rk bijzondere aandacht besteed. B oven de h ie rvó ó r 'genoemde leden v a n den s ta f w erd een tim m erm an-m odelm aker iin d ien st genom en, alsm ede eenig. lo s personeel en kon roet 1 Septem b er aan de m ontagew erkzaam heden in eigen beheer w orden begonnen. H e t stellen, v a n de rails vo n d bijzonder vluggen vo ortgan g -door het toepassen van een -elect-risch-acoustische meetmethode, die w e rd aan gegeven d oor het L a b o ra to riu m v o o r Toegepast M echanica aan de T . H . te D elft, en w a s v o o r het einde des ja a rs 'zoover gevorderd', dat -on-miiddellijk 11a N ie u w ja a r 19 32 een aanvanig gem aakt zou ku nnen w o rd en roet' de m ontage v a n den sleepwagen. Gedurende de w in term aanden w e rd de nieuw e centrale verw ar-m inginstallatie, geleverd door de firm a W o lter en D ro s te A m e rsfo o rt, onder toezicht en n aar plannen v a n het In gen ieu rsb u reau M u lle r en Uniger, aldaar, in geb ru ik genom en. M et voldoenin g k on w orden
33
vhstgesteld, dat de Rainichon-ketels m et an th racietn o otjcs N o . 4 een btiiten-gewoon zuinige w arm tebron vorm en. D e v e rw a rm in g w ordt gestookt door den conciërge, die tevens b an kw erker is -en eind O ctober de vo o r hem bestem de w on in g heeft betrokken . Z ijn echtgenoote is m et het schoonhouden d er kantoren belast. ' E e n ig e tegenspoed w erd ondervonden bij het stellen v an de rails van dén w atersp iegel uit, doordat de aanvoerb uis van de pom pinstallatic op 13 O ctober ju is t buiten deii tankw and afknapte. H e t w a te r d ron g met gew eld naar buiten, vernielde ter plaatse het talud en stroom de over het terrein . D o o r snel handelen kon den de schade en het tijd verlies beperkt b lijven , . O nder deze om standigheden hadden voor reken ing van de Stich tin g tw ee tan kvu llin gen plaats. D e aanleg van de bron en de po-mpiilstallatie hadden zich daarm ede reeds m in i betaald, 'M e t i N o vem b er w erd o v ergegaan tot de aan stellin g van een tepkenaar, zu lks m et het o o g op de b ew e rk in g van de van een zevental réederijen en W erven ingekrim en gegeven s v an vro e g e r in het buiten land genom en sleepproeven, een en ander als g e v o lg van het voorstel v an ir . B on eb ak ker in de op 29 O ctober gehouden 3de verg ad e rin g van de C om m issie van B ijstan d. Deze verg ad e rin g w a s in 'het geb ouw d lr S tich tin g u itgeschreven -en de talrijke opkom st bew ees, dat bij dé reederijen- en in d u strie groote b elangstellin g bestond' om zich ter plhatse v an den v o o rtg an g van den b o u w te overtuigen. In dit verban d w orde ook de 2de vergad erin g dezer C om m issie op 3 M aart te ’s-G raven h age gem em oreerd, alw aar aan de hand van een serie lich t beelden de b o u w w erd besproken. D e R a a d van B elleer vergad erd e reg elm atig te ’s-G rav cn h age -eni oenige analen te W agen in gen , V an de Steu n vereen igiiig w erd de toezegging v an een b elan grijk b ed rag on t van gen v o o r de aan sch affin g van een instrum ent, w elk e toezeggin g ïpet groote erken telijkheid w erd geaccepteerd. V erd e r w o rd e het bezoek vjtn clon M im ister-President, Jh r . M r. Oh. R u y s d e B ceren b roiick, op 13 J u li gereleveerd , die reeds ten tweede m ale .op deze w ijze va n zijn b elangstellin g in den bouw der S tich tin g getuigde. T egen -het ein de des ja a rs .w erden door den-aannem er de n o g . noodige onderhoudsw erken verricht. O ok kw am nog in 19 3 1 de o ffiCïèele o verd rach t vati het bouw terrein door de G em eente W ageningen a£n de Stich tin g tot stand, i Su m m a su m m aru m kan ultim o D ecem ber 19 3 1 de stand' v an zaken bevredigend w orden genoemd. D e geldm iddelen der S tich tin g Keten d.en bouw toe v a n een inrichtin g, vergeleken bij den oorspron kelijken , opzet, van ru im er outillage. T even s m ag w orden aangenom en, dat zij voldoende zijn om de vo lledige u itru stin g en de vo orioop ige pro ef nem ingen tot de o fficie e le opening, w elke w aarsch ijn lijk in M e i 1932 kan w orden tegem oetgezieu, te bekostigen. j W ann eer kan w orden vastgestekl, dat gedurende een zeker tijdperk na de in dien ststebing n o g dient te w orden ge w e rk t aan het verd er volm aken van de train in g van het personeel en de w e rk in g d e r ajiparatieve in rich tin gen , m ag het uit d it oogpunt niet te. zeer w orden betreurd, d at de ongunst der tijden het uitbiijven van véle .opdrachten gedurende die periode ten g e vo lge zn' hebben. ÏM-et den wensch, dat echter in1 het b elang der scheepvaart, de iiidustrie èn onze Stich tin g in den loop van 19 32 een v e rb e t’. rin g 111 dé econom ische om standigheden zal in tre d e n /m o g e dit v e rsla g w orden
De Maier vorm. In verband, met de leven dige discussie, over het feit of de M aiervorm al o f niet voordeélcn biedt, w elke in l i e t S c h ip van het v o rig ja a r en .in aan slu itin g daaraan, in S h ip b u iid in g 'a n d S h ip p iu g R eco rd wferd gehouden, is- het w e l interessant oen k ort uittreksel te geven van een vo ordrach t van W . J . L o v e tt en E . H . Sm ith lu id en d : A M aier and norm al fo rm com parison and tank results. W ij zullen in aan slu i ting daaraan den verko rten inhoudl v an een b r ie f w eergeven , w elke door de M a ie r-S c h iffs fo rrn W evw e rtu n g sg e sellsch aft aan ons en b lijk baar tegelijkertijd ook aan andere tijdschriften w e rd gezonden. D e lezing, w e lk e in de v o o rja a rsv e rg a d e rin g v an de Iustitu ation o f N aval A rch ite ct® w é rd gehouden, b e tro f proeven, te Teddington genom en met modellen, v o o r een schip van 42o’ X 6 o ’ X 4 i ’ (holte) en 27' afgeladen diepgang, 14.200 ton w aterverp laatsin g . V o o rts w erden proeven -genomen bij 2 1 ’— 6” diepgang en ] i.ooo ton w aterverplaats-ing, overeenkom end m et -dien toestand van het schip op -de u itreis. Sn el heid bij th u isreis afgeladen is 12H . m ijl en uitgaan d t i M mijl. W jorkm an, C la rk L td . te B elfast, die het 'schip moesten bouw en, vroegen de M aier-Sch-iffsform V erw ertu n gsgesellsch aft een lijnenplan voor -dit schip te rpaken,. D aartoe werd' -op ve rzo ek van deze 'maat schappij e erst een lijfténteekening v a n -de w e rf opgezonden o m een basis te hebben, w aaro p de M aacrvotm kan w orden opgebouw d. Beide licham en spraken a f, dat het oorspron kelijk m odel cn het daarop ge baseerde M aier-m o del in die tank te Teddin-gton zouden w orden beproefd en -indiien de s ta f van d>e tank ald aar va n nleening zou zijn, dat zij een nog beter model kon m alen, dan zou men daartoe gelegenheid geven. Een teekening aangevendc de verbeterde lijnen, zooals die -door de tan k w aré n vastgesteld , zouden dan aan, M a ie r w orden gezonden m et dé resultaten, in dien deze heter m ochten blijken te zijn dan het oor-
spron-keiijkc M aicr-m ndcl. M ocht M aicr vervolg en s verdere proeven w ensehelijk achten, dan zou deze firm a die v o o r haar rekening nemen. D aarop m aakte de teekenkainer van W orkm an , Clark' and Co. een normale lijnenteekening met kru-isertrek, gebaseerd op vroeger te Ted'dmgtnn genomen proeven-, w aardoor een zeer goeden vorm was verkregen. M ater -deed toen twee voorstellen. Eén met den M atervorm aan vóór- en achtersteven en de andere met den M aiervorm alleen in het voorschip, doch met een achterschip, dat overeenkw am m et den door de w e rf gegeven vorm . D aarn a w erd een verbeterd- plan ontvanger!5™ met een volledigen M aiervorm en dit plan w erd gebruikt voor de tankproevcn. Van dit -model en het oorspronkelijke gew on e model werden sleepproeven zonder appendages gehouden en ook werden proeven m :£ eigen vo ortstu w in g genomen. W a t het norm ale model betrof, werd aatv Teddington g e w a a g d dit te onderzoeken in het licht van -bekende proeven en alle verbeteringen aan te brengen , welke nuttig zouden lijken. V o o rts werd- Teddington uitgenoodigd desgewenscht zelf een norm aal model te maken. Teddiington deed dit laatste dooi' het nor male model van W orkm an, C lark en Co. te versnijden- tot -een niemv model. A lle m odellen werd-en beproefd bij stil w ater en bij de beide diepgangen als verm eld in den aanvang van dit artikel voor snelheden van io a 14 m ijl. U it de proeven blijkt, -dat de sleepproeven met de naakte modellen uitwezen, dat ju ist bij -n 'A a 12 'A iuij-1 en ook bij de proeftochtsuelheid van 13% a r4 mijl de M aiervorm onvoordeeliger w as dan het norm ale model, althans bij den groeten diepgang. Bij 11000 ton w atev.crplaatsing w as het Maier-model bepaald voordeeliger. * D aarn a -hadden proeven plaats -met draaiende schroef, dus met eigen voortstuw ing. D eze w as voor het schip van d-e volgende afm etingen^ m iddellijn f,6 4 ’, spoed 13.42’, ontw ikkeld oppervlak 86 vierk. voet, terw ijl de bladen 70 achterover helden. Zoow el bij -den g-rootsten, als bij den kleinsten diepgang bleek, dat bij d-e snelheid van 12 ,4 mijl het normale, door Teddington verbeterde model bepaald- -in het voordeel w as. Bij veran derin g in snelheid- bleef dit voordeel bestaan en bleek het zelfs zoodanig te zijn, diat het gecon stateerd e, voordeel van de sl-eepproef m et het naakte model bij kleineren diepgang hierdoor geheel te niet w erd gedaan. Aangezien w erd gemeend, dat -de schroef bij het M aier-m odel minder voordcelig w erkte in. dén opw aartschen w aterstroom , w erd een andere helling aan -de bladen gegeven, doch dit bleek niet te. helpen. W el g af de nieuwe schroef voordeelen, doch deze golden beide modellen. V oorts vergelijken de auteurs nog de krom m en van mctaceniters. drukk-in-gspunten, zw aartepunten van w aterlijnen, -en|z. vo o r beide modellen. D e hoogte van het dwarsscheepsch- metacenter boven het zw aartepunt is bij den M aiervorm gro o ter, zooals verw acht kan worden.. De schrijvers -merken op, dat -men d it desgewenscht ook met gewone lijnen kan bereiken. D e natte oppervlakte van beide modellen zijn practisch gelijk. De ;auteurs w ijzen er op; dat, hoewel de proeven geheel in het nadeel van- den M aiervo rm uitvielen, -men ze nog niet m ag beschouwen als volkom en vo lled ig om hierop een ongunstig- oordeel te bomven. Stellig gaat echter de bew ering, dat de M aiervorm in elk geval voordeeliger is d-an de gew one vo rm niet op. D e schrijvers ontkennen niet de m ogelijkheid, dat het ju ist is, dat de M aiervorm betere zeeëigenschappen, -geeft en houden -in dit verband een beschouw ing betreffende den eigenaardigen vorm (met z.g. „hit-mps” en „hell-ows” ), welke de weerstandis-krommen- van liet M aiermodel, gesleept op m axim um diepgang, vertoont. ,1. U it d-en aard der zaak voelt -d-e firm a M a ie r zich door deze lezing min of m eer bedreigd. Zij wij-zen er derhalve in het bovenvermelde; rondschrijven aan de technische periodieken op, dat het plan,, dat door T eddington w erd gem aakt, in strijd m ei den hierboven vermelde afspraak niet n aar M aier w e rd opgezonden u-ni dit lichaam gelegen-’ heid te -geven -hierop een verbeterden M aie rvo rm te „enten” en -dezen te doen beproeven. Ook w as het jam m er, dat niet -getracht is resultaten te verkrijgen' niet een model met een M aier voorschip en een normaal achterschip? daar dit k laarb lijk elijk c'e in de voordracht vernielde bezwaren mat het nuttig effect der vo o rtstu w in g zou hebben op-geheven. 5 D e M aier-Sehiffsfor-m V-erw ertungsgesellschaft acht np grond van een en a-nd-er d-e proeven- als een- wetenschappelijke en technische vergelijkin g geheel onvolledig. D it hebben, n aar wij zagen, de auteurs ook niet tegengesproken. Intusschcn houdt M aler vol, dat hun e rv a rin g met 30 uitgevoerde schepen en i r -o modellen hun heeft g tle e rd , dat hun modellenpractisch altijd voordeel -geven. W ij ztill-en ons onthouden hierover een oordeel uit te spreken, ofschoon in N ederland bekend is, dat in een aantal -gevallen de M aicr-1 vorm gu nstige resultaten heeft geg-ev-en. H e t is wel jam m er, dat het model van Teddington en dat van M aier niet gepubliceerd is, opdat' andere scheepsbouw kundige proefstations ze zouden kunnen vergelijken. T ijden s de discussie heeft o.a. ir, Ti. van Dieren -gesproken. Deze toonde aan de hemd van -diagrammen aan w elke gunstige resultaten verkregen w aren met den M aiervorm van het m.s. C olom bia der K .N .S .M .
Nieuwe Schepen. Naam van het schip: Malvina. !
B o u w m eester: Mij. v. Scheeps- en W erktu igb o u w „F ije n o o rd ” , R 'd an i. R e c d e r ij: N .V . Petroleum M aatschappij „ L a C oron a” , 's-G raven hag e. B o u w ja a r : 10 31. S o o rt van sch ip : M otortankschip (M illar systeem ). H o o f d a f m e t i n g e n : L e n g te tusschen de lo o d lijn e n : 450’-—-n” . B reed te (lu id .) op het g ro o ts p a n t: 6 1'— 9” . G rootste b reed te: 62’— i ” . H o lte (m ld.) in de z ijd e : 34 ’— o” . D iep g a n g g ela d en : 26 ’— 4 U itw a terin g in den z o m e r: 243 cm. K la s s e : L lo y d s f 100 A I C a rry in g Petroleu m in bulk. D ra a g ve rm o g en in tonnen van 10 0 0 k g op hei z o m en ü tz va lerh ig sm erk : ii8ü u. A an tal ruim ten: 2 1 olieladingtanks. B ru to -to n n en m aat: 8249.36 reg. ton. N etto -to n n eu m aat: 4782.10 reg. ton. M a c h i n e,
s toom ketels,
111 o t o r e n
enz..
F a b r ik a n t: W erkspoor, A m sterd am . S o o rt van m achine: 2 enkelw erkende 4 takt D ieselm otoren. Aantal cilinders: 6 elk. H o o fd a fm etin g en der c ilin d e rs: 630 m m . S la g der m achin e: rio o nnn. B ij m otoren aantal R em p a a rd ek ru c h ten : 2000 aspic bij 130 om w en telingen. per minuut. Plet schip is onderverdeeld door 14 dw arsschotten en 2 langsschotten. E r 'zijn 2 1 olieladingtanks, w elke groep vo or en achter dóór een cofferdam van het overige gedeelte van het schip gescheiden w ordt. D e kapiteins- en stuurlied en -verb lijven zijn in het m iddengedeelte ondergebracht, terwijl de verb lijve n v o o r de m achinisten zich aan w eerszijden van de koelkast en vo o r de bem anning zich in den bak bevinden. De vo o rtslu w in gsin stallalie bestaat uit twee door W e rk sp o o r ve rvaard igd e 6-cilinder enkelw erkende 4-takt „W e rk s p o o r” D iesel motoren. E lk e hoofdm otor d rijft een lu chtcom pressor welke direct gekoppeld is aan het vooreinde van de k ru k as, verd er w orden door de h o o fd m otoren de koelw aterpom pen, b ran d sto f-, sm eerolie- en lcnspom pcn gedreven. In de m achinekam er zijn de navolgende stoom gedreven hulpw-erktuig-en. opgesteld: i H.ulpc.ompressor. t R e se rve smeeroliepomp. 1 R eserve zuigerkoelw aterpom p. 2 B ran d stof trim,pompen. 2 Ballastpom pen. I D ynam o. Bovendien nog een dynam o gedreven d o o r een K r o m h o u t - m o t o '-, D e benoodigde stoom v o o r het drijven der hulpw erktuigen w ordt geleverd door twee Schotsche ketels, geplaatst aan den voorkan t van de m achinekam er boven de dw arsb unker. D o o r deze ketels kunnen de afvo ergassen van de beide hoofdm otoren worden geleid, te rw ijl zij tevens zijn ingericht voor oliestoken. met gefo rce e rd e« trek, w a a r v o o r nog een oliestookinstallatie en' een fanm achine zijn geplaatst T enslotte staan in de m achinekam er nog twee ketelvoedingpom pcn, een sm eerolie-separator en een verdam per opgesteld. V o o r de lading zijn in de m iddenpom pkam er tw ee stoom gedreven duplex-oliepom pen geplaatst benevens een drainpom p. In de vo orpom pkam er treft men tenslotte nog een ballastpom p cn een olietrim pom p aan. H et zusterschip M am ura is geheel hetzelfde, echter bruto 8250.69 reg. ton en netto 4782 78 reg. ton. o
De Voortstuwing van de Visch. door C. P O T Azn. te Slikkerveer.
A fb . 2.
V arende sleep m ei v isch slaartbezveging.
A fb . 3.
M e rk w aard ig is het dat, zoover m ij bekend is, van de geb ru ikelijk e im-chatlische vo o rtb ew egin gen e r geen in geb ru ik is, die eenigszins getrouw , die van de visch im iteert, en toch zijn de m iddelen w a a rv a n de natuur zich bedient, gem eenlijk de slechtste niet. H ie ro n d e r vo lgen de beschrijving en resultaten van een d o o r mij in die rich tin g genom en proef. Sterker clan bij het zw em m en v a n een gew one visc'h is b ij de paling te zien, dat w e hier te doen hebben m et een loopende g o lfb e w e g in g , welke in het lichaam , of h oofd zakelijk in het achterste deel gebracht w ordt. T e n opzichte van het w a te r staat de g o lf p ractisch stil en w rin gt de visch zich als het w a re door het gedach te g o lfk a n a a l heen, w aarb ij dan elke m oot achtereenvolgens elke p o sitie van de g o lf in neemt, V ooral bij de p alin g is dit het geval, terw ijl bij de gew o n e visch vrijw el alleen liet sfaartdeel de golfbew eging' uitvoert m et een m axim u m amplitude, en m axim u m v o o rtstu w in g in de vin. D a a r de bew 'eging van de paling — • g o lfb e w e g in g over de geheele scheepslengte — m oei lijk is 11a te bootsen, bepaalde ik mij tot de visch staart. N a verschillende m inder gelu k k ig e proeven bleek een s tijv e hordzontaal-dm ppelvorm vg p latgeslagen buis van ca. 2 m eter la n g in de geest van een roerblad onder aan den ro erkon in g b ev estigd en aan w e lk s uiterste eind de alum inium vin d oor m iddel van een k o rt veeren d element w as bevestigd, het beste te voldoen. In dit veeren d elem ent schuilde de grootste m oeilijkheid. H e t m oest k o rt zijn, horizon taal buigzaam , m aar tevens h orizontaal d ruppelvorm ig v o o r de clwarsbew eging door 'het w ate r. O ok bij de visschen ziet m en v la k v o o r de vin cleze plotselinge v e rsm a llin g en o o k daar is de vin m eer veerend dan actief bew ogen orgaan. D e vin zelve vo ert nu als een k o rte m oot de g o lfb e w e g in g u it ; zonder het veerend element' zouden wc. geen ,,loopende” g o lf, m aar een „staande” krijgen m et het knooppunt in de ro erkon in g.
A fb . 4. O tngebcgen v eeren d staarteinde.
A fb . 5.
De slo e p o p
het droge,
D an k zij het veerend gedeelte behoeft men m e t h et „s ta a rtstu k '1 slechts een heen en w eer gaande bew eging uit te vo eren . H et resultaat w as inderdaad verrassend. M et een w h e r r y w erd een snelheid verkregen , die niet veel vo o r roeien b eh o e ft on d er te doen, al zou een inkleeding v an de staartstan g in ecu .m e e g o lv e n d stroom lijnyp rm ig ach terlijf als bij de visch het effect' nog v e rh o o g e n . H e t effect van b ootjes m et trapschroeven zooals die op de te n to o n ste llin g te V in cennes geb ru ikt w orden , bleek m ij b elan grijk g e rin g e r. , T w ee buizen o v erlan gs door -de boot loopend, en e lk gekoppeld aan een uiteinde van de dw arshelm stok, geven -gelegenheid een aan tal geheel ongeoefende personen te laten meedoen. B u iten g e b r u ik k an men de staart binnen boord leggen. : A l w a s de technische aardigheid het hoofddoel v a n de pro ef, zijn e r toch bijkom stige voordeclen, t .w .: re: M en k ijk t voorun'. 2e: H et g-eheel b lijft sm al, op bootbreedte, zoodat .men d oor zeer naiuve vaa rw a te rs kan varen. 4e: M en stuurt gem akkelijk m et d-e vin zelve. 5e: M en v a a rt en stu u rt, zoow el m et alléén d e b een en , alléén de handen, o f niet beide samen. D us o o k h ier ku nnen zo o a ls bij gew oon roeien alle spieren van arm en en beenen ten v o lle b en u t w orden. 6e: Gedurende beide periodenhelftcn w o rd t arb e id -gepresteerd. 7e: E e n aantal ongeoefende personen kan m eehelpen. 8c: B ij stoeten licht de staart van zelf omhoog. F.en sehroefb ew eging voor -de gewone v o o rtstu w in g , w e lk e zoo d ik w ijls verondersteld w ord t bij de visschien, b lijk t ge e n szin s noodig vo o r het voortstuw ende effect. . B ijgaan d e afbeeldingen verduidelijken een en ander.
De Vrachtenmarkt. ( 2 1 M aart— 3 A p r il 19 3 2 .) O ver het algem een hadden de feestdagen een verlam m enden invloed op het doen van zakem, zoodat deze de eerste weelc van deze periode niet veel om het lijf hadden en het in de tweede w eek nog eenige dagen duurde voordat m eer algem eene leven d igh eid te bespeuren viel. D a t is nu m et P asch en geen bijzonderheid, doch onder de tegen w o o rd ige om standigheden geeft elke stilstand in de v ra a g dadelijk een. inzin kin g in de vrach tp rijzen en de voornaam ste m arkt, de P la te , is er dan ook niet aan kunnen ontkom en. H et spreekt w el van ze lf dat dit vo o r vele eigenaren,; die op goed geliik hun schepen daarheen hebben geëxpedieerd, een strop is, tem eer w aar het aantal op w e g zijnde onbevrachte schepen niet g e rin g is. O ok in andere richtingen w as het stiller, doch daar w a s de invloed op de vrach tprijzen m in der m erkb aar. U itgaande steenkolenvrachten bleven ondanks de slechte v r a a g v rijw e l op peil. G R A A N . — ■ Z u id -A m e rik a . ■— ■ In de eerste w e e k bleken verschepers zich m eer en m eer terug te trekken, terw ijl daaren tegen van. reedei'szijde het aanbod van ruim te dringen der werd. G eopend w erd m et betalin g van 17/- v o o r een ppt. boot van S an L o re n zo naar A ntw erpen en 19/9 v o o r een ppt. boot n aar de A d riatisch e Zee, terw ijl vo o r 15 A p r il canc. 20/9 w erd geacepteerd. E ch ter zak te A n tw .-R o tt. voor A p ril laden n og in tot 1.6/9 kon. van N ecochea of B ah ia B lan ca naar dezelfde bestem m ing 16/- w orden gem aakt. N a de feestdagen w e rd w eer lager geopend, te n gev o lge v a n de w einige b elan gstellin g v an verschepers en w erd van S an L o re n zo naar het V er. K o n .-A n tw .-H a m b u rg rayon niet m eer dan 16/6 be taald m et 6 d. ve rla g in g vo o r lossing te A ntw erpen . O p deze laatste p rijsv e rlag in g w erd de stem m in g leven d iger, zoodat verschillende b evrachtingen plaats vonden. V o o r A p ril b eladin g w erd va n San L o ren zo naar A n tw .-H a m b n rg 16/3 a 16/9 b etaald afhan gende van grootte en positie en e r w erd rfi/9 bedongen vo o r M ei belading n a a r A n tw erpen o f R otterdam . S an ta F é betaalde 17/3 vo o r ppt. handige schepen n a a r A n tw .-R o tt. en n aar de M iddellandschë Z ee w erd tegen 19/- een A p ril boot afgesloten. B ah ia B lan ca b evrach tte tegen 15/9 n aar A n tw . o f R o tt. en N eco chea kreeg ruim te n aar het V e r. K o n ./H avre-H an ib u rg rayon tegen ■i 6/7K>. D e m ark t sloot in zw ak k e stem m ing vo o r v ro e g e aflad in g (tengevolge van de om standigheid dat n og m instens een 50-tal A p ril jschepen beschikbaar zijn. N o o rd -A rn erik a . — < M on treal begon verdere zaken te doen, w aarb ij 'op ongew oon vro ege opening v an de S t, Lau rence w o rd t gerekend. ! G edeeltelijke ladin g n aar M arseille betaalde i o M ct. pee 10 0 lbs. z w a a r graan, te rw ijl eind A p r il schepen naar A n tw .-R o tt. op de prijshoudende basis v an 8 ct. p e r 100 lb s. w erden b evrach t. E en handig schip n aar 3 Z w eedsche haven s kon 13 ct. m aken. D e N orthern R a n g e betaalde 8 % ct. n aar A n tw .-R o tt. en een enkele m aal 9 ct. N e w -Y o rk k re e g ruim te n aar B a r r y tegen 2/3 per quarter en n aar F ra n sc h A tlan tische havens w erd 10 ct. gegeven . T a rw e w erd naar B ra z ilië verscheept tegen 13/-. V an de G u lf b evrach tte verschillen de schepen n a a r Griekenland tegen 3/6 p e r q uarter en 14 ct. per 10 0 lbs., om late r te verbeteren tot 3/9 en 1 4 1/ et. n aar P ire au s. D e N orth P a c ific w as kalm doch prijshoudend en nadat vair V an cou ver 22/6 v o o r ged eeltelijke lading naar Lon den w a s toegestaail, w erd 23/9 v ö o r A p r il b elading n aar het V er. K o n ./C on t. en 23/vo o r M ei b elad in g n aar het V e r . K o n . gegeven. D on au en Z w a rte Z ee. —< D e R u ssisch e Z w a rte Z ee verschepers w aren geregeld in de m a rk t tegen de onveranderde b a sis v a n 10/6 n aar ’t V er. K on./C ont. V a n C o n stan za-V arn a-B o u rgas w e rd 1 1 / - naai de A n tw ./H a m b u rg ran ge betaald, te rw ijl 13/9 n a a r D en em arken w érd gegeven . ' D e D on au w as zeer bem oedigend; tegen 11/ - w e rd n a a r de M iddellandsche Z ee afgesloten, te rw ijl geopend w e rd op 14/9 naar A n tw .-H am b u rg. L a t e r w erd verdere, tonnage n aar het Continent opgenomen tegen 1 5 16, doch op het eind keerde m en w e er tot 14/9 terug. E R T S , — D e ertsvrachten bleven op hetzelfde la g e peil zonder eenige kans op verbeterin g, B ilb ao b evrachtte' naar IJm u id e n tegen 4/3 cn B o u g ie n aar G lasg o w tegen 5/9. V o o r fo sfa a t w erd a fg e sloten van S f a x n aar N antes tegen fres. 28 en v an T u n is naar Gent tegen fres. 3 1. V an de Z w a rte Z ee w e rd ook eenige zaken gedaan v o o r m angaanerts, w aarb ij van P o ti en N ic o la je ff 10/ n aar het C ontinent w erd betaald en tegen $ 2.80 b evrach t w erd van N ic o la je ff n a a r B altim oré. D I V E R S E N , — ; C uba had n ogal b elangstellin g n aar ruim te, zoodat de koersen zich d aar flin k konden handhaven. H oew el m eestal 15/w erd b etaald n aar het V er. K on./C ont., kon vo o r ppt. b elad in g een hooger c ijfe r w orden bedongen en w e rd voor een g ro o t schip zélfs tot 15/9 gegeven . S a n D om in go w as ook een enkele m aal in dé m ark t en betaalde 14/n aar Lon d en direct en 15/6 n a a r het V er. K on./C ont.
N a a r tan k ru im te w as eenige v ra a g , w a a rb ij 7/- v o o r schoone olie van A n w ./H a v re-ra n g e w e rd g e g e ve n en 8/6 van de G u lf n a a r het V er. K on./C ont. vo o r ongezu iverde olie w erd bedongen. A le x a n d rië w as geneigd 9/- per 60 cub. ft. katoenzaad n aar H u il te betalen, doch andere zaken b leven geheel achterw ege. H E T O O S T E N . — A u stra lië b leef over het algem een v r ij stan d v a stig , al konden de vra ch tcijfe rs zich niet steeds geheel handhaven. V a n W e ste lijk e haven s w e rd geopend op 28/- n aar het V e r. K on ./ C ont., doch later zakten de koersen tot 27/- in, om ten slotte w eer op 28/- te eindigen. V an Z u id elijk e haven s w erd alleen een afslu itin g n a a r T a k u r b a r gem eld tegen 18/6 en, Sh an gh ai h ad eenige b elan g stellin g in ruim te van W e ste lijk e haven s, w aarb ij de reeders echter m et 18/- genoegen m oesten nem en. H e t V e r r e Oosten kre eg gedeeltelijke lad in g van W lad iw o sto k tegen 27/6 en la te r 26/6 en van_ D a ln y tegen 24/-, beide n aar R o tte rd am en /o f H am b u rg, doch A p r il schepen w a re n vo o r vo lle lad in gen niet te k rijg e n . B etere v r a a g w a s e r n a a r ruim te vo o r m ais va n Z u id A fr ik a , w a a rb ij va n K aap stad /D u rb an 17/6 naar M ontreal/Q uebec w as te m aken en een klein schip 18/- bedong n aar St. Joh n . B irm a betaalde de h oogere b asis van 25/6 vo o r rijstru im te n aar N ed erlan d en charterde schepen tegen 26/- naar het Continent en 27/- naar G dyna. S T E E N K O L E N . -—■ O ver het algem een w as er niet veel v r a a g v o o r uitgaande steen kolenladingen cn de koersen bleven dan ook in verb an d m et ruim aanbod van lad in g op een b etrekkelijk la a g peil. E r w erd o.a. betaald van C a r d iff■— L a P la ta 8/9, L issa b o n 6 /10 J2 , B ize rta 7/-, A le x a n d rië 7/-, P o r t S a id 6/9 a 7/-, B arce lo n a 7/9, R ou aan 4/- a 4/6. S w a n s e a — Venetië 8/6, W b st-Ita lië 7/1 Yi, C iv ita V ecch ia 7/6, R o u aan 4/-, D u b ro v n ik 9/6 (cokes). N e w -C a s tle —.Oran 7/-, B o u lo g n e 3/6, E lb e 3/6, G enua 6/6. B ly th — A le xan d rië y lio l . Sea h a m — A m sterd am 3 / 1 0 ^ . (Piest H a rtlep a o l— R otterd am 3 / 4 JL V a n R o tterd am hadden enkele b evrachtingen plaats o.a. n aar R io Ja n e iro tegen 8/- en n aar Palerm o/M essin a/C atan ia tegen 7/-.
4
T IM E C H A R T E R . —■ V o o r de v a a rt op O ost- en itte-Z ee w erd en verschillen de schepen opgenom en voc.r 4 —6 m aanden op ' R u ssisch e condities, w aarb ij v o o r 2500 ton 5/ r kj, vo o r 4000 ton 4/2 en v o o r 5000 ton 3/4 Yi w e rd betaald.
Nieuwe Uitgaven. S ta tistiek van v o o rtb re n g in g en g eb ru ik . S c h e e p sb o m v w e rv e n 1930 . O v e rd ru k u it het M aaudblctd van het C entraal B u rea u v o o r 'de. S ta tis tiek . D eze statistiek is w ederom iets u itvo e rige r dan het v o rig ja a r. G e lijk m en weet, w orden hierin opgenom en alle bedrijven, w a a r m eer dan 25 m an w erken. T h an s h eeft m en ook de b ed rijfsm id d elen opgeiiom en t.w. de vaste lan g s- en dw arshellingen, afzo n d e rlijk v o o r dé van 10 0 m of m eer len gte en v o o r de kleinere hellingen. D e statistiek heeft b etrekkin g op 15 9 ondernem ingen ( 1 5 3 in 1029 en 140 in 1928) en b etreft totaal 188 w erven . D e to tale verkoopprijs der in 19 30 bij deze ondernem ingen gereed gekom en vaartu igen o v ertre ft die van 1929 m et 4 % m illioen gulden. Intu sschen w erd v o o r 10 H m illio en gulden, m inder aan het b u iten lan d afgeleverd . D e to tale verkoopprijs b ed ro eg ƒ 195.957.000.;—u 49 zeeschepen m et tezam en 19 1.4 6 8 ton bruto kw am en gereed. H ie rv an hadden, de 34 m otorschepen een gezam en lijk m o to rverm o g en van 10 7.30 0 pk. E r w erden 5 tankschepen m et tezam en 23.774 ton a fg elev e rd . V o o r de binnenvaart w e rd ook b elan grijk meer gebouv/d dan in het v o rig jaar. • D a t toen reeds de eerste sym ptom en) van de gew eldige m alaise zich deden gevo elen b lijk t hieruit, dat op 15 Septem ber 19 30 het aantal, w e rk lie d e n reeds m et 4300 m an verm ind erd w as t.o.v. 1929. H e t ad m in istratie f en technisch personeel w a s echter m et 300 m an to e ge nom en. H e t totale personeel b ed roeg 37.4 10 , van w ie 3 4 .15 8 w erklied en . E e n andere voorbode v an de naderende crisis w as het zeer ste rk afn em en va n de w aard e v a n het onderhanden' zijnde w e rk b ij de sch eep sw erven m et daaraan verbon den m achinéfabrieken op ultim o D ecem b er 1930, n. . v o o r een b alan sw aard e van ƒ 34.140.000,-—> te g e n o v er ƒ 49.714.000,'— een ja a r tevoren. D it b etro f in beide g e vallen 3 2 ondernem ingen. V o o rts vin d t men statistisch e o p gaven b etreffen d e het v e rb ru ik en het overblijven de schroot, te rw ijl ook over scheepsslooperijen op gaven zijn opgenom en. ' , L o s s e e xem p laren zijn v e r k rijg b a a r bij het C en traal B u re a u v o o r de S ta tstie k ad ƒ 0,25 per e x e m p la a r. A . v. D ,
1
Nieuws van Scheepsbouw en Scheepvaart. P e rso n a lia.
1
A a n den lieer Jh r . S . B . O rtt is m et in gan g van i A p r il j. . eervol o n tslag verleend als w atersch ou t te R otterdam .
1
M et in g a n g v a n ï A p r il j . . is de heer I. A . K r e b e r afg etred en als d irecteur van de N .V . V la a rd in g s c h e M ach in e fab riek I. A . K re b e r te V la a rd in g e n en, zijn als d irecteu ren benoemd de heer Ir. A . A . K r e b e r en J . K re b e r.
O n d ersch eid in g en . B ij K o n in k lijk B eslu it is de D e R u y te r-m e d aille toegeken d in goud aan den heer P . H . G allé, d irecteur va n de filia a lin ric h tin g van het K o n in k lijk N ederlandsch M eteo ro lo gisch In stitu u t te A m ste rd a m en in z ilv e r aan den heer M . H . B lo k p o el, oud -stm irm an te r ko o p v aard ij, eerste assisten t aan genoem de filia a lin ric h tin g en aan den heer G . C. A . de L e u r, kapitein bij de K o n in k lijk e P a k e tv a a rt M aatsch ap pij.
M a c h in isten -ex a m e n s. D ip lo m a A : A . A gem a, W in su m ; H . C. C lo w tin g , U tre ch t; W . D e k k e r, V lis s in g e u ; A . v . d. D u im , W 'ijnaldu m ; F . J . PI. H a v e r m an, V lis s in g e n ; K . K im m e rt, D en H e ld e r; H . S m it, H e lle v o e ts lu is ; P . L . Steend am , V lis s in g e n ; D . J . V ee n stra, U trech t. D ip lo m a B : A . C. B u ijze , M id d e lb u rg ; E . K o rn m a n , A m s te rd a m ; W t K u ik e n , L e e u w a r d e n ; F . P au l, L eeu w ard en '; F . T e e rlin g , D elfzijl.
T e w a te r g e la te n schepen. S c h e e p s w e r f G eb r. v . d. IV e r f, D eest, het sta le n m otorvrach tschip vo o r de k u stv a a rt V elo c ita s , g ro o t ca. 260 ton d ra ag ve rm o g e n , afm etin gen 3 6 X 6 .4 0 X 2 .7 0 m , v o o rzien van een 180/200 pk B o ln e s 4 cyl._ D ieselm o to r, in aan b ou w v o o r rekening van kap itein Ja c . K u n s t te G ron in gen . W e r f „ V o o r u it ” , S p a a rn d a m , een stale n m ö to rtreiler, m et a fm e tin g e n 3 0 .7 5 X 6 .15 X 3 .4 0 m, v o o r z ie n v a n een 270 p k 6 c y l. directonrkeerb are C lim a x -D ie se lm o to r, electrisch licht, ge ïso le e rd visch ru im en ko elin stallatie, in aanbouw v o o r N ederlandsche reken ing, S c h e e p s w e r f „ D e lfz ijl” , v .h . G ebr, S a n d e r, D e lfz ijl, het stale n n iotorvrachtsch ip K u b o , g ro o t ca. 220 ton d raagve rm o ge n , afm e tin g e n 3 3 X 6 .4 0 X 2 .4 0 m , v o o rz ie n van een 10 0 p k tw eetact B ro n s-m o to r, in aan b o u w v o o r rek en in g van den k ap itein P h . B o n n in g a te G ronin gen.
1
O p g e le g d e schepen.
Op 15 M a a rt j . . w a re n in Deemsche haven s o p g e le g d 1 1 9 D eensche schepen m e t 244.452 reg. to n b ru to inhoud, toebeh ooren de aan leden van de D een sch e R e e d ersve re e n ig in g en daarnaast n o g ca. 30.000 ton toebehoorende aan niet aan gesloten reeders. Op i M a a rt la g e n 2 16 schepen m et 433.000 ton op in Z w eed sch e h aven s. D eze allen de Z w eed sch e v la g vo eren d e sch epen w a r e n meer dan 300 ton gro o t, zood at de k lein ere schepen d aaraan n o g moeten w o rd e n toegevoegd . Op i A p r il j . , lagen in de h av e n v an A m ste rd a m op 47 Nederiandsche schepen m et 2 5 1.8 8 1 reg. ton bruto inhoud e n te R o tterd am 76 N ed erlan d sch e schepen m et 3 19 .8 3 2 reg. ton b ru to inhoud of tesam en 12 3 schepen m et 5 7 1.7 x 3 reg. ton bruto inhoud.
1
N ie u w e nam en D rie 9500 te B e r g e n , sch appij te zu llen zijn ,
tons m otorschepen van de reedcrij W e s tfa l. L a r s e n S e Co. in aan b ou w bij de N ederlandsche S c h ee p sb o u w M a a t A m ste rd a m , w e lk e v o o r h et eind v a n dit j a a r gereed k r ijg e n de n am en B e r g a n g e r , M o ld a n g e r én T ro lla n g e r.
H et stalen m otorzeilschip Je n n i, groot 168 re g . ton b ru to inhoud en 2 10 ton draagverm o gen , in 19x7 door de w e r f H . P . J. T iecke te M artenshoek geb ouw d en toebehoorende aan k ap itein H . G roen te G roningen, is publiek verkocht en vo o r ƒ 18200 aan gek o ch t door de N .V . V een koloniale B a n k vo o r H yp o th e ek en Sch eep sverb an d te Sappem eer.
Sch ep en w et. H et S taatsb lad no. 86 bevat het K o n in k lijk B e s lu it van d en i4 d cn M aart, tot bekendm aking van den tekst d e r w e t v a n den isten J u li 1909 (St.bl. no. 2 19 ), houdende b epalin gen te r v o o rk o m in g van scheepsram pen, tot het instellen van een on d erzoek om tre n t vó ó rge kom en scheepsram pen .en om trent m a a tre g e le n v an tucht, ten opzichte van kapiteins, stuurlieden of m achinisten (S c h e p e n w e t), zooals die is ge w ijzig d b ij de w etten van 23 Se p te m b er 1 9 1 2 (S t.b l. no. 305), i i Ja n u a ri 19 19 (St.bl. no. 10 ), 1 1 M ei 19 2 3 (S t.b l. no. 19 9 ), 29 Ju n i 1925 (St.bl. no. 308), 10 Ju n i 1926 (S t.b l. 110. 1 7 1 ) en 3 1 D ecem b er 19 3 1 (S t.b l. no. 587).
H a v e n b e w e g in g ,
Ai aart 193a. N ieuw e W a te rw e g R otterdam H am bu rg A n tw erpen
9 17 759 1570 751
schepen schepen schepen schepen
m et m et m et niet
1.4 58 .36 1 1.15 0 .3 19 1.538 .0 83 1.3 4 0 .10 6
reg , re g . reg . re g .
ton ton ton ton
netto netto n etto netto
inhoud inhoud inhoud inhoud
te k w a rta a l 19 3 2 . N ieuw e W a te rw e g _ (verm in derin g Rotterdam _ _ (verm in dering H am b u rg (verm in derin g A n tw erpen (verm in derin g
2839 schepen m et 4.343.645 reg. ton netto 449 schepen en: 1.14 5 .8 5 9 reg. to n netto) 3324 schepen m e t 3.380.563 re g . ton netto 334 schepen e n 903.303 reg. ton netto) 4408 schepen m e t 5.037.986 reg. ton netto 17 5 schepen e n 472.069 reg. ton netto) 2355 schepen m e t 4 .1 5 1 .5 3 4 reg. ton netto 197 schepen en 502.546 reg. ton netto)
S lu itin g sch eep sb o u w w erf. H et b ed rijf der H aarlem sche Sch eep sb o u w m aatsch app ij in gang va n 1 A p r il j . . stop gezet.
1
is
m et
C om m issie o n d erzoek L o o d s - en h aven tariev en . B ij gem eenschappelijke beschikking van de m in iste rs van defensie, van financiën en van arbeid, handel en' n ijverh eid , is in gesteld eeil com m issie vo o r bestudeering van de rijk slo o d sta rie v e n en gem eente lijke haven tarieven, bestaande uit de h eeren : C. D . de H a es, vice-adm iraal, in sp ecteu r-gen eraal van het lood s wezen, v o o rz itte r; P . A . A rric n s, directeur van de ffo ll. S to o m b o o tm aatsch ap p ij te A m ste rd am ; L . B oogerd, directeur van de gem een telijke-h an d elsm richtingen te A m ste rd am ; G. H . Crone, v o o rz itte r v a n de K a m e r van K oophandel en; F ab riek en te A m s te rd a m ; m r. d r. A . v. D oorn in ck, thesau rier-geu eraal bij het departem ent v a n fin a n cië n ; W . A . E n g e lbrecht, v o o rzitte r van de K a m e r va n K o o p h a n d e l en F a b rie k e n te R o tterd am ; A . J . M. G oudriaan, v o o rz itte r van den ra a d v a n beheer van N ievelt, G ou driaan en C o’s S to o m v a a rt Mjij. te R o tte rd a m ; F. K . J . H erin ga, adm inistrateur bij h et dep artem en t v a n arbeid, handel en n ijverh eid ; B . C. K o o l, re fe re n d aris b ij de afd . loodsw ezen enz. van het departem ent van d efen sie; ir . N . !T h . K o o m a n s , b elast met de leid in g van het h aven bed rijf va n de gem e e n te R o tte rd a m ; B. K ru y s , kapitein ter zee, directeur v a n het loodsw ezen, enz. te A m sterdam , leden ; F . J . H . G eraets, referen daris bij h et d ep artem en t v a n arbeid, handel en nijverheid, secretaris.
M .S . „ I n d r a p o e r a ” . A an - en v e rk o o p v a n schepen. B ij een gerech telijke verk o o p te H a m b u rg is het D u itsch e m otor schip A rg o n a u t, g r o o t 900 ton d ra a g v e rm o g e n ve rk o ch t. D e hoogste b ied ster w as de N ederlan dsch e Sch eep sh yp oth eekb an k te R o tte rd am .
A an - en v e rk o o p v a n schepen .
Tiet m .s. In d ra p o e ra van den R o tte rd am sch e n L lo y s is, 11a va n nieuw e m otoren bij de K on in klijke M aatsch ap pij „ D e S c h e ld e ” te zijn voorzien, w eer in R otterd am teru ggekeerd.
V e rla g in g T r a n s a tla n tisc h e p a s sa g ie r sta r ie v e n .
H et n a a r G riek en lan d verk o ch te stoom schip B a li (zie B iet Sc h ip van 2 5 M a a rt j. . blz. 82) w o rd t v e rd o o p t in M a x W o lf,
A ls g e v o lg v a n te B ru sse l gehouden b e sp re k in g e n zullen de passagierstarieven- van en naar N o o rd -A m e rik a m et 20 % voor de eerste en tw eede en 10 % vo o r de 3e k la sse w o rd e n v e r la a g d . Slechts de F ra n sc h e verte g e n w o o rd ig e r w as er ze e r tegen ge k an t. D e anderen verw achten verm eerderin g van het v e rk e e r d o o r de ta rie fv e rla g in g . D e tarieven zu llen zom er en w in ter d ezelfd e zijn . B ij de H olian dA m e rik a L ijn zal een b ilje t ie ldasse p e r s.s. S ta te n d a m ƒ 400, s.s. R otterd am ƒ 360 en p e r V eendnm en V o le n d a m ƒ 3x0 kosten. D e toeristenklasse w o rd t ƒ 262,25 i'esp. ƒ 247.50 en ƒ 246,25, te rw ijl v o o r een b iljet 3e klasse ƒ 2 17 ,5 0 zal w orden gereken d,
H e t stoom schip E o s (zie H e t S c h ip van 29 Ja n u a r i 19 3 2 blz. 37), ve rk o ch t aan de reederij D . T r y s c o v ic h te T rie s t, is ve rd o o p t in M a ro cch in o .
D e nieuw e re gelin g van d e a rb e id so v e re e n k o m st v an k ap itein s en schepelingen.
H e t vrach tstoom sch ip O o stk erk , g ro o t 8089 reg. ton b ru to inhoud e u 118 5 0 ton d ra a g v e rm o g e n , in 1 9 14 door de H o w a ld tsw e rk e A .G . te K ie l geb o u w d en toebehoorende aan de V ere e n ig d e N ederlandsche S c h e e p v a a rt M aatsch ap pij te 's-G ra v e n h a g e , is voor sloop naar Ja p a n verkoch t. D e ve rk o o p p rijs b e d ra a g t ca. £ 11.3 0 0 . S lo o p e r is de F a . A m a k u sa G om ei K a is h a te Y o k o h am a.
1
•H et stoom schip C a ld y L ig h t , aan gek och t door den h e e r F . W . U itte n b o g ae rt te R o tte rd am , b lijft v a r e n onder E n g e lsc h e v la g . H et 'sch ip is in geb rach t in M arjianels Ste am sh ïp C y. te L o n d e n , v a n w elke :reederij genoem de heer een der d irecteuren is.
H et T w e e d e K a m e rlid D ro p heeft tot de volgende sch riftelijk e vragen gerich t: I. 1930
den m in iste r v a n
ju stitie
I s de m in ister niet van oordeel, dat de bij de w e t v a n 14 Ju n i ( S t b l. no. 240), houdende nieuw e w e tte lijk e re g e lin g van de
In 19 3 2 w erd Sonnenschein D o cto r h.c. van de T echnische H oogearb eid sovereen kom st van kapiteins en schepelingen n ieu w vastgesteld e school te B riinn, terw ijl hem in 19 31 ook door de D u itsch e T .H . te vierde titel van het tw eede h oek van het W etboek v an K oophandel, P r a a g dien titel verleend w erd. V o o rts verleende de O osten rijksche' zoo sp oed ig m o gelijk in w e rk in g moet treden, vo oral m et het oog op re g ee rin g hem den zeldzam cn titel van „ B e r g r a t” . de verouderde stre k k in g van de thans geldende w e tsb ep alin gen ? V an niet m inder 22 ondernem ingen' en: andere p u b liek rech telijke II. In dien v ra a g I b evestigen d w ordt beantw oord k an de m inister licham en in verschillen de landen is hij . presiden t-corm w issaris, dun m ededeel en, w aaro m het K . B ., dat den dag van in w erk in g tred in g com m issaris, lid van den raad van beheer, enz. der w e t van 34 Ju n i 1930 (S t.b l. no. 240.) ) b epaalt, n og niet s Hen buitengew one w erk k rach t en w erklu st, een zeld zaam g e h e u g e n afg ek on d igd , w at de oorzaak van deze vertrag in g is en tegen w elken ■stellen D r . ■ Ing. Sonnenschein in staat ook inderdaad leid er v a n al datum de in w erk in gtred in g der w et kan w orden tegem oet gezien ? deze z a k e n tc zijn, w aarb ij hij het z e lfs nog k laarsp eelt, v r ije n tijd o v er te houden vo o r een aantal liefhebberijen , w aarin hij v e rs tro o iin g Su ez-kan aai. zoekt en zijn geest’ tracht te ve rfrissch en . G edurende de m aand Ja n u a ri 1932 m aakten van het S u e z k a n a fl H et W e rk W itk o w itz leverd e n a a r ons land, w a a r het v e rte g e n g eb ru ik 460 schepen m et 3.6 0 5 .7 13 rcg. ton b ruto inhoud, w elke w o o rd ig d is door de F ir m a G eb r. K a m te R otterd am , vele sch eeps2 .136 .0 0 ton ladin g vervoerd en en fres. 75.960.000 k an aalgeld en be assen, gietstalen achterstevens, ketelm ateriaal, z w are k ru kassen v o o r taalden. In de m au ifd ' Ja n u a ri 19 3 1 w aren déze c ijfe rs 506 schepe.il seheepsdieselm otoren enz., o.m. een zeer gecom pliceerd gietstu k v o o r m et 3.889.108 reg: -toft bruto iniioud, 2.244.000 ton lad in g en. . m .s. C o lo m bia, besproken in Tiet S c h ip van 25 Sep t. 1 9 3 1 , no. 20. fres. 89.686.000 kanaalgelden. In het m ijngebied in Z u irl-L im b u rg hebben door W itk o w itz gele ve rd e D ividenden. K oe p e -sch ijve n m et 6,5. mm dia. en 34 ton stukgew icht, door fr a a ie con stru ctie en a fw e rk in g de aandacht getrokken. S c h e e p s b o u w e r ! en; M ach in efab riek „D e K lo p ” 3 % (v. j. 4 % V ereen igde P ra u w e n v e re n , B a ta v ia '6 % (vo rig jïiar nihil). G ro n in g e r R o tte rd am m e r Stoo m boot' Miij. geen: dividend. S to o m v a a rt M ij. N ederlandsche L lo y d geen dividend. T h o n iseu ’s H a v e n b e d rijf 6 % (v o rig ja a r ui % ). K erste N ederlandsche Sch eep svcrb an d M ij. 10 % , (v o rig ja a r 4 5 % ) . N ederlandsche. D o k . M aatschappij geen dividend (v o rig ja a r 6 % ). D e verzam elin g van het Sch eep vaartku n d ig In stitu u t w e rd g e d u R otterd am sch e D ro o g d o k M aatschappij 6 % (v o rig ja a r 1 2 % ). ren de de m aand M aart 19 32 bezocht door 139 3 personen, te rw ijl h e t S to o m v a a rt M ij. N oordzee geen dividend. aantal bibliotheekbezoekers 8 19 bedroeg. U itgeleend w erd en 8 35 D rook dok M ij. T a n d jo n g P r io k 5 % (vo rig ja a r 10 % ), b oeken; 73 inlichtingen w erden verstrekt. H o llaiid -A in e rik a L ijn geen dividend (als v o rig ja a r).
F a illisse m e n te n . In staat van faillissem en t is v e rk laard de N .V . D e W jit's B e rg in g scn. T ra n sp o rtb e d rijf te R otterd am m et benoeming' v a n M r. D . A. van der Lin d en als cu rator.
Dr. techn. h. c. Ing. A. Sonnenschein, 3 A p r il 1932 is bovengenoem de ingenieur en groot-in d u strieel 70 j a a r gew orden . H et is niet van belang ontbloot het een en ander o v er dezen directeur-generaal van het bekende m ijn b ou w - en s ta a f w erk W itk o w itz en b estuu rder van tal van andere indnstriëelc instellingen in O o ste n rijk ,'D u itsch lan d , T sje c b b -S ló w a k ije , H ongarije, enz. m ede te deden. N a zijn studie in cle technische chemie te W cenen w as Sonnenschein assistent aan de iin iversiteit ald a a r en trad hij in 1888 als scheikundige in dienst van .„W itk o w itz ” , w a a r hij w eldra in genieu r-assistent van de afd eelin g h oogovens w erd. T w e e ja a r later werd hij b ed rijfsleid er van h oogoven w erken in R en galen , die hij m oderniseerde en w aarb ij hij nieuw e nevenbed rijven inrichtte. In 1895 keerde hij w egen s gezond heidsredenen naar. W itk o w itz te ru g en w erd ingenieur van het m ijn bouw,bed rijf. H ij verbeterde en breidde de m ijn b ou w w erk en uit in K o tte rb acli in H o n g a rije in R u la n y a , w aar hij buitengew oon b elang rijke w erken b e e ft uitgevoerd. In 1898 gin g hij n aar K o sk u llsk u lc in Lapland, w a a r hij de; ertsniijneiv van de A k tie b o lag ct F r e ja , w elke door G e w crk sc h a ft W ftknw itz w aren aangekocht, in b e d rijf stelde. O ok w erden enorm e w erken onder zijn leiding u itg e vo e rd . O.ti. w erd te L u le a een gro o te overlaad p laats m et electrische los- en grijp e rk ra a n ingericht, die het m ogelijk m aakte liet tran sp o rt op te voeren, zoodat dit in één ja a r van 13000 ton m agneetijzersteen hit 300.000 ton per ja a r steeg. In f90 5,-toen Sonnenschein reeds lid van de D irectie v an W itk o w itz w as, g in g hij n aar Z u id -R u slan d , w aar hij het vervallen M aiigaan ertsb erg w e rk K ra s n o g rig p rje tv k a in een m oderne inrichting om zette, lil korten tijd schiep hij ald a a r een m odern b ed rijf m et talrijke woonhuizen en bijbehoorende inrichtingen; v o o r het personeel en de w erklieden, w aard o o r binnen zeer korten tijd de jaarlijk sclie productie tot 100.000 ton per j a a r steeg. ! Se d e rt 18.99 w as Sonnenschein de leider van de W litkow itzer hoogoven w erken . H ier heeft hij ook zeer bijzondere verbeteringen in gevoerd en allerlei nieuw e vindingen toegepast, w e lk e elders ih .E u ro p a n og onbekend w aren. O n tzaglijk veel geschiedde on d er zijn invloed op liet gebied v an het geb ru ik van h oogoven gas, v a n v e r w e rk in g van slakken) tot m estm iddel, enz., w aard oo r de rentabiliteit van het w e rk ve rg ro o t w erd. ■ ■/■ G edurende den o o rlo g heeft Sonnenschein zich b ijz o n d e r v e r dienstelijk. v o o r zijn land gem aakt door te zorgen, dat niettegen staande de geïsoleerde lig g in g d er Centralen. toch de n o o d ige producten snel e n : in voldoende hoeveelheden konden w orden aan ge v o e rd en verw erk t. Q m slechts één voorb eeld te noem en w erd binnen zeer korten tijd e f 11 zeer groote koepeloven groep gebouw d om 1,40.000 ton pliosp h orrijk L u xe m b u rg sch ijze r zooveel m ogelijk v an piiosphbrus 'te b e v rijd e n . eh' vrij. te m aken vo o r de öo'stenrijksche staalin dustrie.
D e uitoefening van het N ed erlan d seh O ctrooi N o . 7079, alsmede van het daarbij behoorende aan v u llin gso ctroo i N o . 8089, beide betrekking hebbende op een ..Vuurhaardfront1’, wordt hierbij aan gegadigden tegen nader vast. te stellen yoorwaarden aangeboden. A anvragen te richten tot het N E D E R L A N D S C H O C T R O O I B U R E A U , Laan Copes van Cattenburch 24/ ’.s-Gravenhage.
N.V. Machinefabriek
HENSEN
OOSTM AASLAAN
90
ROTTERDAM
ELECTRISCHE SCHEEPSLIEREN
F ir m a
G. SCH UT Hzn. BINN EN
B AN TAM tVIERSTR AAT 30
A M S TE R D A M -C VOETBLOKKEN, LA AD REEPSLU ITIN G S,
L AA D R EE PH A K E N , SPANSCHROEVEN, HARP- EN D.-SLUITINGS 3 EN 4 S C H U F S B L O K K E N , ENZ.
FORNUIZEN SV1ET OLIE-STOOKINRIGHTING
