10e Jaargang
No. 11
25 Mei 1928
H E T SCHIPl 1 4 -d a a g s c h
T i j d s c h r i f t , waarin opgenomen het Maandblad „SCHEEPSBOUW
EN SC H EEPV A A R T
Gemeenschappelijk orgaan van
de V ereeniging van Technici op Scheepvaartgebied, het Scheepvaartkundig Instituut en Museum en den Centralen Bond van Scheepsbouwmeesters in Nederland
Redactie: Prof. J. C. Andriessen, Ir. A. van Driel en P. S. van 't Haaff M edew erkers; Ir. }. C. Arkenbout Schokker; Ir, L. Bosschart; Ir. F. Muller van Brakel; Prof. Ir. D. Dresden; W . A. Engelbrecht; Ir. M F. Gunning; Dr. M. D, Hage; Mr. F. W . A. de Koek van Leeuwen; Prof. P. Meyer; D. Schouten H zn .; C. Vermey; Ir, G. Visser Pzn.; Prof. E . Vossnack; Mr. A. J. M. van Wessem e.a.
Directeur: J. Moorman Redactie en Administratie: Amalia van Solmsstraat 2 -8 , Den Haag, Telefoon 71620 A B O N N E M E N T : Binnenland £ 4.— per kw artaal, Buitenland f 20.— per jaar. Losse nummers £ 1.—. A D V E R T E N T IË N
40 cent per regel. Bij contract verlaagd tarief.
Het ontwerpen van scheepsschroeven. Degenen, die zich met het bovenstaande vraagstu k wel eens hebben bezig gehouden, weten welke bijzondere moeilijkheden zich daarbij voordoen, vooral wanneer zij eens w at dieper op de zaak w illen ingaan. N og meer bezwaren zullen zij gevonden hebben, wanneer zij de uitkomsten van proeftochten en van tankproeven wilden nagaan in verband met de w erking van de schroef achter een bestaand schip. H et probleem is dan ook gew eldig ingew ikkeld, vooral omdat men bij analyse van dit vraagstu k steeds te maken krijgt met een factor, w aarvan men in den regel heel w ein ig weet, nl. den zogstroom (wake, N achstrom ). I n d e Engelsche vakpers, nl. in S h ip b u ild in g and S h ip p in g R eco rd van. 29 M aart j . 1., heeft men dit vraagstuk onder de oogen gezien. M en tracht daar tot een oplossing te. komen zonder rekening te houden met dien lästigen zogstroom, dien men zoo w ein ig kent. M odelproeven geven, wat den zogstroom betreft, w einig licht, daar het percentage, dat de zogstroom uitm aakt van de scheepssnelheid, geenszins overeen komt met het percentage, dat de zogstroom in het modelsleepbassin vorm t van de modelsnelheid. M en w erkt vaak met aangenomen zogstroomsnelheden, doch zal dan toch in vele gevallen er volkomen „n aast” zijn. N u is er een gelukkige omstandigheid, nl. dat men bij de constructie van een schroef nog wel eenige vrijheid heeft, m its men m aar zorg d raagt, dat het voortstuw ingsw erktuig liet volle aantal om wentelingen kan behalen. M en moet zich een klein beetje weten los te maken van de kromm e lijnen uit de bekende efficien cy diagrammen en dergelijke en van de begrippen „zo gstro o m ” en „stuw drukverm indering” . De zog stroom is de stroom van het achter het schip ter plaatse van de schroef medeloopend w ater en de verm indering in stuwdruk wordt veroorzaakt door de zuiging van de schroef op het achterschip. De redactie van genoemd tijdschrift haalt het volgende voorbeeld aan: E en dubbelschroefschip met een bepaald machine vermogen is gebouwd voor 1 3 % mijl snelheid. De schroef was ontworpen voor een zogstroom factor ( 1 — tv) — 0,8 en men kwam daarbij tot een diam eter = i ó '— o ", een spoed = 1 5 '— 9" en een oppendak van 80 vierk. voeten om bij 95 omwente lingen per minuut het vereischte vermogen te verw erken. Een
schrijver in het Journal of Com m erce (Liverp ool), die deze quaestie behandelde, besprak daarbij-den invloed op het aantal omwentelingen van een fout in de keuze van den zogstroom factor en gaf de volgende w aarden; 1 — w
.
.
T hrust p k . .
.
.
Omwentelingen .
0,85
0,80
0,75
1.430
1.375
1.300
95
91.5
98,5
■
Volgens deze tabel zou een verkeerde keuze van zogstroom factor een enormen invloed hebben. D it zou dus, in verband met hetgeen boven gezegd is betreffende de moeilijkheid 0111 deze waarde juist te schatten, wel heel ongelukkig zijn. Daarbij komt nog, dat men in den regel ook m aar heel bezwaarlijk den stuw druk leert kennen, waardoor dus de stuwdruk pk (T hrust pk) slechts onvolledig bekend zijn (want Thrust pk — V ( 1 — w). X stuwdruk, waarbij. V = scheepssnelheid). Tndien men dus een methode kan vinden, volgens welke men rechtstreeks uit het beschikbare vermogen en liet aantal omwentelingen de afmetingen van de schroef kon bepalen, dan zou dit van veel nut kunnen zijn. Zulks wordt nu getracht in een artikel in Shipbuilding and Sh ippin g R ecord van een ongenoemden schrijver. D e redactie teekent daarbij aan, dat bij proeven gebleken is, dat de zuiver empirische formule, welke wordt aanbevolen, goede resultaten geeft. Men vond nl., dat de hoeveelheid w ater, welke door de schroef w ordt verwerkt, geheel onafhankelijk is van de eigen snelheid van het schip, maar alleen afhankelijk is van het aantal Omwentelingen van de schroef. V erder kan worden aangenomen, dat, onafhankelijk van den vorm van den scheepsromp, gelijke schroeven bij een gelijk aantal omwentelingen hetzelfde ver mogen zullen opnemen. Hoewel wij geenszins van oordeel zijn, dat men de hieronder aangegeven methode nu maar klakkeloos moet overnemen en dat men de vroegere werkwijzen volgens T a y lo r’s krommen, Frou d e’s tabellen of D yson’s methode nu maar overboord moet zetten, verdient o.i. toch een dergelijke simpele methode voor het gebruik naast een meer theoretische aanbeveling. De schrijver van het bewuste artikel merkt dan het volgende
P r o p e lle r s por lO flO O Tm D M TM L* op: Schroef werking' is onafhan TRYLOR'S 1325 FP.PERiï.l.N.n.) kelijk van het maehinetype. Hen heeft slechts te maken met een aantal pk, dat bij een zeker aantal üi 11 wen telingen w o r<11 a f gegeven. •5 Ü .In turbineschepen zal het aantal apk het aantal aan fle schroef afgegeven pk zeer nabij komen. Wellicht gaat 3 pet. in fle as leiding aan wrijving verloren. Bij zuigcrmachines is echter de ver houding van ipk en schroef pk zeer moeilijk te vinden. Percen tages zijn genoemd door Denholm Young in 19 16 , nl. 82 pet., indien de pompen door de machine wor den gedreven en 86 pet., indien deze onafhankelijk worden bewo gen. l) Akiti deze percentages is de A fb . i. A d m ira a l T a y lo r's schrijver uitgegaan. (Hieruit volgt sch ro u ic d è iiic ie n ten v o o r •dus dat zijn krommen niet g e 10.000 tons tankschip. schikt kunnen zijn voor kleine scheepjes met pint. 100 a 200 pk, aangezien daar de verhouding ipk veel Kleiner is dan 0,82.) —----- — schroef pk De schrijver vond nk, dat het aantal pk door een schroef bij een bepaald aantal omwentelingen opgenomen, in de eerste plaats afhangt van de waarde „middellijn -j- spoed” . Verder ontdekte hij, dat, wanneer men het aantal pk kiest, dat de schroef bij een zeker aantal omwentelingen opneemt, men het aantal pk bij elk ander aantal omwentelingen met groote benadering kan vinden door aan te nemen, dat dit vermogen evenredig is met de 3de macht van het aantal omwentelingen. In afb. i geeft de schrijver een diagram, dat is overgenomen uit de bekende voordracht „W ake Propeller Coefficients” , welke de beroemde Amerikaan Taylor in 1925 voor de Institution of Naval Architect« hield. Niettegenstaande men daarin eeti groote variatie van afmetingen vindt, blijkt daaruit, dat zijn stelling waarheid bevat. De invloed van de keuze van den zogstroom blijkt ook uit dat diagram. De cijfers voor de getrokken lijnen (Wp = 1,40) zijn:
pro peller
Ho r s e
Po w er s
on
Ba se
of r e v o l u t io n s
(Rotual Trial results> SlW !HSCREm ” „ ingle »
’-
A f b . 2. K ro m m e v a n s c h ro e f p a a rd ck ra c h tc n op een a h sc issc n a s z'on ü in zeen tclin gen .
eens. Hij is van oordeel, dat men veel meer nut kan trekken uit de gegevens van een proeftocht dan gewoonlijk wordt gedaan, indien men de door hem voorgestelde methode toepast. Indien zijn veronderstelling, dat het aantal opgenomen pk even redig is met de derde macht van het aantal omwentelingen, apk dan moet dus T d l constant zijn voor een bepaalde schroef Voor de M aryland vindt men uit M cEntee’s voordracht:
Spoed/diameter (pitch ratio)
Diameter
Spoed
Diameter -j- spoed Omwentelingen
0,6 0,8 1,0 1,2 0
21
12,6
18,6 16,9 15,5
14,9 16,9 18,6
33,6 33,5 33,8 34,1
Hieruit ziet men, dat de som van spoed en diameter practisch constant is bij een groote variatie van hun onderlinge ver houding. Men kan dus ruwweg aannemen, dat een schroef met een diameter van 14' en een spoed van 16' evenveel ver mogen bij een gelijk aantal omwentelingen zal opneinen als een schroef met 16' diameter en een spoed van 14'. In zijn voordracht „Analvsis of the Standardisation Trials of the U .S. Battleships Maryland, Il'cst Virginia and C dorado" •deelde Mc Entee, de leider van de tank te Washington, mede, dat de functie
3 (waarbij r =
aantal omwentelingen) een
zeer gevoelig middel vormde 0111 de nauwkeurigheid van het meten van vermogen te toetsen. Hiermede is de schrijver het ‘) I n tal v a n a n d e r e p u b l i c a t i e s zijn a n d e r e w a a r d e n g eg ev en . Z ie ' o.a. h e t b e k e n d e b o e k v a n D r . G. B a u e r : „ B e r e c h n u n g u n d K o n s t r u k t i u n vort S c h i f f m a s c h i n e n u n d K e s s e t n " .
apk
_ apk
(»)'
80 .................. 100 .................... 120
1.400 2.740 2.800 2.800 4.860 2.800 7.600 ..................... 2.780 1 4 0 ..................................... 11.6 0 0 ..................... 2.800 1(10 ................ 180 ..................... 1 7.700 ................................................ 3 - 0 4 0
Met uitzondering van de hoogste waarde is dus de functie vrijwel constant. In afb. 2 zijn de resultaten van vele enkel- en dubbelschroefschepen uitgezet. De waarden spoed - f diameter (pileh - f diameter) zijn daarop aangegeven en, zooals men ziet, is het verloop practisch evenwijdig aan de richting, die op het diagram de richting aangeeft voor de evenredigheid apk - - 3 - —- constant. De schrijver merkt op, dat hij zeer wel weet, dat dit niet absoluut nauwkeurig is, omdat daarbij wordt aangenomen, dat een schroef bij een voortdurend veranderd aantal om wentelingen steeds dezelfde ware slip zou houden, hetgeen niet altijd het geval zal zijn. Het schijnt echter, dat — tenzij,
CH R R T O F (O lR M E T E R i-PITCH) FOR T W IN SCREW VESSELS
(D i a m e t e r f Pit c h ) fo r S i n c l e S c r e w V e s s e l s
4 Bl r d e d p r o p e l l e r s S p o t s f o r 4 B lr o e o P r o p e ll e r s s h e w n t h u s ©
(4 B l r d e d Pr o p e l l e r s )
»»
» 3
J*
M
»5
•» O
7 co
/
/ / ,c, cS'7 ¥ hV
/ / /
2
/
7
7
z &
/ /-
7 7
I/
7 / 7* 7 /
y [/
/
V
//
7
/
7
/ /
7/
/
/
1/ 2
3
4 5 6 7 8 3 /0
I n Hu n d r e d s
//
i
3
4 5 0 7 8 3/0
in t r o u s r n d s
P r o p e l l e r Ho r s e pow er
Afb. 3- Diagram van diam eter + schroef voor enkelschroefschepen (3 blad schroeven),
/
/
/
7
/ A /
7
7 ß
7 /
72 7 7 /
7/ / f ✓ 0 /
/ / ✓ f /4 7* / / / / / / / / / •/ / 7 • / / / / / / —2/ / / / 7/ / / / 'y / / // / / / 7 X 7 / // / / / / y / / / / JL / in
/
/
77
7 ik
hy 7
/
/2
y
y y / $ $i, A 7/ « 7 y / y 0y 7 y 7 / / 7 7 y 2y / / 7 / / / // y7 / / / / / /7/ / / / 4 / 77 / / A / / x // 7 / / / / / / 7/ // 7/ / / / //
y
/
/
/
// /
/
/ /
/ Ä
/ '
/
7 /
y y
/ /
/ y /
no
7u > 7 7\
w / / /
' d7 / / 7 7 / 2 A £7 / / / 7 7 /7 / y c /7, / / 7 / 7 7 y / y / / v / / >/ 7 2/ 7 V / y / / y y / y y 7 / // / / 7 /7 / / A ✓/ 7 7 / 7/ / / V / 7 / / / 7 7 / y / / / y z 1y 7/ . ,/ / // / y / P A77 / / / / 9 / / y 7j 7 / / i 7 y / Xy/ / % / / y /\ V7 / / 7 7 / / $7 / \7 / / / / / /
/
y
/
/
/
rC 7 2
H un oreds
in t h o o s o n d s
P r o p e l l e r H o rse P o w e r
Afb. 4 . Diagram van, diam eter 4- schroef voor dubbelschr oefschepen (4 blad schroeven).
als in liet geval van de M aryland, men het verm ogen zeer kunnen volgen, volgens welken de spoed na aanneming van hoog opvoert — practisch toch de ware slip w ein ig of niet een zekere schijnbare slip werd bepaald. U it een onderzoek van verandert. de proeftochtresultaten van enkelschroefvrachtbooten met i , , , schroef pk . . . 4-blarlige schroeven vindt men de volgende tabel. 1 nclien dus schroeven bepaalde — „ - w aarden bezitten ,. Spoed/diam eter Schijnbaar slip pCt. kunnen deze worden uitgezet op een basis van machinco,9 ............................................................ 5 verm ogeii met de waarde „diam eter -f- spoed” als abscis 1.0 ............................................................ 8 schroef pk 1 . 1 ............................. ii (zie afb. 2 ). De cijfers in cirkels geven de constante 1 .2 14 waarden aan. De vertikale lijn in het midden is de lijn voor I üo omw. (r = 10 0 ). Ook de diagram m en van F r oude wijzen uit, dat een vergro otin g van de w erkelijke slip samen gaat met een toenemende D aarna heeft de schrijver de afb 3 en 4 gem aakt, nl. voor spoed/diam eter-verhouding. Indien de zogstroom practisch niet enkelschroef- en voor du'bbelschroef.schepen. W anneer men deze beïnvloed w ordt door een verandering van de spoed/diametertoetst aan de vele voorbeelden, welke zijn gegeven in de reeds verhouding van de schroef, volgt daaruit, dat vergrooting van genoemde lezing van Denholm Y o u n g in 19 16 , vindt men, w erkelijke slip zal gepaard gaan met een overeenkomstige dat er practisch overeenstem m ing is. De afw ijkin gen zijn toenem ing van de schijnbare slip. gering. H et zou ook wel heel toevallig zijn, als de overeen liidien .r nu de schijnbare slip voorstelt en V de scheepskomst volkomen was. Zooals de schrijver terecht opm erkt, zou suelheid, zal de spoed van de schroef worden gevonden uit het w underbaarüjk zijn, indien zulk een eenvoudige methode de form ule: absoluut nauw keurig was, zoowel bij een groote vrachtboot als hij een treiler. V X iQi-3 W anneer men afb. 4, nl. hel diagram voor dubbel schrocfr ( i —7) ' schepen, met afb. 3, het diagram voor enkelschroefscliepen, V is hierbij u itgedrukt in knoopen. vergelijkt, dan ziet men, d at een gegeven schroef een zeker W anneer men afb. 4 beschouwt, vindt men daarop zwarte machinevermogen opneemt bij een kleiner aantal om wentelin stippen en kleine w itte cirkeltjes. D e zw arte stippen geven de gen, w anneer zij; als een enkele schroef dan wanneer zij als schroef pk voo r 10 0 omw. voor 4 blad schroeven. D e cirkeltjes een d .r schroeven achter een dubbelschroefsclup draait. Dil geven rle sch ro ef pk voor 10 0 omw. voor 3 blad schroeven. is w aarschijnlijk een gevolg van den zogstroom. H et is dus U it de besch ouw in g dezer punten vólgt, dat blijkbaar drieónmogelijk beide gevallen in één diagram te vereenigen. bladige schroeven hetzelfde verm ogen absorbeeren bij 3 pet. H oe bepaalt men nu den spoed? Wel kan men op deze wijze meer om w entelingen, w ant een gemiddelde lijn door de punten de som van diameter en spoed bepalen, doch men w il natuurlijk voo r 10 0 om w. correspondeert met 95 omw. voor de vierbiadbeide afzonderlijk kennen! H ierbij zou men den ouden regel schroeven.
OiRMETER + P it c h
c h a r t of
Mechanisch nuttig effect van Dieselmotoren, Intlien rle methode absoluut nauwkeurig zou zijn geweest, had men hierin een middel gehad om het mechanisch nuttig effect van Dieselmotoren nauwkeurig te bepalen. De schrijver beweert niet, dat zijn methode absoluut zuiver is, maar meent toch, dat de hieronder gegeven tabel ernstige beschouwing verdient. De gegevens zijn ontleend aan Baker's voordracht „M easured M ile Trials and Other Propulsion Data. Part 2 ” voor de N. E. Coast Institution 1925-^26. Zooals men ziet, zijn de resultaten in deze tabel zoodanig,
Schip
Newfoundland. . . W ellfield............... Sheaffield............... Sheafcrest............... D o l i u s .................. Pacific Trader . . . Sycamore...............
Type van machine
Aantal schroeven
Aantal bladen
zuigerm. motor zuigerm.
1 2 1 1 2 1 2
4 3 4 4 4 4 4
motor
IJ
dat zij het vermoeden wekken, dat in elk geval het resultaat vrij gooi met de tot dusver bekend zijnde percentages mechanisch rendement kloppen. Wij vonden dit artikel van zooveel practisch belang, dat: wij met onze eigen beschouwing en die wan de redactie van Shipbuilding and Shipping Record aan het hoofd het artikel, dat waarschijnlijk van de hand van een der meest bekende jonge Britsche scheepsbouwtheoretici is, in extenso overnemen. Wij vermoeden, dat verschillende lezers er hun nut mede kunnen doen.
Schroef diameter in voeten
Spoed in voeten
Diameter
19,3
19,1 10,5 18 18 9,75 15 10,5
38,4 22,5 33 34 21,75 32 22,5
12
15 16 12
17 12
(*) De Pacific Trader voer met geringen diepgang, waardoor het aantal omwentelingen hooger was in verband met het afgegeven vermogen dan het gerval zou zijn geweest bij geladen schip. Het mechanisch rendement is daardoor beïnvloed.
+ spoed
ipk of apk enkel schroef
Onwentelingen
5,722 85,7 (niet gemeten) 62.6 1,097 68,5 1,532 1,144 132,4 3,708 92,3 1,556 125,9
Schroef-pk volgens diagram
Mechanisch rendement schroef pk ipk
5.100
0,89
990 1.420 930 2.800 920
0,90 0,92 0,81 0,76 *) 0,59 f)
( f) Bij de Sycamcre werd gemeten een aantal apk = 940. Indien men rekent op 3 pet. verlies, wordt dit 912. Het diagram voor de schroef rechtvaardigt de gemeten S .H .P . eer dan de resultaten van den proefstand.
De Baltic & International Maritime Conference. Te Ham burg werd 18 dezer de algemeene jaarlijksche ver gadering van de Baltic & International Maritime Conference gehouden, waarop verschillende belangrijke onderwerpen zijn behandeld. N aast de bespreking en veroordeeling van de Spaansche douanepraktïjken, die soms groot financieel nadeel voor de reeders meebrengen, was wel het belangrijkste het .Scandi navische voorstel inzake het opleggen van scheepsruimte ter verbetering van de vrachtenmarkt. Dit voorstel komt neer op het vormen van nationale „laving up Clubs” , in internationale samenwerking. Het werd ter overweging gezonden aan den Uitvoerenden Raad, die zijn besluit met eventueele voorstellen aan de volgende algemeene vergadering zal voorleggen. Een motie werd aangenomen, waarin het verleenen van steun aan den scheepsbouw, door regeeringen van landen en steden, in dezen tijd van malaise der scheepvaart ten zeerste werd betreurd. Niet alle reeders, bijv. de Zweedsche, waren het met deze veroordeeling geheel eens. I)e heer J . C. A. Fonteijn werd tot plaatsvervangend „director” voor Nederland gekozen. De volgende algemeene vergadering zal plaats vinden te New-Castle o/Tyne. Plet jaarverslag stelt vast, dat sedert 1920 de bij de con ference aangesloten scheepsruimte is toegenomen van 15 7 1 vaartuigen en 3.256.091 bruto register tonnen, verdeeld over twaalf nationaliteiten, tot 3052 vaartuigen en 8.835.329 bruto tonnen, verdeeld over twintig nationaliteiten. De verlaging van zeevrachten had geen grooter verkeer tengevolge; de oeconomische depressie, waaronder Europa zucht, is van zeer ingewikkelden aard; de neiging in vele landen om buitenlandsche voortbrengselen te weren en de eigen nijverheid op kunstmatige wijze te beschermen wordt als één der voornaamste oorzaken genoemd. Opleving in de scheepvaart is afhankelijk van herstel in den handel. In de vorige jaarvergadering van de Conference is daarop nog weer eens de aandacht gevestigd. In het bijzonder is toen gewezen
op de buitensporige hoogte tot welke sommige landen de consulaire heffingen hebben opgevoerd. In bijna alle landen w ordt ontwikkeling van handel en scheepvaart bemoeilijkt door hooge belastingen. T er voor koming van dubbele belasting van de scheepvaart zijn een aantal bi-laterale overeenkomsten gesloten, welke echter slechts betrekking hebben op directe belastingen, terwijl aan den zwaren druk der indirecte belastingen geen aandacht is geschonken. Erkenning van het onrecht gelegen in het heffen van directe belastingen van de vreemde scheepvaart, sluit ook in erkenning van de onbillijkheid van officieele heffingen, in den vorm van havengeld en anderszins, voor zoover de op brengst van die heffingen de kosten van de daarvoor gele verde diensten overtreft en de hooger e opbrengst wordt aan gewend voor andere doeleinden dan die, welke rechtstreeks ten behoeve van de scheepvaart in het algemeen dienen. De door de vorige jaarvergadering aangenomen motie inzake arbeidstijden van zeelieden is ter kennis van het Internationale Bureau van den Arbeid gebracht. Men hoopt, dat bij de toe passing van de denkbeelden van het bureau rekening zal worden gehouden met de eischen van het bedrijf. Een uitgebreid onderzoek is begonnen naar de plaatselijke gebruiken bij het lossen en laden, waartoe o.a. rechterlijke uitspraken, welke daarop betrekking hebben worden verzameld. Voor het afsluiten van bunker-contracten heeft de Con ference een standaard-formulier samengesteld De invoering daarvan is op eenigen tegenstand van bunker-contractanten gestuit. Men streeft er echter naar, om de gerezen moeilijk heden op te lossen. De werkzaamheden van het bureau voor inlichtingen zijn weer belangrijk toegenomen. Het bureau houdt zich in het bijzonder bezig met te onderzoeken of de aan de leden be rekende kosten en heffingen rechtmatig zijn en met het ver spreiden van inlichtingen betreffende min of meer ongunstige ervaringen.
Een nieuw type motorspits. Door H. V A N DER H O R ST V A N LIL.
M j .'.irspits „ O
r
i
De in den loop der jaren steeds wisselende om standigheden in het transport te w ater, het op de eene plaats toenemen van vraag naar scheepsruim te en op de andere plaats liet a f nemen ervan, veroorzaakt, dat ook aan de verschillende typen van bestaande schepen telkens weder andere eischen gesteld worden, Als natuurlijk gevolg hiervan blijkt in zulke gevallen, dat bestaande soheepstypen, gebouwd voor een zeker transport, niet meer aan de nieuwe eischen voldoende kunnen beantwoorden, w aardoor w ijzigingen in den bouw noodzakelijk worden, teneinde aan de nieuw geschapen toestanden te kunnen worden aangepast. Een typisch voorbeeld hiervan levert o.a. de m otorspits. Van oorsprong een sleepschip, gebouwd uitsluitend voor de vaart op de kanalen in B elgië en F ran krijk, zijn in den loop der jaren in verschillende dezer spitsen m otoren geplaatst, waardoor het karakter van het schip reeds eenigszins gew ijzigd werd. Bij den bouw van nieuwe spitsen w erd reeds dadelijk gerekend op het plaatsen van een motor en zoo ontstond langzamerhand, mede door toepassing van het kruiserhek, een speciaal type m otorspits, voorzien van kr-uiserbek en salonroef, uitsluitend geschikt voor de vaa rt op dc kanalen in F ran krijk cn België. Toch bleef de m otorspits een typisch Belgische vrachtboot. In zijn afm etingen beperkt door dc m aten van de sluizen, in zijn snelheid beperkt door de voorsch riften gekiend op de kanalen, welke geen grootere snelheid dan 5 a 6 km toelaten, is het begrijpelijk, dat de scheepsvorm voo r en achter zoo vol als slechts eenigszins m ogelijk gem aakt w erd. Ook de constructie w erd zoo licht m ogelijk gem aakt, teneinde een zoo groot mogelijk laadverm ogen te verkrijgen. Langzam erhand gingen de spitsen meer en meer ook de Zeemvsche stroom en en den R ijn bevaren en d at bracht voor deze schepen eigenaardige bezwaren met zich mede. De buitengewoon volle vorm en bleken bij de vaart vaak een beletsel tc zijn voor behoorlijke navigatie, de lichte constructie was oorzaak, dat zij volstrekt niet steeds geschikt w aren om zw are lading in te nemen, w aardoor zij bij andere schepen ten achter kwamen. Aan den anderen kant gingen steeds meer Hollanideche schippers hun oog naar het zuiden richten teneinde te trachten, daar wat beter vracht te maken dan op den R ijn vaak mogelijk was. Daartoe moesten echter de m aten hunner schepen in overeenstemming zijn met die voor de kanalen. Zoo kwamen onze H ollandsche schippers ertoe, mo'torbooten te gaan bestellen, die, w at haar afm etingen betreft, geschikt waren voor dc vaart op de Belgische en Fran seh e kanalen. M aar uiteraard vergaten zij hierbij mi et de eischen, welke hun eigen werk aan 'hun schepen stelde. Om die reden konden zij
o
n
Afb. 3.
zich moeilijk verèenigen met den zeer vollen scheepsvorm der Belgische schepen, daar dit voor hen de vaart te veel belemmierde. Bovendien bracht de volle vorm der schepen m et zich mede, d at zij zonder lading niet konden varen, omdat de schroef veel te ver boven w ater lag. Om toch leeg te kunnen varen, w as in de Belgische schepen in 'liet ruim een w aterschot aan gebracht. E en -gedeelte d er buikdenning werd e r uitgenomen en liet achterste gedeelte van het ruim w erd tot circa 50 cm hoogte vol w ater gepom-pt. In B elgië had men daar geen bezw aar in, maar onze HoUantlsclie schippers voelden er niets voor 35 a 40 ton w ater in hun ruim te pompen, alleen om m isschien een enkel uur te kunnen varen. Teneinde aan de wenschen onzer schippers tegemoet te komen, is daarom een gewijzigd type m otorschip ontworpen, w aarvan afb. 1 het plan en afb. 2 het grootspant weergeeft, Zooais uit het plan blijkt is- ook 'bij. het n ieu w e 'ty p e het kruiserhek aangehouden, echter is de ronding van achter hooger aangebracht dan bij het Belgische type, w aardoor een scherper vorm van de geladen lastlijn verkregen wordt, welke bevorderlijk is voor de vaart (zie afb. 3 ). A ls sterke afw ijkin g is boven 'dien gebroken met de traditie, dat de roef op het achterdek w ordt aangebracht. Integendeel is het achterdek in zijn .geheel verhoogd tot bovenkant denneboom,. O p deze w ijze is een flink en ruim achterdek verkregen, waarop men zich behoorlijk kan bewegen voor 'het uitbrengen van trossen, het vastm aken van schoorboomen, enz. Op dit dek .kan ook de sloep geplaatst worden, terw ijl aldaar tevens schijnl'idhten boven de verblijden zijn aangebracht. A an den vóórkant van d it verhoogd achterdek bevindt zich een ruim e stuurhut, tevens dienend als toegang to t achterkajuit ' en motorkamer, en achter de stuurhut een groot schijnlicht met ijzeren kleppen en .groote licht-glazen voor verlichting en ventilatie van de motorkamer. Op d it schijlnlicht staat een strijkende schoorsteen, w aarin de uitlaat van den motor uitmondt. D e stuurleiding loopt bo-ven over het dek heen -en is dus niet weggetimm erd, zooais bij schepen met een roef meestal het geval is. D oordat de stuurhut nu zoo hoog boven het gangboord staat, .heeft deze, ook bij slecht weer in Zeeland, geen hinder van overkomend water en h eeft men bo-vendien met leegvarend schip een veel beter uitzicht vooruit, daar men nu niet tegen den kop van liet schip aankijkt. V oor verlichting der ach terkajuit zijn in de zijden groote patrijspoorten met nachtblinden aangebracht, w aardoor mede door de groote schijnlichten op het dek, een zeer royale verlichting en ventilatie der verblijven verkregen wordt. E en ander voordeel van de hierboven -geschetste indeelin.g is nog, dat de verblijven en
INOEELING IMDEEUNS
V O O R O N D ER .
ROEF
Afb. 2.
dus ook de inotorkamer, bij gelijkblijvende woonruimte, verder naar achter geplaatst kunnen worden, waardoor het laadruim langer is dan bij de schepen met roef. Zooals uit liet grootspant blijkt, is de zwaarte eter huidplaten ongeveer gelijk aan die der Belgische schepen, echter zijn de vrangen aanzienlijk sterker, daar deze bij de-Belgische spitsen alleen bestaan uit een hcekstaal van 10 0 X 5 0 , terw ijl zij hier uit U -staal bestaan van 14 0 X 6 0 . Ook zijn in het ruim om het andere spant groote knieën aangebracht, terw ijl bij de Belgische schepen om het andere spant alleen een knie en
dan nog m aar een kleine knie voorkomt. De scheepsvonn is zo o danig, dat, wanneer het schip leeg is, toch gevaren kan worden zonder dat er w ater in het ruim geladen beh oeft te worden. D aard oo r is het laadvermogen dezer schepen wel wat kleiner dan bij de Belgische spitsen, m aar daartegenover staan de vo o rdeelen van sneller varen , beter sturen en geen opon t houd en kosten v o o r w ater in en uit het ruim te pom pen en dus het behouden van een droog ruim , hetgeen voor diverse ladingen een belangrijk voordeel is. Het. laadverm ogen van deze schepen is circa 2 2 0 ton op :.8 o m, 240 ton op l.Qo m en 320 ton op den v o lle r diepgang. Zij zijn voorzien van motoren van 50 tot 80 pk Voor onze schippers biedt dit type motorboot bovend ien nog een voordeel en wel d it, dat de prijs van een m otorspits van 320 ton zeer aan zien lijk lager is dan die van een motorboot van 320 ton, terw ijl beide typen feitelijk hetzelfde w erk doen en volgens de h ier aa n gegeven constructie ook constructief niet zooveel u iteen loopen, tengevolge w aarvan er naar d it soort schepen steeds meer vraag komt. Volledigheidshalve zij nog opgem erkt, dat. van het n ieu w e type reeds verscheidene in de vaart zijn, welke zonder u it zondering uitstekend bevallen en geheel aan de gestelde v e r wachtingen voldoen.
De Vrachtenmarkt. (7— 20 M ei 1928.) Als tram preeder behoeft m en geen pessimist te w ezen om tegen w oordig van de vrachtenm arkt in sombere toonaarden te spreken. Nauw elijks is de m aand A pril iets beter geweest, 'immers tengevolge van betere vrachten in Zuid-.Amerika en, A ustralië verbeterde het vrachtenindexcijfer van 108.39 tot 110.03 (volgenls „T he E conom ist’’), of de M eimaand vangt aan m et een staking aan d e Pkitarivier, tenge volge w aarvan het zakendoen; aldaar vrijwel w ordt stopgezet, zonder dat daartegenover een opleving van zaken op andere afdeelingen' staat. Meer en meer hoort m ep dan ook w eer de noodzakelijkheid van het opleggen! van schepen betoogeni en| de passage in het jaarverslag, van de Stoom vaartm aatschappij „T riton” , dienaangaande lijkt w el spoedig verw ezenlijkt te w orden. E chter m oet injen steeds hopen: op verbetering. O.a. w as deze te zien: op de T im e-charter m arkt, tengevolge van het requireeren! door het Japansche Gouvernemenlt van ca. 140.000 ton Japansche schcepsruimte, die de Japansche recders m et tim e-charter tonnage trachten aan te vullen:. O ver het algemeen w as h et zaken doen echter op alle m arkten vrij stil in afw achting van hetgeen de toekomst zal brengen. GtRAAN. — Z uid-A m erika. ■ —i Tengevolge van de staking in een gedeelte van de havens aan de P lata-rivier, w aardoor het lilden ten zeerste w ordt bemoeilijkt, w erd e r langzamerhand hoe langer hoe minder bevracht en. som m ige dagen w as er een. geheele stilstand in het afsluiten van zaken. D e afsluitingen, beperkten zich geheel tot Mei en: Ju n i belading. O ver het algemeen warén' de verkregen koersen lager dan in de vorige periode. Zoo w erd van Buenos A ires naar het Ver Kon./Cont. bev rach t tegen 21/9 voor begin Mlei.’Jaden, terwijl 21/- voor Mei en Mfei-Juni belading werd betaald. N aar de M iddellandsche Zee w erd voor half Juni canc. 2 1 /6 geacce,pteerd. T e Bahia Blanca w erd voor Mei belading eerst naar Londen' 21 /9 betaald enl 21/- naar bet Ver. Kon./Cont., doch later w erd naar Londen, M uil of R otterdam rre t meer dan 20/- bedongenL San Lorenzo charterde naar het Ver. K on./Cont. voor M ei-Juni beladen tegen. 22/-, welk cijfer ook voor Juni-Ju li belading werd genoemd, doch voor half Ju n i canc. w erd niet m eer dan 21./6 betaald. 23/6 w erd verkregenl n aa r de Middellandsche Zee Juni laden,. Van enkele hooger gelegen havente w erd eveneens afgesloten, o.ni. van Concepcion tegen 23/6 naar A ntwerpen1, R otterdam of A m sterdam en van S anta Fé tegen 24/- naar dezelfde havens, beide voor M éi beladen. N oord-A m erika. — A an de Guif ging voor graan in het geheel niets om en de N orthern R ange noteerde voor gerst naar het Antwerpen-l-Iiamhurg rayon- tegen) 10 ct. per 100 lbs. zonder ruim te te verkrijgen. De N orth-P acific handhaafde zich niet op liet peil van de v o rige periode. E erst w erd 26/6 voor ju n i belading VancouverVer. K on./Cont. geaccepteerd, hetwelk later door gro o t aanbod van ladingsruimitc uit E uropa tot 25/9 inzakte. A an h et slot kon de koers zich iets herstellen, doch m eer dan 26/w as voor Juni-ladien niet te maken. Men verw acht echter spoedig meer v raa g voor verscheping van nieuwe tarwe. M ontreal was in het eerste gedeelte van het onderhanden tijdvak prijshoudend gestemd, zoodat bijna 1 ct. per 10 0 lbs. verhooging naar de M iddellandsche Zee voor Mei kon worden bedongen, mede in verband m et den! toestand in Zuid-Axnierika. D e val van de graanprijzen deed echter de koers terugloopen en er werd toeni n aar R otterdam nief nneer d an 1034 ct. per 100 lbs. gegcvenl met 1 ct, e x tra voor optie Breinen'. N aa: de M iddellandsche Zee w erd niet m eer dan 1434 ct. en naar G riekenland 18 ct. betaald.
OUDE JAARG ANG EN . W ij koopen oude jaargangen, los of gebonden, m its C O M P L E E T en G E H E E L O N B E S C H A D IG D , tot abonnem entsprijs.
Aanbiedingen aan Adm inistratie „H E T S C H IP ", A m a lia van Sclm sstraat e-—-/, Den Haag. koersen' te laag om de reeders te trekken'. San Dom ingo hiekl hier mede gelijken tred, doch sommige afsluitingen waren iets 'hooger, b.v. 19/3 naar Ver. Kon./Cont. voor begin Juni. Chili bevrachtte w eer naar het Continent, doch de bedongem koers van 19/- voor een ppt. schip was wel een heel stuk lager dan een maand geleden toen no g 25/- werd betaald. Ook de CSulf bevrachtte naar H am burg voor salpeter tegen $ 3.00 ppt. Een, lading asphalt van de Gulf naar de Bordeaux-A niw erpen range moest 23J- betalen en een lading klei van de Tynem outh n a a r Sevil'la 19/-. Een, andere asphaltlading in bussen kreeg ruim te tegen $ 3.80. FI1ET O O ST E N . •—- De Nabije Indische havens toonden voldoende belangstelling en betaalden dan ook iets meer. Van Kiarachi en Boimbay werden, verschillende schepen naar het Continent of het Ver. Kon./ Cont. bevracht tegeni 22/-, doch er werd ook 23/- op d'W. n aar het Ver. Kon. en 22/6 naar het Continent bedongen. Op' soalc basis had een afsluiting naar het Continent plaats tegen 19/-. De A ustralische afschepers toonden' meer belangstelling in ruim te enl betaalden deni hoogeren, koers van 36/3 van W estelijke havens voor Juni beladen'. L ater was echter weer goedkoopere ru im te aan de m ark t en! w erd afgesloten 'tegen 35/- van Wfest- eni 36/3 van ZuidAustralische havens Juni laden. Zuid-A frika had talrijke orders van dein nieuwen m aiso o g st en bevrachtte tegen. 22/- naar het Ver. Kon./Cont. Aug. laden, terw ijl een schip voor iets'latere belading 23/,- w ist te bedingen, nadat een bod van 22/6 geweigerd was. D e M adrasküst was zwakker voor palmpitlen; niet m eer d an 27/6 werd bedongen' door een Juli-boot naar Marseille. Voor suiker van M auritius zou 24/- te maken- zijn. Gedeeltelijke lading van W ladiw ostok naar Rotterdam of H am b u rg k reeg tegen 28/- Aug. -en' .Sept.-Oct. ruimte. S T E E N K O L E N . — De uitgaande steenkoleiijvrachten n a a r de Plate w erden iets hooger door de arbeidersmoeilijkheden ald aar, doch ■overigens w as het geheel op een laag peil. De volgende cijfers werden' betaald: Cardiff. —• Buenos Aires 10/- a 11/3, Rio de Janeiro 9 /- a 10/-, Rosario' 11/- ;1 11/1034, Montevideo 10/9, Colombo 13/-, P o rt Said 9/3 a 9/9, Alexandrië 9/9, Genua 7/6 a 7/9, Pireaus 10/- a 10/1 34, W bst-Italië 7/9 a 8/9, Lissabon 7/3. Nem-Castle. — Elbe 3/734, Rotterdam, 3/434 a 4/3, Rotm an 3/3 a 3/10J4, Bordeaux 4/1034, Aalborg 4/9, Helsingfors 4/3 a 4/9, Marseille 7/1034, Algiers 8/1, W est-Italië 7/434 a 8 /6 . Blyth, — Firederiksstad 5/6, Elbe 3/7 34. Boness. — Aarhuus 4/9. Dimston. — Savona 7/734. Parth. —■Elbe 4/- a 5/-, Rotterdam 4/-, Einden! 5/-. Grangemcnth. — Buenos Aires 11/6, New-York 7/-. Swunsea. — Rotterdam 4/6, Stettin 5/6, Montreal 6/6 free d'isch. W'ear. — Abö 6 /-.
Donmi. en Z w arte Zee. — Eerstgenoem de afdeeling deed geen zaken en de Z w arte Zee sloot een enkele m aal af tegen betaling van 10/6 naar het Continent en 12/- naar Scandinavië, M ei-Juni.
Voor de Amerikaanse,he steenkolen was de stemming iets bete.r, zoodat naar W est-Italië § 2.50 werd bedongea E r was meer vraag naar ruimte voor steenkool van D u rb an , waarbij naar Java en, Singapore 10/6 en‘ naar Adenf-Perim 11/9 w erd betaald.
E R T S . — De bevrachtingen, voor erts hadden! op geringe schaal plaats en de koersen w aren' aan w einig verandering onderhevig. V er schillende schepen in deze v a a rt richten thans meer ert meer het oog op de Oostzee voor houtladingen. O nder anderen w erd bevracht naar R otterdam of V laardingen van A lgiers tegen! 4/3, B-ilhao 5/6 a 5/9, Les Falaises 5/3, M elilla 4/9
H O U T . — Flicewel, wegerts het openen, van het seizoen, in de meeste havens, het aantal bevrachtingen', toenam, neigden de koersen to t dalen voor vroege posities. N aar Nederland werd, o.ni, bevracht: Riga-Zaandam ƒ 18..50 per tuit kapbalken, Riga-R,otterdam 35/6 per vd,mi, Leningtad-A m sterdam 40/-, H ernösand-Rotterdam ƒ 21.50 pulphout, G efle-A m sterdam ƒ 19.50, Utnea-idem, ƒ 22.50. De W ette Zee bevrachtte van Archangel naar N ederland tegen 52/- a 52/6, per std. en van Omega een groot schip tegen. 53/-. De Gulf betaalde 137/6 voor tim merhout naar dc P late voor Juni belading en, $ 13.75 Mfei-Juni laden!.
D IV E R S E N . — Cuba w as voor suiker eender iets lager; meestal w erd n a a r het Ver. Kon./.Cont. n :et m eer dan 16/- betaald, >met een enikcle maal 6 d. m eer. N aar de Middellandsche Zee w erd een schip bevracht tegen 18/- voor Mfei-Juni. O ver het algemeen w aren echter de
T IM E C H A R T E R . — Voor h et Oosten was voor alle posities de koers hooger, tengevolge van requireering van tonnage door het Japansche Gouvernement. T o t 5/6 werd betaald' voor 6 maanden, in de Ghineesche -vaart. In de Transatlantische vaart w erd $ 1.50 betaald voor één rondreis voor een handig schip,
Nieuws van Scheepvaart en Scheepsbouw* P ersonalia.
W e r f „V o o r u il”, Spaarna'am,
N aar wij vernemen is de benoeming tot directeur van de N.V. Machinefabriek ja ffa , v.h. L . Smulders te Utrecht, te verwachten van prof. ir. D. Dresden. T ot plvv, leden van de Examencommissie voor Machinisten ter Koopvaardij zijn benoemd de heeren ir. H. W. Haverkamp te ’s-Gravenkage en j , M. Jansen te Middelburg. In den ouderdom van 57 jaar is te 's-Gravenhagc overleden de hcc, K. C. W. E. Hantzsch, ge]), hoofdofficier van den Marine Stoomvaart dienst 2e klasse, lid van de Examencommissie voor Machinisten ter .Koopvaardij. Ir. \V. van der Windt, scheepsbouwkundig ingenieur aan het MarineEtablissement te Soerabaja, is wegens 8-jarigen dienst een verlof van 10 maanden toegekend. In den ouderdom van (12 jaar is te Amsterdam overleden de heer J. van der Wiel H .Jzn., directeur van de N.V. Purperhoedenveem, aldaar. Den heer ir. R. A. van Sandick is eervol ontslag verleend als regeeringsgevolmachtigde bij de Koninklijke Maatschappij „De Schelde” te Vlissingèn, onder dankbetuiging voor de vele guerie, door hem in voormelde functie bewezen diensten. De heer C. Zuiver, marine-superintendent van de Anglo-Saxon.Petroleum Company, is benoemd tot ridder in de Orde van OranjeNassau.
voor een stalen elcvatorbak, groot 400 ma, afmetingen 50 X 8 .20 X 2.75 111, te bouwen voor rekening van de fa. van Hattum & Blankevoort te Beverwijk.
H. Boot t& Zonen, Delft, voor twee sleepschepen, botnvnummers 396 en 397, elk groot 640 ton, afmetingen 54 X 7.16X 2.20 m, waarvan een tc bauwen voor rekening van den heer H. F . Kennlngs tc Rotterdam en een voor Nederlandschc rekening.
Fa. P. A . Krijgsman, Gorinchem, voor twee .ondcrlossers te bouwen voor rekening van de N .V . A an nemersbedrijf v.h. F . Looyen te Gorinchem. AM’. Machinefabriek „De Biesbosch", Dordrecht, voor een moturkabelveerpont, lang 33.50 m en breed 8.30 m, te bouwen voor rekening van de Gemeente Schoonhoven.
liücle's Scheepswerven en Machinefabriek, Bolnes, voor een vrachtstonmschip in de binnenvaart, te bouwen voor rekening van j. & A. van der Schuyt’s Stoombnotreederij te Rotterdam,
Ptr. A. Vuyk d; Zonen, Kra/ingsche Veer, voor een Rijn-Hernckanaalschip, groot 1350 ton, afmetingen 7 8 X 9.48X2.55 m, te bouwen voor rekening van den heer j'. P. Clasmann,
II. Kroeze, Ilotigezaiuf,
Ir. ld. Bauduin beeft met 28 April ontslag genomen als algemeen bodrijfschef hij de w erf „Gusto" en is thans algemeen chef van den bovengrondschen dienst bij de mijn Julia te Eygelshoveu.
voor een molorvracbfboot, groot ca. 220 ton, te bouwen voor Duitsche rekening.
Ir. J. A . Marckmann, ingenieur bij de N.V. Marckmann en Faassen’s Machinefabriek en Scheepshouwwerf te Kralingschc Veer, is aldaar benoemd tot directeur.
voor twee zolderbakken, groot ca. 100 ton, afmetingen 22.50X 5.60X I.25 m, tc bouwen voor rekening van de N.V. Bnggennantschappij „Holland” , te Bnrdinxvehl.
De heer J . R. C. v. d. Griendt is benoemd tot tijdelijk lecraar in aardrijkskunde aan de Zeevaartschool tc Groningen.
Scheepswerven v.h. Gebrs. G. Pè li. Bodewcs, Hasselt,
In de plaats van den heer J. Hoogkamer is te VHssingen aangewezen voor het onderzoek van het gehoororgaan ingevolge de Schepenwet en de Schippers wet, de heer J . de Jong, neus-, keel- en oorarts te Middelburg.
Nieuwe opdrachten. De N .V. E . J. Smit & Zoon tc Hoogezand ontving opdracht van den heer Rindke te Hamburg voor den bouw van een DortmundEmskanaaischip, groot ca. 550 ton, met afmetingen 65X8.20X2.35 m. Door bemiddeling van den scheepsmakelaar P. A. van Bimchautc te Terneuzen is aan de Scheepswerf ,,üc Hoop" te Panncrden-Lobith de bouw opgedragen van een stalen Dortimind-Emskanaalschip, groot ca. 1000 ton, voor Nederlandsche rekening. De- beide onderzccbooten O i j en O /./, waarvoor eenigen tijd geleden een inschrijving is gehouden, zijn gegund aan de Koninklijke Maatschappij „De Schelde” te Vlissingen. De fa. L . Smit & Zoon te Kinderdijk heeft opdracht gekregen voor den bouw van 3 elcvatorbakken voor bu.itenlamlsche rekening. De heer J. Spiek, scheepsbouwer te Krimpen aan de Lek, heeft van de Machinefabriek ,,Bolnes” te Bolnes opdracht gekregen voor den bouw van drie stalen casco’s voor riviersleepbooten. De Machinefabriek „Bolnes” , v.h. J . H. van Cappellen te Bolnes, heeft voor Engelsche rekening opdracht ontvangen voor den bouw van 3 motorlaunches, elk voorzien van een 2 cil. Bolnes-motor van 32/40 pk. Door den heer R. v. cl. Bossche te Antwerpen is aan de N.V. Machinefabriek „Bolnes” , v.h. J. hl. van Cappellen te Bolnes de bouw opgedragen van een sleepboot, voorzien van een triple-expansie stoom machine van 150 i.p.k.
Kielleggingen. N .V . E . J . S m it d: Zoon, Ilo ogesan d,
voor een slccpkaan (Plauer Mass), afmetingen 65X8.20X 2.10 m, te bouwen voor rekening van den heer K . Wuttke tc Kottwitz;
Scheepsbonwwerf „De Hoop", llu rd in xveid ,
voor een D01 tmimd-Emskanaalschip, groot ca. 1000 ton, afmetingen 67X8.20X2.50 m, te bouwen voor rekening van den heer L . Severs te Antwerpen.
.lac. Sm it, Vierverlalen, voor een motorvrachtschip, bo-uwnununer 1 13, groot ca. 250 ton draag vermogen, afmetingen 31.30X 6 .20 X 2.4 0 m, voorzien van een go pk Appingcdammcr Brons-motor, te bouwen voor schipper E . ileidemn te Delfzijl.
Scheepswerf ,,'t Huis de Merwcdc", Papcnurcchl, voor een tankschip van 570 ten, te bouwen voor buitenlandschc rekening.
Sckccivbatm nwrf dl Machinefabriek „II el lam/", Ilaniinxveld, voor een ponton, afmetingen 32X 8.00X 2.30 111, te bouwen voor Nederlandsche rekening.
Te w ater gelaten schepen. N e p tu n -lV e rfl, R oslock,
het vrachtstomnsdiip T elanm i, groot 2077 bruto en r 168 netto rcg. ton, in aanhouw voor rekening van de Koninklijke Nederlandsche Stoomboot Maatschappij te Amsterdam.
Bo'cle's Scheepswerven en Machinefabriek, Bolnes, de stalen sleepkaan Anna Prancisca, groot 900 ton, in aanbouw voor Nederlandsche rekening.
Per. A, Vuyk & Zonen, Kralinpsche Veer, het stalen Rijnschip A ugust Maria, groot ca. 2400 ton, afmetingen 10 2 X 11.7 3X 2 .7 5 m, in aanbouw voor rekening van de N .V. „A ugust M arie", directeur J. A. Balk J'r. te Rotterdam.
H, Kroeze, IIo ogezand, een stalen motorboot, groot ca. t6o ton, afmetingen 2 4 X 4 .5 0 X 1.50 m, voorzien van een 50 pk Nering-Bögel-motor, in aanbouw voor reke ning van den schipper E . Belstra te Groningen.
Schecpsbouwwerf „De Hoop" Uardinxveld,
en voor een motorvrachtschip voor de kleine kustvaart met afmetingen 25.50X 5-60X 2.15 m, en voorzien van een 50/60 pk motor, te bouwen voor eigen rekening.
een stalen sleepboot, afmetingen 19.25X 4.50X2.20 111, in aanbouw voor rekening van den heer L . Straatman te Dordrecht.
D . P . van S n ylek o m <6 Zoon, R m m sdonksveer,
een Dortmund-Emskanaalschip, groot ca. 1000 ton, afmetingen 6 7X 8.20X2.50 m, in aanbonw voor rekening van den heer A. Mu-ys te Steendorpe (B.).
voor een Dortmund-Ernskanaalschip, groot ca. 920 ton, afmetingen 6 7X 8.20 X 2.35 m, en voor een motorboot, groot ca. 120 ton, voorzien van een 44 pk 2 cib Kromhout-ruwoliemotor; beide voor Nederh rekening te bouwen. B . R em h es, P o xh o l,
voor een stevenaakschip met afmetingen 22 .50 X 4.35 X t .17 m, bouwen voor rekening van schipper J. Nicmeyer te Valthcrmond.
te
Scheepswerven v h. Gebrs. G. dr II. Bodewes, Hasselt,
lac. Sm it, Viervcrlaten, het motorvrachtschip Zeeraaf, groot ca. 225 ton draagvermogen, a f metingen 30.20X5-40X2.36 m, voorzien van een 75/90 pk compressorloozen Deutz-Dieselmotor, in aanbouw voor rekening van kapitein T . Wildeman te Delfzijl.
Binnenscheepvaartcongres.
Scheepsw erf ,.’ t Huis de M er w ede", PapendrechJ,
de stalen kempenaar Ristcv, groot ca. 550 ton, afmetingen 50 X 6.60X 2.35 m, in aanbouw voor rekening van den heer J. Kam p te Breskeus. Scheepswerf en M achinefabriek „H olland” , H arainxveU l, het stalen sleepschip Prins W illem 1, groot ca. 1000 ton, afmetingen 67X 8.20X 2.55 m, in aanboiHV voor rekening van den heer J . M. Dekker te Giessendam.
Op 12, 13 en 14 Juni a.s. wordt te Maastricht het 7e Nederlandschc Binnenscheepvaartcongres gehouden, waarop de navolgende onder werpen zullen worden behandeld: 1. 2.
N .V . E . J . Smit c6 Zoon, Hoogesan-I,
een motorschip voor de kleine kustvaart m et afmetingen 25.50X 5.fi0X 2 .15 111, voorzien van een 50/60 pk Deutz-Dieselm otor, in aanbouw voor
3.
rekening van den heer A rthur Kartels te Neuenfelde.
4.
W erf „Vooruit’', Spaarndam, de stalen elevatorbak V . II.
5.
Scheepsw erf en Gushomier bouw Jo n k er <& Stans, H .-F.-Am bacht, de stalen sleepboot Rio N crvion, afmetingen 22.8 0X 5.20X 2.70 m, voor zien van een triple expansie stoommachine van 150 ipk, te vervaar digen door de Vlaardingsche M achinefabriek I. A. K reb er tc Vlaardingen, in aanbmnv voor rekening van de N .V . K . L . K a lis Zonen & Co.’s Aanneming Maatschappij te Sliedrecht. II. Boot tG Zonen, Vrijenban, Delft, een stalen kempenaar, groot c.a. 550 ton, afmetingen 50 X 6 .6 0 X 2.23 m, in aanbotnv voor rekening van den heer G. Janssen te Heumen. Haarlcmsche Scheepsbouw Maatschappij, Haarlem, een elevatorbak, afmetingen 49.14X 8.8fiX 3.80 m, met een laadvermogen van 1206 ton, in aanbouw voor rekening van de fa. L . Volleer te Sliedrecht. IK P . van Suylekom & Zoon, Rumnsdonksveer, het stalen Dortmund-Emskanaalschip M aria, groot 915 ton, afmetingen 6 7X 8.20X 2,35 m, in aanbouw voor rekening van den heer J. B. Hazen berg te Raamsdonk. B. Remkes, Foxhol,
een stevcnaakschip met afmetingen 25. 60X 5 . 14 X 1.45 m, in aanbeuw voor rekening van schipper M. Vlap te Musselkanaal. Fa. P . A. Krijgsman, Gortnchem, twee nnderlossers, afmetingen 2 9 X 5.7 0 X 2 m, in aanbouw voor Nederlandsche rekening. N .V . Machinefabriek „D e Biesbasch", Dordrecht, een motorschip, groot 225 ton draagvermogen, afmetingen 38 .50 X 5.05X2.40 m, voorzien van een 80 pk B.U .B.-m otar; in aanhouw voor Nederlandschc rekening.
P roeftochten. N a goed geslaagden proeftocht werd door de N .V. Vlaardingsche Machinefabriek I. A. K reb er te Vlaardingen aan Gebrs. Bos te Dordrecht afgeleverd de stalen sleepboot Conwlus H endrikns, vo o r zien van een triple-expansie stoommachine van J50 ipk. Op de Eems heeft de goedgeslaagde proeftocht plaats gehad van het door de Scheepswerf „Gideon", J . K oster Hzn. te Groningen voor de N .V . Win. H. Miiller & Co.’s E rts- en Scheepvaartbedrijf te 'Rotter dam gebouwde motorvrachtschip M euse, bestemd voor den dienst Rotterdam/Amsterdam— P arijs. Het schip is groot 198 bruto reg. ton en 275 ton draagvermogen, heeft afmetingen 36 X 6 .25X 2.6 5 m en is voorzien van een 220/240 pk compressorloozen Deutz-Dieselmotor. Tw ee motordeklieren (1 'A en 2 ton) worden gedreven door een 15 pk compressorloozen Deutz-Dieselmotor. De snelheid bedroeg 9 X mijl, waarbij het schip voorzien, was van een Oértz-roer N a een proeftocht op de Eems is door de fa. J. J. P a ttje en Zonen te Waterhuizen aan den heer J. Oltmann te Dornbusch (D.) afgeleverd liet stalen motorschip W elf H einrich, groot 135 bruto reg. ton en ca. 200 ton draagvermogen, voorzien van een Clim ax-m otor van 100 pk. M et goed gevolg heeft prnefgevaren het motortaukschip Hopsborg, groot ca. 1200 ton draagvermogen, afmetingen 207’— 6 " X 3 3 ’—-6 " X 13 ’— 9” , Dit schip werd te W ivenhoc gebouwd. Het casco werd in onvoltooide» staat naar Bolnes gesleept. H ier werd het schip van twee 4 cil. Bolncs-Semi-Dieselmotoren, elk van 350 pk, voorzien, waarna het schip bij de Machinefabriek en Scheepswerf v.h. P . Sm it j r . te R o tter dam geheel werd voltooid.
Zeemansbond. De Zeemansbond hield de 36e algemeene vergadering. De beide tehuizen te Rotterdam en, H am burg blijven voldoen. D e ' bond sloot zich aan bij de Zeemans-Centrale. Aan contributie werd ƒ 268 r ont vangen en aan giften ƒ 11,7 2 1. Niettemin vermeerderde het nadeelig saldo met ƒ 4828, zoodat het thans ƒ 29.828 bedraagt,
6.
„W aterwegen door Zuid-Limburg” , Ir. D. J. K link, Oud-Ingcnieur Rijkswaterstaat, Directeur Oranje-Nassaumijnen, Maastricht. „I11- en uitklaren” , j . O. C. Bouma, Maastricht, F. V. dc Groof, expediteur, Hansweert. „Scheepsm eting” , Ir. A. van Driel, Scheepsbouwkundig adviseur, Den Haag. „Ijsm ocilijkheden” , J. H . Bergmann, reeder, Amsterdam, Prof. Dr. E . Cohen, Hooglecraar Rijks-Universiteit, Utrecht, Ir. A. A . Mussert, Hoofdingenieur Provincialen W aterstaat, Utrecht. „Schade door aanvaring” , Mr. W. A. C. van Dam, Advocaat, Rotterdam, J. C. de Roever, oud-Adjunct-]nspecteur voor de Scheepvtiart, Amsterdam. „Prim aire waterwegen, hun richting, hun inrichting en de vo lg orde waarin aanleg noodzakelijk is” , T . P. Keyzer, Secretaris der Vereeniging „Schuttevaer” , Amsterdam, Prof. W . E. Boerman, Hooglecraar Handelshoogeschool, Rotterdam.
Sanitaire toezicht op de scheepvaart. De Tweede Kam er der Staten-Generaal heeft het W etsontwerp aan genomen, waarbij goedkeuring wordt verleend aan het tussch.cn Nederland en België gesloten verdrag, ten doel hebbende de toe passing van de maatregelen van het sanitair toezicht op de scheepvaart meer afdoende en minder hinderlijk te maken.
Suez-kanaal. In 1927 zijn in totaal 28.965.000 netto reg. ton het Suez-kanaal gepasseerd, waarvan 3.025.000 ton onder Nederlandschc vlag, of 10 X pet. van het totaal. Engeland w al no. 1 met 16.534.000 ton, terwijl Duitschland als 3e met 2.764.000 volgde. D e Stoom vaart Maatschappij „Nederland" haalde net de 1 millioen ton; de Rotterdamsche I.loyd bleef er even beneden. D e totale ontvangsten bedroegen frs. 784.595.099 (vermeerdering frs. 38.047.293), terwijl de uitgaven bedroegen frs. 65.637.587 (ver mindering frs. 4.089.587). Aan verbeteringen van het kanaal werd frs. 10.991.646 besteed.
Nieuw e schepen. Door de N .V. Scheepsbouwwerven v.h. Gebrs. G. & H. Bodewcs te Martenshoek is aan den kapitein L . Veldman te Delfzijl afgeleverd het stalen motorvrachtschip lla rry , groot 199.44 bruto reg. ton en 260 ton deadweight, afmetingen 32X6-60X2.63 m, voorzien van een 4 cil. 120 pk Brons-motor, D e Scheepswerf en Gashouderbouw v.h. Jonker & Stans te HendrikIdo-Am bacht heeft aan den Rijkswaterstaat afgeleverd een atoom pont voor het Moerdijksche veer, afmetingen 37.50X 10.50X 4.45 m, voorziei. van een stoommachine van 550 ipk, vervaardigd door de fa. Perm & Bnuduin te Dordrecht, Op de proefvaart werd een snelheid van ifi km per uur behaald. Op de pont kunnen 25 voertuigen plaats vinden. Door de w erf van de fa. Wortelboer & Co. te Delfzijl werd aan den heer C. K rausc te Hamburg afgeleverd de stalen sleepkaan B onissia•, groot 955 ton, met afmetingen 67X8.20X2.40 m, Op de Scheepswerf „Volharding” van Gebrs. Boclewes te Foxhol is gereed gekomen het stalen motorvrachtschip Argus, groot 630 ton draagvermogen, afmetingen 44,50X7.96X3.82 m," voorzien van een 220/250 pk Beuz-Dieselmotar, Oertzroer, motordeklier van 20 pk, onderwaterkloksignaal, electrisch licht, zoeklicht; snelheid 9 mijl per uu r; gebouwd voor de fa. A. H. Arnold te Bremen.
N ieuw e namen. H et bij de Haarlcmsche Scheepsbouw Maatschappij door de Madoera Stoomtram Maatschappij bestelde motorpassngiersschip krijgt den naani
Pamekasan. S.s. „Rijndam”. H et s.s. Rijndam van de Holland Amerika Lijn te Rotterdam zal gedurende de zomermaanden verschillende reizen maken met de leden der Nederlandschc Reisvereeniging, zoowel naar Engeland als naar de Noorsche fjorden.
Veiligheidsconferentie. De Amerikanen schijnen voor de in het voorjaar T929 te Londen tc houden veiligheidsconferentie tot wijziging der Conventie Londen 1914 grootsche plannen te hebben. De Senaat heeft reeds een crediet van ijl 100.000 aangenomen om de kosten te dekken van de Amerikaanschc delegatie.
154
H E T
S C H I P
Aan- en verkoop van schepen.
Financieele Rubriek.
Door bemiddeling van het Scheepsbouwkundig Bureau en Make laarskantoor D. Borger en D e Jonge te Rotterdam zijn verkocht: het slcepschip Withrlmina, groot 750 ton, eigenaar de heer W irges te Rotterdam, naar Duitschland; het slcepschip W ijwi, groot 550 ton, eigenaar de heer I'. de Boer te Rotterdam, naar Duitschland: het sleepschip H’illy, groot 624 ton, eigenaar de heer van Lith te Heumen, naar Duitschland; het slcepschip Basalt Import I II , groot 550 ton, eigenaar de heer Joosten te Rotterdam, naar Duitschland; het slcepschip Prins Hendrik, groot 845 ton, eigenaar de heer C. Look te Rotterdam, naar Duitschland; het sleepschip St. Antanius, groot 848 ton, eigenaar de heer van Kessel te Schiedam, naar Duitschland; het sleepschip Petre, groot 1100 ton, eigenaar de lieer P. Visser te Heumen, naar Duitschland; het slcepschip Patrio, groot 1100 ton, eigenaar de heer Rubsaan te Bergen op Zoom, naar Duitschland; het sleepschip H tnrl, groot 1444 ton, eigenares Wed. Martens te Rotterdam, naar België; de spits Ora cl Labara, groot 350 ton, eigenaar de heer van Kessel te Overschie, naar Duitschland; het sleepschip Twee Gebroeders, groot 255 ton, eigenaar Gebr. J. en R . I'lobhe te Rotterdam, naar Duitschland; het sleepschip Gennania, groot 1425 ton, eigenaar, de heer G. Hen driks te Rotterdam, naar Duitschland; het sleepschip Entreprise, groot 608 ton, eigenaar de heer Koekoek te Rotterdam, naar Duitschland; het sleepschip IVilkdm ina, groot 810 ton, eigenaar de heer Mouthaan te Dordrecht, naar Duitschland; het slcepschip Kobert, groot 999 ton, eigenaar de heer H. Veldhuizen te Rotterdam, naar Duitschland; het sleepschip Anna, groot 1475 ton, eigenaar de heer J. Oostervvaal te Heumen, naar Duitschland; het sleepschip Viktoria Pransiska, groot 486 ton, uit Duitschland aan den heer L. ICoops te Rotterdam; het sleepschip Moriaan, groot 360 ton, eigenaar de heer G. Hendriks te Rotterdam naar Duitschland; het sleepschip Hendrika, groot 440 ton, eigenaar de heer Huisman te Rotterdam, naar Duitschland; het sleepschip Peter II, groot 1414 ton, eigenaar de heer Jansen te Dordrecht, naar Duitschland; alsmede enkele kleine vaartuigen. Door bemiddeling van de makelaars Jacq. Pierot Jr. en Zonen is het s.s. H cclor, gebouwd in 1899, bij de Nederlandsche Scheepsbouw maatschappij te Amsterdam, groot 5000 t d.w. en bruto 3438 t, afm. 322'-— 1 '’X 44 '—4 "X 28 ’-—2" en toebehoorend aan de Koninklijke Nederlandsche Stoombootmaatschappij te Amsterdam, naar Italië verkocht en in A phrcdile herdoopt. Gebr. G. en II. Bodewes te Martenshoek hebben het motorschip Kalhcrina naar Duitschland verkocht. De onlangs door de makelaars Vrolijk en Van Vlis aangekochte Fchevcningsche logger Nora II, S C Ii 1, is thans verkocht aan den heer Taat te Katw ijk aan Zee. Een op de scheepswerf van dc firma J. J. Pattje en Zn. te W ater huizen gebouwde 2 mast motorschoener, groot 135 t bruto, is naar Duitschland verkocht. De inolurschcener Maryrietha (ex-IIcider), groot 198 t bruto en 205 t d.w., afm. 109’.— V X a a ’-—o” X io ’—o” , geb. in 1917 bij Brandsma en Zonen te Kraneker, toebehoorend aan den heer H. Schuur te Groningen, is verkocht aan den heer R. Eggens (P. Tammes) te Groningen en is thans herdoopt iti Hcndcrika, Het hij de Scheepsbouw Mij. „Nieuwe Waterweg" te Schiedam liggende Duitsche m.s. Dichte (ex-lVilhelmina) groot 504 bruto, in 19 16 bij Verse 1’ure en Co. gebouwd, is verkocht aan de Handel-, Cultuur- en Scheepvaart Mij. Tandjong Priok te Batavia. Het wordt uitgcrust voor het vervoer van olie in vaten. De stalen koftjalk Cttrmmin, groot 91 t bruto, in 1902 bij E. J. Smit en Zoon te Hoogezand gebouwd, recder-schipper R. Dost te Hoogezand, is onderhands naar Duitschland verkocht. De stalen zeetjalk De Hoop van kapt. D. Buining te Groningen en gebouwd bij Gebr. J. en G. Verstookt te Martenshoek, is naar Duitschland verkocht. De stalen zeillogger K W 85, Gelderland, in 1915 op de w erf van Gebrs. van der Windt te Vlaardingcn gebouwd en eigendom der Visscherij Mij. „Vooruitgang” te IJmuidcn, is onderhands verkocht naar Duitschland en zal voor dc vrachtvaart worden gebezigd.
Herverzekering. s.s. s.s. s.s. s.s. s.s. s.s. s.s. s.s.
Heiyei Mar» Ah;. 10, 4 Mei 30 gns.. 10 Mei berging opgegeven, Mattras, 4 Mei 90 gns; sedert onveranderd, President, 4 Mei ijo gns; o Mei niet meer te verzekeren, Hyacinthus, bij Gunde Island gestrand; 9 Mei 35 gns; 10 Mei vlotgekomen. Zuyani, bij Karaman gestrand, ui Mei 12 gns; 12 Mei vlotgekomen. Tachihana M am , gestrand, 11 Mei 20 gns ; 14 Mei 10 gns ; 17 Mei vlotgekomen. Nortisat'n, bij T arifa gestrand, 15 Mei 35 gns; 17 Mei vlotgekomen. Ktnmrra, hij Freenian Chnmiel gestrand, 18 Mei 5 gns.
Dividenden. Droogdok Maatschappij „Soefabaja" 6 pet. (v. j. ,5 pet.), Stoomvaart Maatschappij „Nqnrdzee” 4 pet. (v. j. geen dividend). Stoomvaart Maatschappij „Triton” 5 pet. (v. j. 3 'A pet.). Stoomvaart Maatschappij „Nederland” 11 pet. tv. j. jo pet.). Holland Gulf Stoomvaart Mij. geen dividend (als v. j .). Krans Swarttouvv's Havenbedrijf ti pet. (v. j. 10 pet.). Suez-Kanaal Maatschappij fr. 455 (v. j. fr. 420). Zeehaven en Kolenstation „Sabang" 1(1 pet. (v. j. 20 pet.). Koninklijke Hollandsche Llovd geen dividend (als v. j.). Werkspoor aandeelen A (1 pet. (als v. j.). Werkspoor aandeelen B 5 pet. (als v. j.).
Havengeld te Rotterdam. Jn April 1928 werd door zeevaartnigen ƒ 428.000 en door binnen vaartuigen ƒ 80.788 aan havengeld betaald. Tot dusverre blijft de opbrengst bij de raming iets ten achter.
Meeningen van Anderen. De Wereldscheepsbouw aan het einde van het eerste kwartaal 1928. M ijne Herren, In Het S'cltip van 11 Mei j.1., 110. 10, komt de volgende mededceling vo o r: „M erkwaardigerwijze is niet vermeld, dat zich in Nederland 1 schip tusschen 25000 en 29999 ton (nl. de Statendam) in aanbouw bevindt. Dit schip staat nog steeds aangeduid (zonder naatn te noemen) als in aanhouw in Groot-Brittannië. Is dit een vergissing?" In antwoord op de vraag kan ik U mededeelen, dat de Statendam niet in Nederland in annhemv, maar wel in afhnmv is en volgens Lloyd's Register de bouwmeesters Harlandt & W olff zijn. Hoogachtend, R. L E E U W E N B U R G , Principal Sttrveyor Lloyd's R egiser of Sltipping. Naschrift. W ij moeien toegeven, dat met hel oog op de latere statistieken in het Registerboek er alles voor te zeggen is, dat als w erf van aanbouw wordt aangegeven de werf, w aar het schip op stapel heeft gestaan. Toch werkt het hier gevolgde systeem in dit speciale geval van belang rijke tonnenmaat eenigszins verwarrend op het publiek, dat uitsluitend naar de eindcijfers kijkt. Red. Firma L. 6 C. S t e i n m ü l l e r te Gummersbach (Duitschland), houdster van het Nederlandsch Octrooi Nr. 7328, betreffende:
,, K E T T I N G R O O S T E R M E T S T U W I N R I C H T I N G ” is bereid dit octrooi te verkoopen of een licentie daarop te verleenen. Nadere inlichtingen verstrekt het N E D E R L A N D SC H O CTRO O IBU R EA U , Laan Copes van Cattenburch 24, 's-Gravenhage.
NEPTUN VOORKOMT KETELSTEEN NEPTUN WEERT KETELSTEEN NEPTUN VERWIJDERT KETELSTEEN VRAAGT INLICH TING EN:
TECHNISCH BUREAU A. M. MANDT WOLFSHOEK 10 -
ROTTERDAM
