S
c h i p en ¥
erf
14 -D A A G S C H T IJD SC H R IF T , G E W I J D AA N S C H E E P S B O U W , SC H E E P V A A R T EN H AV E N B E LA N G E N W A A R IN O P G E N O M E N H E T M A A N D B L A D „D E
ORGAAN VAN
T E C H N IS C H E K R O N IE K ”
10e
JA A R G A N G
| DE V E R E E N IG IN G V A N T E C H N IC I OP S C H E E P V A A R T G E B IE D DEN CENTRALEN BOND V A N SCHEEPSBOUWMEESTERS IN NEDERLAND l HET IN STITUUT VOO R SCH EEPVAART EN LU C H T VA A R T
EERE-COMITE:
HOOFD-REDACTIE:
P. A. ARRIËN S, D irecteur der N . V. Hollandsche Stoomboot M aatschappij, Amsterdam J . D. BRAND, D irecteur der N. V. Koninklijke Paketvaart M aatschappij, Amsterdam A. F. BRONSING, D irecteur der N. V. Stoomvaart-M aatschappij „Nederland”, Amsterdam N . \V. C O N IJN , D irecteur der N. V. W erf „Gusto” v/h. Firma A. F. Smulders, Schiedam G. H . CRONE, Voorzitter van de Kamer van Koophandel, Amsterdam Ir. M. PI. DAMME, D irecteur der N. V. W erk spoor, Amsterdam L. C. M. V A N EENDENBURG, Adm inistrateur der N. V. Vereenigde Nederlandsche Scheepvaart-M aatschappij, ’s-Gravenhage. D. C. ENDERT Jr., D irecteur der N. V. De R otterdamsche Droogdok M aatschappij, Rotterdam W . A. ENGELBRECHT, Voorzitter van de Kamer van Koophandel, Rotterdam J . W . B. EVERTS, President-Directeur Koninklijke Paketvaart Maatschappij in Nederlandsch-Indië D. GOEDKOOP Dzn., D irecteur der N .V . N eder landsche Scheepsbouw-Maatschappij, Amsterdam A. J . M. GOUD RIAAN , Voorzitter van den Raad van Beheer der N . V. V an N ievelt, Goudriaan & Co.’s Stoom vaart-M aatschappij, Rotterdam J . W . J. BARO N V A N HAERSOLTE, Directeur van het In stituut voor Scheepvaart en L ucht vaart, Rotterdam M. C. KONING, oud-Directeur der N. V. Stoom vaart-M aatschappij „Nederland”, Amsterdam Prof. P. M EYER, Hoogleeraar aan de Technische Hoogeschool, D elft B. C. VAN OMMEREN, D irecteur der N . V. Phs. van Ommeren’s Scheepvaartbedrijf, Rotterdam Ir. J . OVERWEG, D irecteur der N. V. Machine fabriek Gebrs. Stork & Co., Hengelo C. POT, D irecteur der N . V. Electrotcchnische Industrie v/h. W . Sm it & Co., Slikkerveer P. J. ROOSEGAARDE BISSCHOP, Directeur der N . V. Java-C hina-Japan Lijn, Amsterdam B. E. RUYS, D irecteur der N. V. Rotterdamsche Lloyd, Rotterdam S. M. D. V A LSTA R, D irecteur der N. V. Konink lijke Nederlandsche Stoomboot Maatschappij, Amsterdam W . VAN DER VO RM , Directeur der N .V . Scheepvaart & Steenkolen-Maatschappij, R ot terdam Ir. H. C. WESSELING, Directeur der N .V . Koninkl. M aatschappij „De Schelde”, Vlissingen
Ir. J. W . HEIL, w .i.
Ir. G. DE R O O IJ, s.i.
Secretaris der Redactie: G. 2ANEN, Westnieuwland 12, Rotterdam C, Telefoon 22200 (2 lijnen) MEDEWERKERS: P rof. J. C. A N D R IESSEN J. BAKKER Ir. L. W . BAST Ir. W . V A N BEELEN Ir. G. B EE R E N B O R G P ro f. D r. ir. C, B. B IE Z E N O Ir. P. BOELE W. VA N DER BORN Ir. A. H . T E N B RO EK P rof. ir. G. B R O U W E R Ir. B. E. C A N K R IE N Ir. J. C R A M ER P. F. D E D EC K ER Ir. E. V A N D IE R E N L. F. H . D IR K Z W A G E R Prof. ir. D . D R E SD E N Ir. W . G E R R IT S E N T H . VAN D ER GRAAF J. F. G U G E L O T Ir. M. F. G U N N IN G F. C. H A A N E B R IN K W . A. H O EK Ir. L. B. D E H O O P P. IN T V E L D Ir. L. JACOBS Ir. H . E. JA E G E R Ir. J . JA N S Z E N Ir. M. C. D E J O N G Prof. N . KAL J. D E K A N T E R Ir. C. K APSENBERG J. V A N K ER SEN N . K LE IN Ir. F. W . K. D E K LERK Ing. E. K U N G E L F U SS D r. Ing. J. J . K O C H Ir. II . J. K O O Y Jr. Ir. W . K R O P H O L L E R Ir. W . H . K R U Y F F D. D E K W A A D S T E N IE T Ir. H . W . V A N D E R LEE P rof. ir. A. J. T E R L IN D E N G. J . L U G T M r. G. J. LY K LAM A A N IJ E H O L T Ir. H . J. M A T H L E N E R LO D E R U S F. C. M A T Z IN G E R Ir. H . M. M EIER M A T T E R N
Ir. P . E. M E Y E R D r. ir. W . M. M E IJE R Ir. J . C. M IL B O R N Ir. A . J. M O L U N G E R Ir. F. M U LLER D r. ir. W . J . M U L L E R P ro f. ir. J . M U Y S K E N A. A , N A G E L K E R K E Ing. L. V A N O U W E R K E R K J. M . L zn.' Ir. J . S. P E L J. C. PIEK Ir. K . V A N D E R POLS M r. D r. ir. A . W . Q U IN T M. R O B A A R D Ir. W . H . C. E. R Ö S IN G H Ir. J . R O T G A N S Ir. D . T . R U Y S C. J . R IJN E K E Ir. W . P. G . SA RIS D r. Ing. F. SASS F. A . S C H IE FE R Ir. A. M. SC H IPP E R S D r. P. S C H O E N M A K E R J. J. S C H O O P ro f. D r. Ing. E. H . S C H U L Z Ir. R . SM ID Ir. H . C. S N E T H L A G E R . F. C. S T R O IN K P ro f. ir. E. J . F. T H IE R E N S Ir. C. T H O M S J. V A D E R D r. ir. H . V A N D E R V E E N B. V E R H E Y C. V E R M E Y C. V ER O LM E Ir. J. V E R S C H O O R E. VLIG A. A . V O E T E L IN K D ip. Ing. P. B. V O S P ro f. E. J. V O SSN A C K Ir. G . D E V R IES H . D E V R IES IJ. L. D E V R IES J. W . W IL L E M SE N D r. ir. E. B. W O L F F P ro f. ir. C. M. V A N W IJ N G A A R D E N Ir. A . H . V A N IJS S E L M U ID E N C. Z U L V E R
Jaar-A bonnem ent (bij v o o ru itb e ta lin g ) ƒ 7.— , voor het buitenland ƒ 8.50, losse nummers ƒ 0.40 A d verten ties 40 cents per regel, bij con tract reductie
UITGAVE
N.V.
D R U K K E R I J M. W Y T
PO STR EK EN IN G
PIET ER W 13909
DE
58458, TELEFOON
H O O C H f E G
111,
35250
& ZONEN
(4 lijnen)
R O T T E R D A M
WEST
DEUTZ V IE R T A C T -D IE SE L , V.M. (DE W E R E L D B E R O E M D E )
T H A N S TS M O D E R N E B L O K C O N ST R U C T IE VAN 1 0 0 TO T 1 0 0 0 P.K .
H IG H E FFIC IEN C Y M ARINE P R O P E L L E R The HELISTON p ro p eller is b ased not sim ply upon rigid em p irical form ulae, but is the out come of unceasing an aly sis of service perform ances of all types of vessels in com bination w ith in ten sive research in hydro-dynam ics em bracing e sp e c ially the m inimum lift-drag pro p erties of b lad e sections, s e le c tion of outline and variation of pitch, to secure the most efficient propulsive m echanism for the p articular case under consideration. Send us particulars of yo ur sh ip ’s perform ance and w e sh all be p leased to investigate and ad v ise if im proved perform ance is possib le.
J. STONE & COMPANY LTD. Ocean ic House, Co ck sp ur S t r e e t, L on d on, England
TYPE A . M.
EN
DAARNAAST
DE
N IEU W E
SNELLOOPER
T Y P E A.M. Viertact- Voorkamer in 2 t/m 8 Cylinderuitvoering, 30 tot 270 P . K .
N .V . M O T O R E N F A B R I E K AGENTS FO R H O L L A N D :
N.V. INTERNATIONALE NAUTISCHE HANDEL MIJ.
GEBOUW
DEUTZ
NOORDZEE
KO RTE W I J N B R U G S T R A A T 2, TEL EFOON 21430, R O TTER D AM
K O R T E V O O R H O U T 1 3 - ’S - G R A V E N H A G E
RENOLD ROLLERKETTIN GEN ZIJN G E ST A N D A A R D ISE E R D V O O R DIESEL, N O K K E N A S EN H U L P A A N D R IJV IN G E N D O O R DE .M E E R D E R H E ID D ER V O O R A A N S T A A N D E DIESEL M OTO RBO UW ERS O V E R DE GEHEELE W E RE LD . HUN O PN AM E IS ERKEN D A L S EEN KEN TEEKEN V A N EEN ONTWERP D A T D O ELTREFFEN D EN U P-T O -D AT E IS.
TRAN SM ISSIE S V O O R ALLE
D O E L E IN D E N
VRAAGT CATALOGI EN
98.5 %
IN LICHTIN GEN
NU T TIG EFFECT
1200 F.K., DE GROOTSTE KETTINGTRANSMISSIE IN E U R O PA MET GERUISCHLO OZE ROLLERKETTING
RENOLD CHAINS LIE
AM STER DA M !
TELEFOON 30080
PRIN SENG RACHT 570
S
c h i p en W e r p
M - D A A G S C H T IJD S C H R IF T , G E W I J D A A N S C H E E P S B O U W , S C H E E P V A A R T EN H A V E N B E L A N G E N W AARIN OPGENOMEN H ET MAANDBLAD „DE TECHNISCHE KRONIEK” 10 e JAARGANG
DE V E R E E N IG IN G V A N T E C H N IC I OP S C H E E P V A A R T G E B IE D DEN CEN TRALEN BOND V A N SCHEEPSBOUWMEESTERS IN NEDERLAND l HET IN ST IT U U T V O O R SC H E EPVAAR T EN L U C H T V A A R T
t
ORGAAN V A N
H O O F D - R E D A C T I E : I r . J. W . H E I L , w . L cn I r . G . D E R O O I J , s. 1. ' S e c r e ta r is d e r R e d a c t i e : G . Z A N E N , W e s tn ie u w la n d 12 , R o tte rd a m , T e le fo o n 2220Ö (2 lijn e n ) D E R D E
J A A R G A N G
OVERNEMEN VAN ARTIKELEN ENZ. VERBODEN (ART. 1 6 DER AUTEURSWET 1 9 1 2 )
13
N O V. 1 9 3 6
- No .
23
MOTORBAKKENZUIGER „HOEK VAN HOLLAND 2" Door de N . Y. Scheepsbouwwerf „De M erwede” voorheen V an V liet & Co. te H ardinxveld werd afgeleverd een motorbakkenzuiger genaam d H o e k v a n H o lla n d 2, voor rekening van de N . V. C. J, van der Hoeven te V G ravenhage. De hoofdafm etingen van het schip zijn : L e n g t e ....................................... Breedte .................................... H olte in de z i j d e ..................
3 5,00 m 6,87 » 2,75 „
H et schip is ingericht als bakkenzuiger, doch er is bij den bouw op gerekend, dat met de m inste kosten het v aartuig als profielzuiger kan worden omgebouwd, waarvoor o. a. in het voorschip een bun gem aakt is, ter lengte van 14,50 m, voor de zuigbuisladder etc. H et v aartuig is verdeeld in 7 afdeelingen:
Pompinstallatie De pompinstallatie bestaat uit een linksche en een rechtsche zandpomp, welke van gietstaal zijn vervaardigd. Zij geven de installatie een capaciteit van ca, 370 ms per uur bij een opvoerhoogte van 3,50 m en ongeveer 1200 m perslengte. De pompbreedte is 360/390 mm en de waaierdiam eter 1400 mm. De steenenvanger is op het dek geplaatst. De pompen kunnen ieder afzonderlijk, in serie en gezamen lijk , op één leiding werken, met een m axim um pershoogte van 8,50 m. De schakeling van zuig- en persleiding, w elke een inwendigen
1. Voorin, aan beide zijden van het bun, een w aterballasttan k , inhoud elk ca. 3 3 m s. 2. Een m agazijn. 3. V erblijven voor dekpersoneel met afzonderlijke h u t voor den zuigbaas en m otordrijver. 4. Pompkamer. 5. M otorkam er. 6. R eparatiew erkplaats, benevens bergruim te voor reservedeelen voor motoren etc. 7. W aterb allasttan k m et w aterdicht langsschot, inhoud pi, m. 3 0 m :\ Behalve de gewone deklieren is op het dek opgesteld een centrale lier voor het verhalen van de bakken en op en neer bewegen van de zuigbuis. Deze lier w ordt aangedreven door den waterpom pm otor door m iddel van een transmissieas. Op 2 m boven het hoofddek is een ruim e bedieningshut gem aakt, w aarin geplaatst zijn de w aterstraallieren, de bedieningshandels der motoren en centrale lier, benevens de toci'entellers en verdere instrum enten als in de m achine-specificatie omschreven, zoodat de geheele bediening in deze ruim te kan geschieden. Bijzondere zorg is aan de fundaties besteed van pompen en motoren, om zooveel m ogelijk trillin gen te verm ijden. Bij het proefdraaien is gebleken, dat géén trillin gen in het schip optraden. Een dynam o, aangedreven door een 8 pk hulp-D ieselmotor, voorziet het geheele schip van licht. Voor de verw arm ing van de m otorkam er, poinpkam er en verblijven is een centrale w arm w ater-verw arm ing aangebracht, H et meren geschiedt door 2 meerpalen, welke door middel van lieren op en neer kunnen worden bewogen.
„HOEK VAN HOLLAND 2" PR O EFW ER K END
diameter hebben van 500 m m , wordt verkregen door middel van het omzetten van een T -stuk en afdichting van de noodige pijpen. De spoelinrichting op de waterkam ers der grondpompen bestaat uit een centrifugaalpomp, aangedreven door'de trans missieas in de motorkamer, De spoelpomp voor de beide w aterstraalpijpen, geleverd door de M achinefabriek Hoogelande te U trecht, is een centrifugaalpomp met éénzijdige instrooming, uitgevoerd in gietijzer en met stalen waaieras. De capaciteit der pomp is ca. 1700 m:! per uur bij ca, 17 m manometrische opvoerhoogte. De hierop aangesloten spoelpijpen hebben een inwendigen diameter van 450 mm.
M A C H IN E K A M E R D E R
Motorinstallatie In de motorkam er zijn opgesteld 2 zandpompmotoren en 1 waterpompmotor, alle vervaardigd en gemonteerd door de N . V. M achinefabriek „Bolnes” v/h J. H. van Cappellen te Bolnes. De zandpompmachines zijn 4-cylinder 2-tact Dieselmotoren, type 4-H L -270, van 240/25 5 epk. Zij zijn uitgevoerd volgens het kruiskop type, met tweevoudigen spoellucht-aanvoer, ge forceerde smering en uitgerust met „Bosch”-brandstofpompen, verstuivers en cylindersmeerpompen. Zij zijn niet omkeerbaar. A an het achtereind zijn bij eiken motor een koel- en een lenspomp opgesteld, aangedreven vanaf de krukas door middel van een breed excentriek, alsmede een luchtcompressor, wplke door een riem gedreven wordt. A ldaar is ook de bewegingskast opgesteld, waarin de nokkenas draait, die door middel van schroefwielen w ordt bewogen. Op de bewegingskast zijn de brandstofpompen en de luchtaanzetkleppen gemonteerd, evenals de centrifugaal regulateur. De regulateur-as wordt aangedreven vanaf de nokkenas door conische tandraderen. Op dezelfde w ijze wordt de as van de druksmeerpomp be wogen. Deze pomp is gemonteerd tegen een stoel, die onder tegen den bewegingsbak is bevestigd. Zij zit zóó laag geplaatst,
B .B . Z A N D P O M P E N S P O E L P O M P
„ H O E K V A N H O L L A N D 2"
dat de afdruipende smeerolie door haar zw aartekracht den zuigmond bereikt. Aan het vooreind van de zandpompmotoren zijn V ulcanSinclair-hydraulische koppelingen geplaatst. Bij zandpompen kom t het voor, dat de waaieras vastloopt doordat vaste lichamen m et het zand de pompen bereiken. H et kan voorkomen, dat bij betrekkelijk snel draaiende motoraandrijving dan de krukas, of een der andere assen, breekt. Door het installeeren van de hydraulische koppeling w ordt dit vermeden. De motor loopt in zulk een geval met verm inderd toerental door, zonder dat in de krukas extra spanningen ontstaan. De waterpompmotor is een 3-cylinder Bolnes-Dieselmotor, type 3-H L-220, van 150 epk bij 450 om w entelingen per m inuut, ook volgens het kruiskoptype gebouwd, m et gefor ceerde smering en tweevoudigen spoelluchttoevoer. De onder zijde der zuigers en de bovenzijde der cylindrische kruiskoppen zijn tot spoelluchtpompen ingericht, evenals dit bij de zand pompmotoren het geval is. Aan beide zijden der kruiskoppen zijn de groote roosters met stalen luchtkleppen gemonteerd. Cylinders, spoelluchtlcasten, frames en fundatieplaat worden bijeengehouden door zw are stalen ankerbouten.
P IJP L E ID IN G
OP H E T DEK
M O T O R B A K K E N Z U IG E R „HOEK VAN
HOLLAND
2
”
PLAN DER M A C H I N E K A M E R
I NAAP BAH A S T T A M
Bij alle motoren zijn de krukas en drijfstangen doorboord voor de sm ering; de smeerolie wordt tweemaal gefiltreerd en gekoeld. In de asleiding is een w rijvingskoppeling geplaatst. H et hulpaggregaat bestaat uit een 8 pk hulp-Dieselmotor, een 2% " zelf aanzuigende „Stork” lens- en ballastpomp en een hulpcompressor. Deze pompen en hulpcompressor worden aan gedreven door riemen en losse en vaste riemschijven, die op een bovenliggende hulpas zijn geplaatst. De hulpas wordt gedreven door den hulpmotor en den water-' pompmotor, ook door middel van een riem en losse en vaste riemschijven. Ook de verhaallier op dek, de dynamo en een spoelpomp voor de pakkingbussen der zandpompen ontvangen van deze as haar beweging. De uitlaatgassen worden door geïsoleerde pijpen naar een tweeden knalpot geleid, die in den schoorsteen geplaatst is. In de motorkam er zijn verder gemonteerd 2 brandstoftanks van 5000 liter en een dagtank van 1000 liter inhoud, 5 lucht ketels, de noodige wierkasten en filters en een uitgebreide pijp leiding. Verder 3 radiatoren voor verwarm ing, de noodige smeerolietanks en een werkbank. Door een stalen schot is de machinekamer gescheiden van de pompkamer. H ierin zijn de zandpompen met hun druklagers en torninrichting, de waterpomp en de verbindingspijpen tusschen de pompen onderling m et schuifasluiters aangebracht, alsmede de spoelpomp voor de pakkingbussen der zandpompen. De buitenboordsinlaat bevindt zich in het achterschip. Het
koelwater passeert op weg naar de koelpompen een daar opgestelden stalen bezinkbak. De snelheid van de 3 hoofdmotoren kan in het dekhuis w or den geregeld, waar zich ook de tachometers bevinden, alsmede het handel der wrijvingskoppeling van den waterpompmotor. Bij het proefdraaien werd door middel van de torsiograaf vastgesteld, dat de assen niet aan gevaarlijke trillingen onder worpen zijn.
INTERESSANT TRANSPORT VIA DE ROTTERDAMSCHE H AVEN De 2 cutterzuigers, welke bij N. V. J. & K. Sm it’s Scheeps werven te Kinderdijk, alsmede de 2 cutterzuigers, welke bij N. V. Verschure & Co’s Scheepswerf en M achinefabriek te Amsterdam in aanbouw zijn voor rekening van de A rgentijnsche Regeering, zullen binnenkort van Rotterdam naar Buenos Aires verladen worden aan boord van het Noorsche m.s. B eln or, reederij Belships Co. Ltd. — Christen Smith — Oslo, agenten voor Nederland: Algemeen Vrachtkantoor N. V., Rotterdam. De cutterzuigers wegen ca. 150 ton per stu k ; de verscheping vindt plaats aan dek van de Bel nor, w elk schip met eigen laadgerei de zuigers overneemt en in bestemmingshaven weder lost. Zooals bekend, is het m.s. Bel n o r één der kraanschepen van de reederij Christen Smith, welker specialiteit is zw aar materieel, zooals locomotieven, sleepbooten, lichters en baggermaterieel etc., met eigen laadgerei te laden en te lossen.
VEREENIGING VAN TECHNICI OP SCHEEPVAARTGEBIED JAARVERSLAG VAN DEN SECRETARIS VAN HET HOOFDBESTUUR OVER HET JA A R 193 5 M ijn e H e e r e n !
In totaal ging de V ereeniging dus m et 5 achteruit. M et
Een teru gb lik op het vervlogen ja a r is in dezen tijd voor nagenoeg elke instelling en organisatie somber en ontmoedigend. De laatste jaren eindigen practisch alle jaarverslagen m et het uitspreken van de hoop op betere tijden, maar aan het einde van elk jaar moet men weer overtuigd zijn, dat teleurstelling en tegenslag de hoofdschotel van de maatschappelijke sam enleving vormde en steeds opnieuw eischt de jaarwisseling voldoende energie om anderm aal m et hoopvol gemoed m de toekomst te staren, een toekomst, waarm toch veranderingen tenl goede besloten m o e t e n liggen . Elke sam enleving, hoe klein ook kam pt thans m et moeihjkheden die haar bestaansmogelijkheid dreigen te vernietigen en het is dan zaak om dien kam p met daadwerkelijke kracht te blijven voeren. Zoo streed ook onze V ereeniging in het jaar 193 5, en als w ij den globalen gang van zaken eens w at nader beschouwen, als w ij vergelijkingen m aken, dan mogen wij hieraan toevoegen „m et succes . ^ Over de geheele linie genomen, ging het aantal leden en donateurs (trices) opnieuw achteruit, maar de hevige terugval van enkele jaren geleden b lijk t tot staan te zijn gekomen. Indien daarom allen, die daartoe in staat zijn, hun schouders onder deVereeniging w illen zetten, iets waarmede reeds door verschillende leden een begin w erd gemaakt, dan is er geen tw ijfel m ogelijk, of onze V ereeniging zal ook dezen zwaren depressie-tijd doorkomen.
het 00§ °P 3934’ t,o en de ^ ru g g a n g nog f en zeer verheugend resultaat. Des te meer bestuur er daarom bij de leden op aan, om dat deze terugganS het Jaar 1936 weer een stlJ§m S'
21 bedroeg is dit d rin gt het hoofdte bew erkstelligen, Plaats m aakt voor
A fdeeling „R otterdam ” Donateurs (trices) . . . . 55 „ Gewone le d e n .................. 218 „ . , , Buitengewone leden . . 47 ° ___ 320
^ h°°P °P betCre re6dS Y° ° r ^ ,‘ , ^ , , i - i t r j . j i - r En al moge net ook den schijn hebben, dat de h u id ig e ont, ,. h , •„ > , w ikkelin g der toestanden d it geloof nog niet altijd kan recht,. , .. , , ■ . , • , vaardigen toch meenen w ij, dat hieruit de nieuwe lente na een dorren en doodschen w in ter moet geboren worden.
Hoofdbestuur H et hoofdbestuur der V ereeniging onderging in 19 3 1 geen w ijzi ; H et bestond u it de heeren; D C . Endert Jr>j voor. zitter; L Last> vice_v o o rzitter. p. van den Broek> secretaris-penningm eester; ir. E. van Dieren, prof. P. M eyer, R K]ein £n ^ G de VrieS) commissarissen. te rw ijl de heer Q 2anen de W t i e yan ad ju n ct. gecretaris-penningm eester Vervulde E n t r e e - g e ld e n [n de V ereeniging gingen hier en daar stem m en op om te geraken tot de afsch affin g der entree-gelden. M et het oog op de bijzonder m oeilijke tijdsom standigheden heeft het hoofdbestuur gemeend, dit inderdaad te moeten doorvoeren, hopend, dat d{t y 00ral aan. de groei van het ledental ten goede kom t. Zonder tw ijfel is deze m aatregel een stim ulans voor de propaganda der vereeniging.
„Schip en W e rf”
Over „Schip en "Werf” , ons V ereenigingsorgaan, behoeft te dezer plaatse niet te worden uitgew eid, daar alle leden en donateurs (trices) dit mooie tijd sch rift elke veertien dagen Ledental ontvangen. H et is m oeilijk te bepalen, w a t de V ereeniging H et jaar 1935 w erd begonnen m et. . 2 eere-leden aan dit blad te danken heeft, m aar duidelijk is het, dat het 63 donateurs (trices) een van de drijvende factoren is, die onze V ereeniging door 281 gewone leden den huidigen zw aren tijd heenhelpen. 5 buitengewone leden In het jaar 193 5 w erd een speciaal „W alden”-num m er u it~~~~ gegeven in de Engelsche taal, ter gelegenheid van de over dracht van het door de N .V . De Rotterdam sche D roogdoltEr traden in 193 5 t o e 29 gewone leden M ij. te Rotterdam voor de Standard V acuum Oil C y. ge5 buitengewone leden bouwde m otortankschip G. S.W a ld en . Onze dank dient u it te gaan naar de redactie en uitgevers 424 voor de groote moeiten, die deze zich getroosten, om „Schip A f gevoerd moesten worden 2 donateurs (trices) en W erf op het peil te houden, waarop het lijfo rgaan onzer 29 gewone leden Vereeniging behoort te staan. 4 buitengewone leden „r . , . .. , ° M et het bovenstaande meenen w ij ons van onze ta ak te 391 hebben gekweten. W ij m ogen ons niet w agen aan voor^ , , , . , , <, spellingen, zelfs niet aan veronderstellingen, w at b etreft de ooi en oo ontvie en o n s ^ eereT^d & ^ toekomst onzer V ereeniging in het bijzonder en de toekom st van het economische w ereldleven in het algemeen. M aar E indtotaal ................................................. 3 87 vrijw el zeker is het, dat w ij het zw aartepunt van de heerschende depressie reeds achter den ru g hebben. A llerw egen D it aantal is als volgt over de beide afdeèlingen verdeeld: begint men weer vertrouw en te ontmoeten, d it u iterst nood1 Eere-lid zakelijke verschijnsel in een gezonde sam enleving, en hier en A fdeeling „Amsterdam” Donateurs (trices) . . . . 6 \ Gewone led en 60 „ . , , Buitengewone leden . . — 66
°
VERLIES- EN W INSTREKENING OVER 193 5 Algem eene onkosten ............................ ......................... Salarissen .................................................... .........................
ƒ 32,85 „ 525,—
Deposito-rente ............................................................... • Bijdrage A fdeeling „Amsterdam” over 193 5 . . Bijdrage A fdeeling „Rotterdam ” over 193 5 . .
2,27 ƒ 95,36 55 )> 460,22 ƒ 5 57,85
ƒ 557,85 BA LA N S OVER 193 5 N ederlandsche H andel-M aatschappij .................. • B ijdrage A fdeeling „A m sterdam ” over 193 5 . . B ijdrage A fdeeling „R otterdam ” over 1935 . .
f 121,57 95,36 460,22
35
A fdeeling „Rotterdam ” ......................... ....................... Salarissen .....................................................
ƒ 652,15 25,—
33
ƒ 677,15
/ 677,15. A antal d o n ateu rs(trices), gewone- en buitengewone leden der Afdeeling „Rotterdam ” . . . . 320 A an tal donateurs (tric e s ), gewone- en buitengewone leden der A fdeeling „Amsterdam” . . . . 66 V erh o ud in g.................... 1 : 4,8 5 Bijdrage A fdeeling „A m sterdam ” ƒ 95,3 6 B ijdrage A fdeeling „R otterdam ”.................................. „ 460,22 Rotterdam , 10 J u li 1936 (iu. g . ) D . C. E n d e r t J r „ v o o r z i t t e r „ P. v. d . B r o e k , s e c r e t a r i s - p e n n i n g m e e s t e r
D e k ascom m issie: ( w . g . ) C. J. A. v. D a a l e n „ K . F ekke s J r . „ G. V e r b o o m
D e a ccou n ta n t: (w . g . ) H . W . H o u ta p p e l
JAARVERSLAG VAN DEN SECRETARIS DER AFDEELING „ROTTERDAM” OVER HET JA A R 193 5 M ijn e H e e r e n ! D at het jaarverslag over 193 5 niet optimistisch gestemd kan zijn , behoeft in zooverre geen nader betoog, als het wachten op betere tijden sinds het uitbrengen van ons vorig jaarverslag weder m et een jaar w erd verlengd. De in stilte gekoesterde hoop van ons allen w ordt inderdaad op een zeer zw are proef gesteld. O pnieuw overtrof het aantal van ons scheidende leden dat van hen, die tot onze vereeniging als nieuwe leden toetraden. Ook in dit jaar w erd de lijst van donateurs (trices) besnoeid; verschillende firm a’s moesten geheel worden afgevoerd, andere zagen zich genoopt, hun jaarlijksche bijdrage te verm inderen. Helaas mochten w ij geen enkele firm a als nieuwe donatrice begroeten. Zij het ook, dat w ij, gezien de bijzonder m oeilijke om standig heden, een dergelijken gang van zaken konden, neen, moesten verw achten, en w ij, in het generaal gesproken, niet bepaald ontevreden mogen zijn , toch is het zaak, dat er spoedig ver andering intreedt, hetgeen vooral geldt voor het ledental.
Ledental H et jaar 193 5 werd begonnen m et. .
Er traden in 193 5 t o e ............................
A fgevoerd moesten worden .............
57 donateurs (trices) 228 gewone leden 46 buitengewone leden 331 21 gewone leden 5 buitengewone leden ~ ÏÏ7 2 donateurs (trices) 29 gewone leden 4 buitengewone leden
322 Door den dood ontvielen o n s 2 gewone leden Eindtotaal ................................................. 320
Andermaal boekten wij dus een teruggang. U it het aantal leden, dat in 193 5 tot onze Vereeniging toetrad, b lijk t echter, dat er in de vorige jaarverslagen niet geheel vergeefs een beroep op aller medewerking werd gedaan; de onontbeerlijke hulp, die de Vereeniging in het bijzonder thans van haar leden behoeft, is reeds merkbaar. Liet bestuur spreekt de hoop uit, dat dit verderen voort gang hebben moge. Door propaganda en sam enw erking is, in weerwil van de omstandigheden, nog veel te bereiken. H un, die aan onzen oproep gehoor gaven, betuigen wij onzen hartelijken dank.
Bestuur Bij den aanvang van 193 5 bestond het bestuur u it deheeren: ir. G. de Vries, voorzitter; J. J . Schoo, vice-voo rzitter; P. van den Broek, secretaris-pennigmeester; prof. J. C. Andriessen, ir. L. W . Bast, D. C. Endert Jr., L. van H erk, prof. P. M eyer, M. Schouten, commissarissen. Aan het einde van 193 5 werd wegens h et periodiek aftreden van de heeren L. van H erk, J . J. Schoo en M. Schouten een bestuursverkiezing gehouden. De aftredende leden waren terstond herkiesbaar, doch, daar de candidaten in duplo moesten worden gesteld, werden er aan de aftredende candi daten 3 nieuwe toegevoegd, n.1. de heeren Joh. Beeuwkes, C. J. Rijneke en G. Verboom. Er kwam en in 137 stembiljetten, uitbrengende 395 stemmen, en wel op de heeren: J. J. Schoo 130 stemmen L. van H erk . . . .................. 66 ,, M. Schouten ............................ 98 „ C. J. R ijn ek e............................ 47 „ G. Verboom 39 ,, Joh. Beeuwkes ....................... 14 „ H . Voskamp ............................ 1 stem
De aftredende bestuursleden werden dus alle herkozen. Dientengevolge was bij den aanvang van 1936 het bestuur als volgt samengestelr: Ir. G. de V ries j . J. Sehoo . ... P. van den Broek. Prof, f. C. Andriessen Ir. L. W. B ast............ D. C. Enden J r ........ L. van Herk ............ Prof. P. Meyer . . . . M. Schouten ............
voorzitter vice-voorzitter secretaris-pennigmeester
kunnen uiten: Thans doet zich het geval voor, dat „Schip en W erf” het. blad in N ederland is op het gebied van scheeps- en werktuigbouw. D it is voorwaar meer, dan w ij hadden durven hopen. De wijze, waarop de hoofdredactie en de uitgevers zich van hun taak k w ijten , verdient onze dank en w aar deering.
Commissiën commissarissen
terw ijl de heer G. Zanen de functie van adjunct-secretarispenningmeester vervult. Hoewel niet behoorend tot dit verslag, zij hier nog het plotseling verscheiden op 21 Februari 1936 van den heer L. van Herk gememoreerd. Gedurende vele jaren was de heer Van H erk de Vereeniging tot hulp en steun en niet dan met de grootste waardeering kunnen wij zijner gedenken. V an de hand van den heer M. C. Koning verscheen een uitgebreide necrologie in „Schip en W erf”.
Lezingen Er werden dit jaar 9 algemeene vergaderingen gehouden, waarin de volgende onderwerpen werden behandeld: 16 Januari 193 3: „B en ig e m e d e d e e l i n g e n b e t r e f f e n d e d e R u ssisch e C en tra le P la n -o r g a n is a tie ”, door ir. H. C. Snethlage. 30 Januari 1935: „Enkele le i d e n d e f a c t o r e n bij d e c o n s t r u c tie van B n r m e is te r & W a i n - m o t o r e n ” , door ir. B. C. Kroon. 27 Februari 1935: „ O v e r s m e lt p r o c e s s e n in d e m o d e r n e staal f a b r i c a g e ”, door W . Beckers. 27 M aart 193 5: „Een n i e u w t y p e S tork -H esselm an e n k e l w e r k e n d c t w e e t a c t D ieselm o to r, ■ m e t m e d e d e c l i n g in h e t a l g e m e e n v a n b e d r i j f s resu lta ten d e r S to r k - m o to r e n o p d i v e r s e s c h e p e n ”, door C. Verolme. 24 April 1935: „H et b o u w e n v a n K a n a a lb o n ten ” , door ir. H. E. Jaeger. 2 5 September 193 5: „ R e n t a b il i t e i t s o v e r w e g i n g e n bij d e k eu z e van s c h e r p s v o o r t s t u w in gsin sta lla ties” , door ir. W . H. K ruyff. 30 October 1935: „D e o n tw ik k e li n g van d e t o e p a s s in g v a n k e ttin g tr a n s m issie”, door ir. J. K. W eber. 27 November 193 5: „ S y n c b r o n is e e r e n van scheep sd ieselm o t o r e n ” , door ir. P. E. Meyer. 18 December 193 5 : „ R e g e n e r a tie d o o r m id d e l v a n v l o e i s t o f w a r m t e ” (een regeneratie-proces van hooge kw aliteit; zijn toepassing te land, ter koopvaardij en bij de m arine), door dr. ir. W . M. Meijer.
A. B a l lo t a g e - c o m m i s s ie . Deze commissie bestond d it jaar u it de heeren Joh. Beeuwkes, J. van H erwerden en M. Schouten. Voor de onbaatzuchtige w ijze, waarop zij hun taak vol brachten, betuigen w ij dezen heeren onzen h artelijken dank. De objectiviteit, waarmede deze commissie te w erk gaat, w ordt bijzonder op prijs gesteld. B. K a s-co m m iss ie. De kas-commissie bestond in 193 5 u it de heeren C. J. A. van D aalen, K. Fekkes Jr. en G. Verboom. Ook deze heeren verdienen onzen bijzonderen dank voor de con trole der boeken en bescheiden en onze w aardeering voor de wijze, waarop zij hun taak volbrachten.
Jaardiner 193 5 H et Jaardiner 193 5 w erd den 2den M aart in R estaurant „T ivoli” te Rotterdam gehouden m et 73 deelnemers. Zooals tot nog toe steeds het geval is geweest, was ook d it weer een m aaltijd, waaraan wij m et genoegen kunnen terugdenken. Gaarne dringt het bestuur er bij leden en donateurs (trices) op aan, in den vervolge aan dezen gemeenschappelijken disch aan te zitten. Bij iedere deelnemer b lijft deze samenkomst steeds in aangename herinnering.
Excursie D it jaar werd er m et m edewerking van de K. L. M. een excursie gehouden naar het vliegveld Schiphol, w aarvan 70 deelnemers profiteerden. Onder deskundige leiding werden hier machines en w erk plaatsen bezichtigd, terw ijl gedurende eenigen tijd de gelegen heid geboden werd, om het opstijgen en landen der v lieg machines van nabij gade te slaan. H et groote aantal deelnemers moedigt het bestuur aan, ook in deze richting verder te gaan.
Sociëteitsbezoek
De voordrachten waren verlucht met lantaarnplaatjes en/of film . De drukke opkomst en de vaak bijzonder interessante debatten, die verschillende malen na de lezingen plaats hadden, bewijzen wel, dat het bestuur ook dit jaar in zijn keuze is geslaagd. Aan allen, die hiertoe hun medewerking verleenden, betuigen wij onzen bijzonderen dank.
Zooals in ons vorig jaarverslag ook geuit, is het sociëteits bezoek nog immer voor veel verbetering vatbaar. Ook dit jaar werden er to t bevordering van het clubbezoek eenige wedstrijden gehouden, en wel een b i l l a r d w e d s t r i j d m et 45 deelnemrs, w aarvan de regelingscommissie bestond u it de heeren J. J. de Puy, K. Fekkes J r., P. F. de D ecker en H . J. Verfürden, alsmede een b r i d g e - w e d s t r i j d m et 28 deelnemers, waarvan de wedstrijdcommissie bestond u it de heeren J. J. Schoo, J. K. Kalkman en E. E. Th. K olff van O osterwijk. Beide wedstrijden zijn een volledig succes geworden. Genoemde, heeren, die zich de moeite getroostten, deze w ed strijden te organiseeren en te regelen, m aken aanspraak op onzen hartelijken dan k; vooral de heeren De P uy en K alkm an hebben ons door hun nauw gezette zorgen en groote toew ijding in dit verband bijzonder verplicht. H et bestuur hoopt, dat de leden m et deze w edstrijden zullen voortgaan en spreekt de verw achting u it, dat de belangstelling hiervoor nog steeds toeneme.
„Schip en W e rf”
Zij, die ons ontvielen
Ons Vereenigingsorgaan „Schip en W erf” ontstond, zooals bekend, door de behoefte, die zich in het interne leven der Vereeniging deed gevoelen, om zich meer naar buiten te
Bij een terugblik op het vereenigingsleven van 193 5 zien w ij helaas weer verschillende openingen, achtergelaten door hen, die voor altijd van ons gingen, n.1. ons eere-lid, de heer
E. H. J . Savenije, en de gewone leden der A fdeeling, de heeren A . Bijlo en J. P. C. van Oudheusden. W ij alle weten, w a t deze heeren voor de V ereeniging zijn geweest, in het bijzonder de heer E. H. J. Savenije, over wien ook een uitgebreide necrologie in „Schip en W e rf” is v er schenen, w aarnaar w ij voor bijzonderheden verw ijzen. Ook de heeren Bijlo en V an Oudheusden zullen w ij voortaan noode missen. Hiermede eindigen w ij het verslag van onze A fdeeling over het jaar 193 5. Zooals in den aanhef reeds gezegd, kon dit niet bepaald optim istisch zijn. Daarvoor zijn w ij nog te veel m et
groote en dreigende moeilijkheden omgeven. De toekomst echter w ettig t eenigerm ate de hoop op een verandering ten gunste. N iet u it het oog verloren mag worden, dat onze V ereeniging zich, in tegenstelling met tientallen andere instellingen en in w eerw il van de depressie, fier en staande houdt. In het interne leven der V ereeniging vinden w ij verschillende symptomen, die doen verw achten, dat zij zich als weleer reeds eenige malen ook thans zal handhaven, om eerlang de vruchten te plukken van tijden en toestanden, waarop w ij alle w achtende zijn en die zeker zullen aanbreken.
JAARVERSLAG V A N DEN PENNINGMEESTER DER AFDEELING „ROTTERDAM” OVER HET JA A R 193 5 M ijn e H e e r e n ! Door den teru g gan g van het aantal leden en dona teurs (tric e s), moesten w ij aan contributie en donatie, verge leken m et 1934, een bedrag van ƒ 5 8 5,32 derven. D it w erd echter allereerst gecompenseerd door mindere uitgaven. V erder ontvingen w ij aan ex tra bijdragen ƒ 1663,32 of ƒ 319,46 meer dan het vorige jaar. A lle inkom sten bedragen ƒ 11.270,15. H ier staat een totaal aan uitgaven tegenover van ƒ 10.25 6,77, hetgeen dus een voordeelig saldo zou geven van ƒ 1013,3 8. Van dit bedrag hebben w ij echter ƒ 625,— af geschreven op de verbouw ingsrekening, die daarna op de balans voorkom t met ƒ 500,— .
Onze boeken sluiten met een voordeelig saldo van ƒ 3 88,3 8. H et aantal effecten in de N. V. Technische Scheepvaartclub bleef ongew ijzigd en bestaat u it 48 8 stuks. D it effectenbezit is op de balans aangegeven met ƒ 1,— . Voor de verdere bijzonderheden meen ik U naar de balans en verlies- en w instrekening te mogen verw ijzen, die hier geteekend door den accountant en de commissie to t nazien der rekening en verantw oording voor de leden en dona teurs (trices) ter inzage liggen, en overigens, evenals alle bescheiden, zullen worden gepubliceerd in ons tijdschrift „Schip en W erf” .
VERLIES- EN W IN STREK EN IN G OVER 193 5 Lezingen ....................................... Telefoon .............................................................................. T ijdschriften ................................................................... Salarissen ........................................................................... Algemccne o n ko sten ...................................................... Belastingen............................................................................. D rukw erken ...................................................................... H uur c lu b lo k a le n ............................................................ A fsch rijvin g op de verbouw ingsrekening . . . . Porti en zegels ................................................................. Bijdrage hoofdbestuur over 193 5 .......................... Voordeelig saldo ..............................................................
ƒ
224,20 207,— 63,20 3075,— 45 3,69 424,50 215,09 5000,— 62 5,— 133,87 460,22 388,38
105,— 2866,90 6606,45 28,48 1663,32
Entree-gelden . . D o n a tie ............... C ontributie . . . . Deposito-rente . E xtra bijdragen
ƒ 11270,15
ƒ 11270,15 B A L A N S O VER 193 5 R. Mees & Z o o n e n ............................... Kas .............................................................. Effecten .................................................... Inventaris ................................................. Giro ............................................ ............... H oofdbestuur . . .................. ............... N. V. Technische Scheepvaartclub V erbouw ingsrekening .......................
291,19 ƒ 207,21 35 33 1— 33 123 5,— 497,26 33 652,15 33 4414,73 33 500,— 33 ƒ
ƒ 6274,94 75,— 33 100,— 31 500,— 33 460,22 33 388,38 35
K apitaalrekening . ....................... Salarissen, nog te b e t a le n ............ Contributie, vooruit ontvangen Crediteuren ....................................... B ijdrage h o o fd b e stu u r.................. Voordeelig s a ld o ...............................
7798,54
ƒ
7798,54
H et effectenbezit, bestaat u it 48 8 aandeelen N. V . Technische Scheepvaartclub R otterdam , 10 Ju li 193 6 (ic.g .)
C. E n d e r t J r ., v o o r z i t t e r P. v. D. B r o e k , s e c r e t a r i s - p e n n i n g m e e s t e r D.
D e k a s co im n issic: ( w . g . ) C. J. A. v. D a a l e n K. F e k k e s J r . G. V e r b o o m
De a c c o u n t a n t : ( w . g . ) H . W . H o ltappel
JA A R V E R S L A G V A N DEN SE C R E T A R IS D E R A FD E E LIN G „ A M S T E R D A M ”
OVER HET JA A R 193 5 M ijn e H erren ! Het is een goed gebruik, dat w ij, als wij een langen weg hebben afgelegd, even tot rust komen en een blik achter ons slaan om nog eens de revue te laten passeeren, w at ons op dien tocht wedervoer. Bij het afsluiten van het vereenigingsjaar 193 5 wil ik ook met U eens zien, w at er ons aan vermeldingswaard is gepasseerd en dan w il ik met U beginnen daar, w aar het vorige verslag van den jaarlijkschen tocht is geëindigd. W ij spraken daar van wolken, die nog steeds het uitspansel bedekten, doch hadden ook een lichte streep ontdekt, die ons de hoop deed koesteren, dat de zwaarste economische depressie voorbij zou zij n en ofschoon wij nog niet kunnen spreken van een herstel van normale verhoudingen, wij mogen toch met dankbaarheid constateeren, dat verschillende onzer scheeps werven en machinefabrieken een behoorlijk emplooi hebben, en wat onze Afdeeling betreft, ook hier zijn symptomen, die ons met blijde hoop vervullen. Immers, het vorige jaarverslag herinnerde U er aan, dat w ij 6 donateurs (trices) hadden, 53 leden en een eere-lid en hoewel het aantal donateurs (trices) gelijk bleef, het aantal leden ging met 8 vooruit, terw ijl ons een lid door den dood ontviel, zoodat de netto-winst 7 leden bedroeg. Aan het einde van het verslagjaar hadden wij dus 60 gewone leden. Hierbij doet zich het verschijnsel voor, dat heeren, die ons een paar jaar geleden verlieten, thans in ons midden zijn teruggekeerd. W ij boeken dus een groote voor uitgang. Na eenige jaren van teruggang, kwam deze het vorige jaar tot staan en gaan wij nu weer in stijgende lijn, hetgeen ons m et goede hoop voor deze Afdeeling vervult. De doffe klanken, die w ij wel eens van deze tafel lieten hooren, hebben dan ook als vanzelf plaats gemaakt voor een meer hoopvol stemmend geluid. De ballotage-commissie bestond uit de heeren B raggaar, Klein en Leffers, terwijl de kas-commissie was samengesteld u it de heeren Kruseman en Puinbroek als leden en de heeren W. D uinker en Jüngeling als plaatsvervangers. W ij zijn nog steeds gehuisvest in Krasnapolsky en gevoelen ons daar volkomen op ons gemak. Met onze speciale wenschen wordt door de directie rekening gehouden en er is geen enkele reden om verhuizing te overwegen. Bovendien een oud spreek woord zegt: „verhuizen kost bedstroo” en dan komt de kas in verdrukking.
Het Jaardiner te Rotterdam was een succes als altijd en toen onze voorzitter er bij terugkom st rapport over u itb rac h t kwam hij tevens m et een voorstel om het nu ook hier to ch weer eens te probeeren en daar hij een groote deelname v a n Rotterdamsche vrienden toezegde, zijn w ij van dezen k an t m e t de voorbereidingen begonnen, zoodat w ij aan ons verslag ditmaal kunnen toevoegen: het Jaardiner onzer A fd ee lin g werd eindelijk weer eens gehouden. Er was v rij veel anim o, zoowel van leden onzer A fdeeling als van onze vrienden u it Rotterdam. De geest aan tafel was gezelllig, kam eraadschappe lijk , het stoffelijk gedeelte was door Kras goed verzorgd en onwillekeurig rijst de overw eging bij ons op: kunnen w ij d a t nu niet geregeld blijven volhouden. De kosten behoeven to ch voor ons geen beletsel te zijn. W ij komen op dit p u n t n o g nader bij de behandeling van de agenda terug. Er werden in het afgeloopen jaar gehouden: 1 bestuurs vergadering, 6 algemeene en 3 5 huishoudelijke vergaderingen. Van de 6 algemeene waren er 5 gew ijd aan voordrachten o ver een technisch onderwerp en wel: 1. E enige m e d e d e e l i n g e n b e t r e f f e n d e d e R u s s is ch e p l a n o rg a m sa tie, door ir. H. C. Snethlage. 2. D u r fe r r ie t, door D ipl. Ing. C. A lbrecht. Deze voordracht werd gevolgd door een bezoek aan de G. E. aan de H oogte Kadijk voor het in w erkin g demonstreeren van electrische ovens. 3. D e p r a ctijk d e r m o d e r n e s m e e r t h e o r i e , door ir. W . A . Staring. 4. Een n i e u w t y p e S to r k - H ess elm a n e n k e h u e r k e n d e 2 - t a c t d ie s e l m o t o r , door C. Verolme. 5. H e t s y n c h r o n i s e e r e n v a n s c h e e p s d i e s e l m o t o r e n , door ir. P. E. Meyer. Een algemeene vergadering was gewijd aan het uitbrengen van het jaarverslag. Op deze vergadering was het v o ltallig bestuur en 5 leden tegenwoordig. Over het bezoek der vergaderingen, waarop een voordracht werd gehouden was de opkomst v rij goed, het m axim um aan tal bezoekers was aan leden 21, aan ■introducé,s 52 m inim um , resp. 6 en 17, gemiddeld 14 en 29. Bij een bezoek aan de G. E. waren aanwezig 3 leden. Op de 3 5 huishoudelijke vergaderingen, w elke d it ja a r werden gehouden, waren aanw ezig gemiddeld 4 leden, m ax i-
STAAT V A N ONTVANGSTEN EN UITGAVEN GEDURENDE H ET JA A R 193 5 O n tva n gsten Saldo op 31 December 1934 ..................................... Donaties ............................................................... Contributies .................................................................... Gekweekte rente
ƒ 1427,01 M 260, „ 926,05 >s 24,96
U itg a v e n Kosten ïncassobank ............... Z a a lh u u r...................................... Kantoor-onkosten .................. Kosten voordrachten ............. Algemeene onkosten ............. Kosten hoofdbestuur 1934 Saldo op 31 December 193 5
ƒ 2638,02 Accoord bevonden D e k ascom m issie: (w. g.) K r u s e m a n
„
J . F. G.
P uinbroek
6,50 183.80 350,18 128.80 131,89 100,— 1736,85 ƒ 2638,02
Amsterdam, 15 Jan u ari 1936
wekten toon te doen hooren; onze A fdeeling is w aarschijnlijk over het laagte-punt heen en er zou dus aanleiding zijn om dit verslag met een juichkreet te besluiten, ware het niet, dat wij ook ditmaal weer een tegenslag moeten boeken. U weet het allen, die op de algemeene vergadering van 20 Jan u ari aan wezig waart, dat onze voorzitter den wensch heeft te kennen gegeven om zijn bestuursfunctie neer te leggen. De door hem aangevoerde motieven nopen ons, het hoofd te buigen en in dit besluit te berusten. W ij danken hem voor hetgeen hij in dien korten tijd voor onze A fdeeling heeft gedaan en wij wenschen hem gaarne veel succes toe in den nieuwen w erk kring en hopen, dat hij onze A fdeeling niet zal vergeten. W ij van onzen kant zullen altijd met veel genoegen aan dezen tijd terugdenken.
m um aantal 7, m inim um 1. D it laatste kwam driemaal voor, die eene bezoeker was U w secretaris, die tweemaal daarvoor uit Doorn moest kamen. Over het slechte bezoek der huis houdelijke vergaderingen is reeds dikw ijls gesproken en het heeft geen n u t in herhalingen te vervallen. Toch achten wij het n u ttig om de gelegenheid te blijven scheppen, om V rijdags avonds bij elkaar te komen, misschien, dat op den duur de kleine kern w at grooter w ordt en dan zal ondergeteekende zich voor zijn moeite ruim beloond achten. M et de A fdeeling „R otterdam ” en het hoofdbestuur werden prettige relaties onderhouden. Hiermede meent ondergeteekende aan het einde te zijn van zijn verslag. W as de toon in de drie voorgaande jaren in m ineur gesteld, er is nu ongetw ijfeld reden om een meer opge-
DE WERELDSCHEEPSBOUW IN HET DERDE KWARTAAL VAN 1936 Volgens de scheepsbouwstatistiek van Lloyd’s Register of Shipping, w aarin alleen zeeschepen van ten minste 100 registerton bruto inhoud worden opgenomen, is de hoeveelheid onder handen w erk in de scheepsbouwnijverheid over de geheele wereld, zonder Rusland, in het afgeloopen kw artaal weer ver der toegenomen. W el is het aantal onvoltooide schepen in den loop van het k w artaal m et 7 verminderd tot 581 (vorig jaar slechts 2 8 8 ), doch de bruto inhoud is met 160.432 ton gestegen tot 2.111.437 (1 .1 97.969) ton. Doordat in een niet genoemd land het w erk aan een groot motorschip van ongeveer 10.000 ton voor onbepaalden tijd werd stilgelegd, doch elders de voltooiing van een klein motorscheepje (150 ton) werd hervat, is de
tonnen-inhoud van de schepen aan de werven, waaraan niet wordt gewerkt, vermeerderd met 98 50 ton tot 12.688 (26.688) ton. H et aantal onderhanden stoomschepen is m et 30 af genomen tot 239 (1 1 7 ), doch de bruto inhoud is desondanks belangrijk g e s t e g e n n.1. met 96.707 ton tot 856.126 (4 7 9 .1 2 1 ) ton; het aantal onderhanden motorschepen is gestegen met 23 tot 328 (163) en de bruto inhoud met 64.228 ton tot 1.248.459 (715.983) ton. De sterke stijging van den bruto inhoud der onderhanden stoomschepen is voor een deel te verklaren u it het feit, dat in Groot-Brittannië een begin is gem aakt met het bouwen van
T a b e l I. O v e r z ic h t v a n d e in a a n b o u w zijn d e w ere id to n n a g e op 30 S e p te m b e r 1936 Stoomschepen Staal
LAND Aantal
A rg en tin ië ................. België ............................. Engelsche Dominions D anzig ........................... D enem arken .............. E stland ........................ Finland ........................ F ra n k rijk ...................... D uitschland ................. Engeland en W ales c § Schotland ............ Ierland ........................... N e d e r la n d ................. Italië ............................. Japan ............................. N oorw egen ................. R usland f ................... Spanje ........................... Z weden ........................ . « ' A tlan tisch e K u st 6ü ïG G u lf P o r t s .......... P acific K u st . . . . > jj G roote M eren . . T otaal
...........................
Motorschepen Hout
Bruto tonnage
Staal
Bruto Aantal Aantal tonnage
1.130 1.273 13.560 3.275 — 2.050 41.050 103.908 214.341 ‘2 39.957 5.200 36.150 — 98.505 13.271 —
— —
—
—
— — — — ,— — — .—. — —
3.550 4.300 73.890 __ ---
2 .— — __ __
276 — _ __ —
1
440
—
237
855.850
2
1 4 2
2 — 2 5 38 63 47 1 2 — 38 12 _ 3 3 13 _ —
— — —
— — — — — __ — — —
Zeilschepen
—
1 11 2 3 19 1
Hout
Bruto tonnage 2.550 13.024 1.410 14.350 78.740 150
_
_
9 74 38 50 10 39 ‘2 20 5 — 4 21 12
___ _
19.184 320.356 195.440 207.133 64.090 102.325 3.360 77.296 6.310 — 20.363 107.460 13.849 __ __
—
—
—
276
321
1.247.390
— —
Totaal Hout
Staal
Bruto Aantal Bruto Aantal Bruto Aantal tonnage tonnage tonnage
— __ — —
— — — __
1 — — — — — — — .— —
300
[,2 --I ---
_ 3
_ __ _ . . _ — — 330 — — 100 __ _
— — — — — — — —
— — — — — — —
6 4 —
940 1.470
2 — — __ — — __
2.000 — —
1 1
1.262 1.180
—
339 —
—
7
1.069
14
*f* G e e n g e g e v e n s o n tv a n g e n
_ _
— — .— • __
— .— — — — — — __ __ __ __ ___ — — __ — — __ __
— — — —. — — — — —
_ __ — — .— — — — —
Aantal
Bruto tonnage
1 12 6 5 21 2 2 14 112
2.550 14.154 2.683 27.910 82.015 450 2.050 60.234 424.264
11219 J 43 2 58 19 —
928.571
9 25
140.475 3.360 175.801 19,911 — 24.189 111.860
31
90.960
581
2.111.437
■
_ __
__
—
—
~
6.852
—
—
T a b e l II. O v erzich t van de op sta p el g e z e tte e n te w a te r g ela ten to n n a g e op 3 0 S e p t e m b e r 1936 TE W A T E R GELATEN
OP STAPEL GEZET LA ND
Stoomschepen Aan tal
Bruto tonnage
1 1 2
660 12.000 3.275 —
België ............................ Engelsche Dominions. Danzig ......................... Denemarken ............... Finland ......................... F rankrijk .................... D uitschland ............... Gr. B rittannië en Ierl. N e d e rla n d ............... Italië .............................. Japan ........................... Noorwegen ................. Spanje ............................ Zweden ......................... Ver. St. van Amerika Joegoslavië ............ T o taal ............................
— 1 17 46
28.000 52.502 184.585 3.150
1 — 24 2
4 3
9.160 1.684
—
Aan tal
—
9 —
_ —
—
—
—
7
1.490 2.000
45.663 5.600
14 3
23.786 1.010
—
9 14
34.460 3.853
—
2
4 4 1 11 —
4 53 80 21
— —
—
—
Aan tal
— — — —
— —
34.940 — 2.600 116.084 107.101 13.529
3 36 27
_
—
—
— 1 2
— 1.300 2.050
—
—
29
5 1 .17 2 89.725
—
38 5
69.449 4.610
21. 12
24.423 7.104
9
34.460 5.773
—
—
—
—
17
1
—
97 334.175
10
34S.207
140
4.670
247
STOOM LAND
Aan
A rgentinië ......................... D anzig ................................ Denemarken .................... F ran k rijk ........................... D uitschland ...................... Gr. B rittannië en Ierland N e d e rla n d ...................... Japan ................................... Spanje ................................ Zweden .............................. V er. Staten van Amerika
tal
Tonnage
i
12.000
1
_ _ 2
_ _
1
28.200 4.280
1
3.150
TO TAAL
MOTOR Aan tal Tonnage
.— 5 1 14 25 6 6 3 7
Aan
tal
Tonnage
2.550
i
_
i
5 1 16 26
2.550 12 .000 46.850 15.456 123.270 202.030
45.170
7
48.320
6 3 9
45.400 20.220 62.000 77 .140
82
655.236
46.850 15.456 95.070 197.750
— .— __
— _ _
8
67.140
1
45.400 20.220 62.000 10.000
13
114.77 0
69
540.466
7
in Nederland een begin is gemaakt met het bouwen van een derde kleiner tankstoomschip. Inmiddels zijn in ons land nog twee dergelijke schepen besteld, doch nog niet in de statistiek
687.052
114
Aan tal
Bruto tonnage
—
.—
34
500 1.060 8.350 12.940 — 5.988 76.295 119 .9 5 5
4 9 2 7 2 4 48 84
500 2 .2 10 8.350 14 .2 4 0 2.050 5 .988 1 2 7 .4 6 7 2 12 .0 8 7
17
10.451
650 —
15.401
3.360 44.636 2.160
1 — 1
19
2 14 1
—
—
2 36 13
3 ,360 69 .759 9.2 64
9
11 1
36.868 2.285 11 6
— 7
— 5.988
—
—
— 9 18 1
— 56 .868 8.2 73 116
129
324.964
15
10 .395
258
5 1 5 .9 3 3
4 5 2 6 — 4 19
500
180.574
Totaal
Bruto tonnage
___
Bruto tonnage
Zeilschepen Aan tal
Aan tal
5
45
Motorschepen
Bruto tonnage
—
T a b e l III. O v erzich t van d e in aan b ou w zijn d e ta n k s c h e p e n op 30 S e p te m b e r 1936
................................
9.160 2.344 12.000 38.215 — 30.600 168.586 293.176
Aan tal
4.300 —
een zusterschip van de O n een M ary. U it de statistiek van de onderhanden groote tankschepen, van ten minste 1000 bruto ton, b lijk t dat onderscheidenlijk in Duitschland en in D antzig twee zeer groote tankstoomschepen op stapel zijn gezet, terw ijl
T otaal
Bruto tonnage
18.679 —
— 1.180
1
Stoomschepen
Totaal
Bruto tonnage
— —
—
740
'2
Bruto tonnage
18 —
_
—
Zeilschepen
Motorschepen Aan tal
1
650
—
— — — — — 2.407
— — —
— 5
700
vermeld. H et aantal onderhanden groote tankschepen is d aar door met 3 gestegen tot 13 ( I ) en de inhoud daarvan is m e t 25.350 ton toegenomen tot 114.770 (40.600) ton. Bij d em o to rtankschepen was het aantal gereed gekomen vaartuigen ju is t gelijk aan het aantal op stapel gezette vaartuigen, zoodat h ie r van thans nog 69 (3 9 ) schepen in aanbouw zijn, doch de inhoud verminderde m et 26.740 ton tot 540.466 (290.98 5) to n . Zonder de tankschepen en de vaartuigen, w aaraan lie t w e rk voor onbepaalden tijd is stilgelegd, zijn thans voor de algem eene vracht- en passagiersvaart in aanbouw 223 (1 0 4 ) stoomschepen, met 738.669 (417.833) ton en 258 (1 2 1 ) motorschepen m e t 697.993 (418.998) ton bruto inhoud. De toeneming van het onderhanden werk was in het afg e loopen kw artaal bijzonder groot in G root-Brittannië en in Duitschland. In eerstgenoemd land steeg de onderhanden scheepsruimte met 79.839 ton tot 928.571 (5 30.5 54) ton, b ij onze Oosterburen met 59.085 ton tot 424.264 (2 6 8 .3 4 0 ) ton. Japan ging vooruit m et 18.990 ton tot 175.801 (6 1 .30 5 ) to n , F rankrijk met 14.930 ton, Denemarken m et 10.395 ton en België met 8 500 ton. Daarentegen daalde het cijfer voor Zw eden met 12.390 ton, voor Noorwegen met 6040 ton en voor Italië met 6925 ton, zoodat in laatstgenoemd land thans nog slechts 2 motorschepen van samen 3 3 60 ton in aanbouw zijn. In ons land daalde de onderhanden scheepsruimte, door h e t gereedkomen van een tw eetal groote tankschepen, m et 7530 ton, doch bedroeg toch nog 140.475 ton, tegen verleden jaar aan h et einde van het derde kw artaal slechts 62.645 ton. Inmiddels z ijn nieuwe opdrachten ontvangen voor 5 nieuwe schepen, w elke
T a b e l IV. O verzich t van de in aan b ou w z ijn d e h a n d e ls s c h e p e n o p 30 S e p te m b e r 1936 LAND
STOOMSCHEPEN Aantal
Bruto tonnage
Groot Brittannië en I e r la n d .......... O verige landen ...................................
11 1 128
459.498 396.628
T o taal .
239
856.126
..................................
MOTORSCH EPEN Aantal
TOTAAL
ZEILSCH EPEN
Bruto tonnage
Aantal
Bruto tonnage
Aantal
Bruto tonnage
98 230
466.663 781.796
10 4
2.410 4.442
219 362
928.571 1.1 8 2 .8 6 6
328
1.248.459
14
6.852
581
2 .1 1 1 .4 3 7
T abel V.
O v e r z ic h t v a n d e in a a n b o u w z ijn d e sch ee p sm a c h in e= in sta lla ties op 3 0 S e p te m b e r 1936 STO O M M ACH IN ES Zuigerinachines
LAND
Aantal
België ................................................. Engelsche Dominions....................... Danzig .............................................. Denemarken ..................................... Finland .............................................. Frankrijk .......................................... Duitschland ..................................... Groot Brittannië en Ierlan d ......... N ederland ....................................... Italië ................................................... Japan ................................................. Noorwegen ....................................... Rusland f .......................................... Spanje ................................................. Zweden .............................................. Zwitserland ....................................... Vereenigde Staten van Amerika . .
ipk
j
Aantal
i
_ 2 3 40 104
3
5.500
—
Totaal .................................................
5
— 1 55
—
33 14
48.990 2 0 .100
—
—
1 3
850 2.750
—
—
apk
Aantal
_ —
—
ipk
Aantal
pk
18.600 2.500 81.380
5 1 1 27
13.960 304.630 367.130
2 11 167 225
19.000 1.500 2.500 84.340 3 .0 5 0 29.820 407.498 885.67 5
4
--
1.350 3.050 11.060 54.690 169.285
i
|
_
400 1.500
i
TOTAAL
OLIEMOTOREN
Turbines
1.610
1 21
—
—
—
15
4.800 48 .178 349.260
7 92 106
1
34.000
34
69.120
38
108.620
—
18 41 12
79.330 132.965 8.566
18 81 26
79.330 2 3 0 .15 5 28.666
—
—
—
_
—
2.530 154.270 46.700 12.300
3 51 5 30
8.380 15 7.02 0 46.700 6 4 .14 6
1.293.981
691
2 .156.4 00
— 7 — —
48.200
1
5.000
—
4
12.646
11
39.200
1 48 5 15
210
33 2 .17 1
76
530.248
405
— —
— —
■f* G e e n g e g e v e n s o n tv a n g e n
8000 ton en 2 motorschepen van meer dan 4000 doch minder dan 6000 ton, benevens 27 kleinere motorschepen. Te water gelaten zijn in het derde kw artaal van d it jaar 258 zeeschepen met samen 5 15.933 ton bruto inhoud, tegen 230 schepen met 466.812 ton in het voorafgaande kw artaal en slechts 119 schepen met 263.467 ton in het derde k w artaal van 193 5. Hiervan zijn 114 (54) stoomschepen m et 180.574 (104.606) ton en 129 (5 8 ) motorschepen m et 324.964 (155.106) ton. Op stapel gezet werden 247 schepen met 687.052 ton, tegen
nog niet in de statistiek voor het afgeloopen kw artaal zijn op genomen, en Waarvan de gezam enlijke inhoud den geringen achteruitgang overtreft. Op 30 September bestond de op Nederlandsche werven onderhande nieuwe scheepsruim te uit 2 (1 ) stoomschepen met 36.150 (3 1 0 0) ton, 39 (2 8 ) motor schepen m et 102.325 (5 9 .54 5 ) ton en 2 (0 ) andere vaartuigen m et 2000 (0 ) ton bruto inhoud. H ierbij was 1 stoomschip van 3 3.000 ton, 3 motorschepen van meer dan 10.000 ton elk, 1 motorschip van meer dan 8000 ton doch m inder dan 10.000 ton, 6 motorschepen van meer dan 6000 doch m inder dan
T a b e l V I. G rootte v a n d e in a a n b o u w z ijn d e stoom= en m o to r sc h e p e n op 3 0 S e p te m b e r 1936
LAND W A A R GEBOUWD W O RD T
A rgentinië ................................. België ......................................... Engelsche Dominions .......... D anzig ...................................... Denemarken ............................ Estland ...................................... Finland ...................................... F ran krijk ................................. D uitschland ............................ Groot B rittannië en Ierland N ederland .......................... Italië ............................................ J a p a n ............................................ Noorwegen ............................... Spanje ......................................... Zweden ...................................... V er. Staten van A m erika . . T o taal .........................................
Beneden 2.000 Ton a oo co
1 4 1 2
L. O 0
s
9 2 1 5
_
2 1 26 54
0
18 11 5 3 3 131
163
_
4.000 tot 5.999 Ton S o 0 CO
6.000 tot 7.999 l'on
o 'o £
Ë O o CO
uo o £ •M
8.000 tot 9.999 Ton uo a 0o 0 g CO
1 1
—
—
_
3 6 15
1
_ 11 1 —
_
8
_
1
.
_
_
—
—
a o0 co
1
.—
4
___ _
1
_
____
O s
15.000 tot 19.999 Ton uo a o0 o CO £
20.000 tot 24.999 Ton uo a 00 o co £
25.000 tot 29,999 Ton uo 0o 0 o CO £
,—
—
—
—
—
—
—
—
,—
____
.—
____
____
____
____
____
10.000 tot 14.999 Ton Ut
O
—
30.000 40.000 Ton tot 39.999 en Ton daarboven u a a O ou 00 o0 0 0 co co £ s
—
—
1
—
_
___
_
. _ 3 5
_ 1 1 2 1 7
____
1 22
30
15 22 2
_ ____
------
2 13
6 5
_ _
_
__ _
6
2
3
6
___ _ —
1 ___
_
—
2
____ ____
_
—
—
23
1
_
2
—
2
_ ____
— .
10 6
2
_
I
____
1
1 3
_
1
—
1
_
_
—
1 1
—
„
—
—
—
—
—
—
.—
—
_
—
—
—
_
1
____
_
—
41
____
_____
—
—
2 58 19
—
—
—
____
29
—
—
3
—
—
—
1
____
1 12 6 5 21 2 2 14 112 209
1 ___ _ —
< < H O H
— .
3 2
—
—
—
____
—
— -—
—
_
—«
3 40
2
—
—
_ _
_
—
8 37 36 27 1 11 5 1 4 14
—
2.000 tot 3.999 Ton u S o o o o £ 6o
9
2 7
_
—
4
—
4
—
—
1
—
—
—
—
—
—
45
22
22
5
40
3
23
2
2
4
1
1
2
1
—
—
—
1
—
25 29 56 7
iS c n i p
en
241 schepen met 672.774 ton in het vorige kw artaal en slechts 104 schepen met 304.831 ton verleden jaar. H iervan zijn 97 (4 3 ) stoomschepen met 334.173 (139.132) to n en 140 (3 3 ) motorschepen met 348.207 (144.139) ton. In Nederland werden 19 zeeschepen met 13.401 ton bruto inhoud te water gelaten, tegen eveneens 19 schepen m et 24.700 ton in het vorige kwartaal en 13 schepen m et 9322 ton in het derde kw artaal van 1935. Op stapel gezet werden in ons land 21 zeeschepen met 18.679 ton, tegen 16 schepen met 31.942 ton in het vorige kw artaal en 13 schepen met 9457 ton verleden jaar. H et aantal onderhanden scheepsmachines is over de geheele wereld, zonder Rusland, eveneens verder gestegen met 27 tot 691 (4 4 0 ), met een gezamenlijk vermogen van 2.15 6.400 (1 .2 67 .0 37 ) pk. In ons land zijn thans onderhanden 3 (3 ) stoomzuigermachines met 5 500 (3700) ipk, 1 (0 ) stoom turbine met 34.000 (0 ) apk en 34 (30) oliemotoren met 69.120 (50.131) ipk.
VEREENIGIN G VAN TECH N ICI OP SCHEEPVAARTGEBIED O p g e r ic h t l J u li 1898 S e c r e t a r i a a t : W c a t n i e u w l a n d 12, Ro tt er d am
B A LL O T A G E
Voorgesteld voor het geiuoon lidmaatschap, de heeren; C. W . BOUDEWIJNSE, van de Alum inium Industrie A .G ., Neuhausen, Zw., Olympiaplein 156, Am sterdam Z. Voorgesteld door G. Zanen, C. L. S. CRAM ER, directeur van de N. V. Droogdok M ij. „Soerabaya”, Oranjeplein 27, Haarlem. Voorgesteld door H. H. Jüngeling. L. W . KEUKELAAR, bedrijfschef bij Niehuis & Van den Berg, Mathenesserdijk 106a, Rotterdam. Voorgesteld door M. Schouten. Ir. G. LAN G ELAAR Gzn., adjunct-inspecteur bij L. Sm it & Co’s Internationale Sleepdienst, Fred. H endrikstraat 8, Maassluis. Voorgcsteld door ir. W . van Beelen. Voorgesteld voor het b u i t e n g e w o o n lid m a a tsch a p , de heer: S. A. LAN TIN G , handel in oliën en vetten, W illem skade Z.Z. 65, Leeuwarden. Voorgesteld door J. van der Graaf. Eventueele bezwaren schriftelijk binnen 14 dagen aan het algemeen secretariaat, W estnieuwland 12, Rotterdam.
INSTITUUT VOOR SCHEEPVAART EN LUCHTVAART De verzam eling van het Instituut voor Scheepvaart en L uchtvaart, aan het H aringvliet 68 te Rotterdam , werd ge durende de maand October bezocht door 1131 personen, terw ijl het aantal bibliotheekbezoekers 1069 bedroeg. Uitgeleend w er den 1243 boeken; 92 inlichtingen werden verstrekt. T en behoeve van de verzameling werden navolgende modellen en voorwerpen ontvangen: Model van de Short-Mayo vliegtuigcombinatie. Diverse constructieteekeningen van een W righ t-, B lériot-, N ieuport-, Farm an- en Etrich-vliegtuig.
W
erf
Diverse vliegtuig-onderdeelen. Een Alvor-olieglas. Een electrolyt-apparaat. Een verbrande brandstofnaald van een motor. Een monster D. M. boiler enamel.
NIEUWE UITGAVEN „Zuigerstoommachines.” H andleiding ten dienste van m iddelbaar technisch onderwijs, m achinistencursussen, zelfstudie voor nijverheidsakten, door ir. L. Th. H. Hesselfelt. Deel II. U itgave van de N. V . Uitgevers-M ij. JE. E. K luwer, Deventer, Tweede druk. Hoewel in de laatste jaren de aandacht meer en meer w o rd t geconcentreerd op de ontw ikkeling van de verbrandings motoren, is toch de kennis en bestudeering van de stoom machine, en w at hiermede samenhangt, noodzakelijk. „Zuigerstoommachines” is speciaal samengesteld als han d leiding bij de studie aan M iddelbaar Technische-, M achinisten of andei'e Nijverheidsscholen. H et behandelde tweede deel bespreekt de stoom verdeeling door kleppen en kranen, tevens de gelijkstroom -m achine. V erder worden verschillende organen behandeld w elke nauw samenhangen met de w erking van een stoommachine, zooals vliegw iel, condensatie-inrichting en regulateur. Als aanhangsel v in d t men nog een beschrijving van de hydraulische klepbew eging en de hydraulische regulateurs. A an de hand van een groot aantal afbeeldingen w orden constructie-onderdeelen uitvoerig besproken. Tevens w orden berekeningsmethoden aangegeven, van welke kan worden ge b ru ik gem aakt om hoofdafm etingen te bepalen. De behandeling van sterkteberekeningen is door den schrijver in het algemeen vermeden. In enkele gevallen is hierop een u it zondering gem aakt; zoo w ordt een berekening aangegeven van den cylinder in verband m et de sterkteleer en getoetst aan de practische ervaring. H et boek is overzichtelijk samengesteld en verdient aan beveling bij een studie van d it onderwerp. Ir. M. C. d. J. „Vlakke driehoeksmeting, logarithm en en reken liniaal, met vraagstukken ten behoeve van scheepsw erktuigkundigen” , door F. J. Cherpion. Tw eede druk, herzien en aangevuld door D. E. Keus, K apitein ter zee B. D., lid der examen-commissie voor scheepsw erktuigkundigen. U itgave: N ijgh & V an D itm ar N. V., Rotterdam. In 1904 verscheen van de hand van den bekenden leeraar aan de Academie van B. K. en T. W . te Rotterdam , F. J. Cherpion, een wiskunde-boekje over vlakke driehoeksmeting en loga rithm en, dat geheel aansloot bij het door hem gegeven onder w ijs, maar door zijn groote duidelijkheid in de afleidingen uiterm ate geschikt was als repetitorium en voor zelfstudie. H et was dan ook te betreuren, dat door het overlijden van Cherpion het boekje in vergetelheid geraakte en het 32 jaar duurde, alvorens een tweede druk ervan verscheen. W ij juichen het dan ook ten zeerste toe, dat D. E. Keus bereid is gevonden een h erdruk te bewerken. Deze is hierin geslaagd. In groote lijn en is de gevolgde behandeling van de leerstof onveranderd ge bleven, doch door de uitbreiding van den exameneisch m et „kennis van de rekenliniaal” , w aarvan de in rich tin g berust op logarithm ischc bewerking, werd na de behandeling der logarithm en een hoofdstuk over „de rekenliniaal” nieuw opgenomen. H et hoofdstuk over logarithm en heeft een belangrijke w ijz i
ging en aanvulling ondergaan. Zooals het trouwens in het geheele w erkje het geval is, is de verklaring en bewijsvoering van de eigenschappen van logarithm en bijzonder duidelijk. Des te meer betreuren w ij dan ook het m inder geslaagde hoofd stuk over b e t g r o n d t a l e. H ier is het streven naar duidelijkheid ten koste van de wetenschappelijke juistheid gegaan. H et op blz. 22 gelegde verband tusschen de isothermische expansie van stoom en het grondtal van de natuurlijke logarithm e is bepaald onduidelijk en hier en daar zelfs onjuist. Bij vraagstuk 12, op blz. 26, verdient het aanbeveling om bij de form ule: PH k- n 0 P a V a [\ k — 1 Pa I de toelichting te geven, dat deze form ule alleen geldt voor adiabatische compressie zonder schadelijke ruim te. Voor een stoommachine m et schadelijke ruim te en zonder tegendruk, werkende met adiabatische expansie, is de verrichte arbeid: o = L a v.a I , _ k — i I
, l'H ,k \.P a /
M I
In de meeste leerboeken w ordt eerst de laatste form ule a f geleid, w aarbij V dan de onafhankelijk veranderlijke is en P de afhankelijk veranderlijke. Door deze daarna te verwisselen, zien w ij, dat het oppervlak van het theoretische compressordiagram k maal zoo groot is als dat van de stoommachine. Bij het onderwijs kan zoo’n toelichting altijd gem akkelijk worden gegeven, m aar bij de zelfstudie kan zoo’n opgave tot ver gissingen leiden. N ieuw toegevoegd zijn de twee paragrafen over exponentieele en logarithm ische vergelijkingen. De behandeling hiervan is goed en haar toevoeging beteekent winst, ook al hebben hier voor eenige vraagstukken het veld moeten ruimen. Geheel nieuw is het hoofdstuk „de rekenliniaal”. Hierdoor k rijg t het w erkje een bijzondere beteekenis, daar aan een u it
Personalia
gebreide behandeling van deze materie w erkelijk behoefte be stond, blijkende uit de vele vragen, die door in de practijk staande tcekenaars en machinisten worden gesteld aangaande de toepassing van de op de rekenschuif voorkomende teekens. Het hoofdstuk „vlakke driehoeksmeting” is nagenoeg on veranderd gebleven. De enkele w ijzigingen en aanvullingen zijn als verbeteringen te beschouwen. Toch geven w ij voor de af leiding van den sinusregel, op blz. 74, de voorkeur aan de gevolgde methode in den eersten druk, omdat daar het bewijs geleverd werd met behulp van de materie, die reeds in het boekje voorhanden was. In den nieuwen druk moet de lezer op de hoogte zijn van de eigenschappen van omtreks- en m iddel puntshoeken van een cirkel. Behoudens deze kleine opmerkingen kunnen w ij het boekje warm aanbevelen. Aan het einde komt een inhoudsopgave voor. In de voor ons liggende oude uitgave bevindt zich een boekje met antwoorden op de vraagstukken. In den nieuwen druk missen wij dit boekje, alsmede de aankondiging, dat het alsnog zal verschijnen. W ij hopen, dat de bewerker m ag besluiten de antwoorden toch nog uit te geven, omdat daardoor de waarde voor zelfstudie weer stijgt. Ir. C. J. P. R o s ie r , w . i.
Verbetering In de advertentie van de S K F in het „De R u y te r”-num m er staat, in de eerste cijferkolom, 4en en 5en regel, 2600, wat beide moet zijn 26000. Door de groote navraag naar bedoeld speciaal nummer, is nu een herdruk ter perse, w aarin de cijfers goed zijn op genomen.
NIEUWSBERICHTEN
De heer J . Rypperda W ierdsm a, president-directeur van de H ollandA m erika Lijn, heeft het verzoek ingediend hem ontslag te verleenen als directeur van de m aatschappij, aan welk verzoek gevolg zal worden gegeven. In de buitengewone algemeene vergadering van aandeelhouders, die tegen 16 dezer is bijeengeroepen, zullen commissarissen hiervan mededeeling doen en zal tevens worden voorgesteld den heer J. Rypperda W ierdsm a tot commissaris der vennootschap te benoemen. O nderscheidingen Bij Kon. Besluit van 26 October is benoemd tot officier in de Orde van O ranje Nassau I5. C. A drian, directeur van de Nederlandsche Stoom vaartm aatschappij „Oceaan” N. V. te Amsterdam. O penbaar gem aakte octrooi-aanvragen, betrekkin g hebbende op schepen en scheeps- en w erfin sta lla ties No. 75239 Ned. ld. 46a, O. Kuhnast, te Horn bij Roermond. T w ectact verbrandingsmotor, w aarbij de, van de krukkast afgesloten, ruim te onder den zuiger dienst doet als pompruimte voor de spoel- en verbrandingslucht. No. 70585 Ned. kl. 46a. J. F. Felies, te Antwerpen. Verbrandings motor voor een voer- of vaartuig, waarbij de w erkcylinder(s) wordt (en ) gespoeld met buitenlucht, die in een of meer buizen opgevangen en onder den invloed van de voortbewegingssnelhcid van het voer- of vaartuig in den w erkcylinder gebracht wordt. No. 75746 Ned. kl. 46c. Jeroga A .G ., te Bazel. Vergasser voor een explosiemotor voor een m otorvoertuig, in het bijzonder voor het ver gassen van zware brandstof. No. 73846 Ned. kl. 46c. G. A m ery, te Londen. Brandstof-inspuit-
inrichting voor een verbrandingsmotor met een klepnaald, welke door een veer gesloten en door den persdruk van de brandstof op een drukvlak van de naald geopend wordt, waarbij de naald bovendien in haar sluitrichting door dien druk belast en periodiek daarvan ontlast wordt. No. 75066 Ned. kl. 46c. Fr. Krupp G erm aniawerft A.G ., te KielGaarde. Inrichting voor het' regelen van de opbrengst van een brandstofpomp voor een verbrandingsmotor. No. 76161. Ned. kl. 46f. J. M. Tesser, te Ubbergen. Verbrandingsturbine, voorzien van een palradvormigen rotor en een aantal com pressors aan den omtrek van het turbinehuis. No. 64088 Ned. kl. 48d. PI. Ludwig, te Borsdorf bij Lelpzig. W erk wijze voor het scherpen van vijlen en dergelijke stalen werktuigen. No. 68264 Ned. kl. 49b. L. F. Gautier, te Ermont, Seine-et-Oise, Frankrijk. Copieerfreesmachine. No. 71411 Ned. kl. 49c. M. Birkigt, te Bois-Colombes, Seine, Frank rijk. M agazijn voor de automatische afgifte van voorwerpen. No. 68167 Ned. kl. 6 5f. C. Sanders, te Voorburg (Z.-H ,). Inrich ting voor het voortstuwen van w ater-, lu ch t- of andere voertuigen. No. 71111 Ned. kl. 65f. A. G. Brown, Bovcri & Cie., te Baden, Zwitserland. Verbetering aan de w erkwijze voor het uitvoeren van schakelhandelingen bij electrisch aangedreven schepen, waarbij een aantal synchrone generatoren parallel werken op verzam elrails, waarop één of meer synchrone propellermotorcn zijn aangesloten en gedurende het uitvoeren der schakelhandeling de installatie door het opheffen van de bekrachtiging der machines spanningloos tvördt gem aakt. W erktuigkundigen-exam ens De Commissie tot het examineeren van w erktuigkundigen aan boord van koopvaardijschepen heeft u itgereikt: het voorloopig diploma aan de heeren: H. W . W eenink, J. B uur meester, J. de Vries, G. C. Touw, J. Pilfe, Th. S. IJkem a, P. Zwemmer,
A . Tromp, D. Muijskens, J. P. Helm, J. Kusse, C. V u ijk , J. Melein, A. Sjoerdsma, D. Pronk, S. H. Hof, J . Ketting, G. Pronk, S. Poort vliet, K. F. v. d. Snoek, R. v. Huizen, H. Pijl, J. A. v. Balen, A . Pijl, J. Toet, J. v. Roon, C. J. v. Alphen, J. de Vries, C. v. ’tH o ff; het diploma A aan de heeren: W . Ploffman, J. Hoogeveen, C. W . Boon, P. Mildersma, T. v. d. Dool, G. Houwer, B, K ragt, H. C. Stof berg, D. C. H. v. d. Laan, K. v. W ijngaarden, J. den H ollander, PI. Pruins, J. L. Veth, J . Blaazer, P. S. Douglas, E. H . Oosthuizen, T. J . Thiele, E. de Smit, G. Bravenboer, M. M. Diemel, A. U llersm a, J. Blok, B. J. v. d. Meene; het bewijs Bth aan de heeren: PI. H. J. A. W em m erslager, B. C. Sorgedrager, J. D. v. R ij, Th, W ilschut, A. H. Angenent, W . A. Angenent, C. Kok, D. Engelage, N . J. Paape, K. J . Hoogerheide, P. la M ark, W. H . v. Es, W . Tuinebreijer, R. Kooijmans, S. P. de Leeuw, W . P. K lijn, J. W . v. Dam, G. Geusebroek, T . de K negt, K. Brouwer, P. E. jansen-Schoonhoven, A .v . Hasselt, R . J. Oostendorp; het diploma B aan de heeren: D. Monsma, C. W ehrm eyer, C. A. Buijze, W . v. d. Sijde, R. India, A. Smit, J, H. K at, J. Sipkes, S. H . de Goede; het diploma C aan de heeren: C. F. v. Rosmolen, J. C. Louman, J . Grave, D. S. Gerretse; het bewijs van voldoend afgelegd theoretisch gedeelte van diploma C aan de heeren: J. L. Th, Nijvenheim, J. F. de Boer, M. K ievit, L. W . G. v, W ierst. Stuurlieden-exam ens Geslaagd voor len stuurm an groote stoomvaart de heeren: J . de Vries en S. R uyg. Geslaagd voor 2en stuurman groote stoomvaart de heeren: L. PI. von Veh, G. J. A. Verhoeven, M. F. Goudriaan, J . K waadgras, G. C. de Feyter, J . B. van Heutsz en J. C. F. M. de Koning. Geslaagd voor 3en stuurman groote stoomvaart de heeren: G. A. van Cattenburch, W . Swart-Beijl en A. W ijsm uller.
Nieuwe opdrachten De Bataafsche Petroleum M ij. heeft aan Nederlandsche scheeps werven den bouw van 8 motor-tankschepen opgedragen, n.1. 4 van 12.000 ton en 4 van 9000 ton. Besteld zijn bij: W ilton-Fijenoord te Schiedam 1 tankschip van 12.000 ton en 1 tankschip van 9000 ton; Nederlandsche Scheepsbouw M ij. te Amsterdam 1 tankschip van 12.000 ton en 1 tankschip van 9000 ton; Maatschappij „De Schelde” teVlissingen 1 tankschip van 12.000 ton; De Rotterdamsche Droogdok M ij. te Rotterdam 1 tankschip van 12.000 ton; Nederlandsche Dok M ij. te Amsterdam _1 tankschip van 9000 ton; N . V. C. v. d. Giessen & Zonen te Krimpen a. d. IJssel 1 tankschip van 9000 ton. Met deze opdracht is een bedrag van 11 a 12 m illioen gulden ge moeid; liet is een van de grootste orders, welke de N ederlandsche werven ooit hebben ontvangen, De motoren van deze schepen worden gebouwd door W erkspoor te Amsterdam, behalve die van de twee schepen, welke bij W ilto n Fijenoord op stapel zullen worden gezet. Deze zullen door W ilto n zelf worden vervaardigd. De schepen zullen worden gebouwd volgens ontwerpen v an de K oninklijke zelf. Zij worden van het type van de laatste in ons land voor de Bataafsche gebouwde schepen. De scheepsbouwwerf Gebroeders Pot te Bolnes heeft een opdracht ontvangen voor den bouw van 4 stalen motorbarkassen met hoofd afm etingen 13 X 3>20 X 1,43 m. De vaartuigen worden gebouwd voor binnenlandsche rekening. Voor lersche rekening zijn bij Duitsche werven 7 schepen in aan bouw gegeven. N aar verluidt geschiedt deze nieuwbouw voor rekening van een dochtermaatschappij van de Crusader Oil In dustry L td. Er zullen 3 schepen worden gebouwd bij de Bremcr V ulkan te V egesack en 4 bij de Deutsche W erft te H amburg. Voor rekening van de kapiteins A. Lettinga en J. Sjouke, beide te Heemstede, is aan de werf van J. Smit Czn. te Alblasserdam opdracht gegeven voor den bouw van een zee-motorvrachtschip van 630 ton d.w.
H et zal gebouwd worden onder toezicht van L lo yd’s R egister e n Scheepvaart-Inspectie en worden vooi'zien van een 8-cylinder D e u tz Dieselmotor. De H am burg-A m erika L ijn heeft eenigen tijd geleden bij de D e u t sche W erft een nieuw schip besteld van ca. 13.000 ton, dat b estem d is voor de lijn op Chili. N aar thans b lijkt, zal de reederij dezer dagen opdracht geven v o o r den bouw van nog een schip van die grootte, dat bij Blohm & V o s s gebouwd zal worden en in 193 8 in de vaart zal komen, H et e e rs te schip zal in den komenden zomer worden afgeleverd. U it Glasgow wordt gemeld, dat aan de Greenock D ockyard C o m pan y is opgedragen 6 nieuwe schepen voor de C lan Line. te b o u w en , w aarvan de kosten £1 m illioen bedragen. D it is een van de g ro o tstte bestellingen, welke de firm a de laatste jaren heeft ontvangen. M e n denkt, dat de bouw volle 2 jaar zal duren en aan duizenden m en sch en w erk zal geven. De Clan Line verklaart, dat deze order een uitbreiding van h a a r bouwprogramma beteekent. De m aatschappij heeft 5 nieuwe sch ep en in aanbouw; 2 zijn reeds te w ater gelaten, doch deze zijn nog n ie t geleverd. De dezer dagen door de Kon. Ned. Stoomboot M ij. te A m sterd am in aanbouw gegeven kustvaartuigen zullen de namen P lato, N e r o , D ido en Strabo ontvangen.
Kielleggingen Enkele dagen geleden werd de kiel gelegd voor een m o to rvrach tb o o t van 320 ton laadvermogen, in opdracht van de N . V . Z andzuig- e n Transportbedrijf te Arnhem , m et afm etingen 40 X 6,20 X 2,11 m . H et schip is bestemd voor zand- en grindtransport o p !de rivieren e n het IJsselmeer. In dit schip zal worden ingebouwd een 3 -c y lin d e r D eutz 4 -tact Dieselmotor van 120 epk voor de voortstuw ing en e e n 15 p k D eutz hulpmotor voor de zand-losinstallatie. John Brown & Co. Ltd. te C lydebank heeft medegedeeld, dat, in verband met de om vangrijke voorbereidende werkzaam heden, de k i e l van het te bouwen zusterschip van de Qtieen M ary —1 thans n o g bekend als No. 5 52 — niet eerder dan in Jan uari of Februari van h e t volgend jaar zal worden gelegd. Bij de Nederlandsche Scheepsbouw M ij. te A m sterdam w erd, op de door de tew aterlating van de Marisa vrijgekom en helling, de k i e l gelegd voor een 12.100 tons tankschip voor de Kon. Shell-groep, t e r w ijl tezelfder tijd op een der andere hellingen de kielen werden g e le g d voor twee 4000 tons tankers, te bouwen voor hetzelfde co n c e rn , zoodat thans op de w erf der Nederlandsche Scheepsbouw M ij. g e w e r k t w o rdt aan den bouw van 4 tankers voor dit m achtige concern, t e r w ijl binnenkort de kiellegging kan worden tegemoet gezien van nog e e n Shell-tanker. B ij de Scheepswerf „W aterhuizen” , van den scheepsbouwer J . P a t t je te W aterhuizen, werd een dezer dagen de kiel gelegd voor een m o to rk u stvaartu ig , groot ca. 2 50 ton, voor rekening van kapt. G. de B o et te D elfzijl. D it schip zal worden u itgeru st m et een 120 pk A p p in g e dammer Bronsmotor.
T ewaterlatingen M et goed gevolg werd van een der hellingen der N. V . W e rf G u sto v/h firm a A, F. Smulders te Schiedam te w ater gelaten de m ijn e n veger Eland Dubois, D it is de tweede van de 4 m ijnenvegers, w e lk e bij de N . V. W erf Gusto v/h firm a A . F. Smulders te Schiedam v o o r het Departement van Defensie in aanbouw zijn. H et te w ater laten geschiedde zonder eenige ceremonieel. Op 7 November ’ 36 had de tew aterlatin g plaats van het m .s. Marisa, in aanbouw bij de Nederlandsche Scheepsbouw M ij. te A m ste rd am voor de Kon. Shell-groep. De hoofdafm etingen van h et schip z ijn a ls v o lg t: lengte 147,218 m, lengte tusschen de loodlijnen 140,206 m , breedte 17,982 m, holte 10,363 m, w aterverplaatsing b elad en 16.600 ton-. H et schip wordt gebouwd volgens de hoogste klasse en o n d e r dagelijksch toezicht van L loyd’s R egister of Shipping en voldoet a a n de eischen van de Scheepvaart-Inspectie, N ederlandsche-Indische Schepenwet, zoowel als aan alle bijzondere voorschriften, van k r a c h t in de verschillende landen, w aar het schip zal laden en/of lossen. De Marisa wordt uitgeru st met een W erkspoor en kelw erk en d en 4 - t a c t 8-cylinder Dieselmotor m et oplading, van 65 0 mm boring e n 1400 mm slag, die een verm ogen o n tw ik kelt van 4000 pk. In b elad en toestand zal de dienstsnelheid 12 knoopen bedragen.
CHIP
EN W
e
m
RE
60 pk 2-cylinder Kromhout-ruwoliemotor en is gebouwd voor den sleepdienst der firm a Boekel te Amsterdam. H et vaartuig is tevens geschikt voor directie- en pleiziervaart. . Tevens werd af geleverd een motorsleepboot, genaamd Pcgase, uit gerust met een 2-cylinder 100 pk Kromhoutmotor, voor den dienst in Portugal.
H et schip, dat is geconstrueerd volgens het gecombineerde langsen dwarsspantensysteem, heeft twee langsschotten. De dwarsschotten verdeelen het vaartuig in 21 ladingcompartimenten. Verder zijn er 2 pompkamers, waarmede een lossingssnelheid van 1000 ton per uur w ordt bereikt, De Marisct is, evenals alle andere schepen van de Kon. Shell-groep, uitgeru st met de meest moderne navigatiem iddelen; ook aan de in rich tin g voor veiligheid van bemanning en lading is zeer veel aan dacht besteed. De kapitein en dek-officieren worden gehuisvest in een midscheepsdekhuis, de officier-m achinisten in een dekhuis op het achterschip, terw ijl de bemanning in den bak zal worden ondergebracht. Bij het ontwerpen van het schip, hetgeen door de reeders is geschied, is al het m ogelijke gedaan om aan boord het grootst m ogelijke comfort en de uiterste veiligheid te verkrijgen. De doopplechtigheid werd verricht door Carla Kropman, dochtertje van den wethouder van arbeidszaken en levensmiddelen der gemeente Am sterdam . V an de w erf van de Gebr, N iestern te D elfzijl is met goed gevolg een motorschip te w ater gelaten. H et is gebouwd onder klasse Veritas en Scheepvaart-Inspectie voor de groote kustvaart, voor rekening van kapt. A. Noë te D elfzijl. De afm etingen zijn 41,15 X 7)30 X 2,20 m m et een d.w. van 3 80 ton. H et wordt van een Bronsmotor van 200 pk voorzien.
Op 29 October ’36 werd bij de M achinefabriek en Scheepswerf van P, Smit Jr. te Rotterdam met gunstig gevolg te w ater gelaten de tweede der 4 mijnenvegers, welke deze w erf in opdracht van het Departement van Defensie bouwt. De hoofdafm etingen zijn : lengte 5 5,8 m, breedte 7,8 m, diepgang 2,2 m. De w aterverplaatsing be draagt 525 ton. De bemanning bestaat u it 45 koppen. De mijnenveger is bewapend met 1 kanon van 12 cm en 2 dubbelm itrailleurs van 12,7 mm. De snelheid is 15 m ijl. Het schip is voorzien van 2 stoommachines, totaal vermogen 1600 pk, en heeft 2 met olie gestookte ketels. D it soort schepen is tevens ingericht om dienst te kunnen doen als m ijnenlegger. Deze mijnenveger draagt den naam van Picter de Bitter, den zee held, die vocht als kapitein der V .O .C . in de slagen bij W ijk-aan-Zee en Ter Heide in Augustus 1653, vlaggekapitein was bij de verovering van Colombo in Mei 1656, Coa op de kust van M alabar in 1656 en ’ 57 blokkeerde, het bevel voerde over een rijke Oost-Indische retourvloot, en hiermede in Augustus 1665 een Engelsch oorlogseskader in de baai van Bergen in Noorwegen versloeg. H ij overleed in 1666.
V an de Scheepswerf „W aterhuizen”, van den scheepsbouwer J . P attje te W aterhuizen, is m et goed gevolg te w ater gelaten het m otor-kustvaartuig Froan, groot ca. 2 30 ton, voor rekening van kapt. A lberts te Groningen. H et zal worden voorzien van een 150 pk „Industrie” Dieselmotor.
Van de werf van Van Goor Sc Spiekman te Zwartsluis is met goed gevolg te water gelaten het m otor-zeevrachtschip "Zeearend, groot ongeveer 600 ton, gebouwd voor rekening van den heer J. W esters te Groningen. De lengte van het schip is 39,60 m, de breedte 7,48 m. Het schip wordt voorzien van een Brons-Dieselmotor van 220 pk.
Door de Scheepswerf en M achinefabriek ’t Hondsbosch voorheen C. Bosman te A lkm aar werd m et gunstig gevolg te w ater gelaten de stalen motorsleepboot, bouwnummer 68 5. De boot, welke den naam heeft gekregen vgn Greata, is door genoemde werf uitgerust met een
Van de werf van de firm a Gebr. van Diepen te W aterhuizen is met goed gevolg te water gelaten het m.s. Kem phaan, in aanbouw voor kapt. L. J. Kas te D elfzijl. H et schip heeft de afm etingen 40 X 7,50 X 3 m e n wordt uitgerust met een 300 pk Deutz-Dieselmotor.
N.V. METAALMAATSCHAPPIJ VAN S. A.VLES & ZONEN SC H IE D A M SC H E SIN G E L 9 8 , R O TT E RD AM , TELEFOO N 2 0 4 0 0 .-
KOOPT OUD WERFSTAAL
LEVERT ALLE METALEN
sloopobjecten, alle metaal- en ijzer-afvallen, scheepsassen, ankers, kettingen, enz., tegen c o n c u r r e e r e n d e p rijz e n .-
v o o r gieterijen , zin k , lo o d , k oper, a lu m in iu m , a n tim o n iu m , tin en verder a lle m e ta a lleg ee rin g en in b lo k k en — Oud g ie tijzer en a lle m eta a lso o rten , k roesklaar, R U W IJ Z E R , F erro a llia g e s .*
Technisch H an d e lsb u re a u
JAN DUIKER K oningslaan 11 - T e l. 4570
BUSSUM
VERFSPUITEN -INSTALLATIES
P-M -Q
METAAL
is
beter dan elke brons soort
om de volgende eigenschappen:
HOGERE rek, vastheid, hardheid, weerstand tegen aantasting en slijtage L A G E R E wrijving,smeltverliezen, soortelijk gewicht SM EEDBAAR, L A SB A A R GEM AKKELIJK TE GIETEN (ook dunwandig) GEEN POREUZE PLA A TSE N
EN
VOOR A L L E DOELEINDEN
Vraagt inlichtingen en offerte bij:
SPUITMASKERS
P O S T B U S 242
N.V. TECHNISCH BUREAU VAN G. L. DAHLMANN ROTTERDAM
N.v. SCHEEPSWERF GEBR. VAN
OER WERF
OEEST
NIEUWBOUW
en
REPARATIËN
v o o r d e z e e - e n b in n e n v a a r t
UITERST SOLIDE BO UW UITVOERIN GEN
BILLIJKE PRIJZEN
BIJ NIJMEGEN - TEL. No. 1
TANKSCHEPEN BAGGERMATERIAAL, ETC. GUNSTIGE L I G G I N G EN OU TILL AG E
Van de N eptun-w erf te Rostock is dezer dagen te water gelaten het casco van het voor rekening der Dampsch. Ges. N eptun nieuw ge bouwde s.s. M alta. Het schip heeft een laadvermogen van 1800 ton en zal 12 m ijl per uur loopen.
H et Duitsche m.s. K refeld , voor de H am burg-R hein Linie (E rnst Russ) te H am burg, gebouwd door de Lübecker Flenderwerke A.G . te Kiel, heeft proefgevaren en is na den proeftocht naar Elam burg ver trokken om te laden.
Bij de werf „H et Fort”, van de firm a G. de Vries Lentsch te Nieuwendam, is te water gelaten het surveillance-vaartuig W ortm an , gebouwd in opdracht van den R ijksw aterstaat en bestemd voor den dienst op het Noordzeekanaal. De boot is 17 m lang, 3 V* na breed en heeft een diepgang van ongeveer 1,20 m . De W ortman zal worden voortgestuwd door een Kromhout-Gardner Dieselmotor van 60 pk en is voorzien van een sterk zoeklicht.
H et Rijn-goederen-motorschip Gallia, gebouwd op de w erf der N . V . Boele’s Scheepswerven en M achinefabriek te Bolnes, voor reke n ing van de N. V. Reederij v/h J . H . Koenigsfeld, heeft proefgevaren. Evenals het m.s. Kcltia , een zusterschip van het m.s. Gallia, voldeed het m.s. Gallia in alle opzichten aan de in het bouw contract vastge stelde eischen, zoodat het eveneens door genoemde reederij w erd over genomen. H et m.s. Gallia is geheel g elijk aan het m.s. K eltia , w aarvan w ij reeds vroeger m elding m aakten. Ook het m.s. Gallia is bestemd voor den dienst tusschen R otterdam en Bazel. De afm etingen van dit schip z ijn dezelfde als van het m .s. Keltia, het meet 648 ton en de voortstuw ing geschiedt eveneens door een 7-cylinder direct omkeerbaren D eutz-D ieselm otoiy w elke bij 3 00 om w entelingen 350 pk o n tw ikkelt, geleverd door de N . V . M otoren fabriek Deutz. Op de gemeten m ijl behaalde het m.s. Gallia een snelheid van 21 km per uur. Evenals op het m.s. Keltia bestaat het los- en laadgerei u it een op het in het midden van het schip aanwezige mastdek geplaatste stalen m ast met twee stalen laadboomen, welke door 2 moderne motorwinches worden bediend, terw ijl de beide laadboomen een m echanische zw enkinrichting bezitten, vervaardigd door de firm a A . Slotje te Krimpen a/d IJssel.
Bij de Nordsee-Werke te Bremen is met goed gevolg te w ater ge laten het m.s. T h a lia , gebouwd voor rekening van de N eptun Reederei te Bremen. H et schip heeft een draagvermogen van 1500 ton, het k rijg t een snelheid van 12 knoopen cn zal 10 passagiers kunnen ver voeren. H et is speciaal gebouwd voor den dienst tusschen de Oostzeeen de Rijnhavens. Van de scheepswerf van de firm a A. V uyk & Zonen te Capelle a/d IJssel is met goed gevolg te w ater gelaten de stalen motorlogger SCH. 118, Oceaan V, gebouwd voor rekening van de reederij A. v. d. Zwan & Zn. te Scheveningen.
Proeftochten Dezer dagen heeft op de Eems de goed geslaagde proefvaart plaats gehad van het nieuwe m.s. Regeja, gebouwd bij de N . V. Scheepswerf „Foxhol”, dir. M uller & Brörken te Foxhol, voor rekening van kapt. J. Boerma te Groningen, onder klasse Bureau Veritas en Scheepvaart inspectie, groote kustvaart. De afm etingen van het schip zijn: 41,50 X 7,37 X 2,85 m, terw ijl het d.w. 3 50 ton bedraagt. H et is voorzien van een Bronsmotor van 200 pk, waarmede het op de proefvaart een snelheid van 8^4 m ijl behaalde. Verder is in de motorkamer een Listermotor van 6 pk als hulpmotor geplaatst, terw ijl aan dek 2 motorlieren opgesteld zijn, die eveneens door een Listermotor van 6 pk aangedreven worden. Ook de ankerlier wordt door een Listermotor van 6 pk aangedreven. l i e t schip heeft een stroomlijn-balansroer en het is uitgerust met een radio-peilinstallatie. Door de N . V. Scheepswerf en M achinefabriek Vahali te Gendt (G eld.) werd na geslaagden proeftocht aan de N .V . Sm it’s Kolen handel te Rotterdam afgeleverd de motorvrachtboot Laurens, speciaal bestemd voor kolendistributie in de Rotterdamsche havens. H et schip, met een laadvermogen van 210 ton en hoofdafmetingen 3 5,27 X 5,04 X 2 m , is uitgerust met een 70 pk Deutz spoelpomp-Dieselmotor voor de schroef en een 10 pk Deutz 4 -tac t Dieselmotor voor het lossen en de zwenkbeweging van den laadboom, waartoe op het dek tevens een zware gecombineerde m ast-, giek-, los- en zwenklier — fabrikaat B. Visser te Rotterdam — is geplaatst.
Verkochte schepen De Nederlandsche zeelichter R upelnethe I, die 450 ton bruto en 434 ton netto meet bij een d.w . van 750 ton en in 1897 te Papendrecht werd gebouwd, en R u p eln eth e II, welke 404 ton bruto en 387 ton netto meet bij 750 ton d.w . en in 1900 te Capelle aan den IJssel werd gebouwd, zijn door Salomons’ Reederij bedrijf te R o tter dam naar Engeland verkocht. De stoomtreilers IJM . 184, Phitos, gebouwd in 1903 door de W ed. C. Boele & Zoon te Slikkerveer, bruto 272 ton, en de IJM . 261, Pan, gebouwd in 1916 door de Arnhemsche Stoomsleephelling M ij. te A rn hem, bruto 13 8 ton,, beide toebehoorende aan de N .V . V isscherijM aatschappij Praxis te IJm uiden, zijn aan Frank R ijsd ijk ’s Industrieele Ondernemingen te H endrik-Ido-A m bacht verkocht. Eveneens werden aan Frank R ijsd ijk’s Industrieele Ondernemingen verkocht de te Zout kamp thuisbehoorende sleepbooten-kusttreilers ZK. 3 5, Noordzee, ge bouwd in 1909, 71 ton bruto, en de ZK. 32, Z eem eeuw , gebouwd in 1892, bruto 100 ton. H et m.s. Mascotte, groot 250 ton, in 1927 gebouwd op de w erf van J. Vos te Groningen, w elk schip in eigendom toebehoorde aan F. W esters te Groningen, is ondershands verkocht aan kapt. J. V ellinga te Groningen, die het schip onder den naam Animo in de v a art heeft gebracht. H et schip meet netto 114 registerton en b ruto 184 registerton. Plet is voorzien van een D eutzm otor.
TIJD SCH RIFTE N -REV U E T IT E L
S C H R IJV E R
T IJD S C H R IF T
D A T U M EN P A G IN A
5CHEEPSBOUW (BW) Power, speed, economy and seaworthiness of medium-sized fast liners Passenger ships of higher speed. Power, speed and economy of medium-sized fast liners (E xtract from a paper of N . A. & M. E., N ew Y ork) Einige Untersuchungen über Schiffsschwingungen N ew construction ordered or in hand at the principal British and Continental Shipyards Beitrag zu r Berechnung der Kantenpressungen beim A blauf von Schiffen T bc City o f Benares (1. 509', b. 62'- 4 " ) d. 43'-3 ", g r.t. 11.081). B uilt by Barclay, Curie & Co. Ltd., Glasgow, for the Indian passenger and cargo services of the Ellermann Lines R olling of the s.s. Conte di Savoia in tank experiments and at sea (Paper Soc. of N. A, & M. E., N ew York, Sept. ’3 6) (Concluded from page 43 3)
Foerster
The Engineer
Foerster
The Motorship
Lundberg
W erft, Reederei, H afen Journal of Commerce (Eng. & Ship building Ed.) Schiffbau
1 O ct. ’ 36 - 295 8 O ct. ’ 36 4
Shipbuilding and Shipping Record
15 O ct. ’ 36 - 451
Shipbuilding and Shipping Record
15 O ct. ’ 36 - 460
H erner
Santis-Russo
23 Oct. ’3 6 — 442 O ct. ’ 36 - 253
1 O ct. ’ 36 - 318
TITEL
TIJDSCHRIFT
DATUM EN
Shipbuilding and Shipping Record
15 O ct. ’ 36 - 457
SCHRIJVER
PAGINA
SC H E E P SB E SC H R IJV IN G E N (S C H ) The whale facto ry ship T crjc V iken (gr, t. 20,63 8, dw . cap. 29.000) V O O R T S T U W IN GSM A C H IN E S, H U L P W E R K T U IG E N , O Y ERB R E N G IN G, EN Z. (M O ; M A ; T U R ; P ) R eversing controls of Diesel engines, II (Continued from page 199, Sept. ’ 3 6) T rilverschijnselcn in verbrandingsmotoren (V ervolg van biz. 159, No. 4, 25 A pril ’ 3 6) Die G um m ilagerung des Bootsmotors
_-
O ct. ’3 6 - 2 5 4
The Motorship
Visser
Polytechnisch Weekblad
25
Oct. ’ 36 - 454
Tapken
Die Yacht
17
O ct. *36 -
Borri
Schiffbau
15 Sept. ’ 36 - 301
Backhaus
Schiffbau
15 Sept. ’36 - 307
Kempf Santis-Russo
Shipbuilding and Shipping Record Shipbuilding and Shipping Record
1
Hiorth
W erft, Reederei, H afen
1 O ct. >36 - 299
W illey
The Metropolitan-Vickers Gazette
Sept. >36 — 209
Prepared by The British Acetylene Association
Transactions of the Institute of Marine Engineers
Sept. *36 - 257
Schultze Justh
Korossion und Metallschutz Oberflächentechnik
Malisius Eskilson
W erft, Reederei, H afen A ga-Journal
Vos
Laschtechniek
M urdaugh
A ug. >3 6 — 377
Schulze-M anitius
Journal of the American Society of N aval Engineers W erkstatt und Betrieb
Roche
Siemens Zeitschrift
Sept. >36 - 352
9
V O O R T S T U W E R S , W E E R ST A N D E N Z. (V O ) W asserzufluss und Reaktion beim Propeller (N ach einem V or trag vor einer Versammlung italienischer Schiffbau-Ingenieure bei der Schiffbau-V ersuchsanstalt in Rom) Schraubenstrom-M essungen und Zugleistungen des Kort-Düsenschleppers Ilm ari A study of ship performance in smooth and rough w ater R olling of the s.s. C onte di Stivoia in tank experiments and at sea Die neuere E ntw icklung der Star Contra-Leitflächen und -R uder (H auptversam m lung der Ges. d. .Freunde und Förderer der H. S.V . A .)
O ct. >36 - 397 1 O ct. >36 - 400
M A T E R IA L E N ; B E W E R K IN G , BE PRO E V IN G , L A SSC H E N (T E ) E lectric arc welding machines (Paper read before the Institute of W elding at N ew castle) O xy-acetylene w elding and cuttin g in shipbuilding and ship repairing (A b stract paper presented at the X llth Int. Congress of A cetylene, O xy-A cetylene and Allied Industries, held in London, June 8th— 12th, 193 6 ). C hlorkautschuk als Schutzanstrich gegen Korrosion Theoretische Grundlagen und praktische D urchführung der verschiedenen Phosphatrostschutz-verfahren Die Vorbereitung und Schweissung von Stum pfnähten Shrinkage and shrink stresses in fusion welding (Gas blowpipe w elding and electric arc w elding) • Oplasschen van uitgesleten m otorcylinders
Sept. >3 6 — 249 6 Oct, ’ 36 — 221 23 O ct. >36 - 323 Vol. V II, No. 873 biz. 3 Sept. ’3 6 - 102
B R A N D ST O F F E N , SM EERM .IDDELEN, P A R K IN G , ISO L A T IE (B R ) A method for determ ining the correct burning temperature for fuel oils Die Lagerung flüssiger Brennstoffe
O ct. >36 - 268
E L E C T R O T E C H N IE K (E ) D ruckknopfsteuerungen fü r Krane T E C H N IS C H M E TEN (G M T ) Design of N orm andie and elim ination of vibration (Paper Int. M eeting Soc. of N, A . & M. E., N ew Y ork, 14— 19 Sept. ’ 36) N ie uw proefstation voor automobielen (Heenan &; Froude „ear tester” )
Coqueret-Romano The Engineer
16 O ct. >36 - 416
v. Wamelen
Polytechnisch Weekblad
2 5 O ct. '36 — 445
Schnellaufende Kolbendampfmaschinen zum K raftw agenantrieb
Fritsch
Die W ärme
Proteetive rubber co vering for propeller shafts
Taji
The Marine Engineer
5 Sept. >36 12 Sept. >3 6 19 Sept. >36 O ct. >36
D IV E R SE N - 58 5 - 601 - 618 — 265
Bovenstaand literatuur-overzicht is ontleend aan het literatuur-kaartsysteem , dat sinds jaren wordt bewerkt door den inlichtingendienst van het In stitu ut voor Scheepvaart en L uchtvaart, Alleen dc voornaamste artikelen worden opgenomen in „Schip en W erf” , Meerdere literatu u r wordt op aanvrage — ook telefonisch (telefoon 5 5217) — verstrekt. De vermelde literatuur is tegen vergoeding van postkosten ter leen verkrijgbaar van het In stitu ut voor Scheepvaart en Luchtvaart, H aringvliet 68 te Rotterdam .
INSTITUUT VOOR SCHEEPVAART EN LUCHTVAART H A R IN G V L IE T
68. R O T T E R D A M
LIJST V A N N IE U W AANGESCHAFTE B O EK EN G ED U R EN D E lEHALE JAAR 1936 TITEL
JAAR
Emery testing machine ..................................................................... 1933 Recording and control equipment ............................................... 193 5 Carpenter torsion impact testing m a c h in e ................................ 1935 The Purest scratch recording s tra in g a g e ..................................... 1935 The R. R. Moore fatigue testing m a c h in e ................................ 193 5 The W hittcm ore strain-gage ......................................................... 1934 H uggenberger tensometers ...................................... - ..................... 1932 The inductor telemeter ..................................................................... 1934 Strahlitngspyrometer für Temperaturen von 6 00° bis 2400° C ............................................................................. o. J . (1933) W iderstandstherm om eter................................................................... o. J. Thermoelektrische P y ro m e te r......................................................... o. J. The Juhasz’s patent indicating v a l v e .......................................... Dr. Geiger’s high speed precision in d ic a to r................................ Der Rapid-Indicator .......................................................................... Das Pi-M eter ......................................................................................... Le nouvel indicateur a torsion. Pöttinger ................................ Patent In d ik a to r .................................................................................... Universal-Prüf ungs-Vorrichtung für Indikator-Kolbenfedern The Pi-M eter ......................................................................................... Le Pi-M eter ............................................................................................ Compteur de puissance brevet Gümbel ..................................... The Rapid-Indicator .......................................................................... Report of tests on the tcnsometer, Hounsfield p a t e n t .......... Einbau- und Bedienungsanweisung Siemens Rauchgasprüfer o. J. Regeln fü r Abnahmeversuche an Rückkühlanlagen. II. A ufl. Din. 1947 ............................................................................................ 1931 Richtlinien zur Bemessung von W ärm e- und Kälteschuts anlagen. Din. Vornorm. 1951 ................................................... 1931 Veiligheidsvoorschriften voor electrische sterkstroominstallaties. N. 1005. 4e dr....................................................................... 193 5 A arding van electrische installaties door middel van de waterleiding. N. 1006 ................................................................... 1933
SCHRIJVER
Baldwin-Southwark Corporation
CM T. 40
Baldwin-Southwark Corporation
CM T. 41
Baldwin-Southwark Corporation
CM T. 42
Keiser & Schmidt
CM T. 43
Lehmann & M ic h e ls
CM T. 44
Lehmann & M ic h e ls
CM T. 45
The N ational Physical L a b o ra to ry Siemens & Halske A. G
CM T. 46 CM T. 47
Verein deutscher Ingenieure
CM T. 48
Verein deutscher Ingenieure
CM T. 49
Hoofdcommissie voor de N orm alisatie in Nederland
E. 47. 1005 IV .
Hoofdcommissie voor de N orm alisatie in Nederland Rapport van Commissie ............................................
E. 47. 1006 S.
1934
Hoofdcommissie voor de N orm alisatie in Nederland
E. 47. 1007
1934
Hoofdcommissie voor de N orm alisatie in Nederland
E. 47. 1010
193 5
0 . W eidling & E.Simon . . ...........................................
E. 220 E. 221
Voorschriften voor electrische machines en transformatoren. N. 1007. Vernet................................................................................. Ontwerpvoorschriften voor electrische sterkstroominstallaties voor lage spanning in woonhuizen, winkels, schouw burgen e. d. N . 1010 ..................................................................... Der Elektromotor für die Werkzeugmaschine. W erkstatt bücher. H eft 54 ............................................................................. Die Erzeugung von hochgespanntem Gleichstrom aus Drehstrom ......................................................................................... Corona prevention and ozone eiimination w ith anoroc rubber insulated wires and c a b le s ...........................................................
1930
W . Deutsch & W . H o s s ..................................................
n. d.
Modern progress in rubber co m pounding............... ................... V oltage testing of c a b le s ...................................................................
1931 1914
E. W . Davis & G. J. Crowdes (Sim plex W ire & Cable Company) ........................................................... Chs. R. Boggs (Sim plex W ire & Cable Comp.) . . W . I. Middleton & Ch. L. Dowes (Sim plex W ire & Cable Company) ...........................................................
A nleitung zur Berechnung und Konstruktion von Spielzeugund Kleinmotoren für Gleich- und W ech selstro m Practische Electrotechnik. III. A u fl.............................................. Beschrijvende meetkunde. Rechthoekige projectie.Dl. II. , . Aerodynamic theory. Vol, V ............................................................. Idem. Vol. VI ....................................................................................... Festigkeitsberechnung rotierender Scheiben .............................. Vergelijkend spanningsonderzoek. (Diss.) ................................ W ärmelehre und W ärm ew irtschaft. Bd. XI. Technische Thermodynamik. Teil I .............................................................. Jongens en n a tu u rk u n d e ................................................................... Gewöhnliche D ifferentialgleichungen nebst Anwendungen . '•'"'’ Reclame brochure ............................................................................... Tales of the fore and a f t ................................................................... De Nederlandsche Overzeetrust Mij. DL 1/21914— 1915 Idem. DI. 3 1 9 1 6 .................................................................................. Idem. D l. 4 1917— 1 9 1 8 ................................................................... Idem. Dl. 5/6 1917, 1918, 19 19.................................................... Seehafenbau. Bd. III. Lief. 4 ........................................................... Idem. Bd. III. Lief. 5 .......................................................................... Port of Southampton. King George V graving d o c k Übersichtsplan der Basler R heinh afen an lagen ........................... Die Grundlagen der F lu ssreg elu n g ...............................................
Nummer van de Bibliotheek
E. 222 E. 223 E. 224
o. J. 1936 1936 193 5 193 6 1935 1936
W . S e ib t ...................................................................................... H . W y s s ............................................................................... R. Boom ............................................................................... W . F. Durand ..................................................................... W . F. Durand ..................................................................... 1. M alkin ............................................................................... J. R . J. van D o n g e n .........................................................
E. 226 E. 227 EX. 108. B. II. EX. 28 5. E. EX. 285. F. EX. 289 EX. 290
193 5
H . Pfützner & Fr. Bosnjakovic ............................... J. C. Alders ........................ ................................................. F. Iseli .................................................................................... Stoomvaart Maatschappij „N ederland” .................. S. Rogers ............................................................................. Ch. A. van M a n e n .............................................................. Idem ......................................................................................... Idem ......................................................................................... Idem ......................................................................................... F. W . O. S c h u lz e ............................................................. I d e m ......................................................................................... Journal of Commerce ...................................................... Schiffahrtsam t des Kantons B a s e l-S ta d t.................. R . W inkel ............................................................................
EX. 291 EX. 292 EX. 293 F. 121 F. 122 GED. 27. AB. GED. 27. C. GED. 27. D. GED. 27. EF. H A . 18. c. 4 H A . 18. c. 5 H A . 470 H A . 471 H A . 472
1936 z. j. 193 5 193 5 193 5 1935 193 5 193 5 193 5 193 3 1934 1934
