SEIZOENER Schoolkrant van Westfriese Vrije School Parcival
Zomer: Het achtvoudige pad voor de ouders Nog nagenietend van het muziekfestival met de vele kleurrijke muzikale bijdragen van jong en oud, de verscheidenheid aan instrumenten, de duo’s en de verrassende jazzy popsongs, realiseerde ik me weer eens hoe belangrijk het is om als schoolgemeenschap bijeen te komen en samen iets te beleven. En de ouders de school in te halen om aan een schoolactiviteit mee te doen. De school is voor mij meer dan een optelsom van klaslokalen vol met kinderstemmen en leerkrachten. De bedding, de sfeer, de betrokkenheid van alle opvoeders, hebben een stimulerende en positieve werking op de ontwikkeling van het kind. Samen dragen we de schoolvisie en proberen die ook weer elke dag te verwerkelijken, met ups en downs. Door het organiseren van het muziekfestival vroeg ik me plotseling af: wat organiseren wij nu voor en met ouders in de school. Is het veel, weinig of genoeg? Heeft het kwaliteit? Beantwoordt het aan zijn doel? Is het aanbod kleurrijk genoeg, voor hart, hoofd en handen? Aan het begin van het schooljaar komen we bijeen op de algemene ouderavond. Leerkrachten vertellen aan de hand van een thema over de inhoud van ons onderwijs. In oktober vindt de herfstbazaar plaats. Een bruisend geheel met deelnemers en bezoekers van ook buiten de school. Mensen die zich aangetrokken voelen tot onze school. Ook in deze maand de eerste leerlingenpresentatie. Kinderen laten zien wat zij geleerd hebben, waar ze zich mee hebben bezig gehouden. Vlak voor Kerst kijken we naar het kerstspel. Leerkrachten en ouders brengen het oude middeleeuwse kerstspel weer tot leven. Een tweede leerlingenpresentatie in februari toont wederom de activiteiten van de verschillende klassen. In de maand maart was er een lezing over zintuigen. Boeiend en leerzaam. In mei het muziekfestival en we sluiten met elkaar af op het sintjansfeest 24 juni. Acht bakens in het schooljaar voor onze schoolgemeenschap. Iedere activiteit belicht een ander deel van het werk op school, belicht een aspect van wat wij met elkaar willen. Het beeld wat bij mij oprijst, is het beeld van een weg. Een pad door het jaar heen, gekleurd door de seizoenen. Boeddha sprak van het achtvoudige pad, een individuele ontwikkelingsweg voor de mens. Het mooie van onze acht activiteiten is dat je elke keer als ouder weer de keuze hebt om mee te doen, elk jaar weer, om bij te dragen aan onze schoolgemeenschap en door die bewuste inzet bijdraagt aan het welzijn van onze kinderen. Een gezamenlijk pad voor jong en oud.
Inhoud 22 Voorlezen aan kleuters 25 Natuurlijke bescherming tegen zonnebrand 26 Zesde klas 31 Vierde klas over speelplekken 34 Het kind en religie 37 Boekrecensie 37 Recept Paardebloemgelei 39 Muziekschool
Colofon Redactie: Angela van der Jagt Paula Lemmen Dick Bruin Eindredactie: Angela van der Jagt
[email protected] Advertenties: Paula Lemmen
[email protected] Fotografie: Medewerkers Parcival Westfriese Vrije School Parcival Peuterspeelzaal de Poort Bezoekadres: Nachtegaal 146, 1628 DJ Hoorn E-mail:
[email protected] Internet: www.parcival-hoorn.nl
Een goede zomer toegewenst! DICK BRUIN
SEIZOENER
21
Er was eens . . . Over voorlezen aan kleuters In de kleuterklas krijgen de kinderen aan het eind van de ochtend voor ze naar huis gaan nog een verhaal. Het kaarsje gaat aan, liermuziek heeft de kinderen in een dromerige sfeer gebracht en er wordt een sprookje aan de kinderen verteld. Zonder plaatjes, zonder al te veel emoties in mijn stem, vertel ik dan over het algemeen de wat eenvoudigere sprookjes van Grimm. De kinderen zijn op deze manier in staat om hun eigen beelden te scheppen en het verhaal op hun eigen wijze binnen te laten komen en zijn werk te laten doen. De sprookjes zijn een belangrijk onderdeel van de ontwikkelingsstof in de kleuterklas. 22
SEIZOENER
VOORLEZEN
aak wordt gezegd dat je kinderen niet moet overladen met verhalen, omdat ze dan de verschillende beelden niet meer kunnen verwerken. Tot op zekere hoogte ben ik het daar mee eens, maar ik zoek in de klas zeker ook een paar keer per week een moment om een boekje voor te lezen. Klassikaal, maar ook individueel. Voorlezen aan jonge kinderen is van het grootste belang voor hun taalontwikkeling. Door voorlezen wek je echter ook de liefde voor het boek en is de kans groter dat een kind als het eenmaal zelf kan lezen met veel plezier een boek pakt en zich verliest in de wereld van het verhaal.
V
Genieten Ik heb in mijn klas een enorme stapel boeken en de kleuters genieten van de plaatjes en de verhalen. Tijdens het vrije spel zitten er regelmatig kinderen boekjes te lezen en als het een hele ochtend regent, openen we de bibliotheek en kunnen boeken worden geleend en gelezen. Je kunt een kind al heel jong betrekken bij het kiezen van een boekje. Kijk samen naar de voorkant en vraag eens of je kind kan bedenken waar dit boekje over zal gaan. Is het iets wat aanspreekt, zal de interesse gewekt zijn en wil het kind het boek verder bekijken. Spreekt het onderwerp niet aan, kan er verder worden gezocht naar een ander verhaal.
• Pluk van de petteflet (Annie M.G. Schmidt) • Het zonne-ei (Elsa Beskow) • Jij bent de liefste (Hans en Monique hagen) • Hopeloos verliefd ( Glitz en Swoboda) • De trol die mens wilde zijn (Berger en Heuninck) En verder alle boeken van Ingrid en Dieter Schubert (zoals Monkie en Woeste Willem) Maar als je echt een hit wilt voor deze zomer, koop dan het relatief nieuwe boek “Verdriet is drie sokken”. Prachtige eigentijdse gedichten voor kinderen van nul tot twaalf met een cd waarop veel van die gedichten in liedjes zijn omgezet. Simpel, eerlijk en ontroerend mooi. De wereld zoals zij is en kinderen die door de keus van de woorden en onderwerpen serieus worden genomen. En dat is toch wat elk kind wil. Een verhaalvolle zomer gewenst. MADELEIN VAN DONGEN
Kinderen hebben tussen al die boeken vaak hun favoriet dat ze keer op keer willen bekijken of willen horen. Veelal kennen ze het verhaal na een paar keer uit hun hoofd en gaan ze het boek zelf voorlezen aan andere kinderen. De bibliotheek is een prima plek om samen met je kind boekjes uit te zoeken en een mogelijkheid om te ontdekken wat soort boeken jouw kind graag leest. Maar de echte favorieten en klassiekers horen toch in geen enkele boekenkast te ontbreken. Toen ik zelf nog op school zat, kregen mijn zusje en ik aan het begin van elke schoolvakantie een nieuw boek. Ik zal nooit vergeten hoe heerlijk het gevoel was de boekenwinkel uit te stappen met een nieuwe aanwinst; niet wetend hoe gauw je thuis moest komen om de wereld op die glanzend nieuwe bladzijden mee te mogen beleven. Ik heb het geluk boven een boekwinkel te wonen en vaak wandel ik alleen maar even binnen om te ruiken en te kijken naar de hoeveelheid verhalen die wachten om te worden ontdekt. Ook voor kleuters is het daar heerlijk toeven. Er is speelgoed om mee te spelen en er staat een lekkere bank waarop je uit de stapel boeken die leuk lijken rustig het exemplaar kunt kiezen dat mee naar huis mag. Er is een ruime hoeveelheid prachtige prentenboeken om in te verdrinken en verdwalen. Kortom: een zaligheid.
Top vijf Ik zal jullie niet onthouden de top vijf van kleuterhits uit mijn klas te geven, dan heb je een richtlijn als je het lastig vindt een geschikt boek voor je kind te zoeken:
SEIZOENER
23
24
SEIZOENER
Natuurlijke bescherming tegen
zonnebrand
We genieten van de zonneschijn, maar moeten tegelijkertijd ook oppassen dat de zon niet te sterk in onze huid brandt. De middelen die volop in de winkels staan om onze huid te beschermen, zijn over het algemeen niet natuurlijk. Kijk maar eens naar de ingrediënten; naast alcohol en water staat er verder niets wat om ons heen groeit.
aak wordt aan mij gevraagd of ik een natuurlijk middel weet om de huid tegen de zon te beschermen. Vorig jaar heb ik daar iets over gevonden. Ik heb het uitgeprobeerd in ons gezin en ook aan enkele andere mensen verteld. Omdat we allen niet verbrand zijn, deel ik het graag met jullie. Sesamolie en kokosolie kun je op de huid smeren ter bescherming. Dit is vergelijkbaar met factor 4. Nadeel van beide is dat ze niet of nauwelijks in de huid trekken. Dit is tegelijkertijd een voordeel, want als ze helemaal in de huid zouden trekken, zouden ze de opperhuid niet kunnen beschermen. Ook groene thee kan de huid beschermen. Zet heel sterke thee en spuit die met behulp van bijvoorbeeld een spuitflesje op de huid. Het water verdampt en de groene thee blijft op de huid achter. Dit heb ik zelf nog niet uitgeprobeerd. Je kunt ook een crème maken van olie en thee. De crème is niet erg lang houdbaar, dus maak niet te veel.
V
1 eetlepel geraspte bijenwas 3 eetlepels sesamolie (verkrijgbaar bij natuurwinkel) 1 eetlepel kokosolie (verkrijgbaar bij toko) 1 eetlepel sterke groene thee (gemaakt van losse thee) eventueel een theelepel alcohol erbij om de houdbaarheid te verlengen Bijenwas, olie en thee au bain marie verwarmen in een kommetje. Roer de massa tot het gesmolten is.Haal het kommetje van de pan en
Ik experimenteer nog met planten met slijmstoffen, zoals de bloemen van de toorts en van het kaasjeskruid. Ook de groene bolster van de walnoot in olie getrokken. geeft extra bescherming. Blijf uiteraard goed op je huid letten. Draag eventueel katoenen kleding op het heetst van de dag en draag een petje. Zonnebrand kan ook enigszins voorkomen worden door het lichaam geleidelijk aan de zon te laten wennen. Mocht het allemaal niet hebben geholpen: plakjes komkommer of aardappel op de verbrande plekken verkoelen de huid. Graag verneem ik reacties als iemand de crème of één van de andere opties heeft uitgeprobeerd! ANDREA BLEEKER, KRUIDENGENEESKUNDIGE
[email protected]
doe de alcohol erbij. Blijf goed roeren totdat de crème is afgekoeld.
SEIZOENER
25
Meester Henk kijkt terug op zes hele goede jaren
‘Haast elke dag was een feest voor me’ Dit jaar sta ik veertig jaar voor de klas. Ja, echt! In 1969 ben ik als 22-jarige begonnen op een vernieuwingsschool in Zaandam. Meteen in het diepe ‘gegooid’ in een 5/6 combinatieklas, die dat jaar uitgroeide tot 47 kinderen. Hoe ik dat gedaan heb? Ik zou het niet meer weten. Naar mijn idee was het altijd rustig en er werd hard gewerkt. Zijn de kinderen veranderd? Ik denk van wel. Ben ik veranderd? Zeker weten! De maatschappij ook. Er is een hele kindercultuur ontstaan met een eigen mode, met eigen popsterren, met eigen tv-programma’s, elk kind zijn eigen mobiel en andere communicatiemiddelen.
26
SEIZOENER
KLAS 6
r wordt tegenwoordig meer en beter naar kinderen geluisterd. En er is door onderzoek meer bekend over allerlei gesteldheden van kinderen. Daardoor kunnen we in ons onderwijs beter inspelen op en rekening houden met de verschillende vormen van ontwikkeling van de kinderen. Dat er ook negatieve kanten zitten aan al de veranderingen van de moderne tijd hoeft geen betoog.
E
De eerste klas Ik vond de eerste dag in de eerste klas heel spannend. Je was nu echt groot. Veel groter dan die ‘kleine kleutertjes’. Maar tegelijkertijd was je eigenlijk ook weer heel klein. Want in de hogere klassen zaten echt hele grote kinderen. In het begin leerden we de rechte en de kromme lijnen. Wat later begonnen we al echte letters te maken. In de K zat een koning verstopt en in de T de
In 1981 leerde ik het vrijeschool onderwijs aan “de Parcivalschool” te Amstelveen kennen. Daar heb ik vijf jaar gewerkt om vervolgens benoemd te worden tot leerkracht aan de vrijeschool Zaanstreek. Na elf jaar was de koek daar op. Zo belandde ik op “de Parcival” te Hoorn. Ik nam de tweede klas over. Dat was geen gemakkelijke klus.
toren van Raponsje. Terwijl we de letters aan het leren waren, begonnen we met de geleerde letters ook woordjes te maken. Zo konden we al snel een maan-roos-vis-boekje lezen. Nadat we een beetje konden lezen en schrijven, begonnen we met rekenen. Dat vond ik heel moeilijk. Lezen en schrijven dat kon ik nog wel, maar rekenen, ik snapte er niks van. Eerst leerden we de cijfers 1 tot en met 9 schrijven, waarna we begonnen met dubbele cijfers. Daar snapte ik echt niks van. In plaats van 63 schreef ik 36. Om te leren hoe dat wel moest, maakten we met z’n allen een lange getallenlijn. We moesten dan allemaal een getal zeggen. Maar dat snapte ik niet, want ik draaide het steeds om. En dan kwam ook de rekentoets nog! Gelukkig hadden we Jacob. Jacob was een pop die elke dag vertelde wat hij beleefd had. En al je iets niet meer wist, tijdens een toets, dictee of gewoon zomaar, dan keek je naar Jacob en dan fluisterde hij het in je oor. Elke keer dat we een toets hadden, zat Jacob op z’n stoeltje voorin de klas. JIP ZANT
De Parcival In de tweede klas kwam ik in de herfst op deze school. Het was een paar dagen voor Sint Maarten en ik weet nog goed dat ik een liedje voor de hele klas heb gezongen. En dat Daan en Jan wilden laten zien hoe stout ze waren, haha. Ik dacht dat de sfeer zo leuk en alle kinderen zo aardig waren, omdat het mijn eerste proefdag was. Maar toen ik echt op deze school kwam, werd het alleen maar leuker. De leukste dingen die ik op deze school heb meegemaakt, zijn: alle uitjes in de derde klas, de toneelstukken in de vierde en de vijfde, de kampen in de vijfde en de zesde en nog veel meer. De Parcival is gewoon de beste basisschool van Nederland. AUKE DE GEUS
Toneelstuk Ons eindtoneelstuk gaat over Parcival. We vertellen nog niet waarover het gaat. Dat moet je maandag 29 juni om 19.30 uur maar zien. Heel veel kinderen uit onze klas vinden dat we te laat zijn begonnen, maar we weten zeker dat het een heel leuk stuk wordt. Op 2 juni hebben we het script gekregen. De rolverdeling staat nog niet helemaal vast, maar we hebben gehoord dat iedereen ongeveer evenveel tekst krijgt. We hopen dat jullie allemaal komen kijken naar ons super vette toneelstuk! IRENE LANDAAL EN SABRINA NIJENHUIS
SEIZOENER
27
Kanokamp in Waterland
Lieverdjes
Dit was het leukste kamp dat ik heb meegemaakt. We waren lekker actief bezig, roeiden elke dag in de kano naar verschillende plaatsen en deden elke avond boodschappen met de klas voor het avondeten. De bonte avond was een succes. Er werd een toneelspel gedaan met sokpoppen en meester Henk gaf een mimevoorstelling.
Daarna wachtten mijn huidige lieverdjes op me. In de diverse kleuterklassen stelden ze zich aan mij voor: open, nieuwsgierig en oprecht. Vanaf dat eerste moment hield ik van ze. Ze wilden zo graag leren en ze waren zo enthousiast bij alles wat we deden. De kinderen, die uit drie verschillende kleuterklassen komen, moeten een groep worden. Dat betekent veel samen doen, bewegen, kringspelen, de getallenrijen oefenen, letters leren, samen woorden maken en noem maar op.
Hij noemde zich ‘professor Carrevracht’. Kampleider David speelde Bob de Rooy. Elke keer als hij iets had gezegd, veegde hij met zijn tong over zijn hand en daarna door zijn haar. Aan het eind van de avond was er nog een disco met luide muziek en het was afgelopen om elf uur ’s avonds. CARMEN KOEDOOD
Brand Op 26 september 2004 brak er brand uit. Gelukkig was het op een zondag en waren wij dus niet op school, maar de mensen die toen een kerkviering in de grote zaal bij woonden, schrokken zich het apezuur. Aan de ene kant vond ik het vervelend dat de klas was afgebrand, maar aan de andere kant ook wel weer leuk, want ik ben op 26 september jarig en nu kon ik met mijn cadeaus spelen en we vierden mijn verjaardag in een nieuwe klas. KAREL SCHOONDERWOERD
28
SEIZOENER
Vooral het samen beleven van de dingen schept een eenheid. Het werk van elkaar bekijken en daar dan iets over zeggen op zo’n manier dat een ander daar iets aan heeft, zich gezien voelt. Dat moet je leren, dat gaat niet vanzelf. Door de jaren heen zijn ze daar echt goed in geworden. Je moet ook weten hoe de een reageert en de ander, daar houd je rekening mee. Ik beschouw het als een opdracht om de kinderen aan elkaar te verklaren. Het schept een belangrijke voorwaarde om op een zinvolle wijze met elkaar om te gaan. Dan zijn er de meningsverschillen, de ruzietjes, die vertellen meer over hoe ieder in elkaar zit. Daar hoor je dus altijd serieus op in te gaan en het zo op te lossen, dat er een dikke punt achter kan worden gezet. Ik heb er in de loop van de tijd hele echte en mooie voorbeelden van gezien. Vaak heb ik er ontroerd bij gestaan als de kinderen het weer goed maakten met elkaar.
KLAS 6
In de afgelopen zes jaar is er veel gebeurd, te veel om op te noemen. Over elke periode schiet me wel een verhaal te binnen. Het oogsten van het zelf gezaaide graan, dorsen, malen tot meel en er broodjes van bakken. Een echte winkel in de klas: wegen, meten en betalen. De mens- en dierkundeperiode, over de polders, de Grieken en de Romeinen. Werkstukken maken, spreekbeurten doen, meetkunde, enz.
Hechte groep De kinderen doen steeds meer zelf en nu kunnen ze het best zonder mijn inspiratie en hulp. Nog even een hechte groep, nog even de krachten bundelen voor ons eindtoneelstuk. Het heet “Ik zal de weg wel vinden” en is gebaseerd op het Parcival-verhaal. En dan… gaat ieder zijn eigen weg. Ik kijk terug op zes hele goede jaren, waarbij haast elke dag een feest voor me was. HENK KUMMEL
29
Werkplaats de Kaardebol een winkel-werkplaats waar alles draait om natuurlijke materialen,vooral schapenwol. Cursus in: wolvervilten, poppen maken, spinnen en wolverven Openingstijden: di. en do. middag van 1-6 uur zaterdags van 9-5 uur. Ook op afspraak. Koewijzend 20, 1695 CG Blokker tel. 0229 262209 E.mail:
[email protected] - www.werkplaatsdekaardebol.nl
TuinGoed Bonatèr Een dynamisch bedrijf Biologische groenten, tomaten, fruit, eieren, kruiden en bloemen Vers van de tuin, rijp geoogst en vol van smaak zoals de natuur bedoelt Verkoop particulier en horeca Diverse verkooppunten, zie website: www.tuingoedbonater.nl
Rondleidingen en workshops Burgemeester Jan Zijpweg 5 1606 MK Venhuizen SKAL 22187
KLAS 4
Wethouder Weel neemt ideeën vierde klas in ontvangst
Favoriete speelplekken kinderen zijn de bosjes
Tien vierdeklassers waren door wethouder Cilia Weel uitgenodigd op het stadhuis in Hoorn. Dat kwam omdat ze hadden meegedaan aan een onderzoek naar speelruimte in Kersenboogerd en mevrouw Weel over de speelplekken in Hoorn gaat.
s er wel voldoende speelruimte in de wijk Kersenboogerd en wat vinden kinderen leuke speelplekken? De kinderen hebben juf Ans hun meest favoriete speelplekjes laten zien en wat bleek? Acht van de tien kinderen speelden het allerliefste in de bosjes! De bosjes waren zo favoriet, omdat je daar je eigen geheime plekje hebt waar je allerlei spelletjes kan doen.
I
De kinderen zijn een aantal keren de wijk ingetrokken om de verschillende speelplekken te beoordelen. Een favoriet speeltoestel was de grote piramide vlakbij de Koole Porterhof. Het was zo leuk dat zelfs de juf al begonnen was te klimmen, maar er toch maar weer uit is gegaan. Dit alles hebben de kinderen verteld aan Cilia Weel, maar waar ze ook heel benieuwd naar was, waren de ideeën van de kinderen. Wat als zij nu eens de baas zouden zijn van alle speelruimte in Hoorn, wat zouden zij dan willen maken? Dat hoefde je niet twee keer te vragen aan de vierdeklassers; er rolden tientallen ideeën uit, variërend van een ballenauto-
SEIZOENER
31
KLAS 4
maat buiten met statiegeld, een doolhof , spannende gangen onder de grond met rioolbuizen, een graaftoestel en speeltoestellen in de vorm van dieren. Gelukkig hadden de kinderen alles mooi getekend en konden ze prima uitleggen wat ze bedoelden. Vooral het idee van de speeltoestellen in de vorm van dieren vond de wethouder een goed. Ze beloofde de kinderen de tekeningen op te hangen in haar werkkamer en goed te zullen nadenken over hun leuke ideeën. Alle ideeën van de kinderen stonden ook in het verslag van de juf zodat ze het allemaal nog eens goed kon nalezen. Na afloop van het gesprek mochten de kinderen nog even de ambtsketting van de burgermeester bekijken en liepen ze tevreden weer naar school terug. ANS SMIDTS
32
SEIZOENER
MUZIEKAVOND
Eerste muziekavond
Parcival groot succes Onderstaande foto’s van twee van de vele optredens tijdens de muziekavond in mei geven een impressie van het succes van de eerste keer dat deze avond bij ons op school werd gehouden. Het evenement krijgt volgend jaar zeker een vervolg.
Het kind
en religie
Wat een wijsheid zit er toch in de oude volkssprookjes! In de sprookjes van Grimm vinden we dat verrukkelijke verhaal van de Bremer Stadmuzikanten.
34
SEIZOENER
RELIGIE
it is de korte inhoud: Vier dieren, een ezel, een hond, een kat en een haan, zijn alle ten dode opgeschreven. Hun baasjes vinden ze te oud en ze moeten geslacht of opgegeten. Zij gaan op weg naar Bremen om daar de kost te verdienen met muziek maken. Het wordt nacht, de haan vliegt in een boom en ziet in de verte een lichtje; dáár moeten ze naar toe! Ze komen aan bij een hutje waar rovers wonen. Door een list, waarbij ze moeten samenwerken (ze gaan allemaal bovenop elkaar staan), weten ze alle rovers weg te jagen en gaan zelf in het huisje wonen tot aan het eind van hun dagen! Hoe moet je dit sprookje verstaan? We weten, dat in elk sprookje een beeld zit opgesloten. In de Bremer Stadsmuzikanten wordt het beeld getoond van de geboorte van de mens. Er wordt geschetst hoe –in de voorgeboortelijke wereld – de vier nog geestelijke wezensdelen van de mens zich als het ware moeten samentrekken om op weg te gaan. De ezel staat voor het fysieke lichaam. Spreekt niet Fransiscus van Assisi over “zijn oude ezel” als hij moe van de lange tocht zijn oude lichaam voelt? De hond gaat over het gebied van de levenskrachten. De kat vertegenwoordigt de ziel. En de haan, waarvan wordt gezegd dat hij geslacht moet worden op zondag als het hemdje van het Christuskindje gewassen moet worden, staat voor het Ik van de mens. De vier dieren moeten alle sterven, dat wil zeggen, de ene wereld verlaten om in de andere wereld -daar waar het lichtje brandt- het huis (dat is het lichaam) te betrekken. Maar voor ze zich goed in dat huis kunnen vestigen, moet eerst schoon schip gemaakt worden! De rovers moeten weggejaagd: dat is het beeld van het opvoeden tot een mens met moraliteit.
D
Rijke beelden Het zijn mooie, rijke beelden in dit sprookje. Kinderen van de eerste klas vinden het heerlijk om dit keer op keer door de juf of meester te horen vertellen. Volwassenen vertelt het over de voorgeboortelijke wereld, die wij verlaten hebben om tot aan het einde van onze dagen in ons lichaam door te brengen. Dit is nu echt een verhaal, waarin op een gezonde manier en met humor een verbinding wordt gelegd met de geestelijke wereld; in die zin heeft zo´n sprookje een religieuze inhoud. Re-ligio betekent her-verbinden. Als je iets opnieuw verbindt, moet je het eerst hebben losgelaten. De mens zoekt opnieuw een verbinding met de geestelijke wereld, waaruit hij afkomstig is en de vraag is, of iedereen dat van nature doet, of ieder mens en ieder kind iets “religieus” in zijn binnenste meedraagt. We weten als ouders en opvoeders dat het laatste juist is, immers het kleine kind is van nature religieus, het schoolkind heeft de mogelijkheid om het religieuze te herkennen en de puber heeft het nodig om zich af te snoeren, zich los te maken, om daardoor op eigen benen te kunnen gaan staan.
Daarna kan de jonge mens weer opnieuw een verbinding zoeken met zijn oorsprong, maar nu vanuit een ander eigen- bewustzijn. Aan Rudolf Steiner werd eens de vraag gesteld wie de belangrijkste opvoeders van het mensenkind zijn. Zijn antwoord was: de leraar, de arts en de priester. Met het noemen van deze “Trias Pedagogica” bedoelde hij te zeggen dat de drie gebieden, waarin de genoemde personen specialist zijn, alle drie verzorgd en gevoed moeten worden. En dat er samenwerking moet zijn! De arts verzorgt het fysiek/etherische deel, de leraar het etherisch/astrale deel en de priester zorgt voor de verbinding van het Ik met de geestelijke wereld. Maar we leven in een tijd waar niet veel mensen nog een kerkelijk leven hebben en veel kinderen hebben daardoor niet de mogelijkheid gehad om een opvoeding in die zin te ontvangen. Toch leeft er altijd weer de vraag van ouders of de school een stukje van die “priesterlijke” rol kan overnemen.
Spreuken Het antwoord op die vraag is eigenlijk: nee! De keuze als ouder om je kind een religieuze opvoeding te geven is geheel gebaseerd op je eigen vrijheid en moet dat ook zijn. Tegelijkertijd beseffen veel ouders de noodzaak om dat gebied te verzorgen en zoeken vanuit hun verantwoordelijkheid wegen om dat te doen. Hoe dan? In het boekje “Spreuken en Liedjes voor kinderen” (Uitgeverij Christofoor) staan spreuken, gerangschikt op leeftijd, bijvoorbeeld om aan tafel te zeggen, bij het slapen gaan of ’s morgens bij het opstaan. Wel is het dan belangrijk zelf een binding te heb-
SEIZOENER
35
universele dankbaarheid
liefde voor de natuur
liefde voor de medemens
liefde voor de ouders
ben met een spreuk. Je moet je als ouder zo’n spreuk eigen maken, uit je hoofd kunnen opzeggen en samen met je kind of kinderen dat gedurende lange tijd tot een vast ritueel maken. Maar doet de school dan niets op dat religieuze gebied? Ja, natuurlijk wel, maar alleen vanuit een pedagogisch uitgangspunt! De vrije school heeft namelijk geen kerk achter zich; wel een pedagogische visie, die voortkomt uit de antroposofie en daardoor de Christusimpuls niet ontkent, maar de school handelt niet vanuit een religieuze instantie. Ik zal een voorbeeld geven van zo’n pedagogisch uitgangspunt, dat absoluut raakvlak heeft met de natuurlijke religiositeit van het kind. Het is een voorbeeld om een bepaalde innerlijke houding die het kind in zich draag te bevestigen of te versterken. Noem het grondstemmingen; het zijn stemmingen, die er al van nature zijn, maar die je kunt cultiveren en laten beleven. We kennen ze als de drie oerdeugden: dankbaarheid, liefde en plicht. Het zijn wat ouderwetse woorden misschien, maar ze drukken wel precies uit, wat de basis is voor een gezonde ontwikkeling van kleuter tot puber. Elk klein kind beleeft de dankbaarheid voor alles wat hem geschonken is; de natuur, het zonlicht, het gezin; het is een universele dankbaarheid. Daaruit ontwikkelt zich de liefde voor de natuur, de liefde voor zijn ouders, daaruit de liefde voor de medemens en tenslotte de liefde voor de eigen arbeid. Dat noemen we de plicht.
liefde voor de eigen arbeid (=plicht)
Je ziet hoe het één uit het ander voortkomt en tegelijk lees je eruit hoe belangrijk het voor het kind is om juist in die beginfase een grote overeenstemming te creëren tussen school en thuis. Zo´n overeenstemming krijg je door samen dingen te doen, die zo´n grondstemming bevorderen en een wel heel dankbaar middel daarvoor is de seizoenof jaartafel. Er zijn kinderen, die dat zelf al hebben. Zij hebben op hun eigen kamertje een klein tafeltje met allerlei dingetjes uit de natuur; een steentje, een plantje, een vogelschedeltje. Dat gaat al aardig in de richting van een huisaltaar! Op veel vrije scholen zijn er jaartafelcursussen, sprookjescursussen, is er literatuur over de jaarfeesten, enz. Er is natuurlijk nog veel meer te noemen over die jaarfeesten. Het zou te ver voeren om in dit artikel de religieuze aspecten van de jaarfeesten te behandelen. Ook is er nog veel te vertellen over het godsdienstonderwijs op onze vrije scholen. Wellicht een andere keer; voor nu kunnen we ons realiseren hoeveel mogelijkheden er in de cultuur van de vrije school en in het leerplan zitten om de leerlingen de sleutels tot een brede, dus ook religieuze, ontwikkeling te geven. MAX VAN DER MADE
Max van der Made is leraar aan de Adriaan Roland Holstschool in Bergen. Hij is mentor van de 8ste klas van de Ambachtelijke Stroom. Daarnaast heeft hij vele jaren ervaring als godsdienstleraar.
RECENSIE
RECEPT
Samenhang in een uiteenvallende maatschappij
Zonder wij geen ik et boek ‘Zonder wij geen ik’ is maar klein, maar het is het waard zorgvuldig gelezen en bestudeerd te worden. Het is geschreven door Christine Gruwez en Klaas van Egmond, met een voorwoord van burgemeester van Amsterdam Job Cohen en een nawoord van Ignaz Anderson. Wat de auteurs aansnijden , is hoogst actueel. We kunnen allemaal ervaren dat in onze ‘postmoderne’ tijd vele oude verbanden en bindingen verloren zijn gegaan en de samenleving uit elkaar dreigt te vallen in afzonderlijke individuen. Velen, met name jongeren, weten niet meer waar ze bij horen en op zoek naar hun identiteit dreigen ze voorbij te gaan aan wat ze delen met elkaar, of ze identificeren zich juist sterk met een groep. De schrijvers stellen vragen naar de rol van eigenheid en identiteit en hoe deze in een werkzame samenhang kan worden gebracht met de samenleving. Wat brengt ons naar elkaar toe? Wat kan worden aangesproken in een samenleving waardoor krachten werkzaam kunnen worden die een nieuw midden, een nieuw ‘wij’ kunnen scheppen? De bijdrage van Christine Gruwez draagt als ondertitel: Identiteit en het Ik als verlangen. Zij breekt een lans voor het steeds weer opnieuw scheppen van een nieuwe vrije ruimte tussen mensen, waarin ieder kan gedijen.
H
Onduurzaam Klaas van Egmond neemt als uitgangspunt het motto dat Job Cohen bij zijn aantreden uitsprak: ‘De boel bij elkaar houden’, en hij voegt daaraan toe: ‘Tegenwicht in de hang naar identiteit’. Hij laat zien dat in de loop van de geschiedenis steeds opnieuw een strijd ontstaat tussen een ontwikkeling in de richting van duurzaamheid, samengaand met een streven naar het midden en middelpuntvliedende krachten, die het geheel uit elkaar laten vallen, versplinteren en ‘onduurzaam’ genoemd zouden kunnen worden. Altijd wanneer waarden en mens- en wereldbeelden verabsoluteerd worden, onder meer door dogmatisme, kunnen zij ontaarden in een karikatuur en leiden tot fundamentalisme, van welke aard dan ook. Zo zijn ook wetenschap en religie in de loop van de tijd totaal tegenover elkaar komen te staan, terwijl zij oorspronkelijk vaak zelfs verenigd waren in één mens, die tegelijkertijd priester, arts, pedagoog en geleerde was.
Paardebloemgelei benodigdheden: - 2 appels uitgeperst en 1 citroen uitgeperst en de rasp. - 20 paardebloemen.
bereiding: - Doe het sap, rasp en bloemen in en pan. - Kook dit nu een uur en giet het door een doek. - Meet het vocht af en doe er nu evenveel geleisuiker bij. - Giet dit in een mooi potje en doe er dan een takje rozemarijn of tijm in. Heerlijk op brood en pannenkoekjes.
NELLE AMONS-SMINK
(recensie uit ‘In beweging, kwartaalblad van de Christengemeenschap’
Eet smakelijk!
SEIZOENER
37
Stilte Het is stil om je heen Met grote, heldere ogen Kijk je de wereld in Met zoveel vragen in je hoofd Maar niemand geeft het antwoord Je zou graag meedoen Maar de regels snap je niet De manier waarop kinderen met jou omgaan, waarop mensen met elkaar omgaan Doet vaak zo zeer De zin van het bestaan Is jou niet duidelijk Omdat de zin van jouw bestaan heel anders is En jij die hier niets vindt Dan eenzaamheid geen vriendjes Niemand die jou begrijpt Dan is er stilte En heimwee
De Cosmic&Flower energy waar ik mee werk helpt de verbinding met ‘thuis’ te herstellen. Kinderen ervaren meer innerlijke rust en plezier! Sonja Walrecht 0229-272715 Lid LVNG (consulten kunnen vergoed worden)
Cursus
pottenbakken/boetseren voor kinderen Iedere woensdag- en vrijdagmiddag Deelname: min. 8 keer max. 5 kinderen Ook voor kinderfeestjes Paula Lemmen Ceder 46 Hoorn Tel: 0229-504528
[email protected]
38
SEIZOENER
HOORNSE
BOEKKHANDEL
Grote Noord 11 HOORN 0229-215697 www.Hoornseboekhandel.nl
MUZIEKSCHOOL
Muziek daagt uit, muziek is mooi! Muziek vormt een onlosmakelijk deel van onze omgeving. Bewust en onbewust omringen wij ons de hele dag met muziek. Meestal ben je luisteraar of toehoorder, maar als je zelf muziek gaat maken, gaat er een wereld voor je open.
Z
elf muziek maken geeft je een hele andere kijk op de muziek die je hoort om je heen. Je houdt je ineens bezig met vragen als: kan ik dat ook? vind ik het leuk of mooi? en: hoe komt het dat iets klinkt zoals het klinkt? Zelf muziek maken, in welke vorm dan ook, biedt een nieuwe uitdaging: hoe kan muziek een stem geven aan mijn eigen fantasie en belevingswereld. Nog belangrijker is het dat je je eigen muziek kunt delen in samenspel met anderen. En daarom heeft muziekschool Gerard Boedijn een breed aanbod aan muzieklessen, cursussen en samenspelmogelijkheden voor iedereen. De cursussen ‘Muziek aan de basis’ richten zich op de kinderen van baby tot en met de kleutertijd. In de cursus Algemene muzikale vorming/muziek voor groep 3/ 4, kunnen kinderen verder kennis maken met alles wat met zelf muziek maken te maken heeft. Deze cursus vormt, samen met de jaarlijkse open dag (april) en de oriëntatielessen (mei/juni), de aanloop van een nieuw cursusseizoen dat na de zomervakantie van start gaat. Een instrument leren beheersen is een intensief leerproces. Eigen inbreng, wensen, creativiteit (en die delen met anderen in allerlei vormen van samenspel), is de motor van dit leerproces. Een team van zowel breed als specifiek opgeleide vakdocenten maakt het binnen een muziekschool mogelijk in een scala aan instrumenten én muziekstijlen les te volgen. Je ervaart als muzikant ontwikkeling en groei. Je leert stap voor stap muziek als taal beheersen, samen delen en presenteren. Dat is de grootste kick die zelf muziek maken kan geven. Voor meer informatie en inschrijving: Muziekschool Gerard Boedijn, Noorderstraat 3, Hoorn, tel: 239189, ww.muziekschoolboedijn.nl
SEIZOENER
39
