Seizoener. Schoolkrant van Rudolf Steiner School, Vrijeschool Roosendaal

Seizoener Schoolkrant van Rudolf Steiner School, Vrijeschool Roosendaal

Voorwoord

Inhoud

Je teveel zorgen maken over de weg maakt soms dat je vergeet te gaan lopen.

(J. Davenport)

Het zal voor velen van jullie wellicht verrassend zijn, deze vernieuwde schoolkrant… Hij ziet er vreemd uit, bijna als een tijdschrift, en eigenlijk is het ook wel de dichtst toepasselijke beschrijving van wat De Seizoener nou is. Een tijdschrift, een landelijk blad met artikelen die over antroposofie gaan, achtergrond en uitleg. En midden in dat tijdschrift zit vanaf deze editie onze schoolkrant. Vertrouwd, zoals normaal gevuld met foto’s en stukjes van de leerkrachten en de kinderen, dingen waar we gewoon mee door zullen gaan, alleen krijgen jullie er nu dus een professioneel ogend vrijeschoolblad bij, als ‘kado’. Net als de schoolkrant, vernieuwt ook de natuur zich met grote sprongen. Bij het schrijven van dit voorwoord zit ik nog wel met een dikke trui aan te kijken hoe de bevroren daken een ietsje ontdooien in de zon, en zijn de narcissen en krokussen nog niet meer zichtbaar dan hun voorzichtige groene sprietjes, maar ook die zullen in sneltreinvaart hun kleurige kopjes laten zien, als voorbode op wat er komen gaat. Wat voor nieuws staat ons allen te wachten? De tijd staat nooit stil en ook onze levens krijgen steeds een andere invulling – subtiel wellicht, maar toch… Onze kinderen laten zien dat die vernieuwing erbij hoort – ze groeien, ze wisselen tanden, ze leren lezen, schrijven, beredeneren, een andere manier van met problemen omgaan, welke hoofdstad bij welk land hoort…

27 28 29 30 31 32 35 36 39 40 41 42 43 43

Kleuters Taalperiode in klas 1 Klas 2 Taal in klas 3/4 Klas 5 & 6: Aardrijkskunde Zout maakt wakker en zoet verlost Ouder in beeld: Dominique Hendriks Medewerker in beeld: Meester Peter Ontdek het Michaël College Carnavalsoptocht Over kruiden Le soleil et la neige dans la leçon Française Boekentips Raadje-plaatje

Colofon Redactie Linsey Evers Heidy van Tilburg Matty Verheul

En de leutigste vernieuwing bij deze school is de eerste keer dat we deelnamen aan de carnavalsoptocht in de stad. Verkleed als Chineesjes, stoffen verkopend, de kou ontlopend, zongen en dansten kinderen en ouders van de school door de straten van Roosendaal. In deze krant foto’s en een sfeerimpressie.

Betsie Netten (eindred.) Daniela Heykoop (samenstelling) Fotografie en advertenties: Heidy van Tilburg

Wij wensen jullie een leutige, warme en vrolijke paastijd toe! Liefs, namens de redactie, DANIËLA HEYKOOP

Melis Stokelaan 42 4707 HS Roosendaal T 0165-560377 E [email protected]

SEIZOENER

25

De cirkel

Kleuterklas

kleuters

Tekenen in een cirkel is een andere beleving dan tekenen op een rechthoekig papier. In de ochtend komen de kleuters binnen en voegen zich in de cirkel, de kring. De cirkel is het beeld van de kosmos en van hun eigen ziel. De cirkel is oneindig en het is dan ook heerlijk om met je krijtje steeds dezelfde ronddraaiende beweging te maken. Het is rustgevend en als vanzelf kom je in het middelpunt (je-zelf, het ik-punt). Die uitdrukking is specifiek voor ieder kind en manifesteert de beweging van de ziel. TEKST: JUFFIE IDAMARIE FOTO’S: HEIDY VAN TILBURG

Priet praat van Tola (5 jaar)

van Imke (5 jaar)

Tola zit aan tafel met zijn moeder Elsa. Hij moet een klein hapje nemen van iets dat hij nog nooit geproefd heeft. Elsa zegt; “Een piepklein hapje Tola.” Tola: “Zo klein als een kabouter dan, … zonder puntmuts!”

Imke haar eerste zwemles was in de buik van mama. Maar wel met bandjes! Mama vroeg: “Had jij die bij je dan?” Imke: “Ja, Lars had die laten liggen, die ruimt nooit zijn spullen op.”

van Hilge (4 jaar) N.a.v. verschillende zwangere dames in de omgeving kwamen er veel vragen over baby’s en hoe dat dan gaat. Hoe komt zo’n baby in je buik ? Omdat het wat te vroeg leek voor de volledige voorlichting zei Elsa: “Die groeien daar gewoon” Tola vroeg niet door. Tot hij een uurtje later plotseling zei: “Maar hoe slik je die dan in?”

Met de kerst hadden we de kerstboom prachtig opgetuigd. Hilge vroeg wanneer nou eigenlijk de verjaardag van de kerstboom gevierd werd, en begon hard ‘lang zal de kerstboom leven’ te zingen.

SEIZOENER

27

Taalperiode in klas 1 T

ijdens één van de taalperiodes zijn we bezig geweest met de lange klanken. Omdat er van elke korte klank ook een lange klank is hebben we naast de korte I (i) de lange IE aangeboden. Nieuwsgierig en enthousiast als ze waren wilde men graag weten hoe men dan ook de veelgehoorde OE schreef. Nou vooruit, die hebben we eventjes stiekem alvast meegenomen. Een belangrijk onderwerp in klas 1 is het splitsen van getallen tot aan de 10. Opmerkelijk is dan om te zien dat splitsen van concrete dingen veel gemakkelijker binnenkomt dan het splitsen op het bord en papier. Dit is voor veel kinderen vaak nog te abstract. Een rode draad is ook het bewegen op de getallenlijn. Hier geldt hetzelfde. Eerst heel veel oefenen in de ruimte met koorden en kaartjes, dan pas het vertalen naar het blad. Deze overgang van concreet naar voorzichtige abstractie is typisch iets voor een eersteklasser. Het is een ontwikkelingsfase waar ieder kind doorheen moet gaan op zijn weg van kleuter naar echt lagere schoolkind. DOOR BAVO BLONDEEL

Tekening: Polly

28

SEIZOENER

Tekening: Eva

Klas twee I

n de tweede klas zetten de leerlingen, allen meestal rond de acht jaar, een nieuwe stap. De kinderen raken langzamerhand meer thuis op de aarde. Ze ervaren niet alleen positieve maar ook negatieve gevoelens. Op deze leeftijd worden de kinderen zich bewust van de verschillen tussen mensen. Kleine onhebbelijkheden en zwakheden kunnen opduiken. De vertelstof in de tweede klas sluit hier op aan met fabels en heiligenlegenden. Deze twee soorten verhalen vormen een rijke bron aan beelden voor de kinderen. De fabels tonen alle mogelijke ondeugden die een mens zo al kan hebben: ijdelheid, domheid, gewelddadigheid, list. Het gaat hierin over menselijke eigenschappen die dieren bezitten: de sluwe vos, de wijze uil, de koppige ezel, de trotse haan. De dieren proberen met behulp van hun eigenschap elkaar de loef af te steken. Kinderen kunnen in het verhaal onbewust iets herkennen van tekortkomingen van zichzelf of van een ander. Ze leren hierdoor op een indirecte manier hun gevoelens te herkennen. Dit gebeurt op een bij de leeftijd passende beeldvorm, met een zekere waardering voor de eigenschappen maar vooral met humor! Maar de mens is niet overgeleverd aan zijn eigenschappen. Hij kan onbaatzuchtige motieven zoeken. Daarom worden de fabels aangevuld met verhalen (legenden) over mensen uit de wereld die, na een innerlijke strijd, grote liefde voor de schepping en voor de mens hebben getoond, kracht, moed en medeleven. Het kind leert hoe een mens de strijd kan aangaan met zijn zwakheden, hoe deze deugden ontwikkelt en welk een zegen van die mens kan uitgaan. Dat gebeurt niet zomaar, daar is moeite voor nodig. Dat is voedsel voor de kinderen in die fase. De tweedeklassers kunnen hieraan een krachtige en blijvende innerlijke steun ontlenen. Het is belangrijk dat beide soorten verhalen verteld worden. Een fabel is eigenlijk een soort sprookje maar dan realistischer en een legende is nog net geen geschiedenis.

Franciscus In de tweede klas zijn we in de taalperiode nu volop bezig over het leven van Franciscus. Na vele fabels verteld te hebben: “Juf, vertel nog eens een verhaal wat niet goed afloopt!”, en deze verwerkt te hebben in tekeningen, bijenwasfiguurtjes, toneelstukjes enz., is de tijd aangebroken voor wat inkeer. De kinderen kunnen bijna niet op hun stoel blijven zitten als verteld wordt over de zielige bedelaar die de winkel uitgestuurd wordt en daarna toch geld krijgt van Franciscus. Ze willen dat spelen! De stoffenwinkel van Don Bernardone

nodigt natuurlijk uit tot winkeltje spelen. Ben je koopman of klant? Juweeltjes van tekeningen worden in het speciale schriftje over Franciscus gemaakt. Ondertussen zijn we bezig met de basis van het lopend schrift en wat vlotteriken willen natuurlijk aan elkaar schrijven. Twee handschriften moeten daarom op het bord gezet worden, een goede oefening voor onze hospitante juf Ivon, die er al achter gekomen is dat je dat niet zo maar even doet. Uiterste concentratie bij de kinderen bij het overschrijven van korte stukjes tekst uit het te gaan spelen toneelstukje. Ik verbaas me over de stilte die dan in de klas is. Even genieten hoor van die ernstige hoofdjes, straks zal het weer wat onrustiger worden. Dan doen we maar even een dansje tussendoor en een liedje, want in- en uitademen, concentratie en beweging, vormen het gezonde ritme in de klas.

Tafels oefenen In het oefenuur worden de tafels geoefend en opgezegd, van uitgelezen boekjes wordt een stukje voorgelezen. Gelukkig hebben we dan hulp van stagière Lindsey. Want de tafels van 0, 1 en 2 kennen ze allemaal al. Heel ernstig overhoren we dan de tafel van 0. We zien er allemaal de lol van in. Maar aan de andere tafels wordt ook stevig gewerkt. In de tweede klas vinden ze het (bijna allemaal) leuk en ze leren ze vrij gemakkelijk uit hun hoofd. Ze hebben er in de komende jaren alleen maar voordeel van als ze de tafeltjes goed kennen. Van juf Betsie krijgen ze nu Duits. Als ik dan terug kom van de 3/4 wordt ik begroet met Guten Tag! Dus drie vreemde talen komen er in een week voorbij. Een week die voorbij vliegt in een tweede klas met werken en spelen, plezier en ruzietjes en verdrietjes, feest en ernstig bezig zijn. Kortom, een gewone tweede klas met opgroeiende kinderen die nu ècht eersteklasser af zijn en op weg gaan naar de derde! TEXT: JUFFIE HELENE FOTO’S: HEIDY VAN TILBURG

SEIZOENER

29

Taal in klas 3/4 Schrijf je lieve mensen nu met een v of f..... Schrijf je ik wordt of ik word heel gauw boos... Zit de schroef nu in het hout of door het hout... Wat is een bijvoeglijk naamwoord... Wat schrijf je in een boekverslag...t

K

ortom allemaal vanzelfsprekendheden voor een volwassenen, maar allemaal leerwerk voor jonge kinderen. Spelling, taalbeschouwing en grammatica! Onderdelen waar kinderen nog niet abstract mee bezig zijn, want waar blijft dan je fantasie. Fantasie om heerlijk een verhaaltje of een gebeurtenis te beschrijven, gedichtjes maken, rebussen bedenken en natuurlijk niet te vergeten toneelspelen, of grappige teksten en zinnen spreken.

Adam en Eva woorden Kinderen genieten van het vak taal, maar zwoegen, daar waar het om de juiste schrijfwijze gaat. Het schrijven op de computer en het sturen van sms-jes dragen nou niet direct bij tot een betere beheersing van het vak taal. De kunst is het dan ook, om deze leerstof voor de kinderen goed toegankelijk te maken. Enerzijds eindeloos veel oefenen, schrijven en nog eens schrijven, maar op de afbeeldingen van de schriften kun je zien, hoe kinderen ook heel speels bezig zijn geweest met het leren van de verschillende woordsoorten. Het leren herkennen van de zelfstandige naamwoorden, of zoals de kinderen in klas 3 ze nu nog noemen, de naamwoorden van Adam (ook wel Adam woorden genaamd), of de bijvoeglijke naamwoorden zoals wij ze kennen (de kinderen noemen die nog de woorden van Eva) gaat voor de kinderen als vanzelf. Voor klas 3 zijn de verhalen van het oude testament uitgangspunt geweest om de drie woordsoorten: zelfstandig naamwoord, bijvoeglijk naamwoord en werkwoord te leren kennen. Ze hadden gehoord, hoe Adam alles in het paradijs een naam gaf. Ieder dier, iedere plant en bloem kreeg een naam. En natuurlijk was daar ook Eva, die aan al die namen iets toevoegde. Een grote boom, een mooie plant, een gebroken tak. De werkwoorden waren ook gemakkelijk te herkennen. Ze werden al snel verbonden met al het werk wat in de wereld wordt verzet. De boer op het land....

30

SEIZOENER

spitten, zaaien, ploegen en eggen. We speelden de werkwoorden en ook de andere woordsoorten probeerden we met gebaren uit te drukken. Dat viel nog lang niet mee. Bij de schriften van de derdeklassers zie je hoe ze bij het woord winter, allemaal woordjes hebben toegevoegd.

Taal leeft! Vandaag kwamen ook de rang-telwoorden voorbij. Naar aanleiding van de Olympische winterspelen en het zitten op de tribunes, waren deze woorden vanzelf aan de beurt. Op welke rang zit je: de tweede rang. of de eerste rang. De kinderen tekenenden allemaal hun favoriete sport met daarbij tribunes om naar die sport te kijken. Ook andere zinnetjes over rangtelwoorden werden bedacht. Mijn oma woont op de tweede verdieping. Ik sta op de derde sport van de ladder. Ik was vijfentwintigste bij het hardlopen etc... De voorzetsels zijn de kleine woordjes, die we ook maar al te gemakkelijk kunnen uitbeelden. Na een spelletje in de klas: ga op je tafel staan, klim onder de bank, ga achter de stoel staan, ga tussen twee jongens staan! Iedereen kent de woordjes al snel en ook daarvan kunnen we nog verhelderende tekeningen maken. Op zo’n manier wordt de taal levendig. De kinderen hoeven nog niet alles in het bewuste te weten, maar langzaam dringen de samenhangen voelend door. In de hogere klassen kunnen ze dan bewuster worden toegepast en ingezet in schrijf opdrachten. Naast woordsoorten, staan in klas 4 de werkwoordsvervoegingen centraal. Ook daar maken we dankbaar gebruik van de vertelstof uit de Noord Germaanse mythologie. Het verleden, heden en de toekomst, zien de kinderen terug in het verhaal over de oude Yggdrasil boom en de drie schikgodinnen die daar wonen. TEKST: BETSIE NETTEN

Klas vijf & zes

Aardrijkskunde In deze periode zien we de aarde als bolvorm, in samenhang met zon, maan, planeten en sterren, de tijdzones op aarde, de pooldag en de poolnacht en hoe de klimaatzones op aarde de aanblik en het leven op aarde verklaren. TEKST: PETER JOSEMAN FOTO’S: HEIDY VAN TILBURG

SEIZOENER

31

Zout maakt wakker en zoet verlost! Deze twee korte opmerkingen zijn van grote betekenis in de voeding. Niet alleen voor het jonge kind, maar eigenlijk voor ons allemaal. Toch is het jonge kind er bijzonder bij gebaat, wanneer we deze opmerking heel serieus nemen. Wat betekent het dan precies?

K

ort gezegd: zoute ofwel hartige voeding, maakt dat we ’s morgens wakkerder worden, dat we klaar zijn voor de dag. Het spreekt ons hoofd aan in tegenstelling, tot de zoete voeding, die ons meer laten inzakken, wegdromen en klaarmaakt voor de nacht. Immers ‘s morgens willen we wakker zijn, gaan we leren, of werken en ’s avonds willen we meer ontspannen en zeker wanneer we de nacht ingaan. Dan mag ons hoofd rustig worden. Niets is lastiger, wanneer je hoofd, nog helder en klaar is. Mensen met slaapproblemen weten daar alles van. Ook kinderen die moeite hebben met inslapen kunnen o.a. last hebben van een te vol hoofd of een te zware spijsvertering. Wanneer je naar de groei van de planten kijkt, kunnen we zien dat er sprake is van wortels, die langzaam groeien en ontwikkelen onder de aarde. Het is daar koud, het is vochtig, en soms ook warm ( midden in de zomer ). Door allerlei levensprocessen in de aarde kan de eerste ontwikkeling van een plant aanvangen. Het zaadje vult zich met vocht en door de warmte, lucht en licht gaat het langzaam groeien.

Rustig of ritmisch Terwijl de wortels zich ontwikkelen komt ook langzaam de

32

SEIZOENER

stengel tot groei. Soms klein en dik, soms lang en met vele bladeren. De veranderingen van de stengel en de bladeren zien wij als mens veel duidelijker, dan de groeiprocessen die onder de aarde allemaal afspelen. Praten we bij de wortels vooral over koude en koele, minerale processen, bij de stengel en de bladeren hebben we het vooral over ritmische processen. De stengel en het blad bevinden zich namelijk tussen aarde en kosmos. Tussen aarde en sterren. Net als de mens, die over de aarde loopt. Aan alle kanten beleven de bladeren de invloed van de natuur. Ze deinen mee in de wind, word sterker en steviger. Groeien in de hoogte en breedte. Het is juist in de bladeren waar de plant veel vette stoffen ontwikkelen. Het ritmische bij de plant zien we vooral in stengel en blad terug. Kijk maar eens hoe mooi de bladeren gerangschikt kunnen zijn. Bij kruiden als tijm en rozemarijn zie je prachtig hoe de blaadjes rondom de stam gegroeid zijn. Als de plant vervolgens door mag groeien tot vrucht, zoals bij pompoenen, tomaten, bonen, courgettes (maar denk ook aan appels en ander fruit), dan hebben we het over vruchtgewassen. Deze gewassen zijn gerijpt en gegroeid, nadat er veel warmte en licht is geweest. Doorgaans hebben ze daar meer tijd voor nodig gehad. Meestal is het dan al zomer, wanneer deze rijpe vruchten geoogst gaan worden.

Wakkere wortels Terugkomend op de titel: Zout maakt wakker en zoet verlost, kan je zeggen, dat de wortels en ook andere wortelgewassen, zoals bieten, knolselderij, radijs e.d. meer zout-achtig, meer mineraalachtig zijn, dan de vruchtgewassen. Ze maken ons hoofd wakkerder.Je spreekt meer over zoutachtige processen. Dat heeft ons hoofd ook nodig om helder te blijven. In ons hoofd spelen ook zoutafscheidingen plaats. Moeten we dan ’s morgens een wortel gaan eten? Gek genoeg, is het voor schoolgaande kinderen best

ACHTERGROND

gezond, om ’s morgens door een bakje muesli een geraspt worteltje te doen. Een worteltje uit de hand of een wortel mee in het broodtrommeltje te geven is ook een goede optie. Natuurlijk passen gehakte nootjes, wat kleingesneden fruit of geweekte krentjes en rozijnen heel goed in zo’n gerecht. Ook andere hartige producten, zoals een plakje kaas, of een plakje vleesbroodbeleg, een bord havermoutpap, helpen ons goed om de ochtend te beginnen. In warme landen, horen daar natuurlijk ook olijven bij: heerlijk en zeer “wakkermakend”. Nog belangrijker in dit verhaal is, om de dag niet met teveel zoet te beginnen. Vooral niet met de toegevoegde suikers. Met name producten als jam, hagelslag, pindakaas en stroop, die van zichzelf al veel vruchtensuikers bevatten maken, dat we juist voor de ochtend niet echt wakker worden. De suiker, verbrandt in het lichaam enorm snel, geeft kort en krachtig een explosie van energie en biedt ons daarna alleen nog maar vermoeidheid. Een zeer korte on-natuurlijke impuls. Daar hebben kinderen (met name ook onrustige kinderen) veel last van. Daar waar je moet concentreren, wilt leren, is het van belang, dat je lichaam je daarbij helpt. Te zwaar eten, maakt ook, dat we teveel energie verliezen, om te verteren. Alles moet dan ook verteerd worden.

niet alleen wortels, maar in feite alle wortelachtige gewassen. Juist door hun hoog gehalte aan minerale stoffen. De bladgewassen van de planten, denk aan sla, spinazie, kool en vele anderen zijn doortrokken van ritmische processen, vetkwaliteit. Ook bij de mens ondersteunen ze het ritmische gebied. Daar waar onze ademhaling en bloedsomloop zich afspeelt. Een en al ritme. Kruiden waarvan wij de bladeren eten (tijm, basilicum, kervel, peterselie) ondersteunen vooral de organen van het middengebied. Versterkend voor het hart, ontspannend voor de longen, maar ook verwarmend voor de keel. De vruchtgewassen daarentegen sluiten bij de mens aan, bij het spijsvertering systeem. Daar waar ook ons voortplantingssysteem werkzaam is. Deze door warmte doortrokken gewassen, werken ontspannend en verlichtend op de spijsvertering. Bij kruiden kan je weer denken aan de zaadjes. niet de vrucht van de plant, maar de zaden van de plant. Iedereen weet wel, hoe verlichtend een kopje venkelthee kan zijn voor je buik. Maar ook zaden als komijn, koriander, karwij, anijs hebben dezelfde verlichtende werking op de spijsverteringsorganen (de lever, de gal, de nieren). Kortom, plant en mens, hebben veel vergelijkende levensprocessen. DOOR BETSIE NETTEN

Kosmisch Zoals uit het verhaal over de vruchtgewassen al bleek, bevatten de vruchtgewassen veel kosmische krachten. Ze zijn door de zon gerijpt, ze groeiden naar het licht, zijn doortrokken van warmte. Hoe kosmischer, hoe meer gericht naar de nacht. Ook daar zijn we even in een andere wereld.

Recept

Zoete rijstsoufflé - 200 gram rijst (een uur weken in 4 dl. water en dan koken) 1:13/4de water

Ontspannen, loslaten...

- 1/4de vanillestokje meekoken

Niet voor niets drinken we ’s avonds daarom graag een kopje avondthee, vaak gemaakt van allerlei bloemen en kruiden, die ook doortrokken zijn met warmte en lichtkrachten. Ook het schepje honing, pure kosmos, helpt ons te ontspannen voor de nacht. Ook andere kleine gerechten als een bakje warme appelmoes na het eten, een rijstgerecht met verwarmende kruiden helpen de overstap te maken naar de nacht. Sommige kinderen hebben juist nog even frisse lucht of beweging nodig, om goed te verteren. Even samen de hond uitlaten en de vertering wordt een eindje geholpen.

- ½ tl. zout – 75-100 gram rozijnen - 25 gram zachte boeter - 175 gram halfvolle kwark - 50 gram gemalen hazelnoten - 2 tl. kaneel - 4 rijpe peren (geschild en in kleine blokjes gesneden) - 25 gram amandelen of hazelnoten (grof gehakt) - vuurvaste schaal, in geboterd. Kook de rijst met het vanillestokje een half uur en laat het dan in de warme pan nawellen, gedurende een uur ( op een warme plek ).

Wanneer je een mens zou vergelijken met delen van een plant, dan kun je prachtige dingen ontdekken. De verschillende delen werken namelijk extra op bepaalde gebieden in de mens. Daar helpen ze ons meer. Ze sluiten goed aan bij wat er zich ook in ons ontwikkelt. In oude tijden wisten de mensen dat nog veel meer, dan misschien tegenwoordig. Al in de oudheid aten priesters en wijzen, graanvoeding. Ze wisten, dat juist deze voeding hun geest meer hielp, helder te denken. Dat was voor wijzen zeer belangrijk. Helder denken.Zo helpen de wortels ons, helder te denken.

Verwijder het vanillestokje en voeg alle ingrediënten behalve de 25 gram amandelen of hazelnoten toe aan de rijst. Vul de ingevette schaal. Bak de soufflé een ½ uur bij 200 graden op de onderste richel met een bord eroverheen. Haal het bord weg, strooi de 25 gram hazelnoten eroverheen en bak nog 10 minuten zonder deksel. Eet de soufflé zo, of geef er nog warme vanillesaus bij, of een beetje slagroom. Uit: “Wat eten we vandaag’ Vreni de Jong

SEIZOENER

33

Ouder in beeld Dominique Hendriks – 43 – moeder van Jan (klas 6), Anna (klas 4) en Willem (klas 2)

R

ustig is ze, en meestal ergens op de achtergrond, dus ons voorstel voor een interview overviel haar een beetje. Lang duurde het dan weer niet om haar te overtuigen en zo werd deze moeder van drie kinderen en hondje Ollie aan de tand gevoeld, op een druilerige ochtend, net voor carnaval. Waarom deze school? “Door het enthousiasme wat mijn schoonzus had, eigenlijk. Zij had zelf vier kinderen hier op school – nu allen op de middelbare – en ik had met haar hier een paar markten bezocht en de klassenpresentaties, en raakte onder de indruk. Daarna ben ik erover gaan lezen, want je wil toch een beetje achtergrond weten. Ik wist helemaal niets over de vrijeschool, wat het nou allemaal inhield, maar het voelde goed. Het past ook heel goed in hoe wij in het leven staan. Het gebrek aan competitie tussen de verschillende klassen, hoe er door elkaar heen gespeeld wordt, dat vind ik altijd heel plezierig om te zien. En de kinderen krijgen over het algemeen ook niet veel huiswerk mee, zoals ik van anderen hoor, die kinderen op reguliere scholen hebben zitten. Heel prettig. Als ouder heb ik ook het gevoel dat je serieus genomen wordt, je wordt niet weggekeken van het schoolplein. Je mag meehelpen als je dat kan of wil.” Voordat ze moeder werd, werkte ze als medisch analiste in

een laboratorium. Iets wat ze met veel plezier deed, maar sinds de kinderen kwamen voelde het beter om thuis te zijn voor ze. “Ik mis het niet echt, voel ook geen drang om terug te gaan. Als de kinderen groter zijn misschien, maar nu pieker ik er niet over. Mijn dagen zijn behoorlijk gevuld, met onder andere heen en weer rijden (ze woont in het buitengebied van Zegge – red.) en het onderhouden van sociale contacten hier op school, en mijn familie.” Of ze zelf dingen heeft geleerd hier? “Ja, dat ik bijvoorbeeld veel creatiever ben dan ik altijd dacht van mezelf. Dat was wel een verrassing. En via de kinderen, wat zij leren en meebrengen, leer ik ook dingen. De muziek hier is ook iets wat ik voor mezelf als iets fijns heb leren kennen.

• Boek: Over de rand – Joe Simpson; waargebeurde verhalen; Harry Potter • Film/tv: kijkt graag komedies en detectives • Eten: ‘Kip van tante Annie’ (stukjes kip gebakken in uitjes, ketjap en mandarijn, geserveerd met rijst en taugé) • Graag: vakantie en dagjes weg met man en kinderen, vooral strand, lezen • Heeft: hond, kat, konijn, haan en 3 kippen • Droom: heb ik niet echt; het is goed zoals het is nu

DOOR DANIELA GIBBONS - FOTO: HEIDY VAN TILBURG

SEIZOENER

35

Medewerker in beeld:

Meester Peter De muur in zijn lokaal komt langzaam vol te hangen met afbeeldingen van Europa, in blauw en rood, door de leerlingen uit het hoofd geschilderd. Zoals de kinderen zelf zijn het allemaal verschillende resultaten. Meester Peter is druk met spelden in de weer, hangt de 17 schilderingen netjes op.

K

unstzinnige les én topografie ineen, twee vliegen in een klap. Wij van de redactie vonden het tijd om deze bijzondere, nieuwe doch tijdelijke aanwinst eens te gaan uithoren over wie hij nou eigenlijk is. De vraag of hij zich op zijn plek voelt, nu na een half jaar, beantwoord hij bevestigend. “Ik geloof wel dat ik gesetteld ben, ja. Voor zover dat kan als tijdelijke kracht. Het was even aanpakken – ik had de indruk dat er weinig was gedaan aan de kunstzinnige vakken in de tijd voor mij, en ik hou erg van schilderen en zingen en voordragen, dus daar kon ik mij ei wel in kwijt. En ervaring met een combinatiekas had ik al (in Tiel was een van mijn ‘rondjes’ met een combinatieklas) dus dat is geen probleem.” Wat was zijn eerste indruk van de school? “Licht, direct, rommelig… Met direct bedoel ik dat de mensen, in tegenstelling tot waar ik in de jaren hiervoor les heb gegeven, makkelijker contact maken, men spreekt je eerder aan. Dat doen ze in het oosten van het land toch wat minder snel. En omdat ik zelf in Leiden ben opgegroeid, voelde dat wel erg bekend.”

Band Je werkt hier dit schooljaar als tijdelijke kracht. Mis je het niet om een band op te bouwen met een klas? “Destijds heb ik bewust gekozen om voortaan als tijdelijke leerkracht te gaan werken. Je moet niet vergeten dat ik drie rondjes heb gedaan – twee van 7 jaar en een van 6 – met veel enthousiasme. Toevallig kwam ik gisteren nog een oud-leerling tegen

36

SEIZOENER

in de trein, die mij meteen herkende en ik hem. Hij zal nu achter in de twintig zijn, het is dus al heel wat jaren geleden, maar toch ken je elkaar nog. Dat is wel heel speciaal… Maar omdat ik dat al zo vaak gedaan had, en omdat er dingen gingen veranderen binnen de school, eerst in Den Bosch, waar ik 24 jaar heb gewerkt, en daarna in Tiel – wat altijd een gemoedelijke, kleine school was die heerlijk met rust gelaten werd door schoolinspecties en officiële instanties, maar helaas ook niet kon ontkomen aan de druk van buitenaf - was de keuze om een tijdje op deze manier, als vervanger te gaan werken, iets wat goed voelde.”

Toetsen “Ik ben destijds begonnen bij Helicon in Zeist (waar de opleidingen voor vrijeschool leerkracht worden gegeven) wat nog maar net was gestart– ik maakte net mee dat de eerste lichting studenten in het derde jaar zaten – en heel erg in zijn kinderschoenen stond. Iemand had mij gewezen op het antroposofische gedachtegoed, even voordat ik de keuze maakte, en dat wakkerde een hoop aan enthousiasme aan bij mij. Soms heb je dat, dan kom je iemand tegen die iets bij je losmaakt, of je iets moois meegeeft… In Zeist werd ik wakker, zo voelde het een beetje. Ik leerde er zoveel wat mij enthousiast maakte, en de vrijescholen leken als paddestoelen uit de grond te schieten in die tijd – volgens mij waren er toen zo’n 12, en in een paar jaar tijd werden dat er iets van veertig. Nu zijn er ongeveer honderd... In die tijd was er een

enorme behoefte aan leerkrachten om al die scholen te bemannen.” Hij zucht eens diep, en gaat een andere versnelling in. “Als ik eerlijk ben, voel ik soms dat er teveel wordt gedanst naar de pijpen van de schoolinspectie. Dat de leerstof verschraalt en je steeds verder afraakt van wat de vrijeschool zo bijzonder maakt. Neem al die toetsen, daar wordt ik echt niet vrolijk van… Ze worden gemaakt om kinderen te toetsen die regulier onderwijs krijgen om te zien of die stof binnen is gekomen, maar op een vrijeschool wordt heel anders les gegeven, komt heel andere stof aan bod, wordt ook heel anders naar de mens gekeken. De kinderen maken hier hun eigen werk, die leren helemaal niet uit een boekje… Hoe kan je dan met reguliere middelen toetsen wat ze weten? Ik zit er sterk aan te denken om die richting op te gaan, dat aan de kaak te gaan stellen. Want het mooie van het vrijeschoolonderwijs mag gewoon niet kwijtraken…”

Geestdrift Zijn enthousiasme komt weer sterk naar boven. Dezelfde bezieling die tijdens het oefenen van het kerstspel naar boven kwam en die ons spelers zo aandreef. Dezelfde als die hij bij de klassenpresentatie liet zien, in het reciteren van gedichten van Goethe, al zo lang niet meer gedaan op deze school. Ziet hij dat als zijn kracht, als zijn stukje wat hij de school kan meegeven? Plotseling een stuk bescheidener mompelt hij iets over dat dat wel zou kunnen, ja. “Ik weet niet of ik dat nou moet zeggen… De dingen waar ik enthousiast over ben zijn die vakken op school waarbij je de kinderen iets prachtigs mee kan geven voor de rest van hun leven. Daar zit denk ik wel de grote kracht van een vrijeschool.”

Lezen: romans (op dit moment Chaim Potok) – lezen doe ik om even weg te zijn, dus zijn het vooral romans… Anders wordt het leren * Film: kijkt graag, noemt The Boy With The Striped Pyamas * Muziek: een van de belangrijkste dingen in mijn leven. De laatste tijd heb ik de Russische componist Shostakovich ontdekt, waar ik nu veel over lees en van beluister. Maar ook flamenco muziek is een grote liefde * Houdt van: beeldende kunst (vooral expressionisme), kunstenaar Armando, koken voor mijn gezin (samen met zijn vrouw Anneke heeft hij – uit hun beider eerdere huwelijken en twee van henzelf - 11 kinderen) en gewoon lekker thuis zijn. Ook begeleid ik een koor in Den Bosch, met heel veel plezier * Droom: ooit een keer met een volgeladen auto naar zuid-Spanje reizen en daar een hele tijd rondhangen.

DOOR DANIELA GIBBONS FOTO: HEIDY VAN TILBURG

37

Kleinschalig Kinderopvang voor kinderen van nul tot vier jaar bij een heem huisleidster in een gezellig huiskamer.

Heemhuys de Toverdraad geeft in een huiselijk omgeving een warme aandachtige verzorging en ruimte voor het eigene wat zich in elk kind wil ontwikkelen. Net als in een gezin • spelen de kinderen in huis en hof en maken dagelijks een wandelijg • hebben plekjes voor slaap en rust om te spelen • genieten samen van een (biologische) lunch • verzorgen de huisdieren en helpen in huis en tuin • vieren feest op bijzondere dagen en genieten van verhaaltjes en liedjes. Heemhuys de Toverdraad wordt geledit door Astrid Struycken, maak gerust eens een afspraak om een kijkje te komen nemen. Lavendelberg 53 • 4708 LG Roosendaal • 0165-546074 • e-mail: [email protected] • www.heemhuys.nl

38

SEIZOENER

Ontdek het Michaël College voortgezet vrijeschoolonderwijs voor vwo, havo en vmbo (g/t) Het gaat goed met de Bovenbouw in Breda Prinsenbeek: het Michaël college. De school heeft weer een stevig fundament gekregen in de samenwerking met Markenhage; het leerlingenaantal groeit sterk; de resultaten zijn goed en er gloort nieuwbouw aan de horizon. Niet alleen leerlingen vinden de weg naar de Bovenbouw. Er zijn kijk- en meeloop- dagen voor docenten en andere belangstellenden vanuit het onderwijs en daarbuiten. De school wordt positiever bekend in de regio en veel docenten melden via (open) sollicitaties hun belangstelling om op het Michaël College te komen werken.

S

inds augustus 2008 is de Bovenbouw een onderdeel van het Markenhage college onder het bestuur van de stichting SKVOB. De lessen in de hoogste klassen van havo en vwo worden in nauwe samenwerking met Markenhage uitgevoerd. In de 11e en 12e klassen volgen de leerlingen lessen op het Michaël én op Markenhage.. ‘Onze’ leerlingen presteren in de tweede fase havo en vwo opvallend goed. De examenresultaten zijn excellent (vwo 100% en havo 93%). Daarnaast vallen de houding en werkwijze van vrijeschoolleerlingen in positieve zin op. De leerlingen nemen zelf verantwoordelijkheid, kunnen uitstekend reflecteren op het eigen gedrag, zijn geïnteresseerd en leergierig en zijn prettig en ‘volwassen’ in de omgang, aldus Markenhage. Wat willen we nog meer. In de klassen 7 tot en met 9 wordt nog steeds het hele vrijschoolcurriculum aangeboden aan alle leerlingen (dat is niet meer vanzelfsprekend op Bovenbouwen in het land). Alle periodes worden gegeven aan alle leerlingen. Dit brede ontwikkelingsgerichte onderwijs is in zekere zin te beschouwen als de kern van het vrijeschoolleerplan. Daarnaast zijn er veel kunst en praktijkvakken, koren en toneel (ter ontwikkeling en ondersteuning van het gevoelsleven en de wil). Het stageprogramma wordt nog volledig uitgevoerd van de winkelstage in klas 9 t/m ideële stage in klas 12. Het eindwerkstuk is ook nog steeds het ‘meesterstuk’ dat aan het einde van klas 12 wordt gepresenteerd; ook al telt

het tegenwoordig ook als ‘profielwerkstuk’ mee voor de examens havo en vwo. Binnen vier jaar gaan we een nieuw gebouw voor de Bovenbouw realiseren voor 350 leerlingen op het terrein van Markenhage aan de Emerweg in Breda. Daardoor zal een campus ontstaan met twee Bredase traditionele vernieuwingsscholen op één terrein; de vrijeschool en het Dalton onderwijs dat Markenhage biedt. Als u de Bovenbouw nader wilt bekijken, bent u welkom op onze school in Breda Prinsenbeek. Belt of mailt u gerust voor een afspraak of bezoek. Michael College Vijverstraat 1 4841 AT Prinsenbeek, 076 – 543 18 88 [email protected] Meer informatie over het voortgezet vrijeschoolonderwijs en examenresultaten op www.michaelcollege.nl en www.lerenvoorhetleven.nl.

SEIZOENER

39

Carnavalsoptocht Na een jaar lang gebroed te hebben op het motto “Zijd’in de mart” door onze eigen Tullepetoane Ursela en Anja was het zaterdag 13 februari eindelijk zover.

V

oor de eerste keer nam onze school deel aan de carnavalsoptocht en met wel 57 personen. Ondanks het koude weer was iedereen van de partij, verkleed als Chinese marktkooplui die mooie zijde stofjes aan de man brachten. Enkele namen plaats in de zijde rups die de stoet aanvoerde en bakfietsen omgetoverd tot marktkraampjes. Het zag er geweldig uit. Complimenten aan alle mensen die eraan hebben bijgedragen dit alles voor elkaar te krijgen: de Rudolf Steinerschool voor haar volledige medewerking, Anja, Ursela, opa Peer, Ien, Jacqueline, Kristel, Heidy, Heidi, Jolanda, Ellen, Margreta, Saskia, Theo, Matti, Sherrie, Steef, Jo, alle deelnemers en iedereen die we vergeten zijn. Als kroon op al het werk en de lol werden we beloond met de 3e prijs (grote groepen, 100 punten) en een beker ! Vliegde volgende jaar ok mee?

40

SEIZOENER

Over kruiden

De Paardenbloem De paardenbloem is misschien wel de

naam aan het feit dat dit kruid voor paarden (ook varkens en konijnen) een gewild gewas is.

bekendste wilde plant in Nederland. Hij wordt vaak als onkruid gezien, omdat hij overal opkomt en vaak daar waar men ze niet wil hebben.

De paardebloem is een van de beste geneeskrachtige kruiden. Je gebruikt de bladeren en de wortel. Eigenschappen wortel: - Leverversterkend, galopwekkend, laxerend, ontgiftend. Eigenschappen bladeren: - Urinedrijvend, voedzaam. Uitwendig. - Het melkachtige sap uit de stengels werkt, bij intensief gebruik, tegen wratten. Als je een paardenbloem goed bekijkt dan zie je dat de bloem uit heel veel kleine bloemetjes bestaat. De plant behoort daarom tot de samengestelden oftewel composietenfamilie. Hij komt overal ter wereld voor en is te vinden op graslanden naast wegen en op braakliggend terrein. De felgele bloem opent zich bij zonsopgang en sluit zich in de schemering en bij regen. Wanneer de bloem is uitgebloeid verschijnen de bekende ronde vruchtpluis bolletjes. De pluizen worden door de wind verspreid. In het Spaans heet hij ‘Diente de león’ (wat leeuwentand betekent) verwijst naar de getande bladeren. Deze verwijzing is ook terug te vinden in de Engelse benaming ‘Dandelion’. Ook in het Duitse spreekt men van Löwenzahn. De Franse naam Pissenlit (pis in bed) komt van de vochtafdrijvende werking van paardenbloem. De plant dankt zijn Nederlandse

Boeren rookten vroeger in het voorjaar hun woonhuis en stallen uit met paardenbloemen. Het doel van dit ritueel was, om de boerderij te reinigen van allerlei onzuiverheden. De vruchten werden gezien als een orakel, zoveel parachutes na het wegblazen nog blijven staan zoveel kinderen zal hij of zij krijgen. En wanneer je alle parachutes weg kon blazen mocht je een wens doen. DOOR LINSEY EVERS

Hap-idee - Recept met Paardenbloem Paardenbloemsla met bacon Voor 4 personen: • 225 gram jong (!) paardenbloemblad • 100 gram bacon in blokjes • 1 snee witbrood in blokjes • 4 eetlepels olijfolie of walnotenolie • 1 eetlepel witte-wijnazijn • 1 teentje knoflook, geplet • olie om in te bakken - Was en droog het blad en doe het in een kom. - Maak een vinaigrette van de azijn en de olie; breng op smaak. - Bak de bacon, het brood en de knoflook tot alles goudbruin is. - Schep de bacon, het brood en de knoflook over het paardenbloemblad. - Meng goed, zodat al het blad met het vet van de bacon in aanraking komt. - Voeg de vinaigrette toe en meng nogmaals. - Direct serveren.

SEIZOENER

41

Le soleil et la neige dans la leçon Française Alle eerste klassertjes van onze school leren dit gedichtje over de zon. Het is opgeschreven door Anna ( klas 4) in het eerste Franse schrift.

E

lke les in de eerste klas beginnen we met dit mooie versje. Voor degenen, die weinig of geen Frans hebben gehad is hier de betekenis:

O, zon, o zon laat je toch zien met al je licht. Verlicht mij, opdat ik op mijn beurt om mij heen kan stralen. Als de kinderen dit versje spreken, weten ze niet woord voor woord wat het betekent, maar ze weten wel, dat het over de zon gaat en ze voelen de eerbied waarmee dit gedicht gereciteerd wordt. In de eerste 3 jaren wordt de Franse taal niet geschreven of gelezen door de kinderen. In klas 4 gaan de kinderen kleine stukjes schrijven in de vreemde taal. In eerste instantie alleen die dingen die mondeling al bekend zijn. Als de uitspraak bekend is zijn de kinderen minder geneigd om de Franse taal op een Nederlandse manier uit te spreken. Doorgaans komt dan dit gedichtje op de eerste bladzijde van het eerste Franse schrift.

Spelletjes Het andere gedichtje over de sneeuw is door Bram, een vijfdeklasser geschreven. Vorige winter was er ook volop sneeuw en ijs, zodat we daar in de Franse les op konden aan sluiten. Deze winter konden we de woorden, die we vorig jaar leerden weer ophalen en uitbreiden. Een aantal lessen lezen en reciteren de kinderen dit gedicht tot het dit jaar vlot gelezen kan worden en eventueel volgend jaar uit het hoofd geleerd wordt. Veel geleerde woorden en zaken komen in hogere klassen weer op een andere manier terug. In de eerste klas leren de

42

SEIZOENER

kinderen bijvoorbeeld een liedje: A Paris, à Paris, sur un petit cheval gris. (naar Parijs op een grijs paard) À Sedan, à Sedan sur un Petit cheval Blanc (wit ) etc. Hierbij gebruiken we de paardentuigjes, door de kinderen zelfgehaakt en gevlochten. In klas 4 leren de kinderen meer dierennamen, waarmee we dan in klas 5 kwartetspel spelen of we spelen een spel, waarbij de kinderen raden welk dier een kind voorstelt. Iemand is bijvoorbeeld een giraf. De andere kinderen weten dat niet en moeten er via vragen achter komen welk dier het kind “is”. Zo komen de kinderen in aanraking met de Franse taal via gedicht, spel en gesprekjes. DOOR JUF TONNY GELUK

Boekentips De boeken die de komende tijd aan de beurt komen in de kleuterklas

• Overal en ergens… Op reis door Nederland in 50 voorleesverhalen door Arend van Dam & Alex de Wolf. © 2009 Uitgeverij Van Holkema & Warendorf ‘Nederland is meer dan klompen, kaas en tulpen. Overal en ergens… reist door de twaalf provincies en vertelt over alles wat ons land zo bijzonder maakt: de duinen, de dijken, de sluizen, de havens, de polders en de bollenvelden. Op speelse wijze vertelt Arend van Dam over het unieke karakter van Nederland in vijftig levendige verhalen: over de grachtengordel van Amsterdam, de droogmaking van de Beemster, het planetarium van Eise Eisinga en De Aardappeleters van Vincent van Gogh. Alex de Wolf geeft de verhalen op geheel eigen wijze kleur in zijn sfeervolle schilderijen. Voor de nieuwsgierige lezer is achter in het boek een kaart van Nederland opgenomen, met daarop alle plaatsen die in de verhalen worden beschreven.’ Werkelijk prachtig geïllustreerd boek met boeiende, tot de verbeelding sprekende vertellingen. Mooi als aanvulling wanneer de kinderen met aardrijkskunde beginnen. Op ontdekkingstocht door Nederland! - Heidy

• De Wortelkindertjes - Sybylle Olfers. Lente. Het verhaal zoals we dit elk jaar vertellen en spelen in het ochtendspel, we zingen er de liedjes bij en de jaartafel laat een Moeder Aarde zien met rondom zich de wortelkindjes.... en de bloemenkinderen. • Lammetje waar ben je? - Ruth Elsasser; uitg: Carrousel... Lente... Een mooi verhaal voor kleintjes, over een weggelopen lammetje. Prachtige prenten om bij weg te dromen... • Het vogeltje dat te ver vloog - Henri Drent; uitg. Lemniscaat. Een vogeltje dat bij de eerst vlucht zijn ouderlijk nest niet meer terugvind en nergens wordt toegelaten... maar uiteindelijk vinden zijn ouders hem terug... en loopt het goed af. • Haas Huppel en de Paashaas. Pasen... Op rijm geschreven Paasverhaal over een bruin en een wit Paashaasje... • Woeste Willem -  Ingrid en Dieter Schubert; uitg. Lemniscaat. Een sprookje in het verlengde van de piraten van Carnaval. Veel leesplezier gewenst, RIEJA RIJNART

Raadje-plaatje Iets nieuws onder de “seizoenerzon”: elke schoolkrant zal er een vreemde, vage foto worden geplaatst. Deze foto stelt iets voor wat te vinden is in of rondom de school. Als je het goede antwoord weet, maak je kans op een leuke prijs. Schrijf het antwoord op een briefje met je naam erbij en gooi het briefje in onze schoolkrant-brievenbus (tegenover de lerarenkamer). De prijswinnaar wordt in de volgende schoolkrant bekend gemaakt.

SEIZOENER

43

44

SEIZOENER