Jaargang 5 Herfst 2013 Tijdschrift van de Rotterdamse vrijescholen. Rudolf Steiner College Rudolf Steiner School Rotterdam Vrije School Vredehof

Jaargang 5 • Herfst 2013 • Tijdschrift van de Rotterdamse vrijescholen Rudolf Steiner College • Rudolf Steiner School Rotterdam • Vrije School Vredehof

advertenties

Portret Rudolf Steiner: Mees Buddenbaum (klas 2)

Wij gaan verhuizen naar Kralingen! Weteringstraat 275 Kleinschalig kinderdagverblijf (max. 5 kindjes per groep)

Met alle aandacht voor:     

Eigen ontwikkeling van het kind en zijn spel Speelgoed van natuurlijk materiaal Buitenspelen en dagelijkse wandeling Biologische voeding Vast dagritme met rust, vingerversjes en liedjes

Open dag: zaterdag 9 November 2013 Van 10:00 tot 15:00 Kom en maak je eigen Sint Maarten pompoen

Wij zijn open van maandag t/m vrijdag en hebben plaats voor kinderen van 0-4 jaar. (T) 06-51445687 (E) [email protected] WWW.HEEMHUYS.NL

                       

ĚĞŵŚĂůŝŶŐƐ ƚĞĐŚŶŝĞŬĞŶ ĐƵƉƵŶĐƚƵƵƌ ŶƚƌŽƉŽƐŽĮƐĐ ŚǀĞƌƉůĞĞŐŬƵ ŶĚŝŐĞnjŽƌŐ ,ĂƌƚĐŽŚĞƌĞŶ ƟĞ ,ŽŵĞŽƉĂƚŚŝĞ  &LJƚŽ;ŬƌƵŝĚĞ ŶͿƚŚĞƌĂƉŝĞ EĂƚƵƵƌŐĞŶĞ ĞƐŬƵŶĚĞ KŶƚƐƉĂŶŶŝŶŐƐ ƚĞĐŚŶŝĞŬĞŶ KƐƚĞŽƉĂƚŚŝĞ

   

  Gezondheid  .  Vitaliteit  .  Balans   Neem  vrijblijvend  contact  met  ons  op  via   010-­‐2234698  of    [email protected]    

  Voor  meer  informatie  en  andere  (cursus)  data  zie   www.ngrotterdam.nl  

2

Voorschoterlaan40¥3062KPRotterdam¥Tel:010-2234698¥www.ngrotterdam.nl

Bij wijze van inleiding: Michaël

Inhoudsopgave

Michaël is de aartsengel die is verbonden met de herfsttijd. Hij is beschermgeest van de vruchten en de granen en heeft als taak om de ontwikkeling van de mens te begeleiden en te behoeden. De betekenis van zijn naam is: 'die aan God gelijk is’. Op schilderijen zie je hem vaak afgebeeld met een zwaard waarmee hij de draak bestrijdt of een weegschaal waarmee hij goed en kwaad afweegt.                      

door Aisha So en Evelien Groeneveld

In hoofdstuk 12 van “De Apocalyps of openbaring van Johannes” wordt verteld hoe Michaël een vrouw (bekleed met de zon, met de maan onder haar voeten en een krans van twaalf sterren op haar hoofd), die door een draak wordt bedreigd, beschermt. Hij verslaat de draak met zijn zwaard. Opvallend is dat hij de draak niet doodt, maar temt. De draak staat symbool voor ‘het kwaad’ en de vrouw voor ‘de ziel’. Michaël, Sint Maarten en Sint Nicolaas zijn de heiligen van de herfsttijd en symboliseren allen bepaalde innerlijke kwaliteiten die je kunt ontwikkelen. Zo staat Michaël voor moed (het zwaard) en het maken van de  juiste keuzes (de weegschaal). Om de juiste keuzes te maken en daar verantwoording voor te dragen is moed nodig om trouw te blijven aan jezelf en je innerlijke overtuiging.

Blauw

Bij wijze van inleiding: Michaël

3

door de redactie

Martin Klomp, de nieuwe rector van Rudolf Steiner College Michaëlsfeest op Vrije School Vredehof

4

8

door Jan van Bergen en Henegouwen en Circe Penning de Vries

Geen mobieltje

11

door Ferdinand Pieterse

12

door Liesbeth en Otto Mende

Dorothea door Eva Barends

Ik kan…al heel veel! door Anna Livia Groeneweg

15 minutes of fame door Aisha So en Sione Tibbertsma

Zaaien en oogsten door Angélique Berger-de Vries en Rinske Treurniet

Voor een twaalfde klasser ligt de hele …

15 16 18 20 23

door Hellen Scheepers en www.wall321.com

Redactie

De winter zal in mij een zielezomer wekken

25

door Paul Peeters

De nieuwe bibliotheek van Vrije School Vredehof

26

door Amber de Grauw en Circe Penning de Vries

Recept door Lin Klaassen

29

Deze wijze les, helaas, kost u wel dit 30 brokje kaas! Fabels in de tweede klas

3

Tweede klassers tekenen aartsengel Michaël in gevecht met de draak

32

Colofon en scholen

34

Martin Klomp de nieuwe rector van het Rudolf Steiner college

een interview door Aisha So en Evelien Groeneveld 10hv2 foto’s uit het bezit van Martin Klomp

Meneer van Lierop is vorig jaar met pensioen gegaan. Ter gelegenheid daarvan hebben wij hem vorig jaar geïnterviewd. Hartstikke jammer dat meneer van Lierop weg is nu we hem net echt hebben leren kennen. Gelukkig krijgt een school, als het oude schoolhoofd met pensioen is gegaan, ook weer een nieuwe!

Wij stellen aan u voor: Martin Klomp, de nieuwe rector van het Rudolf Steiner College! Hoe gaat het met u? Heel goed, ik krijg momenteel heel veel informatie over mij heen. Het is voor mij een nieuwe vorm van onderwijs, maar allemaal heel erg leuk. Leuke leerlingen, leuke docenten, goede vorm van onderwijs, dus alles leuk eigenlijk.

4

Als ik u zou vragen uzelf in drie woorden te omschrijven, welke woorden zou u dan kiezen? Daar moet ik wel even over na denken, moet ik zeggen. Het is natuurlijk altijd moeilijk om jezelf te moeten omschrijven maar ik denk dat de woorden betrouwbaar visie en (gericht op) kwaliteit het beste bij mij passen. Bent u getrouwd of/en heeft u kinderen? Ja, ik ben getrouwd en ik heb twee zonen. Wat is uw lievelingskleur en waarom? Ik heb niet speciaal een lievelingskleur moet ik zeggen, maar als ik er echt een moet bedenken, dan is dat denk ik groen. Dat is de kleur van de natuur. Heeft u een lievelingsdier en waarom? Mijn eerste reactie zou zijn een hond, je trouwe viervoeter. Maar ik vind de aap eigenlijk veel leuker, dat is echt het toonbeeld van plezier hebben in het leven. Wat is uw lievelingseten? Tja, een lievelingsgerecht heb ik ook niet meer, vroeger als kind wel natuurlijk. Nu ben ik een aanhanger van de Franse keuken. Wat zijn uw hobby’s? Mijn hobby’s zijn reizen en fotograferen, die twee liggen eigenlijk ook in elkaars verlengde natuurlijk. Ik heb heel veel foto’s gemaakt, één van mijn foto’s was genomineerd voor de Oxfam Novib kalender. Een andere hobby is tennis, ik ben lid van een tennisvereniging. Ook zingen is een hobby van mij, ik heb in een band gezeten als zanger en percussionist en ik heb in een opera meegedaan. Nu maak ik nog steeds muziek met mijn kinderen. Ik ben manager van het hockeyteam van mijn zoon. Ook ben ik mede organisator van een kindercamping die wij voor kinderen van 6 tot 16 jaar organiseren, dat houdt in

5

dat je allerlei culturele activiteiten gaat doen, dus workshops enzovoort. Verder is lekker eten ook een grote hobby van mij. Waarom denkt u dat u als onze nieuwe rector gekozen bent? Allereerst omdat ik veel leidinggevende ervaring heb in het onderwijs, ik heb gewerkt in het mbo en in het hbo onderwijs en ik heb veel samengewerkt met het voortgezet onderwijs. Ze hebben natuurlijk ook gekeken naar mijn visie, ik wil een school altijd beter maken en ik ben altijd opzoek naar kwaliteitsimpulsen. Waarom wilde u het zelf zijn? Het Rudolf Steiner College vind ik echt een geweldige school. Met name het op antroposofie gebaseerde leerplan van deze vrijeschool is anders dan bij andere scholen en ik vind dat het ook boven de andere scholen uitsteekt. Met name de samenhang en de balans tussen de creatieve, cognitieve en kunstvakken maakt het Rudolf Steiner College zo’n goede school. Het is voor mij bijna de perfecte balans van hoe onderwijs zou moeten zijn. Ik had direct een ‘klik’ met de school. Ik wilde hier rector worden, omdat ik het leuk vind om mijn kennis en ervaring te delen, ideeën kwijt te kunnen en te kunnen samenwerken met kunstminnende, creatieve docenten en leerlingen. Welke taken heeft u allemaal als directeur? Ik ben natuurlijk eindverantwoordelijke voor de hele school, zowel op onderwijskundig, financieel als facilitair gebied. Maar ik vind het meest belangrijk dat ik de collega’s zo goed mogelijk faciliteer zodat zij alle kennis en energie kunnen gebruiken om de leerlingen te helpen zich zo goed mogelijk te ontwikkelen, hun talenten te laten ontdekken en zo hoog mogelijke examencijfers te halen. Ook ben ik natuurlijk verantwoordelijk voor de nieuwe locatie aan de Tamboer- en Vaandrigstraat.

heb ik onderwijskunde gestudeerd, aan de Greenwich University in Londen. Als u nu iets zou moeten gaan studeren, wat zou u dan kiezen? Ik vind onderwijs wel ontzettend leuk moet ik zeggen, maar architectuur en archeologie vind ik ook heel interessant. Architectuur, vanwege mijn interesse in vormgeving in het algemeen en archeologie, vanwege mijn interesse voor oudheidkunde.

Bent u antroposofisch opgevoed? Nee, ik heb mij vroeger wel verdiept in esoterie wat ook een levensbeschouwelijke stroming is. maar ben nooit in aanraking gekomen met antroposofie. Ik ben ook heel erg geïnteresseerd geweest in egyptologie, daar heb ik veel (wetenschappelijk) over gelezen, ik ben ook in Egypte geweest. Samenvattend kan ik stellen dat er altijd wel een soort verborgen, latente interesse in de antroposofie is geweest. Heeft u zelf op de vrijeschool gezeten? Nee, anders was ik natuurlijk ook wel in aanraking gekomen met de antroposofie.

Waar heeft u allemaal gewerkt? Mijn eerste werkervaring na mijn studie was als Deskundige beheer bij een bewonersorganisatie. Daarna heb ik als projectleider van onderwijsprojecten bij Gemeente Rotterdam gewerkt. Vervolgens ben ik projectleider, locatie manager, onderwijsmanager en branche directeur Horeca en Toerisme bij het Albeda College geweest. Tot een jaar geleden heb ik als onderwijsmanager bij de Hogere Hotelschool Den Haag gewerkt en vervolgens weer als adviseur terug naar het Albeda College. Wat vond u tot nu toe de leukste baan? Dan denk ik toch dat branche directeur Horeca en Toerisme de leukste functie was. Maar na 17 en een half jaar, was ik toe aan een nieuwe uitdaging en de omgeving werd mij ook te zakelijk, ik werkte meer met spreadsheets en aan procedures dan dat het over onderwijs ging.

Zou u uw eigen kinderen naar de vrijeschool laten gaan? In principe wel, maar ik vind het belangrijk dat kinderen ook zelf kunnen kiezen. Dus het is ook van de keuze van mijn kinderen afhankelijk of ze naar deze school zullen gaan.

Wat is u tot nu toe heel erg opgevallen aan deze school? (een positief en een negatief iets) Wat mij erg is opgevallen is de positieve en veilige sfeer hier op school en het plezier dat ik bij zowel leerlingen als docenten zie. Wat mij ook opviel was het gebouw, ik vind dat het Rudolf Steiner College veel beter verdient. Gelukkig hebben we na 10 jaar zoeken eindelijk een nieuwe locatie gekregen.

Welke opleiding(en) heeft u gedaan? Ik heb een opleiding aan de Hogeschool Rotterdam gevolgd: Bedrijfsmaatschappelijk werk. Daarna heb ik maatschappij geschiedenis gestudeerd aan de Erasmus universiteit. Daarna

Wat vind u van het vrijeschoolse onderwijs? Vooral het periode onderwijs, heeft voor mij zeker meerwaarde. Dat je dus een langere periode aan één vak kan werken, waardoor je veel meer verdieping krijgt. En wat 6

misschien wel het allerbelangrijkst is, is dat de leerlingen door het leerplan en de docenten in staat worden gesteld om hun talenten te ontdekken. Wat vind u van euritmie? Het is nieuw voor mij. Ik heb ooit als zanger aan een opera meegewerkt, dan heb je ook te maken met beweging, dus ik ken de het wel. Euritmie is voor mij toch wel een kunstvorm die, als je je eraan over kan geven, heel goed kan zijn voor je eigen ontwikkeling. Het feit dat mensen gaan lachen, betekent dat het iets raakt, dat kan een schaamtegebied zijn. Als je dat schaamtegebied dan overwint, dan kan dat heel waardevol zijn voor de rest van je leven. Je leert dingen als jezelf presenteren, voelen waar je staat. Het is een vak dat je alleen terugvindt binnen het vrijeschool onderwijs, waardoor de vrijeschool ook bijzonder is. Het is heel waardevol voor je ontwikkeling, ik vind het dus een heel belangrijk vak. Zou u een euritmie cursus willen doen? Nou een cursus, daar heb ik nu geen tijd voor. Ik zou wel heel graag een keer meedoen met de leerlingen met een les hier op school. Ik heb ook al eens een koorzang les met leerlingen meegedaan. Schrijft u met een vulpen? Nee, ik ben links. Kijk, vroeger had je geen sneldrogende inkt, ik hoop voor alle linkse kinderen in de eerste en tweede klas dat zij dat wel hebben… Wat vindt u van het mobieltjes en computer gebruik op school? Voor mijn gevoel is het beleid zoals het nu is uitgezet voldoende. Het benadert jullie gedrag genoeg zowel als het onze structuur genoeg benadert, dus ik vind dat het nu een goede balans heeft. Wat vind u van uw collega’s tot nu toe? Het valt mij op dat mijn collega’s enorm gedreven, betrokken en gemotiveerd zijn om alles uit het onderwijs te halen wat erin zit. Dat vind ik een enorme waarde hebben voor de school en de leerlingen. Wat vindt u van de ideeën voor het nieuwe schoolgebouw? Dat moet natuurlijk een geweldig gebouw worden, dat aansluit op niet alleen de leerbehoefte, maar ook de sfeerbehoefte. Architecten zijn op dit moment bezig met ontwerpschetsen te maken en rond 16 oktober komen we bij elkaar om de eerste schetsontwerpen te beoordelen. Dan vindt er een selectie plaats en wordt de architect gekozen die daadwerkelijk aan de slag mag gaan. Het meest spannend is de aula annex theater dat hét symbool moet worden van de vrijeschool. Verder moeten we zorgen dat alle ruimtes aan de lesbehoeftes worden aangepast, dus een goede akoestiek voor koorzang, houten vloeren voor euritmie, dat soort dingen. Het is januari 2015 gebruiksklaar, dan gaan we er hopelijk ook in, maar aangezien we dan middenin een schooljaar zitten, moeten we nog even kijken hoe we dat gaan doen.

7

Wat zijn uw plannen met de school? Nu vind ik dat deze school al heel goed bezig is. Dat zie je bijvoorbeeld terug in de examencijfers, de havo had 98% slagingspercentage en de rest ook in de 90%. Maar ik wil altijd proberen om een school nog beter te maken. We moeten kijken naar de punten die we nog kunnen verbeteren. Voor mij is dat bijvoorbeeld, planning en de rol van kunst. Verder vind ik dat we de successen van de school meer naar buiten moeten dragen, want deze school is heel succesvol. Daar mogen we ten eerste zelf heel trots op zijn maar anderzijds mogen we dat succes ook uitdragen . Daarnaast krijgen we als school steeds minder financiën, dan is het natuurlijk ook onze, en vooral mijn taak, dat we zorgen dat het leerplan wel overeind blijft staan. Wat is de mooiste dag van uw leven tot nu toe? Dan val ik toch wel in een cliché, want dat is eigenlijk de geboorte van mijn kinderen, dus ik heb meerdere mooiste dagen van mijn leven. Verder vond ik de dag dat ik mijn vrouw ontmoette natuurlijk een hele mooie dag, dat je je partner ontmoet en besluit met elkaar verder te gaan. Welk persoon bewondert u het meest? De meesten personen die ik bewonder zijn al overleden en dan vind ik het toch leuker om een tastbaarder persoon te nemen. Dat is Nelson Mandela, iemand die als het ware boven de materie staat. Ik ben vroeger zelf lid geweest van het ANC, dat greep mij toen aan omdat het streed tegen apartheid. Mandela heeft zich zijn hele leven ingezet voor rechtvaardigheid en de gelijkheid van mensen. Hiervoor heeft hij 27 jaar in gevangenschap doorgebracht, een enorm offer en dat vind ik bewonderenswaardig. Als u een verre reis zou mogen maken, waar naartoe zou dat dan zijn? Ik heb al heel veel verre reizen gemaakt en al heel veel landen gezien. Het land waar ik nog wel heel nieuwsgierig naar ben is Australië, duiken in het Great Barrier Reef, de natuur, de Aboriginals, ik wil altijd naar landen waar een mix is van natuur en cultuur. Heeft u zelf nog iets toe te voegen? Ik zou graag van de leerlingen willen weten of en zo ja welk advies ze voor me hebben voor de nieuwe locatie. Wat zouden jullie heel erg graag willen zien op de nieuwe locatie wat je hier niet hebt? En dan gaat het voornamelijk over dingen die te maken hebben met de inrichting. Schrijf jouw antwoord, je naam en je klas, op een briefje en doe dat in de brievenbus in de hal. Maak kans op jouw mening in de volgende editie van Vrij geestig!

Wij wensen Meneer Klomp heel veel succes en plezier als de nieuwe rector van onze school!

Vredehof viert

Michaël door Jan van Bergen en Henegouwen Foto’s: Circe Penning de Vries

8 8

9

Een leraar vertelde mij eens dit verhaal. Zijn kinderen hadden de gewoonte -aan de andere kant van het jaar- zoals hij het noemde, plotseling een liedje van het jaarfeest een half jaar eerder aan te heffen. Uit het schijnbare niets. Kerstliedjes rond Sint-Jan. Sinterklaasliedjes rond 5 juni. Ik vond het een merkwaardig verhaal van een soof bij wie het woord bijzonder voor in de mond ligt. Sinds mijn zoontje een jaar of tien geleden met Pinksteren achterop de fiets spontaan Sinterklaasliedjes begon te tetteren, weet ik beter. Daarna heb ik het verschijnsel nog een paar maal mogen waarnemen. Heel bijzonder… Ik heb het idee dat dit fenomeen een rol heeft gespeeld bij de keuze voor het uitgesproken paasverhaal Peronniek voor de viering van Sint Michaël op Vrije School Vredehof. Hoe dan ook Peronnieks kloffie past Michaël als een maatkostuum. Niet voor niets is het al zo’n twintig jaar een levende traditie. Op 29 september trekt een stoet van kinderen naar het Kralingse bos. Daar worden de kinderen in groepjes zevenmaal op de proef gesteld: weerstaan de elementen, ontfutselen de dwerg een appel en vangen hem in een net, misleiden de leeuw en plukken de bloem die lacht, steken de drakenzee over –laten de draken stikken in de kralen van de rozenkrans-, ontlopen de kogel van de reus en brengen hem met fluitspel in slaap, weerstaan de verlokkingen in de tuin

"Peronniek is hard op weg dè held van Vrije School Vredehof te worden.." der lusten om tot slot met de pest naar Rogéaars slot Kerglas te gaan om daar de graal te vinden. Verleiding weerstaan of niet. Nadien wordt er op het schoolplein enorm veel taart gegeten en sap gedronken. Smid Paulus zorgt ervoor dat het op Michaël ook nog even naar kolenvuur ruikt en smeedt zwaarden met een aantal twaalfdeklassers van het Rudolf Steinercollege. Peronniek is hard op weg dè held van Vrije School Vredehof te worden. In de week voor Pasen zien we hem gelukkig weer.

10

Geen mobieltje door Ferdinand Pieterse

U had het waarschijnlijk nooit gedacht, dat er, zo dicht in uw kennissenkring, iemand bestaat zonder mobieltje. Welnu ondergetekende is er zo een, geen mobieltje, laat staan een smartphone. Nooit gehad ook. Niet dat ik er tegen ben, dat zou net zoiets zijn als dat je tegen de auto of penicilline zou zijn. Ik vind hem ook niet te duur. Als je ziet wat het dingetje kan (of moet ik zeggen: ‘ding’) sta je echt versteld. Althans dat zouden we enkele jaren geleden gestaan hebben. Alles went blijkbaar snel. Ik moet eerlijk bekennen dat ik soms wel stiekem naar een mobieltje verlang. Op zo een moment van zwakte bekruipt me het gevoel dat ik onaangepast ben, iets mis en in mijn eentje in een soort oude wereld rondhang. Ik meen nu bijvoorbeeld beter te begrijpen wat de allochtone medemens voelt als hij onze cultuur niet helemaal doorgrondt, of iemand die niet kan lezen. U vraagt zich misschien af waarom ik niet gewoon zo’n ding koop. Klaar met dat getob! Het antwoord is simpel: ik ben bang dat ik er de hele dag naar ga lopen kijken en luisteren, want daar is de smartphone uiteindelijk voor ontworpen. Op een fiets moet je fietsen, op een smartphone moet je whatsappen, facebooken en weet ik veel wat nog meer. Het zou zo maar kunnen dat je gaat kijken of het lekker weer is, of dat je iemand gaat bellen, zo maar, of dat je hem gewoon even ter hand neemt, wie weet krijg je een berichtje. Ik hoor u geruststellende woorden denken: ach, zo werkt het helemaal niet, het is gewoon handig en leuk. Het is de vooruitgang.

11

Blauw Liesbeth Mende

Over de schrijfster Geboren in Vilvoorde, België, en opgegroeid in het Brabantse dorp Wouw (halverwege Roosendaal en Bergen op Zoom), is Liesbeth uiteindelijk beland in Rotterdam. Daar woont ze met haar vriend Bor, twee zoons Max en Flint, drie luie katten en een vis die het eeuwige leven lijkt te hebben. Flint zit in de vierde klas van Vrije school Vredehof. Max zat daar eerst ook op school, maar zit nu in de tweede van het voortgezet onderwijs. In haar vrije tijd trekt Liesbeth onkruid uit haar moestuin en leest ze graag stripboeken. Ze schrijft al langer. In 2004 verscheen haar debuutroman Afhaalmeisje. Een aanrader voor wie nog een boek zoekt voor zijn boekenlijst Nederlands. Best wel dun en erg mooi. Blauw, dat onlangs uitkwam bij uitgeverij Gottmer en waarvan het hier gepubliceerde fragment deel uitmaakt, is haar eerste jeugdboek. Een lezer over Blauw: Liesbeth Mende weet treffend de (binnen)wereld van de opgroeiende en zich ontwikkelende jonge mens te beschrijven. Haar personages ontroeren en doen glimlachen. Om jullie een goede indruk te geven van Blauw publiceert Vrij geestig twee fragmenten. Twee losse stukken overigens die in het boek niet op elkaar volgen. __________________________________________ Blauw door Liesbeth Mende Uitgeverij Gottmer ISBN 9789025753801 is verkrijgbaar bij de boekhandel. Foto’s bij dit artikel: Otto Mende en Uitgeverij Gottmer. 12

Bij Tanja 'Takkie is dood,' huilt Tanja aan de telefoon. 'Maar ze heeft heel veel baby's achtergelaten. Kom je kijken? Ik heb trouwens ook een nieuwe bh.' Als ik aanbel slingert ze meteen de voordeur open, ze heeft bij de deur staan wachten. Boven op haar hoofd draagt ze een staartje. Het is alsof er een palmboom uit haar hersenen groeit. Ze trekt me aan mijn hand mee naar het terrarium. 'Lief hè,' kirt Tanja. 'Het was dus een meisje,' zeg ik. 'Lars zegt dat een wandelende tak man en vrouw tegelijk is,' vertelt Tanja. Ik zie het dier liever als een vrouw. Ik krijg een raar gevoel bij het idee dat je én een wandelende tak bent én een man én een vrouw. We proberen de wandelende- takbaby's te tellen. Het zijn er een stuk of dertig. Tanja wijst met haar vinger de kleinste baby aan. Haar nagels zijn nog kleiner dan normaal. Ze heeft ze bijna helemaal afgekloven. Wat overblijft zijn paarse vingertoppen met kleine witte velletjes en een dun reepje nagel. Eén klein stootje tegen de paarse vingertoppen en ze barsten open als grote etterende puisten. 'Die kleinste is mijn lievelingsbaby,' zegt Tanja trots. 'Ze heet Kelly.' Ik zie nauwelijks verschil tussen de beestjes. Tanja loopt als een model in haar nieuwe knalrode bh heen en weer. Ze draagt er een witte verwassen onderbroek bij. Ze denkt dat rood sexy is. Ik heb lichtblauwe bh's met witte roosjes. Mama vindt ze romantisch. Ik vind het trutten-bh's, maar ze zijn blauw, dat is belangrijkste. Verder kunnen bh's me weinig schelen. 'Hoe vind je hem staan?' 'Goed, denk ik.' 'Denk ik?' 'Hoe moet ik weten of een bh goed staat?' 'Dat zie je toch?' Ze pakt haar ronde spiegel van de muur en houdt die voor zich. 'Hij is te groot, denk je niet?' 'Misschien.' 'Aan jou heb ik ook niks.' We pakken een paar pantysokken en stoppen die in de bh. Nu staat het een stuk beter, maar wat als Lars de pantysok eruit vist? 'Ik ga hem ruilen,' beslist Tanja. In één beweging trekt ze de bh los en stopt hem in een plastic zak. Ze doet een sweater aan en loopt naar de keuken. Uit de vriezer pakt ze een doos soesjes. 'Moet je proeven, het zijn net ijsjes,' zegt Tanja. Ik neem een bevroren soes en het smaakt inderdaad naar ijs. We eten de soesjes voor het terrarium van de wandelendetakbaby's.

13

Thuis Ik zit op de vensterbank en tuur naar beneden. Het motregent. Een kale man haalt een geel regenpak uit zijn fietstas en trekt het aan. Een jongen met een blauwe pet loopt met een schoenendoos in zijn handen richting het brakke terrein. Achter hem trippelt een klein scharminkel met een groen regenhoesje aan. Het lijkt op een zadel. Hoeveel Smurfen zouden er op zijn rug passen? Nu pas zie ik dat het Lars en Jan-Willem zijn. Ik stuif naar beneden, ik moet weten wat er in die schoenendoos zit. Bij de pallets haal ik hen in. 'Wat doe je?' hijg ik. 'Ik laat ze los.' Lars opent de doos, houdt die op zijn kop en schudt ermee. Piepkleine wandelende takjes dwarrelen naar beneden. 'Ze horen in de natuur,' zegt Lars. 'Ja,' zeg ik. 'Tanja wilde niet mee, ze was bang dat ze ging huilen.' 'Heeft ze nu niks meer?' 'Ze heeft alleen Kelly gehouden.' Lars peutert nog een paar beestjes uit de doos die zich hebben vastgeklampt aan het karton. 'Die beesten eten toch bladeren?' vraag ik. Lars kijkt om zich heen naar de puinzooi en de brandnetels van het brakke terrein. 'Er zijn hier geen bomen of struiken, niks.' 'Shit,' roept Lars. Als een soort animal cops proberen we de diertjes te vangen. Maar ze zijn zo klein, we kunnen ze niet meer vinden. 'Ik vond het zo zielig, die beesten in dat glazen hok. Ik zag telkens voor me hoe ik ze bevrijdde en hoe de beestjes dan zouden uitvliegen.' 'Ze kunnen niet vliegen,' zeg ik. 'Nee,' zegt Lars, 'nu gaan ze dus allemaal dood.' 'Ze sterven de hongerdood. Het schijnt dat je aan het eind allemaal bizarre dingen gaat zien, waanzinnige kleuren en figuren.' Lars zit op zijn hurken en zoekt verbeten door. Zijn All Stars zitten vol bruine moddervlekken. 'We kunnen wat bladeren strooien,' opper ik. 'Dan hebben ze in elk geval iets te eten.' 'Goed plan,' zegt Lars.

Hij staat meteen op. Ik laat mijn blauwe wollen sjaal liggen op de plek waar de babytakjes zijn losgelaten. We rennen het brakke terrein af, naar de flat. Lars haalt zijn fiets van het slot, ik grijp Jan-Willem en spring achterop. Bij de eerste struik die we tegenkomen stoppen we en trekken een zooi bladeren van de takken. We hebben haast, alsof de beesten geen minuut langer zonder eten kunnen. We trekken klimop van de muren van een huis en plukken de bladeren van een treurwilg. Al het groen dat we tegenkomen smijten we in de krat voor op zijn fiets. We racen terug naar de plek waar mijn sjaal ligt en strooien voorzichtig alle bladeren over de grond. We puffen uit op de stapel pallets. Het is steeds harder gaan regenen. Mijn haren zijn inmiddels doorweekt. Er hangen regendruppels aan de rand van Lars' pet. Zijn lippen zijn droog, ze zitten vol kleine scheurtjes. 'Voorlopig blijven ze leven,' zegt Lars opgelucht. Zijn tong gaat langs de witte scheurtjes. 'Over een week moeten we nieuw spul brengen,' zeg ik. Lars knikt. Hij zet zijn pet af en wrijft door zijn haar. Een gordijn van regen sluit zich om ons heen. Het is alsof wij droog zitten, de regen kan ons niet aanraken. Ik weet niet wie ermee begint, maar voor ik het weet voel ik Lars' lippen op de mijne. Ik voel mijn lijf niet meer, ik voel alleen onze zoen. Ineens trekt hij zich los. 'Dit kan ik echt niet maken,' zegt Lars. Zonder om te kijken loopt hij weg. Ik zie hoe hij zijn fiets pakt en erop springt. Jan-Willem likt aan mijn laarzen. 'Lars!' schreeuw ik. 'Je beest! Je vergeet Jan-Willem!' Als een wildeman stuift hij met zijn fiets over de hobbelige aarde vol stenen en hout. Vlak voor mijn neus remt hij abrupt. Hij rukt Jan-Willem van de grond, kwakt hem in zijn fietskrat en zonder iets te zeggen rijdt hij weg.

14

Dorothea door Eva Barends om dit rigoureus aan te pakken. Ik werkte net een jaar op het Rudolf Steiner college en ging mee op Ardennenkamp. En op het kampeerveldje waar we stonden zaten spinnen. Heel veel dikke, zwarte spinnen. En tot overmaat van ramp sprongen ze ook nog als circuspaardjes. Mijn tent was nog niet opgezet of er sprongen er al drie door mijn slaapzak. Gillen, en hysterisch naar de spin wijzen, of ze voorzichtig oppakken en buiten zetten waren mijn twee opties. Ik koos voor het laatste. Want de rol van hysterisch viswijf leek me op dat moment niet professioneel. Dus pakte ik de enthousiaste spinnen met mijn blote handen, gewoon cold turkey, hoppa! En daarna liep ik koelbloedig langs de tenten van wat gillende leerlingen om daar ook spinnen buiten te zetten.

Vanmorgen waren ze er weer allemaal. Mijn achtpotige vriendjes, ze hingen tevreden te wiegen in de vroege ochtendwind die over het dak waaide. Hun webben vol regendruppels glinsterden in het vroege licht. Naast de standaardmaten zat er dit jaar ook een groter exemplaar tussen. Ik vermoedde dat dit een grootmoeder was (ik noemde haar direct Dorothea), iets van een autoriteit binnen de spinnengemeenschap. Ze was namelijk behoorlijk zeker van haar zaak, want elke dag had ze een imposant nieuw web gemaakt op een, voor mij, verrassende plek. Zo was vanochtend de deur naar het dakterras professioneel ingepakt. Zodat ik haar goed kon bekijken door het raam van de deur. Of misschien zodat zij mij goed kon bekijken vanuit haar draderige huis? (Ik moet toegeven dat ik bij spinnen altijd even denk aan die arme Spin Sebastiaan*, die zo graag naar binnen wilde om zijn geluk te beproeven…)

En nu is het weer herfst en zijn de onzichtbare zomerspinnetjes opeens flinke najaarsspinnen. Ik geef toe, ze hebben qua inrichting van hun omgeving een duidelijk ander beeld dan ik van ‘praktisch’. Aangezien ik elke ochtend als ik naar buiten loop eerst een paar spinnenwebben in wandel. Maar verder kunnen we het aardig vinden met elkaar. Dorothea vind ik echt te dik met haar zwartbruine pantser, maar ik dwing mezelf om haar elke dag even goedendag te zeggen en haar goed te bekijken.

Eigenlijk hou ik helemaal niet van spinnen, sterker nog, vroeger heb ik er regelmatig als een hysterisch viswijf bij staan schreeuwen. En dan hadden we het hier over een klein stads huisspinnetje op het plafond en geen zwarte weduwe in mijn bed. Mijn moeder kwam dan met een glaasje en pakte de indringer rustig weg. Maar niet zonder het glas eerst voor mijn neus te houden: “kijk nou eens, zo klein! Ben je daar nou bang voor? Moet je kijken hoe mooi zo’n beestje eigenlijk is, en nog veel banger voor jou”. Daarna werd het diertje eindelijk op balkon gezet. Natuurlijk is het concept ‘bang zijn’ iets om te overwinnen, en gelukkig kwam er een moment

Want, eerlijk is eerlijk, ze zijn best mooi.

15

Ik kan… al heel veel! De eerste periode in de eerste klas door Anna Livia Groeneweg leerkracht klas 1 Rudolf Steinerschool De eerste schooldag, een bijzonder moment. In een lange slinger komen eenendertig kinderen hand in hand over het podium de ‘grote’ school binnen. Vol verwachting, nieuwsgierig naar wat komen gaat. Ze zijn nu geen kleuters meer, maar eersteklassers! ‘Waarom zijn jullie eigenlijk op school gekomen?’ vraag ik de kinderen wanneer ze de volgende dag voor het eerst echt in de klas zitten. ‘Om te leren’ antwoorden ze in koor. Wat ze op school willen leren, weten ze maar al te goed: lezen natuurlijk en schrijven, rekenen, andere talen… Ik beloof de kinderen dat ze dit allemaal zullen leren op school. En nog veel meer natuurlijk. Met leren schrijven beginnen we meteen vandaag al. We leren de ‘rechte’ en de ‘kromme’. Daar kunnen we over een tijdje alle letters mee maken. Dit spreekt de kinderen wel aan en vol overgave gaan ze aan het werk. Als de volgende dag de eerste echte letter op het bord verschijnt, zitten alle kinderen op het puntje van hun stoel. Het is de ‘k’ van koning. Een paar dagen later leren de kinderen de ‘i’. Nu kunnen ze al een woordje schrijven: ‘ik’. Zo volgt er in de eerste taalperiode nog een flink aantal letters, waaronder de ‘z’ van zwaan, de ‘l’ van laars, de ‘w’ van water, de ‘m’ van Michaël en de ‘d’ van draak. We schrijven letters op papier, in de lucht, in het zand en op elkaars rug. En met de geleerde letters kunnen weer nieuwe woordjes gemaakt worden. Er wordt hard gewerkt. De kinderen kunnen zelfs al een zinnetje schrijven: ‘ik kan….’. Aangevuld met tekeningetjes, lijkt het al op een echt verhaal. Wanneer de kinderen hun ‘verhaal’ voorlezen blijkt dat ze heel veel kunnen: spelen, slapen, lopen, zwemmen, eten. Maar ook: letters schrijven en zelfs al een beetje lezen! Na een heerlijke taalperiode vol verhalen, versjes en letters is het nu tijd om weer iets nieuws te leren: rekenen. Weer een heel andere wereld om samen te gaan ontdekken. De kinderen hebben er zin in en hun juf ook!

16

17

Rayzor Sharp photography

15

Fifteen minutes of fame is short-lived media publicity or celebrity of an individual or phenomenon. The expression was coined by Andy Warhol, who said in 1968 that “In the future, everyone will be world-famous for 15 minutes.”

ALICE 18

18

5

Ik zou heel graag een show willen lopen!

Nieu editi we e!

MINUTES OF FAME Deze 15 minutes is voor het eerst geheel verzorgd door de leerlingenredactie, bestaande uit Aisha So en Sione Tibbertsma uit 10hv2. En er volgen er meer! Alice Vink zit in het vierde jaar in klas 10th3. Elza heeft Alice voorgedragen, omdat Alice modellenwerk doet. Kunnen wij jou een model noemen? Ja, ik sta ingeschreven in een bureau. Hoelang ben je al model en hoe ben je het geworden? Ik ben in de tweede op straat ontdekt door Max Models. Ik was toen nog niet lang genoeg. Ik werd wel ingeschreven, maar ik kon nog niet echt werken. Nu ben ik pas een halfjaar echt bezig. Had je vroeger al bedacht dat je wel model zou willen worden? Niet echt, het leek me wel leuk, maar ik had niet echt het idee van: Ik wil per se model worden! Hoe word je ergens voor gecast? Veerle (een van de bazen van Max Models) is mijn boeker. Als een klant op de site van Max Models kijkt en geïnteresseerd is in mij, kan hij of zij aan Veerle vragen mij te boeken voor een bepaalde datum. Veerle kijkt dan of alles betrouwbaar is, dan mailt ze mij of ik kan. Zo ja, dan ga ik op casting (dit hoeft niet altijd). Bij casting heeft de klant ook nog andere modellen gevraagd. Dan kiest de klant het model dat hij of zij het best vond. Welke shoot vond je tot nu toe het leukst om te doen? Ik vond eigenlijk als mijn shoots leuk. Ik leer er heel veel van en ik heb er veel plezier in. Een van mijn leukste shoots was een opdracht voor vrij werk van Marja Hermes. Dit was heel leuk en heel gezellig. De medewerkers waren ook heel erg aardig.

Hoe ziet zo’n shoot eruit? Je komt daar aan, en dan? Je stelt jezelf voor en maakt dan een praatje. Het ligt eraan welke shoot het is, maar meestal worden dan je haar en makeup gedaan (dit duurt meestal best wel lang), dan ga je in de styling . Als je helemaal klaar bent ga je op de plek staan waar je gefotografeerd gaat worden. Eerst wordt al het licht gecontroleerd en dan beginnen ze met foto’s maken. Als de fotograaf denkt de juiste foto te hebben, ben je of klaar of je moet een volgende set kleding aan. Dit verschilt per shoot. Verdien je veel met wat je doet? Op zich wel maar ik heb nog niet veel betaalde klussen gehad. Is het moeilijk te combineren met school? Soms wel, dan heb je aanvragen voor modellenwerk tijdens school. Meestal mag ik niet gaan, maar over het algemeen gaat het goed. Wat vinden je familie en vrienden ervan? Die vinden het heel leuk. Mijn ouders staan er achter en mijn vriendinnen ook. Hoe zie jij jezelf over 10 jaar? Geen idee. Dat kun je niet voorspellen met modellenwerk. Het ligt eraan wat voor types er dan in zijn. Heb je een bepaald doel, of iets wat je heel graag zou bereiken? Ik zou heel graag een show willen lopen. Dit heb ik nog nooit gedaan en het lijkt me heel leuk. Wat ik ook heel erg graag zou willen doen, is voor de Vogue een fotoshoot hebben. Heb je nog hobby’s naast modellenwerk? Voetballen en naar de sportschool gaan. Wie wil je voordragen voor de volgende 15 minuten? Charlotte Leijdekkers, zij is fotograaf. Ik heb een keer met haar gewerkt en ik vind dat zij een hele mooie eigen stijl heeft. Kunnen we jou nog ergens zien? Op www.maxmodels.nl.

Alice geeft de volgende fifteen minutes door aan Charlotte Leijdekkers uit 10F 19

, 19

Toekomst zaaien door Angélique Berger-de Meijer en Rinske Kreukniet

20

Samen met Immeke zaaien voor een akker vol rogge en korenbloemen voor de bijen: Toekomst Zaaien! Ooit ervan gedroomd om met kloeke armen en handen vol zaad over de akker te lopen en met een breed gebaar te zaaien? Op de laatste zondagmiddag van de herfstvakantie, heeft Immeke samen met stichting Demeter Toekomstzaaien georganiseerd. Op 27 oktober jongstleden hebben we met zijn allen gezaaid. Een akker vol met St. Jansrogge, een oud cultuurgewas in het kader van het internationale project ‘Sowing the Future’. In oktober kwamen overal in Europa mensen bijeen om te zaaien voor vruchtbare landbouw met gentechvrij zaad. Een gezamenlijke actie waarbij boer en burger de handen ineensloegen om te laten zien dat gezonde gentechvrije landbouw vol biodiversiteit van belang is voor ons voedsel, onze kinderen en de aarde. Gezamenlijk en tegelijkertijd zaaien is iets magisch. Daar heeft Immeke een echt feest van gemaakt! Het feest van het leven en de vitaliteit van de natuur. Kaplaarzen aan en iedereen kon meedoen! Jong en oud. Nadat we gezien hadden hoe de kunst van het zaaien ging, maakten we een gemeenschappelijke start, ritmisch ondersteund door muziek van vrijeschool docent Bert Verschoor op oude traditionele instrumenten. Natuurlijk was er na afloop iets warms om te drinken. Toekomst Zaaien wordt in Nederland georganiseerd door Stichting Demeter, de BD-Vereniging en Stichting Zaadgoed. Immeke, bestaande uit de BD-imkers Rinske Kreukniet en Angélique 21

Berger-de Meijer sloten hierbij aan en gaven er nog een extra dimensie aan om ook te zaaien voor de honingbij. Dat moest dan wel op zandgrond dat in Rotterdam niet te vinden was, maar wel in Bathmen op historisch landgoed ’t Hemeltje; voor een roggeveld rijk aan blauwe korenbloemen en knalrode klaprozen. Dat is niet alleen mooi en goed voor ons voedsel en de aarde; diversiteit op akkers is van levensbelang voor bijen en andere insecten. Bijen hebben het momenteel erg zwaar onder de eentonige monocultuur van het platteland. Zaaien en het gebaar van de zaaier heeft altijd al tot de verbeelding gesproken: Van Gogh schilderde het, dichters dichtten erover en ook in religie is het terugkerend thema. Het is een aardse bezigheid met een grote spirituele kracht. We brengen zaad vol licht en kiemkracht in de schoot van moeder aarde in afwachting van het nieuwe dat komen gaat. Tegelijkertijd wordt met Toekomst Zaaien ook een heel actueel en politiek thema aangesneden: de monopolisering van de internationale zadenhandel. Grote chemische en farmaceutische bedrijven als Bayer, Monsanto, Syngenta, BASF, Dow en Dupont beheersen momenteel de commerciële zadenmarkt. Zaadgoed wordt zodanig versleuteld dat het onmogelijk wordt om door boeren zelf te vermeerderen. Zaad is zo juridisch eigendom geworden van grote agrochemische en farmaceutische bedrijven. Dit zijn ook dezelfde bedrijven die insecticiden en herbiciden produceren. Deze ontwikkeling zet zich verder door en dat is geen goede ontwikkeling. Niet voor ons, onze kinderen en de aarde. Zaadgoed moet vrij voor

iedereen beschikbaar blijven en zeker voor boeren. Voor de Toekomst! Gewoon zoals de natuur dat heeft bedoeld. Als straks de gezaaide St. Jansrogge opkomt, groeit en rijpt, kan het wel twee meter hoog worden. En dat is gunstig voor het stro. Dat moet dan wel met de hand en zeis of sikkel worden geoogst. Roggestro werd traditioneel gebruikt om bijenkorven te vlechten omdat het stro gladder, harder en langer is dan ander soorten stro. De korven werden daarna ingesmeerd met koeienmest vermengd met klei of kalk om ze bestand te maken tegen weersinvloeden. Bijen doen het heel goed in roggestro. Nu is er een tekort aan biologisch (dynamisch) roggestro. Imkeren in roggestro is weer herontdekt en er worden op ambachtelijke wijze weer prachtige korven, Weissenseifener hangkorven gevlochten en strokasten gemaakt. Daarin kan een bijenvolk zich in één ongedeelde ruimte zo natuurlijk mogelijk ontwikkelen. Een van de tiende klassen het Rudolf Steiner College gaat dit jaar voor het eerst ook met deze bijenkasten aan de slag. Ze gaan kijken of ze een geheel eigen bijenkast kunnen ontwikkelen zodat het een echt RSC-product kan gaan worden. Van de rogge zelf? Die laten we malen in de plaatselijke windkorenmolen De Leeuw. Van het roggemeel en een beetje honing bakken we lekkere bio(dynamische) honingkoeken! Voor gezonde koeken met een goed verhaal. En niet te vergeten; heel belangrijk: een deel van de mooiste roggekorrels houden we achter. Het laatste en beste deel van de oogst wordt volgend jaar weer prijsgegeven aan de aarde: voor een mooie en rijke oogsten in de toekomst! Voor meer informatie: www. immeke.nl www.stichtingdemeter.nl www.avenirsem.ch www.zaadgoed.nl Of volg ons gezamenlijk ingezaaide rogge en de bijen op: www.facebook.com/volg.immeke Rinske Kreukniet en Angélique Berger-de Meijer imkeren op biologisch dynamische wijze in Trompenburg Tuinen en Arboretum te Rotterdam. Rinske is moeder van Julie uit klas 4 en werkzaam op het Rudolf Steiner College en Angélique is moeder van Marie en Noor uit klas 5 en 4 van Vrije School Vredehof.

22

Het eenakterfestival. Voor de twaalfde klasser ligt

De hele wereld aan zijn voeten… In mei was ik op Jeugdtheaterschool Hofplein voor de vergadering van het jaarlijkse Scholieren Eenakter festival waar negen scholen uit Rotterdam een week lang elke avond hun theaterprestaties tonen. Altijd een spannend moment, want daar bepaal ik samen met de andere acht regisseurs wat het thema gaat worden van het komende festival. Dit thema moet natuurlijk dicht bij de leerlingen staan en ook een “boodschap” in zich dragen over het huidige tijdsbeeld. Wat vinden wij? Wat vinden zij? Iedere school werkt vanuit hetzelfde gegeven en zo gaan wij op vrijdag 22 november een 25 minuten durende voorstelling laten zien. Dit jaar geen tekst of motto, maar een foto die we gaan gebruiken als inspiratiebron voor onze spelers. En graag met live muziek omdat dit de kwaliteit en de sfeer van de voorstelling compleet zal maken. Samen met Harimada Kusuma ben ik dan ook, nog voor de zomervakantie begon, aan de slag gegaan om de ideeën die bij mij opkwamen al een heel eind vorm te geven. In september, toen het nieuwe schooljaar startte ben ik met twee leerlingen uit de twaalfde klas Kunstpraktijk om de tafel gaan zitten. Het was geweldig om te zien hoe door middel van de frisse blik van leerlingen we al snel tot een concept konden komen. Voor de twaalfde klasser ligt de hele wereld en de hemel, aan zijn voeten. De plek waar hij staat is het centrum van het universum. Ook kwam een van de leerlingen met “nieuw” beeld dat heel goed paste in ons concept. Atlas Omdat Atlas tegen Zeus had gestreden in de Titanenstrijd werd hij zwaar gestraft. Hij werd door Zeus naar het einde van de wereld gestuurd, naar het westen waar de grens van

Nacht en Chaos was. Zeus veroordeelde hem om op die plek te blijven en voor eeuwig het hemelgewelf op zijn schouders te dragen (of hemel en aarde, of de as van de wereld). Maar wat gebeurt er als de last te zwaar wordt en Atlas de bol zou loslaten? Vanuit de “Vrije Val“ van de wereld, gaan onze leerlingen in hun voorstelling laten zien wat er gebeurt op de aarde als de hemel op je hoofd dreigt te vallen. De Leerlingen zullen in spel en met live muziek dit verhaal gaan vormgeven aan de hand van een script. Het Rudolf Steiner College onderscheidt zich door de live muziek onder leiding van Harimada Kusuma, die met de muziekleerlingen in dezelfde periode aan deze productie zullen werken. Opvoering Op vrijdag 22 november spelen wij het resultaat voor een groot publiek in het theater Hofplein in Rotterdam, samen met de andere scholen, die ook al de hele week aanwezig waren met hun productie. Na de voorstelling worden de leerlingen ondervraagd over hun eenakter in een echt debat. Ik vind het altijd ontroerend om te zien hoe onze leerlingen met hart en ziel kunnen uitleggen hoe ze tot hun rol en hun spel gekomen zijn. Tot slot van de avond worden de prijzen uitgereikt voor de beste voorstelling. De beste hoofdrol, bijrol, debutant enz. Het is van het grootste belang dat de zaal vol zit met supporters van het Rudolf Steiner College om tijdens de voorstelling mee te leven met onze leerlingen en ze te overladen met een warm applaus. Het wordt een heerlijke avond vol enthousiasme en goede acteerprestaties. Zorg dat u dit niet mist. Foto: www.wall321.com

23

advertenties

Taallessen op maat Spaans & Italiaans

MAAK EEN AFSPRAAK

U wilt graag Spaans of Italiaans leren, maar u hebt weinig tijd? U wilt niet gebonden zijn aan vaste dagen of tijden? U zit niet te wachten op groepslessen en wilt exclusiviteit? Ave Lingua biedt u persoonlijke aandacht en de waardering die u verdient! Maak kennis met de 1-of-2-keer-per-maand-methode! Dat is flexibel én betaalbaar!

* Privé / Duolessen * Zakelijke trainingen * Vertaalwerk * Ave Lingua Sonia Bekker Piliu 06 - 24544653 [email protected]

www.avelingua.nl

GIMSEL

SPIRIT

DE GROENE WEG

Herfst in De Groene Passage VANBINNEN

WERELDWINKEL

OOST WEST CENTRUM

LABYRINT

GENMAI

Gimsel bestaat 25 jaar !

Doe mee met de Jubileum Spaaractie! Voor dagelijkse boodschappen en fairtrade cadeaus, biologisch lunchen, duurzaam wonen en inspirerende cursussen.

24

24

MARINIERSWEG 1-33, 3011 NB ROTTERDAM, 010-2331933

www.degroenepassage.nl

De winter zal in mij een zielezomer wekken

door Paul Peeters

Na een aantal onstuimige herfstdagen toont de herfst haar andere kant: zachte nevelsluiers waar doorheen het zonlicht soms gedempt nog net de aarde raken kan, windstille ruimte, mist, al het geluid lijkt te worden gedempt. Totdat de storm weer losbarst straks. Of totdat ik fietsend door Rotterdam overal lawaai en machines tegenkom. Hele huizenblokken verdwijnen in de grijparmen van hijskranen, veel straten liggen open. Kom met een ideaal voor het volgend schooljaar terug zo eindigde ik mijn zomerartikel. Wel, als ik me even beperk tot mijn ideaal als schrijver voor Vrij geestig, dan wil dat deze keer niet zo vlotten. Mist in mijn hoofd; de rust van de zomer heeft plaats gemaakt voor de onrust van het alledaagse. Ik zie nog niet zo goed waar het deze keer naar toe moet: door de mist of door innerlijke stormen? Ik schrijf dit stuk vlak voor het Michaëlsfeest. In onze schoolgemeenschap wordt langzaamaan afscheid genomen van het zomergevoel, herfststemming ontstaat. Zoals altijd in de herfst slaan verkoudheid en griep toe bij leerlingen en collega’s. Naast de vreugde om al weer een geboorte van een nieuw mensenkind bij een van de collega’s, is er ook onze betrokkenheid en zorg bij collega’s die zelf of in hun directe omgeving met ernstige ziekte te maken hebben. Naast alle enthousiasme en positiviteit van een beginnend nieuw schooljaar is er ook een opnieuw zoeken naar ritme en gewoonten, naar richting. Nieuwe leerlingen zoeken nog hun weg, het rooster wordt al weer veranderd, een leerling wil een ander pakket, een leerling van buiten wil toch bij ons op school, zorgplannen en beleidsplannen moeten af. Er wordt veel op de rails gezet in het perspectief van onze dromen en idealen voor een toekomstige school. Veel moet op de grond komen, concreet worden, vastgehouden worden. Onvoorstelbaar eigenlijk hoeveel werk in een paar weken al weer verzet is. Herfst doet mij realiseren dat ik aardeburger ben. In de zomer kon ik me zelf deels onbewust beleven, dankzij zon, natuur en vrije ruimte, als een wezen dat opgenomen is en deel uit maakt van een geestelijke wereld, uitgeademd in de kosmos. Wil ik staande blijven in de herfststorm, dan moeten mijn 25

voeten weer stevige grond vinden. Tegelijk vormen de stille herfstdagen een beeld dat ik binnen in mij de stilte en de rust kan bewaren en ook moet scheppen om wat buiten gaande is op een goede wijze tegemoet te treden. Zoals de natuur dankzij de windstille ruimte van een storm kan herstellen, zo kan ook ik verstilling in mij zelf scheppen, daar tijd voor maken. Onrust hoeft niet negatief te zijn, het kan ook een signaal zijn dat er iets zichtbaar wil worden, dat er iets gecreëerd kan worden. Uitdaging is dan om daarvoor ruimte te scheppen, gevoelig te worden voor wat via jou en mij gestalte wil krijgen, vanuit de kosmos naar de aarde toe. Dan hoeft de storm, welke dan ook, je niet uit het lood te slaan. Elke ochtend voordat de periode begint lezen we een van de 52 weekspreuken van Rudolf Steiner. Ze staan in de zogenaamde zielenkalender. Daarin wordt een verbinding gezocht tussen wat in de natuur zich voordoet en wat ons innerlijk daar spiegelbeeldig aan beleven kan. De titel van dit stuk komt uit zo’n weekspreuk. In een andere oktoberspreuk gaat het over het verlangen om je zelf te vinden als zomerzongeschenk. Een geschenk als kiem in herfststemming, als drijfveer voor de ziel. Dankzij de zomer en de zonnekracht in mij kan ik de herfst met Michaëlsmoed tegemoet treden. De naderende winter wekt in mijn ziel de zomer die de aarde ontberen moet, maar die in mijzelf gestalte krijgen kan. Ik kan in mijzelf bewuster dan in de zomer een geestwezen ontwaren. Fietsend door Rotterdam voel ik me burger van twee werelden : aardemens en geestelijk wezen. Wat bijzonder dat ik die twee steeds weer tegenkom, in samenspraak maar ook wel soms in een twistgesprek. Wat bijzonder toch dat geest zich steeds weer openbaart, in de natuur, in een nieuw mensenleven, maar ook daar waar het stormt of een leven ten einde loopt. Ik ga toch maar eens genieten van de volgende herfststorm op mijn fiets. De zomer heeft zich zelf aan mij gegeven, stond in de weekspreuk van de tweede schoolweek. Die zomer raak ik door de herfst niet kwijt en zal een plek krijgen in mij zelf, als drijfveer voor de toekomst. Goede herfsttijd gewenst.

De nieuwe

bibliotheek van Vrije School Vredenhof

door Amber de Grauw & foto’s van Circe Penning de Vries

Merel de Vink van Leesvink heeft onlangs de schoolbibliotheek van Vrije School Vredehof onder handen genomen. Dit vormt de aanleiding van onze ontmoeting met haar in Vicini aan de Kortekade. We gaan haar van alles vragen over boeken, maar eerst mag ze zelf vertellen wat ze doet en waarom dit zo belangrijk is. Merel: ‘Mijn bedrijf heet Leesvink en heeft als ondertitel ‘aandacht voor de schoolbibliotheek.’ Ik adviseer scholen over de collectieopbouw van hun schoolbibliotheek, breng het huidige boekenbezit in kaart en stel in nauwe samenwerking met de school een aanvullingsplan op. Daarnaast sticker ik de boeken op AVI-niveau (als scholen dat willen), bestel de boeken en lever de bestelling zelf af op school. Het is voor mij van groot belang dat de kinderen in staat worden gesteld om binnen de muren van de school een boek te vinden dat aansluit bij hun belevingswereld en leesniveau. Ik geef de school als het ware de handvatten om dit te realiseren. Mijn drijfveer om met dit bedrijf te beginnen is in de eerste plaats mijn passie voor kinderboeken en kinderen. Ik gun ieder kind het plezier van het

26

verdwijnen in een goed verhaal. Daarnaast tonen diverse onderzoeken aan dat kinderen die regelmatig (15 minuten per dag) ‘vrij’ lezen een aantoonbare voorsprong hebben op allerlei gebieden. Dit geldt niet alleen op het toetsonderdeel taal, maar ze scoren ook beter op onderdelen als wiskunde, studievaardigheden en wereldoriëntatie. Onlangs is aangetoond dat kinderen die regelmatig boeken lezen ook significant hogere CITO-scores behalen. Nu steeds meer bibliotheekfilialen gedwongen worden om hun deuren te sluiten en kinderen in toenemende mate geconfronteerd worden met een digitale wereld, is de school steeds meer de centrale plaats waar kinderen in aanraking komen met boeken. Laten dat dan alsjeblieft goede en actuele kinderenboeken zijn die aansluiten bij de belevingswereld van de kinderen van nu. Buiten dat is het bezitten van een goede schoolbibliotheek natuurlijk ook een mooi visitekaartje voor de school. Maar in essentie gaat het om leesplezier!

Interview Merel de Vink

van Leesvink

De boeken voor 1995 moesten ruimte maken voor de nieuwe boeken, goed om te vertellen is dat al die boeken voor een leuk prijsje zijn verkocht (waar we weer wat nieuwe boeken voor konden terugkopen) en dat zelfs de boeken die daar weer van overbleven, zijn gerecycled tot nieuw papier in de kleuterklassen. Wat is er mis met de boeken van voor 1995? Die zijn al heel erg verouderd. We leven nu in 2013. Maar natuurlijk zijn er de klassiekers, die blijven altijd. Uitgevers houden die in druk en passen de spelling aan. Zo ook de veranderingen in tijd; klassen werden op veel scholen groepen en guldens werden euro’s, walkmans, i-pods. Zo blijven de klassiekers van vroeger ook leesbaar voor kinderen van nu. In 1995 is het grote omslagpunt, omdat er toen in de spelling veel veranderde. Leuk voorbeeld daarvan is de tussen-n. Dat zie je duidelijk bij de serie Kippevel. Nu is dat Kippenvel dus ja, kippevel moet weg en kippenvel moet blijven. Dit is heel belangrijk, omdat kinderen het juiste woordbeeld

27

moeten leren. Vandaar dat er voor alle boeken die voor 1995 zijn verschenen, geen plek meer is in een schoolbibliotheek. Maar neem nu Matilda van Roald Dahl. Dit boek is voor mij absoluut onmisbaar en mag in geen enkele schoolbibliotheek ontbreken. Iedereen moet het kunnen blijven lezen maar dan wel in een nieuwe druk met de juiste spelling. Bij informatieve boeken is de ‘houdbaarheidsdatum’ nog korter. Deze boeken zijn vooral gevoelig door de continue verandering van informatie en tijd. Neem bijvoorbeeld een boek over de computer. Als dat voor 2007 is geschreven, moeten kinderen van nu daarom lachen, er zijn inmiddels al weer zo veel dingen veranderd. Informatie moet actueel zijn, zeker op scholen. Welke boeken zijn onmisbaar? De echte klassiekers. Zelf vind ik bijna alles van Roald Dahl geweldig. De boeken zijn universeel, bijna alle kinderen vinden ze mooi. De thema’s die hij aanstipt, blijven actueel en hij gaat daar op fantasievolle manier mee om. Een Nederlands voorbeeld daarvan vind ik Paul Biegel. Ook hij weet op

sprookjesachtige wijze de kern te raken. Maar het is ook niet zo dat een kind altijd moet leren, het gaat er met klassiekers eigenlijk over dat het zich kenmerkt door kwaliteit. En dan zijn er ook nog de historische boeken, zoals Kruistocht in spijkerbroek. Dit is een klassieker waarvan ik hoop dat kinderen het blijven lezen, omdat ondanks dat het misschien hier en daar gedateerd lijkt, ik het toch ook belangrijk vind dat je weet wat daar in staat. Veel van de klassiekers worden nu ook verfilmd. Dat helpt wel een beetje. Het maakt ze weer wat meer toegankelijk. Deskundigen stellen graag canons samen over kinderliteratuur: Wat moeten kinderen lezen?

een moment komen), maar het gaat vooral om het leesplezier. Dat is wat voor mij voorop staat. Daarnaast staat natuurlijk buiten kijf (en dat blijkt ook uit allerlei onderzoeken), dat een kind goed moet kunnen lezen om te kunnen functioneren in de maatschappij. Lezen is dus ook gewoon heel erg belangrijk! Wat is er veranderd in onze nieuwe bibliotheek? Niet hier en daar een boek, meer het totale aanbod. Het is nu, voor zover mogelijk, echt compleet, en toegespitst op wat kinderen van nu willen lezen. Er staan naast populaire series en de klassiekers ook een aantal pareltjes. Ik hoop een enkeling ertoe te verleiden om iets anders te pakken dan wat de rest leest, dus dat moet er ook tussen staan. Zo staan er mooie gedichtenbundels tussen en boeken die zich kenmerken door eigentijdse illustraties. Er is een hele mooie nieuwe serie informatieve boeken. Over onder andere vulkanen, dieren, vliegtuigen en het menselijk lichaam. Niet alleen om een werkstuk over te maken, maar ook om van te genieten. Kinderen vinden dit vaak heerlijke boeken om in te kijken, te lezen en zich te verwonderen.

Ik wil daar niet dogmatisch in zijn. Ik vind dat kinderen de kans moeten krijgen, te lezen wat ze leuk vinden. Is er volgens jou al een klassieker van deze tijd? Ik denk dan toch aan Harry Potter. Ook al was het een tijdje geleden een hype, die serie is van zo’n hoogstaande kwaliteit, dat het eeuwigheidswaarde in zich heeft. eerder vind ik dat heel moeilijk om in te schatten. Het aanbod is tegenwoordig zoveel groter aanbod dan zo’n 20/30 jaar geleden! Ontdek jij een trend in kinderboeken van nu? Veel boeken van nu zijn vooral Het leven van een loser -achtig. Er zijn nu heel veel boeken met vrij weinig tekst en veel illustraties . Boeken doorspekt met strips en weinig tekst. Met veel vaart geschreven en wat minder diepgang. Ik vind dat prima hoor voor tussendoor en als je echt van lezen houdt ontkom je daar ook niet aan. Ik hield zelf vroeger ook van Pitty gaat naar kostschool, Nancy Drew en De vijf en daarna heb ik nog zoveel andere boeken gelezen, van allerlei pluimage. En als kinderen blijven hangen in dat ‘lekkerlees’ genre, is het ook niet echt een probleem. Ik heb geen missie kinderen naar literatuur te duwen (al hoop ik natuurlijk wel dat ze daar op

Heb je geprobeerd om aan te sluiten bij de vertelstof? Ja, dit heb ik in overleg met school gedaan. Zo zijn er boeken met sprookjes, fabels, sagen en verhalen over de Romeinen en de Grieken. Maar ook informatieve boeken over onder andere huizenbouw. Boeken die aansluiten op het periodeonderwijs. Daarnaast staan er op verzoek van school ook veel eerste leesboekjes in de kasten. Wat de bibliotheek echt miste dat kan ik zo niet zeggen, maar wel dat het nu een afgewogen collectie boeken is die aansluit op de belevingswereld van de kinderen en die binnen het onderwijs op school een centrale plaats inneemt.

28

Recepten door Lin Klaassen

Krokante courgettesalade met citroen en sesamzaadjes

Courgettetaart Ingrediënten • 300 ml slagroom • 2 eiwitten • 1 ei • 3 courgettes • handvol peterselie, fijngehakt • 1 teentje knoflook, in plakjes voor het boterdeeg • 180 g bloem • 100 g koude boter, in blokjes

Ingrediënten • 150 g courgette • 2 eetlepels citroensap • 1 koffielepel gemalen koriander • 1 eetlepel gegrilde sesamzaadjes Bereiden Snijd de courgette julienne (in dunne reepjes). Meng de rauwe courgettereepjes met het citroensap. Breng op smaak met de koriander, peper en zout. Werk af met de gegrilde sesamzaadjes.

Voorbereiden Zeef voor het boterdeeg de bloem met een snufje zout in een kom. Meng de boter erdoor tot een fijn kruimeldeeg. Druppel 40-50 ml koud water erdoor en kneed tot een samenhangend deeg. Voeg eventueel meer water toe als het te droog is. Laat minstens 30 minuten ingepakt in plasticfolie rusten in de koelkast.

Gegrilde courgette met munt en geitenkaas Ingrediënten • ¼ bosje verse munt • 4 kleine courgettes • 5 eetlepels olijfolie • 2 takjes verse tijm • 4 kleine, verse Franse geitenkaasjes (of van een rol afgesneden) • 1 theelepel gedroogde tijm

Bereiden Verwarm de oven voor tot 200 °C. Bekleed de taartbodem met bakpapier en vet de rand in met boter. Rol het deeg dun uit en bekleed hiermee de taartvorm. Zet dit in de koelkast en maak intussen de vulling. Meng slagroom met eiwitten, ei, zout en peper. Snijd de courgettes in zeer dunne plakjes. Bedek de taartbodem dakpansgewijs met de plakjes courgette, bestrooi iedere laag met zout, peper, knoflook en gehakte peterselie. Herhaal dit tot de courgette op is. Giet het roommengsel over de courgette en zet de taart 30-40 minuten in de oven.

Bereiden Verwarm de vlakgrillplaat voor. Trek de blaadjes munt van de steeltjes af. Was ze en hak ze grof. Was de courgettes, snijd ze bij en snijd ze in de lengte in hele dunne plakken. Bestrijk de gloeiend hete grillplaat met 1 eetlepel olijfolie en leg er de plakken courgette naast elkaar op. Bak ze snel aan beide kanten lichtbruin. Leg er de takjes verse tijm op. Betrooi met zout en peper en bak tot de plakken courgette goudbruin zijn. Schik de plakken courgette op individuele borden. Leg er de in stukjes gesneden geitenkaas en gehakte munt op. Bestrooi met de gedroogde tijm en sprenkel er 4 eetlepels olijfolie over.

29

Fabels in de tweede klas Tekst uit het archief van de Rudolf Steinerschool

Fabels en legenden zijn de rijke bronnen van vertelstof voor de tweedeklassers. Fabels gaan over dieren met menselijke eigenschappen: de sluwe vos, de wijze uil, de driftige stier, de koppige ezel, de trotse haan, de trouwe hond, het goedige schaap. Die eigenschappen proberen elkaar de loef af te steken. Fabels schetsen de menselijke ziel als een schouwtoneel van strijdige 'animale' begeerten. De kinderen herkennen daarvan iets bij zichzelf of bij anderen; fabels vertegenwoordigen onmiskenbaar een belangrijke kant van de (kinder-)ziel. Theorieën of moralistische verhalen over 'het goede' helpen het kind niet verder. Het gaat om de levende werkelijkheid, daarom worden de fabels in de tweede klas aangevuld met verhalen over het edele en goede dat mensen ook in zich hebben. Dit zijn vooral heiligenlegendes zoals bijvoorbeeld de levensverhalen van Franciscus van Assisi of Christoforus. Deze mensen zijn niet overgeleverd aan hun driften, hun koppigheid of ijdelheid. Ze kunnen onbaatzuchtige motieven hebben. De tweedeklasser die dat gaat ontdekken, kan daaraan krachtige en blijvende innerlijke steun ontlenen. De tekeningen zijn gemaakt door de kinderen uit klas 2 van de Rudolf Steinerschool. 30

De raaf en de vos Meester raaf zat in een eikenboom. Hij klemde in zijn bek een heerlijk brokje kaas uit Gouda. Meester vos, gelokt door deze droom Van geur, keek op en sprak: "Doctor honoris causa, U met uw wijs en alziend oog En met uw glanzend zwarte toog, Als ook uw stemorgaan zo mooi is als uw veren dan moet toch ieder dier u als een feniks eren!" Meester raaf, ontroerd door zoveel eer, Wipte van tak tot tak en boog zich wat naar voren, Keek toen trots over zijn snavel neer Op meester vos en om zijn stem te laten horen Gaapte hij met zijn bek héél wijd. Maar ja, de kaas was hij toen kwijt. Hij hapte er nog naar, keek treurig naar beneden. De vos pakte zijn prooi en fleemde toen tevreden: "Denk eraan, mijn waarde heer, Elke vleier schenkt zijn eer Aan door 't lot verwende vrinden Die zichzelf belangrijk vinden. Deze wijze les, helaas, Kost u wel dit brokje kaas!" Beschaamd verborg de raaf zich in de eikentakken En kraste toen wat laat: "Mij zul je niet meer pakken!"

31

Tweede klassers van de Rudolf Steiner School tekenen

Aartsengel

Michaël in gevecht met de draak

32

33

Colofon

De Rotterdamse vrijescholen

Vrij geestig Tijdschrift van de Rotterdamse vrijescholen (Rudolf Steiner College, Rudolf Steiner School en Vrije school Vredehof) verschijnt 4 maal per jaar in de week voorafgaande aan de herfst-, kerst-, paas- en zomervakantie.

‘Worden wie je bent’ is het motto van onze scholen. Om te worden wie je bent, heb je veelzijdig onderwijs nodig. Ons lesprogramma is gebaseerd op het gestructureerde twaalf-jarige leerplan van de vrijeschool. Daaraan voorafgaand mogen onze kleuters spelen! Door het spel leren kinderen alles wat zij in voorbereidende zin nodig hebben. Ons leerplan omvat veel kennisvakken, kunstzinnige en ambachtelijke vakken, waaraan uw kind zich vanaf klas 1 (6 jaar) tot en met klas 12 (18 jaar) kan ontwikkelen. Op eigentijdse wijze werken wij vanuit de mens-kundige en pedagogische inzichten van Rudolf Steiner. We zien het leven als een ontwikkelingsweg. Op de vrijeschool leren kinderen voor het leven.

Redactie Tereza Andrews (advertenties), Jan van Bergen en Henegouwen (eind-), Angelique Berger-de Meijer (tekst-), Arjanne van der Bijl, Amber de Grauw, Lin Klaassen (beeld-) Circe Penning de Vries. Vormgeving Hans Langstraat & Xanthe van Haaften www.ph-ontwerp.nl Aan dit nummer werkten mee: Eva Barends, Anna Livia Groeneweg, Evelien Groeneveld, Xanthe van Haaften, Rinske Kreukniet, Liesbeth Mende, Otto Mende, Paul Peeters, Ferdinand Pieterse, Hellen Scheepers, Aisha So, Sione Tibbertsma, Tweede klassers Rudolf Steiner School, Vierde klassers Vrije School Vredehof, Merel de Vink en www.wall321.com

Rudolf Steiner College Rotterdam www.rudolfsteinercollege.nl Vrijeschool voor voortgezet onderwijs vwo, havo vmbo-tl in Kralingen-Crooswijk Vondelweg 87/89 3031 PT Rotterdam 010 - 413 41 58 dependance klas 11 en 12: IJsclubstraat 9, Rotterdam [email protected] rector: Martin Klomp

Contact Bijdragen en reacties kun je mailen naar: [email protected] Advertenties: Wil je adverteren in Vrij geestig neem contact op met: Tereza Andrews: telefoon 06-23549672 of mail naar: [email protected]

Rudolf Steiner School Rotterdam www.rudolfsteinerschool.nl Vrijeschool voor basisonderwijs in Prinsenland Michelangelostraat 375 3009 AG Rotterdam 010 - 455 76 70 [email protected] Schoolleider: Christianne Verbraeken

© 2013 Vrij geestig Geen overname zonder voorafgaande schriftelijke toestemming.

Vrijes

Op

za.

Op zater Er is die en nog v

Een repr

Informat

Vrijeschool Vredehof www.vsvredehof.nl Vrijeschool voor basisonderwijs in Kralingen Vredehofweg 30, 3062 EP Rotterdam 010 - 452 65 19 [email protected] directeur: Ernstjan Cooiman

www.ru Vondelweg 87-89

34 RSCposters8nov.indd 1

advertenties

Duurzaam en houten speelgoed

.nl Zonnepanelen complete zonnestroom-installaties www.laondiesolar.nl 0180-513089 Krimpen a/d IJssel

Uitwendige Therapie

     Cursussen ‘Verpleegkunst Thuis’ en thema avonden over de verschillende levensfasen.

﹐      Ruth Cooiman E

[email protected]

T

010 - 422 00 74

M 06 - 43 78 27 21 www.zorgvanwiegtotgraf.nl

Doe de online enquête: www.svzh.nl/vrijeschoolomdehoek Meedenken & op de hoogte blijven? www.facebook.com/vrijeschoolomdehoek

delen , ontdekken , breien , cito-toets maken , balanceren , lezen , ervaren , fietsen , aardrijkskunde , daadkracht, doen ,

tafels stampen , topografie , natuurkunde , spellen , muziek maken , vormtekenen ,

verhalen vertellen , lezen , boetseren , rekenen , huizen bouwen , schapen scheren , gezond eten , delen , toneelspelen ,

Wilt u graag een vrijeschool om de hoek? Denk en doe mee!

genieten , springen , brood bakken , leren , schrijven , zingen , schilderen , biologie ,