SEIZOENER Schoolkrant van Vrije School Michaël
Voorwoord Voor u ligt een vers exemplaar van de Seizoener. Naast artikelen uit de klassen en onze vaste rubrieken, vindt u onze nieuwe rubriek ‘Pleinvraag’, zomertips voor natuuruitjes in het Gooi en het vervolg op het artikel ‘De schoonheid van het verschil’ uit het voorjaarsnummer. In korte tijd is er weer een berg werk verzet om deze Seizoener te laten verschijnen. Om u een indruk te geven: juffen, de meester en de redactieleden hebben interviews gehouden, artikelen zijn geschreven en foto’s gemaakt. Daarnaast zijn adverteerders geworven, voor wie wij de advertenties zonodig kunnen opmaken. Nieuw is dat de Seizoenerredactie door een leerkracht ingezet kan worden om een stuk over een klas te schrijven. Zo heeft een van onze redactieleden een dag meegelopen bij het bijenproject in de tweede klas en er een verhaal over geschreven. Maar dat is nog niet alles. Teksten moeten worden geredigeerd, waarbij
Inhoud 22 Portrettengallerij: Matthijs Siers 25 Kleuters: Sint-Jansfeest 26 Klas 1: Afscheid juf Jeanine 27 Pleinvraag 28 Klas 2: Periode heemkunde voedt de zintuigen 29 Pleinvraag 30 Klas 3: Drie dagen in het Bewaarde Land 31 Klas 4: Stilstaan bij mens en dier 32 Klas 5: Labyrint 34 Pleinvraag 35 Klas 6: Uitwaaien op Texel 36 De schoonheid van het verschil, deel 2 38 Vriendschap 39 Een zomer in de natuur
spelfouten en kromme zinnen eruit worden gehaald. Soms moet een tekst flink ingekort worden omdat onze ruimte beperkt is: wij kunnen 20 pagina’s vullen, niet meer en niet minder. Dus dat betekent keuzes maken. De eindredacteur bekijkt uiteindelijk alles nog een keer kritisch en daarna gaat het Bussumse middenkatern naar de drukker. Een laatste check en dan krijgen we het resultaat in handen. Wij nemen dit nummer afscheid van Karin Boodt, redactielid van het eerste uur. Karin, heel hartelijk bedankt voor al je inspanningen voor de Seizoener. We hebben deze zomereditie van de Seizoener weer met veel plezier voor u gemaakt; ik wens u een ontspannen, inspirerende en vrolijke zomervakantie! Namens de redactie, Nicoline Pruijmboom
Colofon Redactie Karin Boodt Bert Haagsman Andrea Hollebeek Nicoline Pruijmboom Barbara Rep Renée Rosenboom Kopij sturen naar:
[email protected]
Vrije School Michaël Bezoekadres:
Esther de Boer van Rijklaan 22 1403 GD Bussum Tel.: 035 6931967 E-mail:
[email protected] Internet: www.vrijeschoolmichael.nl
SEIZOENER
21
Matthijs Siers: zelfs zijn sterrenbeeld is waterman
‘Ik móet altijd even plonzen!’ Waterman met een missie Al zijn hele leven heeft hij een passie voor natuurwater en nu heeft hij er zijn beroep van gemaakt: Matthijs Siers richtte een eigen bedrijf op met als doel het natuurwater in Nederland schoner te maken. “Mijn ideaal is om weer normaal in een Amsterdamse gracht te kunnen zwemmen.” Een interview met een echte waterman.
Matthijs Siers (40) Getrouwd met Marlies (juf in het speciaal onderwijs) en vader van Brechtje (kleuterklas juffie Edith) en Femke (2,5 jaar)
A
an de schuur hangt zijn duikpak te drogen: hier woont Matthijs de waterman met zijn gezin. Een paar jaar geleden is hij voor zichzelf begonnen met een zuiveringsbedrijf van oppervlaktewater op basis van een totaal nieuw en groen idee. Er is steeds meer interesse voor zijn methode, en dat voor een nieuwkomer op de markt. “Ik heb de opleiding gedaan voor leraar biologie,” begint hij bij het begin. “Maar ik heb er nooit echt veel mee gedaan: ik rolde
22
SEIZOENER
meteen na mijn studie in de ICT en heb daar 8 jaar met veel plezier gewerkt.” Maar om echt bij het begin te zijn, moeten we verder terug in Matthijs’ verleden. “Inderdaad, ik ben mijn hele leven eigenlijk al gek van water,” bekent hij. “Niet voor niets is mijn sterrenbeeld waterman: als ik water zie, dan móet ik erin plonzen! Ik heb mijn zwemdiploma E, het reddingsdiploma, ik deed waterpolo en ik duik dus. En daarvoor hoef ik echt niet naar Egypte of Hawaï; geef mij maar het Hollandse natuurwater! Nederhorst den Berg, de Vinkeveense Plassen, het Grevelingenmeer: gewoon lekker rustig onder water rondzwemmen en kijken naar de beestjes en de planten.” Hij weet als geen ander dat het nog niet goed gesteld is met de kwaliteit van ons natuurwater: “Vijvers, slootjes, rivieren, meren en stadswateren voldoen nog niet aan de Europese ecologische kwaliteitseisen. En daardoor zie je een te arme waterflora en -fauna.” Zo vindt Matthijs het ook jammer dat je niet overal zomaar in het water kunt plonzen zonder ziek te worden als je een slok water binnen zou krijgen. En zo groeide er iets in zijn onderbewustzijn dat er 2,5 jaar geleden uitkwam, toen hij thuis op zolder een boek over ecologische zwemvijvers las. “Het ging over natuurlijke waterzuiveringssystemen en dat inspireerde me enorm,” vertelt hij enthousiast. “Wat als je al het oppervlaktewater in Nederland eens kunt laten zuiveren door Moeder Natuur zelf?” En het idee van drijvende moerasfilters kwam in zijn hoofd op: makkelijk, natuurlijk én overal te plaatsen. Toen dit idee eenmaal in zijn hoofd geplant was, liet het hem niet meer los. Matthijs besloot zijn hart te volgen: hij nam ontslag
Portrettengallerij en ging fulltime aan het werk om zijn droom te verwezenlijken. “Het is heel simpel,” legt hij zijn methode uit. “Ik bedacht een drijvende moerasplantenfilter, waarbij planten, bacteriën en natuurlijke adsorbents (natuurlijke stoffen die de boosdoeners aan zich binden) het werk doen.” Hij laat foto’s en tekeningen zien van een grote, drijvende bak met opstaande rand, die gevuld is met moerasplanten. Het vuile water stroomt erin, het vuil wordt afgebroken en het schone water wordt door een pomp (liefst één op zonne-energie) weer weggesluisd. Om van idee tot product te komen, was minder simpel! Er volgde een lange periode van prototype maken, adviezen inwinnen, testen laten doen, een mal laten bouwen en patent aanvragen. Zijn eerste opdracht was bij hem om de hoek in Laren: daar was het zwembad van de speeltuin eigenlijk altijd vies van de algen. “Ik heb mijn filters erin laten drijven en de kinderen hadden al snel weer elke zonnige dag plezier.” Nu kan hij ook een Waterschap tot klant rekenen. “Nog steeds wordt er met argusogen naar mij gekeken hoor! Komt er zomaar iemand uit het niets met een vernieuwend systeem op de proppen!” Matthijs geniet zichtbaar van zijn vak: “Vlotjes bouwen, zo noemen mijn kinderen het! Mijn ideaal?
Druk bezig met het plaatsen van een filter
Duiken in schone Amsterdamse grachten, met een rijk dieren- en plantenleven. Dat zou toch super zijn?” TEKST EN FOTO LINKS: ANDREA HOLLEBEEK FOTO RECHTS: FONS VAN DE VELD
Meer weten over Matthijs’ passie? Kijk dan op www.brightwatercompany.nl
SEIZOENER
23
24
KLEUTERKLASSEN
Vertrek naar het bos met prachtig versierde karren
Sint-Jansfeest In het midden van de zomertijd ’t is de naamdag van Sint Jan Wij vieren hem met zang en spel Sint Jan de heilige man Johannesdag in zomertijd doet bloeien ’t leven al Wij toeven hier vol dankbaarheid in ’t veld en berg en dal
D
rie dagen na de langste dag is het Johannesdag. De aarde is in zijn uiterste uitademing. Wij worden naar buiten gelokt en getrokken. Deze feestdag vieren wij met de kleuters dan ook buiten.
In de koele ochtend vertrekken wij in versierde karren met groen en bloemen. De boer brengt ons naar een open plek in het bos, omringd door bomen. De kinderen genieten van de natuur. Zonder speelgoed gaan ze aan de slag.Takken worden aangesleept voor het maken van een hut. Bloemetjes worden gezocht en geplukt. In het zand worden constructies gemaakt met stokken en takjes. Op grote keien wordt geklauterd. Met zijn allen beklimmen wij een grote berg die aan de rand van de open plek ligt. Op grote picknickkleden eten we in de schaduw van de bomen de door de ouders gebakken pannenkoeken. Onder begeleiding van muziek doen wij kringspelen. En als de dag op zijn heetst is verzamelen wij weer al onze spullen voor de terugtocht. Moe en voldaan worden we door de boer weer teruggebracht en eten we op de kar het fruit. Vol dankbaarheid hebben we genoten van wat de natuur ons in de zomer brengt. TEKST: IRMA MILLENAAR, KLEUTERLEIDSTER FOTO 2008: RAYMOND DEEN
SEIZOENER
25
Afscheid Juf Jeanine heeft afscheid genomen van de eerste klas. Op deze pagina’s een bericht van Jeanine en teksten die geschreven zijn door ouders van kinde-
Het afgelopen jaar heb ik genoten van de kinderen, de jaarfeesten, de ouders en mijn collega’s op de Vrije School. Ik weet zeker dat deze klas met dertig bijzondere kinderen nog vele mooie dingen zal meemaken. Ik ben bijzonder trots en dankbaar dat ik dit jaar met hen heb mogen delen. Ik sla een andere weg in en wens alle kinderen ontzettend veel plezier in de tweede klas!
ren uit de klas. De foto’s zijn gemaakt Veel liefs,
door Hapé Smeele.
N
aar de Eerste. Wat een overgang. Letterlijk een bruggetje over. Gelokt door prachtige fluitmuziek. Nieuwe kinderen, nieuwe groepjes. Overspoeld door mogelijkheden. Uitgedaagd door kansen. Lezen lukt, schrijven zet door. Rekenen met Snoes is dik voor de poes. Het bakkersfeest met lange verhalen over de enorme mixer; de buitendagen op de hei, met zon, regen en zelfs sneeuw; alle lieve, grappige en mooie liedjes; het breien en de lier. Een vol jaar gegroeid. Wat hebben ze veel beleefd en geleerd. Wortel
26
SEIZOENER
JUFFIE JEANINE
geschoten op school. Welk prachtig boeket zal er uit onze stekkies groeien de komende 5 jaar? CHRIST Y DUIJVELAAR, MOEDER VAN KINGA
W
ij waren verhuisd naar Portugal en al snel bleek dat de kinderen zich er op school niet thuis voelden. Halsoverkop zijn we geremigreerd. Gelukkig was Jeanine bereid om Julia weer in haar
KLAS 1
vertrouwde omgeving op te nemen. De kinderen in de klas waren al meer dan een maand aan elkaar gewend, en Julia als 30ste kind betekende een extra inspanning voor Jeanine. Wij hebben heel veel steun ontvangen van alle andere ouders om de terugkeer mogelijk te maken. Julia vond haar onthaal in november echt geweldig. Het afgelopen jaar was dankzij de inspanningen van Jeanine weer gezellig en inspirerend, maar ook vooral gewoon lekker normaal. Het is verschrikkelijk jammer dat zo’n fantastische juf de school verlaat. Wij gaan je missen. ARNO, EDNA, LISA EN JULIA
H
et volgende stuk tekst is uit een liedje van Herman van Veen. Nu met al die zingende vogels vraag je je soms toch af waarover ze zingen… Nou hierover dus!
Pleinvraag Op onze school worden verschillende jaarfeesten gevierd. Ouders doen hier vaak enthousiast aan mee. Maar vieren ze thuis, behalve Kerst en Sinterklaas, ook de andere feesten? Een aantal ouders aan het woord met hun antwoord op de vraag: welke jaarfeesten vieren jullie thuis en hoe vieren jullie het?
De nachtegaal
Verspreid door dit katern hun antwoorden. Dichter bij ons zelf dan wij Zingt in een boom een nachtegaal En gaat met al ons weten Verder dan wij weten Aan de haal
Esther, moeder van Jesper (Windekind) en Lieske (1 jaar)
Hij zingt voor ons voor jou voor mij Tot 1 plus 1 haast 4 is En voor zijn eigen lief zingt hij Tot waar ook ter wereld hier is
E
NYNKE VAN REIJ
E
r gaat een frisse wind door ons gebouw. Herdertjes ‘rocken’ en het Osje swingt. Er is energie en humor in de klas. En tijdens het werkuur wordt er gewerkt, echt gewerkt. En plots gaat het stormen en Sint waait weg, en neemt de juf mee. VIVIENNE
igenlijk vieren wij thuis bijna alle jaarfeesten. Dit komt vooral omdat ik zelf juf ben geweest in Rotterdam. Het is dus heel bekend voor mij. Ik gebruik altijd de seizoenstafel als omlijsting van het feest en we zingen bijbehorende liedjes. Ik kom zelf uit Twente. Daar worden Pasen en Palmpasen uitbundig gevierd, inclusief optocht en paasvuur. Sint-Maarten leerde ik eigenlijk pas kennen na de verhuizing naar Noord-Holland, toen er opeens zingende kinderen met lantaarns voor de deur stonden. Sinterklaas houden we heel klein, met een cadeautje van de opa’s en de oma’s. In de adventstijd hebben we een krans en branden we de kaarsen. Het enige feest waar ik eigenlijk niet zoveel mee heb is Carnaval. Mijn man is half Deens, en in Denemarken is het SintJansfeest een groot gebeuren met allerlei vuren. Het lukt niet altijd, maar als we dan niet op vakantie zijn, gaan we naar het Deens Cultureel Centrum waar Sankt Hans wordt gevierd. TEKST EN FOTO: BARBARA REP
SEIZOENER
27
Om even bij stil te staan: zoveel dingen in het leven van een tweedeklasser zijn gemaakt van bijenhoning of bijenwas
Periode heemkunde voedt de zintuigen
Verwondering over de bij Ze kunnen goed steken, je kunt daar zelfs allergisch voor zijn, maar ze geven ons vooral honing en was: bijen zijn al sinds het oude Egypte een bron van inspiratie voor de mens. Om kinderen zelf te laten zien, voelen, proeven, ruiken én horen hoe veelzijdig, nuttig en sociaal bijen zijn, besloten juffie Mariëlle en juffie Marian van klas 2 een aantal heemkunde-weken aan de honingbij te wijden.
28
SEIZOENER
KLAS 2
“Bij bij bij zoek je korfje op,” zo gaat het bijenlied waarmee juffie Marian vandaag het periode-uur begint. De kinderen zingen eerst nog wat onwennig mee, maar al snel hoor je door de hele klas: “Breng er honing in, voor de koningin!” Dan is het tijd voor een verhaal over Koen, die van zijn opa alles leert over bijen. De kinderen laten het verhaal goed op zich inwerken, vooral als de oude koningin dood gaat en er een nieuwe wordt ‘geboren’.
Pleinvraag Erica, moeder van Arvid (klas 6) en Eduard (klas 4)
Bijen lenen zich uitstekend voor heemkunde in de tweede klas; in de onderbouw staat heemkunde nog heel dichtbij het kind. Kleine dieren, dichtbij huis. “Wat ik zo mooi vind aan het bijenvolk,” vertelt juf Marian bevlogen, “is dat het zo’n sterke sociale gemeenschap is, een beetje te vergelijken met de klas. Je hebt een koningin, je hebt de werksters en darren. Ze hebben elkaar nodig, kunnen niet zonder elkaar. Je ziet dat heel mooi terug in de klas, als we toneelstukjes gaan spelen.” Tijdens een heemkundeproject besteedt juf Marian elke dag een vol uur aan het thema. De hele klas is er al op aangepast: op de muren hangen grote foto’s, op de kasten staan echte bijenkorven, bijenkasten en een imkerpak en een paar mooie bijenboeken. De juf vertelt in die drie weken een lopend verhaal rondom bijen. Ook wordt er veel gezongen en ieder kind werkt dagelijks aan een eigen bijenboek. Daarin worden tekeningen en schrijfoefeningen bewaard. De verhalen zorgen voor de beleving; de eigen tekeningen vormen de individuele verwerking van de lesstof. Tenslotte vormt een bezoekje aan een imker in Bussum het hoogtepunt van het project. Juf Marian: “Het hele doel van deze periode is beleving, het prikkelen van de zintuigen. Het gaat om voelen, ruiken, zien, horen en proeven. Na zo’n bijenproject merk ik vaak dat de kinderen ineens met veel meer respect met de spullen om zich heen omgaan: ze houden hun bijenwaskrijt dan toch zorgvuldiger vast. Mooi om te zien!” Na het verhaal over Koen barsten de kinderen los: “Juf, ik heb wel eens een bijenkoningin in het echt gezien,” roept Jonas enthousiast. Damian wil dolgraag iets laten zien: “Ik heb een dode bij en dode hommel bij me!” Elke heeft een pot met stuifmeelkorrels meegenomen van huis. “Dát zijn nou de goudklompjes waar we het gisteren over hadden,” legt juf uit. “De bijen werken elke dag heel hard om zoveel mogelijk van die gouden zonnebroodjes te verzamelen.” De kinderen staan te popelen om een korreltje te mogen proeven. En, wat vinden ze ervan? “Beetje zoetig,”, zegt er een. “Het smaakt naar thee,” vindt een ander. “Zoveel smaak in zo’n klein korreltje!” klinkt het verbaasd en: “Je proeft de zon!” Dan wordt het langzaam stil in de klas als alle jongens en meisjes ijverig de zin van de dag mogen opschrijven: Een bij kan niet zonder koningin. En zo is het maar net.
T
huis hebben we geen echte seizoenstafel met poppetjes meer, want de jongens zijn daarvoor wat te groot geworden. Maar ik maak zelf poppetjes voor de verkoop, en die staan altijd wel zichtbaar in de kast. Daarbij maak ik seizoenslampjes en dat verandert de sfeer in huis. We volgen de jaarfeesten ook altijd met voorleesverhalen. Eduard maakt graag zelf kaarsen, dus die gebruiken we thuis. Met Sint-Michael hebben we dan een plateau staan met kaarsen en egeltjes erop. Tijdens Advent hebben we een krans. Ook Maria Lichtmis krijgt aandacht met een schaal brandende kaarsen. Met Pasen verstoppen we graag eieren in de tuin. Of we gaan met een groep ouders van leeftijdgenoten van de kinderen naar de hei om eieren te verstoppen, waar we dan de hele dag gezellig met elkaar doorbrengen. TEKST EN FOTO: BARBARA REP
TEKST EN FOTO’S: ANDREA HOLLEBEEK
SEIZOENER
29
KLAS 3
Drie dagen in het Bewaarde Land Zoals jullie weten heeft de derde klas in april een markt gehouden met veel zelfgemaakte spullen. Dit alles in het kader van het rekenen met geld, wat een zeer prominente plaats inneemt in de derde klas. Met de markt hebben we heel veel geld opgehaald, waarmee we drie dagen op avontuur in Het Bewaarde Land konden.
W
at en waar is Het Bewaarde Land? Het is een project van de Vereniging Natuurbeleving Gooi- en Eemland. We gingen daarvoor drie dinsdagen naar het Scouting terrein Buitenzorg in Baarn. Drie hele dagen in de natuur. De natuur verkennen en beleven op een manier, die je niet uit een boekje kunt halen of tussen vier muren in een klaslokaal kunt beleven. Van te voren waren er twee Wachters (mensen die zorgdragen voor de natuur) in de klas op bezoek geweest om de kinderen uit te nodigen kennis te gaan maken met Het Bewaarde Land. Op de eerste dag in het bos gingen de kinderen samen met Vrouw Fleur op zoek naar vier verstopte Wachters, die elk een eigen groepje kinderen zouden begeleiden. Ze vertegenwoordigden ieder een eigen element: vuur, aarde, lucht en water. Ze waren dan ook verkleed en verstopt in hun eigen element: in een boom, in een kuil, bij het water, in de zon. Ze droegen eigen “‘Bewaarde Landnamen”’ en ook de kinderen mochten een eigen naam bedenken, die bij hun element paste. Zo waren er: vuurvlieg, waterval, zonnetje, zeearend, rode roos, veldmuis en dergelijke. Er werd in de groepjes van alles ondernomen: diep wegkruipen in ondergrondse hutten, heel stil onder de bladeren liggen en hoog in de bomen klimmen. Geblinddoekt een heel lang pad volgen langs een touw, dat tussen de bomen was gespannen en helemaal aangewezen zijn op je overige zintui-
30
SEIZOENER
gen! Of met je hele groepje je als een rups door het bos voortbewegen; geblinddoekt, waarbij alleen de voorste (als kop van de rups) wat kon zien: door de modder, door een regenplas, over takken en door bladeren, door kuilen en over heuvels. Je lievelingsboom uitzoeken en op onderzoek gaan naar de kwaliteiten en bijzonderheden van jouw boom. Heerlijk spelen en spartelen in de bosvijver en een vuurtje stoken met behulp van een brandglas en de zon. Luisteren naar een verhaal, een zelf gemaakt lied zingen en een eigen haiku maken. Ieder kind kreeg een eigen T-shirt, dat werd beschilderd met een voorstelling van de eigen “Bewaarde Landnaam”. Eigenlijk te veel om op te noemen. De dagen ertussenin werkten we in de klas aan een werkboekje, waarin alle opgedane kennis, ervaringen en belevenissen werden verwerkt. In het bos gebeurde alles onder leiding van de vier ervaringsdeskundige Wachters, die in alle rust en met het grootste geduld enorme aandacht hadden voor elk kind in hun groepje. Het was voor ons als juffen een feest om dit te mogen meemaken. Om ieder kind zo fysiek, handelend en belevend in zijn element te voorschijn te zien komen. Zo verschillend en zo betrokken! De foto’s zeggen genoeg! Het Bewaarde Land… dat vergeet je nooit meer, dat neem je mee in je hart. TEKST EN FOTO’S: MARJA DE MARE
KLAS 4
Stilstaan bij mens en dier In april begon de vierde klas met haar eerste mens- en dierkundeperiode. In deze ontwikkelingsfase van de kinderen kijken we vooral naar de verschillen en overeenkomsten tussen mens en dier.
I
n onze periode stonden we achtereenvolgens stil bij de octopus, de leeuw, de chimpansee en de koe. Kunnen we bij de mens als gestalte onderscheid maken tussen hoofd, romp en ledematen, dan is de octopus een dier dat alleen maar ‘hoofd’ is. Leeuw en koe zijn ‘rompdieren’, en bij de chimpansee gelden de ‘ledematen’ als belangrijkste functie. De klas was al snel enthousiast, vooral toen ze vernamen dat ze ook een eerste uitgebreid verslag mochten maken over een zelf te kiezen dier. Het verslag zal daarna als basis gelden voor een eerste spreekbeurt die elk kind mag houden. Al meteen na deze aankondiging werden vele dikke dierenboeken, dierenencyclopedieën en zelfs een dierenboek in het Frans van huis meegebracht. Vrij snel had ieder zijn eigen dier in beeld en begon het zoeken naar informatie.
Een prachtig moment. De wil om exacter waar te nemen was geboren. Want: waar leeft dan die grizzly? Wat voor voedsel zoekt de alpensteenbok? En hoe ziet de slaapplaats van het stokstaartje er eigenlijk uit? Alles wordt met gretigheid opgezocht en genoteerd. Het rooster voor de spreekbeurten prijkt reeds achter in de klas. En de tijd? Die vliegt. Op 20 april, een prachtige zonnige voorjaarsdag, toog de klas met een aantal hulpvaardige, mobiele ouders naar de dierentuin in Amersfoort. Geweldig om te zien, hoe ze als groep niet van hok naar hok renden, maar gingen kijken, waarnemen, ontdekken. Het schetsboekje werd erbij genomen om het beeld van die leeuw of beer nu zelf precies vast te leggen. Bij de kooi van de chimpansees vroeg een leerling schalks: ‘Meester, zou dat nou die Moritz zijn, die op dat fietsje de dierentuin was ontsnapt?’ Gelukkig kon ik hier op antwoorden dat dat voorval zich indertijd afspeelde in Hamburg. Op zo’n lange fietstocht had zelfs Moritz niet gerekend! Hoewel we bijna vijf uur tussen de dieren doorbrachten, bleek het algemene gevoel te zijn dat dit bezoek toch wel héél erg snel voorbij was gegaan. Gelukkig voor de vierde klas rest ons dit schooljaar straks nog een tweede mens- en dierkundeperiode; je kunt er niet genoeg van krijgen. TEKST EN FOTO’S: ROB BLOK
SEIZOENER
31
Kinderen uit klas 5 helpen met het opzetten
Labyrint Op het schoolplein bevindt zich een labyrint. Het lijkt wat op een doolhof, maar is dat niet echt, omdat je niet je weg hoeft te zoeken maar gewoon het pad kunt volgen. Zo kun je, zij het met een omweg, het midden bereiken. Terug kan dit uiteraard ook.
32
SEIZOENER
I
n klas 5 hebben we het gehad over een labyrint uit de Griekse mythologie. Het ging over een jongen: Theseus, die een labyrint moest ingaan om door een soort monster (minotaurus) opgegeten te worden. Door zijn heldhaftige houding en zijn vastberadenheid de minotaurus te doden, raakte prinses Ariadne zo onder de indruk dat zij besloot hem te helpen. Zij deed een slaapmiddel in de drank van de paleiswachten en zorgde voor een scherp zwaard. Zij gaf het zwaard aan Theseus, en ze gaf hem een bol gouddraad waarvan zij een uiteinde vasthield. Zo kon Theseus, als hij de minotaurus had verslagen, de weg terug vinden. En zo gebeurde het ook. Ook in klas 6 is er over labyrinten gesproken, maar dan over labyrinten die nu nog te bewonderen zijn. Als voorbeeld de labyrinten op vloeren van middeleeuwse kathedralen. En dan is er nog het adventstuintje uit de kleuterklassen, dat ook wel een soort labyrint genoemd kan worden.
KLAS 5
Bij het maken van het labyrint hebben eerst meester Pim, juf Eugenie, kunstzinnig therapeute Katrien en ik overleg gehad over hoe we het aan zouden pakken. Vervolgens is iedereen aan het werk gegaan. Later ben ik met de klas het labyrint met krijt gaan opzetten. Het was een boeiend en spannend proces. We hebben de cirkels opgezet met een touw, dat vastzat aan een breinaald die vaststond in de grond. Een soort passer. Het duurde allemaal iets langer dan gepland, dus kon ik dezelfde dag niet meer schilderen. Dit heb ik toen na het weekend gedaan. Helaas had het wel wat geregend, dus moest ik het nog een beetje bijwerken en kon zo een begin maken met de eerste helft, de dag daarna de tweede helft. Het was leuk om te zien dat kinderen van verschillende klassen steeds kwamen kijken wat er allemaal gebeurde. Vooral de eerste- en tweedeklassers waren erg betrokken en gingen zelfs op een rijtje zitten toekijken. Het was erg gezellig zo met iedereen om je heen! Je kunt je van alles voorstellen bij de vraag waarom mensen labyrinten bouwen, en wat je ermee kunt doen of hoe je ze kunt beleven. Je kunt ze in gedachte doorlopen of juist gedachteloos. Het labyrint op het schoolplein van de Michaëlschool is klaar. Loop of fiets of hinkel er eens over en beleef of het wat met je doet. Je kunt natuurlijk ook gewoon de vorm bekijken. TEKST: EDDIE DE GOEDE FOTO’S: EDDIE DE GOEDE EN EUGENIE VAN DIJCK
Meester Eddie (stagiair)
Pleinvraag Jan, vader van Sebastiaan (kleuterklas), Philippe (3 jaar) en aankomend vader van de derde
Andrea, moeder van Myrthe (kleuterklas) en Florian (kleuterklas)
N
E
ee, thuis doen we geen bijzondere vieringen. We vieren alleen Sinterklaas, Kerst en Pasen. Met Kerstmis gaan we lekker eten. We hebben geen kerststal en gaan ook zeker niet naar de kerk. In mijn jeugd heb ik daar al meer dan genoeg uren doorgebracht! Met Pasen verstoppen we wel eieren voor de kinderen. Dit jaar hebben we dat bij oma gedaan. Misschien dat we later, als alle drie de kinderen op school zitten, meer jaarfeesten zullen gaan vieren.
en seizoenstafel hebben we niet in huis. Op de plek waar ik dat zou willen, staat een groot caviahok! Een paar jaarfeesten worden zeker wel gevierd thuis. Met Sint-Maarten gaan we naar de kerk. In Kortenhoef, waar we wonen, wordt de katholieke kerk goed bezocht. Er worden dan verhalen verteld en daarna gaan de kinderen gezamenlijk langs de deuren. Het leuke is dat de liedjes in de kerk dezelfde zijn als die ze op school leren. Onze kinderen zijn ongeveer de enigen die ze uit volle borst meezingen. Natuurlijk vieren we Sinterklaas. Advent vieren we met kaarsen en Kerst met alle toeters en bellen eromheen. Ook dan zitten we in de kerk. Dit jaar hebben we voor het eerst een prachtige kerststal gekocht, met poppen van Ostheimer. En natuurlijk zijn er gezellige familiediners. Met Pasen verstoppen we eieren. De kinderen willen eigenlijk ook dit feest in de kerk vieren, maar dat vind ik zelf niet zo geschikt. Het verhaal is nog zo zwaar voor ze. TEKST EN FOTO: BARBARA REP
34
SEIZOENER
KLAS 6
Uitwaaien op Texel Klas 6 oog in oog met een echte strandjutter
Ook dit jaar is klas 6 weer op Texel geweest. Wat een feest! De kinderen kunnen zich vijf dagen lang onderdompelen in de natuur van dit bijzondere eiland. De klas van 2009 bleek een echte ‘natuurklas’ te zijn.
D
e wind stond pal noordoost. We kampeerden in het zuiden van het eiland. Elke dag fietsten we kilometers tegen een straffe wind in. Het was dus letterlijk uitwaaien. Maar op de terugweg werden we beloond, omdat we dan met vliegende vaart terug werden geblazen naar camping Loodsmansduin. De zon scheen fel, want de wind blies eventuele wolken meteen weg. Binnen een dag hadden we allemaal een bruin gezicht met blozende wangen.
Op woensdag struinden we door de Slufter, een uniek natuurgebied, waar de zee zich niet gewonnen heeft gegeven en de dijk het zeewater niet buiten kon houden. Daar groeien Engels gras, zeekraal en lamsoor, allemaal gewassen die wel houden van een beetje zout. De kinderen mochten ruiken, proeven en kijken hoe deze bijzondere planten proberen te overleven in deze zilte omgeving. Daarna visten we onze eigen garnalen op met een sleepnet, en vingen zowaar ook nog wat platvissen en krabben. Op de laatste dag bezochten we Ecomare, het aquarium en de zeehonden. En toen was het kamp alweer voorbij. In de trein naar huis zongen we onze kampliedjes, schor en wel, moe maar voldaan. TEKST: JUF SUZE FOTO’S: JUF EVELINE EN JUF SUZE
We begonnen de week met een stoere duik in zee. ’s Avonds maakten we een nachtwandeling onder begeleiding van iemand van Ecomare in de hoop vleermuizen te vinden. Helaas, voor de vleermuizen was het weer ook te onstuimig. In het pikkedonker reden we terug naar huis. Dat was wel even spannend. De volgende dag luisterden we naar de verhalen van een echte strandjutter. Daarna gingen we het wad op. Eerst voeren we langs een zandbank waar de zeehonden lekker lagen te zonnebaden. Daarna wandelden we zelf over een zandplaat. We vonden strandgapers en sommigen van ons aten echte, zelf gevonden kokkels.
SEIZOENER
35
Vrije School Michaël
De schoonheid van het verschil
deel 2
In de afgelopen Seizoener publiceerden we een korte impressie van De schoonheid van het verschil, een boek van Martine Delfos. Hierin pleit zij voor sekseverschillend onderwijs op gelijkwaardige basis, inspelend op de biologische geslachtsverschillen en -overeenkomsten in de hersenen die evolutionair te verklaren zijn. Door kinderen te leren gebruik te maken van elkaars kwaliteiten en elkaar te helpen bij wederzijdse zwakheden, stimuleer je de ontwikkeling van beide seksen juist. Wat is de mening van ons onderwijsteam omtrent dit thema? Drie leerkrachten aan het woord.
Suze Bakker (klas 6)
Rob BLok (klas 4)
Suze erkent verschillen in gedrag van jongens en meisjes. Meisjes versieren hun werk bijvoorbeeld graag met veel kleuren of zijn met andere meisjes bezig. Jongens hebben over het algemeen geen aandacht voor hun handschrift of enige versiering. Ook hebben ze moeite met vrije tekenopdrachten. Ze hebben behoefte aan natekenen en vragen om kaders. Suze biedt alle didactische werkvormen aan, ongeacht sekse. Omdat alle kinderen behoefte hebben aan alle werkvormen en het belangrijk voor ze is om al doende te leren.
Rob merkt dat meisjes volgzamer zijn dan jongens. Jongens willen bepalen en leiden. Jongens zijn prestatiegericht, meisjes meer procesmatig gericht. Ook ziet hij dat jongens zich vooral waar willen maken in het jongensdeel en niet zozeer in de leerprestatie. Ze zijn sneller afgeleid dan meisjes en werken minder effectief. Ook hij constateert dat jongens moeite hebben met vrije werkvormen en behoefte hebben aan grenzen. Ze willen graag ‘doen’. Voor wat betreft het inspelen op sekseverschillen binnen de Vrije School, ziet hij het vooral als een proces dat begint bij de leerkracht. ‘Wat vraagt dit kind van mij?’ De leerkracht dient zich te blijven ontwikkelen en spiegelen, zowel aan jongens als aan meisjes en zich dus ook te verdiepen in hun specifieke kwaliteiten. In de klas roepen jongens iets heel anders op dan meisjes. Waar meisjes meegaand zijn en zachtheid oproepen, vragen jongens veel meer overtuiging en stelligheid. Robs mannelijke kracht kan hierbij van nut zijn. Voor de rest doe je als man andere dingen voor de klas waar beide seksen hun voordeel mee kunnen doen. Rob pleit voor gelijkwaardigheid tussen jongens en meisjes. Het is de kunst om van elkaars kwaliteiten te leren. Als leerkracht kan je daarin begeleiden, door ze bijvoorbeeld te leren samen te werken.
De leerplannen in de hogere klassen spreken de ratio meer aan, met thema’s als: het ontstaan van de wereld, de Romeinen of natuurkunde. Dit sluit goed aan bij jongens. Met kunstzinnige vakken echter moeten jongens vaak weerstand overwinnen om contact met hun gevoel te maken. Maar als ze de weerstand eenmaal overwonnen hebben, is er groot enthousiasme en groeit het zelfvertrouwen. De kunst is dus om de kunstzinnige vakken zo te geven, dat het toegankelijk wordt voor zowel jongens als meisjes. Dit vereist van leerkrachten dat ze bewust onderzoeken wat de specifieke behoeftes zijn van jongens en meisjes en daarop in te spelen in hun lesprogramma. Dat is dé uitdaging van deze tijd waarmee leerkrachten het sociale leerklimaat zouden kunnen verbeteren.
36
SEIZOENER
Meisjes zijn verzorgend en vaak met elkaar bezig
Marja de Mare (klas 3) Marja ziet de enorme behoefte bij jongens om zich fysiek te uiten, zoals stoeien, rollebollen, door de gangen rennen, sporten. Ze zijn doelgericht, meer competitief dan meisjes. Meisjes hebben een groot inlevingsvermogen, zijn verzorgend, denken inclusief en handelen associatief. Ze voegen zich makkelijk in het geheel. Het Vrije Schoolonderwijs sluit aan op denken, voelen en willen. Daardoor kan de lesstof gedifferentieerd worden aangeboden, naar behoefte en wat goed is voor het kind. Bij jongens betekent dat bijvoorbeeld inspelen op het willen en denken. Didactische werkvormen waarin het ontdekken en uitproberen een rol spelen en waarin uitdaging en een wedstrijdelement zit, sluiten goed aan bij jongens. Mits er rekening wordt gehouden met de seksespecifieke kwaliteiten, komen volgens Marja zowel jongens als meisjes prima tot hun recht op de Vrije School. Wel ziet zij nog ontwikkelingsgebieden, bijvoorbeeld op het gebied van sport en scouting. Daarmee zouden vooral jongens meer in hun kracht komen. Marja gebruikt zelf ook het spiegeluur voor fysieke behendigheidsspelen, waarin de kinderen moeten leren samen te werken en waarin je elkaar nodig hebt. Marja houdt als vrouwelijke leerkracht bewust rekening met jongens. Omdat ze zelf moeder is van een zoon, kan ze jongens volgen en begrijpen. Een mannelijke duo-partner zou in haar beleving ideaal zijn, omdat die van nature kan inspelen op de behoeftes van jongens waar zij dat kan voor de meisjes.
Een ander geluid Bron: Trouw, november 2008. Al sinds de jaren ’70 probeert het Zweedse onderwijs traditionele rolpatronen te doorbreken. Ze hebben er zelfs een minister van seksegelijkheid. Zweedse jongens en meisjes worden door leerkrachten gelijk behandeld en worden gestimuleerd om ‘sekseneutraal’ te spelen. Leerkrachten zijn er alert op dat jongens en meisjes gelijk behandeld worden. Het klaslokaal is erop ingericht om de fantasie te prikkelen, waardoor de kinderen een eigen wereld kunnen creëren en zich leren interesseren voor dingen die volgens het rolpatroon typisch ‘mannelijk’ of ‘vrouwelijk’ zijn, maar waarvoor eigenlijk geen goede reden is. Ook in Zweden kampen ze echter met een tekort aan mannelijke leerkrachten. “De kinderen krijgen daardoor niet het goede voorbeeld,” beweert pedagoog Yvonne Häll. Haar verklaring is echter heel seksebevestigend. “Mannen willen nu eenmaal niet werken in een omgeving met zo weinig andere mannen. En het betaalt minder goed en dat vinden mannen ook belangrijk.” Met dank aan Mariëlle van Schoonhoven, docent tweede klas, die in het kader van haar opleiding de leerkrachten over dit onderwerp heeft geïnterviewd.
TEKST: MARIËLLE VAN SCHOONHOVEN/RENÉE ROSENBOOM FOTO: HAPÉ SMEELE
SEIZOENER
37
Vriendschap Merel de Rooij, Charlotte Beelaerts en Pauline LeClerq zijn alledrie 10 jaar en zitten samen in de vierde klas. Ze waren in de kleuterklas hartsvriendinnen. Inmiddels zijn ze niet eens meer zo dik met elkaar, maar toch behoudt hun vriendschap zijn gouden randje. Merel, Charlotte en Pauline
Wat herinner jij je nog uit de kleuterklas? Pauline: Eerst zat ik op een gewone school en ik kon eigenlijk al naar de eerste klas. Toch mocht ik een jaar extra kleuteren en dat was heerlijk. Ik weet nog dat juf Irma tosti’s bakte op grote-kinderen-dag (woensdag) en die mochten wij dan in het hoge huis opeten. Wij speelden veel met z’n drieën en zijn vanaf die tijd een hartsvriendinnenclubje. Charlotte: Ik weet nog de eerste keer dat ik kwam. Ik zag toen Merel en Pauline samen spelen en vond hen meteen aardig. Wij zijn toen met z’n drieën gaan spelen en zo begon onze vriendschap. Wij vertelden hele fantasieverhalen tijdens het spelen op het klimrek en bouwden kastelen in de zandbak. Merel: Ik weet nog heel goed dat wij op karren mochten en wij hadden bloemenkransen op. We reden een heel stuk en op de hei deden wij ‘De rivier de Rhône’. Dat was zo’n geweldig feest!
Wat was je favoriete periode? Pauline: Dierkunde, want meester Rob vertelt zulke mooie verhalen over dieren. Hij kan heel goed vertellen en mooi zingen. In het begin kon hij moeilijk orde houden, maar nu heeft hij de hele vierde klas in zijn vingers. Charlotte: De geschiedenis van het schrift (derde klas) vond ik geweldig en toen beleefden wij ook het gouden jaar van onze vriendschap. Merel: De mijnbouwperiode van vorig jaar. Dat was heel indrukwekkend en ik vond het zo zielig voor die pony’s beneden in de mijn, die nooit het daglicht zagen. Ik weet nog het gedicht van Timon, want dat vond ik zo… (Merel kan ’t moeilijk verwoorden, maar zegt dan het gedicht zo voor mij op. Dat is echt een kippenvelmoment en het goede woord is ‘aangrijpend’. KB)
Wat bewonder je aan je vriendinnen? Pauline: Charlotte is hulpvaardig. Ze kan goed knutselen en weet altijd iets leuks te verzinnen om te spelen.
38
SEIZOENER
Merel is trouw. Ze komt voor mij op en steunt mij. Charlotte: Pauline kan goed voor zichzelf opkomen en ze doet dat ook voor anderen. Merel heeft een zacht karakter en kan heel goed paardrijden. Merel: Ik vind het fijn dat Pauline heel duidelijk is en weet wat ze wil en ze komt voor mij op. Charlotte is zo ongeveer het tegengestelde van Pauline, want zij is heel rustig. Ze leeft echt met je mee en begrijpt je gevoelens.
Wat zijn je hobby’s? Pauline: Paardrijden, knutselen en lezen. Charlotte: Zwemmen, paardrijden en piano spelen. Merel: Bijna elke dag paardrijden op mijn pony Troika, lezen en viool spelen.
Wat is je lievelingsboek? Pauline: Boeken van Lauren Brooke over de Paardenranch Heartland. Charlotte: Hoe overleef ik, boeken van Francine Oomen. Merel: Brief aan de koning en Geheimen van het Wilde Woud van Tonke Dragt.
Hoe ziet jullie ideale speeldag eruit? Pauline: Samen zwemmen, want dat vinden wij alledrie leuk. Charlotte heeft veel zwemdiploma’s. Charlotte: Dan gaan wij weer naar de hut bij het water. In het parkje staat een boom. Hij lijkt met zijn takken op een door de natuur gevormde hut. Wij gebruiken zijn takken als bedjes en schommel. Wij vissen kroos uit het water en drogen het als zachte kleedjes op de houten bank. Merel: Wat wij nog nooit hebben gedaan, maar wat ik heel graag zou willen is samen paardrijden! TEKST EN FOTO: KARIN BOODT
Dit is de laatste aflevering van deze rubriek.
Een zomer in de natuur Natuurlijk is de Efteling een geweldig dagje uit voor de zomervakantie en je gaat vast ook op vakantie. Maar er is zoveel meer te doen in de zomer en vooral: dichtbij. Speciaal voor de zomermaanden hebben
me bewoners van het bos. Samen observeer je de zeer speciale natuur in het gebied en ontdek je de geheimen van flora en fauna in de nacht. Geen spook- of griezeltocht in het donker, wel een onvergetelijk nachtelijk avontuur. Laat je zaklantaarn maar thuis; het kampvuurtje geeft genoeg licht. * Leuk voor kinderen van 8-16 jaar. * Honden mogen niet mee. Data: vr 28 aug 20.30-22.30 / 20.45-22.45 / 21.00-23.00; vr 4 sep 20.3022.30 / 20.45-22.45 / 21.00-23.00
we gezocht naar uitjes met respect voor de
Kosten: kinderen (leden) € 5,00; kinderen (niet leden) € 7,00; leden € 5,00;
natuur, waar de kinderen wat van opsteken,
Vertrekpunt: Bezoekerscentrum ‘s-Graveland, Noordereinde 54b,
in de regio waar we allemaal wonen.
Aanmelden (verplicht): Ledenservice, 035-6559955
niet leden € 7,00 tel 035-6563080
4. KLEUTERPADEN ROND DE SCHAAPSKOOI
Speciale vaartocht op het Naardermeer voor gezinnen met kinderen van 6 t/m 12 jaar. Met speciaal opgeleide gidsen maak je een avontuurlijke natuurbeleeftocht. Onderweg help je je kinderen met pittige opdrachten op en rond het water. Zo kom je van alles te weten over dit mooie natuurgebied.
Rond de schaapskooi in Blaricum zijn de kleuterpaden Schaapskooi en Spanderswoud speciaal aangelegd om kinderen van 4-6 jaar een avontuurlijke ontdekkingstocht door de natuur te bieden. Lineke Lam en Martin Mol nemen de kinderen mee op hun avontuur. Het Doe-boekie kunnen de kinderen meenemen naar het bos of de heide om te tekenen, te onderzoeken en te verzamelen. Voor (groot)ouders is er een routekaart vol leuke verhaaltjes om voor te lezen.
* Neem een antimuggenmiddel mee en warme kleding en/of regenkleding. *
Kosten: set van Wegwijzer met 2 Doe-pakketjes (voor beide routes) kost
Meer over het Naardermeer op www.naardermeer.nl
€ 6,00 (bij meerdere kinderen of verjaardagspartijtje kosten losse Doe-pak-
Data: woensdag 1/15/22/29 juli, 5/12/19/26 aug, 2/16/30 sep, 14/21 okt,
ketjes € 2,-/st). Voor begunstigers en ‘Vriend van de schaapskudde’ kost
13.30-16.00 uur
een set € 5,00 en de losse ‘Doe-pakketjes’ €1,50
Kosten: tot 12 jaar € 4,00; vanaf 12 jaar € 8,00 (leden € 5,00)
Verkrijgbaar: kantoor van het Goois Natuurreservaat (Nieuwe Meentweg 2,
Vertrekpunt: Stadzigt, Meerkade 2, Naarden
Hilversum), boekhandels en andere verkooppunten in het Gooi
Aanmelden: ledenservice 035-6559955 of via internet:
Meer info: Secretariaat Goois Natuurreservaat, 035-6214598
1. NAARDERMEER LIVE
www.natuurmonumenten.nl
2. SPRINKHANEN-MIDDAG
5. HOUTHAKKERSFEEST LAGE VUURSCHE
Sprinkhanen lijken soms eng, maar van dichtbij zijn ze verbazingwekkend mooi. Samen met de natuurgids ga je met je kinderen op pad met loep en loeppotje om deze mooie beestjes van dichtbij te bekijken.
Het Houthakkersfeest in Lage Vuursche is een gezellige en leerzame dag uit voor het hele gezin. Het is een feest met een duidelijke visie: bezoekers informeren over alles wat er dagelijks in het bos leeft en werkt én dat leren waarderen. Met o.a.: houthakkersmarkt (hobby- en kunstmarkt), folklore en muziek, kinderspelen, boomverzorgingsdemonstraties, houthakkerswedstrijden, NK Sculptuurzagen, NK Bosarbeidswedstrijd, Jack Russell races en Brandweerdemonstratie.
* Voor gezinnen met kinderen vanaf 4 jaar. * Kinderen én ouders moeten zich aanmelden. * Honden mogen niet mee. Data: wo 15/29 juli, wo 12 aug, 14.00-15.30 uur Kosten: kinderen (leden) € 3,00; kinderen (niet leden) € 5,00; leden € 3,00; niet leden € 5,00 Vertrekpunt: Bezoekerscentrum ‘s-Graveland, Noordereinde 54b, ’s-Graveland, 035-6563080 Aanmelden (verplicht): Publiekscommunicatie NH/U 035-6563080
3. WILDNACHT De natuur in het pikkedonker! Maak met je kind een unieke avondontdektocht vol natuurobservaties, opdrachten en verhalen in het donker. In de schemer, aan het begin van de avond, ontdek je de vleermuizen met behulp van een batdetector. Later, als het echt donker wordt, ontdek je de gehei-
Datum: za 15 aug, 9.30-17.00 uur Plaats: recreatiegebied ‘Kuil van Drakensteijn’ van Staatsbosbeheer, bij de Lage Vuursche (Gemeente Baarn) Toegang: gratis (betaald parkeren à € 4,50) Meer info: www.houthakkersfeest.nl TEKST: ANDREA HOLLEBEEK
NB. Bel even voordat je op pad gaat; er kan altijd iets veranderd zijn aan data en tijden!
SEIZOENER
39
De milieuvriendelijke Volkswagen Polo BlueMotion De Polo BlueMotion is de zuinigste vijfzits auto van Europa. Zijn pittige dieselmotor levert veel rijplezier, maar verbruikt gemiddeld slechts 3,9 liter per 100 kilometer. En bovendien heeft de Polo BlueMotion in Nederland een A-label. Kom naar Volkswagen centrum het Gooi, want hier helpen wij naast het milieu ook u graag een handje.
Volkswagen. Wie anders? Energiestraat 40 Naarden, Telefoon: 035-6264900 Vreelandseweg 9 Hilversum, Telefoon: 035-6264980 www.volkswagencentrumhetgooi.nl
