Seizoener Schoolkrant van Vrije School De Zwaneridder & Vrije School Ede

Seizoener Afbeelding: ‘En brachten Hem hun gaven, Goud, Wierook en Mirre’ van Trees Zwetsloot

Schoolkrant van Vrije School De Zwaneridder & Vrije School Ede

Inhoud 26 Kerstgedachte 27 Wageningen: Een moment uit de kleuterklas 28 Ede: Griep en aanverwante zaken in de kleuterklas 30 Wageningen: Kerstfeest klas 1 en 2 32 Ede: Periode ‘Het Schrift’ klas 3 en 4 34 Wageningen: De oude grieken - klas 5 en 6 36 Ede: De kerstspelen uit Oberufer 38 Wageningen: Handenarbeidlessen in het Venster 41 Hij komt... 42 Driekoningen 43 Recept: Driekoningencake

Vrije School Ede Nachtegaallaan 49 6710 BA Ede tel. 0318 615428 www.vrijeschoolede.nl

Vrije school Ede en Vrije School De Zwaneridder wensen alle lezers een fijne kersttijd en een voorspoedig 2010

Vrije School De Zwaneridder Arboretumlaan 1 6703 BD Wageningen tel. 0317 412027 www.zwaneridder.nl [email protected]

SEIZOENER

25

Kerstgedachte Met kleine pretlichtjes die standaard in zijn ogen wonen is twee eeuwen geleden een klein kindje zo teer en klein helemaal voor ons naar deze aardkloot gekomen om in alle armoede en eenvoud temidden van ons te kunnen zijn Dat kindje gaf ook de boodschap mee om met elkaar te delen pret, plezier, lief, leed, drinken en zelfs je eten zodat geen mens eenzaam door het leven gaat en het ons niets meer kan schelen. Een eeuwenoude gedachte die een wens uitstraalt om ook in deze tijd nooit te vergeten Binnen de Vrije School proberen we de leerlingen elke dag zoiets mee te geven. Samen groter worden door te leren en te delen en samen de “beren” te overwinnen zodat je in de boze buitenwereld nog beter leert te overleven en steeds meer leert de waardevolle dingen in het leven te beminnen Dit jaar zijn de ontwikkelingen op onze scholen niet zonder slag of stoot gegaan en ook in de privé-leven van menigeen is het nodige gebeurd waarvan je hersens wel eens maalde. Soms was je verdrietig, maar er waren ook veel mooie dingen die je versteld deden staan. Ziekte, een geboorte, een bruiloft en nog veel meer van die zaken die de waan van de dag bepaalden. Helaas ontkomen we geen van allen aan slechte momenten, die we het liefst zoveel mogelijk mijden. Soms lijk je er wel een abonnement op te hebben en lijkt alleen jij dat te beleven. Maar gelukkig kennen we ook altijd weer die goede tijden waar we de energie uithalen om door te gaan met ons leven Met Kerstmis zoeken we bij kaarslicht vaak een moment om terug te kijken en ontdekken we dat de pretlichtjes uiteindelijk de belangrijkste lichtpuntjes in je leven zijn. Mopperen kunnen we allemaal, maar daar mag geen pretlichtje in de ogen voor wijken. Daarom is het kerstverhaal zo mooi met dat kwetsbare kindje zo klein. Het werk op school biedt vaak de mogelijkheid om een beetje voor engeltje te spelen Strooi kleine lichtjes in die prachtige kinderogen die de wereld aan het verkennen zijn die ook soms moe zijn, honger hebben en niet altijd dat gedoe om hen heen kunnen velen. Dan ben je voor hen de warme deken en een vertrouwd gevoel heel fijn Gelukkig werken bij onze school veel ‘pretoogjes -mannen en -vrouwen’ die samen met die vele kleine lichtjes met elkaar een warme gloed kunnen geven zodat veel ouders hun kinderen graag en terecht aan ons toevertrouwen en zij ook binnen hun eigen hectische leven dat ze leiden weer wat kunnen opleven Als we zo naar Kerst kijken, blijkt het toch weer een groot wonder een feest van bezinning waarbij ook jij apetrots op jezelf mag zijn Waarbij die hulpvaardige engel in de kerstboom in het bijzonder een hulp maar ook een spiegel voor jezelf zal kunnen blijven en dat is maar wat fijn Gelukkig is Kerstmis ook een periode van sfeer en ontmoeting, elkaar ontmoeten bij de vele kerstspelen en genieten in een sfeervolle schoolomgeving Met deze prachtige Winterseizoener wordt de kerstvakantie een periode van bezinning. en dus alle reden om iedereen ook voor 2010 het allerbeste te wensen met veel beleving! DE REDACTIE

26

KLEUTERS

En een moment uit de kleuterklas van Reini-Emily op de Zwaneridder

....wandelen met de klas over de dijk bij de Rijn. Er staat een waterstandmeter in het weiland. We lopen er langs en dan vertelt een kleuter ineens. “Kijk juf, daar staat een thermometer in de wei. Dat is handig voor de schapen dan kunnen ze zien wanneer het koud genoeg is om naar de stal te gaan.” Een van de vele gouden momenten van het werken met jonge kinderen.

SEIZOENER

27

Week 47

Griep en aanverwante zaken in de kleuterklas Het is zo gezellig met alles wat er bij komt kijken in de kleuterklas als alle kinderen er zijn. De activiteiten, het spel, de verhalen en het zingen met de 25 kleuters in de klas. In het nieuwe kalenderjaar zullen er nog enkele kinderen bijkomen. Te weinig om te splitsen en een grote familie als ze er allemaal zijn.

M

aar niet iedereen is er elke dag. Er is altijd wel eentje of het zijn er twee die een dagje-thuis-zijn om een zware verkoudheid te boven te komen. Of een die een dagje op visite gaat naar opa en oma om al de schoolse zaken daar te vertonen. De volgende dag wordt weer over opa en oma verteld in de kring. Tijdens week 47 is het anders. Aan het eind van de week ervoor waren zes kleuters ziek bij onze vrijdag-juf Wendy. Toch wel veel zieken opeens. Hoeveel kleuters zullen er na het weekend de kring binnen stappen? Voor aanvang twijfel ik al. Hoeveel stoelen zet ik in de kring op maandag... alle 25? Bij het openen van de buitendeur is merkbaar aan de geluiden en aan het aantal aanwezige personen dat het geen volle kring wordt. Minder ouders staan te wachten en minder kinderen zijn er aan rumoeren. De kring kleiner maken tot 20 stoelen, 18, 15, 12 of worden het er nog minder? Ik maak steeds de kring iets kleiner. Uiteindelijk zitten er 8 kleuters in de kring op hun stoeltje en één juf. De stagiaire is ook ziek. Enkele ouders kijken nog even verwonderd om het hoekje. Wat zal dat worden vandaag? Wat een rustig dagje, wat veel mogelijkheden om extra te werken, om op alles te letten... het loopt echter geheel anders. Na onze spreuk, zingen en spelen we over Sint en Piet. Afgelopen zaterdag kwamen Sint en Piet weer van ver en zullen ons vast binnenkort bezoeken. Maar nu is het nog even kalm, weinig stemmetjes en een gering aantal stappende voetjes. Wel om zich heen kijkend, wat te doen? Waar is het vriendje, waar is het vriendinnetje? Hoe pakken ze dit aan? Wat zullen ze doen? Wie helpt wie?

28

SEIZOENER

Een soort verjaardagsfeestje waar je binnen stapt en niemand kent. Hoe leg je dat aan? Hoe moet het nu? Het groepje staat er na aanvang wat bedremmeld bij. Komende zaterdag is er binnen onze school Sintmarkt en er zijn enkele plannetjes om met elkaar mooie dingen te maken voor de kraam van school. Spulletjes klaargezet en de oudsten gaan al snel aan het werk. Zingen, babbelend of grote concentratie met het puntje van de tong tussen de lippen. Zo mooi mogelijk de puntjes op elkaar vouwen voor een bakje, voor het deksel of een naadje naaien van een lavendelzakje. Een jong meisje komt kijken en blijft de hele ochtend kijken. Na een tijdje samen werken van dit groepje rond de tafel hebben ze het wel gezien. Ze willen aan hun eigen stuk werken. Ze gaan spelen en werken voor zich zelve! De een gaat tekenen en bespreekt elke stip, streep en kleur die op het papier komt. Deelt dit met de anderen en juf. Een andere jong meisje knipt papier in reepjes en stukjes. Ik opper nog om de reepjes op te plakken. Plakspullen zijn in de buurt op tafel. Maar nee, er wordt geknipt en geknipt, steeds maar weer en weer. Dan is ze duidelijk klaar en gaat richting stokpaard. De hele ochtend zal ze verder doorbrengen met het paardje. Paard in de stal, in de wei, op de weg. Sint op het paard, Piet op het paard. Haar spel met haar paardenvriendje. Ze zijn toch een beetje de weg kwijt, kunnen hun draai niet echt vinden. Ze missen de andere ruim driekwart van de klas. Ik krijg van alles te horen, hun verhalen, hun plannen. Alles door elkaar heen en op zeer luide toon. Uitleg bij elke streep op papier, bij elke vouw in het vouwblad. Van Piet ontvang ik allemaal cadeautjes en een heel verhaal bij elk pakje. Handen vol pepernoten (kastanjes uit de kist) komen onder mijn stoel terecht, chocolade letters (blokken) op de tafel en een berg cadeautjes achter de stoel. Ze willen reactie en actie... maar

KLEUTERS

de groep is te klein ... moet zich nog vormen, verkennen. Stemmen klinken luid. Ieder meldt zich en wil graag aandacht van de ander en van mij. Ik krijg alles op mijn bord. Mijn oren tetteren. Bovenop vormt zich een punthoofd... Ik ben ook maar een mens. De gasten op het feestje zoeken hun draai: waar is die te vinden? Please, reik hem mij aan. Kinderen houden zich toch zelf bezig? Ik heb al zo veel aangereikt. Vragen ze om een complete dagindeling met verzorging? Waar is de fantasie? Waar is het je weg zoeken in de klas. Alles staat rondom aan spulletjes, huisjes, poppen, potten en pannen. Zij zoeken de stroom van de dagelijks gang door de tijd. Het vertrouwde waarin ze gedijen. De fantasie stroom, de gewoontes, de zo dagelijkse vertrouwde gang van zaken met elkaar. Het is nu wel even ver weg. Twee spelen in een huisje en de derde mag niet mee doen. Een alleenspelende kleuter zet per abuis een stenen kopje naast het tafeltje en het valt in scherven op de grond. Eentje wil zijn armen niet gebruiken om de wereld aan te pakken. Hij stopt zijn armen terug in de trui bij zijn buik en laat de mouwen los zwieren naar alle kanten. Graag tegen een kleuter die net langs loopt. Twee ruziën over wie de baas is van de schommelboot. Zo brengen ze met juf Punthoofd enige tijd van de ochtend door. Ik twijfel aan mijn kunnen, twijfel aan onze pedagogische basis van het vrij spelen... computer binnen halen of een videoband opzetten? Wees gerust... niet gedaan. Er komt antwoord op mijn twijfel en op mijn zoeken.

Blokken komen in de kist, worden cadeautjes, komt tot Pietenboot... komt tot Sint kasteel. Het ene jonge meisje zal het hele vrije spel blijven kijken, overal - neemt alles op. De armen van het zwiervriendje komen bij het bouwen tevoorschijn en helpen. Stemmetjes worden zachter, een liedje over Sint klinkt in een speelhuisje. Het echte spel vangt aan. De kleuters vinden hun draai. Het wordt alsnog een verlate start van een bijzondere week. Woensdag vieren we in kleine kring feest, een jongen wordt zes jaar. We vieren zijn feest met z’n tienen en delen zijn thuis gebakken pannenkoeken met elkaar. De boterhammen blijven deze ochtend in de tasjes. Eén kleuter neemt een uitnodiging voor het thuisfeestje mee en de andere uitnodigingen gaan door naar de zieken thuis. We sturen bij de aanvangsspreuk in de ochtend naar alle zieke vriendjes zonnestralen om warmte en kracht te geven bij het beter worden. Elke dag komt er weer een opgeknapte kleuter terug. Wie weet staan volgende week weer alle stoelen met alle kleuters erop in de kring. Dan hebben de teruggekomen kleuters veel doorgemaakt. Zij zijn gegroeid en gesterkt. Met zijn allen zijn we vele ervaringen rijker. Mijn punthoofd laat ik achter in dit waargebeurd verhaal. JANTINA BOELENS - VRIJE SCHOOL EDE

SEIZOENER

29

Kersfeest klas 1 en 2 In klas 1 en 2 willen we iets voor de schoolkrant maken. De aankomende schoolkrant staat in het teken van Kerst. De kopie moet al vroeg de deur uit, nog voordat Sint het land heeft verlaten.

B

ij ons in de klas zingen we uit volle borst: “Zie ginds komt… en Sinterklaas Kapoentje”. “Hoe breng ik de kinderen met de Sinterklaastijd in de Kersttijd”, is mijn vraag. U herkent het vast zelf wel: eerste Advent voor Pakjesavond. De feesten lopen door elkaar. ’s Morgens op school heb ik nog niet echt een plan op welke wijze ik de kinderen in de kersttijd breng. Eenmaal het onderwerp van de schoolkrant in de klas aangetipt, en ieder kind lijkt van zelf in de kerstsfeer te komen. Heb ik me daar nu zo druk over

30

SEIZOENER

gemaakt! Aan het eind van deze week komt Sint op school en worden de kinderen getrakteerd op het Sinterklaasspel waar de Sint in gesprek komt met Maria. Kerst valt samen met het Sinterklaasfeest. Ik denk dat het voor de kinderen als iets vanzelfsprekends wordt. Nu nog voor mij en voor u? Enkele tekenwerkjes over kerst zijn in de schoolkrant afgebeeld. W O LT E R VA N D E R M AT E N

KLAS 1 EN 2

SEIZOENER

31

Periode ‘Het Schrift’ heeft prachtige boekwerken opgeleverd Klas 3 /4 is 3 weken lang in de geschiedenis gedoken van het ontstaan van ‘Het Schrift’. Op welke manieren communiceren mensen met elkaar, toen en nu? We begonnen bij ‘beeldverhalen’, die later als rotstekening te lezen waren. Ze vertellen over de oude culturen.

H

et was reuze interessant om van dat alles even te proeven. Te mogen werken met pastelkrijt, schrijven in spijkerschrift, in runentekens. Te vertellen in de striptekens van hiërogliefen waar de tekens ook klanken kregen en prachtig verhalende Japanse karakters. We schreven de mooiste Gotische letters, het was letterlijk monnikenwerk. We kwamen langzaam richting alfabet en schreven met een ganzenveer, een kroontjespen, inkt en klas 3 kreeg hun eigen schoolvulpen! Wat is dat wijs! We deelden geheimschrift met elkaar en leerden een boek in te binden. Heus met naald en draad, dat was zwaar werk! Zodra de katernen waren vastgezet, kwam daar een prachtig leren omslag omheen. Ieder bedacht zo zijn of haar eigen boekwerk. Er ontstonden stripboeken – moppentrommels – verhalenboeken – documentatie boeken, mode-ontwerp boeken en vriendenboekjes.

32

SEIZOENER

Als klap op de vuurpijl ontwierpen we samen een ‘thematafel’. We pimpten een ‘oude’ werktafel op en toverden deze om met afbeeldingen van rotstekening tot alfabet. Dit alles met verf in juffie Irene’s ‘werkplaats’. Een inspirerende omgeving. Tijdens de Sintmarkt is deze tafel per inschrijving verkocht aan een gelukkig nieuwe eigenaar. De tafel krijgt bij Farra Ottenhof (een leerling uit klas 4) een mooi plekje. Daar legt ‘t Schrift onze klassengeschiedenis vast. Het was een geweldig inspirerende periode. Als kinderen en ouders er nog geen genoeg van krijgen hebben we nog een tip. Bezoek ’t Scryption in Tilburg. Het Scryption is een interactief museum dat schriftelijke communicatie op allerlei manieren belicht. We zijn er nog lang niet klaar mee! JUF ALINE

KLAS 3/4

SEIZOENER

33

Klas 5-6 Zwaneridder van Noelle

De Oude Grieken De vertelstof en periodestof staat in het begin van het jaar in klas 5/6 in het teken van de Oude Grieken. De leerlingen horen verschillende Griekse mythen en het verhaal van Odysseus. De vijfde klas heeft zelf informatie gezocht over een Griekse god en deze verwerkt. De zesde klas heeft een gedeelte van de Griekse cultuur onderzocht en dat gepresenteerd. Hier zijn enkele van hun verhalen te zien.

Aphrodite

Alexander de Grote

Specialiteit

Een oorlog tussen Sparta en Athene, verloor Athene. Macedonië, een strijdlustig volk, met als koning Philippus, trok naar Griekenland met als plan samen met Griekenland, Perzië te veroveren. Maar Philippus ging dood en zijn zoon Alexander nam de troon over. De Grieken vonden Alexander hartstikke slim en sterk, want Alexander was goed gebouwd en leerde snel. Hij kreeg les van Aristoteles, een wijze man die van alles en nog wat wist. Zijn paard Bucephalos was zijn lievelingspaard. Maar dat arme dier was bang voor zijn eigen schaduw. Gelukkig had Alexander een manier gevonden hoe hij het paard makkelijk kon berijden zonder dat hij er vanaf werd gegooid. Als hij namelijk tegen de zon in reed zag Bucephalos zijn eigen schaduw niet!

Het is de godin van de liefde en de schoonheid ze verbindt mensen met elkaar.

Uiterlijk Het is een blote vrouw met mooi blond lang gekruld haar.

Attributen De belangrijkste attributen zijn de roos en de appel Verder nog een duif, mus, zwaan en spiegel.

Het Verhaal Aphrodite is op een zeer bijzondere manier geboren. Toen Ounis de geslachtsdelen van zijn vader Kwnos afsneed vielen ze in zee. Uit het schuim van de zee is Aphrodite geboren ze werd gelijk door alle goden vereerd. Ze werd gedwongen om met Hephaistos te trouwen en daar begon de ellende. Ze wou namelijk niet met die spuuglelijke trouwen. Zo gebeurde het ze ging ook met anderen naar bed zoals Hermes, Dionysos en de mensen Anchises en tonis. Ares en Aphrodite kregen vier kinderen. Ares en Aphrodite werden een keer gesnapt door Hephaistos. Hij had een net gesmeed en had gezegd dat hij naar de Olympos maar in werkelijkheid ging hij daar helemaal niet heen hij ging ergens zitten toen Aphrodite en Ares in bed gingen liggen liet Hephaistos het net zakken. Daar zaten ze dan Ares en Aphrodite in het net. Hephaistos liet het aan alle goden zien. Ares en Aphrodite schaamde zich rot. Daarna zijn Hephaistos en Aphrodite gescheiden. MARA, KLAS 5

34

SEIZOENER

Op jonge leeftijd wou hij al de hele wereld veroveren en over de hele wereld heersen. Dus ging hij richting Perzië. Hij veroverde het land(best snel!) en ging naar Egypte. De Egyptenaren gaven zich gelijk over, omdat hij al hun vijanden al had gedood. Alexander bouwde een stad en noemde het naar zichzelf: Alexandrië. Daarna maakte hij zich farao. Zo veroverde hij zowat de hele wereld zoals de legende over de knoop had voorspeld. Die legende was, dat als je een speciale Knoop kon losmaken, wereldmacht kreeg (het was echt een heeéeeeeéeele moeilijke knoop!). En Alexander had de knoop gewoon doorgehakt met zijn zwaard! Hij had er echter niet lang plezier van: hij ging namelijk op zijn 32e dood aan een griepje! (323 voor Chr.) CHARLOTTE BENNINK KLAS 6

De Olympische Spelen Hoofdstuk 1 - Samenvatting De OS* is een evenement dat een keer in de vier jaar gehouden wordt. Dan komen er mensen vanuit de hele wereld om mee te doen of het te bewonderen. Op de OS wordt er gesport: boksen, hardlopen, wagenrennen, speerwerpen enz. De OS werden gehouden ter ere van Zeus en om soldaten te trainen.

Wagenren

*Olympische Spelen

Worstelen en boksen

Hoofdstuk 2 - Ontstaan De OS is ontstaan ter ere van Zeus. Wedstrijden waren een manier om de goden te danken voor hun overwinning. Er zijn vele verhalen die vertellen hoe de OS zijn ontstaan, er is er een die verteld dat Zeus na een overwinning op zijn vader Kronos als eerste een wedstrijd in Olympia organiseerde. Hoofdstuk 3 - De eerste OS en daarna We denken dat de eerste Spelen al in de 9e eeuw voor Christus gehouden werd in Olympia. Rond Chr. was er waarschijnlijk een koning die vond dat de OS niet bij het geloof van die tijd paste, dat is waarschijnlijk een rede waarom de OS een tijd niet gehouden werden. Toen kwam er ene koning Ifitos die van het orakel van Delphi te horen kreeg dat het Griekenland kon redden van ziektes en burgeroorlogen als hij de oude Spelen weer nieuw leven in zou blazen. Hij zorgde voor een tijdelijke wapenstilstand en nodigde andere steden van Griekenland uit om in vrede naar Olympia te komen. Elf eeuwen lang, tot 261 na Chr. werd de OS 1x in de 4 jaar gehouden. Het is nog onduidelijk of de OS na 261 nog gehouden werden omdat we van die tijd nog geen lijsten hebben gevonden waarop de winnaars werden vermeld. Waarschijnlijk gingen ze nog door tot 394 na Chr. Hoofdstuk 4 - Sporten - Hardlopen In 776 v. Chr. was er slechts een wedstrijd onderdeel en dat was de dromos. Bij dat onderdeel werd er 192,72 meter afgelegd. Omdat je zo’n 200 meter in 20 seconden kunt afleggen waren de Spelen als het ging om het sport onderdeel snel voorbij. In 724 v. Chr. kwam er een 2e wedstrijd onderdeel bij,en dat was de diaulos die was 2x de dromos, dus 384 meter lang. 4 jaar later kwam er een 3e wedstrijd onderdeel bij. Dat onderdeel heette de dolicos die 24x de dromos was. Die was dus 4641 meter.

Bij de wagenrennen deden wagens mee met 2 of 4 paarden mee. Niet de berijder kreeg de overwinningstak maar de eigenaar van de paarden. Een Olympisch winnaar kreeg als hij won een olijftak van de heilige boom van Zeus. Van deze tak maakte men waarschijnlijk een krans.

Bij het worstelen moest je je tegenstander met z’n rug op de grond gooien. De wedstrijd was afgelopen als je je tegenstander 3x op de grond had gegooid. Bij het boksen was er vaak ook geen tijdslimiet. Het ‘gevecht’ was afgelopen als één van de twee het moest opgeven. De boksers gebruikten nog geen handschoenen zo als wij die gebruiken, maar wikkelde leren riemen om hun handen. Later schijnt dat ze nog loden puntige kogeltjes op de riemen hebben bevestigd. Je begrijpt natuurlijk wel dat zo’n klap slecht voor je kon aflopen. De boksers en worstelaars kon je kan ook makkelijk herkennen: veel hadden dan ook bloemkool oren en verminkte gezichten.

Weetjes 1. Alle Grieken mochten meedoen aan de OS. Niet Grieken mochten niet meedoen. Vrouwen mochten al helemaal niet meedoen. Zelfs toeschouwen was verboden voor de vrouwen. Alleen ongetrouwde meisjes –vaak niet ouder dan 12,13- mochten toeschouwen, dit alles had te maken met het feit dat de deelnemers naakt op de startlijn moesten verschijnen. 2. De OS werd georganiseerd door de Hellanodikai. 3. Tijdens de OS werd er een wapenstilstand afgekondigd zodat de atleten en hun begeleiders in vrede konden reizen. 4. In 724 v. Chr. kwam er een 2e wedstrijd onderdeel bij. 5. De vijfkamp bestond uit: hardlopen, speerwerpen, discuswerpen, verspringen en worstelen. Nog steeds zijn er vele mensen gefascineerd door de Olympische Spelen. Ook is er tegenwoordig Paralympics: een soort OS voor gehandicapten. DOOR: ANNE, FLORIANA EN CHARLOTTE - KLAS 6

SEIZOENER

35

De kerstspelen uit Oberufer Elk jaar worden in de vrije scholen de kerstspelen uit Oberufer opgevoerd. Meestal ingestudeerd door leerkrachten als geschenk aan de schoolgemeenschap. Rudolf Steiner, de grondlegger van de antroposofie, kreeg de teksten van de kerstspelen in handen via zijn leermeester Karl Julius Schoër. De teksten waren in het oud-duits en niet vertaald naar moderne taal.

H

et dorpje Oberufer lag namelijk op een eilandje in de Donau, tegenover de stad Pessburg, het tegenwoordige Bratislava. In Oberufer leefden nazaten van geëmigreerde Duitsers temidden van Hongaars sprekende mensen. Hierdoor bleven de spelen in hun oorspronkelijke vorm behouden. In de middeleeuwen waren er heel veel spelen die hun basis vonden in de verhalen uit de Bijbel. Ze werden als wagenspelen opgevoerd, vaak op de markt voor de kerk. Veel van deze spelen zijn verloren gegaan, een aantal zijn nog als manuscript te vinden in bibliotheken. Maar de spelen uit Oberufer worden nog jaarlijks opgevoerd. In die tijd werd de tekst bewaard door de schoolmeester. Als

36

SEIZOENER

het sint Maartens feest achter de rug was, riep hij de jongens uit het dorp bijeen, deelde de rollen uit en ging met ze oefenen. Als het spel gespeeld werd, ging de hele companij, de spelers, in optocht door het dorp om iedereen op te roepen te komen kijken. Dan werd het spel gespeeld, alle rollen door jongens. Oorspronkelijk was het een lang spel, gebaseerd op het Lukasevangelie en het Mattheusevangelie. In de vrije scholen wordt het in twee delen gespeeld, het Geboortespel (ook wel kerstspel) en het Driekoningenspel. Het spel begint met de Verkondiging, waarin bijna letterlijk de eerste woorden uit het Lukasevangelie zijn opgenomen.

Vervolgens is te zien hoe Jozef niet weet hoe hij Augustus het tribuut moet betalen, terwijl Maria hem dan moed inspreekt. Op weg naar Bethlehem, als de kou hen deerlijk kwelt, is het juist weer Jozef die een wanhopige Maria troost en ondersteunt. Elk met hun eigen smoes en beweegredenen wijzen de drie waarden de twee mensen de deur. “Er is geen plaats in de herberg.” Als dan het kind is geboren in de schamele stal waar ze voorlopig zullen blijven zitten, volgt het herdersspel. De herders die op het veld zijn, hun schapen hoeden, hun problemen samen besprekend. Maar ook de hoop op verlossing, op betere tijden. Als dan de engel de geboorte heeft aangekondigd, gaan ze op pad. Ze zoeken de weg in het duister om het kind te vinden en het te kunnen aanbidden. Als ze dan weer weg gaan van de stal, zijn ze helemaal in de ban van wat ze gezien hebben. Ze willen het iedereen vertellen, maar verwachten uitgelachen te worden. Aan het eind van het spel zijn het de woorden van de oude herder Crispijn: “de schaapjes weiden alle tegaar” die hen doen beseffen dat ze iets gedaan hebben wat geen herder zou doen: De schapen alleen laten in de donkere koude nacht. Het hele Kerstspel is doordrongen van koude. De koude en eenzaamheid waarin Jozef en Maria hun toevlucht vinden in een stal. De koude van het veld waar de herders toeven. De koude van de volkstelling, de eerste statistiek. Maar in die koude straalt het warme licht van de geboorte, van de verkondiging aan de herders, herkenbare mensen en dus ook aan ons allen. Laat het Kerstspel een geschenk zijn van enkelen aan de hele gemeenschap, zodat licht en warmte kan stralen in onze scholen. BEN BERENDTS

SEIZOENER

37

Handenarbeidlessen in het Venster Kort na de herfstvakantie zijn we met onze handenarbeidlessen verhuisd naar het Venster. Dit houdt in dat de leerlingen even hun jas aan moeten doen en naar buiten moeten. Gezellig pratend lopen we dan naar het Venster. In het Venster zijn wij te gast in het boetseer / beeldhouwlokaal.

38

SEIZOENER

HANDENARBEID

H

et is een ruim en licht lokaal. Uit Ede hebben we een mooie houtwerkbank laten komen (deze is wat smaller dan onze eigen werkbanken en paste beter in het lokaal) zodat we in ieder geval over 4 werkplekken beschikken waarin we onze werkstukken goed vast kunnen

zetten. In een later stadium volgt nog een verrijdbare kast waarin we het gereedschap en de werkstukken kunnen bewaren. Tot die tijd dragen we de spullen heen en weer tussen school en het Venster. Ons oude lokaal binnen de muren van de eigen school was knus en gezellig maar soms ook wat krap. Kinderen die regelmatig (onbedoeld) tegen elkaar op liepen en de kleine irritaties die daardoor ontstonden behoren in dit ruime lokaal tot het verleden. De vrij gekomen ruimte in school zal in de toekomst gebruikt gaan worden als lerarenkamer. Door een kleine aanpassing in de lestijden is het mogelijk geworden om aan het begin van de ochtend in een van de kleuterklassen met een aantal kinderen te gaan werken. De afgelopen weken hebben de kinderen in de klas van juf Reini mooie armbandjes van vilt gemaakt. Vol overtuiging werden de twee kleuren uitgekozen. De wol werd in een mooi rondje gelegd en daarna tussen de handen heen en weer gerold. Eenmaal goed gerold, dan mochten de handjes nat gemaakt worden in een schaal met zeepwater en werd het bandje net zo lang gerold dat het om de pols paste. Voor mij was het een hele ervaring om deze jonge kinderen te zien werken. De oudste kinderen waren zeer serieus en sterk op hun taak gericht. Ze hebben op dat moment totaal geen oog voor het spel om hen heen. Een werk wordt als een zeer serieuze

SEIZOENER

39

zaak opgepakt. De jongste kinderen zijn daarin tegen snel afgeleid en willen graag spelen. Vaak klonk hier dan ook de vraag of het armbandje al klaar was. Op het moment dat u dit leest ben ik in de klas van juf Elly aan het werk gegaan. Het is de bedoeling dat we steeds met een klein groepje kinderen aan een extra handwerk of handenarbeid opdracht werken. De verhuizing naar het Venster heeft in de opdrachten hier en daar wel om een kleine aanpassing gevraagd. De zesdeklassers maken dit jaar een lepel die met een mes gesneden wordt, dit in plaats van de schalen die de afgelopen jaren gegutst zijn. Op zich zie ik dit wel weer als een uitdaging om weer eens met een frisse en kritische blik naar de werkstukken en de doelen te kijken. En dan kom je soms ook weer tot hele leuke nieuwe opdrachten. In het lokaal staan werkstukken waaraan door cursisten van het Venster gewerkt wordt. Vol bewondering wordt er dan ook door onze leerlingen naar de vorderingen in deze werkstukken gekeken. Het is fijn om in deze inspirerende omgeving met onze kinderen te mogen werken. Deze inspiratie zult u zeker in de werkstukken van uw kind terug gaan zien. JUF IRENE

40

SEIZOENER

Hij komt…

Wie komt de redactie van de Seizoener versterken? Een nieuwe samenstelling van de Seizoener voor zowel De Zwaneridder als De Vrije School Ede is een prima moment om te zoeken naar een nieuwe redactie van de Seizoener.

Op de eerste advent in de peuterklas merk ik soms bij ouders de verbazing, als wij voor het Sinterklaasfeest al in kerstsfeer zijn. En ik herken deze verbazing nog van mijn eigen eerste ervaring met de antroposofie. Ik meende het voor de kinderen te moeten doseren en ordenen, maar ik zie nu hoe

W

e zoeken ouders die het leuk vinden om vier keer per jaar een steentje bij te dragen aan onze mooie schoolkrant. Duik in de wereld van onze Vrije Scholen in de Gelderse Vallei door een klassenverslag te maken, leer andere ouders kennen door een interview te schrijven of deel je taalvaardigheid door teksten te redigeren. Het maakt niet uit hoeveel tijd je kunt vrijmaken; we willen graag een pooltje van vrijwilligers samenstellen zodat we flexibel kunnen zijn.

n het kerstspelletje dat we s`ochtends kort spelen en zingen, gaat Piet mee naar het Kerstkindje op bezoek. Later in het vrije spel, komen Maria en Jozef gezellig bij Sint en Piet in de poppenhoek. Onze hele klas is al in het rustige, verwachtingsvolle blauw getooid. En vol verwachting zijn we, voor Sint en het Kerstkind.

Ook zijn we op zoek naar commerciële talenten; vaders en moeders, die hun tanden willen zetten in de advertentie-werving. Zonder advertenties kan de Seizoener niet gefinancierd worden, dus dit is de belangrijkste taak binnen de redactie. Heb je een vlotte babbel, weet je het belang van de Vrije School goed over te brengen, heb je zin en tijd om Wageningen en/of Ede onveilig te maken? Meld je aan voor het sales-team en scoor die pagina’s! Ook hier geldt dat we een pool willen samenstellen. Dus ook als je maar een paar uur per kwartaal kunt helpen, is dat al mooi meegenomen.

Wil je zien hoe Sint Nicolaas en Maria elkaar ontmoeten, ga dan eens naar het Sinterklaasspel in de Ridderzaal kijken (zonder kleine kinderen).

Werken bij de Seizoener is een geweldige manier om je voor onze school in te zetten. Help mee, want we kunnen het niet alleen!

mooi deze feesten in elkaar overvloeien en samen gaan.

I

PEUTERJUFFIE BERNADET

DE REDACTIE

SEIZOENER

41

Driekoningen Driekoningen is een feest, genoemd naar de ‘drie koningen’, die, zoals in de bijbel wordt verteld, het kindje Jezus komen bezoeken in Bethlehem. In de bijbel is overigens geen sprake van ‘drie koningen’, maar van ‘wijzen uit het oosten’. De ‘aanbidding van de wijzen’ staat beschreven in het Nieuwe Testament, in het evangelie van Mattheus 2:1-11. Een aantal wijzen uit landen oostelijk van Palestina ziet een bijzondere ster aan de hemel. Voor hen is dat een teken dat de koning der joden geboren is. Ze volgen de ster en vinden het kindje Jezus in de stal.

42

SEIZOENER

RUBRIEK

Z

es januari was zowel een Romeinse als een Germaanse feestdag. De Romeinen vierden een feest dat verband hield met de zonnewende. Bij de Germanen was het de afsluiting van de joeltijd, die twaalf dagen duurde. In het begin van de christelijke kerk werd op 6 januari de goddelijkheid van Jezus gevierd. Men herdacht dan verschillende voorvallen uit het leven van Jezus, zoals het openbaar maken van zijn goddelijke afkomst, de aanbidding van de wijzen, maar ook zijn geboorte. Toen in 313 de kerk 25 december als Jezus’ geboortedatum koos, bleef 6 januari de dag waarop de aanbidding van de wijzen werd herdacht. Het is niet bekend waar het aantal drie vandaan komt. Aangenomen wordt dat de drie geschenken (mirre, wierook en goud) aanleiding zijn geweest om ook drie goede gevers te veronderstellen. Een andere verklaring is dat de toen bekende wereld drie werelddelen bevatte: Europa, Azië en Afrika. Door te veronderstellen dat elk van de wijzen uit een van deze werelddelen kwam, nam symbolisch de hele wereld deel aan de aanbidding. Misschien dat ook daarom een van de koningen zwart wordt voorgesteld. Al in de tweede eeuw na Christus noemen kerkvaders de wijzen ‘koningen’ op grond van twee plaatsen in het Oude Testament (Psalmen 72:10, Jesaja 60:6). Men zag deze passages, waarin koningen geschenken brengen, als verwijzingen naar de aanbidding van de wijzen. In de loop van de geschiedenis kregen ze namen: Melchior, Kaspar en Balthazar. De herkomst van deze namen is onbekend. Het gebeente van de drie koningen zou na allerlei omzwervingen via Constantinopel naar Milaan zijn gebracht. In 1164 zijn deze vermeende overblijfselen aan de stad Keulen geschonken door keizer Frederik Barbarossa. Keulen werd daardoor een belangrijk bedevaartsoord voor pelgrims. De gouden kist met het gebeente is nog steeds te zien in de beroemde domkerk. Op school, en soms ook thuis, wordt er met Driekoningen een ‘driekoningenbrood’ gegeten. Het is een brood waarin een boon is verstopt. Degene die de boon in zijn stukje brood heeft, is die dag ‘koning’; hij krijgt een kroon op en mag de dienst uitmaken. In de zeventiende eeuw vierden volwassenen in huiselijke kring op soortgelijke manier Driekoningen: het heette ‘koninkje spelen’. Er was een brood, waarin een boon versopt zat. Wie de boon vond was de koning. Maar ook de andere aanwezigen kregen een rol: die van koningin of iemand uit de hofhouding, zoals raadsman, hofnar, kok of speelman. De rollen die verdeeld moesten worden stonden op een ‘trekbrief’. Dat is een soort volksprent met voor iedere rol een plaatje met een rijmpje erbij. De plaatjes werden uitgeknipt en verloot onder de aanwezigen. Trekbrieven, ook wel koningsbrieven genoemd, waren tot het begin van de twintigste eeuw te koop.

Driekoningencake

Je hebt nodig: een springvorm van 24 cm doorsnee 75 gr cakemeel 250 gr boter 250 gr (lichtbruine basterd) suiker 6 eieren 6 eetlepels melk 2 theelepels kardamompoeder (of kaneel) 50 gr amandelen 50 gr hazelnoten 50 gr walnoten Houdt 1 amandel, 1 hazelnoot en 1 walnoot apart!

Bereiding Maal de noten fijn. Doe de boter en suiker in een kom en roer het tot een smeuïge massa. Roer één voor één de eieren er door en de melk. Meng vervolgens de fijngemalen noten, het cakemeel en de kardamom erdoorheen. Vet het bakblik in en doe het beslag in de vorm. Stop op verschillende plekken de amandel, de hazelnoot en de walnoot in de cake. Zet het geheel in een voorverwarmde oven en bak hem in ongeveer 90 minuten op 160˚ C gaar (hetelucht oven). Knip een ster uit papier en leg het papier op de cake als deze klaar is en bestrooi met poedersuiker. Eet smakelijk en veel plezier!

Bron: Het hele jaar rond, M. van Donkelaar en M. van Rooijen.

SEIZOENER

43

• Ostheimer • Lyra en Stockmar • Wol • Vilt • Poppenmaakpakketjes Kijk op: www.tovertwinkel.nl Email : [email protected] Kerkstraat 17, 6871 BG Renkum, 0317 - 450022

Praktijk Mannaz Praktijk voor Holistische Psychotherapie, Energie Geneeskunde en Intuïtieve Ontwikkeling ‘ De beweging naar binnen, verandert de vorm naar buiten’ Mannaz Coaching en Interim Management ‘Voor het bekrachtigen van talenten en mogelijkheden in werkwijze en positie’ Bel voor informatie 0317 - 618609 òf kijk op www.mannaz.nl