LBActualiteiten. Jaargang 15, 13 mei, nummer 16. Wekelijkse informatie van de LNV-Vertegenwoordiging Buitenland. Colofon

LBActualiteiten Wekelijkse informatie van de LNV-Vertegenwoordiging Buitenland

Jaargang 15, 13 mei, nummer 16

Colofon Uitgave van: Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Directie Internationale Zaken Postbus 20401 2500 EK Den Haag Telefoon: 070 378 41 87 Telefax: 070 378 61 31 Verantwoordelijk voor inhoud: Hoofd Bureau LNV-vertegenwoordiging Buitenland Dr. M.H. de Jong Eindredactie, opmaak, reproductie: Directie Informatiebeleid en Facilitaire Zaken

Overname uit LBActualiteiten is met bronvermelding toegestaan

Inhoud

Multilaterale landbouwpolitieke ontwikkelingen

5

Ierland, Asean, Madeira, Thailand, Zuid-Korea

Nationale landbouwpolitieke aangelegenheden

7

Frankrijk, Hongarije, Spanje, Verenigd Koninkrijk

Economische en handelsaangelegenheden

11

Denemarken, Frankrijk, Spanje, Portugal, Madeira, Argentinië, Brazilië, Verenigde Staten, Vietnam

Agro-industrie

15

Duitsland, Ierland, Verenigd Koninkrijk, Japan

Akker- en tuinbouw

18

Frankrijk, Hongarije, Spanje

Veehouderij en zuivel

20

Frankrijk, Hongarije, Spanje, Brazilië

Visserij en aquacultuur

23

Ierland, Spanje, Verenigd Koninkrijk, IJsland

Wetenschap, onderwijs, voorlichting en onderzoek

27

Denemarken

Voedings- en kwaliteitsaangelegenheden

28

Denemarken, Frankrijk, Spanje, Verenigd Koninkrijk, Verenigde Staten

Veterinaire aangelegenheden

31

Verenigd Koninkrijk, Thailand, Verenigde Staten

Natuur, bos, landschaps- en faunabeheer

34

Frankrijk, Spanje, Verenigd Koninkrijk, Brazilië

Milieuaangelegenheden

36

Ierland

Biotechnologie

38

Duitsland, Portugal

Diversen

41

India, Spanje, Verenigd Koninkrijk, Verenigde Staten

3

4

Multilaterale landbouwpolitieke ontwikkelingen

Ierland: interview EU-commissaris Fischer-Boel EU-Commissaris Fischer-Boel is ervan overtuigd dat de EU geen partij is voor Brazilië en vergelijkbare landen in de productie van bulkproducten. “Mager melkpoeder zal niet de toekomst zijn van de Europese zuivelsector, wij zullen ons moeten concentreren op kazen van uitstekende kwaliteit”, aldus Fischer-Boel in een interview met de goed ingevoerde hoofdredacteur Matt Dempsey van de Irish Farmers Journal, een gezaghebbend Iers landbouwblad. Ook zegt zij in het interview dat de markttoegang een belangrijk onderwerp is, maar dat de EU zijn markten niet geheel zal openen. “Wij hebben geen vrije handelsdiscussie. Wij hebben gevoelige producten die wij moeten blijven produceren en, toegegeven, de lijst kan wel zo lang zijn als mijn arm, het debat zal zich concentreren op suiker, pluimvee en rundvlees en we hebben ook onze non-trade concerns”. Hoofdredacteur Dempsey concentreert zich – begrijpelijk voor een Iers landbouwblad – op het rundvlees en concludeert uit haar woorden dat Commissaris Fischer-Boel zal proberen de EU-rundvleessector te beschermen door een systeem van tariefcontingenten. In het interview geeft de commissaris overigens aan dat de lijst met gevoelige producten nog moet worden vastgesteld. Verder geeft de EU-Commissaris blijk van een heldere visie op de rolverdeling in de WTO-onderhandelingen tussen Commissaris Mandelson en haarzelf: “Commissaris Mandelson onderhandelt over industrie en diensten en ik doe landbouw.” Volgens commissaris Fischer-Boel staat het landbouwbudget flink onder druk. “Er is al een voorstel dat lidstaten zelf een deel van de kosten van de single farm payment voor hun rekening nemen. Ik verwerp dat voorstel, omdat het de eerste stap zal zijn naar een renationalisatie van het landbouwbeleid.” De EU-Commissaris heeft ook een duidelijke opvatting over wat de GLB-budgetafspraken tot 2013 nu wel en niet behelzen: “We weten nog steeds niet of het (GLB-)plafond naar boven zal worden bijgesteld om de kosten van de toetreding van Roemenië en Bulgarije te absorberen. Wanneer het plafond niet wordt verhoogd betekent dit dat er 8% van het bestaande single farm payment afmoet en wij verwachten toch al dat het met 5% beperkt zal moeten worden omdat het VK meer aftrek wil in het kader van modulatie.” Fischer-Boel laat weten dat er mogelijk bij de evaluatie in 2008 wat aanpassingen zullen moeten plaatsvinden. Als het budget dan onder druk staat, zou het voorstel voor een plafond van ¤ 300.000 als maximum voor te ontvangen single farm payment wel eens opnieuw op tafel kunnen komen te liggen. De Commissaris zegt over het toekomstige zuivelbeleid dat het onderwerp van quotahandel tussen lidstaten opnieuw op tafel kan komen bij de evaluatie van het zuivelbeleid in 2008. Zij voegt er echter onmiddellijk aan toe dat er een quotasysteem is en dat het een zaak van de lidstaten is om te beslissen of zij dat willen veranderen.

Asean: studie naar vrijhandelsovereenkomst met de EU Tijdens een tweedaagse bijeenkomst van de ministers van Handel van de Asean (Association of South East Asian Nations) in Halong (Vietnam), is besloten dat een haalbaarheidsonderzoek zal worden uitgevoerd naar een vrijhandelsovereenkomst met de Europese Unie. EU-Handelscommissaris Mandelson maakte na afloop van het overleg bekend dat naast elektronica, prioriteit zal worden gegeven aan landbouwproducten, vis en houtproducten.

5

Madeira: steun herstructurering wijngaarden De Europese Commissie heeft de steun voor herstructurering van wijngaarden op het eiland Madeira goedgekeurd. Deze steun is bedoeld voor producenten die wijnstokken van de soorten Jaqué, Americano en Canim zullen vervangen door Europese druivensoorten. Het wachten is nu op de goedkeuring van de Europese Raad.

Thailand: bilaterale handelsovereenkomst met Nieuw-Zeeland Thailand en Nieuw-Zeeland hebben recentelijk een bilaterale handelsovereenkomst, onder de naam Closer Economic Partnership (CEP), getekend. Als resultaat van deze overeenkomst zal Nieuw-Zeeland per 1 juli de invoerrechten op 5.878 Thaise producten volledig schrappen. Thailand zal hetzelfde doen voor 2.978 NieuwZeelandse producten. Dit geldt onder meer voor het tarief op Nieuw-Zeelandse wortelen, nu 40%. Met ingang van 2015 zal Thailand de invoertarieven op zuivelproducten volledig schrappen.

Zuid-Korea: bilaterale akkoorden ten gunste van nieuw rijstakkoord Het parlement is er onlangs achter gekomen dat de nieuwe periode van tien jaar voor tariefbescherming voor de Koreaanse rijstteelt verkregen is door allerlei concessies van de ministeries van Landbouw en Bosbouw (MAF) en Economie en Financiën (MEF) aan een aantal handelspartners. Over de concessies is eind vorig jaar met negen landen, die bij de WTO stonden geregistreerd als geïnteresseerd in de export van rijst naar Korea, onderhandeld. Het gaat om de Verenigde Staten, Australië, China, Thailand, India, Pakistan, Egypte, Canada en Argentinië. Het parlement de volgende concessies bekend gemaakt: – Met de Verenigde Staten: het MAF geeft definitief goedkeuring voor de herinvoer van Amerikaanse pluimveevlees. Bovendien worden de procedures voor de herinvoer van Amerikaans rundveevlees versneld afgewerkt. – Met China: het MAF zal de fytosanitaire procedures voor de invoer van vijf soorten fruit versneld afwerken. – Met Canada: het MEF zal het importtarief voor Canadees raapzaad verlagen van 30% tot 10%. – Met Argentinië: het MAF zal alle procedures voor de invoer van pluimveevlees uit Argentinië binnen zes maanden afwerken. Ook krijgt Argentinië toestemming om rundveevlees uit mkz-vrije gebieden naar Korea te exporteren. – Met Egypte: Korea zal jaarlijks 20.000 ton rijst kopen van Egypte als een soort hulp aan ontwikkelingslanden. Op 2 mei heeft het parlement besloten om een speciale commissie in te stellen, die de inhoud van alle “achter de schermen”-akkoorden gaat onderzoeken. Wat inmiddels wel duidelijk is, is dat het loont om als land geregistreerd te staan als geïnteresseerd in de rijstexport naar Korea, los van het feit of het land zelf daadwerkelijk rijst wil exporteren. De EU heeft hierbij mogelijk achter het net gevist.

6

Nationale landbouwpolitieke aangelegenheden

Frankrijk: benoeming secretarissen-generaal De ministerraad heeft een nieuwe functie gecreëerd, die van Secretaris-Generaal, en wel voor de ministeries van Landbouw en Ecologie. Dominique Sorain, directeur Visserijen, is in deze functie op Landbouw benoemd. Hij wordt opgevolgd door de heer Cazé, adviseur voor landbouwzaken in het Kabinet van premier Raffarin. De benoeming van een Secretaris-Generaal bij Landbouw wordt gezien als een 'ingrijpende hervorming'. De functie wordt aangeduid met 'minister bis' of 'coördinator administratieve hervorming'. Zeker is dat de nieuwe Secretaris-Generaal, belast met de aansturing van 'administratieve vereenvoudiging', zowel op centraal als regionaal niveau én met verantwoordelijkheid voor alle ondersteunende diensten (Financiële en Juridische Zaken, Personeelszaken, Voorlichting en Communicatie, Landbouwstatistieken - ofwel 750 man personeel), een behoorlijke machtspositie krijgt tegenover de centrale, vrij autonome en machtige beleidsdirecties. Ook zal Sorain het eerste aanspreekpunt van de boerenbonden (moeten) worden. Het ministerie van Ecologie en Duurzame Ontwikkeling krijgt medio mei een SecretarisGeneraal. Deze krijgt tot taak de samenhang tussen de beleidsdirecties en het centrale beleid te versterken, maar krijgt er ook Voorlichting/Communicatie en Internationale Zaken bij.

Frankrijk: laatste etappe voor wetsvoorstel Oriëntatiewet voor de landbouw De nieuwe Oriëntatiewet, die de ministerraad binnenkort behandelt, moet de Franse landbouw instrumenten aanreiken om zich aan te passen aan de nieuwe ontwikkelingen die het Gemeenschappelijk LandbouwBeleid en de toenemende concurrentie als gevolg van de WTO-onderhandelingen met zich meebrengen. Verder moet de wet er mede voor zorgen dat de Franse landbouw zijn positie als tweede wereldexporteur van agrarische producten en voedingsmiddelen kan handhaven. De toekomst van de Franse landbouw ligt in een economische aanpak. Dat de Franse landbouw en agro-industrie goed zijn voor een overschot van ¤ 8,1 mld. in 2004 (tegen ¤ 8,5 mld. in 2003) op de handelsbalans, wordt nog eens in herinnering gebracht. De wet zal vooral 'pragmatisch' zijn, met een zeer sterk accent op de economische activiteit van de landbouw en zijn concurrentievermogen. Milieu en maatschappelijke aspecten komen nauwelijks aan bod. Het milieu komt slechts ter sprake in de rubriek 'randvoorwaarden landbouw- en milieuconditie' in verband met de uitbetaling van de EU-bedrijfstoeslag. Ook multifunctionaliteit is geen prioriteit meer. Een andere belangrijke doelstelling is versterken en 'veilig stellen' van de boereninkomens. Hiervoor zijn maatregelen uitgewerkt met betrekking tot het gebruik van landbouwproducten voor non-food, versterking van de organisatie van de sector, risicobeheer en lastenverlaging. De nieuwe wet bestaat uit 30 artikelen, waarvan er 15 betrekking hebben op het agrarische bedrijf, zoals juridische bedrijfsvormen, een definitie van bedrijfskapitaal, pachtoverdracht, fiscale voordelen bij bedrijfsoverdracht aan een jonge boer, versterking van de producentenorganisaties, vrijstelling van de accijns op plantaardige oliën in landbouwmachines bij eigen gebruik en hervorming van het keurmerkenstelsel.

7

Hongarije: tussentijdse ministerswisseling op Landbouw Per 1 mei is József Gráf aangetreden als de nieuwe minister van Landbouw en Regionale Ontwikkeling. Hij volgt Imre Nemeth op, die na drie jaar tussentijds heeft moeten aftreden, maar wel parlementslid blijft. Gráf is afgestudeerd aan de HLS in Körmend en heeft tot de omwenteling carrière gemaakt in het management van de landbouwcooperaties en de communistische partij. Hij was in 1989 mede-oprichter van de Hongaarse Socialistische Partij die nu aan de regering is en is parlementslid sinds 1994. Hij behoort tot de inner circle van de premier. Na de privatisering werd hij Chief Executive Officer en grootaandeelhouder van de cooperatie waarvan hij eerst president was. Ook was hij betrokken bij de privatisering van één van de grootste landbouwbedrijven van Hongarije (melkvee, varkens en akkerbouw), waarvan hij grootaandeelhouder is. De tussentijdse ministerswisseling kan niet los worden gezien van de boerenonlusten van de afgelopen tijd. De boeren zijn ontevreden over de uitbetaling van de EU-gelden aan de boeren en de niet goed verlopende graaninterventie. Er zijn problemen bij de grondregistratie en de organisatie van het uitbetalingsorgaan. Minister Graf heeft de reputatie een goed manager te zijn en van hem wordt verwacht dat hij orde op zaken gaat stellen. Vóór zijn officiële aantreden heeft hij al aangekondigd dat de directeur van het betaalorgaan zal worden vervangen, overigens door iemand die geen directe ervaring heeft met deze problematiek. De indruk is gewekt, zeker ook door de oppositie, dat deze regeringswisseling alles te maken heeft met de verkiezingen begin volgend jaar. Daarbij ziet het er op dit moment niet goed uit voor de zittende regering. Meer dan de helft van de kiezers voelt zich verbonden met het wel en wee van het platteland. Tevreden boeren zijn dus van groot belang. Gráf heeft al gezegd dat snelle uitbetaling van de EU-gelden voor hem grote prioriteit heeft. Pers en oppositie suggereren dat dit zou betekenen dat snelheid voorrang krijgt boven zorgvuldigheid. Gráf wil verder de graanopslagcapaciteit snel uitbreiden door bijvoorbeeld faciliteiten van het leger in te zetten. Er zijn aanzienlijke graanoverschotten, terwijl de nieuwe oogst er zó goed uitziet, dat nieuwe overschotten te verwachten zijn. Er is een groot gebrek aan graanopslagcapaciteit en door de afstand tot de zeehavens is export niet goed haalbaar. Met als gevolg dat de interventie het afgelopen jaar niet goed van de grond is gekomen. Ten slotte valt uit uitspraken van Gráf op te maken dat hij iets wil doen aan de sinds de toetreding flink gestegen landbouwimporten.

Spanje: de prijs van de euro Een regionale krant van het gewest Galicia heeft uitgerekend hoeveel de prijs van levensmiddelen is gestegen sinds de invoering van de euro. De grootste stijgingen (in afgeronde percentages): aardappelen 59% brood 19% erwten 106% kalfsvlees 54% linzen 26% macaroni 45% melk 6% sperziebonen 47% suiker 2% Sommige producten zijn echter in prijs gedaald: rijst 18% varkensvlees 27% Het gaat volgens de krant om een gemiddelde stijging in Galicia van 12,4% en volgens de autoriteiten van 11,9%. In geheel Spanje zou sprake zijn van een gemiddelde stijging met 12,6%.

8

Spanje: subsidieprobleem Tijdens een bezoek op 5 mei aan Sevilla heeft de minister van Landbouw geweigerd te spreken met de gewestelijke landbouworganisaties. Deze zouden - volgens recente gegevens - in feite – via politieke banden - geleid worden door burgemeesters en wethouders. Daardoor zouden de gemeentebesturen landbouwsubsidies hebben kunnen gebruiken voor gemeentelijke projecten die niets met de landbouw te maken hebben. De nationale Boerenbond Asaja heeft dit al eerder onder de aandacht van EU-Commissaris Fischer gebracht. De Commissie zou de zaak nu onderzoeken.

Verenigd Koninkrijk: terugkeer minister Beckett Na de verkiezingen van 5 mei, waarop de regerende Labour-partij haar meerderheid in het Lagerhuis teruggebracht zag van 167 tot 66 zetels en een winnende partij nog nooit zo’n laag percentage van de stemmen vergaarde (36) is minister Beckett teruggekeerd op het ministerie van Milieu, Voedsel en Plattelandszaken. De Conservatieven zagen hun aantal zetels groeien met 33 tot bijna 200 (maar bleven gelijk in hun totale stemmenpercentage, namelijk 33). De Liberaal-Democraten kwamen met 62 zetels terug in het nieuwe Lagerhuis, een winst van 11 zetels (percentsgewijs een winst van bijna 4). Minister Beckett is tot nu toe de enige bewindspersoon van het ministerie. Uit het zittende DEFRA-bewindsliedenteam keren Lord Whitty (de rechterhand van minister Beckett op landbouwgebied, die daar zelf voor heeft gekozen) en Alun Michael (de staatssecretaris voor plattelandszaken, die inmiddels in dezelfde rang is benoemd op het nieuwe ministerie van Productiviteit, Energie en Handel, het voormalige ministerie van Handel en Industrie) niet op het ministerie terug. In de loop van de week zullen de overige bewindslieden op het ministerie bekend worden gemaakt. Het weekblad Farmers’ Weekly heeft gemeld dat op basis van een onderzoek van het blad onder meer dan 2.000 boeren in het VK, tevens lezers van het blad, de volgende top tien-wensenlijst op de deurmat van de nieuwe/oude minister van Landbouw zal worden gedeponeerd: – Vermindering van administratieve lastendruk. – Maatregelen om het evenwicht in de machtsverhoudingen tussen leverancier en afnemer binnen de voedselketen te herstellen. – Ondersteuning van de biobrandstoffensector. – Actie ter bestrijding van rundertuberculose (betekent hardere aanpak van geïnfecteerde dassen). – Beperking van de voedselimporten. – Verdere hervorming van het Gemeenschappelijke Landbouwbeleid. – Meer middelen voor de bestrijding van criminaliteit op het platteland. – Verbetering van de etikettering van levensmiddelen (betekent vermelding land van oorsprong). – Verbeteringen in de doelmatigheid van de uitvoerende instanties van het ministerie, in het bijzonder het betaalorgaan Rural Payments Agency. – Leiding geven aan de productie van genetisch gemodificeerde gewassen. Van de deelnemers aan het onderzoek gaf medio april 2005 66% aan van plan te zijn op de Conservatieven te stemmen; 18% op de Liberaal-Democraten en 6% op Labour.

Verenigd Koninkrijk: modulatiepercentages in Wales en Schotland In 2006 betalen boeren in Wales minder dan de helft aan modulatie dan hun collega’s in Engeland. Dat blijkt uit de beslissingen die minister van Landbouw Carwyn Jones van Wales heeft genomen over de modulatiepercentages voor 2005 en 2006. Voor beide jaren zijn de percentages gezet op 4,5% van de single farm payment, hetgeen betekent dat in 2005 1,5% nationaal wordt bijgeplust bij het verplichte

9

EU-modulatiepercentage van 3 en in 2006 0,5% bij het dan verplichte EU-percentage van 4. Bij het percentage in het laatstgenoemde jaar heeft de minister echter aangetekend dat het nog niet definitief is. Boeren in Engeland daarentegen zullen in 2005 in totaal 5% betalen (3% verplicht en 2% extra), maar in 2006 10% (4% EU-verplicht en 6% extra). Deze extra-modulatie is in Engeland nodig om het Entry Level Scheme, de eerste uitgebreide fase van het nieuwe landbouw-milieuprogramma, te financieren. Eén van de belangrijkste oorzaken voor dit verschil is dat het nieuwe landbouw-milieuprogramma in Wales nog door de Europese Commissie moet worden goedgekeurd. De eerste intekening op dat nieuwe programma wordt niet verwacht voor de lente van 2006. In Schotland zijn de percentages vastgesteld op 6,5% voor 2005 (3% plus 3,5%) en op 8,5% voor 2006 (4% plus 4,5%), terwijl voor 2007 een percentage van ten minste 10 wordt verwacht. Leiders van de National Farmers’ Union in Wales, Schotland en Engeland hebben vanzelfsprekend verschillend gereageerd op de beslissingen. NFU Cymru (Gaelic voor Wales) heeft de beslissingen van de minister toegejuicht, al is men minder tevreden over het feit dat de minister voor het tarief in 2006 nog enige ruimte voor zichzelf heeft gelaten. De nationale NFU-voorzitter Tim Bennett zei in een reactie dat zijn organisatie tegen verschillende tarieven in het VK en in Europa is wegens effecten in termen van concurrentieverstoring. Hoewel hij zich kon voorstellen dat de boeren in Wales blij waren met het besluit van hun minister, is het daarmee ook zo dat boeren in Wales minder terug krijgen als het gaat om de verbetering van het landbouwmilieu. De Schotse NFU liet weten de discussie over tarieven van modulatie al lang niet meer het meest interessant te vinden, maar het veel belangrijker te achten dat het geld zo snel en zo goed mogelijk naar de boeren wordt teruggeploegd. In Schotland ging de meeste aandacht dan ook uit naar het zoveel mogelijk “value for money” krijgen van het modulatiegeld. Tegelijkertijd brak echter over de landbouw-milieusubsidies in het lopende programma een enorme rel uit in Wales, waar boeren plotsklaps midden in de looptijd van hun overeenkomst dreigen te worden geconfronteerd met flinke kortingen op hun landbouw-milieusubsidies. Het gaat om kortingen van gemiddeld 25%, die soms zelfs kunnen oplopen tot 35%. De kortingen worden verklaard met de mededeling dat voorkomen moet worden dat de overheid twee maal betaalt voor het verkleinen van de veestapel. De regering heeft gezegd dat de gekorte boeren gecompenseerd zullen worden via hun single farm payment. De boerenorganisaties, NFU Cymru, Farmer Union of Wales en de Country Land and Business Association, zijn echter woedend en hebben gedaan gekregen dat er geen nieuwe subsidierechten in het kader van het lopende landbouw-milieuprogramma worden vastgesteld in wettelijke regelingen dan na gedetailleerd overleg met de boerenorganisaties. De landbouworganisaties zijn bang dat dit de animo van boeren in Wales om in te schrijven op de landbouw-milieuregelingen niet zal bevorderen. Bovendien gaat, aldus deze organisaties, het argument van compensatie via de single farm payment plaats voor de meeste boeren niet op, aangezien zij voor 2002 hebben ingetekend en vóór dat tijdstip hun veestapel hebben verkleind.

10

Economische en handelsaangelegenheden

Denemarken: afzet biologische levensmiddelen In 2004 werd in Denemarken voor meer dan DKK 2 mld. aan biologische levensmiddelen verkocht, evenveel als in 2003. Er is echter wél een lichte verschuiving opgetreden tussen de categorieën. Meer dan de helft van de afzet betrof zuivelproducten, 16% betrof groente en fruit, 11% rijst, graan, brood e.d. en 7% betrof vlees. De groepen vlees, groente en fruit namen toe, terwijl de groepen zuivelproducten en graan en brood iets afnamen.

Frankrijk: Carrefour koploper op Turkse markt Met de overname van de participatie van Fiba Holdings in de supermarktketen Gima en de discounter Endi, wordt Carrefour (geconsolideerde jaaromzet 2003: ¤ 70 mld.) nu koploper van de supermarktketens in Turkije. Carrefour heeft in Turkije al twaalf hypermarkten, zeven supermarkten en 255 discountverkooppunten.

Spanje: droogte Hoewel de landbouworganisaties spreken over een schade van tussen de ¤ 820 mln. en ¤ 1,1 mrd., kan het ministerie van Landbouw nog geen definitief schadebedrag noemen. Men is de vele (soms tegenstrijdige) gegevens nog aan het verwerken. De droogte leidt in de meeste gewesten tot grote schade: Andalucía (granen, groenvoeders, zonnebloem, suikerbieten, rund- en schapenhouderij), Aragón (granen, groenvoeders, rund- en schapenhouderij), Castilla y León (granen, rund-, schapenen varkenshouderij), Castilla-La-Mancha (granen, groenvoeders, zonnebloem, runden schapenhouderij), Cataluña (granen), Extremadura (granen, groenvoeders, zonnebloem, rund-, schapen- en varkenshouderij en bijenhouderij), Madrid (granen, rund- en schapenhouderij) en Murcia (granen en geitenhouderij). Het ministerie van Landbouw heeft inmiddels een nieuw adviesorgaan in het leven geroepen: het Bureau der Droogte (la Oficina de la Sequía). Hierin zitten vertegenwoordigers van het ministerie, van de drie grote landbouworganisaties Asaja, Coag en UPA en van de confederatie van coöperaties CCAE. Ze zijn het helaas niet geheel eens. De organisaties en coöperaties willen dat direct maatregelen worden genomen om ervoor te zorgen dat het vee kan gaan weiden op land waar nog wat groeit, terwijl het ministerie hierover eerst overeenstemming met de gewesten wil bereiken. De minister heeft inmiddels met de gewesten gesproken over het verlenen van steun in de vorm van verlaging van de inkomstenbelasting en de onroerendgoedbelasting. Maar net als bij de vorstschade zal de steun voornamelijk worden gegeven aan de boeren die zich tegen nare weersomstandigheden verzekerd hebben. De laatste gegevens over de droogte: de winteroogst van tarwe zal zakken van 18,8 naar 14,9 ton en deze hoeveelheid kan verder dalen als het in de eerste twee weken van mei ook niet zou regenen. Volgens de landbouworganisaties zullen twee miljoen olijfbomen de komende vier jaar niets produceren. De boerenbond Asaja heeft de minister om de volgende maatregelen gevraagd: vooruitbetaling van de unieke steun, schorsing van de eis dat hectaresteun pas wordt gegeven wanneer de gewassen in bloei staan of korrels geven en door het leger gratis te

11

transporteren diervoeders. Ten slotte heeft de minister van Milieu gezegd dat er geen drinkwatertekort zal zijn. Wel riep zij de burgers op zuinig met water om te gaan.

Portugal: de grootste problemen Voor het uitvoeren van landbouw- en visserijprojecten is meestal een EU-subsidie beschikbaar. Deze wordt echter alleen gegeven als zowel de begunstigde als de overheid ook aan het project bijdragen. Maar de overheid kampt al vele maanden met een zo grote staatsschuld, dat zij haar aandeel niet meer kan betalen. Daardoor vinden nog nauwelijks investeringen plaats. Zo zijn er drie grote problemen: de droogte, de onmogelijkheid te investeren en algemene moedeloosheid. Om de boeren een hart onder de riem te steken heeft de Portugese president Sampaio een bezoek gebracht aan de grote landbouwbeurs Ovibeja. Hij omschreef de situatie als “verschrikkelijk” en riep allen, overheid en burgers, op om er samen voor te strijden de Portugese landbouw weer concurrerend te maken. Hij vroeg hen te investeren in onderzoek en onderwijs, de schouders er onder te zetten, samen te werken, joint ventures aan te gaan, de bureaucratie af te schaffen, enthousiast te worden en optimistisch te blijven. De minister van Landbouw wist kennelijk wat de president zou zeggen en had inmiddels het volgende beloofd: – Kredieten voor het slaan van bronnen en het aanvoeren van water voor de dieren. – Kredieten voor het kopen van diervoeders en – Inkomenssteun voor degenen waarvan de citrus- of aardappeloogst vernietigd is. De minister zei voorts dat droogte een structureel probleem is geworden en dat meer dan 60% van Portugal nu met ernstige of zelfs extreme droogte te kampen heeft. In de provincie Alentejo waren de voedergewassen niet opgekomen en het restant van de graanoogst zou voor diervoeding bestemd worden. In Algarve is de citrusoogst vernietigd, in het noorden de aardappeloogst. Enkele dagen later kwam ook premier Socrates op de beurs. Die toonde eveneens veel begrip, maar zei dat het nog te vroeg was om de noodtoestand uit te roepen.

Madeira: bananenexport groeit Productie en handel van de Madeirabanaan zijn de laatste jaren gegroeid, zowel in hoeveelheid als in waarde. Volgens het regionale secretariaat voor Milieu en Natuurlijke Hulpbronnen, is de export naar het vasteland in 2004 gestegen tot 17.311 ton. De opbrengst van de producenten is tussen 1999 en 2004 met 24% gestegen, van ¤ 8.302.512 naar ¤ 10.287.728.

Madeira: bloemenproductie gaat niet over rozen De productie en uitvoer van bloemen op het eiland Madeira bevinden zich in een kritieke situatie. Oorzaak hiervan zijn de concurrentie, de hoge productiekosten en vooral voornamelijk de transportkosten (via de lucht), die steeds hoger worden. In 2004 zijn de transportkosten naar het vasteland met 96% gestegen. Het internationale transport is slechts met 18-20% gestegen. Naast de concurrentie uit Nederland zijn er ‘nieuwe’ landen die zich hebben gericht op de productie en export van bloemen, waardoor prijsdaling optreedt, mede door de goedkope arbeid. Met uitzondering van de orchideeën van goede kwaliteit, zijn de overige bloemsoorten niet erg winstgevend. Gewerkt wordt aan een steeds betere kwaliteit en kwantiteit van bloemen, waarbij innovatie en modernisering een grote rol spelen. Een probleem blijft echter het gebrek aan financiële steun.

12

Argentinië: stijgende zuivelexport In 2004 bedroeg de totale Argentijnse zuivelexport US $ 525 mln. In 2003 was dat US $ 271 mln. In de jaren daarvoor schommelde het niveau steeds rond de US $ 300 mln. De eerste twee maanden van 2005 laten een stijging zien ten opzichte van dezelfde periode van 2004 van 52% in waarde en 34% in volume. Bij de belangrijkste producten is de situatie als volgt: melkpoeder: toename van 50% tot US $ 75 mln. kaas: toename met 122% tot US $ 20 mln. Argentinië exporteert naar 77 landen. De belangrijkste landen zijn Algerije, met 20% de grootste afnemer, Venezuela en Brazilië.

Brazilië: sterke groei handelsoverschot Het Braziliaanse handelsoverschot bedroeg de eerste vier maanden van dit jaar 10,6 mld. US $, een stijging van 16,7% ten opzichte van 2004. Dit is voornamelijk het gevolg van de enorme groei van de export, die niet minder dan 1,6 mld. US $ bedroeg. Dit komt neer op een stijging van 2,6%. Tegenover deze goede resultaten staat de teleurstellende export van soja met een exportwaarde van slechts US $ 2,3 mld. Een daling van 5%, die vooral veroorzaakt is omdat de prijzen op de wereldmarkt ongeveer 22% lager waren dan in dezelfde periode vorig jaar. Aanzienlijke groei ook in de export van vlees: US $ 2,2 mld., een stijging van 32,4%, ten opzichte van de eerste vier maanden van vorig jaar. Door de internationale ontwikkelingen op de energiemarkt is er ook een stijging van de afzet van ethanol met 68,3% tot 1,2 mld. US $. Opvallend was de stijging met 71% van de import van zuivelproducten tot US $ 41,7 mln.

Brazilië: hoge olieprijs goed voor alcohol en biodiesel Al meer dan een jaar geleden waarschuwde het Internationaal Energiebureau (IEA) voor de invloed van de hoge olieprijzen op de wereldeconomie. Bovendien blijft de consumptie van aardolieproducten stijgen. De prijs voor een vat olie stond deze week op US $ 54. Verdere prijsstijgingen (US $ 100?) worden niet uitgesloten. Dankzij het alcohol- en het biodieselprogramma is Brazilië vrijwel zelfvoorzienend in zijn energievoorziening. De prijsverschillen op de nationale markt ten opzichte van de wereldmarktprijs zijn ten gevolge daarvan al opgelopen tot 20 à 24%. Belangrijk is hierbij dat de brandstofprijs 5% uitmaakt van het inflatiecijfer en basisbehoeften als rijst en bonen slechts 1,25%. Lage inflatiecijfers zijn van levensbelang voor de huidige Braziliaanse arbeidersregering.

Verenigde Staten: nieuw onderzoek invoer garnalen De International Trade Commission (ITC) heeft eind april aangekondigd dat het een nieuw onderzoek zal instellen om te beoordelen of de (goedkope) invoer van bevroren garnalen uit India en Thailand ook na de tsunami in december 2004, de binnenlandse industrie nadelig beïnvloedt. In januari maakte de ITC bekend dat de binnenlandse garnalenindustrie schade lijdt als gevolg de invoer van garnalen tegen dumpprijzen uit China, Vietnam, Brazilië, Equador, India en Thailand. Sindsdien wordt een extra invoertarief geheven op deze producten. Het besluit van de ITC om deze zogenaamde “changes circumstances reviews” uit te voeren betekent dat de commissie van mening is dat er voldoende nieuwe omstandigheden zijn die een herziening rechtvaardigen. Indien de commissie op basis van het onderzoek tot de conclusie komt dat de beslissing van januari 2005 wordt bevestigd, blijft het verhoogde invoertarief bestaan. Komt de commissie tot een negatieve vaststelling, dan wordt het verhoogde invoertarief op garnalen uit India en/of Thailand ingetrokken. Via de Federal Register zal het tijdpad voor de nieuwe onderzoeken bekend worden gemaakt.

13

Vietnam: invoerquota zuivel verdwijnen Per 1 mei zijn de invoerquota voor onder meer zuivelproducten in Vietnam opgeheven. Voorheen werd over het invoerquotum een invoerbelasting van 20% geheven en over eventuele extra invoer nog eens een extra invoerbelasting van 10% geheven. Met de opheffing van de quota wordt nu over alle invoer 20% invoerbelasting geheven. De wijziging van het invoerregime is onderdeel van Vietnam’s voorbereiding tot toetreding tot de WTO.

14

Agro-industrie

Duitsland: Rewe gaat biologisch De Keulse retailer Rewe wil met een eigen bio-supermarktketen de snel groeiende markt voor natuurvoeding op. Onlangs opende Rewe in Düsseldorf het eerste filiaal van de nieuwe keten, Vierlinden genaamd. Dit jaar zullen er nog twee filialen volgen. Het doel is in 2008 circa 20 Vierlinden-winkels te laten draaien, met een assortiment dat bestaat uit zo’n 8.000 bio-producten. De handelsgigant (omzet: ¤ 30,4 mld. per jaar) betreedt daarmee nog onontgonnen terrein. Hoewel Rewe al sinds 1988 in meer dan 3.000 supermarkten bio-producten onder de merknaam Füllhorn aanbiedt, heeft het concern nog nergens een filiaal waarin uitsluitend dergelijke artikelen worden verkocht. Ook concurrenten als de Tengelmann-Gruppe, Edeka of Spar beperken zich tot dit moment tot het aanvullen van het traditionele assortiment met een aantal biologische producten. Toch zijn het afgelopen jaar de omzetten van biologische levensmiddelen in Duitsland ondanks de consumptiemalaise met meer dan 10% tot ¤ 3,5 mld. gestegen. De eerste drie maanden van 2005 lag de stijging zelfs boven de 15%. Op dit moment zijn er circa 250 grotere gespecialiseerde bio-supermarkten in Duitsland. De stap van Rewe met zijn uitgekiende logistieke systemen en inkoopinvloed, zou de situatie op de bio-markt wezenlijk kunnen veranderen.

Duitsland: Edeka neemt Spar en Netto over Edeka, het grootste levensmiddelenconcern van Duitsland, neemt Spar en zijn vroegere discounter Netto over. Op dit moment ligt de overeenkomst voor de overname bij het bondskartelambt. De officiële goedkeuring voor de overname wordt pas in de zomermaanden verwacht. De Edeka Groep behoort tot de toonaangevende levensmiddelenhandelaren in Europa. Het afgelopen jaar behaalde zij een omzet van ¤ 31,35 mld. Spar verwacht voor 2005 een omzet van rond de ¤ 2,7 mld. Met de overname zal de omzet van de Edeka Groep stijgen tot rond de ¤ 34 mld. Kenners verwachten dat de overname een verregaande aanscherping van de leveringsvoorwaarden tot gevolg zal hebben.

Ierland: stimulans export voedingsmiddelen De vergroting van de export van voedingsmiddelen is één van de drie strategische doelen op exportgebied van Entreprise Ireland, de organisatie in Ierland die niet alleen de export moet bevorderen, maar ook verantwoordelijk is voor de acquisitie van buitenlandse investeringen in Ierland. Dit staat in het nieuwe meerjarenplan van Enterprise Ireland. Op dit moment bedragen de agrarische exporten van Ierland ongeveer ¤ 7 mld., waarvan het onderdeel voedingsmiddelen ¤ 600 mln. is. Het laatste onderdeel is echter snel gegroeid vanaf een betrekkelijk gering niveau vijf jaar geleden. De vergroting van de export van voedingsmiddelen past goed in een strategie waarin kernbegrippen zijn: het ombouwen van het Ierse bedrijfsleven naar een sector die kennisintensief is en veel toegevoegde waarde schept. De vergroting van de voedingsmiddelenexport valt in de meer algemene doelstelling van het vergroten van de waarde van de Ierse export de komende drie jaar met ¤ 3 mld.

15

Ierland: concentratie bottelarijactiviteiten Coca-Cola Coca Cola gaat zijn bottelarij- en logistieke activiteiten in Ierland concentreren in Noord-Ierland, in het graafschap Antrim (de streek ten noorden van Belfast), met een investering van ¤ 80 mln. Deze concentratie van activiteiten gaat gepaard met het verlies van 290 banen. Pijnlijk genoeg in verschillende opzichten komt het banenverlies geheel voor rekening van Ierland (namelijk Dublin en een plaats in het graafschap Louth, net ten zuiden van de grens met Noord-Ierland). De nieuwe fabriek zal over ongeveer anderhalf jaar klaar zijn. Het verlies van meer dan 100 banen in het uiterste noorden van Ierland is daar erg slecht gevallen, gezien het feit dat deze regio aan de grens met Noord-Ierland niet echt gezegend is met een overmaat aan werkgelegenheid.

Verenigd Koninkrijk: rivaliserend bod Allied Domecq De Amerikaanse wijngroep Constellation Brands (’s werelds grootste wijnverkopers) komt naar alle waarschijnlijkheid samen met de Amerikaanse fabrikant Brown Forman (Jack Daniels) en twee investeringsmaatschappijen, met een rivaliserend bod op het Britse drankenbedrijf Allied Domecq. Het consortium heeft Allied Domecq benaderd, maar nog geen formeel bod gedaan. Zoals bekend heeft Pernod Ricard samen met de Amerikaanse partner Fortune Brands een bod van ongeveer £ 7,4 mld. (een kleine ¤ 11 mld.) uitgebracht op het bedrijf en zullen beide bedrijven de merken onder elkaar verdelen. Allied Domecq heeft dit bod tegenover de aandeelhouders als aanvaardbaar omschreven. De zich ontwikkelende overnamestrijd gaat in wezen om de Amerikaanse markt, waar de grote drankenbedrijven met elkaar in een felle concurrentiestrijd zijn verwikkeld om de nodige graantjes mee te pikken van de stijgende omzetten aldaar. Tegelijkertijd wordt de Europese markt relatief minder interessant wegens een dalende consumptie van bier en sterke drank.

Verenigd Koninkrijk: debat over belasting op kauwgum De gemeenteraad van Liverpool heeft in navolging van de Londense deelgemeente Westminster (het centrum van Londen) voorgesteld een belasting van 1 pence (1,4 eurocent) op elk pakje kauwgum te gaan heffen om daarmee het verwijderen van kauwgumafval van straat te bekostigen. Met het vooruitzicht van de viering in 2008 van de status van Europese culturele hoofdstad wil deze gemeente er op zijn Paasbest uitzien en niet werkloos blijven toezien hoe de straten in de stad verder worden bevuild met moeilijk te verwijderen kauwgumafval. Ter plekke te betalen boetes van wel £ 50 voor het op straat gooien van kauwgum (zoals in Leicester) lijkt nog steeds een onvoldoende afschrikwekkende werking te hebben. Liverpool gaat bij de regering pleiten voor een belasting op elk pakje kauwgum en hoopt en verwacht in deze campagne vele gemeenten aan zijn zijde te vinden. Op dit moment geven gemeenten in het VK ongeveer £ 150 mln. per jaar (¤ 220 mln.) uit aan het verwijderen van kauwgumafval van straat (de omzet van de Britse kauwgumindustrie wordt geschat op £ 300 mln., ofwel ¤ 440 mln. per jaar). Volgens becijferingen is de gemiddelde prijs van een stukje kauwgum 3 pence (4,5 eurocent), maar kost de verwijdering van een eenmaal op straat gegooid stukje kauwgum gemiddeld 10 pence (14,5 eurocent). Vanzelfsprekend is de kauwgumsector onmiddellijk in het geweer gekomen. Een woordvoerder van de Biscuit, Cake, Chocolate and Confectionary Association (de belangenorganisatie van de zoetwarenindustrie) onderstreepte dat de sector samen met de regering aan het werk is (in de Chewing Gum Action Group) om het probleem bij de wortels aan te pakken, namelijk het voorkomen van het weggooien van kauwgum op straat. Er komt dan ook dit jaar een campagne om kauwgumvervuiling tegen te gaan. Ook in Londen zijn op gemeentelijk niveau op dit moment de rapen meer dan gaar over dit onderwerp. Tijdens een bijeenkomst, georganiseerd door de Londense deelgemeente Westminster waaraan ook zustergemeenten Edinburgh, Belfast, Cardiff en zelfs het Ierse Dublin deelnamen, was één van de centrale boodschappen dat het toch mogelijk moet zijn een kauwgum te ontwikkelen

16

die biologisch afbreekbaar is. Volgens Wrigley, één van de grotere kauwgumfabrikanten in het VK, heeft onderzoek met een totale kostenpost van £ 5 mln. (¤ 7,4 mln.) uitgewezen dat de ontwikkeling van biologisch afbreekbare kauwgum nog ver verwijderd is. De jaarlijkse kosten in Londen van kauwgumverwijdering worden geschat op £ 4 mln. (¤ 5,4 mln.).

Verenigd Koninkrijk: campagne krijgt groen licht van Tesco Supermarktketen Tesco heeft alsnog, na lang en intensief overleg met de promotieorganisaties voor Brits rund- en lamsvlees, het groene licht gegeven voor medewerking aan de ¤ 18 mln. (¤ 26 mln.) vergende campagne voor de bevordering van de afzet in het VK van Brits lams- en rundvlees. Het is een campagne die vergelijkbaar is met de campagne van de zusterorganisatie voor de bevordering van de afzet van Brits varkensvlees en maakt in dat kader gebruik van een eigen logo (Quality Standard Mark). Tesco vond echter dat weer een logo erbij geen toegevoegde waarde had en de consument alleen maar verder in verwarring zou brengen. Het winkelbedrijf zal in ongeveer 100 van zijn winkels ook de begeleidende televisiereclame op schermen laten zien.

Japan: dranken met biersmaak Aan de vooravond van de zomer, het bierseizoen bij uitstek, brengen de vier grote bierbrouwers in Japan nieuwe, zogeheten ‘derde categorie bieren’ op de markt. Dit zijn dranken met een bierachtige smaak, die door hun lage moutpercentage door de Wet op de Accijnzen niet als bier worden aangemerkt en dientengevolge minder hoog belast zijn. De toenemende vergrijzing in Japan in combinatie met een verminderende bierconsumptie onder Japanse jongeren nopen de bierproducenten tot het ontwikkelen van nieuwe en bij voorkeur scherp geprijsde producten. Het gebruik van peulvruchten geeft deze bierachtige dranken een aparte smaak en appelleert tevens aan het gezondheidsbewustzijn van vooral jongeren en vrouwen. Door het extreem lage moutpercentage (in een enkel geval is het zelfs 0%) is een 350 ml blikje stukken goedkoper dan gewoon bier en is er ook een aanzienlijk verschil met het happoshu, bier met een moutpercentage tot 25%. Naar verwachting zal de nieuwe categorie bieren het weliswaar goed doen, maar zal de populariteit uiteindelijk ten koste gaan van de meer traditionele bieren en de low-malt bieren, waarvan de verkoop verder zal teruglopen. Omdat de lagere prijs van de nieuwe bierachtige dranken het gevolg is van de koppeling van de belasting aan het moutpercentage op grond van de huidige wetgeving, kunnen de bierproducenten verdere problemen verwachten als het accijnsstelsel op de schop gaat. Na het initiële succes in de afgelopen jaren van de low-malt bieren, waardoor de accijnsinkomsten ver terugliepen, lijkt het ministerie van Financiën haar zinnen op een grondige wijziging van het stelsel in 2006 te hebben gezet. Mogelijk worden dan nieuwe belastingcategorieën ingevoerd, die nog enkel gekoppeld zijn aan het percentage alcohol.

17

Akker- en tuinbouw

Frankrijk: Franse fruitcoöperatie in Tunesië De fruitcoöperatie Chanabel, gevestigd in de regio Isère (Alpen), heeft zich als eerste Franse onderneming al in 2001 in Tunesië gevestigd. De doelstelling is om zomerfruit te produceren als aanvulling op het Franse productieseizoen. Chanabel zet nu voor het eerst Tunesische abrikozen af op de Franse markt. Volgens Chanabel wordt het steeds moeilijker om bepaalde fruitsoorten in het noordelijke Rhônedal te produceren als gevolg van te late rijping en de toenemende problemen met het Sharka-virus. Bovendien ontbreekt het de Franse fruitsector aan dynamiek, aldus Chanabel. Chanabel heeft, in het kader van een Frans-Tunesisch partnership kunnen profiteren van de ondersteuning van het Tunesische agentschap voor de promotie van landbouwproducten (APIA), die fiscale en financiële steunmaatregelen toekent aan buitenlandse investeerders. Tunesië heeft hoge ambities op het vlak van de export van fruit. Chanabel is voorts in Tunesië een eigen bedrijf gestart voor de productie van uitgangsmateriaal, daar Tunesië een importverbod voor geworteld plantgoed hanteert.

Frankrijk: balans oogstverzekeringen Het in 2005 ingevoerde oogstverzekeringssysteem, dat minister van Landbouw Bussereau in 2005 financieel steunt, heeft tot op heden geleid tot 4.000 contracten in 7 weken tijd bij Pacifia, een dochter van Crédit Agricole. Het merendeel van de contracten wordt afgesloten in de akkerbouwsector, gevolgd door de fruitteeltsector en de wijnbouw. Pacifia overweegt nu verzekeringen voor veehouders in te voeren gericht op voedergewassen en wil verder nadenken over een echte inkomensverzekering. De oogstverzekering bij Pacifia is gebaseerd op de gemiddelde referentieopbrengst van de boer over een periode van de laatste drie jaar. De tweede verzekeraar, Groupama, is eind maart gestart. Groupama biedt deze aanvulling aan op de hagelverzekering, waarin twaalf aan klimaat gelieerde risico's zijn opgenomen. Groupama zegt deze nieuwe vorm te hebben aangeboden aan 70.000 agrarische bedrijven die al een hagelverzekering hebben. Groupama is in 2001 met landbouwverzekeringen begonnen. Eind 2004 telde de verzekeraar al 200.000 contracten; het aantal contracten zou snel stijgen. Het is de bedoeling om in 2010 een marktaandeel van 30% te behalen.

Hongarije: suikeroverschot De Hongaarse suikerprijzen zijn ingezakt. Dit zou te wijten zijn aan suikeraanvoer uit Polen (illegale voorraden bij toetreding) en Servië (de rechtenvrije import van Balkansuiker verloopt via Hongarije). De import in 2003 was 50.000 ton, in 2004 80.000 ton. Daarbij komt dat de Hongaarse suikerproductie (in 2004 500.000 ton) aanzienlijk hoger is dan het verbruik (240-250.000 ton). Het Hongaarse quotum is 400.000 ton. De drie Hongaarse suikerfabrieken zullen naar verwachting minder hectaren gaan contracteren, terwijl er mogelijk ook lagere prijzen zullen worden uitbetaald. Voor isoglucose is er geen afzetprobleem, gezien de vaste contracten met de verwerkers.

18

Spanje: boosheid over Nederlandse uien De Boerenbond van het gewest Valencia heeft het Spaanse ministerie gevraagd te bevorderen dat de Europese Commissie een onderzoek uitvoert naar de invoer van “goedkope uien uit Nederland”. Deze zouden worden ingevoerd voor 7 cent per kilo en daardoor zou de verkoopprijs af-boerderij in Spanje gedaald zijn tot 3 ct/kg. De bond wil dat Nederland veroordeeld wordt wegens oneerlijke concurrentie. Zij wil kennelijk niet weten dat de prijs in Nederland rond de 4 ct/kg ligt. Overigens wil de bond ook actie tegen de winkelketens waar uien worden verkocht voor 40 tot 90 ct/kg.

19

Veehouderij en zuivel

Frankrijk: breuk in zuivelsyndicalisme De interprofessionele organisatie voor de zuivel, CNIEL, waarin melkveehouders en de coöperatieve en particuliere zuivelindustrie evenredig vertegenwoordigd zijn, krijgt het hard te verduren. Het CNIEL wordt ervan beschuldigd onvoldoende op te komen voor de belangen van de melkveehouders, in het bijzonder voor het behoud van de inkomens. De onvrede heeft geleid tot de oprichting van een nieuwe organisatie van melkveehouders, de OPL, aangesloten bij de dissidente boerenbond, Coordination Rurale (extreem rechts). De OPL wil toetreden tot het CNIEL om de primaire sector meer gewicht te geven en extra druk uit te oefenen tegen verdere prijsdaling. Aan die verdere prijsdaling wordt de FNPL, de belangenorganisatie van de grootste boerenbond FNSEA, 'medeplichtig' gevonden. Het moment om een nieuwe belangenorganisatie op te richten lijkt verband te houden met het ontwerp van de nieuwe Oriëntatiewet voor de landbouw, dat mogelijkheden schept voor de vertegenwoordiging van minderheidsbonden in de 'interprofessions'. De huidige onderhandelingen over de vaststelling van een 'nationale richtprijs' voor de melkprijs lijken in een impasse te geraken. De primaire sector voelt zich door de zuivelindustrie in het nauw gedreven. In de CNIEL zijn de melkveehouders vertegenwoordigd door de FNPL. Deze organisatie dreigt, als de industrie niet snel met een aanvaardbaar akkoord komt, een interne consultatie te houden. De WestFranse regionale afdeling heeft laten weten een prijsdaling boven de ¤ 4,36/1.000 liter melk voor de maand april niet te accepteren. De OPL is voorstander van een basisprijs van ¤ 0,37/liter. De OPL verklaart 'open te staan voor een gemeenschappelijke aanpak' met de FNPL.

Frankrijk: verkoop Italiaanse kaasdivisie Het Franse kaasconcern BEL (geconsolideerde jaaromzet in 2003: ¤ 2,1 mld., waarvan 66,7% buiten Frankrijk en nummer 4 van de top-tien van Franse zuivelconcerns) verkoopt zijn divisie zachte kaassoorten met het merk Cedemartori (¤ 30 mln.) aan Lactalis (geconsolideerde jaaromzet: ¤ 5,7 mld., waarvan 40% buiten Frankrijk en 1 in de Franse top-tien). BEL legt zich sinds 2002 toe op versterking van zijn internationale merknamen en trekt zich geleidelijk aan terug uit het zachte kaas-marktsegment. Lactalis daarentegen wil zijn marktpositie in Italië (nr. 2) versterken, met name in het segment van kaas met een beschermde oorsprongsaanduiding (Gorgonzola en Taleggio). Met de overname van Cedemartori beschikt Lactalis over zeven productie-eenheden in Italië.

Hongarije: sterke groei import levende varkens uit Nederland Er worden nu per week 5 tot 12.000 levende varkens uit Nederland geïmporteerd. Volgens het Hongaarse LEI worden er op dit moment 15-20.000 varkens per week minder voor de slacht aangeboden dan in dezelfde periode vorig jaar. Het aantal varkens dat op de markt komt is het afgelopen jaar gedaald met 17%. Hongarije heeft een varkensstapel van ca. 350.000 zeugen en ca. 5,6 miljoen mestvarkens. De verwerkers (in Hongarije zijn slachterij en uitsnijderij doorgaans gecombineerd) kampen dus met tekorten. De varkensprijs is nu ca. ¤ 1 per kg levend gewicht.

20

Hongarije: melkproductie daalt, zuiveldetailhandelsomzet stijgt aanzienlijk De Hongaarse zuivelindustrie heeft in 2004 1,55 miljard liter melk verwerkt. De schatting voor 2005 is 1,3 miljard liter. Het quotum bedraagt 2 miljard liter, ofwel 1,9 miljard kg. Er wordt ook nog een flinke hoeveelheid boerenmelk direct aan de consument verkocht, meestal door boeren wier productie te klein is om te worden opgehaald. In 2004 is het aantal runderen met 2% gedaald. De gemiddelde melkprijs is 67 HUF (¤ 0,27) per liter, terwijl de kostprijs op 72-75 HUF zou liggen (ruim 2 eurocent hoger). De industrie wil de prijs bovendien nog met 2-3 HUF verlagen, terwijl de de betalingstermijn inmiddels is opgelopen tot 90 dagen. De prijs bij huisverkoop is ca. 120 HUF (¤ 0,48) per liter. Volgens AC Nielsen is de zuiveldetailhandelsomzet in 2004 ten opzichte van 2003 echter met 20% gestegen tot ruim 130 mld. HUF (¤ 520 mln.). De kaasconsumptie is in 2004 gestegen met 25% tot 50.000 ton. Zuiveldesserts groeiden met 20%. Yoghurt, kwark en zure room met 10%. Deze trend lijkt zich dit jaar te gaan doorzetten. In januari/februari groeide de afzet van zuiveldesserts met 24% en van kaas met 14% ten opzichte van dezelfde periode van 2004.

Spanje: gevolgen herstructurering zuivelsector Doordat de overheid in het kader van de herstructurering van de zuivelsector een verbod heeft ingesteld op de particuliere handel in melkquota, zijn de particuliere quota eigenlijk niets meer waard. De Spaanse Federatie van Melkveehouders (PROLEC) heeft de totale waardedaling berekend op ¤ 3,026 mld. Een groot probleem is verder dat de banken en andere kredietinstellingen de hoogte van hun leningen mede afhankelijk stellen van de waarde van het quotum. En omdat deze waarde soms tot 60% van het bedrijfskapitaal oploopt, is een groot aantal melkveehouders plotseling niet meer kredietwaardig. Dat betekent dat zij geen nieuwe leningen voor investeringen meer kunnen krijgen. Een groot aantal melkveehouders heeft – omdat het ministerie de maatregel tevoren aankondigde – nog snel vóór 8 april quota gekocht of verkocht. In totaal werd 270.000 ton omgezet, voor een gemiddelde prijs van iets meer dan 60 ct/kg. De meeste handel vond plaats in Galicia (90.000 ton), gevolgd door Castilla y Léon en Extremadura met elk 35.000 ton. Voor een snelle herstructurering was het ministerie van Landbouw bereid om quota te kopen voor 50 ct en deze voor 25 ct te verkopen. Inmiddels heeft het ministerie de koopprijs verhoogd: – 50 ct voor stoppers jonger dan 56 jaar, – 55 ct voor stoppende melkveehouders tussen de 56 en 60 jaar, – 60 ct voor stoppers tussen de 60 en 64 jaar en – 70 cent voor de nog ouderen. Bij de verkoop aan begunstigden zal het ministerie de volgende prioriteit hanteren: – 45% van de nationale reserve is bestemd voor melkveehouders die een lager quotum hebben dan 177.000 kg, – 25% van de reserve is bestemd voor bedrijven tussen de 177.000 en 250.000 kg en – 35% is bestemd voor de bedrijven met meer dan 250.000 kg.

Spanje: mogelijk actie tegen invoer Franse melk De voorzitter van de Bond van Kleine Boeren (UPA) heeft acties aangekondigd tegen kopers van Franse melk. Volgens hem wordt meer dan 10 miljoen liter per maand ingevoerd. Daardoor dalen de melkprijzen en verdwijnen de Spaanse melkveehouders. Hij wees erop dat het afgelopen jaar 5.000 melkveehouders zijn gestopt, zodat er nu nog 33.914 over zijn. Maar in feite is een groot deel van deze daling vooral een gevolg van opkoopregelingen waaraan oudere boeren meedoen.

21

Brazilië: export melkpoeder naar Mexico Na twee jaar intensief onderhandelen is Brazilië erin geslaagd de Mexicaanse grens te openen voor Braziliaans melkpoeder. In ruil daarvoor eisten de Mexicanen opening van de Braziliaanse markt voor Mexicaanse eieren, maar de vondst van een geval van Vogelgriep (AI) in Mexico heeft dat voorlopig onmogelijk gemaakt. Aan Mexicaanse zijde was het belangrijkste bezwaar tegen de Braziliaanse zuivelimport de aanwezigheid van Mond- en klauwzeer. Brazilië kent inmiddels al 15, door de OIE erkende, deelstaten die daarvan vrij zijn. Mexico is met een import in 2004 van 260.000 ton melkpoeder, 90.000 ton kaas en 40.000 ton boter een interessante markt voor Brazilië. De Braziliaanse melkexport bedroeg in 2004 US $ 95 mln. en ging naar meer dan 55 landen. De eerste drie maanden van dit jaar bedroeg de export al meer dan US $ 16 mln.

22

Visserij en aquacultuur

Ierland: beslissing over quota wilde zalm De staatssecretaris voor Visserijen, Pat The Cope Callagher, heeft besloten voor het jaar 2005 een quotum van 139.000 stuks wilde zalm vast te stellen. Daarvan moeten zowel de commerciële visvangst als de sportvisserij gebruik maken. Hij volgt daarmee min of meer het advies van de National Salmon Commission, het adviesorgaan van de regering over zalmaangelegenheden. Oppositiepartijen Fine Gael, Labour en de Green Party hebben de beslissing van de bewindsman bekritiseerd als te ruim in relatie tot de omvang van de bestanden Atlantische zalm. Zij beschuldigen de bewindsman ervan dat onder zijn toeziend oog deze bestanden te grave worden gedragen. De staatssecretaris zet Ierland internationaal te kijk. Wanneer de staatssecretaris het wetenschappelijk advies had gevolgd, zou dat betekend hebben dat het quotum meer dan 30% lager had moeten worden vastgesteld (op 97.000 stuks). De staatssecretaris wilde dat niet voor zijn rekening nemen, daar tegelijkertijd de basis waarop het wetenschappelijk advies was gegrond dit jaar flink is gewijzigd. De staatssecretaris heeft echter zijn betrokkenheid bij een duurzame exploitatie van het zalmbestand onderstreept en gezegd dat het quotum in 2007 geheel in lijn zal zijn met het wetenschappelijk advies.

Spanje: vangst in Marokko mogelijk Nadat het Spaanse visserijonderzoeksvaartuig Visconde da Eza ontdekte dat de visbestanden in Marokkaanse wateren behoorlijk op peil waren, zeker in gebieden waar sinds 1999 geen vissers meer kwamen, heeft Spanje de Europese Commissie gezegd dat het tijd wordt weer met Marokko te gaan onderhandelen. Het onderzoeksvaartuig zal in december 2005 en december 2006 nieuw onderzoek in de Marokkaanse wateren verrichten.

Spanje: verzet tegen uitbreiding nationale visserijzones Vanzelfsprekend heeft ook Spanje zich gekeerd tegen het voorstel van Canada en Chili om kuststaten de visserijcontrole te geven over een groter gebied dan de huidige 200-mijlszone. Volgens Spanje zullen daardoor 91 Spaanse schepen niets meer kunnen vangen (31 bij Canada en 60 bij Chili), terwijl ze nu jaarlijks 25.800 ton vis uit deze - nu nog - vrije wateren halen. Spanje is van mening dat het de Canadezen niet gaat om het beschermen van visbestanden, maar alleen om het weren van Spaanse en Portugese vissers.

Spanje: samenwerking Galicia en Mauritius Teneinde de samenwerking op visserijgebied tussen het gewest Galicia en Mauritius te versterken is een Mauritiaanse visserijdelegatie in Galicia op bezoek geweest. Gesproken werd over hulp bij de modernisering van haar vloot en het aangaan van joint ventures.

23

Spanje: samenwerking met Indonesië De Indonesische minister van Visserij, de heer Numberi, is in Galicia op bezoek geweest. Hij bewaart goede herinneringen aan het gewest, omdat hij ooit schipbreuk in de golf van Biskaje leed en toen door de reddingsbrigades van Galicia werd gered. Inmiddels bestaat er een goede samenwerking tussen het gewest en Indonesië, waarbij vissers uit Galicia in joint venture in Indonesische wateren mogen vissen, vooral op tonijn. Numberi deelde mee dat zijn land open staat voor alle Spaanse vissers die in joint venture-verband willen vissen. Hij ziet veel vangstmogelijkheden, omdat het totale vangstbestand in Indonesië volgens hem ligt op 6,5 miljoen ton, waarvan er nu slechts 5,2 miljoen ton wordt gevangen. Als grootste probleem in Indonesië noemde hij de illegale visserij door Chinese, Thaise en Filippijnse schepen, maar hij hoopt dat dit binnenkort dankzij satellietcontrole kan worden uitgebannen.

Spanje: problemen met Angola De minister voor Visserij heeft de Europese Commissie gevraagd te zorgen voor een vorm van compensatie voor de 43 schepen die – na het verbreken van het visserijakkoord met Angola – niet meer kunnen vissen. De minister hoopt dat deze schepen elders kunnen worden ingezet.

Spanje: vliegveld voor visproducten Op het vliegveld bij Vigo zal een aparte landingsplaats worden gebouwd voor het in- en uitvliegen van vis en visproducten. Galicia is er blij mee, omdat dit de positie versterkt van haar vissers die in derde landen in joint ventures vissen. Zij kunnen de derde landen nu het voordeel bieden de producten snel tegen een goede Spaanse prijs te verkopen.

Spanje: begin verbod op bordentrawl De staatssecretaris voor Visserij heeft nu ook in Brussel meegedeeld dat Spanje bereid is om een verbod in te stellen op de bordentrawlmethode. Dt zal echter alleen gebeuren als wetenschappelijk bewezen is dat deze methode in bepaalde gebieden tot grote schade zou leiden. De ecologische organisaties zijn niet echt tevreden, maar vinden wel dat Spanje een eerste stap in de goede richting heeft gezet.

Spanje: opmars aquacultuur De laatste gegevens van het ministerie van Landbouw zijn de volgende (in tonnen): productie in zee: 283.895 productie in binnenwateren: 33.391

productie per soort en gewest (in ton) productie mosselen: productie oesters: productie forel: productie goudbrasem productie zeebaars: productie tarbot: productie tonijn:

hoeveelheid 250.156 3.116 33.113 12.783 4.117 3.821 3.634

Gewestelijk aandeel Galicia 99% Galicia 27% Andalucía 35% Andalucía 39% Galicia 80% Murcia 95% Galicia 70%

De aquacultuurorganisaties gaan er vanuit dat de productie binnen tien jaar verdubbeld zal zijn en dat zij zich ook zal uitbreiden tot ombervis, tong, zeebrasem en inktvis. Een zwak punt is echter dat een aantal soorten vleeseters zijn en dat 4 kg vismeel nodig is om een vis 1 kilo te doen groeien. De ecologisten zijn bevreesd voor zeevervuiling door deze intensieve kweekmethode en zijn verder bang dat

24

overal ondermaatse vis zal worden gevangen om – na verwerking tot vismeel – te dienen als voer voor de kweekvis.

Verenigd Koninkrijk: grootste visfraudezaak Schotland In de grootste visserijfraudezaak tot nu toe in Schotland (en daarmee naar verwachting ook in heel het Verenigd Koninkrijk) heeft de rechter twee eigenaren van de grootste pelagische trawler van Schotland (de op de Shetland-eilanden gestationeerde 76 meter lange LK 429 Altaire) bestraft met het terugbetalen van de opbrengst van de fraude, te weten £ 3,4 mln. (ongeveer ¤ 5 mln.) plus rente. Op al hun bezittingen is beslag gelegd in verband met de voortzetting van de rechtszaak, al kan de LK 429 wel blijven vissen. De eigenaren kunnen worden veroordeeld tot een boete tot onbeperkte hoogte, omdat wegens de omvang van de zaak de wettelijke boetelimiet van £ 50.000 (ongeveer ¤ 73.000) terzijde is geschoven. Beide mannen hebben toegegeven tussen maart 2000 en de lente van 2002 in Denemarken meer dan 7.500 ton makreel en haring illegaal te hebben aangeland en met het oog daarop logboeken te hebben vervalst. De zaak kwam aan het licht nadat ambtenaren van de Scottish Fisheries Protection Agency (de Schotse visserij-AID) en lokale politiemannen in de zomer van 2002 de rederij van de Altaire in de (visserij)’hoofdstad’ van de Shetland-eilanden Lerwick binnenvielen en daar op het schip betrekking hebbende documenten in beslag namen. Beide mannen brachten in 20 aanlandingen 17.085 ton makreel in Denemarken aan land en gaven daarvan 10.031 ton op aan de SFPA. Ook brachten zij 1.012 ton haring aan land, waarvan 469 ton werd opgegeven. De Shetland-eilanden hebben 42.000 ton van de Britse makreelquota en 13.000 ton van de Britse haringquota. Het hoofd van de SFPA, Paul du Vivier, toonde zich verheugd over de uitkomsten van de rechtszaak tot nu toe: “Deze aanlandingen betekenen diefstal van de collega-vissers die zich wel aan de regels houden”. De nieuwe directeur van de Scottish Fishermen’s Federation, ex-marineofficier Bertie Armstrong, veroordeelde – net in deinst - de praktijken van beide mannen. Naar zijn zeggen ondermijnt dit de pro-actieve houding van de pelagische visserijsector om samen met de regering de toekomst van de sector uit te stippelen. Bovendien is het niet erg collegiaal tegenover vissers die wel binnen de grenzen van de wet opereren. De (voorlopige) uitkomst in deze zaak komt de Schotse regering erg gelegen, nu een groep vishandelaren uit het noordoosten van Schotland, verenigd in de Fish Trade Equal Opportunities Group, de Schotse regering voor de rechter wil slepen, omdat de regering niet hard genoeg zou optreden tegen illegale aanlandingen van vis. De vishandelaren voelen zich daardoor ernstig in hun broodwinning aangetast. Volgens hen zou er jaarlijks voor £ 80 mln. (ruim ¤ 117 mln.) aan illegale vis worden aangeland in Schotland. Voor de rest van het VK wordt de waarde van de illegale aanlandingen door anonieme bronnen in het bedrijfsleven geschat op nog eens £ 20 mln. (een kleine ¤ 30 mln.). De kans dat in welk Brits restaurant dan ook een illegaal aangelande vis wordt gegeten is volgens de zoëven genoemde bronnen “fifty-fifty”. Ross Finnie, de Schotse visserijminister, zit erg met deze zaak in zijn maag en greep de voorlopige uitkomsten van de rechtszaak dan ook aan om nog eens te zeggen hoe “buitengewoon serieus” de SFPA de handhaving van de visserijregelgeving neemt. Naar zijn zeggen gaat het bij illegale aanlandingen niet om “een misdaad zonder slachtoffers”, daar visserijmogelijkheden worden ontnomen aan eerlijke vissers die zich aan de regels houden. In een poging illegale aanlandingen en handel te beperken leggen nieuwe regels, die in september 2005 ingaan, registratieverplichtingen op aan kopers en verkopers van vis.

Verenigd Koninkrijk: visverwerkende bedrijven op Shetland Het naar eigen zeggen grootste Europese pelagische visverwerkende bedrijf Shetland Catch (170 werknemers) in Lerwick op de Shetland-eilanden, is bijzonder boos op de medewerking die een concurrent, Fresh Catch, van het gemeentebestuur van de Shetland-eilanden krijgt voor de vestiging van een visverwerkend bedrijf op ongeveer zes kilometer afstand van de vestiging van Shetland Catch. Het gaat hier

25

om een investering van naar schatting £ 18 mln. (¤ 26 mln.). In het nieuwe bedrijf zou werk zijn voor 100 tot 120 mensen. Het nieuwe bedrijf zou aan het einde van 2006 opengaan. Op het betreffende deel van de Shetland-eilanden zijn in de afgelopen periode ongeveer 140 arbeidsplaatsen teloor gegaan als gevolg van een achteruitgang in de zalmkweeksector. Het bedrijf krijgt van het gemeentebestuur medewerking bij het verkrijgen van subsidies uit de visserijstructuurfondsen (een bedrag van ongeveer £ 900.000, ofwel ¤ 1,4 mln.) en aan te brengen verbeteringen in de haven. Fresh Catch is een in Petershead gevestigd bedrijf. Volgens een woordvoerder van de gemeente was wel rekening gehouden met dit soort kritiek, maar zou de kritiek op de gemeente veel harder zijn geweest wanneer een mogelijkheid voor vergroting van werkgelegenheid op deze eilanden niet was benut. Volgens deze woordvoerder krijgt Fresh Catch geen andere medewerking dan Shetland Catch zou hebben gehad of kan krijgen. Door het aantrekken van dit bedrijf zouden de Shetlandeilanden wel eens het centrum van de verwerking van pelagische vis kunnen worden. De directeur van Shetland Catch heeft de stelling van de gemeente en de regionale ontwikkelingsmaatschappij, dat er genoeg vis te verwerken is voor twee verwerkingsbedrijven ronduit van de hand gewezen: “Ik denk niet dat er voldoende vis rondzwemt in de wateren rond Shetland om de bouw van deze fabrieken te rechtvaardigen. Wij zullen met elkaar moeten concurreren voor de te verwerken vis.” Hij voegde er fijntjes aan toe dat, in tegenstelling tot Fresh Catch, Shetland Catch in plaatselijke handen is, te weten van het havenbedrijf van Lerwick en van de Shetland Fishermen’s Association.

IJsland: voorkeur voor regionaal visserijbeheer Minister Arni M. Mathiesen van Visserij heeft een ontmoeting gehad met Commissaris Borg. De heren waren het er al snel over eens dat regionaal visserijbeheer de grootste kans maakt op succes. Daarmee wijken ze af van de ideeën binnen de Verenigde Naties over het beheer van oceanen. Ook over andere onderwerpen bleken zij elkaar te kunnen vinden. Joe Borg meent dat de participatie van IJsland bij de EU-activiteiten op onder meer het gebied van natuurbescherming en -beheer op zee van belang is. De IJslandse minister voegde daaraan toe dat IJsland ook invloed zou willen hebben op de in dat kader te nemen beslissingen.

26

Wetenschap, onderwijs, voorlichting en onderzoek

Denemarken: belofte maakt schuld De belofte van premier Fogh Rasmussen om wetenschap en onderzoek een hoge prioriteit te geven en er extra geld voor uit te trekken klinkt volgens de coördinatiecommissie voor het onderzoek, die de regering adviseert, wat hol. De regering heeft de toegezegde DKK 16 mld. (¤ 2,1 mld.) nog niet gevonden en heeft ook nog geen plan gemaakt over de manier waarop en wanneer het geld gebruikt zou moeten worden. Voorzitter Peter Gæmelke van de Deense landbouw heeft vooral meer fundamenteel onderzoek op zijn verlanglijstje staan, als investering op de lange termijn. Op het gebied van de concrete wetenschap ziet hij graag prioriteit voor functionele voeding en biotechnologie.

27

Voedings- en kwaliteitsaangelegenheden

Denemarken: restaurants, ratten en smiley's Het aantal ratten is de afgelopen jaren sterk toegenomen. Ratten moeten gemeld worden bij de autoriteiten, maar particuliere rattenverdelgers zijn bereid hun mond te houden. Dit bleek uit een tv-documentaire, waarin 19 van de 25 rattenverdelgers bereid bleken de wet op dat punt te overtreden. Restaurants zouden het aanbod om geheimhouding graag aannemen, omdat zij vrezen het risico te lopen dat hun zaak gesloten wordt. Dat risico wijst de Kopenhaagse Milieucontrole echter af. Sluiting zou slechts in extreme gevallen noodzakelijk zijn. De rattenbestrijding door deze dienst zou, niet alleen gratis maar ook beter zijn dan die van de particuliere rattenbestrijders. Bovendien loopt men juist het risico dat als niét aangemelde rattenproblemen ontdekt worden door de levensmiddelencontrole, men een negatieve smiley krijgt. In Denemarken bestaat een systeem waarbij de resultaten van de levensmiddelencontrole in winkels en horecabedrijven samengevat worden in een smiley. Er zijn vier gradaties in deze smiley, afhankelijk van het resultaat van de controle. Het smileydocument dient te allen tijde zichtbaar voor de consument in de zaak opgehangen te worden. De overheid hoopt met betere voorlichting een eind te kunnen maken aan de gevaarlijke ontwikkeling in de benadering van rattenproblemen door de horecabedrijven.

Frankrijk: discussie over (rapport transvetten) De ANIA, de nationale belangenorganisatie van de voedingsmiddelenindustrie, staat met de AFSSA, het agentschap voor voedselveiligheid, op gespannen voet. Er is een reeks wrijvingen. De ANIA mag niet deelnemen aan een werkgroep van de AFSSA over 'voedingsprofielen', terwijl de consumentenbond wel is 'toegelaten'. De organisatie wil dat de AFSSA zijn werkwijze aanpast en deelname van experts van de industrie toelaat. De ANIA is voorts niet te spreken over het AFSSA-rapport over transvetten, noch over dat over koolhydraten. In het rapport 'transvetten' worden volgens de ANIA “absurde” aanbevelingen gedaan, die niet in verhouding staan tot de wetenschappelijke conclusies die eerder door de EFSA waren overgenomen. De AFSSA heeft de Franse consument opgeroepen de consumptie van transvetten met 30% te verminderen door minder banketbakkersproducten, chocolade-energierepen en koekjes te eten. Ook is de AFSSA voorstander van etikettering van transvetten op voedingsmiddelen. Bovendien heeft het rapport tot de conclusie geleid dat meer onderzoek nodig is, waarbij ook onderzoekers op het vlak van diervoeding betrokken zouden moeten worden. Ten slotte wil de ANIA het recht krijgen om de AFSSA rechtstreeks over bepaalde onderwerpen om advies te kunnen vragen. Consumentenbonden - en uiteraard de overheid - hebben dit recht wel.

Spanje: tracering visproducten De visafslag van het havenplaatsje Celeiro heeft een project gestart voor tracering van visproducten. Daarbij worden alle uit zee afkomstige producten (vis, schaal- en schelpdieren) geïdentificeerd met een etiket waarop de vangstzone, de wetenschappelijke naam en de handelsnaam worden vermeld. Voor aanduiding van de

28

vangstzone worden nu de door de vissers aangeleverde gegevens gebruikt, maar in de toekomst worden op de schepen elektronische systemen ingebouwd. Daarmee wordt het mogelijk om per kistje vis de naam van het schip, de vangstlocatie en de vangstdatum aan te duiden. Op de visafslag worden de gegevens dan aangevuld met onder meer de naam van de vissoort, de handelsnaam en de naam van de expediteur. Deze gegevens worden vervolgens op een op het etiket aangebrachte streepjescode geplaatst. Consumenten moeten nadien via het Internet alle gegevens kunnen nagaan.

Verenigd Koninkrijk: Londen best vertegenwoordigd in toprestaurants Zeker afgezet tegen de naam die (uit) eten in het Verenigd Koninkrijk jarenlang heeft gehad (en bij bevooroordeelden nog steeds heeft) zal het voor velen verbazingwekkend zijn dat het VK en in het bijzonder Londen de grootste vertegenwoordiging levert voor de top-50 van de beste restaurants ter wereld, zoals samengesteld door het blad Restaurant. Deze lijst wordt samengesteld op basis van de oordelen van 500 koks, restaurantrecensenten en journalisten. De 14 Britse restaurants (waarvan 11 in Londen) worden onmiddellijk gevolgd door 11 restaurants met een vestigingsplaats in Frankrijk en 10 restaurants met een vestigingsplaats in de Verenigde Staten. In de Britse lijst zitten drie drie-sterrenrestaurants (Gordon Ramsay in Londen en The Fat Duck en The Waterside Inn, beiden in het piepkleine dorpje Bray in Berkshire, even ten noorden van Londen op welgeteld 300 meter van elkaar gelegen). Tussen deze 50 restaurants moet nog worden uitgemaakt wie met de eer van de toppositie gaat strijken.

Verenigd Koninkrijk: Sudancrisis goed merkbaar in verkopen De verkopen van Worcestersaus ondervinden nog steeds de nadelige gevolgen van de crisis rond de aanwezigheid van de in de EU en ook in het VK verboden kleurstof Sudan 1 in in deze sauzen (en vele andere producten) verwerkt chilipoeder. In de vier weken na het uitbreken van de crisis (de eerste grote ‘recall’ was op 18 februari) verkoopt Worcestersaus voortdurend slechter dan in dezelfde periode in 2004, met als record een vermindering met 9,7% in de week tot 19 maart. Ook maaltijdsauzen zijn zwaar getroffen met omzetverliezen van bijna min 20% tot min 30% kort na het uitbreken, eveneens in vergelijking met dezelfde periode vorig jaar. Gekoelde kant-en-klaar-maaltijden hebben ook hun omzet achteruit zien gaan, met nog geen enkel teken van herstel in consumentenvertrouwen: de achteruitgang is daar gemiddeld 5% ten opzichte van de verkopen in dezelfde periode van 2004. De verkopen van diepvries kant-en-klaar-maaltijden, toch al in de min wegens de algemene achteruitgang in de verkoop van diepvriesproducten, raakten in februari en maart in een regelrechte duikvlucht. De verkopen van sauzen voor schaalen schelpdieren zitten nog steeds op een verkoopniveau dat 30% lager ligt dan in dezelfde periode vorig jaar. Hoewel de verkopen van verse pasta en verse sausen aanvankelijk leken te ontsnappen aan de negatieve effecten, zijn ook in die sectoren de verkopen in een dalende trend geraakt.

Verenigde Staten: kosten obesitas in Californië Uit een studie van de staat Californië komt naar voren dat obesitas en het gebrek aan lichamelijke oefening de staat Californië jaarlijks $ 21,7 mld. kost. De kosten kunnen worden onderscheiden in directe en indirecte kosten voor medische hulp ($ 10,2 mld.), arbeidsongeschikheid ($ 338 mln.) en productiviteitsverlies ($ 11,2 mld.). De staatsautoriteiten hebben geschokt op deze cijfers, die veel hoger zijn dan verwacht, gereageerd. Volgens ‘The Economic Costs of Physical Inactivity, Obesity, and Overweight in California Adults: Health Care, Workers Compensation, and Lost Productivity’ betalen werkgevers 75% van de kosten via gezondheidsverzekeringen en door verloren productiviteit. Volgens de studie zouden deze kosten kunnen stijgen tot meer dan $ 28 mld. in 2005, tenzij op doortastende wijze actie wordt

29

ondernomen. De problemen in Californië weerspiegelen nationale trends. Het Center for Disease Control and Prevention schat dat de kosten als gevolg van obesitas in de VS rond $ 75 mld. liggen. De helft daarvan wordt met publieke fondsen betaald. Californië blijkt overigens over de snelst groeiende zwaarlijvige populatie te beschikken in de VS. Meer dan de helft van alle inwoners is te zwaar. Het percentage onder Afrikaanse Amerikanen, Spaanstaligen en mannen ouder dan 25 jaar ligt zelfs hoger, rond 60%. Er zijn geen tekenen dat deze trend zich wijzigt. De studie schat in dat, indien in vijf jaar een verbetering op het gebied van lichamelijke activiteit en een gezond gewicht van 5% wordt gerealiseerd, meer dan $ 6 mld. bespaard kan worden. Bij een verbetering van 10% is dat bijna $ 13 mld. Het rapport is beschikbaar via de volgende website: http://www.ca5aday.com

Verenigde Staten: anti-obesitasinitiatief Clinton Voormalig president Clinton heeft begin mei samen met de American Heart Association een initiatief gelanceerd om obesitas bij kinderen tegen te gaan. Het initiatief richt zich op vier hoofdzaken: – Industrie: met de voedingsmiddelen- en restaurantindustrie zal worden samengewerkt om de kwaliteit van het aangeboden voedsel te verbeteren en om marketing- en promotiestrategieën te ontwikkelen die bijdragen aan een verandering binnen de industrie; – Scholen: door het ontwikkelen van normen met betrekking tot voedingsmiddelen en gerechten die in schoolcafetaria’s worden verkocht zal het belang van gezonde maaltijden worden benadrukt. Het belang van lichamelijke oefening zal worden benadrukt door meer gelegenheid te creëren voor gymnasiek, zowel tijdens schooluren als daarna; – De gemeenschap: er zal een campagne worden ontwikkeld om goede keuzes te maken voor een gezonde levensstijl. Hierbij zullen kinderen worden betrokken en ouders informatie krijgen over het integreren van gezonde familieactiviteiten; – Media: bekeken zal worden op welke manier met de media kan worden samengewerkt om een gezonde levensstijl onder jongeren te bevorderen, waaronder gebruikmaking van mensen die het goede voorbeeld kunnen geven. Clinton geeft aan dat zijn persoonlijke ervaring met een hartziekte hem ertoe heeft aangezet om dit initiatief te lanceren. Meer informatie is beschikbaar via de William J. Clinton Foundation: http://www.clintonfoundation.org

30

Veterinaire aangelegenheden

Verenigd Koninkrijk: relatief grote stijging rundertuberculose Vergeleken met het eerste kwartaal van 2004 zijn er in het eerste kwartaal van 2005 20% meer nieuwe besmettingen van rundertuberculose geconstateerd. Dit blijkt uit nieuwe statistieken, vrijgegeven door het ministerie van Milieu, Voedsel en Plattelandszaken. Meer dan tweederde deel van deze nieuwe gevallen is geconstateerd in het westen van Engeland, waar traditioneel al het zwaartepunt van uitbraken van deze ziekte ligt. Een extra complicatie is dat de toename is geconstateerd terwijl er minder groepen runderen zijn getest dan in het eerste kwartaal van 2004 (15.000 tegen 16.000 vorig jaar). Er zijn in het eerste kwartaal van dit jaar dan ook om deze reden bijna 8.500 runderen afgemaakt, tegen iets meer dan 6.500 runderen in het eerste kwartaal van 2004. Een woordvoerder van het ministerie van Milieu, Voedsel en Plattelandszaken vond het te vroeg om conclusies te trekken uit de nieuwe cijfers. Vice-voorzitter Meurig Raymond van de National Farmers’ Union zei echter dat de cijfers de noodzaak voor de nieuwe regering om iets te doen, in het bijzonder aan de verspreiding van de ziekte door dassen, alleen maar onderstreepten. De NFU zal in juni, daartoe uitgedaagd door toenmalig staatssecretaris Ben Bradshaw, een door het bedrijfsleven gedragen strategie voor de bestrijding van rundertuberculose aan het ministerie presenteren. Daarvan zal het doden van besmette dassen in gebieden waar de ziekte veel voorkomt, zeker deel uitmaken. De voorzitter van de British Veterinary Association, Bob McCracken, heeft tijdens het jaarlijkse diner van de organisatie in Wales gezegd dat de regering een leidende rol op zich moet nemen in de bestrijding van de ziekte. Het beperken van het besmettingsrisico door dassen is in een bestrijdingsstrategie van groot belang: “We debatteren niet langer over de vraag of de besmette das moet worden gedood. Wat we nu bespreken is hoe dat te doen op de meest doeltreffende manier.” Maar hij voegde er onmiddellijk aan toe dat verspreiding van de ziekte vanuit gebieden waar de ziekte veel voorkomt naar andere gebieden, niet gebeurt door besmette dassen, maar door besmette runderen.

Thailand: vrij van vogelpest? De autoriteiten hebben Thailand vrij verklaard van vogelpest. Op 4 mei verliep de controleperiode van 21 dagen van het laatst bekende besmette bedrijf. Het ministerie van Landbouw blijft echter waakzaam en zal tweewekelijkse onderzoeken uitvoeren. Hiertoe heeft het ministerie 600 extra mensen aangetrokken, om met name in acht provincies, die in het nabije verleden herhaaldelijk gevallen hadden, een monitoring uit te voeren. De nieuwe minister van Landbouw Sudarat Keyuraphan, die afgelopen week tijdens Coronation Day de eretitel Khunying van de koning kreeg, heeft verklaard met richtlijnen te zullen komen voor de kleinschalige pluimveehouderij. Kleinere pluimveehouders zullen worden gestimuleerd om samen te werken in producentengroepen die de dieren in gesloten systemen moeten gaan houden. Sinds de uitbraak begin 2004 zijn 60 miljoen dieren (kippen, eenden en kalkoenen) geruimd en zijn in Thailand twaalf mensen aan de ziekte overleden. Het laatste menselijke slachtoffer viel in oktober 2004. Onlangs is met de inrichting van een nieuw laboratorium voor de ontwikkeling van vaccins tegen vogelpest begonnen.

31

De Directeur-Generaal van het ministerie voor de ontwikkeling van de veestapel (DLD) heeft nadrukkelijk verklaard dat dit niet inhoudt dat de vaccins ook daadwerkelijk gebruikt gaan worden om dieren routinematig te vaccineren. Het is in zijn ogen echter van belang om voorbereid te zijn, voor het geval zich in de toekomst nieuwe grote uitbraken voordoen. Inmiddels is de industrie zich aan het herstellen. Veel exporteurs hebben geïnvesteerd in kooklijnen, een duidelijk signaal dat zij niet geloven dat de exportmarkten snel weer open zullen gaan voor ongekookt kippevlees. Nadat de export van kippevlees in 2004 was ingezakt tot 219.000 ton (vergeleken met een export van 528.000 ton over 2003), is de verwachting voor 2005 dat er weer 300.000 ton geëxporteerd zal worden.

Verenigde Staten: nationaal I&R-systeem Het ministerie van Landbouw (USDA) heeft op 6 mei een voorstel bekend gemaakt voor de implementatie van een nationaal identificatie- en registratiesysteem voor vee. Het voorstel bestaat uit twee documenten. In het eerste document, het Strategic Plan, wordt het proces beschreven voor het ontwikkelen van een nationaal I&Rsysteem, waaronder het tijdpad waarin het programma volledig geïmplementeerd wordt. In het Draft Program Standards document staat beschreven hoe het systeem zal functioneren nadat het volledig geïmplementeerd is. In het voorstel worden ook verschillende in de VS gevoelige onderwerpen aan de orde gesteld, bijvoorbeeld hoe zal worden omgegaan met vertrouwelijke informatie, verplichte versus vrijwillige participatie, eigendom van gegevens en de datum waarop het systeem geïmplementeerd moet zijn. Het ministerie stelt het volgende tijdpad voor implementatie voor: – april 2005 – publicatie van het Stategic Plan en het Program Standards document; – zomer 2005 – evaluatie van het commentaar dat op deze voorstellen wordt ontvangen en beginnen met het ontwerp van een ‘proposed rule’, waarin nieuwe regels worden vastgesteld voor registratie van bedrijven en een I&R-systeem voor dieren – juli 2006 – publicatie van een voorstel voor registratie van bedrijven en identificatie van dieren; hierin is opgenomen dat met ingang van januari 2008 de identificatie van dieren en de registratie van bedrijven verplicht worden; – najaar 2007 – publicatie van een definitieve maatregel, de zogenaamde ‘Final Rule’, waarmee dieridentificatie en bedrijfsregistratie verplicht worden; – januari 2008 - de Final Rule wordt van kracht; – januari 2009 – de traceringscomponent voor dieren wordt verplicht. De huidige documenten zijn bekend gemaakt om belanghebbenden te informeren over de mening van het ministerie inzake het toekomstige I&R-systeem. In een latere fase zal een voorstel voor daadwerkelijke regelgeving worden gepubliceerd in de Federal Register. Het USDA wacht tot 6 juni commentaar op de voorstellen in. Beide documenten zijn beschikbaar via de website van het National Animal Identification System van het USDA: http://www.usda.gov/nais

Verenigde Staten: 500 dagenplan minister Leavitt De minister van Gezondheid en Sociale Zaken, Leavitt, heeft begin mei zijn 500dagenplan onthuld om de openbare gezondheid te bevorderen, zowel binnen de Verenigde Staten als daarbuiten. Het plan, dat door Leavitt wordt beschreven als "een simpele verklaring van mijn kernonderwerpen", richt zich op zes prioriteiten: – het transformeren van het Amerikaanse gezondheidssysteem – moderiseren van Medicare en Medicaid – bevorderen van medisch onderzoek – beveiligen van het vaderland – beschermen van leven, familie en menselijke waardigheid – verbeteren van het menselijk bestaan in de gehele wereld.

32

Minister Leavitt noemt daarbij in het bijzonder twee initiatieven met internationale implicaties: – de voorbereiding op een mogelijke H5N1 griepepidemie; – het ontwikkelen van een vroegtijdig waarschuwingssysteem voor natuurlijke of opzettelijke bedreigingen voor de openbare gezondheid door verbeterde binnenlandse en internationale surveillance. Het volledige plan is beschikbaar via de website van het ministerie van Gezondheid en Sociale Zaken: http://www.hhs.gov/500DayPlan

33

Natuur, bos, landschaps- en faunabeheer

Frankrijk: nieuwe richtlijnen bosbouwbeleid Minister van Landbouw Bussereau heeft onlangs de vier nieuwe speerpunten van het bosbouwbeleid uiteengezet. De sector staat positief tegenover deze richtlijnen. Het gaat om: – een 'spaarfonds' voor de bosbouw (FEF), dat de territoriale overheden moet stimuleren een deel van hun inkomsten uit bos te 'sparen' ten behoeve van nieuwe investeringen in de bosbouw. Bij leningen door een lokale overheid zal het ministerie met een premie bijdragen; – de officiële erkenning van de interprofessionele organisatie ‘France Bois Forêt’ voor meer efficiency in de sector. Hiermee kunnen collectieve promotieacties worden ingezet en gefinancierd, alsmede een 'economisch observatiecentrum'; – verlaging van de BTW tot 5,5% op de levering van hout voor niet huishoudelijk gebruik, om het gebruik van hout te stimuleren. Een en ander zal worden versoepeld bij de herziening van de EU-Richtlijn met betrekking tot de BTW. Frankrijk heeft 15 miljoen ha. bos, waarvan 9,6 miljoen ha. loofbomen. Dit is circa 30% van het totale oppervlak. Het aandeel van Frankrijk in het EU-bosareaal bedraagt 13%.

Spanje: Natura 2000 Opnieuw is een artikel over Natura 2000 verschenen, ditmaal van de secretarisgeneraal van de Boerenbond (Asaja) van het gewest Castilla y León, José Antonio Turrado. Volgens hem is bijna een kwart van de oppervlakte van zijn gewest om zuiver technische redenen plotseling aangewezen als beschermd gebied in de zin van Natura 2000, de Vogelrichtlijn of als gebied van bijzonder belang. De lokale overheid, de burgers, noch de landbouworganisaties is om hun mening gevraagd. Klachten over het gebrek aan inspraak en over het feit dat de maatregel geen enkel positief gevolg voor de boeren zou hebben, schoven de gewestelijke politici af op de EU-wetgeving. De negatieve gevolgen zijn groot: productiebeperking, irrigatieverboden en stopzetting van infrastructurele werkzaamheden enerzijds en dagelijks bezoek van ambtenaren die beperkingen opwerpen anderzijds. Turrado zegt dat alle EU-maatregelen die tot beperkingen leidden, altijd gepaard gingen met financiële compensatie. Nu echter is er niets voorzien, behalve misschien een deeltje van het nieuwe plattelandsfonds.

Spanje: sprinkhanen De provincie Salamanca is uit voorzorg begonnen met het bespuiten van land waar sprinkhanen (niet de Afrikaanse soort die in Marokko voorkomt) verblijven. Hiervoor wordt het insecticide Malation gebruikt. Zodra de insecten het vliegende stadium bereiken, worden nieuwe maatregelen genomen. Vorig jaar was de plaag onderschat, waardoor de sprinkhanen zich over een veel groter gebied konden verplaatsen dan was voorzien.

34

Verenigd Koninkrijk: verlies van kust De National Trust, de grootste landeigenaar in het Verenigd Koninkrijk en eigenaar van 702 mijl (ruim 1.100 kilometer) Britse kust, voorziet nog deze eeuw een verlies van een kleine 5.000 hectare kustgronden aan de zee in 125 Trust-bezittingen. 377 mijl van de kust in haar eigendom (een kleine 600 kilometer) zal worden aangetast door een stijgende zeespiegel van ruim 80 centimeter als gevolg van klimaatverandering en het verder zinken van vooral het oostelijke deel van het Britse ‘vasteland’ in de zee. Beide oorzaken nemen ongeveer de helft van de zeespiegelstijging voor hun rekening. De helft van deze nadelige effecten zal optreden in het oosten van Engeland. Het rapport, getiteld Sinking shores, is in opdracht van de National Trust opgesteld. De bezittingen van de National Trust aan de kust zijn de afgelopen 40 jaar verworven door het voeren van een intensieve Neptune Coastline-campagne, waarbij de Trust vrijkomende landerijen aan de kust opkoopt. In een reactie op het rapport zei de Trust zich te hebben verzoend met een dergelijke “natuurlijke” gang van zaken, omdat het aanleggen van een verdedigingslinie tegen deze verschijnselen “niet te betalen is” en in veel gevallen “contraproductief”. Beleidsdirecteur Tony Burton is van mening dat het noodzakelijk is te komen tot beleidsaanpassingen en waar mogelijk gebruik te maken van de krachten van de natuur, om op die manier te komen tot betere lange-termijnvooruitzichten voor kustgemeenschappen en natuur en milieu in dat gebied. Op de bijeenkomst waar het rapport werd gepresenteerd, kwam wel uitvoerig de kwestie van compensatie van landeigenaren aan de kust ter sprake en werd ook de verzekeringssector op dit punt aangesproken. Compensatie voor landeigenaren zou het mogelijk maken landerijen aan de kust beschikbaar te stellen voor een “gepland terugtrekken van de kustlijn” in plaats van zeer kostbare kustverdedigingswerken. Het ministerie van Financiën is evenwel mordicus tegen dergelijke compensatieregelingen. De demissionaire staatssecretaris van Milieu, Elliot Morley, heeft echter eerder in een (al of niet) onbewaakt ogenblik laten weten dat hij in elk geval voorstander is van heropening van het debat over compensatieregelingen in het kader van een nieuwe visie op de aanpak van kustverdediging.

Brazilië: meer bosbranden Volgens het Braziliaanse Instituut voor Ruimteonderzoek (INPE) heeft het aantal bosbranden in Brazilië het afgelopen jaar een nieuw record bereikt. Het INPE registreerde in 2004 meer dan 236.000 bosbranden, waarvan 135.000 in de Amazonas, voornamelijk in de deelstaten Mato Grosso en Pará. Door de branden is zo’n 29.000 km2 bos vernietigd. Ter vergelijking: in 2003 registreerde het INPE 208.000 bosbranden. De verantwoordelijke overheidsinstanties (Ibama en Iterpa) hebben aangegeven vrijwel machteloos te staan. Uitbreidingen van het areaal voor de sojateelt, zoals recent nog met respectievelijk 338.000 ha. en 176.000 ha. zijn wettelijk bijna niet te stoppen. Ook een voormalig minister van Landbouw heeft onlangs zo'n 6.000 ha. gekocht, waarvan het grootste deel bestemd is voor onder meer soja. Beide overheidsinstellingen hebben inmiddels gevraagd om ondersteuning van een helikopter.

35

Milieuaangelegenheden

Ierland: details actieprogramma Nitraatrichtlijn Uit de details van nieuwe voorstellen van de Ierse regering voor het actieprogramma in het kader van de implementatie van de Nitraatrichtlijn wordt duidelijk waarom minister Coughlan van Landbouw en Voedsel deze zaak ogenschijnlijk geheel heeft overgelaten aan haar collega Dick Roche van Milieu. Zelf liet zij pas van zich horen op de dag van de publicatie van de hoofdlijnen van het nieuwe actieprogramma, 21 april jl. Haar politieke achtertuin, het graafschap Donegal (het uiterste noordwesten van Ierland), wordt namelijk het zwaarst getroffen door de aangepaste voorstellen. Dit graafschap is namelijk toegevoegd aan zone C (die het noorden van Ierland aan de grens met Noord-Ierland omvat). Voor die zone wordt nu een opslagcapaciteit van 22 weken verplicht gesteld (was 20 weken). In de oorspronkelijke, door de Commissie afgewezen, voorstellen was het graafschap Donegal onderdeel van zone B, waarvoor een verplichte opslagcapaciteit van 16 weken gold. In zone C geldt een gesloten periode voor het opbrengen van kunstmest van 15 september tot 31 januari op alle typen landerijen (was eerst voor ander dan grasland 15 september tot 15 januari) en tevens geldt een uitrijverbod voor mest van 1 oktober tot 31 januari (niet veranderd). In het gewijzigde actieprogramma wordt zone A (oost-Ierland) aanmerkelijk uitgebreid met graafschappen in het oosten en zuidoosten en de verplichte opslagcapaciteit in dat gebied is uitgebreid van 16 naar 18 weken. Tevens wordt de gesloten periode voor het opbrengen van kunstmest verlengd van 15 september tot 15 januari voor alle landerijen (was tot 7 januari voor grasland) en wordt het uitrijverbod voor mest verlengd van 8 oktober tot 12 januari (was eerst 15 oktober tot 2 januari voor een veel kleiner gebied). Zone B blijft hetzelfde, met uitzondering van het overbrengen van het graafschap Donegal naar zone C en bestrijkt in grote lijnen het westen van Ierland en het noordelijke deel van Ierland (onder zone C, het gebied direct aan de grens met Noord-Ierland). In die zone wordt de verplichte opslagcapaciteit nu 18 weken (was 16 weken) en verandert verder alleen het uitrijverbod van mest (8 oktober tot 12 januari in plaats van voorheen 15 oktober tot 12 januari). Het verbod op het opbrengen van kunstmest blijft voor dezelfde periode gelden, te weten van 15 september tot 15 januari. Het actieprogramma treedt in werking – indien goedgekeurd door de Europese Commissie – op 1 januari 2006. Dat betekent dat voor boeren die al in het bezit zijn van de noodzakelijke opslagcapaciteit, vanaf die datum de gesloten periodes van kracht zullen zijn. Boeren die niet in het bezit zijn van de noodzakelijke opslagcapaciteit en meer mest op hun bedrijf hebben dan 170 kilo nitraat per hectare per jaar, zullen op 1 januari 2007 moeten voldoen aan de regels (inclusief de benodigde opslagcapaciteit) en boeren zonder opslagcapaciteit en minder mest op hun bedrijf dan 170 kilo nitraat per hectare per jaar moeten dat per 1 januari 2008 allemaal in orde hebben. De voorzitter van de Irish Farmers’ Association, John Dillon, heeft voor de boeren in met name het noorden en noordwesten van Ierland (zone C) subsidies van 90% van de kosten in de bouw van opslagfaciliteiten geëist en voor de overige boeren subsidies van 75% van de kosten. Ook zal de IFA de regering houden aan zijn toezegging dat er een derogatie komt tot 250 kilo nitraat per hectare per jaar.

36

Daarover kan echter pas onderhandeld worden nadat het actieprogramma door de Commissie is goedgekeurd. Verder vindt de IFA een “realistische verlenging” van de implementatieperiode voor de bouw van opslagcapaciteit noodzakelijk. De kleinere boerenbond voor melkveehouders ICMSA heeft de nieuwe voorstellen van de regering betiteld als een “onbeperkte ramp” voor de Ierse boer. Als voornaamste schuldige wordt de studie- en voorlichtingsdienst van het ministerie van Landbouw en Voedsel, Teagasc, aangewezen. Deze zou gefaald hebben in het aanreiken van de noodzakelijke wetenschappelijke onderbouwing voor een voor de boerenstand minder belastende implementatie van deze EU-richtlijn. De IMCSA had voorgesteld niet geheel Ierland onder de werking van de richtlijn te brengen, maar een beperkt deel van het land aan te wijzen als nitraatgevoelige zone en 70% van Ierland daarbuiten te laten. De IMCSA eist overheidsbijdragen in de bouw van mestopslagfaciliteiten tot 75% van de kosten. Oppositiepartij Fine Gael heeft de nieuwe voorstellen beoordeeld als meer ingegeven door “politieke gemakzucht” om een probleem met de Commissie van tafel te krijgen, dan door wetenschappelijke inzichten. De Fine Gael-vertegenwoordiger in Donegal herinnerde zijn achterban er fijntjes aan dat de melkveehouders in Donegal niet alleen door de regering, maar in het bijzonder door hun eigen minister van Landbouw en Voedsel in de steek zijn gelaten. Intussen zijn de voorstellen voor implementatie van de Nitraatrichtlijn in NoordIerland zodanig slecht gevallen bij de grootste boerenbond, dat onder aanvoering van voorzitter Campbell Tweed van de Ulster Farmers Union honderden boeren naar het Noordierse parlement en naar het Noordierse ministerie van Landbouw zijn getrokken. De Noordierse boeren verwachten dat de voorstellen voor het actieprogramma voor Noord-Ierland, zoals door de regering voorgelegd aan de Europese Commissie, de boeren £ 240 mln. (¤ 350 mln.) aan investeringen gaan kosten en daarnaast nog eens jaarlijks ongeveer £ 80 mln. (¤ ruim 115 mln.) aan exploïtatiekosten. Volgens UFU-voorzitter Tweed hebben de grootste zorgen te maken met de manier waarop de Noordierse regering de implementatie van extra toeters en bellen voorziet. Naast de extra financiële lasten zijn in de ogen van de Noordierse boeren “betekenisvolle nieuwe bureaucratie” en “strikte controles op onze landbouwbedrijfsvoering” de belangrijkste stenen des aanstoots. Campbell Tweed riep op de datum van 1 oktober als startpunt van het uitrijverbod naar achteren te schuiven, omdat niet alle mest in september uitgereden kan worden gezien het feit dat de dieren dan nog buiten grazen. Ook wordt voorgesteld de datum van 1 september voor het verbod op het opbrengen van kunstmest naar 1 november te verschuiven om boeren in staat te stellen ook tijdens de herfst nog een goede groeiperiode van het gras te bewerkstelligen. Verder zijn de voorgestelde fosfaatnormen (10 kilo per hectare per jaar in 2010 en 6 kilo per hectare per jaar in 2012) door de boerenorganisatie als volstrekt onrealistisch van de hand gewezen. Alleen al daarom zou één zeug moeten beschikken over 3 hectare en een slachthennenbedrijf over 13 hectare per 1.000 dieren. Ook de verplichting van 22 weken opslagcapaciteit (26 weken voor varkens- en pluimveehouderijen) wordt als te generiek beschouwd. Volgens de Ulster Farmers Union moet het aantal gehuisveste dieren de norm zijn voor de verplichte opslagcapaciteit en zouden dieren die extensief worden gehouden, dan wel worden gehouden op een ondergrond van stro, niet moeten meetellen.

37

Biotechnologie

Duitsland: groene gentechnologie De groene gentechnologie verdeelt het volk, dat wil zeggen: de politiek zet het thema op scherp en de verschillende partijen zetten de hakken in het zand. Het gevolg is dat Duitsland dreigt achterop te raken in de ontwikkelingen op het gebied van de groene gentechnologie, terwijl het in het verleden een goede positie had. Duitsland heeft sinds 4 februari een nieuwe gentechnologiewet, althans zo ziet het er naar buiten toe uit. De noodzaak om een nieuwe wet te maken werd ingegeven door een EU-richtlijn uit 2001, die in Duitsland (net als in andere EU-landen) nog niet omgezet was naar nationale wetgeving. De nieuwe wet werd in eerste lezing aangeboden in januari 2004 en toen was al duidelijk dat hierover geen overeenstemming zou kunnen worden bereikt. De minister van consumentenbescherming, voedsel en landbouw, mevrouw Renate Künast, staat een totaal verbod voor en wil iedere vorm van aansprakelijkheid voor schade aan landbouwgewassen door ‘vervuiling’ met genetisch gemodificeerde elementen bij de betreffende boer neerleggen. Dat dit een de facto afsluiting is van elke vorm van onderzoek naar genetisch gemodificeerde organismen (veldproeven zijn vaak een onlosmakelijk onderdeel van onderzoek), is haar uiteindelijke doel. Nu heeft de regering in de Eerste Kamer (de Bundesrat) geen politieke meerderheid; er is dus sprake van een ‘co-habitation’, als gevolg waarvan de regering voor belangrijke wetten waar instemming van de Bundesrat voor nodig is, eerst overeenstemming met de oppositie moet hebben. Het was vooraf duidelijk dat met deze gentechwet geen meerderheid te behalen zou zijn in de Bundesrat. Nadat de Bundesrat in eerste lezing scherpe kritiek had geuit, werd in juni 2004 een aanpassing in het ontwerp aangebracht, waarbij de elementen die geen toestemming door de Bundesrat vereisten, in een apart document aan de Bundestag (de Tweede Kamer) werden aangeboden. Daar heeft de regering wel een meerderheid. De Bundesrat tekende weliswaar protest aan tegen deze nieuwe versie van de ontwerpwet, maar dit stemde de Bundestag weg. Daarmee was de weg vrij voor goedkeuring door de Bundestag van het niet-toestemmingsplichtige gedeelte van de nieuwe wet, hetgeen begin februari van dit jaar plaatsvond. Maar, een halve wet is geen wet en dus moet men toch ook het gedeelte waar instemming door de Bundesrat voor nodig is afronden. De Bundesrat heeft echter bekend gemaakt dat zijn instemming met dit tweede gedeelte afhangt van aanpassingen in het eerste gedeelte. Hier wordt op dit moment over onderhandeld, maar gemakkelijk gaat het allemaal niet. Bovendien staat minister Künast sterk. Zij heeft geen haast meer, want het eerste deel van de wet is immers rechtsgeldig! De nieuwe wet werpt een aantal belangrijke hordes op, waardoor boeren die genetisch gemodificeerde organismen willen verbouwen, worden ontmoedigd. Dit betekent dat op den duur ook het onderzoek zal verdwijnen, omdat in Duitsland dan geen veldproeven meer mogelijk zijn. De Zentrale Kommission für biologische Sicherheit (ZKBS), die toeziet op de wetenschappelijke en maatschappelijke belangen van bepaald onderzoek, wordt in tweeën geknipt. De twee nieuwe commissies moeten separaat van elkaar goedkeuring geven: de één voor het onderzoeksgedeelte, de ander voor het maatschappelijkecologische gedeelte. Bovendien behoeven geen ter zake kundige wetenschappers in de commissies te zitten.

38

Iedere vorm van ‘vervuiling’ van conventionele beplanting wordt als een genetisch gemodificeerd organisme betiteld, waarvoor formele toelating tot de Duitse markt noodzakelijk is. Het gevolg is dat een door natuurlijke kruisbestuiving ontstane mix van een genetisch gemodificeerde plant en een conventionele plant op basis van de nieuwe wet als genetisch gemodificeerde plant wordt gezien. Een boer van conventionele gewassen kan te allen tijde een boer die genetisch gemodificeerde planten gebruikt, aansprakelijk stellen voor mogelijke schade. Daarbij hoeft de conventionele boer niet eens exact aan te geven dat de vervuiling inderdaad bij deze ‘genetische’ boer vandaan komt. Er komt een register waarin alle proefvelden genoemd zullen worden, niet met naam en toenaam, maar met het soort plant, de plaats en de grootte van het veld. Door de wel zeer ruime definitie van wie toegang heeft tot dit register moet het voor tegenstanders niet moeilijk zijn om de proefvelden te kunnen opsporen. Op 12 april heeft de deelstaat Sachsen-Anhalt (CDU) bij het Bundesverfassungsgericht (het Constitutionele Hof) een zaak aanhangig gemaakt, omdat men vindt dat de nieuwe gentechwet tegen de grondwet ingaat. Het voornaamste punt van kritiek is de aansprakelijkheidsregeling, die een overstap op genetisch gemodificeerde teelt voor boeren nagenoeg onmogelijk maakt (niet alleen omdat geen enkele boer het risico zou aandurven, maar ook omdat vrijwel geen verzekeringsmaatschappij het risico wil dekken). Dit druist in tegen de principes van rechtsgelijkheid, beroepsvrijheid en eigendomsrechten, aldus deelstaatminister Horst Rehberger van Economische Zaken. De klacht is goed getimed. Omdat de onderhandelingen over deel twee van de gentechwet nog volop lopen, hopen de voorstanders van biotechnologie natuurlijk dat deze onderhandelingen ruimte bieden om ook de discussie over deel één van de wet te heropenen. Sachsen-Anhalt is een van oudsher agrarisch georiënteerde deelstaat, met een lange traditie in de zaadveredeling. In Sachsen-Anhalt zijn meer dan 30 biotechnologie-ondernemingen met ongeveer 2.000 medewerkers gevestigd. De economische situatie waarin de deelstaat verkeert is allerminst rooskleurig. De deelstaat heeft het hoogste percentage werklozen binnen de Bondsrepubliek. Geen wonder dus dat men zich maar wat graag als voortrekker op het gebied van groene biotechnologie ziet. Tijdens de zogenaamde ‘Jobgipfel’ heeft ook de Bondskanselier zich er vorige maand nog eens sterk voor gemaakt om met de oppositie tot overeenstemming te komen over de gentechwet. Het is immers voor Duitsland van het allergrootste belang dat innovatieve industrieën behouden blijven. Met vijf miljoen werklozen moet elk initiatief aangegrepen worden. Hiermee schaakt de Bondskanselier wel op twee borden, want ook hij weet dat de Groenen faliekant ‘tegen’ zijn, dat is zo’n beetje hun raison d’etre. Als hij hen teveel tegen de haren instrijkt, roept hij grote problemen over zijn kabinet uit. Daar komt bij dat hij het dossier van de biotechnologie in 2002 naar het ministerie van mevrouw Künast heeft overgeheveld met als argument dat de consumentenbelangen hierin een prominentere plaats moesten krijgen. Een uitspraak van het Bundesverfassungsgericht in de zaak van de deelstaat Sachsen-Anhalt valt overigens niet vóór de tweede helft van 2006 te verwachten. Tot die tijd zal de huidige discussie over een alles-regelende gentechwet dus nog wel voorduren.

Portugal: meningsverschil over afstand tussen culturen De grootste boerenbond van Portugal, de CAP, vindt de afstand van 200 meter tussen transgene en traditionele gewassen sterk overdreven. Ook is de 300 meter afstand tussen transgene gewassen en biologische teelt teveel. Een afstand van 75 à 100 meter is voldoende, aldus secretaris-generaal Luis Mira. Met de grotere ze afstanden worden volgens de CAP vooral de kleine boeren benadeeld, omdat zij geen mogelijkheid hebben om tot deze teelt over te gaan. De minister van Landbouw zegt echter de Deense wet te hebben gevolgd en de afstanden redelijk te vinden in het licht van garanties aan de consument.

39

De boeren kunnen in het volgende campagnejaar zeventien verschillende soorten genetisch gemodificeerde maïs telen. Daarbij moeten ze wel aan een aantal voorwaarden voldoen, waaronder het volgen van een cursus, de verplichting de buren te informeren over het feit dat men transgene gewassen - en dan met name maïs teelt, het naleven van de genoemde afstanden en het vaststellen van controlemaatregelen, inspectie en begeleiding van de teelt.

40

Diversen

India: zwerfkoeien geknuffeld India is de grootste producent van melk in de wereld. Naar schatting beloopt de melkplas 90 miljoen ton. Ook is de melkveestapel de omvangrijkste ter wereld. Ondanks alle interventies van de overheden komt slechts minder dan 15% van de melkplas in de formele sector terecht. Dit betreft voornamelijk coöperaties en (sinds 1994) een beperkt aantal private bedrijven. Ruim 85% van de melkplas blijft dus in het informele circuit: de directe verkoop van kleine boeren aan consumenten of via een kleine intermediair. Het is duidelijk dat hiermee een probleem voor de volksgezondheid bestaat. Stadstaat Delhi heeft de omvang van de provincie Utrecht en een inwonertal van zo’n 16 miljoen zielen. Toch lopen er op de straten en in de parken zo’n 35.000 zwerfkoeien, die zich tegoed doen aan wat vuilnisbakken en parken te bieden hebben. Daar de koe ‘heilig’ is, worden de dieren vaak ook door bewoners gevoed. Het is geen vreemd beeld een goed geklede zakenman in een betere buurt op straat een koe een pizza te zien voeden. Het kan geluk betekenen in zijn zakelijke onderhandelingen, later die dag. De 35.000 scharrelkoeien hebben allemaal een eigenaar en ’s avonds weten de meeste hun weg terug te vinden naar hun baasje. Naast de 35.000 scharrelkoeien zijn er nog zo’n 2.800 illegale zuivelbedrijven in de stad. Kleine ondernemers met 5 tot 10 dieren, meestal buffels, die een soort stal in de stad hebben. Men treft dit fenomeen zelfs tot diep in het middeleeuwse oude Delhi aan. Het Hooggerechtshof heeft in 2003 de regering van Delhi opgedragen zwerfkoeien te vangen en uit het straatbeeld te verwijderen, alsmede de eigenaren, zo al traceerbaar, te verbaliseren. Daarnaast moeten de illegale melkstallen opgeruimd worden. Er is nauwelijks iets gebeurd; de zaak ligt te gevoelig. Onlangs werd een ploeg arbeiders van de gemeente bij het vangen van een koe door de menigte met stenen bekogeld. Bij het aflopen van de door het gerechtshof gestelde tijdslimiet op 6 mei, waren 300 zwerfkoeien gevangen.

Spanje: groot verschil subsidieverkrijgers Volgens Oxfam zou uit statistieken blijken dat 40% van de ¤ 6,5 mld. die Spanje aan EU-subsidies krijgt, in handen komen van 3,2% grote producenten; 82% van de boeren zou samen slechts 24% mogen verdelen. Tot de grootsten behoorde in 2003 onder meer de Gravin van Alva.

Spanje: ruzie over vorstschadevergoeding Hoewel het ministerie bereid is om vorstschadevergoeding te betalen tot een bedrag van ¤ 200 mln., weigert boerenbond Asaja de regeling te ondertekenen. Naar haar mening heeft de schade een omvang van ¤ 3,5 mld. en is het door de regering geboden bedrag dus veel te laag. De twee andere grote landbouworganisaties, UPA en Coag, hebben het akkoord wel ondertekend.

41

Verenigd Koninkrijk: profiteurs illegale arbeid noemen Paul Whitehouse, de voorzitter van de sinds 1 april in werking zijnde Gangmasters Licensing Authority, heeft gedreigd er niet voor te zullen terugschrikken supermarktketens bij naam en toenaam te noemen wanneer zij hun leveranciers vragen de wetgeving op de tijdelijke arbeid toe te passen, maar vervolgens niet bereid zijn voldoende te betalen voor de producten om die toepassing van de wetgeving mogelijk te maken. De Gangmasters Licensing Authority is opgericht in het kader van nieuwe wetgeving, die van kracht geworden is na het schandaal rond de 21 verdronken Chinese illegale werknemers. Paul Whitehouse sprak zijn krachtige taal op de eerste jaarvergadering van de Association of Labour Providers, in januari 2004 opgericht en thans 90 leden sterk. In de landbouw en de visserij (verwerking) wordt veel gebruik gemaakt van tijdelijke arbeid. Overigens verwachtte Whitehouse niet al te vaak naar dit middel te hoeven grijpen, want zijn ervaringen tot nu toe waren van dien aard dat supermarkten in dat soort situaties bereid waren de tering naar de nering (van de toeleverende bedrijven) te zetten. De voorzitter van de Association of Labour Providers, Mark Boleat, had een eenvoudige rekensom: het minimumloon (£ 4,85 ofwel ¤ 7,20 per uur) plus de werkgeversbijdrage aan de sociale verzekeringen en de tegemoetkoming in de reiskosten van de betreffende werknemer, leveren een arbeidskostenpost op van £ 6,30 per uur (ongeveer ¤ 9,30). Naar zijn mening wordt nog vaak tegen leden van zijn organisatie gezegd dat, wanneer zij niet werken voor tarieven tussen de £ 5,40 en £ 5,80 per uur, er genoeg andere uitzendbureau’s of koppelbazen zijn die het wel voor dat geld kunnen doen. De manager maatschappelijk verantwoorde inkoop van supermarktketen Sainsbury’s ontkende op dezelfde vergadering, dat supermarkten bijdragen aan de instandhouding van illegale arbeid. Volgens David Meller zijn supermarkten onderdeel van de oplossing van het probleem: elke schakel in de keten van producent tot consument moet zich verantwoordelijk voelen voor een oplossing. Naar zijn zeggen overlegt Sainsbury’s met leveranciers over een transparante en te rechtvaardigen kostenstructuur. Hij noemde het echter simplistisch te veronderstellen dat een supermarkt in een uiterst competitieve omgeving de prijzen van zijn producten kan verhogen om de kosten van arbeidsloon te absorberen. Hij verweet collegadetaillisten Tesco en Asda alleen maar uit te zijn op lagere prijzen. Op het congres was een ander onderwerp eveneens het gesprek van de dag. De Gangmasters Licensing Authority bleek namelijk al opgeheven te zijn nog voordat hij operationeel werd (per 1 april 2005). In een door de regering overgenomen rapport inzake verbetering van regelgeving en stroomlijning en vermindering van het aantal inspectieorganen, wordt de organisatie samengevoegd met het regelgevend orgaan op het gebied van arbeidsomstandigheden. De feitelijke fusie zou over drie jaar gestalte moeten hebben gekregen. De Association of Labour Providers wees deze volgens voorzitter Mark Boleat daadwerkelijke opheffing van de nieuwe organisatie vierkant van de hand. Hij veroordeelde het besluitvormingsproces over dit onderwerp, dat in zijn ogen niet alleen intellectueel van bijzonder laag niveau was, maar waarin ook geen enkele plaats voor overleg was ingeruimd. Als de Gangmasters Licensing Authority al samengevoegd zou moeten worden met een andere organisatie, dan had een fusie met de Employment Agency Standards Inspectorate meer voor de hand gelegen.

Verenigde Staten: etnische trends Amerikaanse detailhandelaren laten veel kansen liggen op het gebied van de verkoop van etnische voedingsmiddelen, waaronder Latijns-Amerikaanse, Aziatische en ‘African-American’ voedingswaren en dranken. Etnische voedingsmiddelen worden door consumenten steeds meer gezien als een dagelijks alternatief voor traditionele, klassieke voedingswaren. de vraag naar etnische voedingswaren zal de komende tien jaar met 50% toenemen; – de verkoop binnen deze sector ligt rond de $ 75 mld. per jaar, vergelijkbaar met $ 1 per elke $ 7 die wordt uitgegeven aan boodschappen. De restaurantsector

42

haalt 65% van deze verkoop binnen, vergeleken met slechts 35% op detailhandelsniveau; – de robuuste 4-6% groei in de verkoop van etnische voedingsmiddelen stijgt uit boven de 2% algemene groei voor deze sector; – 75% van de uitgaven aan etnische voedingsmiddelen zal voortkomen uit verkoop aan Amerikaanse consumenten en niet uit verkoop aan specifieke etnische bevolkingsgroepen; – steeds meer internationale keukens krijgen meer bekendheid onder de Amerikaanse bevolking en zullen een onderdeel gaan vormen van de dagelijkse voedingskeuze. Aan de traditionele etnische keukens, zoals Italiaans, Mexicaans, Chinees, Grieks en Japans worden steeds meer exotische keukens als Thais, Vietnamees, Koreaans, Indiaas en Ethiopisch toegevoegd, evenals de Mongoolse BBQ en gerechten uit het Midden-Oosten. De smaak van de gemiddelde Amerikaan is veranderd: intense, krachtige smaken zijn in opkomst, heet, authentiek, vers, gezond, nieuw en anders, exotisch. De populariteit van deze voedingsmiddelen is vooral gestegen door de grotere variëteit in restaurants in lokale buurten van grotere steden en als gevolg van de toegenomen internationale reislust van Amerikanen. Tussen 2003 en 2004 werden meer dan 2.000 etnische voedingsmiddelen in de Verenigde Staten geïntroduceerd. Ook de traditionele voedingsmiddelenfabrikanten doen aan deze trend mee. Zo heeft het kruiden- en specerijenconcern McCormick een nieuw assortiment internationale kruiden en specerijen geïntroduceerd, waaronder Caribische en vele andere etnische kruidenmixen. Coca-Cola heeft een aantal Latijns-Amerikaanse dranken geïntroduceerd.

43

MINISTERIE VAN LANDBOUW, NATUUR EN VOEDSELKWALITEIT LNV-Vertegenwoordiging Buitenland

ABU DHABI Werkgebied: Verenigde Arabische Emiraten en Saoedi-Arabië Dr.ir. J.G. van der Beek, LNV-Attaché Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Apt. 602 Al Masaood Tower Building, Sheikh Hamdan Street, Abu Dhabi, Verenigde Arabische Emiraten Postadres : P.O.Box 46560, Abu Dhabi, Verenigde Arabische Emiraten Telefoon : (00-971) 2.632.0712 (LNV Telefax : (00-971) 2.632.0198 (LNV) E.Mail : nog niet bekend 2e E.Mail : [email protected]

Bureau Manilla

Bureau Zagreb

Dhr. J.I.C. Laquian, Technisch Assistent Bezoek : Ambassade der Nederlanden, 9e Etage, adres King's Court Bldg I, 2129 Chino Roces Avenue, Makati City, Metro Manilla, Filippijnen Postadres : P.O. Box 2448 MCPO, 1264 Makati, Metro Manilla, Filippijnen Telefoon : (00-63) 2.811.2706 (LNV) Telefax : (00-63) 2.811.2706 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.netherlandsembassy.ph

Mw. D. Budimir, Technisch Assistent Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Medvescak 56, 10000 Zagreb, Kroatië Telefoon : (00-385) 1.468.3697 (LNV) Telefax : (00-385) 1.468.4877 (BZ) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.netherlandsembassy.hr

BELGRADO Bureau Riyadh Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Diplomatic Quarter, Riyadh, Saoedi-Arabië Postadres : P.O.Box 94307, Riyadh 11693, Saoedi-Arabië Telefoon : (00-966) 1.488.1093/2501 (LNV) Telefax : (00-966) 1.488.1519 (LNV) E.Mail : Tijdelijk vervallen 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.holland.org.sa

ANKARA Werkgebied: Turkije, Israël en Palestijnse gebieden Mw. Drs. C.J.M. Konsten, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Turan Günes Buvari 7. Cadde no. 3, Yildiz 06550 Ankara, Turkije Telefoon : (00-90) 312.409.1860 (LNV) Telefax : (00-90) 312.409.1892 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.dutchembassy.org.tr WEBsite LNV-bureau : http://www.nlankagr.com

Bureau Athene Opmerking : Zie Boekarest

BANGKOK Werkgebied: Thailand, Filippijnen, Vietnam Ir. M.H. Slingenberg, LNV-Raad Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, 106 Wireless Road Lumpini, Bangkok-10330 Postadres : P.O.Box 404, Bangkok 10330, Thailand Telefoon : (00-66) 2.255.7559 (LNV) Telefax : (00-66) 2.254.1415 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite: : http://www.netherlandsembassy.in.th

Bureau Hanoi Mw. Truong Thi Dung, Technisch Assistent Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Daeha Office Tower, 6th floor 360 Kim Ma Street, Ba Dinh District, Hanoi, Vietnam Telefoon : (00-84) 4.8315.650 Telefax : (00-84) 4.8315.605 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.netherlands-embassy.org.vn

opmerking : zie Boedapest

BERLIJN Werkgebied: Duitsland en Zwitserland Ir. J.J. Pape, LNV-Raad Mw. Mr. S.M.C. Deepen, LNV-attachee Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Klosterstrasse 50, 10179 Berlin, Duitsland Telefoon : (00-49) 30.2095.6480 (LNV) Telefax : (00-49) 30.2095.6481 (BZ) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.dutchembassy.de

BOEDAPEST Werkgebied: Hongarije, Bosnië-Herzegovina, Kroatië, Oostenrijk, Servië-Montenegro en Slovenië Drs. J.D. Gábor, LNV-Raad Ir. J.A. Landstra, LNV-Raad Werkgebied: Hongarije, Bosnië-Herzegovina, Bulgarije, Estland, Kroatië, Letland, Litouwen, Macedonië, Polen, Roemenië, Servië-Montenegro, Slovenië, Slowakije en Tsjechië Drs. A.E. Braam, Raad voor Veterinaire Aangelegenheden Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Füge utca 5-7 (2e district), 1022 Boedapest, Hongarije Postadres : P.O.Box 56, 1388 Boedapest, Hongarije Telefoon : (00-36) 1.3366.380 (LNV) Telefax : (00-36) 1.3266.238 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.netherlandsembassy.hu

Bureau Belgrado Mw. M. Mirkovic, Technisch Assistent Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Simina 29, 11000 Belgrado, Servië-Montenegro Postadres : Postfah 489, 11001 Belgrado, Servië-Montenegro Telefoon : (00-381) 11.3281.147 (BZ) Telefax : (00-381) 11.223.981 (BZLNV) E.Mail : [email protected] (tijd.) 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http:/www.nlembassy.org.yu

BOEKAREST Werkgebied: Roemenië, Bulgarije en Griekenland Ir. ing. M.Y Brouwer, LNV-Attaché Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Aleea Alexandru 20, Sector 1, 011823 Boekarest, Roemenië Telefoon : (00-40) 21.231.5657 (LNV) Telefax : (00-40) 21.231.6373 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.olanda.ro

Bureau Athene Mw. M. Plessas-Schallenberg, Technisch Assistent Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Leoforos Vassileos Konstantinou 5-7, Athene 106- 74, Griekenland Telefoon : (00-30) 210.725.4960 (LNV) Telefax : (00-30) 210.725.4907 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.dutchembassy.gr

Bureau Sofia Mw. D.H. Milenkova, Technisch Assistent Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Oborishte 15, 1504 Sofia, Bulgarije Postadres : P.O. Box 91, 1000 Sofia, Bulgarije Telefoon : (00-359) 2.8160.380 (LNV) Telefax : (00-359) 2.8160.381 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.netherlandsembassy.bg

BRASÍLIA Werkgebied: Brazilië Dhr. J.G. van de Vooren, LNV-Raad Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Ses Avenida das Nações, Qd. 801, Lote 05 CEP 70405-900 - Brasília - DF, Brazilië Postadres : Caixa Postal 07/0098, CEP 70359-970 Brasília - DF, Brazilië Telefoon : (00-55) 61.321.4769 (BZ) Telefax : (00-55) 61.323.5342 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.embaixada-holanda.org.br

* De posten Brussel PV-EU en Washington zijn tevens belast met procurement-aangelegenheden in het kader van de ontwikkelingsfondsen van de Europese Unieschap resp. de wereldbankgroep

18 maart 2005

Bureau São Paulo

GENÈVE PV

KIEV

Mw. F.E. Heering, Administratief Medewerker Bezoek adres : Consulaat-Generaal der Nederlanden, Avenida Brigadeiro Faria Lima 1779, 3 -andar CEP 01451-001-São Paulo-SP, Brazilië Postadres : Caixa Postal 11302, CEP 05422-970-São Paulo-SP, Brazilië Telefoon : (00-55) 11.3811.3300 (BZ) Telefax : (00-55) 11.3819.0903 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.embaixada-holanda.org.br

Werkgebied: Permanente Vertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden bij de WTO (Wereldhandelsorganisatie) en andere internationale organisaties te Genève (UNCTAD, UNEP, WHO, WIPO/UPOV) Ir. R.P. Lapperre, LNV-Raad Bezoek adres : Permanente Vertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden bij de WTO en andere internationale organisaties te Genève, 31-33 Avenue Giuseppe-Motta, Genève, Zwitserland Postadres : C.P. 196, 1211 Genève 20 CIC, Zwitserland Telefoon : (00-41) 22.748.1822/08 (LNV) Telefax : (00-41) 22.748.1828 (BZ) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected]

Werkgebied: Oekraïne, Armenië, Azerbeidzjan, Georgië, Moldavië Ir. A.A. Verhagen, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Kontraktova Ploscha 7, 01901 Kiev, Oekraïne Telefoon : (00-380) 44.490.8223 (LNV) Telefax : (00-380) 44.490.8266 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.holland.com.ua

BRUSSEL

KOPENHAGEN

opmerking : zie Peking

Werkgebied: Denemarken, Estland, Finland, Noorwegen, IJsland, Zweden Dhr. H.H. Schipper, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Toldbodgade 33, DK-1253 Kopenhagen K, Denemarken Telefoon : (00-45) 33.707.218 (LNV) Telefax : (00-45) 33.140.350 (BZ) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.nlembassy.dk

BRUSSEL PV-EU

JAKARTA

LISSABON

Werkgebied: Permanente Vertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden bij de Europese Unie Mw. Drs. M.A.J. Vaes, LNV-Raad Mr. G.P.G. Kunst, LNV-Raad Drs. A.M. Akkerman, Raad voor Veterinaire Aangelegenheden Mr. O.B.M. Meuffels, LNV-Attaché Ir. F. Vroegop, LNV-Attaché Mw. Drs. S.J.C.W. Bont, LNV-Attachee Post/Bezoek adres : Permanente Vertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden bij de Europese Unie, H. Debrouxlaan 48, 1160 Brussel, België Telefoon : (00-32) 2.679.1545/1546 (LNV) Telefax : (00-32) 2.679.1776/1783 (LNV) E.Mail : nog niet bekend 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.nederlandseambassade.be opmerking : tevens belast met procurement-aan gelegenheden in het kader van de ontwikkelingsfondsen van de EU

Werkgebied: Indonesië, Maleisië, Singapore, tevens voor Association of South-East Asean Nations (ASEAN) Ir. F.A.G.M. Claassen, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Jalan H.R. Rasuna Said, Kavel S-3, Kuningan,Jakarta 12950, Indonesië Telefoon : (00-62) 21.524.1032/48 (LNV) Telefax : (00-62) 21.526.2230 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.netherlandsembassy.or.id

opmerking : zie Madrid

Werkgebied: België, Luxemburg Jhr. Mr.ing. K.H.A. von Chrismar, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, H. Debrouxlaan 48, 1160 Brussel, België Telefoon : (00-32) 2.679.1550 (LNV) Telefax : (00-32) 2.679.1780 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.nederlandseambassade.be

BUENOS AIRES Werkgebied: Argentinië, Chili, Uruguay Drs. M. van Genne, LNV-Raad Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Edificio Porteño II, Olga Cossenttini 831, Pisos 3 y 4, C1107 BVA Buenos Aires, Argentinië Postadres : Ambassade der Nederlanden, Olga Cossenttini 831, C1107BVA Buenos Aires, Argentinië Telefoon : (00-54) 11.4338.0090 (LNV) Telefax : (00-54) 11.4338.0091 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.embajadaholanda.int.ar

HANOI opmerking : zie Bangkok

HONGKONG SAR

Bureau Singapore Dhr. K.C. Chong, Technisch Assistent Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, 541 Orchard Road, 13-01 Liat Towers, Singapore 238881 Postadres : Tanglin P.O.Box 447, Singapore 912415 Telefoon : (00-65) 6739.1121 (LNV) Telefax : (00-65) 6737.1940 (BZ) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.nethemb.org.sg

KAIRO Werkgebied: Egypte, Jordanië, Libanon en Syrië Ir. H.L.M. van Wissen, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, 18, Hassan Sabri Street, 11211 Zamalek, Kairo, Egypte Telefoon : (00-20) 2.736.3863/2.739.5571/2/3 (LNV) Telefax : (00-20) 2.736.0936 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.hollandemb.org.eg

DAMASCUS opmerking : zie Kairo

LONDEN Werkgebied: Verenigd Koninkrijk, Ierland Drs. G.G.J. Thissen, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, 38, Hyde Park Gate, Londen SW7 5DP, Verenigd Koninkrijk Telefoon : (00-44) 20.7590.3279/76/77/80 (LNV) Telefax : (00-44) 20.7581.5276 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.netherlandsembassy.org.uk

MADRID Werkgebied: Spanje, Marokko, Portugal Mr. C.J. Heringa, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Avenida del Comandante Franco 32, 28016 Madrid, Spanje Telefoon : (00-34) 91.353.7521/20 (LNV) Telefax : (00-34) 91.353.7567 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.embajadapaisesbajos.es

Bureau Lissabon Mw. A.P. Paiva Geadas, Administratief Medewerker Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Avenida Infante Santo 43-5o, 1399-011 Lissabon, Portugal Telefoon : (00-351) 21.391.4919 (LNV) Telefax : (00-351) 21.391.4952 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.emb-paisesbaixos.pt

Bureau Damascus Mw. Samar Kadri, Technisch Assistent Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Abou Roumaneh, Al-Jalaa Street, Imm Tello, Damascus, Syrië Postadres : Boîte Postale 702, Damascus, Syrië Telefoon : (00-963) 11.333.5119/6871 (BZ) Telefax : (00-963) 11.333.9369 (BZ) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected]

MANILLA opmerking : zie Bangkok

MEXICO

PARIJS PV-OESO

PRETORIA

Werkgebied: Mexico, Cuba Ir. P.A.L. de Rijk, LNV-Raad Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Av. Vasco de Quiroga 3000, Piso 7, Colonia Santa Fé, 01210 Mexico D.F., Mexico Postadres : Apartado Postal 10-656, 11000 Mexico D.F., Mexico : (00-52) 55.5258.9921 tst. 215 (LNV) Telefoon Telefax : (00-52) 55.5258.8139 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.paisesbajos.com.mx

Werkgebied: Permanente Vertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden bij de OESO (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling) Ir. A.J.A. van Royen, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Permanente Vertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden bij de OESO, 12/14 Rue Octave Feuillet, 75116 Paris, Frankrijk Telefoon : (00-33) 1.4524.9971 (LNV) Telefax : (00-33) 1.4524.9938(BZ) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected]

Werkgebied: Zuid-Afrika, Zimbabwe Mw. Mr. G.A. Kostwinder, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, 825 Arcadia Street, Arcadia, Pretoria 0083, Zuid-Afrika Postadres : P.O.Box 117, Pretoria 0001, Zuid-Afrika Telefoon : (00-27) 12.344.3910/1/2/3/4/5 Tst. 212 (BZ) Telefax : (00-27) 12.343.7456 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.dutchembassy.co.za

MOSKOU

PEKING

Werkgebied: Rusland, Kazakstan, Oezbekistan en Wit-Rusland Ir. J.M.J.G. Kats, LNV-Raad Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Tverskoj Blvd. 14/1, 5th Floor, 125009 Moscow, Rusland Postadres : Ambassade der Nederlanden, Kalashny Pereulok 6, 125009 Moscow, Rusland Telefoon : (00-7) 095.797.2946 (landbouw, satkomset) Telefax : (00-7) 095.797.2905 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.netherlands-embassy.ru

Werkgebied: Volksrepubliek China (incl. Hong Kong) en Mongolië Ir. H.J.W. van Duijn, LNV-Raad Ir. R.J. Konijn, LNV-Attaché Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, 4, Liangmahe Nanlu Rd., Beijing 100600, Volksrepubliek China Telefoon : (00-86) 10.6532.4464 (LNV) Telefax : (00-86) 10.6532.6329 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.hollandinchina.org/nl/ peking/intro.htm WEBsite LNV-bureau : http://www.nlpekagr.com/

NAIROBI

Bureau Shanghai

Werkgebied: Kenia, Eritrea, Ethiopië, Oeganda, Tanzania, tevens voor UNEP Mr. F.H.J. von der Assen, LNV-Raad Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Riverside Lane, Off Riverside Drive, Nairobi, Kenia Postadres : P.O.Box 41537, 00100 Nairobi, Kenia Telefoon : (00-254) 20.4450.137 (LNV) Telefax : (00-254) 20.4450.138 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.netherlands-embassy.or.ke

Dhr. N. Hong, Technisch Assistentt Post/Bezoek adres : Consulaat-Generaal der Nederlanden, Sun Plaza, East Tower, 4th Floor, 88 Xian Xia Road, Shanghai 200336, Volksrepubliek China Telefoon : (00-86) 21.6209.9076 (BZ) Telefax : (00-86) 21.6278.9722 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.hollandinchina.org/ nl/cg/sh-intro.htm WEBsite LNV-Bureau : http://www.nlpekagr.com

RIYADH Opmerking : zie Abu Dhabi

ROME Werkgebied: Italië, Cyprus, Malta Vacant, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Via Michele Mercati 8, 00197 Rome, Italië Telefoon : (00-39) 06.321.5003 (LNV) (00-39) 06.322.1141 (BZ) Telefax : (00-39) 06.321.0767 (LNV/BZ) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.olanda.it

ROME PV-ROME

NEW DELHI Werkgebied: India, Bhutan, Nepal, Sri Lanka Ir. A. Parzer, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, 6/50F Shantipath, Chanakyapuri, New Delhi 110021, India Telefoon : (00-91) 11.2688.4951/2/3/4 tst 205, 277 en 204 (LNV) Telefax : (00-91) 11.2688.2799 (LNV) Email : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.holland-in-india.org

Bureau Hong Kong SAR Mw. M.P.C. Ng, Technisch Assistent Post/Bezoek adres : Consulaat-Generaal der Nederlanden, Room 5702, 57/F Cheung Kong Center, 2, Queen’s Road Central, Hong Kong Volksrepubliek China Telefoon : (00-852) 2.524.8187/88 (LNV) Telefax : (00-852) 2.524.9419 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.netherlands-cg.org.hk WEBsite LNV-Bureau : http://www.nlpekagr.com

PARIJS Werkgebied: Frankrijk, Algerije Ir. L. Braakenburg, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, 7-9 Rue Eblé, 75007 Parijs, Frankrijk Telefoon : (00-33) 1.4062.3353 (LNV) Telefax : (00-33) 1.4062.3452 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.amb-pays-bas.fr

PRAAG Werkgebied: Tsjechië, Slowakije Mw. Ir. P.M.B. de Vries-Van Loon, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Gotthardska 6/27, 160 00 Praag 6, Bubeneç, Tsjechië Telefoon : (00-420) 2.3301.5218 (LNV) Telefax : (00-420) 2.3301.5257 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.netherlandsembassy.cz

Werkgebied: Permanente Vertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden bij de VN-organisaties voor voedsel en landbouw (FAO, IFAD en WFP) Drs. E. Wermuth, Buitengewoon en Gevolmachtigd Ambassadeur, Permanent Vertegenwoordiger Ir. J.T.M.G. Steeghs, Ambassaderaad, Plv. Permanent Vertegenwoordiger Mw. Drs.A. Swalef, Tweede Secretaris, Beleidsmedewerker Post/Bezoek adres : Permanente Vertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden bij de VN-organisaties voor voedsel en landbouw, Via delle Terme Deciane 6, 00153 Rome, Italië Telefoon : (00-39) 06.574.0306 (LNV) Telefax : (00-39) 06.574.4927 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected]

SÃO PAULO Opmerking : Zie Brasilia

SEOUL Werkgebied: Republiek Korea, Taiwan Ir. J.P.N. Damen, LNV-Raad Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Kyobo Building, 14th floor, 1, Jongno 1-ka Jongno-gu, Seoul 110-714, Republiek Korea Postadres : K.P.O. Box 509, Seoul 110-605, Republiek Korea Telefoon : (00-82) 2.723.4180 (LNV) Telefax : (00-82) 2.723.0283 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.nlembassy.or.kr

Bureau Taipei

WASHINGTON

Dhr. G. Lee, Technisch Assistent Post/Bezoek adres : Netherlands Trade and Investment Office, Agricultural and Food Department, Rm. B, 5/F Artist Construction Building, 133 Min Sheng E. Road, Section 3, Taipei 105, Taiwan Telefoon : (00-886) 2.2713.5760 tst. 150 Telefax : (00-886) 2.2713. 0194 E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.ntio.org.tw/agricultural/ index-e.htm

Werkgebied: Verenigde Staten van Amerika, (inclusief Puerto Rico), Canada en Wereldbank Ir. W.L.A.G. Tacken, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, 4200 Linnean Avenue, N.W., Washington, D.C. 20008, Verenigde Staten van Amerika Telefoon : (00-1) 202.274.2716/2718 (LNV) Telefax : (00-1) 202.244.3325 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.netherlands-embassy.org

SHANGHAI

ZAGREB

opmerking : zie Peking

opmerking : zie Boedapest

SINGAPORE opmerking : zie Jakarta

SOFIA opmerking : zie Boekarest

TAIPEI opmerking : zie Seoel

TEHERAN Werkgebied: Iran Drs. A.M. de Roo, LNV-Raad Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Darrous Sharzad Boulevard, Kamasaie Street, 1st East Lane 33, 19498 Teheran, Iran Postadres : P.O.Box 11365-138, Teheran, Iran Telefoon : (00-98) 21.255.5094 (LNV) Telefax : (00-98) 21.256.0213 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.netherlandsembassy.ir

TOKIO Werkgebied: Japan Ir. F.L.M. Vossenaar, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Shiba-koen 3-6-3, Minato-ku, 105-0011 Tokyo, Japan Telefoon : (00-81) 3.5401.0421 (LNV) Telefax : (00-81) 3.5401.0424 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.oranda.or.jp

WARSCHAU Werkgebied: Polen, Letland en Litouwen Drs.ing. A.W. Verhey, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Ul. Kawalerii 10, 00-468 Warschau, Polen Telefoon : (00-48) 22.559.1269 (LNV) Telefax : (00-48) 22.840.2634 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.nlembassy.pl