LBActualiteiten Wekelijkse informatie van de LNV-Vertegenwoordiging Buitenland
Jaargang 14, 26 november, nummer 38
Colofon Uitgave van: Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Directie Internationale Zaken Postbus 20401 2500 EK Den Haag Telefoon : 070 378 41 87 Telefax : 070 378 61 31 Verantwoordelijk voor inhoud: Hoofd Bureau LNV-vertegenwoordiging Buitenland Dr. M.H. de Jong Eindredactie, opmaak, reproductie: Directie Informatiemanagement en Facilitaire Aangelegenheden
Overname uit LBActualiteiten is met bronvermelding toegestaan
Inhoud
Multilaterale landbouwpolitieke ontwikkelingen
5
België
Nationale landbouwpolitieke aangelegenheden
6
Frankrijk, Verenigd Koninkrijk, Argentinië
Economische en handelsaangelegenheden
8
Frankrijk, Italië, Argentinië, Baltische Staten/Finland/Zweden, Brazilië, Japan, Noorwegen, Verenigde Staten
Agro-industrie
14
België, Denemarken, Verenigd Koninkrijk, Brazilië
Akker- en tuinbouw
17
Frankrijk
Veehouderij en zuivel
18
België, Frankrijk, Ierland, Verenigd Koninkrijk
Visserij en aquacultuur
21
Ierland
Wetenschap, onderwijs, voorlichting en onderzoek
22
Brazilië, Verenigde Staten
Voedings- en kwaliteitsaangelegenheden
24
België, Denemarken, Ierland, Italië, Verenigd Koninkrijk, Canada, Verenigde Staten
Veterinaire aangelegenheden
31
België, Verenigd Koninkrijk, Thailand, Verenigde Staten
Natuur, bos, landschaps- en faunabeheer
34
Verenigd Koninkrijk, Thailand
Milieuaangelegenheden
36
België, Frankrijk, Thailand
3
4
Multilaterale landbouwpolitieke ontwikkelingen
België: protest tegen suikerplannen Meer dan duizend landbouwers hebben met ongeveer 250 tractoren betoogd in de straten van Namen. Volgens de betogers zal het hervormingsproject van de Europese Commissie ervoor zorgen dat de Europese Unie vooral veel suiker uit ontwikkelingslanden gaat krijgen. Zij vinden de beoogde hervorming ‘misleidend’ en ‘ontoelaatbaar’ voor de nationale suikersector, voor de consument, maar ook voor de ontwikkelingslanden zelf. De vertegenwoordigers van de Fédération Wallonne de l’Agriculture (FWA), de Confederatie van de Belgische Bietenverwerkingsindustrie, de suikerfabrikanten en de NGO ‘Stratégie Alimentaire’ werden ontvangen door de Waalse minister van Landbouw, Lutgen.
5
Nationale landbouwpolitieke aangelegenheden
Frankrijk: kritiek op ‘Agriculture Raisonnée’ Een mening van een onderzoeker van het INRA, het nationaal instituut voor landbouwkundig onderzoek, heeft voor de nodige commotie gezorgd. De onderzoeker zet vraagtekens bij de meerwaarde van ‘Agriculture Raisonnée’. Dit is een pakket van 98 eisen, onderverdeeld in 14 thema’s en aangevuld met eisen per regio met betrekking tot bijvoorbeeld erosie, watervervuiling, landschap, biodiversiteit. Volgens de onderzoeker is het eisenpakket uit juridisch oogpunt vrijwel identiek aan de officiële communautaire en nationale wetgeving. De boer zou dus een ‘medaille’ ontvangen voor het feit dat hij al bestaande wetgeving adequaat toepast. De mening van de onderzoeker wordt niet gedeeld, noch door FARRE (Forum de l’Agriculture Raisonnée Respectueuse de l’Environnement, een non-profit landbouworganisatie voor het promoten van duurzame landbouw), noch door voorzitter Herth van de ‘Commission Nationale de l’Agriculture Raisonnée’ (CNAR), noch door het ministerie van Landbouw zelf: 43 van de 98 eisen hebben betrekking op bestaande regelgeving, de overige 55 zouden verder gaan. Bovendien hebben de Europese Commissie en de ‘Conseil d’Etat’ (het hoogste rechtscollege) het eisenpakket goedgekeurd. Volgens het ministerie van Landbouw is een discussie over dit onderwerp nu niet op zijn plaats: ieders inzet moet gericht zijn op een betere en duurzame landbouw. Bovendien is A.R. een stimulans om aan de toekomstige (en verplichte) eisen van cross compliance te voldoen. Tot op heden zijn echter slechts 458 agrarische ondernemingen gekwalificeerd volgens de normen van A.R.. Het INRA pareert de kritiek met de opmerking dat het instituut natuurlijk ook achter duurzame landbouwontwikkeling staat en dat het kritische artikel van één van de wetenschappers juist ten doel heeft bij te dragen aan een ‘wetenschappelijk debat’ over de richting die deze ontwikkeling moet uitgaan. De bedrijfskwalificatie ‘Agriculture Raisonnée’ is in 2002 wettelijk vastgelegd. De Franse regering wilde hiermee een standaard invoeren voor een integraal beheer van het bedrijf, waarbij rekening wordt gehouden met het milieu, de eisen van de consument en de rentabiliteit. A.R. blijft echter een vrijwillig systeem en wordt gecontroleerd door certificeringsorganen die zijn aangewezen door het ministerie van Landbouw.
Verenigd Koninkrijk: modulatiebesluit Noord-Ierland De Noord-Ierse minister van Landbouw, Ian Pearson, heeft besloten dat NoordIerse boeren in 2005 alleen het verplichte EU-percentage van 3% aan modulatie moeten opbrengen. Daarna gaat de situatie er geheel anders uitzien. De boeren moeten in 2006 boven het verplichte EU-percentage van 4, 4,5% extra modulatie uit hun single farm payment bijdragen. De minister van Landbouw heeft daartoe besloten omdat hij optimaal gebruik wil maken van een genereus aanbod van zijn collega van Financiën. Deze wil £ 9 mln. (¤ 13,5 mln.) extra aan de middelen toevoegen die beschikbaar zijn voor plattelandsontwikkelingsbeleid. Dit bedrag komt bovenop de al uitgetrokken £ 8,8 mln. (ofwel ¤ 13 mln). De Noord-Ierse schatkistbewaarder doet dit echter alleen als de boeren een zelfde bedrag opbrengen. Veel van het aldus beschikbare geld zal in het landbouwmilieuprogramma en in het bijzonder in de regeling voor houtopstanden op boerenland worden gestopt. Er zal
6
echter ook geld beschikbaar zijn voor de bevordering van voedselkwaliteit en dierenwelzijn en om aan de normen te kunnen voldoen. Voor de modulatietarieven in 2007 en later houdt de minister de kaarten nog voor de borst. Een en ander is afhankelijk van de uitputting van de beschikbaar gekomen fondsen. Mokkend heeft de Ulster Farmers’ Union er bij de minister op aangedrongen dat modulatiegelden worden besteed aan programma’s die voor zoveel mogelijk Noord-Ierse boeren toegankelijk zijn. Minister Beckett heeft voor het gehele VK besloten op welke manier gehandeld moet worden bij de implementatie van het hervormde landbouwbeleid, als boeren landerijen hebben in verschillende landsdelen. Het gaat hierbij om honderden boeren. Er is maar één aanvraag nodig, die gedaan moet worden in het landsdeel waar de betreffende boer het meeste land bezit. Voor de akkerbouw worden de referentiedata gebaseerd op de oppervlakte in de verschillende landsdelen waar de gewassen groeiden tijdens de referentieperiode. Voor vee kan dat niet, omdat veehouders niet verplicht zijn op te schrijven waar hun vee rondloopt. Voor de veehouderij worden de referentiedata dan ook gebaseerd op de locatie(s) waar de veehouder in de referentieperiode inkomenssteun voor voedergewassen heeft gedeclareerd. Lag bij voorbeeld 70 hectare voedergewas in Engeland en 30 hectare in Wales en bezit de boer 100 schapen en 10 zoogkoeien, dan vallen 70 schapen en 7 zoogkoeien onder de Engelse systematiek en de rest onder die van Wales. Op die manier wordt de omvang van de single farm payment berekend in Engeland en in Wales. Een zelfde systeem zal voor de zuivel worden gebruikt, maar dan gebaseerd op de opgegeven gebieden voedergewassen in 2005. Als de vaststelling eenmaal heeft plaatsgevonden, zullen de delen single farm payment uit Wales en Schotland stabiel blijven. Het deel daarvan dat in Engeland wordt ontvangen zal de komende acht jaar echter voortdurend veranderen als gevolg van de overgang van de historische methode naar de ‘flat-rate’-benadering.
Argentinië: demonstratie tegen landbouwbeleid Voor het eerst sinds de regering-Kirchner achttien maanden geleden aantrad is er een agrarisch protest geweest met onder meer wegblokkades. Het protest was georganiseerd door de FAA, de federatie van organisaties van kleine boeren en richtte zich vooral tegen de verkoop van landbouwgronden aan buitenlandse investeerders. De FAA vraagt verder om een beleid dat meer op de ontwikkeling van de kleine boeren is gericht. Zo zou een deel van de opbrengsten van de exportbelasting naar de kleine producenten moeten gaan.
7
Economische en handelsaangelegenheden
Frankrijk: export zaaizaden en plantaardig uitgangsmateriaal De Franse export van zaaizaden en uitgangsmateriaal beliep voor het seizoen 2003-2004 ¤ 600 mln. Dit is een toename van 6% ten opzichte van de vorige campagne en levert een handelsoverschot op van ¤ 228 mln., ruim 16% van het totale Franse handelsoverschot van agrarische producten. Bij export zijn maïszaaizaad, tuinbouwzaden en suikerbietzaad met respectievelijk 46, 24 en 11% koplopers. 80% wordt afgezet in de EU, met Duitsland als grootste afnemer. Sinds de laatste drie campagnes neemt ook de export naar Polen, Hongarije en Tsjechië toe. Het GNIS, de sectororganisatie voor zaaizaden en uitgangsmateriaal, voorspelt dat de Franse export in 2004/2005 zal afnemen als het ministerie van Landbouw het verbod op de behandeling van zaaizaden met de gewasbeschermingsmiddelen Gaucho en Regent TS bij export niet opheft. Dit verbod is op nationaal niveau uit voorzorg ingevoerd wegens het mogelijke verband met de hoge bijensterfte in bepaalde regio’s. Het ministerie van Landbouw wil de maatregel vooralsnog niet herzien. Een ander zorgpunt voor de sector zijn de gevolgen van het nieuwe gemeenschappelijke landbouwbeleid. Vanaf 2006 zullen ook graantelers tuinbouwzaden en bietenzaad kunnen produceren op percelen die recht hebben op ontkoppelde steun. Het GNIS vindt dit “deloyale concurrentie” voor de traditionele zaaizaadproducenten en verzoekt het ministerie van Landbouw om steun voor deze categorie.
Italië: verkoop novello-wijn op dreef De Italiaanse ‘versie’ van de beaujolais nouveau, de ‘vino novello’, die wettelijk vanaf 5 november mag worden verkocht, stroomt fors. De productie bedraagt dit jaar iets minder dan 18 miljoen flessen. Deze zouden met een gemiddelde prijs van ca. ¤ 4,60 een omzet moeten opleveren van ruim ¤ 82 mln. De totale wijnproductie wordt dit jaar geschat op 53 miljoen hl, een groei van 20% ten opzichte van vorig jaar. Het aandeel van de novello daarin is slechts ruim een kwart procent, maar vertoont wel groei. Vermeldenswaard is de verkoop van de novello die door gevangenen in de buurt van Rome is geproduceerd. Het is de eerste keer dat een dergelijke wijn op de markt wordt gebracht. De totale productie van 5.000 flessen, onder de passende naam ‘Fuggiasco’, ofwel ‘voortvluchtige’, was al op de dag van de presentatie uitverkocht.
Argentinië: overeenkomst met China De overheid heeft onlangs bezoek ontvangen van de regeringsleiders van ZuidKorea, China en Vietnam. Vooral het bezoek van de Chinezen deed veel stof opwaaien. De Argentijnse industrie verwacht veel nadeel van de import van Chinese industriële goederen. China zal de grenzen openen voor Argentijnse producten die tot nu toe niet naar dit land konden worden geëxporteerd: rundvlees, kippenvlees en fruit. In 2005/2006 zal voor deze producten een exportwaarde van US $ 200 mln. worden bereikt. De Argentijnse agrarische export naar China bedroeg in 2003 US $ 2,4 mld. en bestond voor 90% uit soja.
8
Baltische Staten/Finland/Zweden: supermarkten Kesko, de grootste supermarktketen in Finland en de Zweedse keten ICA hebben van de concurrentieautoriteit van de Europese Unie toestemming gekregen om hun activiteiten in de Baltische landen te fuseren. Kesko staat het sterkst in Estland, ICA Baltics in Litouwen. Samen hebben de supermarktketens 8.300 werknemers in de Baltische landen.
Brazilië: koopovereenkomst sinaasappelsap ABN Amro heeft onlangs historie geschreven door een koopovereenkomst af te sluiten met een waarde van US $ 55 mln. voor de levering van bevroren sinaasappelsap. De bank is deze overeenkomst aangegaan met het Braziliaanse exportbedrijf ´Citrosuco Paulista S.A.´. De overeenkomst heeft een looptijd van twee jaar. Het akkoord geeft Citrosuco, de tweede grootste producent van sinaasappelsap van Brazilië, de mogelijkheid haar voorraad sap in geld om te zetten. Hierdoor kan Citrosuco haar financiële reserves vergroten zonder haar schulden te verhogen. ABN Amro koopt het sinaasappelsap van Citrosuco door middel van opties met een looptijd van 90 dagen. ABN Amro beschouwt deze overeenkomst als historisch. Het is vermoedelijk de eerste keer dat in Latijns-Amerika met een bedrijf een dergelijke overeenkomst is afgesloten. Er zijn plannen om soortgelijke overeenkomsten ook af te sluiten voor andere producten die op de internationale beurzen worden verhandeld. Brazilië is de grootste producent en exporteur ter wereld van sinaasappelsap, suiker en koffie en sinds kort ook de grootste leverancier van rundvlees en kippenvlees.
Japan: besprekingen met VS gaan door Terwijl de rundvleesindustrie in de Verenigde Staten de vingers gekruist houdt en hoopt dat de verdenking van een tweede geval van BSE niet op waarheid zal berusten, reageert Japan opvallend laconiek. Minister van Landbouw Yoshinobu Shimamura heeft gezegd dat de ontdekking de besprekingen over de voorwaarden voor hervatting van de import van rundvlees uit de VS niet zal beïnvloeden. Het standpunt van de minister wijst erop dat Japan er vanuit gaat dat het om een rund gaat dat ouder is dan 20 maanden. Japan zal in principe de invoer van vlees van runderen jonger dan 20 maanden toestaan; deze categorie runderen hoeft niet op BSE te worden getest. Bij de melding van een mogelijk tweede met BSE-besmet rund zijn hangende het onderzoek geen bijzonderheden zoals leeftijd, geslacht en vindplaats vrijgegeven. De Amerikaanse vleesindustrie tast dan ook in het duister. In Japan is echter de indruk ontstaan dat het om een koe van dertig maanden of ouder gaat. Nu de Verenigde Staten op grotere schaal zijn gaan testen op BSE komt de ontdekking niet als een verrassing. En als het inderdaad een oudere koe blijkt te zijn, is er geen aanleiding de eisen aan de invoer van Amerikaans rundvlees te wijzigen. Daarmee is natuurlijk nog niets gezegd over de reactie van de Japanse consument. De geheimzinnigheid waarmee de Amerikanen dit tweede geval omkleden draagt wellicht bij aan het toch al kritische oordeel over het Amerikaanse BSE-beleid. Dat zou zich kunnen vertalen in een aversie van Amerikaans rundvlees als dit weer op de markt komt.
Noorwegen: dure levensmiddelen Levensmiddelen kosten in Noorwegen 50% meer dan het gemiddelde in de Europese Unie en 26% meer dan in buurland Zweden. De invoerheffingen op voedsel zouden een deel van de verklaring zijn, maar ook een gebrek aan reële concurrentie zou een rol spelen. Om hier beter zicht op te krijgen wordt nu, in samenwerking met de concurrentieautoriteiten in de overige Noordse landen, een onderzoeksproject gestart.
9
Verenigde Staten: tomaten- en paprikarapporten Tot 1 januari 2009 moet de International Trade Commission op grond van het NAFTA-verdrag ieder jaar onderzoeken hoe de invoer van verse of gekoelde tomaten en paprika’s verloopt. De reden hiervan is dat de commissie op deze manier over actuele informatie beschikt voor het geval handelsstromen en prijsvorming aanleiding geven tot verzoeken om beschermende maatregelen voor de binnenlandse productie. Onlangs zijn beide rapporten over 2004 beschikbaar gesteld op de website van de U.S. ITC (www.usitc.gov). Ze bieden een schat aan informatie over consumptie, in- en uitvoer, productie en prijzen van tomaten en paprika’s. Enkele punten uit de rapporten zijn: • de consumptie van verse tomaten is de afgelopen jaren stabiel, productie en uitvoer dalen, maar de invoer is dramatisch gestegen. In 2003 kwam 40% van de tomatenconsumptie van ingevoerde tomaten. De voornaamste landen van oorsprong zijn Mexico en Canada; • de consumptie daalde met 4% tot 2,3 miljoen ton in 2003. De consumptiewaarde bedroeg $ 2,1 mld. in 2003. De Amerikaanse productie van tomaten voor de verse markt daalde met 11% tot 1,5 miljoen ton in 2003; • de voornaamste productiestaten voor verse tomaten blijven Florida en Californië, met respectievelijk 43% en 28% van de productie. Andere belangrijke productiestaten zijn Virginia, Ohio, Tennessee en South Carolina. Er is hierdoor een jaarrond-productie; • de export van verse tomaten daalde met 5% tot 142.461 ton in 2003. Het merendeel hiervan (88%) gaat naar Canada. In het eerste halfjaar van 2004 was de uitvoer 15% hoger in volume. De invoer van verse tomaten steeg met 9% tot 939.257 ton in 2003. De waarde hiervan was $ 1 mld. in 2003, een stijging van maar liefst 32% ten opzichte van 2002. In de eerste zes maanden van 2004 was de invoer 6% lager in volume. Mexico leverde in 2003 84% van alle geïmporteerde tomaten, Canada 14%, maar dit zijn nagenoeg allemaal kastomaten; • de invoer van tomaten uit Nederland, de derde grootste leverancier, daalde met 31% van 20.039 ton in 2002/2003 naar 13.925 ton in 2003/2004. In de periode juli 2003-juni 2004 werd bijna 60% van de Nederlandse tomaten via New York ingevoerd; • de consumptie van verse paprika’s is de afgelopen jaren onregelmatig gestegen; de productie stijgt, maar de invoer stijgt sneller. De export blijft klein in vergelijking met productie en invoer. Ook hier zijn de voornaamste landen van oorsprong Canada en Mexico en de voornaamste productiestaten Californië en Florida; • de consumptie bedroeg 901.134 ton in 2003, een toename van 3%. De consumptiewaarde was $ 750,9 mln. in 2003. 25% van de geconsumeerde paprika’s was ingevoerd, in waarde uitgedrukt namen geïmporteerde paprika’s echter 45% voor hun rekening; • de productie van paprika’s steeg met 3% naar 727.518 ton in 2003. 45% hiervan werd in Californië geproduceerd, 35% in Florida. Het productieareaal steeg licht in 2003, voornamelijk door een groei in Californië (maar een daling in Florida, New Jersey en North Carolina); • de export daalde licht in 2003, maar de waarde ervan steeg naar $ 79,2 mln. in 2003 (van $ 73,4 mln. in 2002). 93% hiervan ging naar Canada, maar er was ook uitvoer naar Mexico, Nederland (!) en Japan. Het eerste halfjaar van 2004 stegen het exportvolume met 4% en de exportwaarde met 9%, voornamelijk veroorzaakt door de uitvoer van duurdere, gekleurde paprika’s; • de invoer steeg licht naar 245.700 ton in 2003. De stijging in het eerste halfjaar van 2004 was verwaarloosbaar klein. Mexico is met 67% de grootste leverancier, andere belangrijke leveranciers zijn Canada, Nederland en Israël. De invoer uit Israël, hoewel nog relatief klein, steeg met 55% in volume van 2002 tot 2003. De meeste geïmporteerde paprika’s (met uitzondering van Mexico) zijn dure kaspaprika’s met gemiddelde prijzen die 2 à 3 maal hoger liggen dan de veldpaprika’s uit Mexico;
10
• de invoer van paprika’s uit Nederland steeg met 25% in volume in de periode van juli 2002/juni 2003 tot juli 2003/juni 2004. De directe links naar deze rapporten zijn ftp://ftp.usitc.gov/pub/reports/studies/PUB3738.PDF en ftp://ftp.usitc.gov/pub/reports/studies/PUB3739.PDF
Verenigde Staten: consolidatie in landbouwsector Evenals in Nederland heeft in de Verenigde Staten de afgelopen jaren een consolidatieslag plaatsgevonden in de agrarische sector. Onlangs werd bekend dat Coors en Molson in onderhandeling zijn over een fusie. Het nieuwe bedrijf zou de op vier na grootste bierbrouwerij ter wereld vormen. Een paar andere voorbeelden: • de vier grootste rundvleesverwerkende bedrijven hadden in 2003 84% van de markt in handen, • de vier grootste varkensslachterijbedrijven 64% van de markt, • de vier grootste ontbijtgranenfabrikanten 89% van de markt, • de vier grootste agro-chemische bedrijven (Monsanto, Novartis, Dow Chemical en Du Pont) 75% van de zaaizaadverkopen voor maïs en 60% voor sojabonen; • de vijf grootste supermarkten hadden in 2004 46% van de nationale markt in handen. De horizontale én verticale concentratietrend binnen de landbouwsector ziet met name Tom Harkin, een Democratische senator uit Iowa, als een belangrijke bedreiging voor primaire producenten, plattelandsgebieden en consumenten. Deze ontwikkeling leidt volgens hem tot ongelijkheid in de onderhandelingsposities, met negatieve gevolgen voor het concurrentievermogen van de markt. Onlangs heeft hij over dit onderwerp een rapport uitgebracht aan het Landbouwcomité van de Senaat. Hierin worden vier mogelijke opties bestudeerd om de negatieve gevolgen van deze consolidatietrend tegen te gaan: 1. reduceren van de macht van de sterkere partij door de structuur van de industrie te wijzigen; 2. de macht van de zwakkere partij vergroten door collectieve onderhandelingen aan te moedigen; 3. het gedrag van participanten verder te reguleren; 4. strenger toezicht op de naleving van concurrentie- en handelsregels. In het rapport worden geen aanbevelingen gedaan ten aanzien van de geboden scenario’s, hoewel met name het derde scenario uitvoerig wordt behandeld. Dit zou meer regelgeving betekenen. Het gehele rapport, genaamd Economic Concentration and Structural Change In the Food and Agriculture Sector: Trends, Consequences and Policy Options is beschikbaar via de website van senator Harkin: http://harkin.senate.gov/agriculture/index.cfm
Verenigde Staten: administratieve regels voedingsmiddelen De Voedings- en Geneesmiddelen Autoriteit (FDA) heeft de definitieve regels voor het beheer van informatiebestanden (recordkeeping) op grond van de wet op bioterrorisme van 2002 ter beoordeling aan het Bureau voor Management en Budget (OMB) voorgelegd. De regels verplichten fabrikanten, verwerkers, verpakkers, opslagbedrijven, distributeurs en transporteurs van voedingsmiddelen die op de Amerikaanse markt te koop worden aangeboden, gedetailleerde bestanden bij te houden over de herkomst van voedingsmiddelen, inclusief de ingrediënten én aan wie het voedingsmiddel zal worden geleverd. Ook buitenlandse bedrijven die voedingsmiddelen op de Amerikaanse markt brengen, zouden aan de eisen moeten voldoen. Het OMB heeft 90 dagen de tijd voor een oordeel.
11
Overigens blijkt 50% van de Amerikaanse bedrijven niet te weten dat alle voedingsmiddelenfabrikanten, verwerkers, opslag- en verpakkingsbedrijven zich bij de FDA moeten laten registreren. 21% is op de hoogte, maar heeft nog geen maatregelen genomen om zich daadwerkelijk te registreren. Terwijl de naleving op de registratieplicht voor buitenlandse bedrijven door middel van Prior Notice kan worden gecontroleerd, beschikt het agentschap niet over een vergelijkbaar controlemiddel voor binnenlandse bedrijven. De FDA hoopt door meer inspecties uit te voeren en boetes op te leggen meer binnenlandse bedrijven geregistreerd te krijgen.
Verenigde Staten: sterke groei agrarische inkomens Half november heeft (ex)minister Ann Veneman de inkomensontwikkeling over het afgelopen jaar bekend gemaakt, alsmede een prognose voor het lopende jaar. Voor 2004 worden netto inkomsten voorspeld van $ 77,5 mld., $ 9 mld. boven het niveau van 2003. De relatief hoge vleesprijzen voor rund-, varkens- en kippenvlees spelen daarbij een grote rol. De bruto inkomsten voor 2004 worden geraamd op $ 233,4 mld., $ 22 mld. boven het niveau van 2003, $ 16 mld. daarvan door hogere veehouderijopbrengsten en $ 6 mld. door hogere plantaardige inkomsten (hoge prijzen voor soja en maïs uit de oogst van 2003). Het eigen vermogen van de primaire landbouwsector wordt gewaardeerd op $ 1.220 mld., $ 40 mld. meer dan in 2003. Ondanks een voorspelde recordexport van $ 62 mld. voor 2004, wordt tegelijkertijd vastgesteld dat het overschot op de agrarische handelsbalans snel achteruit loopt: van nog $ 9,1 mld. in 2004 naar ca. $ 2,5 mld. in 2005. De laatste maanden is er op maandbasis al een tekort. De officiële reactie is dat de internationale concurrentiekracht van de agrarische sector niet afgemeten mag worden aan deze ontwikkeling. De groeiende importen zijn een gevolg van de wensen van de Amerikaanse consumenten, een kwart van de groei komt door wijn en bier, de helft komt door sterk groeiende tuinbouwimporten. Na de grote oogsten van dit jaar zijn de prijzen voor veel granen en oliezaden fors onderuit gegaan, voor soja met meer dan de helft. Een en ander heeft grote gevolgen voor de twee aan actuele prijzen gekoppelde ondersteuningsprogramma’s, daarnaast is er nog het ‘direct payment’- programma. Voor de ‘countercyclical payments’ en ‘marketing loan deficiency payments’ worden uitgaven verwacht van ca. $ 12 mld. ten opzichte van $ 1,5 mld. voor de oogst van 2003, voor de ‘direct payments’ worden uitgaven verwacht van ca. $ 5,3 mld., samen zo’n $ 18 mld., een verdubbeling ten opzichte van vorig jaar. Daarnaast zijn er belangrijke bedragen uitgetrokken voor slecht weer-tegemoetkomingen van zo’n $ 3,5 a $ 4 mld. Dit jaar zullen alle belangrijke plantaardige producten countercyclical payments ontvangen, voor katoen driemaal het bedrag van verleden jaar. Ook producten die vorig jaar vanwege de gunstige prijzen niet in aanmerking kwamen, zullen dit jaar een beroep op dit programma doen, zoals maïs, soja, gerst en tarwe. De eerste 35%uitkering wordt deze maand gedaan.
12
Verenigde Staten: afspraken over zeevracht per container De Europese Unie en de Verenigde Staten gaan de beveiliging van zeevracht per container aanscherpen. De maatregelen zijn gericht op het ontwikkelen van veiligheidsstandaarden die door beide partijen worden geaccepteerd en op samenwerkingsverbanden met het bedrijfsleven. Er zal een netwerk voor het uitwisselen van informatie worden ontwikkeld en verder zijn minimale deelnamevoorwaarden opgesteld voor havens in de EU die belangstelling hebben voor deelneming aan het Amerikaanse Container Initiatief. Binnen de internationale handel zal een overzicht worden opgesteld van goede gebruiken (best practices). Daarnaast wordt een pilotprogramma opgezet dat gericht is op zendingen die voor doorvoer in zowel de Verenigde Staten als de Europese Unie worden aangeboden. Daarbij wordt gekeken naar de mogelijkheden om vrachtinformatie uit te wisselen. Dit biedt de douaneautoriteiten de kans om doorvoerpartijen te identificeren, door te lichten en een risicobeoordeling te maken. Zowel de VS als de EU zijn van mening dat het uitwisselen van informatie een essentieel onderdeel vormt van controleactiviteiten van de douane.
13
Agro-industrie
België: goede kwartaalresultaten Delhaize Supermarktketen Delhaize heeft beter dan verwachte kwartaalresultaten bekend gemaakt. De nettowinst steeg met een derde tot ¤ 71,2 mln. Analisten hadden op een nettowinst van slechts ¤ 57,3 mln. gerekend. Het gevolg is dat de winstprognose voor het hele jaar stijgt. Vooral in de VS heeft Delhaize uitstekende resultaten geboekt. De bedrijfsmarge steeg er van 4,6 tot 5,6% dankzij een beter voorraadbeheer en aanhoudende kostenbeheersing. Die kostenverlaging is in de VS noodzakelijk om te kunnen blijven concurreren met ‘s werelds grootste supermarktketen Wal-Mart. Delhaize schrapte in de VS de afgelopen vier jaar 10.000 banen. In Amerika realiseerden de winkels een omzetstijging van 3,1%. In België boekte de keten een omzetgroei van 4,2%, waardoor Delhaize zijn marktaandeel verhoogde tot 25,7%. Op vergelijkbare basis bleef de omzetgroei steken op 0,4%. In het derde kwartaal van 2004 lagen de nationale verkoopprijzen van groenten en fruit volgens Delhaize immers meer dan 7% lager dan vorig jaar.
België: Case New Holland verhuist deel productie naar Polen Case New Holland (CNH) in Zedelgem, een producent van tractoren en landbouwmachines, gaat reorganiseren. Een deel van de productie wordt overgeplaatst naar Polen. Er gaan geen banen verloren. De productie van graanmaaiborden en de dorssecties wordt uitbesteed aan de CNH-vestiging in het Poolse Plock. De assemblage van de CR-maaidorser voor de Europese markt komt volledig naar Zedelgem. Vanaf 2006 zou dit een volume van 200 tot 250 machines betekenen. Onder meer door het seizoensgebonden karakter van de activiteiten komen er geen banen bij. Om de overcapaciteit op jaarbasis binnen drie jaar weg te werken, zal het bedrijf de overheid vragen om een vrijstelling van de vervangingsplicht voor brugpensioen. Bij CNH in Zedelgem werken ongeveer 1.700 mensen, van wie 70 in een vervangingscontract. Binnen de Europese ondernemingsraad van Fiat, het moederbedrijf van CNH, zou intussen ook besloten zijn om het onderhoud van de CNH-machines weer binnen het bedrijf te gaan doen. Dat zou betekenen dat 75 werknemers in Antwerpen en circa 40 in Zedelgem bij het moederbedrijf terugkomen.
Denemarken: resultaten Danish Crown Het afgelopen boekhoudjaar (van oktober 2003 tot oktober 2004) had Danish Crown een omzet van DKK 44,4 mld. (¤ 5,9 mld.), dat is DKK 4,1 mld. (¤ 545 mln.) meer dan het voorgaande jaar. Bijna het hele resultaat (96%) wordt aan de leveranciers/aandeelhouders uitgekeerd. Dit betekent een cheque van DKK 1,2 mld. (¤ 160 mln.). Hoewel Danish Crown zich goed redt, zouden de hoge loonkosten in Denemarken, bijna het dubbele van die in Duitsland, de concurrentiepositie geen goed doen. De concentratie van de productie op een kleiner aantal slachterijen zal ook de komende jaren doorgang vinden.
14
TICAN kan ook dit jaar zijn leveranciers meer per kg varkensvlees betalen dan Danish Crown. De nabetaling van TICAN is DKK 0,90 (¤ 0,12), terwijl Danish Crown maar DKK 0,70 (¤ 0,09) boven op de algemene prijs per kg kan betalen. Dit betekent per varken zo’n DKK 15 (¤ 2) verschil. De omzet van TICAN is met een kwart gestegen tot DKK 2,6 mld. (¤ 346 mln.). Verenigd Koninkrijk: Northern Foods optimistisch ondanks verliezen Pat O’Driscoll, sinds het voorjaar van 2004 voorzitter van de Raad van Bestuur van Northern Foods, kijkt positief naar de toekomst van het bedrijf, ondanks een verlies van bijna £ 36 mln. (een kleine ¤ 54 mln.) over de eerste helft van dit boekjaar. Dit verlies is overigens geheel toe te schrijven aan exceptionele uitgaven in verband met reorganisaties. De ‘iron lady’ van de Britse voedingsmiddelenindustrie, die de afgelopen maanden grote schoonmaak hield onder haar collega-leden van de Raad van Bestuur en andere leden van het topmanagement, is ervan overtuigd dat haar visie op de toekomst van het bedrijf tot voldoende rentabiliteit zal leiden. Northern Foods, één van de grootste producenten van voedingsmiddelen in het VK, claimt de uitvinder van de gekoelde kant-en-klaarmaaltijd te zijn. Twee van de drie in het VK gegeten Christmas Puddings zijn afkomstig van dit bedrijf. Het bedrijf produceert voor eigen merken van supermarktketens op het gebied van diepvriesvoeding en gekoelde voedingsmiddelen. 30% van de omzet van het bedrijf wordt gegenereerd door Marks and Spencer, de grootste klant die, wat betreft voeding, op dit moment in een dal zit. Dit gegeven heeft evenmin een positieve invloed, met name op de resultaten van de divisie gekoelde voedingsmiddelen. Wanneer gekeken wordt naar de activiteiten die onder de nieuwe leiding worden voortgezet, zijn de omzetten het eerste halfjaar met 6% gestegen en de operationele winsten met 3,3%. Worden alle activiteiten bij elkaar opgeteld (inclusief de zaken waarmee wordt gestopt), dan daalde de omzet het eerste halfjaar met 2% tot £ 708 mln. (ruim ¤ 1 mld.).
Verenigd Koninkrijk: handwerkslieden belangrijk voor plattelandseconomie Volgens Ted Collins, een voormalig hoogleraar in plattelandsgeschiedenis aan de Universiteit van Reading, zullen handwerklieden voor typische plattelandsproducten over 10 tot 15 jaar meer bijdragen aan de plattelandseconomie in het Verenigd Koninkrijk dan de primaire landbouw, bosbouw en mijnbouw samen. Hij heeft zijn stelling neergelegd in een studie die is opgesteld in opdracht van de Countryside Agency, het agentschap van het ministerie van Milieu, Voedsel en Plattelandszaken voor plattelandsaangelegenheden. De fabricage van allerlei benodigdheden voor tuinieren, het bedekken van daken met riet, molens en voor smederijwerkzaamheden blijken springlevende ‘rural crafts’ te zijn, waar nog veel emplooi in te vinden is en die opnieuw een geheel nieuwe (en kapitaalkrachtige) klantenkring van ‘stedelijke’ plattelandsbewoners (kunnen) aanboren. De hoogleraar komt tot de conclusie dat er op het ogenblik tussen de 250.000 en 500.000 mensen op het platteland werkzaam zijn in deze rural crafts, waartoe hij dan ook bijvoorbeeld rekent mensen die de voor het Engelse landschap typische stenen muurtjes bouwen. Alleen al de in herstel van historische gebouwen gespecialiseerde bouwvakkers nemen daarvan 35.000-40.000 arbeidsplaatsen voor hun rekening; deze hebben een jaarlijkse omzet van naar schatting £ 2 mld. (een kleine ¤ 3 mld.) per jaar. De overige sectoren doen daar jaarlijks nog eens £ 1 mld. (¤ 1,5 mld.) bovenop. Als verklaring voor de dynamiek in deze sector ziet Collins de toegevoegde waarde die deze handwerkers nu blijken te bieden voor de levensstijl van nieuwe groene consumenten; liefhebbers van oude ambachten en de nieuwe kapitaalkrachtige plattelandsbewoner. Er is nog wel een vuiltje aan de lucht. Collins wijst erop dat er enkele handvaardigheden zijn die tussen nu en een generatie verder kunnen zijn verdwenen. Ook wijst hij op het gebrek aan opleidingsmogelijkheden, nu het leerlingensysteem is verdwenen. Hij heeft geconstateerd dat de meeste mensen die nu bezig zijn met een opleiding in deze sector goed opgeleide middenklassers zijn,
15
die zijn gevlucht uit een ‘well-to-do’ stedelijk leven en die hun levensgeluk nu op deze wijze proberen te vinden. Volgens de directeur van de Countryside Agency, Margaret Clark, is deze studie de zoveelste illustratie van wijzigingen in de plattelandsgemeenschappen door sociale en economische veranderingen.
Verenigd Koninkrijk: eerste verliezen Sainsbury’s Voor het eerst sedert 135 jaar is Sainsbury’s supermarktketen in de rode cijfers terechtgekomen. Na vier winstwaarschuwingen is er als gevolg van exceptionele kosten, nodig om het bedrijf weer op de been te helpen, in de eerste helft van 2004 £ 39 mln. (ruim ¤ 55 mln.) verlies geleden. Zonder deze kosten in de orde van grootte van een kleine £ 170 mln. (ruim ¤ 250 mln.) daalde de winst het eerste half jaar tot £ 131 mln. (een kleine ¤ 200 mln.) tegen £ 336 mln. (ruim ¤ 500 mln.) het eerste half jaar van het vorige boekjaar. Sainsbury’s heeft investeringsbank Morgan Stanley ingehuurd als adviseur, mocht het tot een overnamestrijd komen. Dezelfde bank verdedigde Marks and Spencer tegen de overnameplannen van Philip Green. In de veranderingsstrategie van Justin King, sinds dit voorjaar de nieuwe voorzitter van de Raad van Bestuur, is het kernpunt dat er voor gezorgd moet worden dat de vakken van de Sainsbury’s supermarkten altijd zijn gevuld. Volgens zijn analyse ligt daar de zwakte van het bedrijf, ondanks de £ 3 mld. (¤ 4,5 mld.) aan investeringen van zijn voorganger in logistiek (in het bijzonder de automatisering ervan) en het opnieuw aankleden van de winkels.
Brazilië: onderzoekslaboratorium aardappels Na een bouwperiode van acht maanden en een investering van US $ 667.000 heeft Syngenta in samenwerking met Cooperbatata het eerste laboratorium in Brazilië geopend dat uitsluitend is gericht op aardappelonderzoek. Het laboratorium staat in Vargem Grande do Sul in de deelstaat São Paulo. Syngenta wil de komende drie jaar nog US $ 267.000 in dit laboratorium investeren. De bedoeling is dat het laboratorium het referentiecentrum wordt voor de aardappelteelt en -techniek voor geheel Latijns-Amerika. Het laboratorium zal onderzoek doen naar verbetering van de teelt en zal daarnaast fytopathologische analyses gaan verrichten. Men hoopt door samenwerking tussen onderzoekers en telers niet alleen een bijdrage te leveren aan verbetering van de teelttechniek, maar ook technische ontwikkelingen te stimuleren. Het belang van Syngenta in dit onderzoek in Brazilië is geen toeval. De handel van Syngenta in gewasbeschermingsmiddelen, exclusief die voor de tuinbouw, bedraagt 15% van de totale omzet in Brazilië. In 2003 bedroeg de totale omzet US $ 6,6 mld.
16
Akker- en tuinbouw
Frankrijk: bloemkoolcrisis De demonstraties van de Bretonse bloemkoolproducenten tegen ‘deloyale’ concurrentie en voor behoud van de Bretonse tuinbouw gaan door en zullen grimmiger worden. De tuinbouwsector is verbolgen over zowel de reactie van de Europese Commissie, die het Franse voorstel met betrekking tot een systeem voor crisisbeheer heeft verworpen, als over de houding van het ministerie van Landbouw ten aanzien van de crisissituatie in de sector. Voorzitter Lemétayer van de FNSEA, de grootste boerenbond, heeft de overheid verzocht om “onmiddellijke” vrijlating van de voorzitter van een Bretonse tuinbouwcoöperatie. Deze zit in het gevang wegens het opsluiten van twee gendarmes op zijn bedrijf. De coöperatie brengt bloemkool en tomaten op de markt, de twee producten waarmee het niet goed gaat. Ruim 1.000 demonstranten hebben in St. Brieuc de coöperatieleider hun steun betuigd. Volgens Lemétayer is de situatie in de Bretonse tuinbouw dusdanig ernstig dat de publieke opinie dit moet weten. De groentesector in Bretagne is goed voor 3.800 bedrijven en verschaft werk aan 15.000 werknemers. Geweld is geen oplossing, maar een middel om zich te laten horen als er op politiek niveau niet naar de tuinders wordt geluisterd, aldus Lemétayer. Eén van de grootste zorgpunten voor de sector blijft deloyale concurrentie, waarbij met name naar Polen wordt gewezen: dit land zou zijn areaal van 700 ha. in 2003 inmiddels hebben opgevoerd naar 7.000 ha.
17
Veehouderij en zuivel
België: Vlaamse veehouders stoppen bedrijf Dit jaar willen 246 veehouders hun varkens-, rundvee- of kippenbedrijf stopzetten in ruil voor een vergoeding. Het gaat om 106 rundvee-, 41 pluimvee- en 99 varkensbedrijven. Als de verzoeken worden goedgekeurd kost dit de Vlaamse begroting ¤ 12 mln en hebben sinds 2001 meer dan 2.000 veehouders hun bedrijf vrijwillig afgebouwd. De verzoeken worden gedaan in het vierde en voorlopig laatste jaar van de warme sanering in de Vlaamse veehouderij. Een eventueel vervolg hangt af van het nieuwe Mestactieplan en van de houding van Europa. De regeling werd destijds door minister van Landbouw Dua geïntroduceerd om de mestoverschotten terug te dringen. Aanvankelijk konden alleen varkenshouders van de maatregelen gebruik maken, maar sinds vorig jaar is deze ook voor rundvee- en pluimveehouders opengesteld. In 2001-2003 kozen 1.800 veehouders voor beëindiging. De Vlaamse overheid trok daarvoor ongeveer ¤ 80 mln. uit. Omdat er een budget was van ¤ 100 mln. kwam er een vierde ronde. De afgelopen drie jaar verminderde de veestapel als gevolg van de vrijwillige afbouw met 397.187 varkens, 33.234 runderen en 641.262 stuks pluimvee. Vlaanderen telt dit jaar nog 6 miljoen varkens, 1,4 miljoen runderen en 34 miljoen stuks pluimvee.
Frankrijk: KI-systeem op de schop Het gesloten systeem van de UNCEIA, de federatie van coöperatieve KI-stations, moet zijn monopoliepositie wat kunstmatige inseminatie betreft, opgeven. Dit maakt de weg vrij voor inseminatie door dierenartsen die niet bij de UNCEIA zijn aangesloten. Het syndicaat van dierenartsen in de vrije sector heeft al in 1996 een klacht tegen het monopolie van de UNCEIA ingediend bij de ‘Conseil de la Concurrence’. Deze heeft onlangs uitspraak gedaan en de UNCEIA en de aangesloten KI-stations veroordeeld tot een boete van maar liefst ¤ 796.800. De boete heeft niet alleen betrekking op het monopolie, maar ook op de manier waarop de UNCEIA tot het najaar van 2003 gefactureerd heeft. Dit gebeurde op basis van een forfaitair bedrag, waarbij van transparantie geen sprake was. Ook de Europese Commissie stond kritisch tegenover het Franse systeem en daagde Frankrijk zelfs voor het Europese Hof van Justitie. Volgens de Commissie is het Franse systeem in strijd met twee fundamentele vrijheden, namelijk die van vrije vestiging van KI-stations en van KI als zodanig.
Ierland: handhaving export levend vee? Mary Coughlan, de Ierse minister van Landbouw en Voedsel, heeft in een interview met de Irish Farmers’ Journal gezegd dat de Europese Commissie erkend heeft dat de export van levend rundvee voor de Ierse rundveehouderijsector van levensbelang is. Volgens haar heeft de Commissie toegezegd op korte termijn met voorstellen te komen om het mogelijk te maken Iers rundvee via het Verenigd Koninkrijk naar het Europese vasteland te transporteren. Dit is een tot nu toe wegens de BSE-crisis geblokkeerde route. Overigens zullen de veterinaire experts van de lidstaten dit moeten beoordelen en zal de EU als geheel ermee moeten instemmen. De minister waarschuwde ervoor dat, ook al komt de toestemming, vervolgens de nodige problemen van logistieke aard opgelost zullen moeten wor-
18
den. Zo staan bij voorbeeld de betrokken veerbootmaatschappijen niet als eerste klaar om veetransporten voor hun rekening te nemen. Intussen blijven ambtenaren van haar ministerie in gesprek met een Frans bedrijf dat eventueel bereid is de door P&O afgestoten route Roslare-Cherbourg over te nemen. Hoewel een dergelijke onderneming geen Iers subsidiegeld kan krijgen wegens staatssteunperikelen, onderzoeken de ambtenaren de mogelijkheden van subsidie uit Europese fondsen op basis van de zogenaamde Marco Polo-regeling. Daaruit zouden veetransporten van eilanden naar het vasteland en tussen eilanden elders in Europa worden gesubsidieerd. Overigens beschouwt de minister de ‘landroute’ via het Verenigd Koninkrijk als een tijdelijke oplossing en geeft zij de voorkeur aan een directe veerverbinding tussen Ierland en het vasteland.
Verenigd Koninkrijk: tekort aan reuzel Het Verenigd Koninkrijk ziet zich – zoals overigens ook de rest van Europa - geconfronteerd met een heuse varkensvet(reuzel)-crisis, een ingrediënt dat zeker in de aanloop naar de kerst veelgevraagd is om verwerkt te worden in verschillende soorten bakkerijproducten en de traditionele, zwaar op de maag liggende, Christmas Puddings. De oorzaak lijkt te zijn dat nieuwe EU-lidstaten in flinke mate die delen van het varken opkopen die normaliter tot dit product worden verwerkt. Verschillende supermarktketens moeten óf nee verkopen, of hun winkels rantsoeneren. Een andere reden dat reuzel weer meer gevraagd is, is de opkomst van de traditionele Britse gerechten. Deze worden geserveerd in diverse restaurants en zogenaamde gastro-pubs, maar ook steeds meer door zelf kokende Britten herontdekt, aangespoord door televisiekookgoeroe’s als Delia Smith, tevens voorzitter van Premiership-voetbalclub Norwich City.
Verenigd Koninkrijk: goede resultaten voor fokkerijbedrijf Genus, het Britse rundveefokkerijbedrijf, zag ondanks een iets terugvallende omzet de winst over de eerste helft van dit boekjaar met 35% toenemen van £ 3,2 mln. naar £ 4,3 mln. (van ¤ 4,7 mln. naar een kleine ¤ 6,5 mln.). Deze gunstige resultaten worden in grote mate toegeschreven aan de geweldige verkopen van strootjes zaad van Picston Shottle, de tot nu toe meest succesvolle Frisian-Holstein fokstier van Britse bloede. Het zaad van deze stier is tot april 2005 volledig uitverkocht. De totale omzet viel licht terug van ruim £ 93 mln. (een kleine ¤ 140 mln.) naar ruim £ 91 mln. (ruim ¤ 135 mln.). De zaadproducerende capaciteiten van de stier worden onder meer gestimuleerd door hem (opera)muziek van Mozart te laten horen.
Verenigd Koninkrijk: actie voor hogere melkprijs De National Farmers’ Union, de grootste Britse zuivelcoöperaties en de spiksplinternieuwe zuivelketenorganisatie Dairy UK zijn een actie begonnen om meer geld voor hun waar te krijgen van de supermarkten. Op deze manier zouden de boeren en de coöperaties gecompenseerd moeten worden voor de kostenstijgingen waarmee zij het afgelopen jaar zijn geconfronteerd. Hoewel in de actie niet om een specifiek bedrag per liter melk wordt gevraagd, gaat de NFU uit van ongeveer 3 pennies (¤ 0,04) per liter, een bedrag dat verdeeld moet worden tussen boeren en verwerkers. Boeren kampen met gestegen kosten van arbeid, diervoeder, kunstmest en diesel, hetgeen leidt tot een kostenstijging van 1,25 pennie (een kleine ¤ 0,02) per liter. Verwerkers hebben gezamenlijk een rekening gepresenteerd gekregen van £ 5 mln. extra energiekosten (een kleine ¤ 7,5 mln.); van £ 20 mln. voor hogere arbeidskosten (een kleine ¤ 30 mln.) en van £ 15 mln. voor hogere kosten van melkverpakkingen (ongeveer ¤ 22 mln.) en £ 8 mln. aan extra dieselkosten (een kleine ¤ 12 mln.). Volgens de NFU zijn de tijden voorbij dat gestegen kosten achteloos bij de boeren kunnen worden neergelegd, omdat 60% van de zuivelboeren de kosten al niet meer kan terugverdienen. Ook de zuivelcoöperaties zijn van mening dat de markt op positieve wijze moet reageren op deze kostenstijgingen.
19
Supermarktketen Tesco heeft overigens een blunder moeten toegeven in de communicatie naar zijn klanten, waarin krokodillentranen werden gehuild over het lot van de zuivelboeren. Tesco schreef dat het bedrijf bezorgd is over het lot van de Britse zuivelboeren en over het aantal boeren dat de zuivelbranche verlaat. Dit is echter zeker niet de schuld van Tesco, want die kocht zijn melk voor 3 pennies (ruim ¤ 0,04) minder dan de prijs die aan de klant wordt berekend. “Wij maken heel erg weinig, als het al gebeurt, winst op de verkoop van melk”, voegde het bedrijf er aan toe. Na furieuze reacties uit de zuivelwereld heeft Tesco nu in een brief aan zijn klanten geschreven dat het bedrag van 3 pennies niet klopt. Onlangs publiceerde de Milk Development Council een tot op heden niet betwist rapport, waarin werd gesteld dat de marges voor supermarkten de afgelopen jaren zijn toegenomen van 8 tot 10 pennies per liter melk (¤ 0,12 tot ¤ 0,15); de prijzen voor de boeren zijn met 6 pennies per liter (ongeveer ¤ 0,09) gedaald. Tesco zegt in dezelfde brief dat één van de criteria in de keuze van de melkleverancier is de manier waarop het betreffende bedrijf met zijn toeleverende boeren omgaat. Supermarktconcurrent Asda heeft inmiddels toegezegd een halve pennie (¤ 0,07) meer te gaan betalen voor zijn melk. De keten heeft daarbij bedongen dat dit bedrag bij de boeren terecht moet komen die produceren voor Asda en dat het niet tussen supermarkt en boer aan een andere strijkstok mag blijven hangen. De melk voor Asda komt van verwerker Arla Food UK, die met het oog daarop samenwerkt met een omvangrijke vaste groep zuivelproducenten. Aangezien wegens geografische redenen niet alle Arla-leveranciers in aanmerking komen om te leveren aan Asda, zouden deze zuivelboeren wel eens buiten de boot van de extra halve pennie kunnen gaan vallen. Asda heeft er immers geen belang bij om de melkprijs van zuivelboeren die ook aan andere coöperaties (en dus aan supermarktconcurrenten) leveren, te subsidiëren. Overigens krijgen de zuivelboeren die aan Asda leveren met deze verhoging eigenlijk een koekje dat voor het grootste deel van eigen deeg is gebakken. Asda haalde namelijk op 1 september 0,4 pennies van de melkprijs die het betaalde af. Met deze prijsverhoging wordt deze verlaging weer ongedaan gemaakt en krijgen de boeren er 0,1 pennie bij.
20
Visserij en aquacultuur
Ierland: geen uitkoop drijfnetten De voor visserijbeleid verantwoordelijke staatssecretaris Pat the Cope Gallagher van het ministerie van Communicatie, Mariene en Natuurlijke Hulpbronnen, heeft uitgesloten dat onder zijn bewind ooit overgegaan wordt tot uitkoop van zalmdrijfnetvergunningen. Voor het uitkopen van de ongeveer 1.500 vergunningen is heel veel geld nodig en Gallagher heeft zich er nog niet van kunnen overtuigen dat dat verstandig is. De nieuwe actiegroep Stop Salmon Drift Nets heeft hem gevraagd de visserij op zalm met drijfnetten te stoppen. Deze actiegroep probeert de belangen van de met de hengel op zalm vissende mensen te behartigen. De Irish Salmon Netmen’s Association is overigens voorstander van een dergelijke uitkoop. Die zou naar schatting ongeveer ¤ 80 mln. moeten gaan kosten. Het vissen met drijfnetten op zalm wordt aangewezen als de oorzaak van de matige tot slechte wilde zalmstand op de Ierse rivieren, met funeste gevolgen voor het hengeltoerisme en de daarmee samenhangende inkomsten voor plaatsen langs deze rivieren. Volgens de actiegroep zou Gallagher moeten laten zien dat het beheer van de zalmstand bij hem in goede handen is. Hij zou het wetenschappelijk advies over de totaal toegestane vangst van zalm in 2005 moeten implementeren; rekening moeten houden met de capaciteit van individuele rivieren bij de vaststelling van de totaal toegestane vangst en een wijzigingsvoorstel in een wettelijke regeling moeten introduceren, die enige orde op zaken stelt in de zalmvisserij met drijfnetten. Wanneer de staatssecretaris deze drie tests goed doorstaat, laat hij zien dat het behoud van het zalmbestand hem ernst is, aldus de actiegroep. Volgens Gallagher is er al een aanzienlijke vermindering van de zalmvisserij met drijfnetten.
21
Wetenschap, onderwijs, voorlichting en onderzoek
Brazilië: nationaal centrum biobrandstof De Braziliaanse minister van Landbouw, Roberto Rodrigues, heeft een overeenkomst getekend voor de oprichting van een nationaal centrum voor onderzoek naar biobrandstoffen. Dit centrum (Pólo Nacional de Biocombustíveis) zal worden gevestigd op het terrein van de universiteit Esalq - Escola Superior de Agricultura Luiz de Queiroz - in de stad Piracicaba, in de deelstaat São Paulo. Voor de oprichting is een budget van US $ 33.500 beschikbaar. Het initiatief voor het centrum kwam van de president, Luiz Inácio Lula da Silva. Het centrum zal het onderzoek op het terrein van biobrandstoffen centraliseren en stimuleren, onder meer door het begeleiden van deskundigen bij verdere studies en onderzoek en door het adviseren bij de selectie van projecten, alsook bij het zoeken naar nationale en internationale fondsen. Daarnaast zal het centrum de discussie met de politiek en het publiek leiden over de productie van biobrandstoffen. Minister Rodrigues heeft het project vergeleken met een project uit de jaren zeventig, toen het alcoholproductieprogramma Pro-álcool werd geïntroduceerd. De huidige situatie van een enorme sojaproductie en de hoge olieprijs rechtvaardigen een vergelijking met de situatie in die tijd. Brazilië heeft toen, in verband met de hoge prijs van de olie op de wereldmarkt, gekozen voor de productie van alcohol uit suikerriet. Inmiddels beschikt Brazilië over een productieareaal van 5 miljoen ha. voor suikerriet en 20 miljoen ha. voor soja. De productie van biobrandstoffen kan ook bijdragen aan de ontwikkeling van arme regio’s in Brazilië. Kleine familiebedrijven worden daar gestimuleerd om gewassen als Ricinus en oliepalm te produceren, die in al gestarte biobrandstofprojecten kunnen worden verwerkt.
Verenigde Staten: geld voor innovatieve onderzoekprogramma’s Minister Veneman heeft half november aangekondigd dat 129 kleine bedrijven, verdeeld over 42 staten, $ 18,1 mln. toegekend hebben gekregen op grond van het Small Business Innovation Research programma van het ministerie van Landbouw. Dit programma biedt kleine bedrijven de kans om vernieuwend onderzoek uit te voeren naar belangrijke agrarische problemen. De toelagen worden beschikbaar gesteld in twee fasen en zijn gericht op elf onderwerpen, waaronder: bossen en gerelateerde bronnen, plantaardige en dierlijke productie, lucht, water en grond, voedingswetenschappen, plattelandsontwikkeling, aquacultuur, industriële toepassingen, marketing en handel en management van dierlijk afvalmateriaal. In de eerste fase van het programma krijgen bedrijven de kans om de haalbaarheid van de voorgestelde technologie te verkennen. Financiering wordt geboden tot $ 80.000, hetgeen onderzoeksmogelijkheden biedt tot acht maanden. Voorbeelden van fase 1-projecten in het fiscale jaar 2004 zijn: • biodieselbrandstof van verhoogde kwaliteit op basis van sojaolie, • de mogelijkheid om het platteland breedband-telecommunicatie te bieden, • een geavanceerd systeem voor vroegtijdige detectie van dierziekten op voederplaatsen en verbeterde diertracering.
22
Bedrijven die de eerste fase succesvol afronden komen in aanmerking voor fase IIfondsen, die kunnen oplopen tot $ 300.000, met een maximale onderzoeksduur van twee jaar. Gedurende deze fase kunnen bedrijven, gebruikmakend van de ervaring in fase I, strategieën ontwikkelen die kunnen leiden tot commercialisering van een product. Voorbeelden van fase II-projecten zijn: • genetische doorlichting om rijstvarianten te identificeren die over toegevoegde waarden beschikken, • het maken van een vaccin tegen een besmettelijke ziekte bij gekweekte zalm, • een procedure om het concentratieproces van vruchtensap te verhogen. Meer informatie over het SBIR-programma van het ministerie van Landbouw is beschikbaar op de volgende website: http://www.csrees.usda.gov/funding/sbir/sbir.html
23
Voedings- en kwaliteitsaangelegenheden
België: lage besteding voeding Uit een enquête die Fevia, de beroepsvereniging voor de Belgische voedingsindustrie, heeft laten uitvoeren, blijkt dat de Belg in 2004 slechts 12% van zijn budget aan voeding besteedde. Dat aandeel is lager dan ooit: in 1850 werd 60% van het inkomen aan voeding besteed. Het trendwatchbureau Bekx&X ondervroeg 600 Belgen en hield diverse panelgesprekken met mensen uit verschillende generaties. Uit de resultaten blijkt dat Belgen ‘gezondheidsschizofrenen’ zijn. Belgen willen minder uitgeven aan voeding, maar verwachten wel meer dan ooit gezonde en kwalitatief goede producten. Dat uit zich onder meer in de aandacht voor verpakkingen. 98% van de ondervraagden leest de vervaldatum van producten, 70% bekijkt de ingrediënten en de helft speurt naar het aantal calorieën. Tegelijk spendeert de Belg minder tijd aan de bereiding van maaltijden. Slechts 15,5% trekt in 2004 meer dan een uur uit om te koken. Voor jongeren tussen 20 en 35 jaar mag dat slechts een half uur in beslag nemen. De 51- tot 65-jarigen willen wel meer dan een uur in de keuken staan. Een kwart van de ondervraagden eet wel eens staand. Het aankoopgedrag hangt samen met de leeftijd. Jonge stellen beslissen in grote mate samen over aankopen. Bij ouderen neemt de vrouw de boodschappen voor haar rekening. Opvallend is dat in 14% van de gevallen ook kinderen mee beslissen wat op tafel komt. Volgens Fevia zal het kindersegment de komende 20 jaar een nog belangrijker markt worden voor de voedingsindustrie. De studie wijst verder op de markt van functionele voeding, die gezondheidskenmerken koppelt aan bepaalde voeding. Zo heeft de helft van de ondervraagden wel eens cholesterolverlagende voeding of drank gekocht. De helft van de Belgen slikt vitamines en kocht light-producten. 40% van de Belgen is wel eens op dieet geweest, maar slechts in vier op de tien gevallen had dat een blijvend effect. Het onderzoek keek ook naar de toekomst van eetgewoonten. Daaruit blijkt dat eten laat op de avond aan populariteit wint. Kant-en-klaarmaaltijden zullen terrein winnen, net als voeding op maat voor doelgroepen zoals diabetici of smulpapen. De Belg zal de helft van zijn boodschappen via het internet doen en in onbemande warenhuizen. Individuele snacks die op de bank voor de televisie opgegeten worden beginnen aan een opmars, net als culinaire eetclubs, ecologisch eetgedrag, gezellige late avonddiners met vrienden en buitenshuis eten.
België: ‘strenge’ traceringsregels voor voeding onder vuur Fedis, de Belgische Federatie van Distributieondernemingen, vindt dat de Belgische winkeliers onnodig strenger zijn dan de Europese richtlijnen. Uit protest tegen de strengere Belgische regels wil Fedis bij de Europese Commissie een klacht indienen. “Belgische winkeliers worden verplicht het interne productenparcours van distributiecentrum naar winkel te registreren. Die bijkomende verplichting verhoogt alleen de kosten, ze levert geen meerwaarde op. Als er in de praktijk met een product een probleem is, dan is dat product bij het grote publiek verdacht. In dat geval haal je de hele voorraad uit de rekken en niet alleen de probleemproducten”, aldus Fedis. Sinds de opeenvolgende voedselcrises is de Europese reglementering over voedselveiligheid en traceerbaarheid aangescherpt. Een product moet in de hele voedselketen te volgen zijn. De nationale wetgeving die België naar aanleiding daarvan heeft geïntroduceerd omvat zelfcontrole, meldingsplicht en traceerbaarheid.
24
België: gevoelig voor innovatieve voedingsproducten Voedselproducenten en winkelketens die nieuwe voedingswaren op de markt willen introduceren in Europa, kiezen opvallend vaak voor België om te checken of het product aanslaat. In landen als Duitsland en Nederland blijken consumenten gevoeliger te zijn voor de prijs. Anderzijds staan Belgen ook bekend als moeilijke consumenten, dus als een product in België wordt gewaardeerd, mogen producenten ervan uitgaan dat het ook in de buurlanden een succes wordt. Naast de houding van de consument zijn ook de centrale ligging en de gemengde samenstelling van de bevolking redenen waarom België een ideaal testland is. Producten die gelanceerd worden in België worden vaak eerst in een klein gebied uitgeprobeerd. Carrefour heeft een eigen variant op die formule uitgewerkt. Twee ‘tastecars’ van de groep doorkruisen voortdurend het hele land op zoek naar proefgrage consumenten. In de tastecar, die opgesteld wordt op de parkeerplaats van de winkelketen, kunnen de consumenten nieuwe producten voor de huismerken testen. Testen in een beperkte regio houdt echter gevaren in. Niet alleen landen, maar ook regio’s kunnen een verschillende smaak hebben. In Vlaanderen heeft men bijvoorbeeld een meer delicate en vernieuwende smaak. Walen houden eerder van een uitgesproken traditioneel smaakpalet.
België: groene automaat doet intrede op Horeca Expo Tijdens de vakbeurs Horeca Expo introduceert het bedrijf Benelux Vending Solutions de ‘groene automaat’. Die bevat geen snoepgoed, chips of frisdrank voor 50 eurocent, maar wel vers fruit, meergranensnacks en mineraalwater of melkproducten. De timing van deze innovatie is perfect. De Brusselse en Waalse ministers van Onderwijs hebben besloten de frisdrank- en snoepautomaten uit scholen te bannen. “De scholen of bedrijven die een groene automaat willen plaatsen, moeten zich aan een ethische code houden”, zegt Benelux Vending Solutions. “Ze moeten een contract ondertekenen waarin ze beloven enkel producten aan te bieden die bepaalde suiker-, calorie- en vetwaarden niet overschrijden”. Om de producten meerdere dagen te kunnen bewaren, kan de automaat gekoeld worden tot twee graden Celsius. Bovendien is het toestel uitgerust met een liftsysteem, waardoor kwetsbare producten op het bovenste schap ongeschonden de bodem van de automaat bereiken. Bij de start van het nieuwe schooljaar in september 2005 zou de automaat beschikbaar moeten zijn voor de Belgische markt.
België: voedselketen wil helder controleregime De voedselketen wil duidelijkheid over de opdrachten van het Federaal Voedselagentschap en over de wijze waarop deze gefinancierd zullen worden. De voedselketen wil niet twee maal betalen voor controles. Om de voedselveiligheid beter te garanderen, verplicht Europa alle voedselproducenten om te investeren in zelfcontrole. Het Voedselagentschap, dat wordt gefinancierd door producenten en door de overheid, neemt de controle over deze zelfcontrole waar. De sector vindt nu dat de zelfcontroles parallel moeten lopen aan de geleidelijke afbouw van de overheidscontroles en de daaraan verbonden teruggaven. De korting moet zich manifesteren in een kostendaling van het Voedselagentschap. De bedrijven pleiten voorts voor een beheersovereenkomst tussen drie partijen: overheid, Voedselagentschap en producenten. In die overeenkomst moet de deelname van de overheid in de financiering van het agentschap contractueel gegarandeerd worden. Daarnaast weigeren de betrokken sectoren op te draaien voor operationele kosten die het Voedselagentschap maakt voor het beheren van crises. Deze kosten moeten volgens de sector door het Voedselagentschap en de overheid zelf gedragen worden. Tenslotte moet België, om de exportpositie van de ondernemingen te vrijwaren, streven naar harmonisering van de controle-eisen en de controlekosten op Europees en internationaal vlak.
25
België: veel mis in nachtwinkels De Leuvense politie, het Federaal Voedselagentschap, de arbeidsinspectie en de Inspectie Sociale Wetten hebben onlangs 650 kg voedingswaren vernietigd bij controles in zeventien nachtwinkels. In veel nachtwinkels werden voedingswaren opgeslagen in te warme diepvriezers. In andere winkels was de uiterste verkoopdatum al geruime tijd vervallen. In één winkel vond men voedsel waarvan al gegeten was. Slechts twee winkels voldeden aan de hygiënenormen. De winkels worden de komende weken weer gecontroleerd. Er werden overigens ook vier illegalen aangetroffen.
Denemarken: debat over gezondheid voedingswaren Directeur Ole Flensted van het aardappelproductenconcern Flensted A/S is moe van alle populistische politici, gezondheidsapostelen en voedingsfanatici, zoals hij het zelf uitdrukt. Hij noemt het debat over de gezondheid van de Denen en hun leefstijl ziekelijk. Het debat zou niet gebaseerd zijn op kennis, maar op populisme en vijandbeelden. Hij wil niet de zwarte Piet toegespeeld krijgen, zeker niet door minister Henriette Kjær van Familie- en Consumentenaangelegenheden. Onlangs wees zij de voedingsindustrie op de grote verantwoordelijkheid voor de gezondheid van de consument. Flensted meent echter dat zijn producten nog nooit iemand ziek hebben gemaakt en weigert zich dus schuldig of verantwoordelijk te voelen. Als er al iemand aangeklaagd moet worden, dan zijn dat de consumenten zelf, vindt hij. Flensted A/S heeft in de loop der tijd nieuwe producten ontwikkeld, vooral minder vette producten. Als de consumenten er meer van eten dan goed is of de ovenfrites toch in het frituurvet gooien, kan de producent daar toch moeilijk voor worden aangeklaagd, meent Ole Flensted.
Ierland: zwaarlijvigheid bijna op niveau VS Volgens professor Barbara Livingstone van de University of Ulster in Coleraine zullen studies binnenkort uitwijzen dat het niveau van zwaarlijvigheid en daarmee geassocieerde diabetes in Ierland bijna op hetzelfde niveau is gekomen als in de Verenigde Staten. Opvallend is de rol die zij in haar toespraak toedichtte aan het eten van teveel brood als één van de factoren die in Ierland tot meer zwaarlijvigheid leiden. Naar haar mening is het consumeren van teveel calorieën in relatie tot de benodigde energie de echte oorzaak van zwaarlijvigheid en niet het bezit van een genenpatroon dat tot zwaarlijvigheid leidt of andere mythes. Zij toonde zich sceptisch over zogenaamde stoplichtetikettering (waarmee in een oogopslag duidelijk wordt of een voedingsmiddel goed of slecht is voor de gezondheid), omdat zo’n systeem voor veel mensen het plezier in het eten zal wegnemen.
Italië: gezondheidsregime voor ambtenaren Minister van Volksgezondheid Sirchia is veel gelegen aan de gesteldheid van zijn medewerkers. Daarom heeft hij een systeem van vijf punten ontwikkeld. Ten eerste, niet zo nieuw, een algemeen rookverbod binnen het ministerie. Men kan gebruik maken van een fitnessruimte (overigens alleen buiten werktijd), van screening op borst-, prostaat- en/of darmkanker, van griepvaccinatie en ten slotte van een bar waar mayonaise en boter ontbreken, maar waar volkorenbrood, rietsuiker, gegrilde groenten en fruit op het menu staan. Vooralsnog worden de plannen toegepast op 250 proefkonijnen, maar als het model na enige maanden blijkt aan te slaan, zal het uitgebreid worden tot het hele ministerie en ook daar buiten gepromoot worden. Minister Sirchia zelf loopt rond met een stappenteller en blijkt dagelijks zo’n 10.000 stappen te zetten, goed voor ruim 5 km.
26
Verenigd Koninkrijk: witboek volksgezondheid gepubliceerd John Reid, de minister van Volksgezondheid, heeft zijn langverwachte Witboek Volksgezondheidsbeleid gepubliceerd met een staalkaart aan acties op korte, middellange en lange termijn. De reikwijdte van de in het witboek ontvouwde acties is beperkt tot Engeland. De activiteiten zijn – mede om verwijten te voorkomen dat de regering op volksgezondheidsgebied de ‘Nanny-State’ zou introduceren - gebaseerd op de volgende uitgangspunten: • Mensen moeten in staat worden gesteld op kennis gebaseerde keuzes met betrekking tot hun gezondheid te maken (“informed choice”). Daarbij moet speciale aandacht worden besteed aan die groepen mensen die daartoe minder in staat zijn, in het bijzonder kinderen. Door middel van speciale voorzieningen moet worden voorkomen dat de keuze van één persoon op het gebied van gezondheid de ander schade toebrengt of op andere wijze hindert (zoals passief roken). Het witboek heet dan ook niet voor niets: “Choosing health: making healthier choices easier”; • De toegang tot deze keuzes moet in het dagelijks leven vervlochten zijn en voor iedereen gelijk (“personalisation of support”); • Samenwerking met alle betrokken belangengroeperingen om zo volksgezondheid een zaak van iedereen te laten zijn (“partnership”). De thema’s in het witboek zijn: • ongelukken in huis, op straat en in het verkeer; • alcoholgebruik; • dieet en voeding; • overgewicht en zwaarlijvigheid; • ongelijkheid in gezondheid tussen arm en rijk; tussen mensen met een verschillende huidskleur; tussen seksen en tussen regio’s in Engeland; • geestelijke volksgezondheid; • lichaamsbeweging; • seksuele volksgezondheid; • drugsmisbruik; • roken. De weg naar de te bereiken doelen is geplaveid met algemene voorlichting; hele specifieke, gerichte gezondheidsvoorlichting via de National Health Service en huisartsen; gedragscodes met de uiteenlopende belangengroeperingen en af en toe, al of niet als stok achter de deur, wetgeving. Per onderwerp worden de verschillende beleidsinstrumenten over het algemeen ingezet in de vorm van een pakket. Een voorbeeld is één van de meest bediscussieerde onderdelen uit het witboek: het rookbeleid. De campagne om mensen te laten stoppen met roken en de informatieverstrekking vanuit de NHS over hulpmiddelen daarbij worden geïntensiveerd. In overleg met betrokkenen zal geprobeerd worden de gezondheidswaarschuwingen op tabaksverpakkingen nog ‘pakkender’ te maken (mogelijk door middel van foto’s). Reclame voor rookwaren in winkels mag vanaf eind 2004 niet groter zijn dan A 5-formaat en 30% van deze ruimte moet worden gereserveerd voor waarschuwingen tegen de gevaren van roken. Er komt wetgeving om de detailhandel tijdelijk of permanent het recht te ontzeggen rookwaren te verkopen als zij meerdere malen rookwaren aan minderjarigen hebben verkocht. In 2006 moeten alle regeringsgebouwen en de NHS rookvrij zijn. Aan het eind van 2008 moeten alle afgegrensde openbare ruimten en werkruimten rookvrij zijn (ook afgesloten rookruimten worden niet toegestaan), met uitzondering van pubs waarin geen voedsel wordt geserveerd. In die pubs mag rond de bar niet worden gerookt. Mogelijke uitzonderingen op deze regels zijn gevangenissen, inrichtingen voor geestelijke volksgezondheid en bejaardentehuizen. Op voedingsgebied komt er begin 2006 een eenvoudig signaleringssysteem, waarmee de consument onmiddellijk kan zien of een voedingsmiddel gezond is of met mate moet worden gegeten. Op basis van voorstellen van de Food Standards Agency zal daarover overleg plaatsvinden met de detailhandel en de voedingsmid-
27
delenindustrie. Er komen strengere regels voor voedingsmiddelenreclame, die worden opgesteld in overleg tussen de Food Standards Agency, de voedingsmiddelenindustrie, de detailhandel en de autoriteit voor reclame-uitingen. Als door deze regels aard en evenwicht in de reclame voor voedingsmiddelen niet in positieve zin veranderen, komt er in 2007 wetgeving op dit punt. Er komen ook strengere regels met betrekking tot televisiereclame voor alcohol. Er komt een nieuwe NHS-dienst voor adviezen over levensstijl, voedingspatroon en dergelijke, waartoe iedereen toegang krijgt en die van start gaat in sociaal-economisch achtergebleven gebieden. Alle wetgeving zal in de toekomst een ‘public health impact assessment’ ondergaan. Er komt een grootschalige, confronterende voorlichtingscampagne om seksueel overdraagbare aandoeningen te voorkomen, alsmede, begin 2005, het actieplan ‘Voeding en Landbouwbeleid’. De British Medical Society vindt het een gemiste kans dat er geen algeheel rookverbod in pubs wordt ingevoerd. De lobbygroep Action on Smoking and Health heeft de nu voorgestelde benadering eveneens vierkant afgewezen. De British Beer and Pub Association noemt de aanpak kunstmatig en zegt dat de regering pubs blijkbaar weer terug wil zien in de vroegere staat van pure drinklokalen (de marges op alcoholverkopen zijn ook meestal hoger). Het ministerie van Volksgezondheid heeft het laatste verwijt echter onmiddellijk van de hand gewezen onder verwijzing naar het feit dat voor vele pachters van pubs de inkomsten uit voeding daarvoor veel te belangrijk zijn. De Food and Drink Association (de voedingsmiddelenindustrie) toonde zich volledig bereid tot samenwerking, maar stak een waarschuwende vinger op tegen al te simplistische signaleringssystemen voor het al of niet gezonde karakter van voedingsmiddelen. De voedingsmiddelenindustrie en de detailhandel zijn in het bijzonder bezorgd over mogelijke demonisering van voedingsmiddelen (de status van bijvoorbeeld volle melk en kaas zou in een dergelijk systeem een probleem kunnen worden). Hun voorkeur gaat dan ook uit naar een etiketteringssysteem, waarop duidelijk staat aangegeven wat de omvang van de geadviseerde dagelijkse portie zout, vet en suiker is. Ook willen zij uitbreiding van een dergelijk systeem naar de voedingsmiddelen die consumenten eten in restaurants en van afhaalzaken betrekken. De actiegroep Alcohol Concern staat afwijzend tegenover de geplande samenwerking van de regering met de zogenaamde Portman Group (een orgaan van de drankenindustrie om verantwoord alcoholgebruik te bevorderen) om gezamenlijk het fenomeen ‘binge-drinking’ (in korte termijn enorm veel alcohol consumeren) aan te pakken. In het Lagerhuis werd de minister van Volksgezondheid aangevallen door de Conservatieve oppositiewoordvoerder van volksgezondheid Andrew Langsley, die de nota vol vond staan van “gimmicks and threats of a nanny state”. Signalerende etikettering van voedingsmiddelen noemde de oppositie een “halfbakken idee”, terwijl een gedeeltelijk rookverbod overbodig was omdat de pubsector zelf al plannen heeft om 80% van de pubs rookvrij te maken. Volgens de prominente Conservatief Kenneth Clarke (vice-voorzitter van de Raad van Commissarissen van British-American Tobacco) betekenen de regeringsplannen een “buitengewone uitbreiding van de bevoegdheden van de Staat om in te grijpen in de keuzes van individuen op het gebied van hun persoonlijke levensstijl”. Van LiberaalDemocratische zijde werd aangedrongen op een totaal rookverbod (zoals in Schotland). Zij vonden de nota gekenmerkt door “te veel aarzeling en te veel maatschappelijke raadpleging”.
Verenigd Koninkrijk: evaluatie Food Standards Agency Barones Brenda Dean of Thornton-le-Fylde heeft de opdracht gekregen een onafhankelijke evaluatie uit te voeren van de prestaties van de Food Standards Agency (FSA, de Britse VWA) sinds de oprichting daarvan in april 2000. In de evaluatie wordt vooral onderzocht of de FSA erin is geslaagd:
28
• de volksgezondheid te beschermen door het bevorderen van de beschikbaarheid van veiliger voedingsmiddelen en de consumenten van zodanige informatie te voorzien dat zij een veiliger en gezonder voedselpatroon kunnen aannemen; • open, evenwichtige en transparante besluitvorming te creëren op het gebied van voedselveiligheid, waarbij nieuwe regelgeving zoveel mogelijk wordt vermeden. Ook zal in de evaluatie worden bezien in hoeverre de FSA aan zijn kernwaarden heeft beantwoord: de consumenten op de eerste plaats zetten; open en toegankelijk én onafhankelijk zijn. Het rapport van de evaluatie moet vóór april 2005 (het eerste lustrum van de FSA) klaar zijn.
Canada: nieuwe code voor voedingsmiddelenimporteurs De Voedingsmiddelenautoriteit (CFIA) heeft een ontwerpcode ‘handelsgebruiken’ opgesteld voor voedingsmiddelenimporteurs. De code, genaamd Good Importing Practices for Food, is een vernieuwde versie van een soortgelijk document uit 1998. De nieuwe code geeft een overzicht van beleidswijzigingen sinds 1998 ten aanzien van voedingswaarde-eisen, nauwkeurigheid van de etikettering, netto hoeveelheden en kwaliteitsgradaties. Ook is informatie opgenomen over de inspectie van geïmporteerde voedingsmiddelen, apparatuur, gebouwen, hygiëne en ongediertebestrijding, personeel, vervoer en opslag, bestandsbeheer, klachtenbehandeling en terughaalacties. De code is een richtlijn voor alle importeurs van alle voedingsmiddelen, inclusief verse en verwerkte groenten en fruit. Volgens de CFIA is de code gebaseerd op de Recommended International Code of Practices - General Principles of Food Hygiene van de Codex. Van alle importeurs wordt overigens ook verwacht dat deze over een kwaliteitsmanagementsysteem op basis van HACCP beschikken. De CFIA heeft de industrie gevraagd commentaar te leveren op de conceptcode voordat deze in 2005 definitief wordt. Meer informatie is beschikbaar via de volgende website: http://www.inspection.gc.ca/english/fssa/labeti/inform/d-impprace.shtml
Verenigde Staten: één overheidsinstelling voor voedselveiligheid? Twee voorvechters in het Congres van één federale overheidsinstelling voor voedselveiligheid in de VS, senator Dick Durbin en Congresvrouw Rosa DeLauro, beiden Democraten, hebben een wetsontwerp ingediend voor de oprichting van een Food Safety Administration - de Safe Food Act of 2004. Een ‘single food safety agency’ is al jarenlang onderwerp van discussie. Recente gebeurtenissen, zoals het BSE-geval op Amerikaanse bodem en het risico van een terroristische aanslag op de voedselvoorziening, hebben gezorgd voor nieuwe aandacht. Ook in enkele recente rapportages van de Government Accountability Office (vgl. Rekenkamer) is gewezen op de noodzaak van een single food safety agency. Op grond van de huidige wetgeving is de verantwoordelijkheid voor het toezicht op voedselveiligheid, inspectie en etikettering verdeeld over twaalf federale overheidsinstellingen, waaronder het ministerie van Landbouw (vlees, pluimvee en eiproducten), de Food and Drug Administration (alle andere levensmiddelen) en de National Marine Fisheries Service van het ministerie van Handel (vis). Deze organisatievorm leidt tot overlappingen, hiaten en verwarring. Een steeds opnieuw aangehaald voorbeeld hiervan is de pizza: de FDA is verantwoordelijk voor kaaspizza’s en controleert de producent gemiddeld eens in de tien jaar; het ministerie van Landbouw is verantwoordelijk voor de pepperoni-pizza en inspecteert dagelijks! Eieren zijn een ander bizar voorbeeld: eieren in de schaal vallen onder de FDA, eieren uit de schaal vallen vanaf de eerste barst onder het ministerie van Landbouw.
29
Een nieuwe Food Safety Administration zou, aldus het wetsvoorstel, de volgende taken moeten hebben: - regelmatige, steekproefsgewijze, inspecties van alle levensmiddelenbedrijven; - naar categorie geordende evaluatieprocessen voor alle levensmiddelen, voor het monitoren en inspecteren op basis van risico, en niet op basis van hun naam; - verhoogd toezicht op ingevoerde levensmiddelen; - vastgestelde eisen voor het traceren van levensmiddelen naar de plaats van herkomst. De Food Safety Administration zou gaan bestaan uit zo’n 14.250 mensen, afkomstig van de diverse ministeries die nu deelverantwoordelijkheid hebben, en een startbudget van $ 1,9 mld. moeten hebben. Het is zeer onwaarschijnlijk dat het Congres dit wetsontwerp nog dit jaar oppakt, maar het geeft met name de consumentenorganisaties nu al de gelegenheid er het hunne over te zeggen. Het ontwerp wordt dan waarschijnlijk volgend jaar in het nieuwe Congres opnieuw ingediend.
30
Veterinaire aangelegenheden
België: laatste varkensbedrijf vrijgegeven Het Federaal Voedselagentschap heeft het laatste van de zes bedrijven die geblokkeerd waren wegens het voederen van met dioxine besmette aardappelbijproducten vrijgegeven.
België: politie vindt hormonen bij veearts Een veearts uit Sint-Niklaas is aangehouden omdat in zijn huis grote hoeveelheden hormonen gevonden zijn. De politie deed een inval bij de man na een burenruzie, waarbij vorige week ook geschoten zou zijn. Een speciaal team drong bij de veearts binnen om hem te ontwapenen en vond tijdens die actie de hormonen. De verboden producten zouden voor Oost-Europa bestemd zijn.
België: diergeneesmiddelen Voor een reeks toevoegingsmiddelen en diergeneesmiddelen bestaan nog geen maximumwaarden voor residuen (maximale residulimiet, MRL) in dierlijke producten. Het Wetenschappelijk Comité van het Voedselagentschap heeft het advies uitgebracht om in die gevallen een drempelwaarde van 10 microgram/kg te hanteren als limiet. Het hanteren van het nulrisico voor additieven en geneesmiddelen zonder MRL is de afgelopen jaren voor het Voedselagentschap onbeheersbaar gebleken. Wanneer de stoffen in kwestie door het agentschap in uiterst lage concentraties werden teruggevonden, leidde dat vaak tot verregaande maatregelen die weinig of geen impact hadden op de volksgezondheid, aldus het agentschap. Op basis van het advies zal het Voedselagentschap in een aantal specifieke situaties toekomstige acties kunnen aanpassen. Daarbij wordt geen enkele concessie gedaan aan de volksgezondheid, aangezien de drempelwaarden niet tot overschrijding van de aanvaardbare dagelijkse inname van de stoffen in kwestie kunnen leiden.
België: testkosten in slachthuis In België is het Koninklijk Besluit gepubliceerd over de financiering van de opsporing van de overdraagbare spongiforme encefalopathieën bij dieren. Vanaf 1 december 2004 wordt in alle Belgische slachthuizen een bedrag geïnd van ¤ 10,70 voor elk geslacht rund dat moet worden getest op BSE. Een BSE-sneltest moet in het slachthuis worden uitgevoerd op alle slachtrunderen van ouder dan 30 maanden en op noodslachtingen bij runderen van meer dan 24 maanden oud. De exploitant van het slachthuis moet maandelijks aangifte doen aan de provinciale controle-eenheid van het Federale Voedselagentschap, waarna het Voedselagentschap deze factureert. De directe betaling in het slachthuis van ¤ 10,70 per getest rund maakt deel uit van het akkoord dat de landbouwsector in februari heeft gesloten met de federale regering. Dit bedrag dekt de testkosten niet volledig. De overige kosten, evenals de lasten uit het verleden (de testkosten vanaf 2002 tot 30 november 2004) zullen worden verrekend in de financiering van het Voedselagentschap. Hierover is ech-
31
ter nog geen akkoord met de sector. De besprekingen daarover zouden vóór het einde van dit jaar moeten zijn afgerond.
Verenigd Koninkrijk: economische delictenwetgeving tegen dierenwelzijnsactivisten Naast wetgeving om politie en justitiële autoriteiten meer bevoegdheden te geven in de strijd tegen dierenwelzijnsactivisten (zie LBActualiteiten, 2004, nummer 37) overwegen premier Blair, minister Hewitt (Handel en Industrie) en minister Blunkett (Justitie en Binnenlandse Zaken) nu ook wetgeving te ontwerpen waarin 'economische sabotage' door activisten een misdrijf wordt. De premier heeft dit gezegd in reactie op een aanzwellende stroom van geruchten dat grote bedrijven met forse investeringen in onderzoek en ontwikkeling het Verenigd Koninkrijk vanwege het activisme steeds meer als een probleemland gaan zien dan als een land waarin het, dankzij het goede wetenschappelijke klimaat, goed is om te werken. Volgens minister Hewitt zijn de "aanvallen van dierenrechtenterroristen de voornaamste bedreiging van de positie van het VK als tweede biotechnologieland in de wereld." Met de plannen voor nieuwe wetgeving, waarin de bewindslieden zich volgens juristen niet alleen op juridisch onontgonnen terrein begeven maar ook op glad ijs, wordt het opzettelijk toebrengen van financiële schade gecriminaliseerd. Het zal, gaf ook minister Hewitt toe, heel moeilijk worden om juridisch voldoende onderscheid te maken tussen acties van deze groepen en bij voorbeeld boycotacties in het kader van een campagne tegen apartheid. Een van de mogelijkheden is het strafbaar stellen van een dreiging van campagnevoerders om de namen van investeerders op de website van de actievoerders te publiceren, tenzij zij overgaan tot het verkopen van hun aandelen. Hoewel juristen en organisaties op het gebied van mensen- en grondrechten waarschuwende geluiden laten horen, zijn zowel de Confederation of British Industry (CBI, het Britse VNO/NCW) en de BioIndustry Association positief over de voornemens van de regering.
Thailand: vogelpestbestrijding Er wordt ruim ¤ 1,5 mln. besteed aan het versterken van laboratoria in zes provincies, om de bestrijdingsmaatregelen tegen vogelpest te optimaliseren. Sinds de uitbraak in januari zijn twaalf mensen aan de ziekte overleden.
Verenigde Staten: BSE-maatregelen Toeval of niet, op de dag dat de veehouderijsector in de Verenigde Staten met spanning wachtte op de bekendmaking van de testresultaten van wat wel eens het tweede BSE-geval zou kunnen zijn, trad de Food and Drug Administration naar buiten met een voortgangsrapportage over de maatregelen om de veevoervoorziening veilig te stellen in het licht van de overdracht van BSE. Inmiddels is duidelijk geworden dat verdere tests hebben uitgewezen dat de desbetreffende koe geen BSE had. Sinds 1997 is het gebruik van de meeste proteïnen van zoogdieren in voer voor herkauwers verboden. Op grond van dit verbod voert de FDA, in samenwerking met de overheden van de Staten, inspecties uit. De FDA heeft tot nu toe 33.000 inspectierapporten ontvangen, waarvan er inmiddels 14.853 in hun database zijn verwerkt. Van de 14.853 bedrijven hebben er 3.444 (23%) verboden materialen verwerkt. Bij 16 daarvan (0,5%) ging het om ernstige tekortkomingen. Daarop staan sancties en er volgt een nieuwe inspectie. 89 bedrijven (2,6%) pleegden minder ernstige overtredingen die wel, maar dan op vrijwillige basis, gecorrigeerd moeten worden.
32
Na het eerste BSE-geval in december vorig jaar, beloofde de FDA om de regelgeving voor diervoer aan te scherpen. Weliswaar werden hiertoe een paar stappen genomen, zoals een verbod op bloed, bloedproducten, etensresten en pluimveemest in voer voor herkauwers en gescheiden productielijnen in bedrijven die voer voor zowel herkauwers als niet-herkauwers produceren, maar harde maatregelen bleven uit. Dit leidde tot felle kritiek van de consumentenorganisaties. Pas in juli van dit jaar publiceerde de FDA een aankondiging dat zij aanvullende voorstellen zou gaan doen. Waar de FDA nog mee worstelt zijn aanbevelingen als een compleet verbod op specifiek risicomateriaal in alle veevoeders, inclusief petfood, en de noodzaak van gescheiden productiestromen in het geval van een compleet verbod.
33
Natuur, bos, landschaps- en faunabeheer
Verenigd Koninkrijk: verbod op vossenjacht met honden Met ingang van medio februari 2005 zal de jacht met honden op herten, hazen en vossen in Engeland en Wales zijn verboden. In Schotland was zo'n verbod al sinds de zomer van 2002 van kracht. Het Lagerhuis heeft onder gebruikmaking van de Parliament Act het Hogerhuis na zes jaar voortdurend parlementair debat over dit onderwerp zijn wil opgelegd. Lagerhuis en Hogerhuis zijn niet bereid gebleken compromisvoorstellen van de regering te aanvaarden. Het voornaamste politieke belang voor de regering (naast een compromis zorgen dat het onderwerp over de verkiezingen heen werd getild) is in de parlementaire behandeling verloren gegaan. Tenzij de regering-Blair alsnog tracht met een klein wetje het eerder met het Lagerhuis overeengekomen uitstel van de inwerkingtreding van de wet tot zomer 2006 te bewerkstelligen, treedt de wet drie maanden na ondertekening door de Britse vorstin in werking; dat zal ergens in de tweede helft van februari 2005 zijn. Het is overigens zeer de vraag of het Hogerhuis zal instemmen met uitstel, want de afgelopen weken is duidelijk gebleken dat een meerderheid aldaar (van Conservatieven en Labour) er duidelijk politiek belang bij heeft om het onderwerp tot de verwachte verkiezingen in mei 2005 op de politieke agenda te houden. Hiermee komt een voorlopig einde aan de parlementaire discussie over dit onderwerp, maar niet aan de strijd. Deze zal zich gaan verplaatsen naar de rechtszaal. De Countryside Alliance heeft het eerste proces al aangespannen en wel tegen het gebruik van de Parliament Act 1949. Dit zal een belangrijke constitutionele zaak worden, want het gaat om de vraag of het Lagerhuis in 1949 de Parliament Act 1911 had mogen gebruiken om unilateraal een wijziging in de voorwaarden waaronder van deze wetgeving gebruik mag worden gemaakt, aan het Hogerhuis op te leggen. Veel constitutionele juristen zeggen dat hier sprake is van "detournement de pouvoir" van het Lagerhuis jegens het Hogerhuis. Het Hogerhuis heeft overigens wel met de oorspronkelijke wet uit 1911 ingestemd. Een tweede rechtszaak zal worden aangespannen voor het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, omdat dit verbod volgens de Countryside Alliance een schending van de rechten van de mens behelst. Voorts zal de wetgeving getoetst worden door de Britse rechter na daadwerkelijke inwerkingtreding, ongeveer twee weken voor beëindiging van het lopende jachtseizoen. Alle jachtgroepen hebben een 'martelaar' aangewezen, die zich zal laten arresteren wegens overtreding van de wet. Dit zal leiden tot een flink aantal rechtszaken, waarin toetsing van de wet plaatsvindt. Boeren en andere landeigenaren hebben op grote schaal acties aangekondigd door het ministerie van Defensie van hun landerijen te weren voor oefeningen (bijvoorbeeld op Salisbury Plain); door niet meer toe te laten dat openbare nutsvoorzieningen (zoals elektriciteitsmasten) op hun landerijen worden aangelegd of onderhouden en door de politie te weren van hun landerijen in pogingen om onderzoek te plegen naar de legitimiteit van jachtpartijen. De organisatie van Britse hoofdcommissarissen van politie heeft gezegd dat de wetgeving niet of nauwelijks te handhaven is, terwijl ook juristen hebben laten weten dat het Openbaar Ministerie aan vervolgingen een hele kluif zal hebben. Overigens zal de eerste rechtszaak in Schotland een interessante test worden. Deze zaak staat geagendeerd voor begin december 2004.
34
Thailand: congres IUCN In Bangkok is van 17 tot 25 november het derde World Conservation Congres gehouden van de IUCN (World Conservation Union). De Thaise pers is sceptisch over de rol en missie van deze organisatie. "De IUCN is een zeer nuttige organisatie, maar onduidelijk is wat ze werkelijk uitvoert en wat werkelijk haar doel is" wordt geschreven. Verder wordt de IUCN beschuldigd belangen van de internationale farmaceutische industrie te behartigen. IUCN Asia beaamt dat zij zo langzamerhand meer betrokken raakt bij de implementatie van projecten, dan bij het IUCN-beginsel van wetenschappelijke inventarisatie. De behoefte aan de vertaling van wetenschap naar politiek en wetgeving voor projectimplementatie is dan ook gegroeid, zegt een IUCN-woordvoerder. Met een paginagrote advertentie getiteld 'As the World Conservation Congress meets in Bangkok today to work for a just world that values and conserves nature what has been happenning in Thailand these past few years?' wordt gewezen op de achttien mannen en vrouwen die zich hebben ingezet voor mensenrechten en milieu en die de laatste jaren vermoord zijn. De Koningin van Thailand heeft de conferentie geopend met de hoop dat mensen niet alleen hun best doen om de leefomgeving voor hun kinderen te verbeteren, maar dat zij ook de overheid behulpzaam willen zijn bij het beschermen van het milieu.
Thailand: droogte Op het overleg van ministers van landen van de 'Asia-Pacific' zal de Asian brown cloud, die in het ene land hevige regen en in het andere land enorme droogte veroorzaakt, hoog op de agenda staan. De brown cloud, een verzamelnaam voor bosbranden, luchtvervuiling, en El Nino, heeft de Thaise autoriteiten ertoe gebracht mensen op te roepen om zo min mogelijk resten op het land te verbranden. In plaats daarvan zouden ze als bemesting gebruikt moeten worden. Het regenseizoen is dit jaar aanzienlijk korter dan anders, waardoor bosbranden slecht bestreden kunnen worden én de rijstoogst kleiner uitvalt. Het advies is om geen tweede oogst te planten. De bevolking wordt opgeroepen zuinig om te gaan met water en mogelijk komt er een rantsoensysteem. De overheid probeert het watertekort te verhelpen door waterpompen en tankvrachtwagens aan te leveren en de watervoorziening uit bijvoorbeeld het Bhumibol en Sirikit-damgebied aan te passen. Ook het waterpeil in de dammen is lager dan voorgaande jaren. Er wordt zelfs overwogen om kunstmatig regen te gaan opwekken. De kritieke situatie in 51 (van de 77) provincies, met name in het noordoosten van Thailand, leidt nu al tot het wegtrekken van de bevolking van het platteland naar de stad.
35
Milieuaangelegenheden
België: Mestbank strenger voor hardleerse overtreders De Mestbank gaat zo'n duizend hardleerse veebedrijven die teveel mest produceren, strenger controleren en bestraffen. De Mestbank heeft dit gezegd naar aanleiding van haar Voortgangsrapport 2004. Daarin worden de mestproductie, de mestverwerking en de naleving van de mestwetgeving in Vlaanderen geschetst. Het mestoverschot daalde de afgelopen vijf jaar sterk. Het teveel aan fosfaten zakte van 25 miljoen kg. in 1999 naar 6 miljoen kg. in 2003. Vlaanderen zou echter toch nog zo'n 7.200 bedrijven tellen die gemiddeld 600 kg. fosfaat overbemesten of onvoldoende afzetten. Landbouworganisaties en mestverwerkende bedrijven betwisten die cijfers. Volgens hen hanteert de Mestbank foutieve berekeningswijzen en is het mestoverschot veel kleiner.
Frankrijk: burgemeesters en genetisch gemodificeerde organismen Een recente uitspraak van de administratieve rechtbank van Pau (ZuidwestFrankrijk) tegen een gemeentelijke beschikking van een burgemeester die besloten had tot een teeltverbod op genetisch gemodificeerde organismen (ggo's), krijgt ongetwijfeld een precedentwerking. De rechtbank heeft de prefectuur (die annulering van het gemeentebesluit eiste) van het departement Gers in het gelijk gesteld. Dit is een slag in het gezicht van de 'anti-ggo-burgemeesters', die zich op nationaal niveau hebben gebundeld in de organisatie Champs libres. De burgemeester is van mening dat het in Frankrijk ontbreekt aan een legale basis voor het inkaderen van veldproeven met ggo's, omdat Frankrijk nog steeds niet de Europese Richtlijn voor de teelt van transgene gewassen heeft geïmplementeerd. De advocaat van de burgemeester, Corinne Lepage (tevens ex-minister van Milieu), is van mening dat er toch nog een mogelijkheid voor burgemeesters is om een teeltverbod in te voeren. Daarbij refereert ze aan een mogelijk risico voor de volksgezondheid. De 'anti-ggo-burgemeesters' hopen verder dat het 'Conseil d'Etat' (het hoogste rechtscollege) zich over dit heikele onderwerp zal uitspreken.
Thailand: verbod op middelen De bestrijdingsmiddelen Parathionmethyl en Endosulfan zijn onlangs verboden. Gebruik ervan kan gestraft worden met een gevangenisstraf van tien jaar of een boete tot 1 mln. Baht ( ¤ 20.000). DDT wordt wel nog steeds gevonden in de grensgebieden, hoewel het verbod enige jaren geleden is ingesteld.
36
MINISTERIE VAN LANDBOUW, NATUUR EN VOEDSELKWALITEIT LNV-Vertegenwoordiging Buitenland
ABU DHABI Werkgebied: Verenigde Arabische Emiraten en Saoedi-Arabië Dr.ir. J.G. van der Beek, LNV-Attaché Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Apt. 602 Al Masaood Tower Building, Sheikh Hamdan Street, Abu Dhabi, Verenigde Arabische Emiraten Postadres : P.O.Box 1 46560, Abu Dhabi, Verenigde Arabische Emiraten Telefoon: (00-971) 2.632.1920 (BZ) Telefax: (00-971) 2.631.3158 (BZ) E.Mail: nog niet bekend 2e E.Mail:
[email protected] WEBsite: nog niet bekend Bureau Riyadh Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Diplomatic Quarter, Riyadh, Saoedi-Arabië Postadres : P.O.Box 94307, Riyadh 11693, Saoedi-Arabië Telefoon : (00-966) 1.488.1093/2501 (LNV) Telefax : (00-966) 1.488.1519 (LNV) E.Mail : Tijdelijk vervallen 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.holland.org.sa
Bureau Manilla
Bureau Zagreb
Dhr. J.I.C. Laquian, Technisch Assistent Bezoek : Ambassade der Nederlanden, 9e Etage, adres King's Court Bldg I, 2129 Chino Roces Avenue, Makati City, Filippijnen Postadres : P.O. Box 2448 MCPO, 1264 Makati City, Filippijnen Telefoon : (00-63) 2.811.2706 (LNV) Telefax : (00-63) 2.811.2706 (LNV) E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.netherlandsembassy.ph
Mw. D. Budimir, Technisch Assistent Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Medvescak 56, 10000 Zagreb, Kroatië Telefoon : (00-385) 1.468.3697 (LNV) Telefax : (00-385) 1.468.4877 (BZ) E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.netherlandsembassy.hr
BOEKAREST BELGRADO opmerking: zie Boedapest
BERLIJN Werkgebied: Duitsland en Zwitserland Ir. J.J. Pape, LNV-Raad Mw. Mr. S.M.C. Deepen, LNV-attachee Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Klosterstrasse 50, 10179 Berlin, Duitsland Telefoon : (00-49) 30.2095.6480 (LNV) Telefax : (00-49) 30.2095.6481 (BZ) E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.dutchembassy.de
ANKARA Werkgebied: Turkije, Israël en Palestijnse gebieden Ir. G.J.M. Terberg, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Turan Günes Bavari 7. Cadde no. 3, Yildiz 06550 Ankara, Turkije Telefoon : (00-90) 312.409.1860 (LNV) Telefax : (00-90) 312.409.1892 (LNV) E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.dutchembassy.org.tr WEBsite LNV-bureau : http://www.nlankagr.com
Bureau Athene Opmerking: Zie Boekarest
BANGKOK Werkgebied: Thailand, Filippijnen, Vietnam Ir. M.H. Slingenberg, LNV-Raad Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, 106 Wireless Road, Bangkok-10330 Postadres : P.O.Box 404, Bangkok 10501, Thailand Telefoon : (00-66) 2.255.7559 (LNV) Telefax : (00-66) 2.254.1415 (LNV) E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite: : http://www.netherlandsembassy.in.th
Bureau Hanoi Mw. Truong Thi Dung, Technisch Assistent Post/Bezoek adres: Ambassade der Nederlanden, Daeha Office Tower, 6th floor 360 Kim Ma Street, Ba Dinh District, Hanoi, Vietnam Telefoon: (00-84) 4.8315.650 Telefax: (00-84) 4.8315.605 (LNV) E.Mail:
[email protected] 2e E.Mail:
[email protected] WEBsite: http://www.netherlands-embassy.org.vn
BOEDAPEST Werkgebied: Hongarije, Bosnië-Herzegovina, Kroatië, Oostenrijk, Servië-Montenegro en Slovenië Drs. J.D. Gábor, LNV-Raad Werkgebied: Hongarije, Bosnië-Herzegovina, Bulgarije, Estland, Kroatië, Letland, Litouwen, Macedonië, Polen, Roemenië, Servië-Montenegro, Slovenië, Slowakije en Tsjechië Drs. A.E. Braam, Raad voor Veterinaire Aangelegenheden Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Füge Utca 5-7, 1022 Boedapest, Hongarije Postadres : P.O.Box 56, 1388 Boedapest, Hongarije Telefoon : (00-36) 1.3366.380 (LNV) Telefax : (00-36) 1.3266.238 (LNV) E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.netherlandsembassy.hu
Bureau Belgrado Mw. M. Mirkovic, Technisch Assistent Bezoek adres: Ambassade der Nederlanden, Simina 29, 11000 Belgrado, Servië-Montenegro Postadres: Ambassade der Nederlanden, Postfah 489, 11001 Belgrado, Servië-Montenegro Telefoon: (00-381) 11.3281.147 (BZ) Telefax: (00-381) 11.223.981 (BZLNV) E.Mail:
[email protected] (tijd.) 2e E.Mail:
[email protected] WEBsite: http:/www.nlembassy.org.yu
Werkgebied: Roemenië, Bulgarije en Griekenland Ir. ing. M.Y Brouwer, LNV-Attaché Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Aleea Alexandru 20, 011823 Boekarest, Roemenië Telefoon : (00-40) 21.231.5657 (LNV) Telefax : (00-40) 21.231.6373 (LNV) E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.olanda.ro
Bureau Athene Mw. M. Plessas-Schallenberg, Technisch Assistent Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Leoforos Vassileos Konstantinou 5-7, Athene 106-74, Griekenland Telefoon : (00-30) 210.725.4960 (LNV) Telefax : (00-30) 210.725.4907 (LNV) E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.dutchembassy.gr
Bureau Sofia Mw. D.H. Milenkova, Technisch Assistent Bezoek adres Ambassade der Nederlanden, 15 Oborishte Street, Sofia, Bulgarije Postadres: P.O. Box 91, 1000 Sofia, Bulgarije Telefoon: (00-359) 2.8160.380 (LNV) Telefax: (00-359) 2.8160.381 (LNV) E.Mail: nog niet bekend 2e E.Mail:
[email protected] WEBsite: http://www.netherlandsembassy.bg
BRASÍLIA Werkgebied: Brazilië Dhr. J.G. van de Vooren, LNV-Raad Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Ses Avenida das Nações, Q 801, Lote 05 70405-900 - Brasília - DF, Brazilië Postadres : Caixa Postal 07/0098, 70359-970 Brasília - DF, Brazilië Telefoon : (00-55) 61.321.4769 (BZ) Telefax : (00-55) 61.323.5342 (LNV) E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.embaixada-holanda.org.br
* De posten Brussel PV-EU en Washington zijn tevens belast met procurement-aangelegenheden in het kader van de ontwikkelingsfondsen van de Europese Unieschap resp. de wereldbankgroep
1 oktober 2004
Bureau São Paulo
GENÈVE PV
KIEV
Mw. F.E. Heering, Administratief Medewerker Bezoek adres : Consulaat-Generaal der Nederlanden, Avenida Brigadeiro Faria Lima 1779, 3 -andar 01451-001-São Paulo-SP, Brazilië Postadres : Caixa Postal 11302, 05422-970-São Paulo-SP, Brazilië Telefoon : (00-55) 11.3811.3300 (BZ) Telefax : (00-55) 11.3819.0903 (LNV) E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.embaixada-holanda.org.br
Werkgebied: Permanente Vertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden bij de WTO (Wereldhandelsorganisatie) en andere internationale organisaties te Genève (UNCTAD, UNEP, WHO, WIPO/UPOV) Ir. R.P. Lapperre, LNV-Raad Bezoek adres : Permanente Vertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden bij de WTO en andere internationale organisaties te Genève, 31-33 Avenue Giuseppe-Motta, Genève, Zwitserland Postadres : C.P. 196, 1211 Genève 20 CIC, Zwitserland Telefoon : (00-41) 22.748.1822/08 (LNV) Telefax : (00-41) 22.748.1828 (BZ) E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected]
Werkgebied: Oekraïne, Armenië, Azerbeidzjan, Georgië, Moldavië Ir. A.A. Verhagen, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Kontraktova Sq. 7, 01901 Kiev, Oekraïne Telefoon : (00-380) 44.490.8223 (LNV) Telefax : (00-380) 44.490.8266 (LNV) E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.holland.com.ua
BRUSSEL Werkgebied: België, Luxemburg Jhr. Mr.ing. K.H.A. von Chrismar, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, H. Debrouxlaan 48, 1160 Brussel, België Telefoon : (00-32) 2.679.1550 (LNV) Telefax : (00-32) 2.679.1780 (LNV) E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.nederlandseambassade.be
BRUSSEL PV-EU Werkgebied: Permanente Vertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden bij de Europese Unie Mw. Drs. M.A.J. Vaes, LNV-Raad Drs. C.C.J.M. van der Meijs, Raad voor Veterinaire Aangelegenheden Drs. A.M. Akkerman, Raad voor Veterinaire Aangelegenheden Mr. O.B.M. Meuffels, LNV-Attaché Ir. F. Vroegop, LNV-Attaché Mw. Drs. S.J.C.W. Bont, LNV-Attachee Post/Bezoek adres : Permanente Vertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden bij de Europese Unie, H. Debrouxlaan 48, 1160 Brussel, België Telefoon : (00-32) 2.679.1545/1546 (LNV) Telefax : (00-32) 2.679.1776/1783 (LNV) E.Mail : nog niet bekend 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.nederlandseambassade.be opmerking : tevens belast met procurement-aan gelegenheden in het kader van de ontwikkelingsfondsen van de EU
opmerking: zie Peking
Werkgebied: Denemarken, Estland, Finland, Noorwegen, IJsland, Zweden Dhr. H.H. Schipper, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Toldbodgade 33, DK 1253 Kopenhagen K, Denemarken Telefoon : (00-45) 33.707.218 (LNV) Telefax : (00-45) 33.140.350 (BZ) E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.nlembassy.dk
JAKARTA
LISSABON
Werkgebied: Indonesië, Maleisië, Singapore, tevens voor Association of South-East Asean Nations (ASEAN) Ir. F.A.G.M. Claassen, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Jalan H.R. Rasuna Said, Kavel S-3, Kuningan,Jakarta 12950, Indonesië Telefoon : (00-62) 21.524.1032/48 (LNV) Telefax : (00-62) 21.526.2230 (LNV) E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.netherlandsembassy.or.id
opmerking: zie Madrid
HANOI opmerking: zie Bangkok
HONGKONG SAR
Bureau Singapore Dhr. K.C. Chong, Technisch Assistent Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, 541 Orchard Road, 13-01 Liat Towers, Singapore 238881 Postadres : Tanglin P.O.Box 447, Singapore 912415 Telefoon : (00-65) 6739.1121 (LNV) Telefax : (00-65) 6737.1940 (BZ) E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.nethemb.org.sg
BUENOS AIRES Werkgebied: Argentinië, Chili, Uruguay Drs. M. van Genne, LNV-Raad Bezoek adres: Ambassade der Nederlanden, Edificio Porteño Plaza II, Olga Cossenttini 831, Pisos 3 y 4, C1107 BVA Buenos Aires, Argentinië Postadres : Ambassade der Nederlanden, Olga Cossenttini 831, C1107BVA Buenos Aires, Argentinië Telefoon : (00-54) 11.4338.0090 (LNV) Telefax : (00-54) 11.4338.0091 (LNV) E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.embajadaholanda.int.ar
DAMASCUS opmerking: zie Kairo
KOPENHAGEN
KAIRO Werkgebied: Egypte, Jordanië, Libanon en Syrië Ir. H.L.M. van Wissen, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, 18, Hassan Sabri, Zamalek, Kairo, Egypte Telefoon : (00-20) 2.736.3863/2.739.5571/2/3 (LNV) Telefax : (00-20) 2.736.0936 (LNV) E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.hollandemb.org.eg
LONDEN Werkgebied: Verenigd Koninkrijk, Ierland Drs. G.G.J. Thissen, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, 38, Hyde Park Gate, Londen SW7 5DP, Verenigd Koninkrijk Telefoon : (00-44) 20.7590.3279/76/77/80 (LNV) Telefax : (00-44) 20.7581.5276 (LNV) E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.netherlandsembassy.org.uk
MADRID Werkgebied: Spanje, Marokko, Portugal Mr. C.J. Heringa, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Avenida del Comandante Franco 32, 28016 Madrid, Spanje Telefoon : (00-34) 91.353.7521/20 (LNV) Telefax : (00-34) 91.353.7567 (LNV) E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.embajadapaisesbajos.es
Bureau Lissabon Mw. A.P. Paiva Geadas, Administratief Medewerker Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Avenida Infante Santo 43-5o, 1399-011 Lissabon, Portugal Telefoon : (00-351) 21.391.4919 (LNV) Telefax : (00-351) 21.391.4952 (LNV) E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.emb-paisesbaixos.pt
Bureau Damascus Mw. Samar Kadri, Technisch Assistent Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Abou Roumaneh, Al-Jalaa Street, Imm. Tello, Damascus, Syrië Postadres : Boîte Postale 702, Damascus, Syrië Telefoon : (00-963) 11.333.5119/6871 (BZ) Telefax : (00-963) 11.333.9369 (BZ) E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected]
MANILLA opmerking: zie Bangkok
MEXICO
PARIJS PV-OESO
PRETORIA
Werkgebied: Mexico, Cuba Ir. J.A. Landstra, LNV-Raad Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Av. Vasco de Quiroga 3000, Piso 7, Col. Santa Fé, 01210 Mexico D.F., Mexico Postadres: Apartado Postal 10-656, 11000 Mexico D.F., Mexico : (00-52) 55.5258.9921 tst. 215 (LNV) Telefoon Telefax : (00-52) 55.5258.8139 (LNV) E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.paisesbajos.com.mx
Werkgebied: Permanente Vertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden bij de OESO (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling) Ir. A.J.A. van Royen, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Permanente Vertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden bij de OESO, 12/14 Rue Octave Feuillet, 75116 Paris, Frankrijk Telefoon : (00-33) 1.4524.9971 (LNV) Telefax : (00-33) 1.4524.9938(BZ) E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected]
Werkgebied: Zuid-Afrika, Zimbabwe Mw. Mr. G.A. Kostwinder, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, 825 Arcadia Street, Arcadia, Pretoria 0083, Zuid-Afrika Postadres : P.O.Box 117, Pretoria 0001, Zuid-Afrika Telefoon : (00-27) 12.344.3910/1/2/3/4/5 Tst. 212 (BZ) Telefax : (00-27) 12.343.7456 (LNV) E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.dutchembassy.co.za
MOSKOU
PEKING
Werkgebied: Rusland, Kazakstan, Oezbekistan en Wit-Rusland Ir. J.M.J.G. Kats, LNV-Raad Bezoek adres: Ambassade der Nederlanden, Tverskoj Blvd. 14/1, 5th Floor, 125009 Moscow, Rusland Postadres : Ambassade der Nederlanden, Kalashny Pereulok 6, 125009 Moscow, Rusland Telefoon : (00-7) 095.797.2946 (landbouw, satkomset) Telefax : (00-7) 095.797.2905 (LNV) E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.netherlands.ru
Werkgebied: Volksrepubliek China (incl. Hong Kong) en Mongolië Ir. H.J.W. van Duijn, LNV-Raad Ir. R.J. Konijn, LNV-Attaché Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, 4, Liangmahe Nanlu, Beijing 100600, Volksrepubliek China Telefoon : (00-86) 10.6532.4464 (LNV) Telefax : (00-86) 10.6532.6329 (LNV) E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.nlembassypek.org WEBsite : http://www.hollandinchina.org/nl/peking/intro.htm LNV-bureau : http://www.nlpekagr.com/
NAIROBI
Bureau Shanghai
Werkgebied: Kenia, Eritrea, Ethiopië, Oeganda, Tanzania, tevens voor UNEP Mr. F.H.J. von der Assen, LNV-Raad Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Riverside Lane, Off Riverside Drive, Nairobi, Kenia Postadres : P.O.Box 41537, Nairobi, Kenia Telefoon : (00-254) 20.4450.137 (LNV) Telefax : (00-254) 20.4450.138 (LNV) E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.netherlandsembassy.or.ke
Dhr. N. Hong, Technisch Assistentt Post/Bezoek adres : Consulaat-Generaal der Nederlanden, Sun Plaza, East Tower, 4th Floor, 88 Xian Xia Road, Shanghai 200336, Volksrepubliek China Telefoon : (00-86) 21.6209.9076 (BZ) Telefax : (00-86) 21.6278.9722 (LNV) E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.hollandinchina.org/ nl/cg/sh-intro.htm WEBsite LNV-Bureau : http://www.nlpekagr.com
NEW DELHI
Bureau Hong Kong SAR
Werkgebied: India, Bhutan, Nepal, Sri Lanka Ir. A. Parzer, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, 6/50F Shantipath, Chanakyapuri, New Delhi 110021, India Telefoon : (00-91) 11.2688.4951/2/3/4 tst 205, 277 en 204 (LNV) Telefax : (00-91) 11.2688.2799 (LNV) Email :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.holland-in-india.org
Mw. M.P.C. Ng, Technisch Assistent Post/Bezoek adres : Consulaat-Generaal der Nederlanden, Room 5702, 57/F Cheung Kong Center, 2, Queen’s Road Central, Hong Kong Volksrepubliek China Telefoon : (00-852) 2.524.8187/88 (LNV) Telefax : (00-852) 2.524.9419 (LNV) E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.netherlands-cg.org.hk WEBsite LNV-Bureau: http://www.nlpekagr.com
RIYADH Opmerking: zie Abu Dhabi
ROME Werkgebied: Italië, Cyprus, Malta Dr. ir. H. Beltman, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Via Michele Mercati 8, 00197 Rome, Italië Telefoon : (00-39) 06.321.5003 (LNV) (00-39) 06.322.1141 (BZ) Telefax: (00-39) 06.321.0767 (LNV/BZ) E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.olanda.it
ROME PV-ROME
PARIJS Werkgebied: Frankrijk, Algerije Ir. L. Braakenburg, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, 7-9 Rue Eblé, 75007 Parijs, Frankrijk Telefoon : (00-33) 1.4062.3353 (LNV) Telefax : (00-33) 1.4062.3452 (LNV) E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.amb-pays-bas.fr
PRAAG Werkgebied: Tsjechië, Slowakije Mw. Ir. P.M.B. de Vries-Van Loon, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Gotthardska 6/27, 160 00 Praag 6, Bubeneç, Tsjechië Telefoon : (00-420) 2.3301.5218 (LNV) Telefax : (00-420) 2.3301.5257 (LNV) E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.netherlandsembassy.cz
Werkgebied: Permanente Vertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden bij de VN-organisaties voor voedsel en landbouw (FAO, IFAD en WFP) Drs. E. Wermuth, Buitengewoon en Gevolmachtigd Ambassadeur, Permanent Vertegenwoordiger Ir. J.T.M.G. Steeghs, Ambassaderaad, Plv. Permanent Vertegenwoordiger Mw. Drs.A. Swalef, Tweede Secretaris, Beleidsmedewerker Post/Bezoek adres : Permanente Vertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden bij de VN-organisaties voor voedsel en landbouw, Via delle Terme Deciane 6, 00153 Rome, Italië Telefoon: (00-39) 06.574.0306 (LNV) Telefax: (00-39) 06.574.4927 (LNV) E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected]
SÃO PAULO Opmerking: Zie Brasilia
SEOUL Werkgebied: Republiek Korea, Taiwan Ir. J.P.N. Damen, LNV-Raad Bezoek adres Ambassade der Nederlanden, Kyobo Building, 14th floor, 1, Chongro 1-ka Chongro-ku, Seoul 110-714, Republiek Korea Postadres: K.P.O. Box 509, Seoul 110-605, Republiek Korea Telefoon : (00-82) 2.723.4180 (LNV) Telefax : (00-82) 2.723.0283 (LNV) E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.nlembassy.or.kr
Bureau Taipei
WASHINGTON
Mw. A.C.C. Hu, Technisch Assistent Post/Bezoek adres : Netherlands Trade and Investment Office, Agricultural and Food Department, Rm. B, 5/F Artist Construction Building, 133 Min Sheng E. Road, Section 3, Taipei 105, Taiwan Telefoon : (00-886) 2.2713.5760 tst. 150 Telefax : (00-886) 2.2713. 0194 E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.ntio.org.tw/agricultural/ index-e.htm
Werkgebied: Verenigde Staten van Amerika, (inclusief Puerto Rico), Canada en Wereldbank Ir. W.L.A.G. Tacken, LNV-Raad Mw. I. Hamid-Hardenberg, LNV-Attachee Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, 4200 Linnean Avenue, N.W., Washington, D.C. 20008, Verenigde Staten van Amerika Telefoon : (00-1) 202.274.2716/2718 (LNV) Telefax : (00-1) 202.244.3325 (LNV) E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.netherlands-embassy.org
SHANGHAI opmerking: zie Peking
ZAGREB opmerking: zie Boedapest
SINGAPORE opmerking: zie Jakarta
SOFIA opmerking: zie Boekarest
TAIPEI opmerking: zie Seoel
TEHERAN Werkgebied: Iran Ing. C. Gravendaal, LNV-Raad Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Darrous Sharzad Boulevard, Kamasai street 1st , Eastlane 33, 19498 Teheran, Iran Postadres : P.O.Box 11365-138, Teheran, Iran Telefoon : (00-98) 21.255.5094 (LNV) Telefax : (00-98) 21.256.0213 (LNV) E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.netherlandsembassy.ir
TOKIO Werkgebied: Japan Ir. F.L.M. Vossenaar, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, 6-3 Shiba-koen, 3-chome, Minato-ku, Tokyo 105-0011, Japan Telefoon : (00-81) 3.5401.0421 (LNV) Telefax : (00-81) 3.5401.0424 (LNV) E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.oranda.or.jp
WARSCHAU Werkgebied: Polen, Letland en Litouwen Drs.ing. A.W. Verhey, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Ul. Kawalerii 10, 00-468 Warschau, Polen Telefoon : (00-48) 22.559.1269 (LNV) Telefax : (00-48) 22.840.2634 (LNV) E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.nlembassy.pl
