COLOFON. Wekelijkse informatie van de LNV-Vertegenwoordiging Buitenland

Jaargang 13 6 juni 2003

18

Wekelijkse informatie van de LNV-Vertegenwoordiging Buitenland

COLOFON Uitgave van: Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij Directie Kabinet Postbus 20401 2500 EK Den Haag Telefoon : 070 378 41 87 Telefax : 070 378 61 36 Verantwoordelijk voor inhoud: Hoofd Bureau Landbouw Natuurbeheer en Visserij Vertegenwoordiging Buitenland Drs. M. van Genne Eindredactie, opmaak, reproductie: Directie Informatiemanagement en Facilitaire Aangelegenheden

Overname uit LBActualiteiten is met bronvermelding toegestaan

INHOUD MULTILATERALE LANDBOUWPOLITIEKE ONTWIKKELINGEN ................ 5 Frankrijk, Argentinië, Polen NATIONALE LANDBOUWPOLITIEKE AANGELEGENHEDEN .................... 8 België, Frankrijk, Spanje, Verenigd Koninkrijk, Argentinië, Hongarije, Letland, Polen, Verenigde Staten ECONOMISCHE EN HANDELSAANGELEGENHEDEN ..............................14 Denemarken, Ierland, Spanje/Marokko, Argentinië, Letland, Mexico, Polen, Thailand, Verenigde Staten AGRO-INDUSTRIE......................................................................................19 Hongarije, Polen AKKER- EN TUINBOUW ............................................................................21 België, Frankrijk, Italië, Japan VEEHOUDERIJ EN ZUIVEL ........................................................................24 Frankrijk, China, Japan, Kenia, Letland, Litouwen, Polen VISSERIJ EN AQUACULTUUR ....................................................................29 Portugal, Thailand WETENSCHAP, ONDERWIJS, VOORLICHTING EN ONDERZOEK..............30 Frankrijk, Verenigde Staten VOEDINGS- EN KWALITEITSAANGELEGENHEDEN ..................................31 België, Duitsland, Japan, Polen, Saoedi-Arabië, Verenigde Staten VETERINAIRE AANGELEGENHEDEN ........................................................38 België, Portugal, Argentinië, Polen, Roemenië NATUUR, BOS, LANDSCHAPS- EN FAUNABEHEER ..................................41 Spanje, Kenia, Malta MILIEU-AANGELEGENHEDEN ..................................................................43 België, Frankrijk, Verenigd Koninkrijk DIVERSEN ..................................................................................................46 België, Verenigd Koninkrijk, Polen, Saoedi-Arabië, Thailand, Verenigde Staten

6 juni 2003

LBActualiteiten nr. 18 – 3

4 – LBActualiteiten nr. 18

6 juni 2003

MULTILATERALE LANDBOUWPOLITIEKE ONTWIKKELINGEN

Frankrijk: AOP-producenten en verwerkers streven naar Europese federatie Producenten en verwerkers van landbouwproducten en levensmiddelen uit de Europese Unie en kandidaat-lidstaten, hebben besloten de krachten te bundelen in een Europese federatie. Op die manier willen zij zich beter beschermen tegen misbruik en imitaties van geografische benamingen - AOP en IGP -, met name door derde landen. Het besluit werd genomen tijdens een internationale bijeenkomst in Bordeaux, ‘Origin’ genaamd. Overigens voorziet een wijzigingsvoorstel van de betreffende EU-verordening van 1993 ook in grotere bescherming. AOP en IGP worden beschouwd als een kwaliteitskenmerk, waardoor een gevarieerde lokale en traditionele productie in soms moeilijke gebieden in stand wordt gehouden. In Frankrijk staat het INAO (Institut National des Appellations d’Origine) juridisch borg voor AOC(=AOP) en IGP- producten. De INAO erkent, controleert en beschermt door indien nodig juridische processen aan te spannen in het buitenland. De AOC- en IGP-sector zijn een belangrijke economische activiteit. AOC en IGP zijn goed voor het bestaan van respectievelijk 113.000 en 22.000 landbouwbedrijven. Het leeuwendeel van de AOC’s wordt ingenomen door wijnen en gedistilleerd, met een jaaromzet van respectievelijk ¤ 13,5 mld. en ¤ 1,5 mld. Zuivelproducten met een AOC-label vertegenwoordigen een jaaromzet van ¤ 1,95 mld. Overige AOC-producten zijn goed voor 0,15 mld. De gemiddelde jaaromzet van IGP-producten bedraagt circa ¤ 932 mln.

Argentinië: onderhandelingen met EU De nieuwe president van Argentinië, Kirchner, zal in zijn buitenlands beleid allereerst de verdere ontwikkeling van de Mercosur veel aandacht geven. Daarna volgen de behartiging van de belangen in geheel Zuid-Amerika en de onderhandelingen met de Europese Unie. Pas als allerlaatste komen de onderhandelingen voor de FTAA, het vrijhandelsakkoord voor het gehele westelijk halfrond aan bod. Martin Redrado, vice-minister voor buitenlandse zaken en verantwoordelijk voor de onderhandelingen bij handelsakkoorden, verwacht dat het nieuwe akkoord tussen Mercosur en EU in de tweede helft van 2004, tijdens het Nederlandse voorzitterschap, afgesloten kan worden. De Mercosur heeft deze week een nieuw voorstel gepresenteerd met daarin een lijst met 2.800 producten waarvoor men een betere markttoegang vraagt. In het laatste aanbod van de EU ging het bij 58% van de interregionale handel om producten met een nulrecht dat ook al voor veel andere landen geldt. Kortom, geen additioneel voordeel voor de Mercosur dus. Tegelijkertijd staan er nog zo’n 1.000 producten op de ‘wachtlijst’. Voor deze producten heeft de EU nog niet aangegeven tot welk niveau het invoertarief afgebouwd zal kunnen worden en binnen welke termijn. Onder deze producten bevinden zich de voor de

6 juni 2003


Mercosur commercieel gezien meest interessante tariefposten. De door de Mercosur opgestelde nieuwe lijst betreft handel met een waarde van zo’n $ 6 mld. 65% Van de 2.800 producten zijn agrarische producten: vlees, vis, zuivel, honing, tuinbouwproducten, granen, rijst, oliën en vetten, conserven, vruchtensappen, chocolade, dranken en tabak. De onderhandelingen zijn een cruciale fase ingegaan en de verwachtingen zijn aan beide zijden hoog gespannen. De EU verwacht van de Mercosur dat het de dienstensector zal liberaliseren en de investeringen zal faciliteren, terwijl de Mercosur op vergaande verbetering van de markttoegang voor agrarische producten hoopt. Eind juni wordt in Asunción, de hoofdstad van Paraguay, geprobeerd tijdens de tiende onderhandelingsronde spijkers met koppen te slaan.

Argentinië: Mercosur wil rechtstreekse onderhandelingen met VS Tijdens een bezoek aan de Mercosur heeft de handelsgezant van de Verenigde Staten Robert Zoellick afwijzend gereageerd op een verzoek van Brazilië, Argentinië en Uruguay te beginnen met rechtstreekse onderhandelingen met de VS in plaats van te onderhandelen in het kader van de ALCA. De onderhandelingen in het kader van de ALCA hebben betrekking op 34 landen. De vier Mercosur-landen geven er de voorkeur aan om, net als Chili, tot een bilateraal akkoord met de VS te komen. Hierdoor zouden de Mercosur-landen specifieke wensen naar voren kunnen brengen voor de verbetering van met name de agrarische export naar de VS. Zoellick hield de boot subtiel af door erop te wijzen dat de ALCA geheel Latijns-Amerika een concurrentievoordeel op de Noord-Amerikaanse markt geeft, met name ten opzichte van bijvoorbeeld een concurrent als China. Aan het eind van het bezoek werden de meningen wat genuanceerd. Uiteraard zijn ook de onderhandelingen in het kader van de ALCA van belang, zo werd gezegd, maar de Mercosur-landen hadden natuurlijk ook los van de ALCA gevoelige dossiers in de relatie met de VS, en daarover moest ook gesproken kunnen worden. Hierbij gaat het uiteraard om de markttoegang voor landbouwproducten uit de Mercosur op de Amerikaanse markt en om de landbouwsubsidies in de VS. De VS verwijzen hierbij volgens de Mercosur teveel naar de WTO-ronde, zonder open te staan voor bilaterale verbeteringen.

Polen: EU-referendum Het wordt spannend tijdens het referendum over de toetreding tot de Europese Unie (7 en 8 juni). Naar zich laat aanzien stemt een meerderheid van de kiezers vóór het lidmaatschap, maar het is de vraag of meer dan 50% komt stemmen. Als dit percentage tegenvalt, moeten de eerste en tweede kamer met tweederde meerderheid voor het lidmaatschap stemmen. In de senaat lijkt dit te gaan lukken, bij de Sejm (de tweede kamer) is dit onzeker. Er zijn enkele, op dit moment belangrijke, politieke partijen die geen voorstander van het EU-lidmaatschap zijn.


6 juni 2003

Uit een opiniepeiling is gebleken dat meer dan de helft van de ondervraagden gelooft dat Polen ook zal toetreden tot de Europese Unie als een meerderheid tegen stemt. 32% denkt dat het parlement zal moeten beslissen over het EU-lidmaatschap. 24% denkt dat binnen enkele maanden een nieuw referendum gehouden zal worden en 12% denkt dat opnieuw onderhandeld kan worden over de voorwaarden van toetreding. 50% van de ondervraagden denkt dat de Poolse economie een recessie zal meemaken zonder EU-lidmaatschap en dat buitenlandse investeringen zullen teruglopen. Ook denkt 45% dat de EU Poolse producten zal weren als Polen geen lid van de EU wordt. Na één dag referendum worden de opkomstcijfers bekendgemaakt, zodat dan duidelijk is hoe de zaken ervoor staan. Volgens president Kwasniewski is het wrang dat veel boeren tegen het lidmaatschap zijn, terwijl zij er juist het meeste van zullen profiteren. De Boerenpartij PSL denkt dat er een nieuwe coalitie moet komen na het aftreden van minister-president Miller, met minstens drie partijen. De PSL voelt er wel voor om dan weer deel te nemen.

Polen: aanmerkingen op implementatie landbouw-acquis Het monitoringrapport van de Europese Commissie bevat bij het hoofdstuk over landbouw een groot aantal punten waarop de voorbereiding niet optimaal is. Zo wordt, naast aandacht voor voedselveiligheid, aandacht gevraagd voor een EU-conform betaalorgaan (voor inkomenstoeslagen en structuurfondsen) en voor het IACS-systeem. Daarbij wordt opgemerkt dat Polen al op 1 januari 2003 had willen toetreden, maar er ook nu nog niet klaar voor is. Voor toetreding is eveneens implementatie van een melkquotasysteem nodig. Verder behoeft de implementatie van veterinair en phytosanitair EU-beleid nog veel aandacht. Er moet een EU-conform systeem voor de verwerking van dierlijke risicomaterialen worden opgezet om het BSE-probleem op te lossen. De herstructurering van vlees- en zuivelfabrieken vraagt nog veel aandacht, evenals instrumenten voor het uitvoeren van een EU-conforme plattelandsontwikkeling; het I&R-systeem rundvee is nog niet klaar, het register van landbouwbedrijven moet nog worden opgezet, op het gebied van visserijbeleid moet nog veel gebeuren. Het is de vraag of er bij de definitieve monitoring, in oktober 2003, sprake zal zijn van de invoering van vrijwaringsmaatregelen. De Europese Commissie wil dit liever niet, net zo min als de grote lidstaten. Dit zou de politieke verhoudingen met de Poolse regering zwaar belasten. De monitoringrapporten over landbouw voor Litouwen en Letland bevatten veel minder aanmerkingen op de gang van zaken. Wel wordt bij deze landen melding gemaakt van de noodzaak tijdig melkquota in te voeren en een EU-conforme slachtafvalverwerking op te zetten.

6 juni 2003


NATIONALE LANDBOUWPOLITIEKE AANGELEGENHEDEN

België: Ludo Sannen nieuwe landbouwminister in Vlaamse regering De politieke raad van Agalev (Groenen) heeft Ludo Sannen en Adelheid Byttebier aangewezen als nieuwe ministers in de Vlaamse regering. Dat gebeurde op advies van de fracties en het partijbestuur. Sannen, tot nu toe fractieleider in het Vlaams parlement, wordt minister van Landbouw en Leefmilieu. Byttebier, die in het Brusselse parlement zetelt, wordt verantwoordelijk voor Welzijn, Gezondheid en Gelijke Kansen. In een eerste reactie na de eedaflegging, 26 mei, zei Sannen dat hij beseft dat hem in de Vlaamse regering een zware taak wacht. “We moeten de mensen ervan overtuigen dat natuur en milieu niet bedreigend zijn voor hen”. Hij wil de dossiers die klaar liggen zo snel mogelijk afwerken. Sannen volgt Vera Dua op, die ontslag nam na de verkiezingsnederlaag die Agalev bij de federale verkiezingen leed.

Frankrijk: boerendemonstratie tegen hervorming GLB Agrarisch Frankrijk is weer massaal de straat opgegaan om, onder de slogan “Oui à l’Europe, non à Fischler”, te demonstreren tegen de voorstellen voor hervorming van het GLB (gemeenschappelijk landbouwbeleid). De demonstratie, waaraan ruim 30.000 boeren hebben deelgenomen, was georganiseerd door de FNSEA, de grootste boerenbond en de JA, de Jonge Boerenbond, en vond plaats in vier steden. In het departement Moselle sloten Duitse, Belgische en Luxemburgse boerendelegaties zich bij de Franse demonstranten aan. Voorzitter Lemétayer van de FNSEA deed een dringend beroep op de commissarissen Fischler en Lamy, “om toch eindelijk te luisteren naar zoveel boerenstemmen en te willen begrijpen dat een hervorming niet tégen de boeren gericht mag worden”. Lemétayer heeft al eerder gezegd dat de hervorming het einde betekent voor duizenden Franse boerenbedrijven. De FNSEA en de JA hebben verklaard de druk op de ketel te zullen houden. De boerenbonden zijn tegen degressiviteit, omdat zij denken dat Commissaris Fischler deze zal aanwenden voor de financiering van prijsverlagingen in andere productiesectoren. Ook zijn zij tegen modulatie: als middelen nodig zijn voor de tweede pijler, dan mag dit niet ten koste van de eerste pijler gaan, immers, de eerste pijler is het fundament van de marktorganisatie en dus van de boereninkomens. De FNSEA is van mening dat de hervormingsvoorstellen gelijk staan aan prijsverlaging, ‘gekruid’ met modulatie, degressiviteit en ontkoppeling. Ook hier wordt telkens weer het motief van de boerenbonden aangehaald: “Pas de pays sans paysans, pas de paysans sans revenu, pas de revenu sans prix” (geen land zonder boeren, geen boeren zonder een behoorlijk inkomen, geen behoorlijk inkomen zonder een goede prijs). Om de actie kracht bij te zetten heeft voorzitter Lemétayer een ‘open brief’ aan het Franse volk gericht (beschikbaar op www.agra-online.com ),


6 juni 2003

waarin hij toelicht waarom boeren belangrijk zijn in de maatschappij en waarom zij erkenning en waardering voor hun arbeid mogen verwachten. Landbouwminister Gaymard heeft onlangs nog eens herhaald dat de bal nu vooral bij de Europese Commissie ligt. De voorstellen zullen moeten worden ‘aangepast’, om tot een (minimaal) compromis te kunnen komen. De bewindsman benadrukt hierbij dat de agenda niet die van Cancun is en dat de Franse ‘versoepeling’ niet is bedoeld om in Cancun meer manoeuvreerruimte te hebben. Een gedeeltelijke ontkoppeling in zowel de akkerbouw- als de veehouderijsector zou één van de onderdelen van het compromis kunnen zijn, maar gedeeltelijke ontkoppeling mag absoluut niet leiden tot totale ontkoppeling. Een eventuele gedeeltelijke ontkoppeling moet qua tijd worden vastgelegd. Gaymard zou verder geen absolute tegenstander (meer) zijn van modulatie (naar verluidt zou hij zelfs voorstander zijn geworden van een modulatie van 4% per jaar, op basis van een lineaire korting); Gaymard zou zelfs de invoering van een dergelijk modulatiesysteem nog eerder dan 2007, zoals de Commissie voorstelt, ambiëren. Het functioneren van de tweede pijler moet dan wel efficiënter worden. De Franse ‘versoepeling’ is ongetwijfeld toe te schrijven aan de zorg geïsoleerd te raken in het onderhandelingsproces over het gemeenschappelijk landbouwbeleid. Bovendien vindt 10 juni a.s. een FransDuitse ontmoeting plaats, vlak vóór de landbouwmarathon, met als doel met een gezamenlijk voorstel te komen dat ‘de onderhandelingen moet vergemakkelijken’. Een sterke alliantie met Duitsland blijft hoog op de Franse politieke agenda staan.

Frankrijk: jaarvergadering Jonge Boerenbond Tijdens de jaarvergadering van de JA, de Jonge Boerenbond, stond, behalve de hervorming van het GLB (gemeenschappelijk landbouwbeleid), ook een aantal nationale zaken hoog op de agenda. Een grote zorg van de JA is en blijft de bedrijfsovername voor jonge boeren. Het gemiddelde aantal jonge boeren dat zich jaarlijks vestigt, ligt rond de 6.000 en is daarmee ver van het streefgetal van 10.000 à 12.000 verwijderd. De JA wil dat overname op basis van de economische waarde plaatsvindt en daarvoor is een adequaat instrumentarium nodig. De JA wil binnenkort een door haarzelf ontworpen rekenmodel met betrekking tot de bedrijfsrentabiliteit aan minister van landbouw Gaymard voorleggen. Een ander groot probleem is de toegang tot grond. Het aantal hectares landbouwgrond dat momenteel beschikbaar is voor pacht neemt sterk af, hetgeen de vestiging van jonge boeren bemoeilijkt. Goede landbouwgrond staat onder toenemende druk van urbanisatie en aankoop van niet-agrariërs. De JA wees de aanwezige minister van landbouw ook op de crisissituatie in de varkens- en pluimveesector. Deze benadrukte echter dat hij een strategische, collectieve aanpak van de afzet een voorwaarde vindt voor herstel, met name in de varkenssector. Dit is temeer nodig als de verwerkende sector niet in staat is het sterk geconcentreerde grootwinkelbedrijf het hoofd te bieden. Met het oog op de pluimveecrisis verklaarde minister Gaymard dat er nauw op wordt toegezien dat het steunplan om 400.000 m2 uit productie te halen, tot concrete resultaten leidt.

6 juni 2003


“Het steunplan mag niet leiden tot verplaatsing van pluimveestallen”. Hij gaf toe dat grote vertraging was opgelopen met het invoeren van een herzien CTE (‘voor wat, hoort wat’-contract tussen boer en overheid, onderdeel van het POP). De CTE is omgevormd tot CAD (Contrat Agriculture Durable), dat pas in december a.s., een jaar na het stopzetten van de CTE, in werking zal treden. Het budget voor 2003 zal echter samen met het budget voor 2004, ter beschikking komen, aldus Gaymard. De JA vond dat minister Gaymard weinig nieuws had en in grote lijnen in herhalingen verviel. Er was niettemin één goed bericht, namelijk dat de pensioenen van de boeren vanaf 2008 gelijk worden getrokken met het algemeen geldende regiem (minimaal 85% van het minimumloon).

Spanje: pachtcontracten terug naar drie jaar Ongeveer eenderde van de Spaanse landbouwgrond wordt verpacht als vaste pacht voor de duur van vijf jaar. In het kader van flexibilisering dan wel liberalisering van de grondmarkt wil de minister van landbouw deze pachtduur terugbrengen naar drie jaar. De pacht is de laatste tien jaar toegenomen. In 1989 werd van de 26 miljoen ha. landbouwgrond ongeveer 5,6 miljoen ha. verpacht. In 1999 liep dit op tot zo’n 7,9 miljoen ha.; de schatting ligt nu op zo’n 9 miljoen ha. De groei heeft te maken met een nieuwe landbouwwet uit 1995, waarmee de maximale pachtduur van 21 jaar (bestaande uit pachtcontracten van zes jaar die maximaal tot 21 jaar konden worden verlengd) werd teruggebracht naar maximaal vijf jaar, zonder de optie tot een afgedwongen verlenging en met een opzegtermijn dan wel verlengingstermijn van een jaar. De groei van de pacht heeft uiteraard ook te maken met de herstructurering die momenteel gaande is op het Spaanse platteland, waarbij schaalvergroting en opvolgingsproblemen de stuwende krachten zijn.

Spanje: structuurwijziging Spaanse landbouw Een van de prioriteiten van minister Arias Cañete bij zijn aantreden was het opstellen van een Witboek over de landbouw. Het Witboek, dat aan de hand van een breed openbaar debat is opgesteld, moet een beeld geven van de huidige structuur van de landbouw en als basis dienen voor verder beleid en wetgeving. Nu het Witboek zo goed als afgerond is beginnen de eerste gegevens uit het structuurhoofdstuk, dat de verandering over de afgelopen jaren in beeld brengt, openbaar te worden. Hieruit blijkt dat de toetreding van Spanje tot de Europese Unie een sleutelrol heeft gespeeld bij de structuurveranderingen van de sector, die wat betreft productiviteit echter nog ver afstaat van het gemiddelde van de EU. Van de 1,6 miljoen agrarische bedrijven zijn er 610.926 niet levensvatbaar, 36,8% van het totaal. Als voornaamste graadmeter voor deze conclusie heeft het feit gediend dat de inkomsteneenheid uit arbeid lager is dan het algemeen minimumloon. Verdere toepassing van deze graadmeters levert dan op dat slechts 549.602 bedrijven levensvatbaar zijn. In de periode 1989-1999 is de gemiddelde grootte van de bedrijven met 25% toegenomen, terwijl het areaal landbouwgrond met 35% is gestegen. Deze stijging is toe te schrijven aan ver-


6 juni 2003

snelde bedrijfsbeëindiging, verbetering in de grondmobiliteit en veranderingen in het grondgebruik. Ondanks dit concentratieproces, blijft Spanje een land van kleine landbouwbedrijfjes. Zo’n 80% van de bedrijven beschikt over minder dan tien ha. bruikbare landbouwgrond, terwijl slechts 6% een oppervlakte heeft van meer dan 50 ha. bruikbare landbouwgrond; deze 6% heeft echter bijna 68% van het landbouwareaal in gebruik. De concentratie en beëindiging van bedrijven gaat gepaard met een toename van grote en zeer productieve bedrijven, met name in Navarra, La Rioja, Catalonië of Murcia. Daartegenover staan de veehouderijbedrijven in de Cantabrische Corniche, waar de lage economische dimensie wordt veroorzaakt door een combinatie van een kleine bedrijfsomvang en een hectareopbrengst die zelfs onder het Spaanse gemiddelde ligt. Driekwart van de bedrijven wordt in eigendom beheerd, hetgeen lager is dan het Europese gemiddelde.

Verenigd Koninkrijk: voorlopig niet in Eurozone Minister Gordon Brown van financiën heeft geconcludeerd dat het Verenigd Koninkrijk economisch gezien nog niet klaar is om het Pond Sterling in te wisselen voor de Euro. De huidige economische situatie voldoet niet aan de vijf tests die Brown gebruikt als maatstaf. Deze vijf tests bestaan uit: • convergentie met de Eurozone; • voldoende flexibiliteit in aanpassingsvermogen; • de invloed op banen; • de invloed op financiële diensten; • de invloed op buitenlandse investeringen. Voor premier Blair is dit geen goed nieuws. Hij is een groot voorstander van de Eurozone. Hij zou het VK graag in het centrum van Europa zien onder zijn premierschap. Hij heeft met Gordon Brown ingestemd omdat het duidelijk is dat de economische situatie niet gunstig is. Brown heeft aangekondigd op 9 juni een besluit bekend te maken over de toekomst van het Pond. Een besluit over een referendum is nog niet genomen. De wisselkoers is voor veel bedrijven een dilemma. Voor de boeren is het relatief sterke pond een probleem bij de uitbetaling van Europese subsidies. Toch zijn veel Britten tegen de Euro. Dit komt veelal door onbegrip en onvoldoende informatie over de voordelen van een overstap.

Argentinië: nieuw landbouwplatform Sinds het aantreden van president Kirchner regeert de hoop op herstel in Argentinië. De meest recente cijfers wijzen voor dit jaar in de richting van een groei van 4 à 5%. Met de instelling van een landbouwplatform beoogt de president de toekomst van de landbouwsector met recordoogsten veilig te stellen. De coördinator van Kirchner, Carlos Cheppi, wil ook met een oplossing komen voor de grote schuldenlast van de agrarische sector. Hierbij wordt gedacht aan een project waarbij de schuld wordt uitgesmeerd over de komende twintig jaar met een rentepercentage dat varieert tussen de 2 en 3%, ongekend laag voor Argentinië.

6 juni 2003


De nieuwe regering heeft als doel de agrarische sector te stimuleren tot recordoogsten en de sector terug te brengen naar de tijden zoals aan het eind van de negentiende en het begin van de twintigste eeuw. Toen maakte Argentinië florissante economische tijden door, aangedreven door een dynamische agrarische sector met aansprekende groeicijfers. Sinds de devaluatie bevindt de sector zich wereldwijd, zeker nu de euro in waarde toeneemt en met de EU als belangrijkste afzetmarkt, in een uiterst concurrerende positie. Door een herfinanciering van de sector wil de regering die concurrentiepositie verder verstevigen. In dit opzicht zal, als het fiscale evenwicht hersteld is, de komende jaren ook de afschaffing van de door geldnood van de overheid ingestelde exportheffingen (retenciones) ter discussie staan. In dit totaalbeeld passen ook uitspraken van de nieuwe president dat de regering er de voorkeur aan geeft de koers van de peso rond de 3 op 1 dollar te houden, om zo de prijs van agrarische producten afkomstig uit Argentinië concurrerend te houden. In het plan wordt ook aandacht gevraagd voor het zoveel mogelijk dereguleren van de buitenlandse handel. In de internationale betrekkingen streeft men wederkerigheid na. Landen die producten toelaten op hun markt kunnen ook op markttoegang in Argentinië rekenen. Hoe echter het weer opheffen van het ministerie van productie en het weer toevoegen van het staatssecretariaat voor de landbouw aan het ministerie van economische zaken gaat uitwerken moet afgewacht worden. Dit ministerie, dat ook de verantwoordelijkheid heeft voor de onderhandelingen met het IMF, was onder de regering-Duhalde heel wat minder toeschietelijk in de onderhandelingen met de agrarische sector dan het secretariaat van landbouw inclusief het ministerie van productie waaronder het staatssecretariaat toen viel. Niettemin geeft de toon van de presidentiële speech hoop, aangezien voor alle geledingen van de samenleving de centrale thema’s ‘verandering’ en ‘een nieuwe wind’ luidt. Het ziet ernaar uit dat met Kirchner de zoveelste Latijns-Amerikaanse president van linkse snit (na Lula en Lagos) aantreedt en dat de sfeer voor het opnieuw oppakken van de samenwerking binnen de Mercosur goed is.

Hongarije: varkenscrisis Nog steeds is het de Hongaarse overheid niet gelukt de varkenssector gezond te maken. Sinds 1990 verkeert de sector in een slechte positie. Door de verouderde technologie, het gebruik van slecht genetisch materiaal en de bekende driejaarlijkse varkenscyclus, zijn de opkoopprijzen van varkens laag en produceert de Hongaarse varkenssector boven de Europese kostprijzen. Het ministerie van landbouw probeert het probleem met ouderwetse middelen op te lossen door allerlei subsidies te verstrekken aan de varkensboeren. De grote bedrijven waren het eens met de subsidies; de kleine varkenshouders, gebonden aan de centrum-rechtse oppositiepartij, eisen verdere subsidies om de sector te versterken. In twaalf provincies zijn op 36 verschillende locaties de wegen versperd met 2.400 voertuigen. De onderhandelingen met de minister van landbouw zijn heropend.


6 juni 2003

Letland: boeren eisen meer subsidie De Letse boeren willen vanaf 13 juni protesten organiseren om de regering te dwingen meer subsidie beschikbaar te stellen voor inkomensondersteuning. In februari werd afgesproken dat het ministerie 6,7 mln. Lats (¤ 10,1 mln.) steun zou geven, maar tot op heden is maar 4 mln. Lats beschikbaar op de nationale begroting. De rest van het geld moet nog gevonden worden.

Polen: betaalorgaan en IACS-systeem niet op tijd gereed ARMA, verantwoordelijk voor de invoering van het IACS-systeem en een EU-conform betaalorgaan, zal hiermee waarschijnlijk niet voor de toetreding klaar zijn. Men volgt nu een crisisscenario, zodat Poolse boeren toch in aanmerking komen voor EU-subsidies en betalingen. ARMA bereidt een aantal ontwerpwetten voor die vóór eind augustus door de Sejm moeten zijn aangenomen. Gebeurt dit niet, dan is men te laat om inkomenstoeslagen en andere betalingen aan boeren te kunnen verantwoorden aan Brussel. Onduidelijk is wat dan zal gebeuren.

Verenigde Staten: kritiek brancheorganisaties op vrijhandelsovereenkomsten Tijdens een aantal recente hoorzittingen over de handel in landbouwproducten kwam een groeiende kritische ondertoon over een aantal voorgenomen vrijhandelsovereenkomsten in het westelijk halfrond naar voren. Producenten en vertegenwoordigers van bepaalde productketens wezen in hun interventies voor hoorzittingen van Senaat en Huis steeds meer op bedreigingen en obstakels, in plaats van op kansen. Ze gaven duidelijk aan niet echt gecharmeerd te zijn van de groeiende druk om direct te moeten concurreren met andere westelijk halfrond-boeren in landen als Brazilië en Mexico. De suikerlobby gaf aan eigenlijk alleen in WTO-kader zaken te willen doen; “regionale overeenkomsten helpen alleen maar de gesubsidieerde Braziliaanse producent”. Het zuivelexporterend bedrijfsleven zei graag handelsbarrières opgeruimd te zien, maar wil niet achterblijven in een kwetsbare positie waarbij andere structurele onevenwichtigheden in de wereldzuivelhandel zouden voortduren. De sojabonenproducenten wezen op subsidies voor hun Braziliaanse concurrenten. De varkenshouderij en de rundvleessectoren klaagden over antidumpingheffingen van Mexico en de door dat land toegepaste grenspraktijken met betrekking tot gezondheidsinspecties. Volgens sommigen maakt dit soort reacties het de regering moeilijk om vrijhandelsovereenkomsten af te sluiten voor het hele halfrond.

6 juni 2003


ECONOMISCHE EN HANDELSAANGELEGENHEDEN

Denemarken: campagne voor biologische producten Minister Mariann Fischer Boel heeft de jaarlijkse dierententoonstelling in Roskilde geopend door er met een parachute te landen, de nieuwe campagne voor biologische producten onder de arm. Op de grootste jaarlijkse dierententoonstelling in Denemarken, worden niet meer alleen de beste landbouwhuisdieren getoond, maar zijn ook veel landbouwtoeleveringsbedrijven en levensmiddelenverwerkende bedrijven vertegenwoordigd. Het doel van de campagne is meer kennis te verspreiden over biologische producten, zodat de consument een beter onderbouwde keus kan maken.

Ierland: Aldi breidt uit Discount winkelbedrijf Aldi heeft de Ierse kruidenierssector opgeschud door aan te kondigen van plan te zijn 80 nieuwe winkelbedrijven over heel Ierland te openen. De keten zoekt geschikte ruimte voor 39 nieuwe winkels in Dublin en 41 nieuwe discounters in andere plaatsen in Ierland. Momenteel heeft Aldi 10 winkels, terwijl de grote concurrent Lidl een netwerk van 40 winkels heeft. In een periode van drie jaar hebben Lidl en Aldi een gezamenlijk aandeel van 5% in de Ierse markt opgebouwd. Voor de Ahern-regering, die te kampen heeft met een steeds hogere inflatie en een verslechtering van de economie, is de extra concurrentie die Aldi biedt zeer welkom. De lokale producenten en leveranciers zijn echter veel minder blij met de Duitse import.

Spanje/Marokko: intensivering bilaterale samenwerking De terroristische aanslagen op 16 mei in Casablanca hebben ertoe geleid dat het herstelproces van de bilaterale betrekkingen met Marokko in een hogere versnelling is geraakt. De wederzijdse contacten en bezoeken worden frequenter. Zo bezocht de Spaanse staatssecretaris voor handel, vergezeld van de staatssecretaris van buitenlandse zaken, vorige week Casablanca als blijk van steun aan het land. Hij kondigde aan dat tijdens het bezoek aan Rabat in juli van de Spaanse vice-premier en minister van economische zaken Rato, een nieuw financieel samenwerkingsprogramma met Marokko zal worden ondertekend dat tot doel heeft de economische betrekkingen tussen beide landen te verstevigen. Het programma concentreert zich op drie doelstellingen: het stimuleren van projecten gericht op sociale ontwikkeling, de bevordering van de particuliere sector door middel van gezamenlijke investeringen en financiering van projecten gericht op infrastructuur en toerusting in strategische gebieden in Marokko. De financiering van het programma geschiedt door middel van zachte kredieten. Tevens zal worden gekeken naar nieuwe mogelijkheden voor het kwijtschelden van schulden, bij voorkeur door deze om te zetten in openbare dan wel particuliere investeringen. Rato heeft overigens aangekondigd in het kader van zijn bezoek alle financiële akkoorden met Marokko te zullen herzien.


6 juni 2003

Tijdens zijn bezoek had de staatssecretaris van handel een onderhoud met de ministers van financiën en privatisering, alsmede met het in Marokko gevestigde Spaanse bedrijfsleven. Een ander blijk van toenadering van Marokkaanse zijde was onlangs het door de Koning ter beschikking stellen van de Marokkaanse viswateren aan Galicische vissers die getroffen waren door de olieramp met de Prestige. Ook in de arbeidssector is beweging gekomen. Onlangs werd in Rabat het gemengde coördinatiecomité geïnstalleerd, dat in het kader van het in juli 2001 afgesloten werkgelegenheidsakkoord was voorzien. Dit vond toen echter geen doorgang als gevolg van de diplomatieke crisis tussen beide landen. Op grond van dat akkoord hadden in 2002 zo’n 20.000 Marokkanen legaal te werk gesteld moeten worden. Ook de particuliere sector wil haar steentje bijdragen. De voorzitter van de Spaanse werkgeversorganisatie CEOE heeft persoonlijk aan de Marokkaanse premier de wens te kennen gegeven de banden met Marokko te willen verstevigen. Het Spaanse bedrijfsleven heeft al besloten alle lopende investeringsprojecten in Marokko versneld te zullen uitvoeren. Ook zal zij het aantal projecten vergroten. Unaniem heeft het bedrijfsleven verklaard dat de aanslagen op geen enkele manier de investeringen in het land in gevaar zullen brengen. Met een handelsstroom van ¤ 3,061 mld. in 2002 neemt Marokko de tiende plaats in op de ranglijst van Spanjes handelsrelaties en, wat betreft Afrika, de eerste. Wat de investeringen in Marokko betreft staat Spanje na Frankrijk op de tweede plaats. De investeringen beliepen de afgelopen vijf jaar ruim ¤ 240 mln. Zo’n 900 Spaanse bedrijven hebben een vestiging in het land.

Argentinië: verkoop Disco gecompliceerder door beslaglegging Het hoofdstuk Disco blijft Ahold hoofdpijn bezorgen. Een jaar nadat de aandelen van supermarkt Disco in handen van Ahold zijn gekomen hebben de Argentijnse en Uruguayaanse justitie beslag laten leggen op de aandelen die voorheen behoorden tot de familie Peirano. De beslaglegging werd verordonneerd door de Argentijnse rechterlijke macht op verzoek van de Uruguayaanse rechterlijke macht. Deze laatste ging in op een eis van de spaarders van de Banco Montevideo, die tegoeden met een waarde van $ 16 mln. opeisen. Deze bank was in het verleden eveneens eigendom van de gebroeders Peirano, net als Disco. De spaarders van de bank willen hun tegoeden terugeisen die in Disco SA belegd waren door voor dezelfde waarde beslag te laten leggen op de aandelen van Disco International Holding NV, Disco Ahold International Holding, Velox Retail Holding, Velox Investment Company, Velox International Investments, Koninklijke Ahold en de persoonlijke bezittingen van Jorge en Juan Peirano. De juridische verordening zal de verkoop van Disco aan andere geïnteresseerden niet blokkeren, maar het zal duidelijk zijn dat het de verkoop niet vergemakkelijkt en zeker niet aantrekkelijker maakt. Tot de belangrijkste kandidaten voor de overname van de supermarkt Disco, die 16% van de Argentijnse markt in handen heeft, worden gerekend het Franse Casino, dat met de supermarktketen Libertad

6 juni 2003


vanaf 1990 op de Argentijnse markt opereert en ook eigenaar is van kleinere ketens als Leader Price. Met de aanschaf van Disco zou de Franse groep met name zijn aanwezigheid in de Argentijnse hoofdstad Buenos Aires uitbreiden. Daar bevindt zich ongeveer de helft van de winkels van Disco. Andere mogelijke kandidaten zijn het Amerikaanse Wal-mart, het Chileense Jumbo en wat kleinere supermarktketens. Ook de groep Co-invest, die nu Metrored en CTI beheert en de vroegere eigenaar van supermarktketen Tia was, wordt tot de gegadigden gerekend. In een eerste reactie van Ahold/Disco wees het bedrijf erop dat de gebroeders Peirano over geen enkel aandeel in de keten meer beschikken en dat het dus onmogelijk is de genoemde beslaglegging te concretiseren.

Letland: buitenlandse investeringen in 2002 Zweden is de grootste buitenlandse investeerder in Letland, met 13% van alle investeringen, voor een totaal bedrag van 150 mln. Lats (ruim ¤ 200 mln.). Vervolgens komen Duitsland (131 mln. Lats), Denemarken (130 mln. Lats), Noorwegen (92 mln. Lats), de Verenigde Staten (91 mln. Lats), Estland, Rusland, Finland en het Verenigd Koninkrijk (51 mln. Lats) en Nederland (38 mln. Lats).

Mexico: importheffing op bloemen weer van de baan Per 1 mei werd in Mexico een importheffing van 15% op bloemen van kracht (zie LBActualiteiten 2003, nummer 17). Dit had een ongewone achtergrond: bloemen werden van de lijst met producten afgehaald waarvoor bij import geen BTW hoeft te worden afgedragen. Dientengevolge werden importbloemen BTW-plichtig: in Mexico 15%. Aangezien op lokale bloemen geen BTW wordt geheven is de maatregel inmiddels weer ingetrokken. De Mexicaanse overheid heeft toegezegd dat voor al betaalde BTW een terugbetalingsregeling zal worden getroffen.

Polen: graanprijs in 2003 gelijk aan 2002 Vice-minister van landbouw Chodkowski vertelde op 20 mei dat de graanaankoop door ARR (het staatsinterventiebureau) in 2003 onder dezelfde voorwaarden zal plaatsvinden als in 2002. Bij een verwachte graanproductie van 26 miljoen ton zal ARR 4 miljoen ton tarwe en 700.000 ton rogge opkopen. De interventieprijs voor tarwe zal, net als in 2002, 440 Zloties/ton bedragen (¤ 100/ton) en voor rogge 325 Zloties/ton. Daarnaast wordt nog een opslagpremie van 110-130 Zloties/ton uitbetaald voor tarwe en van 75-85 Zloties/ton voor rogge, dezelfde premie als in 2002. Omdat de wisselkoers van de Zlotie 20% is gedaald ten opzichte van de Euro betekent dit een 20% lagere graanprijs in Euro/ton. De graanprijs steeg de afgelopen maanden in Polen, omdat er plotseling minder voorraden bleken te zijn dan verwacht. Hierdoor moest


6 juni 2003

ARR meer tarwe op de markt brengen om verdere prijsstijging tegen te gaan. Graanhandelaren zeggen dat het aanbod van ARR te gering is om de prijs echt te laten dalen. Dit betekent tevens dat ARR meer inkomsten haalt uit de tarweverkoop.

Thailand: Free Trade Agreement met de Verenigde Staten? In vervolg op het de afgelopen week ondertekende ‘free trade pact’ met Singapore, heeft de Amerikaanse handelsvertegenwoordiger Robert Zoellick bekendgemaakt belangstelling te hebben voor het afsluiten van een soortgelijke overeenkomst met andere (Zuid-Oost) Aziatische landen. Bovenaan de lijst van potentiële kandidaten staan Thailand, Indonesië en de Filippijnen. Thailand heeft al een ‘Trade and Investment Framework Agreement’ met de Verenigde Staten, dat binnenkort overigens afloopt.

Thailand: toezicht op gebruik chemicaliën De ‘Thai Frozen Food Association’ heeft een speciaal team samengesteld om toezicht te houden op het gebruik van chemicaliën in viskwekerijen en verwerkingsbedrijven Een woordvoerder van de associatie gaf aan dat een agressievere aanpak noodzakelijk is. Volgens de associatie moeten Thaise visexporteurs pro-actief te werk gaan in hun aanpak van chemische residuen, om opgewassen te zijn tegen de groeiende ongerustheid op het gebied van voedselveiligheid in de internationale markten. Na het aantreffen van verboden antibiotica in garnalen werden de controles op chemische residuen door de EU geïntensiveerd. Het resultaat was dat in 2002 de waarde van de Thaise garnalenexport naar de EU met 67% daalde, bij een volumedaling van 57%.

Thailand: kipproducenten beperken aanbod De leden van de ‘Thai Broiler Breeders Association’ zijn overeengekomen om voor tien weken het kipaanbod te beperken, om de prijzen te stabiliseren en de exportmogelijkheden te vergroten. Het gaat om een productiereductie van 15%. De productie wordt teruggebracht naar 18 miljoen kippen per week in plaats van de gebruikelijke 22 miljoen kippen per week. Men loopt hiermee ook vooruit op de grotere vraag uit de twee belangrijkste exportmarkten van Thailand, te weten Japan en de Europese Unie. Japan heeft een tijdelijke importstop op kipproducten uit China ingesteld, en vanuit de Europese Unie verwacht men grotere orders uit Nederland en België vanwege de heersende vogelpest. De verwachting is dat minder aanbod bij een grotere vraag de inkomsten voor zowel voor de binnenlandse als de exportmarkt producerende bedrijven zal doen stijgen. Het toonaangevende exportbedrijf Charoen Pokphand Foods (CPF) heeft onlangs bekendgemaakt record exportprijzen voor kip te realiseren. Men verwacht dat de orders voor Japan en de EU nog zullen toenemen.

6 juni 2003


Verenigde Staten: geïntegreerd douanesysteem De voedsel- en geneesmiddelenautoriteit (FDA) en het bureau voor grenscontrole en -beveiliging (CBP, voorheen US Customs) hebben eind mei bekendgemaakt dat de implementatie van de eisen die de Bioterrorism Preparedness Act of 2002 stelt, zal worden gestroomlijnd. Het gaat dan om de voorafgaande notificatie van invoer van voedingsmiddelen en diervoeder. In tegenstelling tot eerdere aankondigingen zullen importeurs in de meeste gevallen de vereiste informatie over voedingsmiddelen tegelijkertijd kunnen indienen bij zowel de FDA als het CBP. Dat kan door middel van het huidige elektronische douanesysteem, het zogenaamde Automated Commercial System. Dit zou het aanmerkelijk gemakkelijker moeten maken om te voldoen aan de gestelde eisen. Bij de bekendmaking van het voorstel voor ‘prior notice’, begin februari, leek het erop dat er twee verschillende systemen naast elkaar zouden gaan functioneren. Destijds gaf de FDA aan dat het onmogelijk was om het huidige douanesysteem vóór 12 december 2003, wanneer de wetgeving van kracht wordt, zodanig aan te passen dat alle door de FDA vereiste informatie kon worden aangeleverd. Zowel vanuit binnen- als buitenland werd hierop uitvoerig kritiek geleverd. Het resultaat is dat de FDA en het CBP uiteindelijk toch een manier hebben gevonden om een geïntegreerd systeem te ontwikkelen. Het bureau voor grenscontrole en -beveiliging (CBP) is overigens sinds 1 maart 2003 onderdeel van het ministerie voor binnenlandse veiligheid. Het combineert alle agentschappen die verantwoordelijk zijn voor de beveiliging van de grenzen, waaronder 18.000 douane- en immigratiebeambten en veterinaire en fytosanitaire inspecteurs op meer dan 300 invoerhavens in de Verenigde Staten.


6 juni 2003

AGRO-INDUSTRIE

Hongarije: versterking marktpositie Heineken in Centraal-Europa Het gewicht van Heineken groeit in Centraal-Europa met de overname van de Oostenrijkse marktleider BBAG. BBAG is ook in Hongarije actief in de vorm van dochterbedrijf Brouwunion AG. Dit dochterbedrijf heeft twee brouwerijen in Hongarije, namelijk in Sopron en Martfu. De overname van Heineken heeft niet alleen betrekking op bier, maar ook op de non-alcoholische dranken van BBAG. Met de overname versterkt Heineken zijn marktpositie in Centraal-Europa. In Hongarije komt Heineken waarschijnlijk op een marktaandeel van 30%, achter het Belgische Interbrew en het Zuid-Afrikaanse SAB.

Hongarije: investeringen Sarah Lee Sarah Lee, de eigenaar van Douwe Egberts, Sir Morton en Pickwick, heeft in Hongarije ¤ 2 mln. geïnvesteerd in de thee-divisie. Het moederbedrijf in Chicago heeft besloten deze divisie van Nederland naar Hongarije over te brengen en vanuit Hongarije de Nederlandse, Belgische en Deense markt van thee te voorzien.

Hongarije: acquisities Duits koffieconcern Tchibo Tchibo, het leidend koffieconcern van Duitsland, ontwikkelt verdere acquisities in Midden- en Oost-Europa. In plaats van op versterking van de capaciteit richt men zich op de aankoop van bestaande, bekende productnamen. Tchibo heeft belangrijke marktaandelen in Hongarije, Tsjechië en Polen. Vanuit Hongarije worden ook de Roemeense, Joegoslavische en Bulgaarse markten voorzien. Tchibo-Hongarije had in 2002 een omzet van ¤ 44 mln. Verdere groei van de markt in de toekomst is niet te verwachten, want de Hongaarse markt is vrij stabiel met een consumptie van 22.000 ton koffie per jaar.

Hongarije: uitbreiding Metro De Metro-holding in Hongarije, dochter van de bekende Duitse C&Cketen, begint aan de bouw van een dertiende vestiging in Hongarije. De omzet is gegroeid naar 280 mld. Huf (1 Euro is 250 Huf). Vorig jaar is de levensmiddelenverkoop gestagneerd en werd de groei behaald in andere segmenten. Het stagneren van de levensmiddelenhandel is een oorzaak van de groei van de internationale hypermarktketens in Hongarije, een ontwikkeling die ten koste ging van de kleinere retailwinkels. Metro wil in de toekomst meer aandacht geven aan de kwaliteit van de producten. Dit betekent dat de levensmiddelenbedrijven die aan Metro leveren, regelmatig zullen worden gecontroleerd. Metro heeft ook een contract gesloten met de groente- en fruitgroothandelsmarkt

6 juni 2003


in Boedapest om voor deze producten een distributiecentrum te realiseren, van waaruit de producten naar de twaalf bestaande Metro-vestigingen worden gestuurd.

Polen: Polski Cukier gaat saneren De Poolse suikeronderneming Polski Cukier heeft aangekondigd te gaan herstructureren, waarbij 2.500 werknemers zullen worden ontslagen. Herstructurering is nodig om in de toekomst te kunnen voortbestaan. In totaal werken er 6.500 mensen bij de fabrieken van Polski Cukier. Op 28 mei is een overeenkomst ondertekend, om 300.000 ton Poolse suiker te verkopen op de wereldmarkt, voor een prijs van 1 Zlotie/kg (¤ 0,25/kg). Hiermee wordt vóór de toetreding tot de Europese Unie het suikeroverschot opgeruimd. Naast Polski Cukier zullen vier in Polen werkzame West-Europese suikerondernemingen meedoen aan de verkoop van dit suikeroverschot.


6 juni 2003

AKKER- EN TUINBOUW

België: biologische aardbeien Het Provinciaal Proefcentrum voor Kleinfruit in Pamel is het eerste in Vlaanderen dat eind dit jaar biologisch fruit op de markt brengt. De drie jaar durende omschakeling van de kersen- en aardbeienteelt is bijna voltooid. Tijdens de Dag van de Aardbei, op 25 mei, konden de bezoekers de bioteelt ontdekken en de aardbeien proeven. In Vlaanderen werken veertig beroepsaardbeientelers volgens de biologische methode. Meer dan een kwart van de beroepskwekers is al op enigerlei wijze bezig met de biologische teeltwijze, zoals roofmijten tegen de rode spin, sluipwespen tegen bladluizen of het gebruik van zwaveldamp tegen witziekte. “Om het biologische label te verkrijgen, moet worden geteeld in volle grond, al is er nauwelijks verschil met kweek op verhoogde veenbalen. Het doel van onze werking in het Proefcentrum is de telers duidelijk maken dat kweken zonder schadelijke producten perfect mogelijk is, met een prima resultaat”, aldus een woordvoerder. Overschakelen zal in de toekomst noodzakelijk worden, omdat Europa steeds minder chemische middelen toelaat en er geen erkende alternatieven beschikbaar zijn. De biocultuur kost de kweker twintig procent extra, maar dit prijsverschil kan terugverdiend worden bij de verkoop.

Frankrijk: balans sierteeltsector Sinds de laatste telling uit 1989 heeft het ministerie van landbouw, voedsel, visserij en rurale zaken nieuwe gegevens over de sierteeltsector. Tussen 1989 en 2001 is het areaal snijbloemen, bloembollen en sierteeltproducten, incl. boomkwekerijproducten, gestegen van 14.300 ha. tot 21.000 ha. Dit betekent een toename van 48%. Het aandeel van het areaal voor de productie van perkplanten- en boomkwekerijproducten is echter, in vergelijking met 1989, nauwelijks veranderd en blijven steken op circa 14.000 ha. Binnen dit segment vertoont het areaal voor de productie van perkplanten de grootste stijging (+ 750 ha. in een periode van 12 jaar); deze is vooral geconcentreerd in het Loiregebied. Frankrijk telt nu 10.800 productiebedrijven, waarvan 60% gespecialiseerd is in de productie van snijbloemen en potplanten en 20% in de productie van perkplanten en boomkwekerijproducten. Het aantal productiebedrijven is, sinds 1989, met 29% afgenomen; deze afname geldt vooral voor snijbloementelers. Deze hebben niet alleen in aantal, maar ook in areaal (- 6%) moeten inboeten. Het merendeel van de snijbloementeelt is geconcentreerd in Zuid-Oost Frankrijk (Provence), een gebied dat sterk onder druk staat wegens de toenemende urbanisatie. Ook heeft de Franse snijbloementeelt moeite het hoofd te bieden aan de internationale concurrentie. Frankrijks voornaamste product blijft de roos, waarvan de jaarproductie circa 230 miljoen stuks bedraagt. Het rozenareaal, voornamelijk in kassen, beloopt 300 ha., waarvan bijna de helft in Zuid-Frankrijk. Het grootste productiegebied van pot- en perkplanten is het Loire-gebied,

6 juni 2003


gevolgd door de Provence. De groei zit vooral in de productie van potpanten (bloemplanten) en bedroeg in 2001 146 miljoen stuks tegen 116 miljoen in 1989. De geranium is hiervan koploper, gevolgd door de chrysant. De productie van groene planten neemt, sinds 1989, sterk af. Het bloembollenareaal bedraagt 1.300 ha. en is sinds 1989 verdubbeld. Het merendeel van de bollenteelt vindt plaats in Zuid-West Frankrijk, in mindere mate in Bretagne en in het Loire-gebied. De bollenproductie beliep in 2001 maar liefst 500 miljoen stuks tegen 200 miljoen in 1989. De teelt gebeurt voornamelijk op contractbasis met Nederlandse bedrijven. Tweederde van de Franse siertelers beschikt over kassen (glas of plastic). Het kassenareaal beloopt ruim 2.500 ha. en betreft voornamelijk de teelt van snijbloemen en potplanten. Het kassenareaal is relatief verouderd, ondanks het stimuleringsprogramma van ONIFLHOR voor de modernisering van kassen: meer dan 50% van dit areaal bestaat uit kassen die 10 tot 20 jaar oud zijn; 25% van de kassen is zelfs nog ouder. De investeringskosten worden veelal te hoog geacht. De ONIFLHOR, het marktorgaan voor de tuinbouw, becijfert deze op ¤ 46 tot ¤ 168 per m2 naar gelang het soort kas. Ruim 50% van de kassen bestaat uit glas of hardplastic, 17% uit soepel plastic en de overige uit eenvoudige tunnels. Slechts 50% van de kassen is verwarmd, hetgeen de producenten afhankelijk maakt van het weer; 25% van de kassen is voorzien van een anti-vorst systeem. In de kassen wordt als volgt gestookt: gas (880 ha.), stookolie (740 ha.) en propaangas (240 ha.). In de voedingstuinbouw echter wordt voor het merendeel op gas gestookt. De handelsbalans voor snijbloemen en potplanten laat de laatste 20 jaar een tekort zien. Dit beliep in 2001 ¤ 728 mln. De import van deze producten is hoofdzakelijk afkomstig uit Nederland en België. De Franse export betreft voornamelijk boomkwekerijproducten.

Italië: Nederland zit niet op rozen in Rome Jaarlijks wordt in mei het internationale concours georganiseerd van de mooiste nieuwe rozenvariëteiten, dit jaar voor de 61ste keer. Het evenement vindt plaats in het Rosarium, gelegen tegen de helling van de Aventijn, met een prachtig uitzicht op het circus maximus en de grootse ruïnes van de keizerlijke paleizen op de Palatijn. Een jaar daarvoor zijn daar anoniem zo’n 130 nieuwe rozen geplant, die beoordeeld worden door een internationale jury, waarvan ook de Nederlandse landbouwraad deel uitmaakt. Na de keuring en een werklunch tussen de rozen worden ‘s avonds de prijzen uitgereikt tijdens een galadiner op de kwekerijen van de Romeinse plantsoenendienst. Kortom een concours van internationale allure. Een dubbele prijs ging naar Ricadier uit Frankrijk voor de mooiste roos en de heerlijkste geur. De mooiste klimroos was van Austin uit Engeland, de Belgische bedrijven Velle en DVP wonnen beide een hoofdprijs bij enkelvoudige rozen. Andere prijzen gingen naar Croix, Delbard, Sauvageot en Adam uit Frankrijk, Poulsen uit Denemarken, Tantau en Kordes uit Duitsland en Barni uit Italië. De Japanse kweker Keisei kreeg de prijs voor de langdurigste relatie met het Romeinse Rosarium. Nederland kreeg niets, maar had ook niet meegedaan. Navraag bij de Cultuurgroep voor rozen en rozenonderstammen van de Nederlandse bond van boomkwekers leerde dat de kweek van nieuwe rozenvariëteiten in Nederland op een laag


6 juni 2003

pitje staat. De prijzen zijn inderdaad terechtgekomen bij de kwekers die nu leidend zijn in de wereld van de nieuwe rozen. Nederland zoekt zijn kracht in de teelt van oude rozen en rozenonderstammen. Op de laatste worden de mooiste rozen geënt.

Japan: illegale aardbeien en namaakperen Japanse landbouwproducten zijn veelvuldig het slachtoffer van kwalijke praktijken. Met name boeren in Korea lijken het niet zo nauw te nemen met de intellectuele eigendomsrechten van Japanse landbouwproducten. Zo is in Korea een plotselinge toename geconstateerd van variëteiten aardbeien die in Japan gekweekt en geregistreerd zijn. Meer dan de helft hiervan zou illegaal in Korea zijn geteeld. Zijn deze aardbeien nog voornamelijk bestemd voor de thuismarkt, de mogelijkheid van een toename in productie met het oog op export naar Japan kan natuurlijk niet worden uitgesloten. Met het oog op deze ontwikkelingen hebben onlangs achttien prefecturen in Japan een speciaal netwerk opgericht dat zich, onder meer, zal toeleggen op de uitwisseling van informatie over gevallen van invoer van illegaal geteelde aardbeien. De activiteiten van het netwerk zullen zich later uitbreiden tot andere landbouwproducten. Naast de wijziging van de Douanewet, die een verbod op de invoer van illegale landbouwproducten aan de grens mogelijk moet maken, is dit één van de vele initiatieven die Japan inmiddels heeft ontwikkeld om de bescherming van kwekersrechten beter te kunnen waarborgen. Aan de andere kant van het spectrum bevinden zich producten die als authentiek Japanse producten op de markt worden gebracht. Zo doken in Taiwan onlangs peren van Koreaanse makelij op die als Japanse ‘nashi’ peren werden verkocht. De namaakperen waren verpakt in dozen waarop het logo van een landbouwcoöperatie in de Japanse prefectuur Tottori stond afgebeeld. Het incident heeft in Japan beroering gewekt, temeer daar Taiwan wordt gezien als een veelbelovende exportmarkt voor Japanse peren. De overkoepelende organisatie van landbouwcoöperaties in Tottori zal op korte termijn een onderzoeksteam naar Taiwan afvaardigen, alwaar het de betrokken autoriteiten om scherpe maatregelen zal vragen.

6 juni 2003


VEEHOUDERIJ EN ZUIVEL

Frankrijk: steun parlementariërs voor Brigitte Bardot Maar liefst 120 Franse parlementariërs hebben steun betuigd aan een actie van Brigitte Bardot – die zich al jaren inzet voor dieren - om de omstandigheden van diertransporten in Europa te verbeteren. Ook hebben naar verluidt 210 Italiaanse en 150 Europarlementariërs steun gegeven aan de actie. De veehouderijsector en dierentransportorganisaties hebben ontzet gereageerd. Bardot wil dierentransporten, voorzover mogelijk, volledig afschaffen of in ieder geval een beperking van de reistijd - vanaf de boerderij tot slachterij of mesterij – tot hoogstens 8 uur. De actie bestond onder meer uit een advertentie in Le Monde, voorzien van handtekeningen van de 120 Franse parlementariërs en een oproep tot actie, bestemd voor minister van landbouw Gaymard. Daarnaast organiseerde de ‘Fondation Brigitte Bardot’ een forum, waarbij ‘sprekende’ beelden van recente dierentransporten werden getoond. Bardot leverde zware kritiek op het niet naleven van de reisschema’s door de transporteurs, het opzettelijk overbeladen van diertransporten en het gebrek aan efficiënte controles. De kritiek van enkele bekende parlementariërs dat de sector onder grote economische druk staat en dat derde landen juist het doelwit van haar actie zouden moeten zijn, omdat die het nog ‘slechter’ zouden doen, wees Bardot van de hand. Europa dient het juiste ‘voorbeeld’ te geven.

Frankrijk: herstructureringsplan pluimveehouderij Het tweede herstructureringsplan voor de pluimveehouderij blijkt een grotere aantrekkingskracht te hebben dan verwacht. Voor het plan, dat in november werd gelanceerd, had minister van landbouw Gaymard een bedrag van ¤ 6 mln. uitgetrokken, maar dat is inmiddels verruimd met ¤ 3 mln. Het areaal van de pluimveehouders die zich hebben aangemeld beslaat nu 620.000 m2, veel meer dan de verwachte 400.000 m2, en dat zijn alleen nog de cijfers voor West-Frankrijk. Dit betekent 5% van de pluimveeproductie in dat gebied. Pluimveehouders konden zich tot 30 april aanmelden. Het eerste herstructureringsplan, in 1999, beoogde een productievermindering van 8%. De resultaten van dit plan waren echter niet bevredigend: er werd slechts een vermindering van 4% behaald. In het nieuwe steunplan wordt pluimveehouders een steunbedrag van ¤ 14 per m2 geboden. Het bedrag werd door de sector als mager beschouwd, maar is aantrekkelijk voor veehouders die pluimveeteelt als nevenactiviteit hebben. Het herstructureringsplan zal ook gevolgen hebben voor de verwerkende industrie. De sector zit te wachten op het deelplan voor de pluimveevleesindustrie. De sector schat het benodigde steunbedrag op ¤ 45 mln., maar minister Gaymard heeft hier nog geen uitspraken over gedaan. Naar verluidt zou het ministerie eerst meer inzicht willen hebben in de bedrijfsprojecten.


6 juni 2003

Koploper Doux heeft al een reorganisatie aangekondigd, waarbij twee productie-eenheden - waaronder een slachterij - worden gesloten. Doux, dat ook in Brazilië is gevestigd, had al eerder een unit in Bretagne gesloten. Het coöperatieve concern Gastronome heeft eveneens een slachterij gesloten. Het debat over de toekomst van de industriële pluimveehouderij en de te maken keuze(s) is nu echt in volle gang.

China: vliegende vaarzen De grootste Chinese luchtvaartmaatschappij, China Southern, is erin geslaagd om 800 stamboek Friesian Holstein-melkkoeien veilig te emigreren van de Verenigde Staten naar China. Het Amerikaanse ministerie van landbouw gaf niet alleen zijn goedkeuring aan het transport, maar heeft de operatie met inspecteurs ter plaatse ook nog in goede banen geleid en ervoor gezorgd dat de dieren konden vertrekken in de Boeing 747-400. China Southern had twee vliegtuigen ingezet om in totaal vier keer non-stop van JFK New York naar respectievelijk Zhengzhou en Shenzhen in China te vliegen. Ieder vliegtuig zat volgepakt met 200 stuks hoogwaardig fokvee, bestemd voor verder fokken in China. De prijs voor goed fokvee ligt op dit moment erg hoog in China. Enerzijds komt dit door de relatief hoge melkprijs. Maar de Chinese fascinatie voor high tech en in dit geval voor hoogwaardig genetisch materiaal speelt hier ook een rol, terwijl bedrijfseconomisch efficiënter gewerkt zou kunnen worden met een betere (groen)voervoorziening. Henk Sijtsma, de projectmanager van het Chinees-Nederlandse melkveedemonstratieproject Siddair in Zhengzhou, schat dat deze Amerikaanse (nog niet drachtige) vaarzen zo rond de ¤ 6.000 per stuk kosten. De prijs voor goed Chinees fokvee ligt momenteel op de helft hiervan. Een stuk lager, maar nog hoog. Dat melk je er ondanks een redelijke melkprijs maar moeilijk af! Veel koeien worden de laatste tijd onder speciale overheidsprogramma’s en renteloze leningen geïmporteerd uit Australië. Jammer genoeg kunnen er vanwege de BSE-status geen koeien geïmporteerd worden uit Nederland. Hier zou veel vraag naar zijn. Zelfs embryo’s en sperma zijn op dit moment niet mogelijk vanwege een speciaal Chinees verbod op voornamelijk Europese landen met BSE.

Japan: vlees en melk van gekloonde koe geen gezondheidsrisico Een onderzoeksteam van het ministerie van gezondheid, arbeid en welzijn heeft onlangs een rapport gepubliceerd met als voornaamste conclusie dat de consumptie van vlees en melk van gekloonde runderen geen bedreiging voor de gezondheid vormt. Hoewel dit een historisch moment is voor de vleesindustrie, heeft het ministerie van landbouw, bosbouw en visserij de agrarische industrie verzocht om voorlopig geen vlees van gekloonde runderen op de markt te brengen in verband met het hoge percentage doodgeboren gekloonde kalveren. Japan produceerde haar eerste, uit een lichaamscel gekloonde koe in 1998. Sindsdien zijn meer dan 330 koeien gekloond, uitsluitend uit lichaamscellen. Deze wijze van klonen kent in het algemeen een hoger sterftecijfer, en 30% van de Japanse kloonkoeien kwam dan ook dood

6 juni 2003


ter wereld of stierf kort na de geboorte. Op dit moment is nog 43% van de tot nu toe gekloonde koeien in leven. Het onderzoeksteam van het ministerie van gezondheid heeft zich vier jaar over de materie gebogen. Hoewel het team zich in principe positief heeft uitgesproken over de veiligheid van de consumptie van melk en vlees van gekloonde koeien, beveelt het team in haar rapport verdere maatregelen aan om de veiligheid te garanderen en de angst bij de consument weg te nemen. Het team overweegt ook nader advies te vragen aan de nieuw te installeren voedselautoriteit. Nu het rapport is ingediend, ligt de beslissing over het toestaan van de verkoop van producten van gekloond vee bij het ministerie van landbouw. Het ministerie zal gaan praten met consumentengroepen, vertegenwoordigers van de vleesindustrie en het ministerie van gezondheid om tot een besluit te komen. De Consumers Union of Japan, één van de grootste consumentenorganisaties in het land, heeft al laten weten absoluut tegen de verkoop van gekloonde runderproducten te zijn, gezien de nog vele onbekende facetten van de kloon-technologie, zoals het hoge sterftecijfer onder gekloonde kalveren. Van de 40 plaatsen waar gekloonde koeien worden geproduceerd of grootgebracht zouden er 33 vóór verkoop zijn.

Kenia: Calliandra mogelijk oplossing lage melkproductie Gezamenlijk onderzoek van een aantal instituten in Kenia, waaronder het Agro Forestry Research Network for Africa-Eastern and Central Africa (AFRENA-ECA), het Kenya Agricultural Research Institute (KARI), het Kenya Forestry Research Institute (KEFRI) en het International Centre for Research in Agro Forestry (ICRAF) heeft uitgewezen dat het gebruik van de plant Calliandra (Calender calothyrsus) mogelijk een oplossing is voor het tekort aan graasmogelijkheden en de lage melkproductie van vee in Afrika. Calliandra heeft een hoog proteïnegehalte en is gemakkelijk en goedkoop te verbouwen voor boeren. Onderzoek heeft aangetoond dat het de melkproductie met 10% kan doen stijgen.

Letland: bescherming varkensprijs? In Letland lijken invoertarieven ingesteld te gaan worden op varkensvlees, om de nationale producenten te beschermen tegen de goedkope import van varkensvlees. Wel wordt een quotum vrij van invoerrechten ingesteld (import in 2002 uit Europese Unie en tekort aan nationale productie). Het goedkope varkensvlees komt nu vooral uit Polen. De beide andere Baltische staten beraden zich over soortgelijke stappen.

Litouwen: boerenprotest over melkprijs In Litouwen duren de protesten over de melkprijs al een aantal weken. Op 21 en 22 mei blokkeerden honderden boeren het verkeer op een aantal wegen en bij grensovergangen. De boeren willen dit jaar een melkprijs die niet lager is dan die van vorig jaar. De regering had 50 mln. Litas (¤ 12 mln.) steun toegezegd, maar de boeren willen 140 mln. Litas (ruim ¤ 35 mln.) steun. Minister-president Brazauskas had al toe-


6 juni 2003

gezegd dat de melkprijs in de periode van juni tot december 2003 niet lager zal zijn dan in 2002. Het lijkt erop dat de boerenprotesten voorlopig zullen voortduren.

Polen: productie rood vlees in Polen Half mei verscheen een publicatie van de Poolse bond van vleesproducenten en ex/importeurs van vlees. In de publicatie staan interessante cijfers over de productie van rood vlees in Polen en over de export/ import van rood vlees. Tussen 1996 en 2003 waren er in Polen 18 á 19 miljoen varkens, een hoeveelheid die in 2003 waarschijnlijk 20 miljoen zal zijn. De schatting van het aantal geslachte varkens bedroeg: 1996: 23,6 miljoen, 1997: 21,8 miljoen, 1998: 23,2 miljoen, 1999: 24,4 miljoen, 2000: 22,9 miljoen, 2001: 22 miljoen, 2002: 23,6 miljoen en in 2003 waarschijnlijk 25,5 miljoen stuks. In Polen werd in deze periode dus 1,2 á 1,3 varken geslacht per geteld varken van de varkensstapel. In Nederland is dit cijfer aanmerkelijk hoger. De omvang van de rundveestapel en de productie van rundvlees was de afgelopen jaren: 1990 1995 2000 2001 2002 2003 Rundveestapel 10,0 7,3 6,1 5,7 5,5 5,2 (x mln. stuks) Rundvlees 1428 716 635 565 493 450 (x 1.000 ton) Wegens de BSE-dreiging zijn de productie en consumptie van rundvlees sterk afgenomen. In 2003 zal de productie van rundvlees nog eenderde zijn van die in 1990. Ook de lage prijs van rundvlees maakt dat de productie ervan weinig aantrekkelijk is. De productie en ex/import van rood vlees bedroeg de afgelopen jaren:

Industriële slachthuizen Plaatselijke slachthuizen Industriële vleesverwerkers Rentabiliteit (% van omzet) Investeringen (x mln. dollar) Vleesconsumptie (kg/cap) w.v. rood vlees (zonder kip) Export + productie x 1.000 ton x miljoen dollar

6 juni 2003

1988 2023

92-94 935

96-98 945

2000 860

2001 884

2002 1020

190

1118

1135

1095

1010

960

927

805

1022

960

940

970

-1,3%

0,8%

- 0,6% 1,0%

0,85%

69

112

112

130

145

68

67

64

65

66

69,5

60

58

53

51

49

51

104 206

35 92

245 402

166 217

120 162

130 153


Import + productie x 1.000 ton x miljoen dollar Marktaanbod (x 1000 ton)

49 50

88 105

56 102

53 71

42 63

-

2100

2050

2100

1990

1886

1992

De export van rood vlees bedroeg volgens cijfers van het Poolse LEI: x 1.000 ton 1999 2000 2001 2002 2003 Varkensvlees totaal 207 131 84 80 80 w.v. vleeswaren 110 49 31 30 15 Rundvlees totaal 67 58 57 100 30 w.v. vleeswaren 29 23 32 69 13 De export van rood vlees bedraagt dus maar 1-2% van de totale productie.


6 juni 2003

VISSERIJ EN AQUACULTUUR

Portugal: vrees voor invasie Spaanse vissersvloot Op 31 december kwam een einde aan de overgangsperiode voor de beperkingen op het vissen in de zogenaamde westelijke wateren. Voor Portugal ging het daarbij om de 200-mijlszone van het vasteland en de Azoren en Madeira, waarin in deze overgangsperiode niet door buitenlandse schepen gevist mocht worden. Dit was bedongen bij de toetreding tot de Europese Unie. Volgens de voorstellen van de Europese Commissie kunnen in de toekomst de buitenlandse vissers niet langer geweigerd worden buiten een 12-mijlszone aan de kust van het continent en een 50- mijlszone voor de Azoren en Madeira. Portugal wil de status quo handhaven en komt met argumenten over het ecologische evenwicht en dreigende overbevissing. De Portugezen vrezen een massale invasie van de Spaanse vissersvloot, met als gevolg spanningen en conflicten tussen vissers uit beide naties.

Thailand: nieuwe technieken garnalenkwekerij Charoen Pokphand Foods Plc., deel van de bekende CP Group, heeft te maken met sterk dalende inkomsten. Dit is deels te wijten aan tegenvallende garnalenprijzen op de wereldmarkt, maar volgens het bedrijf ook aan de strengere controlemaatregelen van de Europese Unie na het vinden van residuen van verboden antibiotica in Thaise garnalen. Verder ligt de garnalenkwekerij onder vuur van de milieubeweging. Om de productie in stand te houden, experimenteert het bedrijf met nieuwe kwekerijtechnieken. Het heeft ‘indoor’-bassins voor garnalenteelt ontwikkeld, waarvan watertemperatuur en kwaliteit onder controle te houden zijn. Volgens de manager van het Research Centre van de CP Group is het nu mogelijk vijf keer per jaar te oogsten, in plaats van twee keer per jaar. Bovendien kan deze productiewijze helpen om de milieuproblemen te verminderen die de industrie op dit moment een slechte naam bezorgen, zoals het gebruik van chemicaliën, de ontbossing en de vernietiging van wetlands. Ook houden de Thaise garnalenkwekers op met het kweken van de traditionele ‘black tiger shrimp’ en wordt geëxperimenteerd met ‘white shrimp’. Deze variëteit kost minder bij de productie en zou tevens immuun zijn voor een aantal ziektes. De vraag naar garnalen blijft stijgen, en de CP Group wil op mondiaal niveau blijven meetellen!

6 juni 2003


WETENSCHAP, ONDERWIJS, VOORLICHTING EN ONDERZOEK

Frankrijk: onderzoek naar maïsboorder Het INRA, het nationaal instituut voor landbouwkundig onderzoek, gaat onderzoek doen naar de Amerikaanse maïsboorder, die vorig jaar zomer voor het eerst rond het vliegveld Roissy-Charles de Gaulle is waargenomen. Het ministerie van landbouw nam speciale maatregelen om verspreiding van het insect tegen te gaan. Tot nu toe is de aanwezigheid van het insect beperkt gebleven tot de omgeving van genoemd vliegveld, in de regio Ile de France. Een genetisch onderzoek van het insect is nodig om te achterhalen om welke variant het gaat en om zijn ‘dynamiek’ ten aanzien van verspreiding te evalueren. Op dit punt zal worden samengewerkt met de universiteit van Illinois. Ook wil men achterhalen of de maïsboorder rechtstreeks uit Amerika op Roissy werd ‘binnengevlogen’ of dat het zich verspreid heeft via Oost-Europa, waar het insect al eerder op enkele plaatsen is gesignaleerd. Het onderzoeksteam heeft extra financiering aangevraagd bij de National Science Foundation.

Verenigde Staten: partnership tussen NASA en USDA Het ministerie van landbouw (USDA) en de nationale luchtvaart- en ruimteorganisatie (NASA) zijn eind mei een samenwerking aangegaan op het gebied van aardwetenschappen. De overeenkomst geeft het ministerie van landbouw de mogelijkheid gebruik te maken van de beste wetenschappelijke en technische informatie van NASA. De samenwerking heeft als doel om, met behulp van de beschikbare precisielandbouwtechnieken, de productiecapaciteit van boeren te vergroten en tegelijkertijd de kosten te reduceren door integratie van wetenschap, technologie en landbouwtoepassingen. Een direct resultaat van de samenwerking is een driejarig programma, waarbij voor een bedrag van $ 1 mln. proefstations worden opgericht op het gebied van geografie, in samenwerking met lokale landbouwuniversiteiten. Deze universiteiten zullen in kaart brengen welke geografische gegevens agrarische gemeenschappen kunnen gebruiken om de productiviteit te vergroten. Boeren zullen onder meer gebruik kunnen maken van technologieën waarmee veranderingen in de productie kunnen worden herkend, evenals de bodemgesteldheid en de conditie van de gewassen, zoals of deze geteisterd worden door plantenziekten of insectenplagen. Ook zal het mogelijk zijn met behulp van sensoren, die onder meer de bodemgesteldheid testen, op het optimale moment zaden te planten, te bemesten, pesticiden te gebruiken en te bevochtigen. Tot slot kunnen landbouwwerktuigen, zoals tractoren, worden voorzien van hulpsystemen, waarmee soorten onkruid en insectenplagen kunnen worden herkend en om eigenschappen van een gewas te identificeren tijdens de oogst, zoals het eiwit- of vetgehalte.


6 juni 2003

VOEDINGS- EN KWALITEITSAANGELEGENHEDEN

België: biologische productie daalt, verkoop stijgt De verkoop van biologische producten stijgt jaar na jaar. Maar de biologische landbouw in Vlaanderen volgt die trend niet. Vorig jaar daalde het aantal Vlaamse bioboeren zelfs. Om daar verandering in aan te brengen, is ‘Bio dicht bij huis’ het thema van de vijfde Week van de Biologische Landbouw. Het doel is de verkoop van binnenlandse bioproducten te verbeteren. Het gaat goed met biologisch voedsel. Volgens het Vlaams Platform voor de Biologische Landbouw, een koepel van 178 organisaties, was 2,2% van al het voedsel dat vorig jaar in België werd verkocht, biologisch. Met de biologische landbouw gaat het een stuk minder goed. Tussen 1998 en 2001 werd het aantal bioboeren bijna verdubbeld, maar vorig jaar was er een lichte daling. Lichtpunten in 2002 waren de stijging van het aantal boeren dat rechtstreeks aan de consument verkoopt (+ 12%) en een stijging van de biolandbouw in Wallonië (+ 14%). Vijf jaar geleden startten het Vlaams Platform voor de Biologische Landbouw en de Vlaamse regering de campagne ‘10 op 10 voor de biologische landbouw’. Tegen 2010 moet in heel Vlaanderen 10% van alle landbouw biologisch zijn. Dat doel lijkt nog heel ver weg: op dit moment wordt in Vlaanderen slechts 0,6% van de totale landbouwoppervlakte biologisch bewerkt. Het Platform vindt dat de Vlaamse regering zich meer moet inspannen. ‘Ketenmanagers’ moeten de vraag en het aanbod beter op elkaar afstemmen. Daarnaast moeten fiscale maatregelen de prijs van bioproducten laten zakken. Op dit moment zijn bioproducten in de winkel gemiddeld 30% tot 50% duurder dan gewone producten.

België: licht herstel vleesconsumptie in 2002 Na een minder goed vleesjaar in 2001 herstelde de consumptie van vers vlees zich in 2002. Ten opzichte van 2001 steeg het aangekochte volume vlees voor thuisverbruik met 6%. In bestedingen werd zelfs een stijging van 9% genoteerd. Dit blijkt uit de jongste Gfk-cijfers van VLAM (Vlaamse Agro Marketing). Vooral rundvlees kende een sterke opleving, met een stijging van 10% in volume en 11% in waarde, waarmee het thuisverbruik zich weer op hetzelfde niveau als in 2000 bevindt. Het thuisverbruik van varkensvlees bleef nagenoeg stabiel in vergelijking met 2001. De pure vleessoorten verloren de afgelopen jaren relatief gezien wel terrein ten opzichte van het gemengde vlees, dat marktaandeel won en in 2002 uitgroeide tot het voornaamste segment in aangekocht volume. Binnen het vleescircuit heeft het gemengde vlees het pure varkensvlees verdrongen als voornaamste segment. Het marktaandeel van gemengd vlees steeg in 2002 tot 33%, terwijl het marktaandeel van puur varkensvlees daalde tot 30%. De vleesmengelingen (gemengd gehakt, worst, shoarma/gyros, vleesspiezen, cordon bleu en dergelijke) bestaan vooral uit varkensvlees. Er is dus een duidelijke verschuiving waar te nemen van de pure naar de meer verwerkte producten. Een andere belangrijke conclusie

6 juni 2003


wat marktaandelen betreft, is de winst van rundvlees. Met een marktaandeel van 26% bereikt rundvlees haar beste score sinds 1995. De totale aankopen aan vers vlees kenden, na een daling van 38,3 kg in 2000 tot 33,9 kg in 2001, in 2002 een opleving tot 36 kg per hoofd van de bevolking. Ook het thuisverbruik van gevogelte, vleeswaren en verse vis kende in 2002 een opleving na een dip in 2001. De gemiddelde Belg verorberde in 2002 13 kg gevogelte en wild, 16 kg vleeswaren en 7 kg verse vis. De gemiddelde vleesprijs is de laatste jaren continu gestegen en kwam in 2002 uit op ¤ 7,60 per kg tegenover ¤ 7,40 per kg in 2001. Paardenvlees was het duurst met een gemiddelde prijs per kg van ¤ 11,70, het goedkoopst was varkensvlees met ¤ 6,30. De gemiddelde Waal eet 10 kg vlees meer dan de gemiddelde Vlaming. Daarnaast stelt VLAM ook een hoger vleesverbruik vast bij mensen tussen 35 en 65 jaar. Het vleesverbruik staat het sterkst onder druk bij jonge één- en tweepersoonsgezinnen. Niet alleen de grootte van het vleesverbruik, maar ook de onderlinge aandelen van de vleessoorten verschillen afhankelijk van het profiel. Zo zullen jonge gezinnen eerder opteren voor vleesmengelingen, terwijl oudere gezinnen eerder de pure vleessoorten verkiezen. In tegenstelling tot de algemene trend in de voedingsdistributie houdt de slager goed stand tegenover het grootwinkelbedrijf. Na een stabilisatie van het marktaandeel tijdens de laatste jaren, verliest de slager in 2002 wel 1% marktaandeel aan het grootwinkelbedrijf. De slager is met 33% marktaandeel het tweede belangrijkste aankoopkanaal voor de gezinnen, na de grote supermarkten die een marktaandeel van 44% scoren.

België: Vlaming koopt meer brood In 2002 steeg het aantal gekochte broden per Belg opnieuw, en wel van 84 naar 85. Na een continue daling sinds 1996 is dit een eerste teken van opleving, aldus VLAM (Vlaamse Agro Marketing). Vlamingen kopen overigens meer brood dan Walen. In 1999 kocht 95% van de Vlamingen brood voor thuis, in 2002 was dit 97%. VLAM denkt daarom dat gebruikers van huishoudelijke broodmachines weer de weg vinden naar de bakker of de broodafdeling in de supermarkt. Het wit brood blijft in België het populairst, maar het krimpt verder van 43% in 1996 naar minder dan 33% vorig jaar. Voordeel hieruit halen vooral de speciale broodsoorten, zoals het meergranenbrood. In Vlaanderen wordt het wit brood intussen ingehaald door het halfgrijssegment. De grote broden verliezen terrein ten opzichte van de kleine. Het marktaandeel van de traditionele bakker voor normaal brood is gedaald van 56% in 1999 naar 53% vorig jaar. Hoewel de bakker de belangrijkste plaats blijft waar de Belg zijn brood koopt, stijgt het aandeel van de supermarkt jaarlijks.

België: bruinrot Het Federaal Agentschap voor de Voedselveiligheid (FAVV) heeft gemeld dat in Wallonië ongeveer 16.000 ton aardappelen is vernietigd, omdat deze besmet waren met de bacterieziektes bruinrot en ringrot. De ziektes hebben beide de status van quarantaine-organisme, wat betekent


6 juni 2003

dat de Europese Unie bij vaststelling ervan zeer strenge bestrijdingsmaatregelen oplegt. Bij 11.000 ton aardappelen van de variëteit Santana en bij 4.000 ton pootaardappelen werd ringrot vastgesteld. Nog eens 1.000 ton aardappelen was besmet door bruinrot. Uit voorzorg werden alle aardappelen vernietigd. “De ziektes zijn niet schadelijk voor de mens, maar mogen niet uitgevoerd worden. Daarom moesten de aardappelen vernietigd worden”, aldus het FAVV.

Duitsland: consumentenbescherming Medio mei heeft minister Renate Künast, na goedkeuring door de Bondsregering, haar actieplan consumentenbescherming (Aktionsplan Verbraucherschutz) gepresenteerd. Het eerste belangrijke punt in het actieplan is de bescherming van de gezondheid van de consument door preventieve maatregelen (zogenaamde vorsorgender gesundheitlicher Verbraucherschutz). Daarbij valt te denken aan verbetering van de veiligheid van voedingsmiddelen, maar ook van cosmetica en gebruiksvoorwerpen zoals machines. Zo zouden preventief maatregelen getroffen kunnen worden als sprake is van levensmiddelen met een potentieel gezondheidsrisico. Ook als nog geen zekerheid over de uitkomst van het onderzoek bestaat en er dus nog geen duidelijkheid over het risico is, kunnen al maatregelen getroffen worden. De Duitse regering steunt het concept van de EU, wat inhoudt dat de veiligheid van levensmiddelen van producent tot consument wordt gegarandeerd. Bij de uitvoering van de preventieve consumentenbescherming speelt de levensmiddelencontrole een belangrijke rol. Er moet een werkzame en toekomstgerichte risicoanalyse worden opgezet en de samenwerking tussen Bond en deelstaten moet verbeterd worden. Ook de bescherming van de economische belangen van de consument speelt in het plan een belangrijke rol. Hierbij gaat het om versterking van de rechtspositie van de consument door bijvoorbeeld verbetering van het recht op informatie (dit geldt vooral voor financiële dienstverlening, verzekeringen, telecommunicatie etc.). Derde belangrijk punt is de versterking van de eigen verantwoordelijkheid van de consument. Daartoe moet deze toegang hebben tot informatie over certificering en etikettering. Bijzondere aandacht wordt hier gegeven aan genetisch gemodificeerde organismen en duurzaamheid. Door middel van informatieverstrekking wil men het publiek bewust maken van het belang van gezond eten, waarbij vooral wordt gemikt op de doelgroepen kinderen en oudere mensen. Bij het bevorderen van de transparantie in de voedingsmiddelenketen hoort ook dat de consument kan zien onder welke productieomstandigheden of met welke productiemethoden bepaalde levensmiddelen zijn geproduceerd. Ten slotte wil de Bondsregering een levensmiddelenwetboek uitwerken, waarin de bestaande regelgeving wordt samengevoegd. Zo moet er eenheid in de levensmiddelenwetgeving komen. Het Deutsche Bauernverband (DBV) is niet enthousiast over het actieplan. Men heeft de indruk dat op het gebied van bescherming van de gezondheid van de consument niet veel nieuws wordt geboden. Volgens het DBV is in eerste instantie een concrete verbetering van de samenwerking tussen Bond en deelstaten van groot belang. De Duitse levensmiddelenindustrie heeft een eerste stap gezet door het introdu-

6 juni 2003


ceren van het kwaliteits- en veiligheidssysteem (QS) en de verdere ontwikkeling van de zogenaamde Positivliste bij veevoeder. Overigens stuit het actieplan in de politiek en bij de organisaties nog op kritiek. Men verwijt minister Künast dat ze in het verleden veel heeft beloofd, maar uiteindelijk weinig heeft gedaan. Men wil geen woorden maar daden.

Japan: voedselveiligheid Na productkwaliteit en prijs, is voedselveiligheid in Japan inmiddels uitgegroeid tot een cruciale factor die winst of verlies van bedrijven in de voedselindustrie bepaalt. Naast voorbeelden van hoe bedrijven ten onder kunnen gaan, of op z’n minst flink verlies kunnen lijden bij veronachtzaming van de veiligheid van hun voedselproducten, zijn er ook voorbeelden van hoe voedselveiligheid als marketinginstrument gunstige resultaten oplevert. De Japanse consument, beter dan ooit geïnformeerd dankzij internet en met een ruime keus, rekent tegenwoordig genadeloos af met onzorgvuldige of frauduleuze producenten en detailhandelaren. Prima Meat Packers en Nippon Meat Packers zijn twee van de bedrijven die dat onlangs hebben ondervonden. Het gebruik van spek dat een allergene stof bevat, heeft Prima Meat Packers niet alleen één van haar grootste klanten gekost, de supermarktketen Aeon diende tevens een strafrechtelijke aanklacht in tegen de hamproducent. En Nippon Meat Packers zag als gevolg van fraude met de voedseletiketten van vleesproducten haar nettowinst afnemen met meer dan ¤ 95 mln. Daartegenover staat dat voedselproducenten en detailhandelaren die aantoonbaar werk maken van voedselveiligheid op de sympathie van de consument kunnen rekenen. Terwijl bedrijven en supermarkten in toenemende mate overgaan tot het invoeren van IT-gestuurde traceringssystemen, zijn er ook voorbeelden van bedrijven die met eenvoudiger middelen het vertrouwen van de consument hebben weten te winnen en dientengevolge hun omzet zagen stijgen. Zo behaalde supermarktketen Maruetsu voor het eerst in vijf jaar een omzetstijging, nadat Maruetsu de vleesafdelingen van haar supermarkten had laten voorzien van plakkaten met uitleg over de locatie van de vleesproductie en het soort veevoer dat de runderen was gegeven. De consument verlangt dan wel voedselveiligheid en betrouwbaarheid, maar boeren, voedselproducenten en detailhandelaren worstelen nog met de prijs die daarvoor moet worden betaald. De verschillende landbouwcoöperaties in Japan proberen op allerlei manieren het vertrouwen van de consument te winnen en de eigen concurrentiekracht te vergroten, van milieuvriendelijke innovaties in bodemverrijking tot de invoer van onafhankelijke inspectiesystemen. Dergelijke vernieuwingen doen de productiekosten echter fors oplopen, en hoewel de duurdere landbouwproducten aanvankelijk meestal op een gunstige verkoop kunnen rekenen, laten consumenten het in de regel afweten zodra het nieuwtje er af is. De coöperaties zijn dan gedwongen de producten onder de kostprijs te verkopen. Een ander probleem zijn de administratiekosten die gemoeid gaan met de door de verschillende afnemers gevraagde informatie over de productie. Een oplossing is dat grote afnemers een deel van de kosten voor hun rekening nemen, zoals warenhuisconcern Ito-Yokado al doet.


6 juni 2003

Voor voedselproducenten stijgen de kosten, nu de keuze van toeleveranciers niet alleen meer op grond van een kostenplaatje plaatsvindt. Het incident met Prima Meat Packers (door toedoen van wiens toeleverancier hamproducten een allergene stof bevatten) heeft immers aangetoond dat de consument eindproducenten verantwoordelijk stelt, ook als het onzorgvuldigheden of frauduleuze handelingen van de toeleverancier betreft. Prima Meat Packers heeft al aangekondigd het aantal toeleveranciers te zullen halveren om beter toezicht te kunnen houden op de kwaliteit.

Polen: organisatie voedselveiligheid in beweging In het kader van de door de Nederlandse ambassade georganiseerde Hollanddagen in Krakau vond op 8 mei een seminar plaats over het thema voedselveiligheid. De Nederlandse en Poolse bijdragen gingen over zowel de inhoudelijke als de beleidsmatige aspecten daarvan. Bovendien gaf een aantal Nederlandse bedrijven met vestigingen in Polen hun visie. Van Poolse kant werd een presentatie gegeven door professor Pawel Pisulewski van de faculteit voedingstechnologie van de universiteit Krakau. Zijn lezing ging in op drie aspecten: harmonisatie van Poolse regelgeving met EU-regelgeving, programma’s gericht op vermindering van volksgezondheidsrisico’s en veranderingen in de organisatie van instanties gericht op het waarborgen van voedselveiligheid. Het grootste probleem in relatie tot de volksgezondheid is het te hoge niveau van zware metalen in landbouwgrond, de slechte kwaliteit van leidingwater en de slechte hygiënische omstandigheden bij vooral kleinere voedingsproducenten, met name zuivelverwerkers. Alhoewel de kwaliteit van het leidingwater de laatste jaren zou zijn verbeterd zou nog zo’n 40% niet voldoen. De controle op voedselveiligheid wordt in Polen op dit moment geherstructureerd. Het ministerie van volksgezondheid heeft hierbij de regie gekregen. De zeven (!) instanties die op dit moment verantwoordelijk zijn voor de voedselveiligheid zullen moeten worden samengevoegd tot één geheel. Dit proces is niet gemakkelijk en zal de komende tijd vorm moeten krijgen.

Saoedi-Arabië: HACCP verplicht De Saoedische autoriteiten hebben de invoer van vlees en vleesproducten aangescherpt. Aan de bestaande richtlijn is toegevoegd dat HACCP vereist is voor de bereiding van vlees- en kipproducten. De nietofficiële vertaling van de toevoeging luidt: “Alle gezondheidseisen vermeld in de Saoedi richtlijn no. 220/1981 betreffende gezondheidseisen in de voedselverwerkende industrie moeten aanwezig zijn in alle slachthuizen waar vee en pluimvee geslacht wordt en gereed gemaakt wordt voor export. Het Hazard Analysis and Critical Control Point (HACCP)-systeem moet worden toegepast in alle productiefases in slachthuizen en fabrieken waar vlees en allerlei soorten voedselproducten worden geproduceerd.” Deze toevoegende eis aan de bestaande invoerregels naar Saoedi-Arabië gaat 1 juni 2003 in.

6 juni 2003


Saoedi-Arabië: etikettering Het etiketteren van voedingsmiddelen voor export naar de landen die tot de Gulf Co-operation Council behoren (het Arabische schiereiland met uitzondering van Jemen) wordt geregeld in Gulf Standard 9/1995, overeenkomend met de Saoedische standaard SSA-1. Deze is vanaf 1995 in werking. In artikel 4.2. staat: “Labels of pre-packaged foodstuffs and the attached labelling shall be in Arabic language. When one language or more is used in addition to the Arabic language all information in the other languages shall be the same as the information written in the Arabic language.” De tekst op de labels moet dus in de Arabische taal worden gesteld. De cijfers moeten in het Indisch geschreven of gedrukt worden. Dit is de schrijfwijze die in het Arabisch wordt gebruikt. De verwarring ligt in het feit dat niet iedereen weet dat Arabische cijfers gebruikt worden in de ‘westerse’ talen als in het Engels en het Nederlands. De standaard wordt bij de invoerhavens op het Arabische schiereiland niet nauwgezet nageleefd en etiketten met de westerse schrijfwijze van cijfers worden doorgaans gewoon toegelaten. Recentelijk waren er echter problemen bij de haven in Jeddah (Saoedi-Arabië). Exporteurs naar Saoedi-Arabië wordt daarom geadviseerd bij het vermelden van data op het label het Indische schrift te gebruiken. De voorschriften staan toe de data ook in Arabische cijfers te vermelden, vergezeld van een Engelse tekst. In dat geval moet de informatie in het Arabisch en in het Engels identiek zijn. Bij het vermelden van de data kan de ‘gewone’, Gregoriaanse kalender worden gehanteerd. Er zijn discussies bij officiële Saoedische instanties dat data op etiketten van voedingsmiddelen volgens de Hijri jaartelling (moslimjaartelling) zouden moeten worden gesteld. Dit is echter, voorlopig althans, niet het geval.

Verenigde Staten: voedingstrends tot 2020 Een recent onderzoek van het ministerie van landbouw voorspelt op welke wijze het voedingspatroon van consumenten de komende twintig jaar zal veranderen. Er worden drie trends herkend, die een indicatie geven van de voedingsproducten waarop boeren zich zullen concentreren tussen nu en 2020. In deze periode zal de omvangrijke babyboomgeneratie met pensioen gaan. Het ministerie voorspelt dat dit zal leiden tot een kleine reductie in de consumptie van frites, kaas, suiker, rund- en pluimveevlees per hoofd van de bevolking, terwijl de consumptie van andere aardappelproducten, eieren, vis, fruit en groenten zal toenemen. Daarnaast verwacht het ministerie dat de toenemende belangstelling voor etnische gerechten én de groei van de Spaanstalige en Aziatische bevolking in de Verenigde Staten, zal leiden tot een reductie in de consumptie van zuivelproducten en een toename in de consumptie van fruit, noten en zaden, eieren en vis. Verder zal de relatief grote bevolkingstoename tussen nu en 2020 tot gevolg hebben dat de verkoop van voedingsmiddelen zal toenemen. Een voorzichtige schatting is dat er in 2020 50 miljoen meer personen gevoed moeten worden. De voorspelling is dat tussen 2000 en 2020 26% meer zal worden uitgeven aan voedingsmiddelen per huishouden: er zal 27,5% meer worden uitgegeven aan eten buitenshuis, vergeleken met 24,3% thuis.


6 juni 2003

Overigens blijkt dat meer dan tweederde van de Amerikaanse bevolking te zwaar is. Overheidscampagnes zoals ‘Five a day’, waarbij consumenten worden opgeroepen om dagelijks vijf porties groenten en fruit te eten, hebben tot dusver nauwelijks resultaat gehad. Er is veel onderzoek gedaan naar de oorzaken van het steeds zwaarder worden van de bevolking. Er is bijvoorbeeld een duidelijke correlatie gevonden tussen verstedelijking van het platteland en zwaarlijvigheid. Als gevolg van de grotere afstanden zijn bewoners steeds afhankelijker van hun auto geworden. Lokale overheden proberen nu nieuwe woonwijken te ontwerpen waar vrijwel alles op loopafstand te bereiken is. Andere oorzaken zijn het aantal beschikbare snacks en goedkope fast-foodproducten. Waren in de jaren zeventig ongeveer 250 verschillende snacks beschikbaar, nu zijn dat er meer dan 2.000. Verder stonden fastfoodketens in die tijd nog in de kinderschoenen. Consumentenorganisaties zouden graag zien dat er extra belasting wordt geheven op de verkoop van deze ‘ongezonde’ producten. Ook de federale overheid lijkt zich te realiseren dat er meer nodig is om zwaarlijvigheid tegen te gaan. In het budget voor 2004 heeft president Bush het Congres gevraagd $ 125 mln. opzij te zetten om overgewicht en chronische ziekten te bestrijden, het zogenaamde ‘Healthier USA’plan. Dit is $ 100 mln. meer dan voorheen. Dit bedrag zal ten goede komen aan staats- en lokale projecten. Het doel is om met dit geld op korte termijn, binnen één tot twee jaar, resultaten te zien. Deskundigen zijn echter van mening dat het niet mogelijk is om op heel korte termijn gewoonten te veranderen die zich in de afgelopen 50 jaar ontwikkeld hebben en adviseren om activiteiten vooral te richten op de jeugd.

6 juni 2003


VETERINAIRE AANGELEGENHEDEN

België: vogelpest Sinds 27 mei mogen weer pluimvee en broedeieren worden geëxporteerd, behalve uit de provincies Antwerpen en Limburg. Daar vervallen de meeste maatregelen per 12 juni, met uitzondering van de 10-kilometergebieden. Tot nu toe zijn er 110 aanvragen voor schadevergoeding ingediend. De omvang van de aanvragen loopt tegen de ¤ 5,2 mln. De operationele kosten van de epidemie worden op ¤ 19,1 mln. geschat, dat ligt binnen de begroting. Het ministerie van Volksgezondheid heeft overigens de eerste vergoedingen uitbetaald aan getroffen pluimveehouders. Minder dan 30 dagen na de uitbraak van de vogelpest in Meeuwen-Gruitrode zijn de eerste zeven dossiers volledig afgehandeld. Tien andere dossiers volgen direct daarna. In totaal werd ¤ 190.682 overgemaakt naar de bankrekeningen van de zeven Limburgse bedrijven. Het zijn de vergoedingen die worden uitbetaald aan pluimveehouders waarvan het bedrijf geruimd werd. Minister Tavernier van Volksgezondheid benadrukt dat hij daarmee zijn belofte houdt aan de getroffen pluimveehouders om de vergoedingen binnen 60 dagen uit te keren en zegt daarmee te bewijzen dat de overheid ook soepel en snel kan optreden. De ministerraad van 25 april heeft beslist om voor het gedode pluimvee een vergoeding uit te betalen van 90% van de marktwaarde. In totaal is bij 128 bedrijven pluimvee geruimd. “Dat we snel kunnen uitbetalen, heeft alles te maken met de goede werking van het Voedselagentschap op het terrein, en van de Federale Overheidsdienst Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu op administratief vlak”. Minister Tavernier hoopt dat de snelle uitbetaling de getroffen pluimveehouders en hun gezinnen de nodige ademruimte geeft. De Unie van Zelfstandige Ondernemers Unizo wil echter dat niet alleen de pluimveehouders, maar ook slachthuizen en veevoederfabrikanten een vergoeding krijgen voor de schade die ze geleden hebben door de vogelpest. Die schade zou volgens Unizo al opgelopen zijn tot ¤ 28 mln. Voorlopig kunnen zij nog niet rekenen op een vergoeding, hetgeen volgens Unizo wel eens het einde zou kunnen betekenen voor heel wat bedrijven. De sector is bang dat er volgend jaar opnieuw vogelpest uitbreekt. “Heel wat vogels zijn drager van het virus. En onze dieren inenten mag niet van Europa. Een nieuwe crisis volgend jaar is dus best mogelijk”, aldus de ondervoorzitter van het Nationaal Verbond van Pluimveeslachthuizen. Om dat te vermijden moet er binnen Europa nodig gepraat worden over het verbod op inenten tegen vogelpest. Op Belgisch niveau moet er een overlegplatform komen dat een toekomstvisie uitwerkt voor de pluimveesector. Om een nieuwe uitbraak van vogelpest op te vangen, moet een rampenfonds worden opgericht, vindt gedelegeerd bestuurder Peeters van Unizo. Uit dat fonds moeten ook de niet-landbouwbedrijven vergoedingen krijgen. Daarnaast moeten de bedrijven uitstel krijgen voor het betalen van belastingen en allerlei bijdragen, zoals de veterinaire keuring en de sociale bijdragen van werknemers. Ook moeten volgens Unizo de getroffen bedrijven goedkope overbruggingskredieten krijgen.


6 juni 2003

Het Federaal Voedselagentschap gaat overigens beginnen met de procedure voor het opnieuw bevolken van de geruimde pluimveestallen. Eerst moeten de mest en het voer verwijderd worden en de stallen gereinigd. Het agentschap plaatst dan ‘verklikkerkippen’ in de stallen. Die eerste kippen in de stallen (maximaal 1% van de capaciteit) worden drie weken lang gevolgd door het Federaal Voedselagentschap. Wanneer blijkt dat de kippen virusvrij blijven, kan de echte bevolken van de stallen beginnen. De ‘verklikkerdieren’ worden dan vernietigd.

Portugal: campagne diervriendelijk dierenvervoer Een onlangs gestarte campagne moet aandacht vragen voor het dierenwelzijn bij dierenvervoer. Sinds eind vorig jaar is nationale wetgeving van kracht voor het vervoer van dieren op diervriendelijke wijze. Zowel uit de hoek van dierenartsen als bij lobbygroepen wordt aangegeven dat er weinig veranderd is in de praktijk van het dierenvervoer sinds de nieuwe nationale wetgeving. Een aantal videobeelden op de Portugese televisie over deze praktijken zou wel eens hard kunnen aankomen bij het publiek.

Argentinië: slachterijen afgekeurd Aphis, de veterinaire autoriteit van de Verenigde Staten, heeft de Argentijnse veterinaire dienst Senasa laten weten dat vier slachterijen niet meer kunnen exporteren naar de VS. Dit geldt voor de slachterij Villa Olga in Bahia Blanca, Consignaciones Rurales in de provincie Buenos Aires en voor Quickfood-San Jorge en Friar in de provincie Santa Fe. Tijdens de inspectie door de Amerikaanse autoriteiten werden onregelmatigheden geconstateerd in de gehanteerde hygiënenormen en illegale veranderingen in de administratie van de dieren. Ook overtraden de genoemde slachterijen de dierenwelzijnsregels. Tijdens een inspectie door de Europese Commissie van slachterijen die in het kader van het Hiltonquotum vlees exporteren naar de EU, werden bij de slachterijen CEPA en Ecocarne overtredingen geconstateerd in de normen die voor dit quotum gelden. Het EU-kantoor tegen fraude (OLAF) beschuldigt met name Senasa van onrechtmatigheden in de controle. Dit laatste is veel ernstiger, aangezien de geloofwaardigheid van Senasa al twee jaar lang volledig weg was vanwege het verborgen houden van de uitbraken van mond- en klauwzeer. Beide slachterijen hebben verbaasd gereageerd en zeggen door de EU-autoriteiten niet op de hoogte te zijn gesteld van enige gebreken. Cepa zal in hoger beroep gaan tegen de uitspraak.

Polen: I&R Volgens informatie van het agentschap voor de herstructurering en modernisering van de landbouw (ARMA) had 95% van de Poolse runderen eind maart 2003 oormerken. Er zijn contracten met 2.740 veeartsen afgesloten om de oormerken aan te brengen. In mei zouden de eerste dierenpaspoorten worden afgegeven. Omdat er nog weinig gegevens in de database zitten, kan men voorlopig nog weinig garanties geven

6 juni 2003


omtrent de geschiedenis van de dieren, de veterinaire behandelingen en het verstrekte voer in de afgelopen jaren. Hiervoor zal men eerst nog enkele jaren gegevens moeten verzamelen.

Roemenië: invoertarieven varkensvlees Al enige tijd is er in Roemenië een strijd gaande over de vaststelling van de invoertarieven voor varkensvlees. Varkenshouders en vleesproducenten staan hierbij lijnrecht tegenover elkaar. Toename van de import van varkensvlees uit voornamelijk Polen, door de substantiële exportsubsidies, hebben de Roemeense varkenshouders aan de bel doen trekken bij de minister van landbouw. Zij vragen bescherming van de lokale productie door verhoging van de douanetarieven. De vleesproducenten daarentegen geven de voorkeur aan geïmporteerd varkensvlees, omdat de lokale productie te vet en te duur is. De Roemeense varkenshouders brengen hier tegenin dat 70% van de lokale productie aan de EU-standaarden voldoet. In eerste instantie was de Roemeense overheid bereid de invoertarieven met ingang van 1 mei te verhogen van 20% naar 45% voor de Europese Unie en Polen en naar 25% voor de overige landen in het Central European Free Trade Agreement. Het tarief van 45% is sowieso het ‘normale’ invoertarief, dat echter op 1 januari 2003 tijdelijk werd verlaagd tot 20% voor een periode van een half jaar (tot 1 juli 2003). De stijging van het tarief betekent dus niets meer dan herstel van de normale situatie. De vleesproducenten waarschuwen ervoor dat de verhoging van de invoertarieven een prijsstijging van het vlees zullen veroorzaken van 20 tot 25%, met alle negatieve consequenties voor de consument en de inflatie van dien. De kwestie brengt de regering in een lastig parket, zeker nu beide partijen dreigen met acties. De varkenshouders dreigen de grenzen te blokkeren als de tariefverhoging niet plaatsvindt en de vleesproducenten dreigen met straatacties als dit wél gebeurt. Eén en ander leidt ertoe dat de regering geen besluit durft te nemen over de invoertarieven. In de tussentijd is wél een aantal steunmaatregelen voor de varkenshouders aangenomen, zoals een subsidieverhoging voor elke geleverde kilo varkensvlees aan de verwerkende industrie en een belastingtarief van 0% voor 200.000 ton voedermaïs (geldig tot 31 juli). De regering heeft tot 30 juni de tijd om een besluit te nemen, anders gaat het verhoogde tarief automatisch in.


6 juni 2003

NATUUR, BOS, LANDSCHAPS- EN FAUNABEHEER

Spanje: eerste FSC-keurmerk Het bedrijf Bosques Naturales, dat bosaanplantingen aan particuliere en institutionele investeerders verkoopt, heeft als eerste Spaanse onderneming het internationale boscertificaat (FSC-Forest Stewardship Council) verworven. Het bedrijf heeft twee vestigingen in Catalonië en Extremadura, die gezamenlijk een oppervlakte van 449 ha. beslaan. Het betreft aanplantingen van essen-, kersen- en notenbomen. Het FSCcertificaat biedt de garantie dat het bedrijf niet alleen de aanplanting correct beheert, maar ook de bewakingsketen, die het gehele proces van de bewerking van het hout van grondstof tot eindproduct controleert. Nog tien andere Spaanse bedrijven passen certificering van de bewakingsketen toe. De Spaanse overheid stimuleert de toepassing van deze certificering. Hiertoe heeft het parlement eind april een nieuwe boswet in behandeling genomen, die de vigerende wet uit 1957 moet vervangen. De nieuwe wetstekst gaat uit van een investering van ¤ 2,2 mld., die moet leiden tot een verdubbeling van het aantal bomen per inwoner (momenteel 130) in de komende 30 jaar. Tot op heden hadden Spaanse bedrijven slechts het PECF-certificaat verkregen, dat door de Europese bosindustrie wordt gepromoot.

Kenia: ruzie tussen Leakey en minister van milieu Newton Kulundu, de Keniaanse minister van milieu, heeft onlangs de directeur van de Kenya Wildlife Service (KWS), Michael Wamithi, geschorst. Hij deed dit omdat Wamithi zonder toestemming van de regering met een vliegtuig van KWS reizen gemaakt zou hebben naar Uganda en Zuid-Afrika. De minister heeft daarnaast Richard Leakey, de voormalig directeur van KWS, opgedragen zich niet langer te bemoeien met KWS en heeft de anticorruptie-eenheid van de politie gevraagd zich te verdiepen in de financiën van de organisatie. “Dr. Leakey was used to getting things his way during the Kanu regime, but he should now accept that we have a new government that will not be intimidated. I am telling him I will stand up to him!”, aldus minister Kulundu.

Malta: ministerie LNV helpt bij plattelandsontwikkeling De Dienst Landelijk Gebied en LASER gaan in Malta een project uitvoeren om het land voor te bereiden op plattelandsbeleid, zoals dat na toetreding tot de Europese Unie gestalte moet krijgen. Met het project is een bedrag gemoeid van ¤ 1,36 mln. De financiering vindt plaats binnen het Twinning-programma van de EU. Een project voor de ontwikkeling van de wijnbouw werd toegewezen aan Italië en een derde project, gericht op de bescherming van data, werd gegund aan de Britten. Het aan Nederland toegewezen project plattelandsontwikkeling staat in het middelpunt van de belangstelling. Men is zich bewust van de multifunctionaliteit van het platteland voor het Maltese toerisme, de recreatie

6 juni 2003


van de burgers, de landbouw en de natuur. Het ministerie van landbouw is na de verkiezingen onlangs omgedoopt tot ministerie voor plattelandszaken en milieu. De problematiek van het dichtbevolkte Malta lijkt op die van WestNederland. Mede daardoor, maar zeker ook door de overtuigende presentatie van de Nederlanders, heeft men de voorkeur aan het ministerie van LNV gegeven voor de uitvoering van het project. Naast de ontwikkeling van verschillende uitvoerende diensten, zijn publieksvoorlichting, ruilverkaveling en toekomstperspectieven voor de Maltese landbouw onderdelen van het project. Bij dat laatste gaat het om aardappels, sierteelt, pluimvee en konijnen. Bij de aardappels speelt Nederland nu al een leidende rol als leverancier van pootgoed en de afzet van vroege aardappels in Noord-Europa. Op het gebied van sierteelt bestaat er in Nederland belangstelling voor de teelt van typische mediterrane siergewassen en andere specialiteiten.


6 juni 2003

MILIEU-AANGELEGENHEDEN

België: mestverwerkingsproject Biopower op de helling Het Vlaamse mestverwerkingsproject Biopower staat op losse schroeven. De landbouwers zijn niet geneigd afzetcontracten voor een lange termijn af te sluiten. De initiatiefnemers van Biopower werken wel verder aan het project en bestuderen diverse offertes voor de bouw van de installatie, die ¤ 50 mln. zal kosten. De algemene vergadering van Biopower nam deze week het project nog eens onder de loep en stelde vast dat de noodzakelijke mestafzetcontracten uitblijven. Biopower wil per jaar 140.000 ton dikke fractie van varkensmest behandelen, wat overeenkomt met 880.000 ton ruwe mest. Biopower wilde dit jaar starten met de bouw van de installatie, maar stelt dit nu uit, tot duidelijk is of het project nog in een behoefte voorziet, aldus directeur Wallays. De Vlaamse landbouwers staan weigerachtig tegenover het afsluiten van contracten voor de levering van mest. Daar zijn verschillende verklaringen voor. Mestverwerking kost ¤ 6 per ton ruwe mest. Nu de varkensprijs laag is, roomt dit de winstmarge van de boeren te veel af. Bovendien blijft de regelgeving onzeker. Nieuwe wetsvoorstellen die de verwerkingsplicht van 100% naar 75% willen terugbrengen, maken de boeren onzeker. Zij hopen dat verwerking goedkoper kan en wachten de uitkomst van de formatie af. “De Vlaamse varkenshouders kampen inderdaad met teveel onzekerheden om een afzetcontract op lange termijn te tekenen”, bevestigt de directeur van de Vlaamse Mestbank en adviseur van Biopower. In het voorjaar werd uitzonderlijk veel mest uitgereden, vanwege het goede weer. Bovendien is de varkensstapel door de uitkoopactie van de Vlaamse regering verder afgeslankt en loopt de uitvoer van verwerkte mest vlot. Tot slot is het Vlaamse mestoverschot sterk geslonken door een meer algemeen gebruik van fosfaatarme voeders. Dat heeft het mestoverschot, uitgedrukt in fosfaat (P205), met 12 miljoen kg doen afnemen. Vlaanderen mag maximaal 57 miljoen kg P205 op zijn akkers aanbrengen. Hoever de regio van dit streefdoel verwijderd is en hoeveel mest dus verwerkt moet worden, kon de Mestbank nog niet zeggen. De Mestbank beschikt nog niet over de dieraantallen in 2003. Toch blijven de grote varkensbedrijven verplicht hun mestoverschot integraal te verwerken, op straffe van boete. Eind mei krijgen de boeren die hun mest niet verwerkt hebben een boete in de bus voor de jaren 2001 en 2003. In totaal gaat het om ¤ 7,5 mln.

Frankrijk: milieuorganisaties en veldproeven met ggo’s France Nature Environnement (FNE), de koepelorganisatie van de Franse milieu- en natuurbeschermingsorganisaties, roept burgemeesters en burgers op om op de aangekondigde veldproeven met ggo’s te reageren. Dat kan men doen via de ‘communicatierubriek’ van de website van het ministerie van landbouw, voedsel, visserij en rurale zaken. De FNE wenst hiermee te testen in hoeverre de overheid en de bedrijven, die de veldproeven hebben aangevraagd, daadwerkelijk bereid zijn rekening

6 juni 2003


te houden met het “advies of commentaar van burgers en burgemeesters, die om aanvullende info verzoeken of veldproeven in hun gemeente willen (laten) verbieden”. De FNE geeft tegelijkertijd de overheid een pluim voor de nieuwe, meer transparante, consultatieprocedure voor veldproeven, die overigens in zijn geheel ter inzage is voor de burger op de website van de ministeries van landbouw en ecologie/duurzame ontwikkeling. Volgens de FNE bevat de procedure nog wel enkele vormfouten. Deze hebben betrekking op de 16 nieuwe onderzoeksprogramma’s die voor consultatie op de website zijn gepubliceerd. Deze zijn eerst door de ‘Commission du Génie Biomoléculaire’ goedgekeurd, maar tijdens dit goedkeuringsproces heeft FNE haar mening niet kunnen geven omdat de overheid niet tijdig een vertegenwoordiger van de organisatie in de commissie heeft benoemd. Ook de manier waarop de burgemeesters bij het consultatieproces worden betrokken, is de FNE een doorn in het oog. Dat gebeurt namelijk te laat. Ten slotte vindt de FNE de termijn waarbinnen de burgers mogen reageren op een veldproef (maximaal twee weken), te kort. De FNE constateerde verder dat de interactie via de website van het ministerie van landbouw ‘slecht functioneerde’.

Frankrijk: waterkwaliteit Bretagne De Europese Commissie is een procedure gestart tegen Frankrijk wegens het niet nakomen van het arrest van het Europese Hof van Justitie van 8 maart 2001. Frankrijk is toen veroordeeld omdat de EU-waterkwaliteitsnorm voor het oppervlaktewater in Bretagne niet was nageleefd. Dit water dient voor de productie van drinkwater. In Bretagne moet daarvoor oppervlaktewater worden gebruikt, vanwege de granieten bodem. Ook heeft de EC kritiek op het actieprogramma voor schoon water in Bretagne dat de Commissie weinig coherent vindt. De EC constateert dat in bepaalde delen van Bretagne het nitraatgehalte van water nog steeds toeneemt, terwijl het zou moeten afnemen. Frankrijk heeft twee maanden om te reageren. Na deze termijn kan het land financiële sancties tegemoet zien. Ook kunnen particulieren bij de Franse rechtbank dan schadevergoeding van de Staat eisen.

Frankrijk: balans stikstofoverschot Uit een studie van het ministerie van landbouw, voedsel, visserij en rurale zaken over de stikstofbalans in 2001 blijkt dat het stikstofoverschot niet alleen Bretagne, maar vrijwel alle landbouwgebieden treft, met uitzondering van de gebieden waar extensief geproduceerd wordt. Bretagne spant echter wel de kroon. Het totale stikstofoverschot, afkomstig uit de landbouw, bedraagt volgens de studie 715.000 ton. 64 Departementen kampen met een overschot van 1.500 ton, voor 17 departementen is dit zelfs 15.000 ton. Bretagne telt een overschot, variërend van 23.000 ton in Morbihan tot 35.000 ton in de Côtes d’Armor. Ook grote akkerbouwgebieden gaan niet vrij uit. De grote graangebieden in de Marne en de Eure-et-Loir (Loire-gebied) tellen een overschot van 20.000 ton. De berggebieden, waar extensief wordt geteeld, vertonen een evenwichtige balans.


6 juni 2003

De code voor goede landbouwpraktijken wordt in sommige departementen correct nageleefd, in andere departementen nauwelijks. Frankrijk produceert jaarlijks circa 1,4 miljoen ton organische stikstof, waarvan 75% afkomstig is van runderen, 8% van varkens, 6% van pluimvee en schapen, 3% van paarden en 1% van geiten. De stikstofbalans van varkens- en pluimveebedrijven blijkt veel slechter dan die van rundveehouderijen. Deze eerste zijn vooral in Bretagne geconcentreerd. Het grote overschot is te wijten aan het veel te geringe areaal voor het uitrijden van mest in dat gebied.

Verenigd Koninkrijk: debat over ggo’s van start Het aangekondigde nationale publieke debat over genetisch gemodificeerde organismen (ggo’s) is van start gegaan en zal tot september doorgaan. Pas dan zullen ministers besluiten of toestemming gegeven wordt voor de commerciële teelt van genetisch gemodificeerde gewassen. Uit een recent gehouden opiniepeiling blijkt dat slechts 14% van de ondervraagden vóór ggo’s is; 56% is tegen. De nationale pers schenkt uitgebreid aandacht aan het debat en beschuldigt de overheid ervan het onderwerp buiten de publiciteit te willen houden.

6 juni 2003


DIVERSEN

België: Stassano maakt plaats voor Campina Het Nederlandse zuivelconcern Campina laat het oeroude melkmerk Stassano uit de Belgische winkelrekken verdwijnen. Stassano maakt plaats voor het Campina-merk, dat aansluit bij de internationale marketingstrategie van de groep uit Zaltbommel. De Belg consumeert sinds de jaren zestig steeds minder melk, maar Campina denkt met de juiste marketing de markt nieuw leven te kunnen inblazen. De introductie van een ‘nieuwe melkkwaliteit’ moet daarbij helpen. Door het afvoeren van Stassano uit de winkelrekken verdwijnt een merknaam die de Belgische consument al vóór de Tweede Wereldoorlog leerde kennen. Naast Campina, dat op een breed consumentenpubliek mikt, behoudt de zuivelgroep Joyvalle als duurder merk. “Joyvalle heeft een eigen smaak en publiek” aldus Campina België. “Er is dan ook geen sprake van dat we Joyvalle schrappen. In Nederland en Duitsland behouden we, naast Campina, ook typische premiummerken, respectievelijk Mona en Landliebe”. In België brengt Campina ook sommige zuivelproducten aan de man onder het Yazoo-merk. Met een jaaromzet van zo’n ¤ 360 mln. en een opgehaalde melkhoeveelheid van 480 miljoen liter is Campina een zwaargewicht op de Belgische zuivelmarkt. De Belgische organisatie heeft ongeveer 700 mensen in dienst. Concurrenten zijn spelers als Friesland Coberco, Sodial, Candia, Nestlé, Danone en Corman. Het Belgische Corman, bekend van botermerken als Balade en Carlsbourg, behoort tot de Franse voedingsgroep Bongrain. De melkconsumptie is in België al tientallen jaren aan het teruglopen. Tussen 1960 en 1995 kelderde het melkverbruik per jaar per inwoner van 108,4 naar 70,7 kilo. De Belgen gingen gaandeweg steeds meer frisdranken en mineraalwater drinken. Andere segmenten van de zuivelmarkt zijn nog in expansie. Een groeiend aantal mensen hecht belang aan gezonde voeding en zoekt naar producten die op die behoefte inspelen. De gezondheidstrend is de marketingexperts van Campina niet ontgaan. Daarom lanceert de zuivelproducent nu in een nieuwe verpakking een ‘nieuwe melkkwaliteit’ onder het motto ‘natuurlijk evenwichtiger’.

België: Hain Celestial koopt Grains Noirs Het Amerikaanse Hain Celestial werd onlangs voor een niet nader genoemd bedrag de nieuwe eigenaar van Grains Noirs, de producent van verse, klaargemaakte voeding als sandwiches en snacks, uit Molenbeek (Brussel). Grains Noirs heeft een jaaromzet tussen ¤ 5,5 en 6 mln. Hain Celestial geniet in de VS bekendheid als fabrikant van biologische voeding en staat genoteerd aan de Nasdaq. Veel afnemers van Grains Noirs zitten in Brussel en omstreken, maar er zijn ook klanten in Antwerpen en Luik. Dagelijks wordt aan de hogesnelheidstreinen Thalys en Eurostar geleverd. Andere klanten zijn de cateringbedrijven Sodexho, Combass en Araqmark, de supermarktketen Delhaize en sommige Europese


6 juni 2003

instellingen. Het bedrijf concentreert zich op koud voedsel. De rechtstreekse concurrenten zijn eigenlijk de traditionele traiteurs. Het faillissement van de luchtvaartmaatschappij Sabena (november 2001) betekende een lelijke streep door de rekening voor Grains Noirs. De overname van Grains Noirs is niet de eerste Belgische transactie voor Hain Celestial. In november 2001 kocht de Amerikaanse onderneming al Lima, de bekende leverancier van biologische voeding uit Maldegem. Een andere Belgische dochter is Biomarché uit het Waalse Sombreffe, een firma die onder meer biologisch fruit en groenten, salades, vers broodbeleg en ‘dips’ maakt. Hain Celestial rondde zijn boekjaar op 30 juni 2002 af met een nettowinst van ¤ 2,54 mln. en een omzet van bijna ¤ 339 mln. In het jaar daarvoor had de overnemer $ 23,6 mln. nettowinst bij een omzet van $ 345,7 mln. De Amerikanen beschouwen Grains Noirs als een interessante uitbreiding van hun productie en distributie op de Europese markt.

België: aardappelverwerker Lutosa investeert Van den Broeke-Lutosa, een producent van patat, aardappelvlokken en aardappelspecialiteiten, heeft met de ingebruikname van een nieuwe continue productielijn zijn totale capaciteit tot 320.000 ton eindproduct per jaar opgedreven. Met de investering van ¤ 37 mln. wordt het assortiment ook uitgebreid met voorbehandelde patat: het is nu mogelijk om friet te coaten of te omhullen met zetmeel of kruiden. Om de groei logistiek te kunnen volgen, investeerde Lutosa onlangs ook ¤ 8,6 mln. in een volledig geautomatiseerde diepvrieskamer met een capaciteit van bijna 20.000 pallets. Door de investeringen kan Lutosa het assortiment, dat nu 60 producten omvat, verder diversifiëren om de verschillende markten te kunnen bewerken. Naast klassieke producten als friet en puree bereidt het aardappelverwerkende bedrijf meer streekgebonden producten, zoals Spaanse tortilla’s en Zwitserse rösti. Ook speelt Lutosa sinds twee jaar met bioproducten in op de nieuwe trend. Lutosa realiseert 15% van zijn omzet in België. Met een aandeel van 40% is de groep hier marktleider, net als in Frankrijk, waar het aandeel 30% bedraagt. Dit zijn verzadigde markten. Om niet op de marges te drukken, kiest Lutosa ervoor zijn groei te realiseren door markten te bewerken waar de groep momenteel amper voet aan de grond heeft. Dit zijn vooral Zuid-Amerika en het Verre Oosten. Onlangs richtte Lutosa daarom filialen op in Rio de Janeiro, Moskou en Shanghai. Lutosa staat in Europa in de top vijf, maar het heeft de ambitie op termijn wereldwijd een plaats in de toptien te verwerven, na multinationals als het Canadese McCain en het Nederlandse Farm Frites. Eenderde van zijn omzet realiseert Lutosa in de retail. De groep levert tevens grondstoffen voor de voedingsindustrie, goed voor 15% van de omzet. De belangrijkste klanten komen uit de catering- en de horecasector. Hiertoe behoren ook de nichesegmenten als de luchtvaartcatering en gespecialiseerde winkels. Lutosa heeft in totaal 610 medewerkers. In 2002 bedroeg de omzet ¤ 158 mln., een stijging met 13,4% ten opzichte van het jaar ervoor. In het laatste decennium verdrievoudigde de omzet. Door de huidige crisis is sinds april vorig jaar de groei gedaald tot 7,5%. In het eerste kwartaal noteerde Lutosa zelfs een lichte

6 juni 2003


negatieve groei. Maar de producent verwacht een kentering, nu de toeristische en luchtvaartsector weer aantrekken na het aflopen van de oorlog in Irak.

Verenigd Koninkrijk: meeste boeren parttime Meer dan de helft van de Britse boeren werkt parttime en is van nietagrarisch inkomen afhankelijk om hun bedrijven te ondersteunen. Het vakblad Farmers’ Weekly heeft een onderzoek gedaan waaruit blijkt dat naar schatting minstens 178.100 boerenbedrijven parttime opereren, vergeleken met 157.000 fulltime producenten. Parttime boeren helpen een afwisselende landbouwstructuur te handhaven. De parttime boerensector speelt een onmisbare rol in de plattelandsgemeenschap. Het stelt mensen in staat op boerderijen te blijven wonen en werken die anders gedwongen zouden worden de industrie te verlaten om fulltime werk te zoeken in de steden.

Polen: nieuwe leden bestuursraad ministerie van landbouw In maart en april zijn nieuwe leden van de bestuursraad benoemd op het ministerie van landbouw. Oud secretaris-generaal Siekierski is opgevolgd door twee personen, sg Wojchich Olejniczak (verantwoordelijk voor budget en financiën, sociale verzekeringen voor boeren, Poolse DLV) en vice-sg Sofia Krzyzanowska, die al tien jaar werkte op het Pharekantoor op het ministerie. Zij is verantwoordelijk voor pre-accessieactiviteiten en structuurfondsen. Zij spreekt goed Engels. Ook tot viceminister werd benoemd Andrzej Chodkowski (37 jaar), verantwoordelijk voor de verkoop van landbouwgrond, enige marktordeningen en de commerciële voedselkwaliteit. Hij was eerder interim-directeur van CIS (centrale inspectie voor standaardisatie). De andere sg, de heer Pilarczyk is aangebleven.

Saoedi-Arabië: nieuwe regering Begin mei is de nieuwe regering van Saoedi-Arabië geïnstalleerd. Elke vier jaar wordt het kabinet herzien en wordt een aantal ministers vervangen. De volledige lijst is te zien op http://www.saudinf.com/main/ c510.htm. Er is een nieuwe minister van landbouw: Dr. Fahd ibn Abdul Rahman Balghaneim. Hij is voormalig Shoura-council lid (de adviesraad voor de regering) en voormalig onderminister van visserij op het ministerie van landbouw. Hij is civiel ingenieur en heeft dat beroep ook het grootste gedeelte van zijn carrière uitgeoefend. De berichten over hem zijn wisselend: uit het bedrijfsleven worden enthousiaste geluiden vernomen omdat hij iemand is die realistische beslissingen neemt. Vanuit de Shoura-council had men liever een ‘echte’ landbouwman gezien. Het groeiende watertekort is één van de grootste problemen in het land en vraagt om drastische maatregelen, bijvoorbeeld op het gebied van de subsidies voor waterverslindende tarwearealen. Het ministerie van handel is opgegaan in het ministerie van industrie en heet nu ministerie van handel en industrie. Dat betekent dat de


6 juni 2003

minister van handel is afgetreden. Zoals bekend werd de invoer van landbouwproducten geregeld via het ministerie van handel en van de levende have via het ministerie van landbouw. Vooral in verband met de invoerbeperkingen, bijvoorbeeld voor rundvlees (BSE), speelde handel een leidende rol. Welke impact de machtswisseling op de invoerbeperkende maatregelen heeft, is nog onbekend.

Thailand: poging Nederlandse patentaanvraag te blokkeren In Thailand is grote beroering ontstaan over de patentaanvraag van een Nederlands bedrijf voor twee variëteiten van de plant Poy Sian (euphobia spendens typica) en Yok (euphobia lactea). De Thaise ‘Minister Counsellor for Agriculture’, gevestigd in Brussel, heeft protest tegen de patentaanvraag aangetekend bij het bureau voor plantenvariëteit in Parijs. Het Thaise ministerie van landbouw heeft laten weten dat men er het volste vertrouwen in heeft dat de patentaanvraag terzijde wordt geschoven, alhoewel men toegeeft dat variëteiten van de plant in andere landen zouden kunnen zijn ontwikkeld. In Thailand wordt deze populaire plant gezien als geluksbrenger.

Verenigde Staten: ontwikkelingen productiviteit boerenbedrijven In de afgelopen twintig jaar heeft een aanmerkelijke schaalvergroting plaatsgevonden in de primaire agrarische sector: boerenbedrijven in de belangrijke agrarische regio’s hebben er, tussen 1980 en 2000, 17% meer land bij gekregen. Ook is de landbouwproductie in steeds sterkere mate geconcentreerd in de grote en zeer grote familiebedrijven. Beide categorieën vertegenwoordigen gezamenlijk slechts 8% van het aantal boerderijen in 1998, maar zijn desondanks verantwoordelijk voor meer dan 53% van de totale landbouwproductie. Uit gegevens van het ministerie van landbouw blijkt dat deze bedrijven winst hebben gemaakt in 1998. De productie van kleinere boerenbedrijven blijkt daarentegen onvoldoende winstgevend te zijn geweest. Naast schaalvergroting blijkt ook productdiversiteit in belangrijke mate bij te dragen aan de winstgevendheid van het bedrijf. Succesvolle kleinere bedrijven blijken over het algemeen een grotere verscheidenheid aan producten te produceren. Tevens komt uit onderzoek van het ministerie van landbouw naar voren dat boerenhuishoudens in sterke mate afhankelijk zijn van banen buitenshuis: 55% van alle boerenhuishoudens rapporteerden dat de boer, de echtgenote/echtgenoot of beiden een baan hadden naast het eigen bedrijf om bij te dragen aan het familie-inkomen. De economische prestaties van boerenbedrijven worden steeds meer beïnvloed door technische veranderingen. Vooral de toepassing van genetisch gemodificeerde gewassen wordt beschouwd als een manier om het concurrentievermogen van bedrijven te verbeteren. De invoering van transgene gewassen benadrukt mogelijk ook het belang van productiesystemen: mogelijk bestaan er koppelingen tussen de toepassing van deze zaden en het gebruik van bepaalde pesticiden, de manier van werken of bepaalde werktuigen. Ook deze ‘productierelaties’ bepalen in sterke

6 juni 2003


mate hoe efficiënt boerenbedrijven van verschillende grootte opereren. Het gehele artikel is beschikbaar via: http://www.agecon.ucdavis.edu/ outreach/areupdatepdfs/UpdateV6N4/N4_2.pdf


6 juni 2003

MINISTERIE VAN LANDBOUW, NATUURBEHEER EN VISSERIJ Agrarische Vertegenwoordiging Buitenland

ANKARA

Bureau Bonn M.I.V. 1 april 2003 GESLOTEN

Bureau São Paulo

Werkgebied: Turkije Ir. G.J.M. Terberg, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Turan Günes Bavari 7. Cadde no. 3, Yildiz 06550 Ankara, Turkije Telefoon : (00-90) 312.409.1860 (LNV) Telefax : (00-90) 312.409.1892 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.dutchembassy.org.tr WEBsite LNV-bureau : http://www.nlankagr.com

Dhr. H.W. de Boer, Landbouwraad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Aussenstelle Bonn, Gotenstrasse 7-9, D-53175 Bonn, Duitsland Telefoon : (00-49) 228.530.5362/60 (LNV) Telefax : (00-49) 228.5305.450 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.dutchembassy.de

Bezoek adres

ATHENE Werkgebied: Griekenland, Israël, Palestijnse Gebieden Drs. R.H. Schaap, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Leoforos Vassileos Konstantinou 5-7, Athene 106-74, Griekenland Telefoon : (00-30) 21.0725.4960 (LNV) Telefax : (00-30) 21.0725.4907 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.dutchembassy.gr

BANGKOK Werkgebied: Thailand, Filippijnen, Vietnam, tevens voor Economic and Social Council Asean and the Pacific (ESCAP) Ir. M.H. Slingenberg, LNV-Raad Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, 106 Wireless Road, Bangkok-10330 Postadres : P.O.Box 404, Bangkok 10501, Thailand Telefoon : (00-66) 2.255.7559 (LNV) Telefax : (00-66) 2.254.1415 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite: : http://www.netherlandsembassy.in.th/

Bureau Manilla Dhr. J.I.C. Laquian, Landbouwassistent Bezoek : Ambassade der Nederlanden, 9e Etage, adres Kings Court, 2129 Pasong Tamo, Makati, Metro-Manilla, Filippijnen Postadres : P.O. Box 2448 MCPO, 1264 Makati City, Filippijnen Telefoon : (00-63) 2.811.2706 (LNV) Telefax : (00-63) 2.811.2706 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.dutchembassy.ph

Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Friedrichstrasse 95, 10117 Berlin, Duitsland Telefoon : (00-49) 30.2095.6480 (LNV) Telefax : (00-49) 30.2095.6481 (BZ) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.dutchembassy.de

Telefoon Telefax E.Mail 2e E.Mail WEBsite

BOEDAPEST Werkgebied: Hongarije, Bosnië-Herzegovina, Federale Republiek Joegoslavië (Servië, Montenegro), Kroatië, Macedonië Drs. J.D. Gabor, LNV-Raad Werkgebied: Hongarije, Bosnië-Herzegovina, Bulgarije, Estland, Letland, Federale Republiek Joegoslavië (Servië Montenegro), Kroatië, Macedonië, Polen, Roemenië, Slovenië, Tsjechië en Slowakije Drs.J.A. Smak, Veterinair Attaché Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Füge Utca 5-7, 1022 Boedapest, Hongarije Postadres : P.O.Box 56, 1388 Boedapest, Hongarije Telefoon : (00-36) 1.3366.380 (LNV) Telefax : (00-36) 1.3266.238 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.netherlandsembassy.hu/ pages/embassynl/f_ambassadenl.html

Bureau Zagreb Mw. D.M. Budimir, Landbouwassistent Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Medvescæak 56, 10000 Zagreb, Kroatië Telefoon : (00-385) 1.468.3697 (LNV) Telefax : (00-385) 1.468.4877 (BZ) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.netherlandsembassy.hr/

BRUSSEL Werkgebied: België, Luxemburg Jhr. Mr.ing. K.H.A. von Chrismar, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, H. Debrouxlaan 48, 1160 Brussel, België Telefoon : (00-32) 2.679.1550 (LNV) Telefax : (00-32) 2.679.1780 (LNV) E.Mail : nog niet bekend 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.nederlandseambassade.be

BRUSSEL PV-EU Mw. Drs. M.A.J. Vaes, LNV-Raad Drs. C.C.J.M. van der Meijs, Raad voor Veterinaire Aangelegenheden Mr. O.B.M. Meuffels, LNV-Attaché Ir. F. Vroegop, LNV-Attaché Post/Bezoek adres : Permanente Vertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden bij de Europese Unie, H. Debrouxlaan 48, 1160 Brussel, België Telefoon : (00-32) 2.679.1545/1546 (LNV) Telefax : (00-32) 2.679.1776/1783 (LNV) E.Mail : nog niet bekend 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.nederlandseambassade.be opmerking : tevens belast met procurement-aan gelegenheden in het kader van de ontwikkelingsfonsen van de EU

BOEKAREST Werkgebied: Roemenië, Bulgarije, Albanië Ir. W.J.H. van der Sande, LNV-Attaché Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Strada Atena 18, 011832 Boekarest, Roemenië Telefoon : (00-40) 21.231.5657 (LNV) Telefax : (00-40) 21.231.6373 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.olanda.ro/

BERLIJN Werkgebied: Bondsrepubliek Duitsland Ir. J.J. Pape, LNV-Raad Dhr. H.H. Schipper, LNV-Attaché m.i.v. 1/6 as. naar Kopenhagen Mw. Mr. S.M.C. Deepen, LNV-attachee m.i.v. 1/6 as.

Postadres

: Consulaat-Generaal der Nederlanden, Avenida Brigadeiro Faria Lima 1779, 3 -andar 01451-001-São Paulo-SP, Brazilië : Caixa Postal 11302, 05422-970-São Paulo-SP, Brazilië : (00-55) 11.3813.0522 (consulaat) : (00-55) 11.3819.0903 (LNV) : [email protected] : [email protected] : http://www.embaixada-holanda.org.br

BRASÍLIA Werkgebied: Brazilië Dhr. J.G. van de Vooren, LNV-Raad Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Ses Avenida das Nações, Q 801, Lote 05 70405-900 - Brasília - DF, Brazilië Postadres : Caixa Postal 07/0098, 70359-970 Brasília - DF, Brazilië Telefoon : (00-55) 61.321.4769 (BZ) Telefax : (00-55) 61.323.5342 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.embaixada-holanda.org.br

BUENOS AIRES Werkgebied: Argentinië, Chili, Paraguay, Uruguay Ir. J.F. Rummenie, LNV-Raad Bezoek adres: Ambassade der Nederlanden, Edificio Porteño Plaza II, Olga Cossenttini 831, Pisos 3 y 4, C1107 BVA Buenos Aires, Argentinië Postadres : Ambassade der Nederlanden, Olga Cossenttini 831, C1107BVA Buenos Aires, Argentinië Telefoon : (00-54) 11.4338.0090 (LNV) Telefax : (00-54) 11.4338.0091 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.embajadaholanda.int.ar/ holland.html

* De posten Brussel PV-EU en Washington zijn tevens belast met procurement-aangelegenheden in het kader van de ontwikkelingsfondsen van de Europese Unieschap resp. de wereldbankgroep

6 juni 2003

CARÁCAS

GESLOTEN M.I.V. 1/7 AS.

Werkgebied: Venezuela, Colombia, Equador en Peru Drs. M. van Genne, LNV-Raad Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Edificio San Juan, Piso 9, Avenida San Juan Bosco, con 2da Transversal Altamira, Carácas, Venezuela Postadres : Apartado Postal 62286, Caracas 1060-A, Venezuela Telefoon : (00-58) 212.2633.622 (BZ) Telefax : (00-58) 212.2644.398 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.embholanda.com.ve

KAIRO

MADRID

Werkgebied: Egypte, Jordanië, Libanon, Libië, Syrië Mr. B.B. van der Meer, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, 18, Hassan Sabri, Zamalek, Kairo, Egypte Telefoon : (00-20) 2.736.3863/2.739.5571/2/3 (LNV) Telefax : (00-20) 2.736.0936 (LNV) E.Mail : nog niet bekend 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.hollandemb.org.eg

Werkgebied: Spanje, Marokko, Portugal Ir. G.T.A. de Vent, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Avenida del Comandante Franco 32, 28016 Madrid, Spanje Telefoon : (00-34) 91.353.7521/20 (LNV) Telefax : (00-34) 91.353.7567 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.embajadapaisesbajos.es

Bureau Lissabon Bureau Damascus Bezoek adres

DAMASCUS opmerking: zie Kairo

Postadres Telefoon

GENÈVE PV

Telefax E.Mail 2e E.Mail

Werkgebied: Permanente Vertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden bij de WTO (Wereldhandelsorganisatie) en andere internationale organisaties te Genève Ir. R.P. Lapperre, LNV-Attaché Bezoek adres : Permanente Vertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden bij de WTO en andere internationale organisaties te Genève, 31-33 Avenue Giuseppe-Motta, Genève, Zwitserland Postadres : C.P. 196, 1211 Genève 20 CIC, Zwitserland Telefoon : (00-41) 22.748.1822/08 (LNV) Telefax : (00-41) 22.748.1828 (BZ) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected]

: Ambassade der Nederlanden, Abou Roumaneh, Al-Jalaa Street, Imm. Tello, Damascus, Syrië : Boîte Postale 702, Damascus, Syrië : (00-963) 11.333.5119/6871/8069/7661 (BZ) : (00-963) 11.333.9369 (BZ) : [email protected] : [email protected]

MANILLA KIEV Werkgebied: Oekraïne, Armenië, Georgië, Moldavië Ir. A.A. Verhagen, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Kontraktova Sq. 7, 01901 Kiev, Oekraïne Telefoon : (00-380) 44.490.8223 (LNV) Telefax : (00-380) 44.490.8266 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected]

KOPENHAGEN HONGKONG SAR opmerking: zie Peking

JAKARTA Werkgebied: Indonesië, Maleisië, Singapore, tevens voor Association of South-East Asean Nations (ASEAN) Ir. F.A.G.M. Claassen, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Jalan H.R. Rasuna Said, Kavel S-3, Kuningan,Jakarta 12950, Indonesië Telefoon : (00-62) 21.524.1032/48 (LNV) Telefax : (00-62) 21.526.2230 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.netherlandsembassy.or.id/

Bureau Singapore Dhr. K.C. Chong, Landbouwassistent Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, 541 Orchard Road, 13-01 Liat Towers, Singapore 238881 Postadres : Tanglin P.O.Box 447, Singapore 912415 Telefoon : (00-65) 6739.1121 (LNV) Telefax : (00-65) 6737.1940 (BZ) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.nethemb.org.sg/

Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Avenida Infante Santo 43-5o, 1399-011 Lissabon, Portugal Telefoon : (00-351) 21.391.4919 (LNV) Telefax : (00-351) 21.391.4952 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.embpaisesbaixos.pt/pages/ ambassade/f_ambassade.html

Dhr. H.H. Schipper, LNV-Raad m.i.v. 1/6 as. Mw. Drs. R. Nijland, Landbouwassistent Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Toldbodgade 33, DK 1253 kopenhagen K, Denemarken Telefoon : (00-45) 33.707.237 (LNV) Telefax : (00-45) 33.140.350 (BZ) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.nlembassy.dk

LISSABON opmerking: zie Madrid

LONDEN Werkgebied: Verenigd Koninkrijk, Ierland, IJsland Drs. J.B. Pieters, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, 38, Hyde Park Gate, Londen SW7 5DP, Verenigd Koninkrijk Telefoon : (00-44) 20.7590.3279/76/77/80 (landbouw) Telefax : (00-44) 20.7581.5276 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.netherlandsembassy.org.uk/

opmerking: zie Bangkok

MEXICO Werkgebied: Mexico, Belize, Costa Rica, Cuba, El Salvador, Guatemala, Honduras, Nicaragua Ir. J.A. Landstra, LNV-Raad Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Av. Vasco de Quiroga 3000, Piso 7, Col. Santa Fé, 01210 Mexico D.F., Mexico Postadres: Apartado Postal 10-656, 11000 Mexico D.F., Mexico : (00-52) 55.258.9921 tst. 215 (LNV) Telefoon Telefax : (00-52) 55.258.8139 (LNV) E.Mail : nog niet bekend 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.paisesbajos.com.mx/

MOSKOU Werkgebied: Rusland, Azerbaijan, Kazachstan, Kyrgyzstan, Oezbekistan, Tadzjikistan, Turkmenistan Ir. J.M.J.G. Kats, LNV-Raad Bezoek adres: Ambassade der Nederlanden, Tverskoj Blvd. 14/1, 5th Floor, 125009 Moscow, Rusland Postadres : Ambassade der Nederlanden, Kalashny Pereulok 6, 125009 Moscow, Rusland Telefoon : (00-7) 095.797.2946 (landbouw, satkomset) Telefax : (00-7) 095.797.2905 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.netherlands.ru

NAIROBI Werkgebied: Kenia, Eritrea, Ethiopië, Mauritius, Uganda, Ruanda, Tanzania, tevens voor UNEP Mr. F.H.J. von der Assen, LNV-Raad Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Riverside Lane, Off Riverside Drive, Nairobi, Kenia Postadres : P.O.Box 41537, Nairobi, Kenia Telefoon : (00-254) 20.4450.137 (LNV) Telefax : (00-254) 20.4450.138 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.netherlandsembassy.or.ke/

NEW DELHI

Bureau Hong Kong SAR

ROME PV-ROME

Werkgebied: India, Bangladesh, Sri Lanka Ir. A. Parzer, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, 6/50F Shantipath, Chanakyapuri, New Delhi 110021, India Telefoon : (00-91) 11.2688.4951/2/3/4 tst 205,277 en 204 (LNV) Telefax : (00-91) 11.2688.2799 (LNV) Email : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.holland-in-india.org/

Mw. M.P.C. Ng, Landbouwassistent Post/Bezoek adres : Consulaat-Generaal der Nederlanden, Room 5702, Cheung Kong Center, 2, Queen's Road Central, Hong Kong Telefoon : (00-852) 2.524.8187/88 (LNV) Telefax : (00-852) 2.524.9419 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.nlembassypek.org/ 01_cghongkong.html WEBsite LNV-Bureau: http://www.nlpekagr.com

Werkgebied: Permanente Vertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden bij de VN-organisaties voor voedsel en landbouw Drs. E. Wermuth, Buitengewoon en Gevolmachtigd Ambassadeur, Permanent Vertegenwoordiger, Ir. J.T.M.G. Steeghs, Ambassaderaad, Plv. Permanent Vertegenwoordiger, Drs. J. Bos, Beleidsmedewerker, Tweede Secretaris Post/Bezoek adres : Permanente Vertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden bij de VN-organisaties voor voedsel en landbouw, Via delle Terme Deciane 6, 00153 Rome, Italië Telefoon : (00-39) 06.574.0306/2326 (LNV) Telefax : (00-39) 06.574.4927 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected]

PARIJS Werkgebied: Frankrijk, Algerije Ir. L. Braakenburg, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, 7-9 Rue Eblé, 75007 Parijs, Frankrijk Telefoon : (00-33) 1.4062.3353 (LNV) Telefax : (00-33) 1.4062.3452 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.amb-pays-bas.fr

PARIJS PV-OESO Werkgebied: Permanente Vertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden bij de OESO (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling) Ir. A.J.A. van Royen, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Permanente Vertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden bij de OESO, 12/14 Rue Octave Feuillet, 75116 Paris, Frankrijk Telefoon : (00-33) 1.4524.9971 (LNV) Telefax : (00-33) 1.4524.9938(BZ) 2e E.Mail : [email protected] E.Mail : [email protected]

PEKING Werkgebied: Volksrepubliek China, (incl. Hong Kong), Macao, Mongolië Ir. P.L. Gooren, LNV-Raad Ir. R.J. Konijn, LNV-Attaché Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, 4, Liangmahe Nanlu, Beijing 100600, Volksrepubliek China Telefoon : (00-86) 10.6532.4464 (LNV) Telefax : (00-86) 10.6532.6329 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.nlembassypek.org WEBsite LNV-bureau : http://www.nlpekagr.com

Bureau Shanghai Dhr. N. Hong, Landbouwassistent Post/Bezoek adres : Consulaat-Generaal der Nederlanden, Sun Plaza, East Tower, 4th Floor, 88 Xian Xia Road, Shanghai 200336, Volksrepubliek China Telefoon : (00-86) 21.6209.9076 (BZ) Telefax : (00-86) 21.6278.9722 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.cgshanghai.org/ WEBsite LNV-Bureau : http://www.nlpekagr.com

PRAAG Werkgebied: Tsjechië, Slowakije Mw. Ir. P.M.B. de Vries-Van Loon, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Gotthardska 6/27, 160 00 Praag 6, Bubeneç, Tsjechië Telefoon : (00-420) 2.2431.2190 ext. 7 (BZ) Telefax : (00-420) 2.2431.2155 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.netherlandsembassy.cz

PRETORIA Werkgebied: Zuid-Afrika, Zimbabwe Mw. Mr. G.A. Kostwinder, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, 825 Arcadia Street, Arcadia, Pretoria 0083, Zuid-Afrika Postadres : P.O.Box 117, Pretoria 0001, Zuid-Afrika Telefoon : (00-27) 12.344.3910/1/2/3/4/5 Tst. 212 (BZ) Telefax : (00-27) 12.343.7456 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.netherlandsembassy.cz/ pages/ambassade/f_ambassade.html

SÃO PAULO Opmerking: Zie Brasilia

SEOUL Werkgebied: Republiek Korea, 'Verre-Oosten' van de Russische Republiek (Saha Republiek [Yakutiya], Primorski en Khabarovski Territories [incl. Jewish Autonomous Region], Amursky, Kamchatski, Magadanski en Sakhalinski) en Taiwan Mr. W. Steemers, LNV-Raad Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Kyobo Building, 14th floor, 1, Chongro 1-ka Chongro-ku, Seoel 110714, Republiek Korea Postadres : K.P.O.Box 509, Seoel 110-605, Republiek Korea Telefoon : (00-82) 2.723.4180 (LNV) Telefax : (00-82) 2.723.0283 (LNV) E.Mail : NLSEOAGR@ KOREA.COM 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.nlembassy.or.kr/

Bureau Taipei RIYADH Werkgebied: Saudi-Arabië, Bahrein, Jemen, Qatar, Koeweit, Oman, Verenigde Arabische Emiraten Dr.ir. J.G. van der Beek, LNV-Raad Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Diplomatic Quarter, Riyadh, SaoediArabië Postadres : P.O.Box 94307, Riyadh 11693, SaoediArabië Telefoon : (00-966) 1.488.1093/2501 (LNV) Telefax : (00-966) 1.488.1519 (LNV) E.Mail : nog niet bekend 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.holland.org.sa

Mw. A.C.C. Hu, Landbouwassistent Post/Bezoek adres : Netherlands Trade and Investment Office, Agricultural and Food Department, Rm. B, 5/F Artist Construction Building, 133 Min Sheng E. Road, Section 3, Taipei 105, Taiwan Telefoon : (00-886) 2.2713.5760 tst. 150 Telefax : (00-886) 2.2713. 0194 E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.ntio.org.tw/agricultural/ index-e.htm

SHANGHAI opmerking: zie Peking

ROME

SINGAPORE

Werkgebied: Italië, Cyprus, Malta Dr. ir. H. Beltman, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Via Michele Mercati 8, 00197 Rome, Italië Telefoon : (00-39) 06.321.5003 (LNV) (00-39) 06.322.1141 (BZ) Telefax : (00-39) 06.321.0767 (LNV/BZ) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.olanda.it

opmerking: zie Jakarta

STOCKHOLM GESLOTEN M.I.V. 26/5/2003 opmerking: zie Kopenhagen

TAIPEI opmerking: zie Seoel

TEHERAN Werkgebied: Iran Ing. C. Gravendaal, LNV-Raad Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Darrous Sharzad Boulevard, Kamasai street 1st , Eastlane 33, 19498 Teheran, Iran Postadres : P.O.Box 11365-138, Teheran, Iran Telefoon : (00-98) 21.255.5094 (LNV) Telefax : (00-98) 21.256.0213 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected]

TOKIO Werkgebied: Japan Ir. F.L.M. Vossenaar, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Agricultural Section, 6-3 Shiba-koen, 3-chome, Minato-ku, Tokyo 105-0011, Japan Telefoon : (00-81) 3.5401.0421 (LNV) Telefax : (00-81) 3.5401.0424 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.oranda.or.jp/index/ f_agri.html

WARSCHAU Werkgebied: Polen, Letland, Litouwen, Wit-Rusland Ir. A.C.J. Bovée, LNV-Raad Drs.ing. A.W. Verhey, LNV-Attaché Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Ul. Chocimska 6, 00-791 Warschau, Polen Telefoon : (00-48) 22.646.5382 (LNV) Telefax : (00-48) 22.646.5383 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.nlembassy.pl

WASHINGTON Werkgebied: Verenigde Staten van Amerika, Canada, Puerto Rico Ir. W.L.A.G. Tacken, LNV-Raad Mw. I. Hamid-Hardenberg, LNV-Attachee Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, 4200 Linnean Avenue, N.W., Washington, D.C. 20008-3896, Verenigde Staten van Amerika Telefoon : (00-1) 202.274.2716/2718 (LNV) Telefax : (00-1) 202.244.3325 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.netherlands-embassy.org

WENEN Werkgebied: Oostenrijk, Slovenië, Zwitserland, tevens voor IAEA en UNIDO Dr.ir. H.S.B.M. van Asperen, LNV-Raad Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Opernring 3-5, A 1010 Wenen, Oostenrijk Postadres : Postfach 190, A 1015 Wien, Oostenrijk Telefoon : (00-43) 1.58.939.221 (LNV) Telefax : (00-43) 1.58.939.272 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.netherlands-embassy.at

ZAGREB opmerking: zie Boedapest

COLOFON. Wekelijkse informatie van de LNV-Vertegenwoordiging Buitenland

Recommend Documents