LBActualiteiten. Jaargang 14, 17 september, nummer 28. Wekelijkse informatie van de LNV-Vertegenwoordiging Buitenland. Colofon

LBActualiteiten Wekelijkse informatie van de LNV-Vertegenwoordiging Buitenland

Jaargang 14, 17 september, nummer 28

Colofon Uitgave van: Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Directie Internationale Zaken Postbus 20401 2500 EK Den Haag Telefoon : 070 378 41 87 Telefax : 070 378 61 31 Verantwoordelijk voor inhoud: Hoofd Bureau LNV-vertegenwoordiging Buitenland Dr. M.H. de Jong Eindredactie, opmaak, reproductie: Directie Informatiemanagement en Facilitaire Aangelegenheden

Overname uit LBActualiteiten is met bronvermelding toegestaan

Inhoud

Multilaterale landbouwpolitieke ontwikkelingen

5

Spanje

Nationale landbouwpolitieke aangelegenheden

7

Denemarken, Ierland, Italië, Portugal, Verenigd Koninkrijk, Roemenië

Economische en handelsaangelegenheden

10

Denemarken, Italië, Spanje, Brazilië, Bulgarije, Japan, Roemenië, Zwitserland

Agro-industrie

14

België, Verenigd Koninkrijk, Bulgarije

Akker- en tuinbouw

19

Denemarken, Spanje, Verenigd Koninkrijk, China

Veehouderij en zuivel

21

Denemarken, Finland/Estland, Ierland, Spanje, Verenigd Koninkrijk, China

Visserij en aquacultuur

24

Portugal, Spanje

Voedings- en kwaliteitsaangelegenheden

25

Denemarken, Italië, Spanje, Verenigd Koninkrijk

Veterinaire aangelegenheden

28

Spanje, Verenigd Koninkrijk

Natuur, bos, landschaps- en faunabeheer

29

België, Ierland, Portugal, Spanje, Verenigd Koninkrijk, Kenia

Milieuaangelegenheden

35

België, Spanje

Biotechnologie

37

Duitsland

Diversen

38

Denemarken, Italië, Spanje, Roemenië

3

Multilaterale landbouwpolitieke ontwikkelingen

Spanje: onrust over uitblijven besluiten hervorming GLB De Spaanse landbouwers zijn niet tevreden over het alsmaar uitblijven van besluitvorming over de Spaanse invulling van de hervorming van het gemeenschappelijk landbouwbeleid. De regering in Madrid zoekt naar een nationaal uniforme uitvoering en onderhandelt met alle regio's. Maar de landbouwers zelf weten nu niet meer wat ze moeten inzaaien, of het verstandig is quota te kopen of te verkopen en of het beter is om land te pachten, dan wel te kopen. Het enige wat duidelijk is, is dat Spanje de ontkoppeling nog niet bij aanvang van de campagne 2005/2006 zal invoeren. Maar of dat bij de start van de campagne 2006/2007 wel zal gebeuren, is evenmin duidelijk. Ook weet men niet of gekozen zal worden voor volledige of partiële ontkoppeling bij akkerbouwgewassen, zaden, schapen en runderen. Voor beide laatste wil een meerderheid van de gewesten de zoogkoeienpremie niet ontkoppelen en de schapenpremie voor 50% ontkoppelen. Bij de akkerbouwgewassen zijn de boeren meestal voorstander van totale ontkoppeling, omdat dit de meeste vrijheid geeft. Ook de gewestelijke overheden zijn hierover positief, omdat het veel controles en inspecties overbodig maakt. Maar de verwerkende industrie is minder enthousiast, omdat ze bang is dat in Spanje dan minder granen, oliehoudende en eiwitrijke gewassen zullen worden geteeld en dat meer zal moeten worden ingevoerd. De producenten van zaden en meststoffen zijn tegen totale ontkoppeling, omdat zij bang zijn dat veel boeren op andere gewassen zullen overstappen (of zullen stoppen) zodat ze een belangrijke afzetmarkt verliezen.

Spanje: hervorming marktordening suiker Op het voorstel van Eurocommissaris Fishler tot hervorming van de suikermarktordening is in Spanje zowel door de overheid als door de boeren en de industrie zeer fel en negatief gereageerd. De negatieve reactie van het ministerie had ook te maken met het feit dat de minister in april veel kritiek had gekregen op haar verdediging van het Spaanse standpunt bij de hervorming van de sectoren olijfolie, katoen en tabak. Die kritiek heeft premier Zapatero maar net kunnen bezweren. Over het suikervoorstel heeft de minister daarom direct gezegd dat het onaanvaardbaar was. Premier Zapatero heeft het suikerprobleem – na een gesprek van vijf minuten met de landbouworganisaties – tot ‘staatszaak’ verheven. De minister heeft verder herhaald dat zij hoopt een alliantie van lidstaten tegen het voorstel te kunnen aanvoeren. Overigens is de suikersector in Spanje nationaal niet van grote economische betekenis, maar in enkele belangrijke regio's, met name Castilla y León en Andalucía, is zij dat wel. Daarom is Spanje, vooral om de allerarmste derde landen te helpen, het slechts eens met een lichte aanpassing van de marktordening. Daar ziet het ministerie ruimte voor, omdat slechts 75% van de Spaanse productie in Spanje wordt geconsumeerd. Volgens het ministerie zijn de Spaanse productiekosten hoger dan in andere lidstaten. Dat komt door de kleinschalige en dus weinig efficiënte productie (bijna allemaal hele kleine bedrijfjes) en door het feit dat het klimaat de akkerbouwers verplicht tot dure irrigatie. Met de door de Commissie voorgestelde prijsdalingen (en slechts 60%-compensatie van het prijsverschil) zullen de productiekosten veel hoger zijn dan de opbrengst. Dat zou betekenen dat veel producenten moeten

5

overschakelen of zullen stoppen. Overschakeling lijkt echter nauwelijks mogelijk omdat er geen alternatieven zijn, tenzij de telers met een (veel) lager inkomen genoegen nemen. Stopzetting staat haaks op de nationale prioriteit om het platteland levensvatbaar te houden door de bewoners een redelijk inkomen te verschaffen.

6

Nationale landbouwpolitieke aangelegenheden

Denemarken: milieuminister wil niet meer besparen Aan de grote besparingen op het beleidsterrein milieu, die de huidige regering sinds 2001 heeft geïmplementeerd (meer dan DKK 1 mld., ¤ 133 mln.), moet een einde komen, vindt minister Connie Hedegaard van Milieu. Zij is begin augustus aangetreden en heeft met haar portefeuille gedreigd. Zij eiste dat er vanaf 2006 geen besparingen meer zouden zijn, en die eis is ingewilligd. Op de begroting voor 2005 wordt echter nog wel gekort op haar beleidsterrein. De oppositie is niet onder de indruk van de plotselinge en - volgens hen - opportune milieuvriendelijkheid van de regering. In de woorden van milieuwoordvoerder Torben Hansen van de sociaal-democratische partij: "Het is een lachwekkende poging tot misleiding in een verkiezingstijd, voor elke kroon die ze weggenomen hebben wordt nu 2,5 øre teruggelegd."

Ierland: landbouwinkomens 5% omhoog Ierse boeren hebben in 2003 gemiddeld 5% meer inkomen verdiend dan in 2002. Dat blijkt uit cijfers van het Ierse ministerie van Landbouw en Voedsel. Het gemiddelde inkomen bedroeg in 2003 ¤ 27.758 tegen, een gemiddeld inkomen buiten de agrarische sector van ¤ 27.900. Overheidsbestedingen (inclusief EU) in de agrarische sector (inclusief de voedselverwerking) bedroegen in 2003 ¤ 2,8 mld. Daarvan ging ¤ 1,6 mld. op aan directe inkomenssteun, marktondersteunende maatregelen, uitkeringen in het kader van de dierziektenbestrijding en plattelandsbeleid.

Italië: implementatie GLB in 2005 De Italiaanse regering heeft een decreet uitgevaardigd over de implementatie van het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid van de Europese Unie. Aan de vaststelling van het decreet zijn langdurige onderhandelingen met de landbouworganisaties en de twintig regio's voorafgegaan. De beslissing kan op instemming van de betrokkenen rekenen. In het kort komt het decreet er op neer dat het nieuwe GLB per 1 januari 2005 van start zal gaan. Alle inkomenssteun wordt ontkoppeld, behalve de zaadteelt. Ongeveer 8% van de inkomenssteun (¤ 180 mln.) wordt achtergehouden om ingezet te worden voor een serie activiteiten die voornamelijk gericht zijn op kwaliteitsverbetering en afzetbevordering. Het GLB voor de zuivelsector zal per 1 januari 2006 worden ingevoerd. Italië ziet af van regionalisering van de implementatie en de daarmee samenhangende gelijke hectaresteun in bepaalde streken.

Italië: toelating genetisch gemodificeerde gewassen Dat Romano Prodi de Europese Commissie heeft bewogen geen beslissing te nemen over het toegestane percentage bijmenging van genetisch gemodificeerde organismen (ggo) in voedsel wordt door links en rechts als een wapenfeit gevierd. Niet dat men ervan overtuigd is dat de komst van ggo's echt tegen te houden is, maar men vindt het goed dat Italië van tijd tot tijd zegt dat onvermijdelijke vernieuwing nog geen vooruitgang betekent. Sterker nog, de 'kwaliteit' van het Italiaanse voedsel kan alleen maar gegarandeerd worden als traditionele grondstoffen worden gebruikt worden en er geen besmetting met nieuwigheden als ggo plaatsvindt.

7

Toscane en Puglia hebben zichzelf verklaard tot ggo-vrije regio. Dat mag de regering niet toestaan, volgens Brussel, en dus heeft de staat beroep aangetekend bij het constitutionele hof om de wet ongedaan te maken. Niettemin zit de regering met haar handen in het haar: verbieden mag niet en toestaan kan niet. Volgens de EU zijn de lidstaten verplicht een regeling te treffen voor het naast elkaar telen van traditionele en genetisch gemodificeerde gewassen. Sommige landen hebben dat reeds gedaan of zijn aardig op streek, maar de Italiaanse politiek komt er niet uit. En de Italiaanse rechtsopvatting is dat alles verboden is, tenzij het toegestaan is. Waarbij de Italiaanse rechtspraktijk dan weer veel toelaat wat niet is toegestaan. Beseffend dat bij veel Italianen de voorkeur uitgaat naar de consumptie van verboden vruchten. Kortom: Brussel moet eigenlijk precies zeggen hoe het zit. Nu Prodi binnenkort vervangen wordt door Barroso zal zijn commissie moeten beslissen, een goede zaak volgens minister Alemanno. Eén van de weinige critici van Prodi, Ronconi, voorzitter van de landbouwcommissie van de Senaat, vindt echter dat Prodi zijn verantwoordelijkheid is ontlopen, zoals de Romein Pontius Pilatus dat 2000 jaar geleden deed.

Portugal: nieuwe minister Kort voor de zomervakantie heeft de nieuwe Portugese premier een aantal ministers en staatssecretarissen vervangen. Op het ministerie voor Landbouw, Visserij en Bosbouw, werden allen vervangen. De nieuwe ploeg: Minister: Carlos Henrique da Costa Neves Staatssecretaris toegevoegd aan de minister: Carlos Manuel Duarte de Oliveira Staatssecretaris voor Landbouw en Voedsel: David Ribeiro de Sousa Geraldes Staatssecretaris voor Bosbouw: Luís António Pires Pinheiro

Verenigd Koninkrijk: geen veranderingen DEFRA-ministers Tijdens de mogelijk laatste ‘reshuffle’ van zijn kabinet vóór de Lagerhuisverkiezingen (waarschijnlijk voorjaar 2005) heeft premier Blair deze week zijn minister en staatssecretarissen op het ministerie van Milieu, Voedsel en Plattelandszaken (DEFRA) aan laten blijven. Ook op het ministerie van Volksgezondheid zijn geen wijzigingen aangebracht. De Britse pers heeft van deze ‘reshuffle’ (die traditioneel voor de zomer had moeten plaatsvinden) volop in de sfeer van de politieke rivaliteit tussen premier Blair en zijn minister van Financiën, Gordon Brown, verslag gedaan. Er zijn geen ministers ontslagen, noch jonge opkomende politici gepromoveerd. Bijna alle veranderingen betroffen wijzigingen in zijwaartse richting. De voornaamste benoeming betrof die van de voormalige minister van Volksgezondheid, Milburn, in een symbolische kabinetsfunctie, maar wel met de verantwoordelijkheid voor algehele beleidscoördinatie binnen het kabinet en de leiding over de strategie voor de verkiezingscampagne. Zijn benoeming in het bijzonder wordt gezien als een duidelijke stap tegen Gordon Brown in de strijd om de Labour-hegemonie. In de laatste twee verkiezingscampagnes (1997 en 2001) gaf Gordon Brown leiding aan de Labour-verkiezingscampagne.

Roemenië: vereenvoudiging SAPARD-procedures Binnen het agentschap SAPARD (Special Accession Programme for Agriculture and Rural Development) is een werkgroep opgericht, die de projectevaluatieprocedures in Roemenië moet vereenvoudigen. Tevens worden de aanvraagformulieren vereenvoudigd en wordt het aantal benodigde bijlagen gereduceerd. De positieve effecten van deze maatregelen zullen waarschijnlijk eind dit jaar al zichtbaar zijn. De afgelopen periode was er in Roemenië veel kritiek op de bureaucratische en ingewikkelde procedures rond SAPARD. Eind juli bedroeg het aantal onder SAPARD gecontracteerde projecten 874, met een totale waarde van ¤ 552 mln. Gespecificeerd naar de verschillende SAPARDmaatregelen geeft dit het volgende beeld:

8

– Maatregel 1.1: Verbetering van de verwerking en het vermarkten van landbouwen visserijproducten: 159 aanvragen ter waarde van ¤ 76 mln., waarvan 115 projecten inmiddels zijn gehonoreerd met een totale waarde van ¤ 58 mln.; – Maatregel 2.1: Ontwikkeling en verbetering van de infrastructuur: 591 aanvragen ter waarde van ¤ 478 mln., die allemaal zijn gehonoreerd; – Maatregel 3.1: Bevordering investeringen in landbouwbedrijven: 107 projectaanvragen ter waarde van ¤ 13 mln., waarvan 78 projecten gehonoreerd met een waarde van ¤ 9 mln. – Maatregel 3.4: Ontwikkeling en diversificatie van economische activiteiten in de landbouwsector: 117 aanvragen ter waarde van ¤ 7,45 mln., waarvan 84 projecten inmiddels gehonoreerd voor een bedrag van ruim ¤ 5 mln.

9

Economische en handelsaangelegenheden

Denemarken: Ahold in zee met Dansk Supermarked? Anders Moberg, de algemeen directeur van de Ahold-groep, zou in een interview zijn interesse in Denemarken uitgesproken hebben. Volgens hem zou voor Ahold een mogelijkheid ontstaan als Dansk Supermarked, een particuliere keten met ongeveer een derde van de Deense supermarkt in handen, te koop zou worden aangeboden. Tot nu toe was daarvan absoluut geen sprake. Dansk Supermarked heeft niet op de uitspraken gereageerd. De Zweed Anders Moberg kent Denemarken bijzonder goed. Hij heeft er, als directeur van IKEA Denemarken, jaren gewoond. De alliantie van Ahold met de keten ISO is, volgens de heer Moberg, veel te beperkt in omvang en dat aandeel is dan ook onlangs verkocht. Daarmee is Ahold helemaal niet meer actief in Denemarken.

Italië: kartelvorming bij babyvoeding De Italiaanse zuigelingen worden geflest, volgens de antitrust-autoriteit. In 2000 had de autoriteit al een aantal bedrijven beboet omdat ze in onderling overleg de prijs van melkpoeder voor baby's te hoog hielden. De boetes zijn betaald, maar de prijzen zijn nog steeds te hoog naar het oordeel van de autoriteit die belast is met het toezicht op de concurrentie. In Italië betalen de ouders van een zuigeling ¤ 40 voor een kilo babymelkpoeder, in Frankrijk ¤ 20 en in Groot-Brittannië slechts ¤ 10. De landbouworganisatie Coldiretti, waarin vooral de godsdienstige boeren georganiseerd zijn, legt de schuld bij de producenten en verkopers van het melkpoeder. Een boer krijgt 33 eurocent voor een liter melk, maar in de zuigfles kost een liter ¤ 5,50. Eén oorzaak van de hoge prijs is volgens sommigen gelegen in het feit dat babyvoeding voor het grootste gedeelte in apotheken wordt verkocht, maar de apothekers zeggen dat hun winstmarge maar 10 tot 15% beloopt. In het kartel zitten vooral de grote producenten: Nestlé, Heinz, Milupa, Nutricia, Humana, Abbott, Plasmon, Star, Mellin, Milte, Chiesi Farmaceutici, Dicofarm, Bristol-Myers en Syrio Pharma. Enkele kleinere producenten doen kennelijk niet mee aan de prijsafspraken, want Secura biedt 1 kilo babymelkpoeder aan voor ¤ 18 in plaats van ¤ 40. Gewiekste ouders kopen via internet goedkopere babyvoeding in Oostenrijk of Duitsland of wippen de grens over. De antitrust-autoriteit baseert zijn oordeel mede op informatie van zusterorganisaties in Spanje, Frankrijk en Duitsland. De hoge prijzen voor babymelk passen in het beeld dat alle goederen voor kinderen in Italië heel duur zijn. Dat is een reden dat veel ouders er van afzien meer dan één kind ter wereld te brengen. Italië heeft het laagste geboortecijfer van de Europese Unie.

Spanje: weer te grote prijsverschillen Enkele landbouworganisaties hebben geconstateerd dat winkels lijken te profiteren van het feit, dat inspecteurs in de zomer ook op vakantie gaan. De verschillen tussen de prijzen af-boerderij en de winkelprijzen waren soms opvallend hoog: kip (+ 200%), erwten (+ 294%), perzik (+ 600%), aardappelen (+ 705%), watermeloen (+ 725%), sla (+ 733%), kers (+ 750%), wortel (+ 1045%) en knoflook (+ 1065%). Op jaarbasis is de prijs van olijfolie met 22% gestegen, terwijl die van de tomaat – na een onderzoek in de zomer 2003 – met 15% gedaald is. Het ministeriële prijsobservatorium zoekt uit wat de oorzaak van het verschil is. Vervolgens kan het ministerie maatregelen treffen.

10

Spanje: nog geen brandstofsubsidie De Spaanse landbouworganisaties vinden dat het ministerie een subsidie moet geven ter compensatie van de gestegen dieselprijzen. Deze zijn nu 18,45% hoger dan vorig jaar (van 44,27 naar 52,44 eurocent/l). Het ministerie heeft echter gezegd dat pas over compensatie kan worden gesproken als de prijs het niveau van het jaar 2000 overstijgt. Toen kostte een liter 54,90 eurocent.

Brazilië: oogst lager Het Braziliaanse landbouwareaal is bij de oogst van 2003/2004 ten opzichte van het seizoen ervoor met 7,9% toegenomen en bedraagt momenteel 47,4 miljoen ha. Deze toename van het areaal was niet voldoende om de tegenvallende oogst te compenseren. Bij de granen bijvoorbeeld is, volgens het nationale bedrijf voor de voedselvoorziening (CONAB), dit jaar de oogst van 119,3 miljoen ton nog altijd 3,1% lager dan de oogst van 123,1 miljoen ton van 2002/2003. Belangrijkste oorzaak voor de lagere opbrengsten was de droogte in het zuiden en de overvloedige regen in het centraal-oostelijke deel van het land.

Katoen Rijst Gerst Bonen Maïs Soja Tarwe Totaal

2002/03 1.365 10.367 304 3.205 47.411 52.018 5.851 123.168

Productie (x 1.000 ton) 2003/04 var. % 2.004 49,5 12.807 23,5 367 20,9 3.028 -5,5 42.158 -11,1 49.782 -4,3 6.074 3,8 119.306 -3,1

2002/03 735 3.186 113 4.379 13.226 18.475 2.464 43.947

Areaal (x 1.000 ha) 2003/04 var. % 1.069 45,4 3.598 12,9 137 21,9 4.257 -2,8 12.812 -3,1 21.244 15 2.727 10,7 47.431 7,9

Bulgarije: conservenindustrie kijkt naar Europa Volgens data van de Bulgaarse unie van fruit- en groenteverwerkers exporteerde Bulgarije in 2003 circa 62 ton conserven ter waarde van $ 67 mln. Het jaar daarvoor bedroeg de exportwaarde $ 42 mln. en in 2001 $ 37 mln. De Bulgaarse conservenindustrie verwerkte vorig jaar 270.000 ton fruit en 50.000 ton groenten. De totale verwerkingscapaciteit van de industrie wordt echter geschat op 500.000 ton. De helft van het verwerkte fruit en driekwart van de groenten werd gebruikt voor conserven. Het overige deel is voorgekookt ingevroren of gebruikt voor concentraten. Europa is de grootste exportmarkt voor Bulgaarse conserven, met een totale invoer van 37.000 ton in het afgelopen jaar. Andere grote afnemers zijn de Russische Federatie, de Verenigde Staten en Canada. De Bulgaarse conservenindustrie ondervindt momenteel problemen door onvoldoende aanvoer van verse groenten en fruit. Verder moet - afhankelijk van de omvang - 6 à 10 miljoen Bulgaarse Lev (¤ 3 à 5 mln.) per bedrijf geïnvesteerd worden, om aan de EU-regelgeving te voldoen. Bulgarije telt circa 180 conservenbedrijven, waarvan naar verwachting 30% zal moeten sluiten als het land in 2007 tot de EU toetreedt. Deze bedrijven zullen niet in staat zijn om (tijdig) aan de EU-regelgeving te voldoen.

Bulgarije: EU-accreditatie voor zes Bulgaarse voedselverwerkende bedrijven Volgens de National Veterinary Service zijn zes verwerkende bedrijven door de Europese Commissie gecertificeerd voor export naar de Europese Unie. Het gaat om de volgende bedrijven: – Tirbul JSCo in Sliven voor zuivelproducten; – Danone-Serdika JSCo in Sofia voor zuivelproducten; – United Milk Company JSCo te Plovdiv voor Bulgaarse witte kaas;

11

– BCC Handel Ltd in Ellena voor yoghurt; – Kiril & Tanya Ltd. in Yambol voor roomijs; – Rodopa JSCo in Sumen voor rood vlees. In totaal zijn hiermee 28 zuivelbedrijven in Bulgarije gecertificeerd, waarvan er vijftien Bulgaarse witte kaas mogen exporteren. Het totaal aantal EU-gecertificeerde slachthuizen voor rood en wit vlees bedraagt inmiddels vier, respectievelijk acht. Ook zijn er vier verwerkende bedrijven voor rood vlees en acht voor wit vlees. Het vleesverwerkende bedrijf Rodpa JSCo in Sumen verwacht binnenkort ook een EUcertificaat te ontvangen voor de export van wit vlees.

Japan: minimumleeftijd voor verplichte BSE-test De Food Safety Commission heeft in de langverwachte evaluatie van het landelijke BSE-beleid aangegeven. dat het beperken van tests op BSE bij runderen tot 20 maanden en ouder geen gezondheidsrisico met zich meebrengt. De media in Japan hebben deze uitspraak onmiddelijk opgepakt als het startsignaal voor de hervatting van de import van Amerikaans rundvlees. Feit is echter dat het voor de Amerikanen nog knap lastig wordt om aan de voorwaarde van beperkter testen te voldoen, voor zover zij al akkoord zouden willen gaan. De aanbeveling van de commissie is in eerste instantie gericht op het binnenlandse beleid ten aanzien van BSE. Maar omdat Japan vasthoudt aan het principe dat voor ingevoerd rundvlees dezelfde garanties ten aanzien van de veiligheid moeten kunnen worden gegeven als die in Japan zelf gelden, betekent deze verandering van het binnenlandse BSE-beleid ook, dat de Verenigde Staten alle runderen ouder dan 20 maanden zouden moeten testen. Officieel heeft Japan het voorstel nog niet gedaan, maar de Verenigde Staten hebben al laten weten ongelukkig te zijn met deze ontwikkeling. Hoewel het gros van het Amerikaanse rundvlees afkomstig zou zijn van runderen jonger dan 20 maanden, beschikken de Amerikanen niet over een identificatiesysteem waarmee de leeftijd precies kan worden vastgesteld. Om aan de Japanse eis tegemoet te komen, zou zo’n systeem moeten worden ingevoerd. Langs onofficiële kanalen hebben de VS dan ook voorgesteld om, bij wijze van compromis, de minimumleeftijd te verhogen tot 24 maanden. (Eerder nog hield het land vast aan 30 maanden, een leeftijd die eenvoudig kan worden bepaald aan de hand van het tandstelsel. Hoe echter de leeftijd van 24 maanden kan worden vastgesteld, is onduidelijk). De ministeries van landbouw en volksgezondheid in Japan hebben echter al laten weten dat aan de minimumleeftijd van 20 maanden absoluut niet kan worden gesleuteld, gezien de vondst van BSE bij respectievelijk een 21 en een 23 maanden oude koe. Ondanks dat Japan nu daadwerkelijk van het 100% testen is afgestapt, is het vooralsnog niet duidelijk wanneer de officiële onderhandelingen zullen worden hervat. Het feit dat onlangs het twaalfde geval van BSE bekend is gemaakt, maakt de situatie er niet beter op. Weliswaar betreft het hier een koe van 62 maanden, maar het zal de Japanse consument nog minder genegen maken om compromissen te accepteren dan al het geval was.

Roemenië: export oliën en vetten Volgens een bericht van het ministerie van Landbouw, Bosbouw en Plattelandsontwikkeling waren de belangrijkste exportproducten in het eerste kwartaal van dit jaar (voedsel)oliën & vetten, met 28,3% van het totaal. Daarna komt de export van vee (26,3%.) Dankzij een goede zonnebloemproductie, kon naast de volledige voorziening van de binnenlandse markt ook daarvan een aanzienlijk deel worden geëxporteerd. Zo werd in de periode september 2003 - juli 2004 circa 70.000 ton zonnebloemolie, 149.000 ton zonnebloemschroot en 408.000 ton zonnebloempitten geëxporteerd. De gemiddelde exportprijs voor zonnebloemolie bedroeg ¤ 523 per ton, voor schroot ¤ 103 en voor pitten ¤ 207 per ton. Circa 59% van deze uitvoer vond haar bestemming in EU-landen. De rest ging naar landen als Turkije, Rusland, Algerije, Egypte, Servië-Montenegro, Israël en Bosnië-Herzegovina.

12

Zwitserland: nieuw keurmerk voor agrarische producten op de markt Op 7 september hebben de Zwitserse Boerenbond en verschillende agrarische brancheorganisaties een nieuw keurmerk voor agrarische producten geïntroduceerd: ‘Suisse Garantie’. Producten die onder dit herkomstzegel vallen, zijn in Zwitserland geproduceerd en verwerkt, waarbij geen gebruik is gemaakt van gentechniek. Ook zijn er gegarandeerd onafhankelijke controles in het kader van een certificeringsysteem geweest. De duidelijke regels over de productherkomst zal de Zwitserse landbouw ten goede komen, aldus de president van de Zwitserse boerenbond, Hansjörg Walter. Tot nog toe staan de wettelijke regels namelijk toe om een product Zwitsers te noemen, zelfs als niet alle grondstoffen uit Zwitserland afkomstig zijn en er slechts een aantal verwerkingsprocessen in Zwitserland hebben plaatsgevonden. De duidelijke regels van ‘Suisse Garantie’ en het toch al goede imago van de Zwitserse landbouw moeten de consument wijzen op producten van Zwitserse herkomst.Op het moment is ‘Suisse Garantie’ alleen nog voor groente en fruit beschikbaar, maar tegen het einde van het jaar zullen onder meer melk(producten), vlees(producten), aardappelen en eieren het herkomstzegel kunnen krijgen. Het keurmerk wordt door de twee marktleidende retailers, Coop en Migros, ondersteund. Migros zal in de aanloopfase alleen groente en fruit met het keurmerk verkopen, terwijl Coop een uitgebreid assortiment van ‘Suisse Garantie’-producten zal gaan aanbieden.

13

Agro-industrie

België: koekjesproducent Lotus Bakeries zet hogere winst neer De koekjesproducent Lotus Bakeries heeft de eerste helft van 2004 afgesloten met een nettowinst van ¤ 1,66 mln., tegen ¤ 60.000 het jaar daarvoor. Het betere resultaat is het gevolg van een hogere efficiëntie in de fabrieken en het stijgende omzetaandeel van het merk Lotus, dat hogere marges oplevert. Voor heel 2004 hoopt Lotus Bakeries de resultaten van vorig jaar te overtreffen. Lotus zag de omzet met 1,7% stijgen tot ¤ 75,24 mln. De omzet is negatief beïnvloed door het stopzetten van de productie en de verkoop van de lange vingers en de verkoop van de participatie in de joint venture in Tsjechië. Ook de waardedaling van de dollar drukte de omzet. Dat de omzet desondanks toch hoger uitviel, komt volledig voor rekening van het Lotus-merk. "De omzet van het Lotus-merk steeg met 5 tot 10%", zegt secretaris-generaal Standaert. De bedrijfswinst steeg met 146% tot ¤ 3,37 mln. De hogere bedrijfswinst is ook te danken aan het Lotus-merk, dat hogere marges oplevert. "Daarnaast werden efficiëntieverbeteringen in de productie geboekt", aldus Standaert. Lotus zegt dat de herstructurering van de productie in Nederland volgens plan is verlopen. Lotus Bakeries sloot in Nederland de fabriek in Amsterdam en bundelde de productie in Enkhuizen. Daar worden drie typisch Nederlandse producten vervaardigd: glacés, mergpijpjes en jodenkoeken. Lotus nam in 2003 een provisie voor de sluiting, het sociaal plan en de verhuizing. Door de verhuizing lag de productie in Enkhuizen in de eerste helft iets lager dan vorig jaar. De wafelfabriek van Courcelles boekte in de eerste helft van het jaar nog een verlies, vanwege de afbouw van onrendabele volumes voor private label-producten. In plaats daarvan worden nu Lotus-producten gemaakt. In de tweede helft van het jaar zal de fabriek het verlies uit de eerste zes maanden nog niet kunnen goedmaken, zodat ze 2004 zal afsluiten met een operationeel verlies. Lotus verwacht dat de omzet en de resultaten in de tweede helft van het jaar weer zullen stijgen, ondanks de sterke resultaten die het bedrijf vorig jaar behaalde in de tweede helft van 2003. Lotus Bakeries geeft ook al een vooruitblik op de impact van de toepassing van de nieuwe boekhoudkundige IFRS-normen. Volgens de berekeningen van Lotus zou door de omschakeling het eigen vermogen stijgen naar ¤ 36,5 mln. Berekend volgens IFRS had het nettoresultaat in de eerste helft van het jaar ¤ 1,25 mln. hoger gelegen.

België: Colruyt groeit het snelst In 2006 zal Colruyt de grootste retailer van België zijn en Carrefour van de koppositie stoten. Dat blijkt uit een rapport van het onderzoeksbureau Marketing Map. Bovendien blijkt uit het rapport dat Colruyt en de zelfstandige winkels van Delhaize in 2002 met 10% zijn gegroeid, wat twee keer zo snel is dan de markt.

België: Ter Beke trekt winst op De pasta- en vleeswarengroep Ter Beke heeft in de eerste helft van dit jaar de nettowinst met 22,7% verhoogd tot ¤ 2,345 mln. De omzet steeg met 12,9%. Ter Beke voorspelt voor het hele jaar een gelijksoortige winstgroei. In december zal het aandelenkapitaal fors stijgen. Gedelegeerd bestuurder De Bruyckere gaat voor het

14

hele jaar uit van een winstgroei van 20%. Vorig jaar steeg de winst al met 19%. Ter Beke (1.100 medewerkers) zegt dat, naast de pastadivisie, ook de vleeswaren vooruitgang boekten. De sterkste groei was echter in het pastasegment, waar de verkoop van Come a Casa flink is gestegen vanwege forse investeringen in naamsbekendheid. Door het aanbod verder te differentiëren (met onder meer mediterrane soepen onder de naam Zuppa Fresca) wil Ter Beke de groei op dreef houden. De groepsomzet steeg met 12% tot ¤ 106,5 mln., terwijl de bedrijfswinst met 19% steeg tot ¤ 5,36 mln. De courante netto-cashflow steeg met 4,1% tot ¤ 7,5 mln., terwijl de operationele cashflow (ebitda) op net geen ¤ 10 mln. uitkwam tegenover ¤ 9,5 mln. over dezelfde periode vorig jaar. Ter Beke investeert dit jaar ¤ 15 mln. in de modernisering van de infrastructuur (nieuw distributieplatform, ontwikkelingscentrum voor koelverse gerechten), maar bestudeert ook overnames in Spanje, die de groep een vaste voet in de detailhandel moeten geven. Binnen enkele maanden wordt de ‘dioxinelening’ van Ter Beke uit 1999 (¤ 25,4 mln.) omgezet in aandelen. Die lening (6% rente) is destijds opgenomen door partijen als Mercator, Lessius, Bois Sauvage en het management van Ter Beke en De Bruyckere. De beurskoers in december bepaalt het aantal aandelen dat ze krijgen. Bovendien krijgen ze 15% korting op die koers. Dat betekent dat het aandelenkapitaal bij de huidige koers met circa 530.000 stuks zou toenemen, ofwel bijna 60%.

België: winst Rosier 28,3% hoger De meststoffenproducent Rosier boekte in de eerste helft van 2004 een nettowinst van ¤ 2,32 mln., een stijging van 28,3% tegenover de ¤ 1,81 mln. in de eerste helft van 2003. Het bedrijfsresultaat steeg met 7,4% tot ¤ 2,95 mln. Rosier verwacht voor 2004 een lichte stijging van het bedrijfsresultaat tegenover dat van 2003, dat ¤ 3,3 mln. bedroeg. De verkochte volumes stegen in de eerste helft van 2004 met 5%. Daarbovenop kwam nog een prijsstijging van sommige producten. In het resultaat van het eerste halfjaar is een meerwaarde opgenomen van ¤ 0,42 mln. op de verkoop van de participatie in SCAM (Société Coöperative Agricole de la Meuse) aan de Waalse investeringsmaatschappij EIMP. De sterke stijging van de energieprijs en de scheepsvrachtkosten, samen met een sterke vraag uit landen als Brazilië, China en India, jaagt de prijs van de belangrijkste grondstoffen sterk op. De meerderheid van de aandelen van Rosier is in handen van Atofina, de chemiepoot van de Franse petroleummaatschappij Total.

België: InBev zet behoorlijke resultaten neer Brouwer InBev heeft zijn nettowinst in de eerste helft van het jaar met circa 19% verhoogd van ¤ 171 mln. tot ¤ 205 mln. Dat is te danken aan de goede prestatie van de Russische markt en de Verenigde Staten. West-Europa presteerde relatief zwak. InBev heeft onlangs, voor het laatst, zijn resultaten voorgesteld zonder impact van de fusie met het Braziliaanse Ambev. Daaruit blijkt dat het oude Interbrew het volume heeft verhoogd van 45 miljoen. hl tot 54,7 miljoen. Daarvan was 5,5% interne groei. "In lijn met onze langetermijndoelstelling van 4 tot 5% groei" aldus topman John Brock. Van dat volume was 7,5 miljoen hl afkomstig van Stella Artois en 4,5 miljoen van Beck's. Stella ging er in de eerste helft van 2004 met 6,2% op vooruit en Beck's met 14,6%. Beck’s scoorde zeer sterk op de Duitse thuismarkt, onder meer door de introductie van een nieuwe variant (Beck's Golden). Stella, dat het VK en België als belangrijkste markt heeft, ging in Groot-Brittannië slechts met 4,4% vooruit "als gevolg van de prijsstijgingen". De omzet steeg veel minder sterk dan het volume, door overnames in goedkope bierlanden als China. InBev nam bedrijven over als Apatin (Servië), de Lion Group en KK Group (China), en verhoogde zijn belang in Oriental Brewery (Zuid-Korea). De omzet kwam uit op ¤ 3,5 mld. (+ 8%). Het bedrijfsresultaat steeg zonder overnames met 11,2%, en met overnames met 5% tot ¤ 317 mln. In Azië, waar InBev in China en Zuid-Korea de nummer twee is,

15

halveerde de bedrijfswinst van ¤ 33 mln. naar ¤ 17 mln. Dit zou het gevolg zijn van problemen in Zuid-Korea. De brouwer zou er onvoldoende hebben ingespeeld op de vraag naar bier in petflessen. De situatie zou nu gestabiliseerd zijn. De operationele cashflow steeg met 10% tot ¤ 685 mln., waarvan 8,5% interne groei. Die interne groei was vooral afkomstig van Centraal- en Oost-Europa (+ 28,2%), ondanks een daling van de marges in de regio. Ook Amerika, waar het Canadese Labatt vorig voorjaar een staking te slikken kreeg, deed het goed (+ 15%). InBev heeft onlangs de sluiting van drie productievestigingen aangekondigd, met een totale capaciteit van 2,9 miljoen hl. Het gaat om de al aangekondigde sluiting van de brouwerij in Belfast, met daarnaast sluitingen in Manchester (zie boven) en British Columbia (Canada). Dat past in de stroomlijning van de 75 oude Interbrew brouwerijen. Brock voorspelt voor het hele jaar een hogere omzet en winst, ondanks de goede zomer van 2003. Daarmee is InBev optimistischer dan bijvoorbeeld Heineken.

België: brouwerijsector leeft op De algemene trends van de resultaten van 2003, die betrekking hebben op 115 brouwerijen, wijzen op een stabilisatie van het verbruik, een dynamische export en een stijgende import. Na de moeilijke jaren '90 heeft de brouwerijsector dus weer een evenwicht gevonden, zegt de Unie van de Belgische Brouwers. De export steeg met 3,04% ten opzichte van 2002. Meer dan 6,7 miljoen hl. Belgisch bier werd buiten de Belgische grenzen verkocht, 199.000 hl. meer dan in 2002. In totaal is 43,05% van de productie bestemd voor het buitenland, waarvan 92% voor de landen van de Europese Unie. Opmerkelijk is dat België 38,4% meer bier heeft uitgevoerd naar de Verenigde Staten, wat België op de zevende plaats brengt in het internationale klassement van landen die bier uitvoeren naar de VS. Ook de import is gestegen ten opzichte van vorig jaar, er werd 270.000 hl. meer buitenlands bier ingevoerd. Voor het eerst overschrijden de geïmporteerde bieren de grens van 10%. Er wordt meer thuis gedronken en minder in de horeca. Het bierverbruik in België blijft wel stabiel, met 96 liter per inwoner: pils, geuze en fruitbieren, die minder alcohol bevatten, doen het uitstekkend. De omzet van de brouwerijen nam met 6,4% toe, de omzet van de mouterijen steeg met 7,6%. De directe en indirecte tewerkstelling is stabiel en wordt geschat op 76.034 personen, bijna 2% van de totale tewerkstelling in België. Volgens het Federaal Planbureau is de brouwerijsector direct en indirect verantwoordelijk voor 2,11% van het BNP.

België: wijnverbruik Delhaize probeert het met een vernieuwde wijnkaart, GB-Carrefour zet een prijzenoorlog in en Colruyt slaat later deze maand terug met voordelige aanbiedingen. September is een cruciale wijnmaand voor de Belgische supermarkten, zeker nu de verkoopcijfers in het eerste semester gedaald zijn. Het is een traditie geworden. Na de terugkeer naar school en voor de eindejaarshausse proberen de supermarkten klanten te lokken met hun wijnassortiment. Supermarkten zijn het voornaamste distributiekanaal voor wijn in België. Meer dan de helft van de 24 liter wijn die een gemiddelde Belg per jaar drinkt, is gekocht in een supermarkt. De resterende liters worden geleverd door de horeca (35%) en de gespecialiseerde handelaars. Delhaize verkocht vorig jaar 43 miljoen flessen wijn, goed voor 23,9% van de Belgische supermarktwijn. Tegen een gemiddelde prijs per fles van minstens ¤ 4 levert dat een omzet van ¤ 172 mln. op. Delhaize verkoopt 1.200 verschillende merken en probeert zich te positioneren als belangrijke aanbieder van wijnen uit de Nieuwe Wereld. Tijdens de wijnbeurs die GB-Carrefour vanaf midden september in zijn winkels organiseert, kunnen klanten kennismaken met wijnen uit Californië, Argentinië en Zuid-Afrika. Colruyt beschikt over een wijnassortiment van 1.400 referenties en profileert zich op de Franse châteaux.

16

Verenigd Koninkrijk: sluiting Boddington-brouwerij De Strangeways brouwerij in Manchester, in eigendom van Interbrew en brouwer van onder meer het beroemde biermerk Boddingtons Bitter, zal in 2005 - na 226 jaar - zijn poorten sluiten. Interbrew verplaatst de productie van bier in flessen en blikken van dit merk naar Zuid-Wales en Glasgow. Getracht wordt nog om een lokale brouwerij in Manchester over te halen een lokaal biermerk in vaten te blijven produceren. De sluiting kost 55 mensen hun baan. De vakbonden hebben aangekondigd de sluiting niet over hun kant te laten gaan. Twee jaar geleden heeft Interbrew eenzelfde plan onder flinke druk van vakbonden en publiek moeten intrekken. De Interbrew-bazen werden van “verraad” beschuldigd, omdat volgens de bonden de verkopen van de producten van de brouwerij omhoog gingen. Een campagne voor het bier, onder de naam ‘Cream of Manchester’ tijdens de Commonwealth Games in 2002, zette als het ware Manchester als centrum van het noorden van Engeland op de kaart. Interbrew verplaatst eveneens de productie van haar Bass-bier, dat al vanaf 1777 in Burton-on-Trent wordt gebrouwen. Het contract met het Amerikaanse Coors, dat het bier in licentie brouwt, eindigt. Het bier zal een kilometer verderop door een andere brouwer worden gemaakt.

Verenigd Koninkrijk: winstwaarschuwing Compass Het enorme ‘food-service’-bedrijf Compass, met wereldwijd 415.000 medewerkers, is een winstwaarschuwing van £ 30 mln. (¤ 45 mln.) duur komen te staan: de aandelenkoersen zakten onmiddellijk met 25%. Het bedrijf, dat een operationele winst van ruim £ 800 mln. (¤ 1,2 mld.) voor 2004 verwacht, moest gisteren erkennen dat een aantal problemen in zijn belangrijkste markt (het VK) zal leiden tot een lagere winst. Compass is een cateraar, die wereldwijd maaltijden verzorgt voor industrie en handel (37% van de omzet), scholen (13%), gezondheidszorg (12%) en defensie en ‘offshore’ (8%). Daarnaast wordt 22% van de omzet behaald door middel van concessies en nog eens 8% door verkopen vanuit verkoopautomaten. Het grootste probleem zit in de distributie in het VK. Daarnaast heeft het bedrijf problemen met een aantal schoolorganisaties over schoolmaaltijden; uit de hand gelopen kosten van de bouw en inrichting van bedrijfsrestaurants in bedrijven en ‘gewoon’ slechte resultaten van activiteiten in met name Nederland en Frankrijk.

Verenigd Koninkrijk: niet langer in de rij voor de kassa Rijen voor supermarktkassa’s lijken tot het verleden te gaan behoren, althans in het VK. Op basis van technologie uit de luchtvaartsector voor het scannen van bagage en personen wordt momenteel in de Verenigde Staten geëxperimenteerd met een poortje, dat in staat is de inhoud van een winkelwagentje te scannen en op de kassabon te zetten. De Prada-winkel in New York is al proeftuin en ook Wal-Mart, de grootste supermarktketen ter wereld en moederbedrijf van de tweede Britse supermarktketen Asda, is bezig een dergelijk systeem te testen. Naast het poortje is het ook noodzakelijk, dat elk product dat de poort passeert een chip met informatie bevat. In de afgelopen twee jaar zijn zeer goedkope chips voor dit soort doeleinden op de markt gekomen, waardoor inzet van deze techniek aantrekkelijk wordt voor supermarkten. Voordeel voor de supermarkt is, dat deze techniek in combinatie met het technisch inmiddels ook mogelijke automatisch afrekenen van de boodschappen via de creditcard, veel informatie over het gedrag van klanten oplevert. Chips in de verpakkingen van producten geven ook nieuwe mogelijkheden voor geautomatiseerd voorraadbeheer. Analisten van de supermarktsector verwachten de eerste experimenten in het VK binnen één jaar en grootschalige introductie van de techniek binnen vijf tot tien jaar. Waar de analisten in hun enthousiasme niet over reppen, zijn de mogelijke milieugevolgen van het weggooien van verpakkingen met dergelijke chips.

17

Bulgarije: biologisch fruit Het Bulgaarse bedrijf Ecovita, waarvan de Italiaanse voedselproducent Rigoni di Asiago eigenaar is, heeft 4,5 miljoen Bulgaarse Lev (2,3 miljoen euro) geïnvesteerd in de bouw van een biologisch vruchtenbedrijf in Pazardjik. Ecovita heeft voor deze investering ook financiële steun middels SAPARD van de Europese Unie ontvangen. Het nieuwe op biologische productie gestoelde bedrijf heeft de capaciteit om jaarlijks 2.000 ton frambozen, blauwe bessen, aardbeien en zwarte bessen te verwerken. Gedurende het hoogseizoen zullen 120 mensen werkzaam zijn bij het bedrijf, dat momenteel beschikt over 40 hectare aardbeien. Verder staat voor 2006 de productie van vruchtenjams gepland. De unit voor de productie van jams heeft een capaciteit van 200.000 glazen potjes (330 gram) per dag. De jams zijn in eerste instantie bestemd voor de lokale markt, maar later is Ecovita ook van plan bevroren vruchten en vruchtenjams te exporteren.

18

Akker- en tuinbouw

Denemarken: graanoogst 2004 Het is de laatste tijd droog weer en daardoor konden de laatste akkers geoogst worden. Uit de eerste prognoses blijkt, dat de opbrengst in oostelijk Denemarken lager en in westelijk Denemarken hoger dan het gemiddelde is. Al met al zal de oogst, met een totaal van 9,3 miljoen ton, redelijk genoemd kunnen worden. Dat is iets meer dan het gemiddelde van de afgelopen zes jaar.

Spanje: stijgend areaal tuinbouw De regering van het gewest Castilla y León wil het areaal voedingstuinbouw vergroten van 12.000 naar 15.000 ha. Daarvoor wordt een bedrag van ¤ 25 mln. beschikbaar gesteld. De belangrijkste producten in het gewest zijn wortel, prei, kool, andijvie, knoflook en peper.

Verenigd Koninkrijk: geen beslissing over akkerbouwsteun Het ministerie van Milieu, Voedsel en Plattelandszaken (DEFRA) heeft nog geen besluit genomen over het eventueel vooruitbetalen van akkerbouwinkomenssteun, om akkerbouwers enige financiële lucht te verschaffen in deze tijden van moeilijkheden met de graanoogst. Na een overleg tussen ambtenaren van het ministerie en vertegenwoordigers van de National Farmers' Union (NFU) is besloten de zaak nog eens veertien dagen goed in ogenschouw te nemen en dan de balans op te maken. De eerste twee weken van september was het weer in het VK overigens vrij redelijk en soms goed. Voorman Paul Ibbott van de NFU-akkerbouwsector zei deze twee weken te willen gebruiken om zo accuraat mogelijke schattingen te maken van de geleden verliezen en deze cijfers voor te leggen aan het ministerie. De verliezen van de akkerbouwers zijn te rangschikken in de volgende categorieën: compleet verlies van oogsten; hogere variabele kosten door duurdere brandstof, hogere kosten voor het drogen van het graan, hogere kosten voor het machinegebruik (vastzitten van machines en meer reparaties) en hogere loonkosten als gevolg van overwerk; lagere waarde van de oogsten; verlies aan verkoopmogelijkheden van stro en vervolgschade voor de oogst van 2005. Aan de andere kant kunnen hogere opbrengsten per hectare worden bijgeschreven. Consultants en de National Association of Agricultural Contractors kijken intussen belangstellend uit naar de reacties van de akkerbouwers op dit slechte oogstjaar en de gevolgen daarvan voor hun financiële positie in relatie tot de implementatie per 1 januari 2005 van de hervorming van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid.

China: Wereldexpo Land- en Tuinbouw De hoofdstad Shenyang van de provincie Liaoning in het noordoosten van China gaat de Wereldexpo Land- en Tuinbouw van 2006 (van 1 mei tot 31 december) organiseren. De goedkeuring is gegeven door de internationale associatie van landen tuinbouwproducenten tijdens de 56ste bijeenkomst in België. De president van IAHP is de Nederlander Doeke Faber. De toekenning is feestelijk gevierd in de botanische tuinen van Shenyang, waar ruim 2000 soorten planten bloeien op één vierkante kilometer. Shenyang wil de tuin uitbreiden tot een wetenschappelijke bomentuin van bijna vijf vierkante kilometer.

19

De bouw van de grote expositiehal, die 200 miljoen yuan (US$ 24 mln.) zal kosten, begint in april 2006. De landbouwafdeling van de Nederlandse ambassade in Peking en NBSO Shenyang zullen hierbij betrokken zijn. Voor nadere vragen is het bureau LNV beschikbaar, tel: +86 10 65324464, [email protected] of NBSO Shenyang (Fulco Marijn Wijdooge) tel: +86 24 23341067, [email protected]

20

Veehouderij en zuivel

Denemarken: Nederlandse melkveehouders Nederlandse melkveehouders die naar Denemarken emigreren, kopen geen kleine bedrijfjes. Gemiddeld heeft de Deense melkveehouder een melkquotum van 675.000 kg, maar het gemiddelde voor de Nederlandse melkveehouders in Denemarken ligt, volgens de Deense zuivelvereniging, dicht bij de 1 miljoen kg. Maar 900 van de 6.600 melkveehouders in Denemarken hebben een melkquotum van 1 miljoen kg of meer. De Nederlandse boeren leveren ongeveer 8% van alle melk in Denemarken. Volgens het melkcomité van de zuivelvereniging zouden er nu bijna 350 Nederlandse melkveehouders in Denemarken zijn. Na jaren van relatieve rust zou de Nederlandse kooplust nu weer op gang zijn gekomen. Als er per jaar zo'n 30 - 35 melkveehouderijen worden verkocht, dan kopen Nederlanders daar twintig van. Een goede boerderij zou al gauw vijf Nederlandse geïnteresseerden aantrekken, aldus makelaar Tovgaard van de keten Nybolig.

Finland/Estland: expansie vleesconcern naar de Baltische staten Ongeveer de helft van de omzet in de vleesconcerns Atria en HK Ruokatalo komt al uit het buitenland. Kleinere bedrijven zouden ook wel willen uitbreiden buiten Finland, maar hebben daar niet voldoende kapitaal voor. Alleen Saarionoinen heeft een afdeling in Estland, met een omzet van ongeveer ¤ 5 mln. HK heeft vleesverwerkende bedrijven in Estland en Letland en door aandelen in het Poolse bedrijf Sokolow is de centraal-Europese markt nu ook ontsloten. Atria, dat voorheen vooral aandacht had voor de Zweedse markt, is ook in de Baltische staten begonnen. De producten van Atria worden aan alle supermarktketens aangeboden.

Ierland: vreugde over hervatting rundvleesexport Rusland De Ierse rundvleesexporteurs zijn bijzonder gelukkig met de doorbraak in de onderhandelingen tussen de Europese Unie en Rusland, waarmee het Russische importverbod op onder meer rundvlees vanuit de EU van de baan is. Rusland is de grootste niet-EU-markt voor Iers rundvlees. In 2003 werd 75.000 ton uitgevoerd naar Rusland en ook in dit jaar liep de export van rundvlees naar Rusland bijzonder goed.

Spanje: stijging melkprijs door strengere controle Spanje heeft een melkquotum van 6,1 miljoen ton en kent een binnenlandse consumptie van meer dan 7 miljoen ton. Het tekort werd voorheen aangevuld door invoer en aankoop van illegaal boven het quotum geproduceerde melk. Op het laatste wordt nu echter streng gecontroleerd en dat lijkt effect te hebben. De zuivelfabrieken durven geen illegale melk meer te kopen en proberen met aantrekkelijke prijzen quota van de concurrenten af te pakken. Daardoor is de melkprijs gestegen van 30 naar 35 eurocent/liter.

Spanje: vervuiling In het gewest Castilla y León heeft een studie naar de vervuiling van oppervlaktewateren uitgewezen dat in 55 van de 221 gemeentes van de provincie Segóvia sprake is van een te hoog nitraatgehalte. Hier en daar werd meer dan 50 milligram

21

per liter gemeten. De gewestelijke regering overweegt een verbod in te stellen op uitbreiding van het aantal varkenshouderijen.

Verenigd Koninkrijk: onrust over kalver-I&R De National Farmers’ Union, Country Land and Business Association en de conservatieve oppositie zijn woedend over de wijze van implementatie in het Verenigd Koninkrijk van regels omtrent de registratie van de geboorte van kalveren bij de British Cattle Movement Service. Binnen 27 dagen na geboorte moet een kalf bij deze I&R-dienst worden aangemeld. Wanneer dat om wat voor reden niet gebeurt, mag het dier de boerderij waar het is geboren niet meer verlaten en kan het dus niet in de voedselketen worden gebracht. Deze regel geldt zelfs, wanneer te late registratie aantoonbaar de schuld van het postbedrijf (de Royal Mail) is. Gezien het zeer matige ‘track-record’ van de Royal Mail in het bezorgen, laat staan tijdig bezorgen, van post is dit geen uitzonderlijke situatie. Volgens de officiële cijfers worden er op deze manier 1.000 tot 2.000 kalveren per maand afgewezen, maar volgens boerenorganisaties ligt dat getal eerder bij de 3.000 kalveren per maand. Deels worden zij geslacht om vervoederd te worden aan dierentuindieren of de honden voor de vossenjacht, terwijl de vrouwelijke dieren nog gebruikt kunnen worden voor het zorgen voor aanwas van de veestapel. Volgens de protesterende organisaties en de nieuwe conservatieve schaduw-minister voor deregulering, John Redwood, gaat het hier om ‘goldplating’ van EU-regelgeving (het strenger maken van de regels dan vereist door de Europese Unie). Zij wijzen op de praktijk in andere lidstaten, waar bijvoorbeeld te late registratie wordt beboet met een boete van £ 3 (¤ 4,5) zoals in Duitsland; of er geen sancties zijn voor te late registratie zoals in Denemarken en Ierland, of een registratietermijn van zes maanden zoals in Spanje. Zij eisen van minister Beckett van Milieu, Voedsel en Plattelandszaken een meer flexibele implementatie van deze regels.

Verenigd Koninkrijk: supermarkten grote verdieners melkprijzen Supermarkten hebben in de afgelopen jaren een flinke slag geslagen in de verkoop van melk en zuivelproducten. Hun marges zijn gestegen met 8 tot 10 pence (12 tot 15 eurocent), terwijl in dezelfde tijd de prijzen die aan boeren werden betaald zijn gedaald met 6 pence (9 eurocent) per liter. Een en ander blijkt uit een rapport van de Milk Development Council. In dezelfde tijd zijn de marges van de verwerkers, dankzij intensieve concurrentie, ongeveer gelijk gebleven met een groei van slechts 1,5 pence (2,25 eurocent) per liter. De voorzitter van de NFU-melkveehouderijsector, Gwyn Jones, heeft dan ook een waarschuwend geluid doen uitgaan, dat elke zuivelprijsdaling de komende maanden een desastreus effect zal hebben op de structuur van de zuivelsector en daarmee op de plattelandseconomie in het algemeen. Hij deed deze uitspraak ook in het licht van de komende implementatie van de afspraken op zuivelgebied, die gemaakt zijn tijdens de Mid Term Review van het Gemeenschappelijke Landbouwbeleid. De gemiddelde prijzen per liter melk af boerderij stegen van 17,04 pence per liter (ruim 25,5 eurocent) in 2002 naar 18,03 pence (ruim 27 eurocent) in 2003 en de laatste prijsstijging was met name te danken aan de intensieve acties van de groep Farmers for Action van David Handley. Overigens zit hiermee het VK volgens het rapport nog steeds op de laagste sport van de ladder binnen de EU als het gaat om af boerderijprijzen voor melk. De waarschuwing van de NFU-voorman komt ook in het licht van het omvangrijke herzieningsoperatie van zuivelcontracten tussen supermarkten en zuivelverwerkers. Als gevolg van deze herziene contracten heeft een zuivelverwerker Arla Foods al aangekondigd zijn melkprijs voor de boeren met 0,4 pence per liter te willen gaan verlagen. Hoewel andere betrokken zuivelverwerkers hebben aangegeven hun prijzen per 1 oktober 2004 niet te zullen veranderen, is de NFU wantrouwend, dat er bij de afsluiting van de nieuwe contracten prijsafspraken voor de toekomst zijn gemaakt die ooit zullen worden doorberekend naar de boeren. Het rapport laat al met al zien, dat er in de hele aanbodketen nog veel toegevoegde waarde zit, die boeren nog steeds niet hebben kunnen aanboren. Overigens zal, zoals het er nu naar uitziet, volgende

22

week een nieuwe organisatie tot stand komen, waarin de gehele aanbodketen van de zuivelsector zal zijn vertegenwoordigd. De organisatie zal Dairy UK heten en mogelijk zal Sir Donald Curry, de zwaargewicht-adviseur van minister Beckett ten aanzien van duurzame landbouw, als al of niet tijdelijk onafhankelijk voorzitter worden geïnstalleerd. In het twaalfkoppige bestuur zullen de producenten door middel van de voorzitter van de NFU-melkveehouderijsector Gwyn Jones en Wesley Abbey, vice-voorzitter van Arla Foods Milk Partnership, zijn vertegenwoordigd. Andere bestuurders zijn afkomstig van zuivelverwerkende bedrijven en coöperaties. Dairy UK is een nieuwe poging om de hopeloos verdeelde Britse zuivelsector tot meer samenwerking te bewegen.

China: hernieuwde kennismaking Campina met China Onlangs is de Raad van Commissarissen en de hoofddirectie van Campina BV op bezoek geweest in China. De Aziatische markt is voor Campina niet geheel nieuw, in het verleden heeft men al activiteiten in China gehad en recentelijk is het belang in Thailand uitgebreid. China blijft echter als potentiële markt trekken. Doel van de reis was om een beter beeld te krijgen van hoe de zuivelsector in China zich de afgelopen jaren heeft ontwikkeld en welke kansen er nu liggen. Op zondag 5 september ontving de Nederlandse Ambassade in Peking de twintig man sterke delegatie. In een presentatie werd de delegatie voorafgaand aan de reis door China door de ambassade en de handelsraad geïnformeerd over de politieke en economische ontwikkelingen. De landbouwafdeling van de ambassade presenteerde de explosieve ontwikkelingen op het gebied van zuivel in China in de afgelopen twintig jaar en de komende vijf jaar. China is in de afgelopen twintig jaar van een productie van 1 miljard naar momenteel 12 miljard kg melk gegroeid. Een prestatie die respect afdwingt. Zeker als de Chinezen de gestelde ambitie in 2010, 40 miljard kg, weten te realiseren. De vraag komt dan al snel boven of China een wereldspeler in de zuivel wordt. De verwachting is dat de komende jaren de productie grotendeels afgezet zal worden op de sterk groeiende binnenlandse markt. Momenteel is er een prijzenoorlog gaande tussen de tien grootste Chinese zuivelproducenten om de gunsten van de steeds kritischer wordende stedelijke consument zeker te stellen. De drie grootste concerns hebben daarmee een marktaandeel van 50% behaald. De totale melkproductie wordt met name verwerkt tot gepasteuriseerde en UHTmelk. Slechts een klein deel wordt verwerkt tot yoghurt en andere consumentenproducten (zoals kaas en babyvoeding). De Chinese zuivelmarkt blijft door de sneller stijgende consumentenvraag naar zuivelproducten een interessante importmarkt. De concurrentie is echter groot en het zijn ook met name de Australiërs en NieuwZeelanders die 80-90% van deze markt in handen hebben. De additievenmarkt is en blijft interessant voor de Nederlandse zuivelsector, evenals de markt voor melkpoeder, lactose en weipoeder. Een nichemarkt in China die de komende jaren sterk in de belangstelling staat is kaas, al zal deze markt maar zeer langzaam groeien. Chinezen zijn van nature geen kaaseters.

23

Visserij en aquacultuur

Portugal: vissers ontevreden over nieuwe ministerie De Portugese vissers en visserijorganisaties zijn ontevreden over het feit, dat er in de nieuwe regering geen staatssecretaris voor Visserij meer is. Volgens hen wijst dit erop dat de regering de visserij van weinig betekenis acht en dat men dus weinig steun meer kan verwachten, noch voor herstructurering, noch voor bevordering van de visserij in derde landen.

Spanje: flinke steun voor de visserij Het Spaanse ministerie heeft de financiële steun voor onder meer herstructurering van de vloot verdeeld onder de tien aan de kust gelegen autonome gewesten. De totale bedragen vallen in drie categorieën uiteen: I De bedragen uit de IFOP-reserve 2000-2006. II De subsidie (vergoeding) die wordt betaald, omdat niet in Marokko gevist kan worden. III Subsidies van de nationale overheid (Madrid). In euro’s: Andalucía Asturia Canarische eilanden Castilla y León Valencia Extremadura Galicia Murcia Baskenland Cantabria

Cat. I 13.179.689 5.824.219 7.010.278 1.069.364 4.898.969 356.455 31.962.116 1.334.421 0 689.503

Cat. II 9.067.813 1.943.103 4.823.171 735.738 3.370.560 245.246 21.990.390 918.100 0 0

Cat. III 8.416.752 1.803.590 4.476.871 682.913 3.128.557 227.638 20.411.499 652.182 4.000 0

Spanje: aquacultuur in Galicia Het ministerie van Landbouw heeft voor het jaar 2004 een bedrag van ¤ 3 mln. vastgelegd voor investering in aquacultuurprojecten in het gewest Galicia.

Spanje: Angolese wateren Nadat op 2 augustus bleek dat het EU-visserijakkoord met Angola nog niet kon worden verlengd, beloofde de minister schadevergoeding te betalen aan de vissers die daar gewoonlijk vissen. Het gaat om 22 schepen met in totaal 160 bemanningsleden. Elk schip krijgt gedurende drie tot maximaal zes maanden een vergoeding van ¤ 1.000 per maand.

24

Voedings- en kwaliteitsaangelegenheden

Denemarken: gezonde voeding Op de begroting voor 2005 is DKK 500 mln. (¤ 66,5 mln.) uitgetrokken voor het bevorderen van een gezondere leefwijze voor zowel kinderen als volwassenen. Voorlichting en onderzoek zijn natuurlijk ingrediënten van deze promotie van gezonde gewoonten, maar ook een lagere BTW op gezonde levensmiddelen zou ter sprake kunnen komen. Voeding is een zeer actueel onderwerp in Denemarken, vooral met het oog op de toenemende vetzucht onder de bevolking. Het krijgt bijzonder veel aandacht in de media.

Italië: nieuwe wet voor ‘biologisch’ De jaarlijkse beurs SANA is van 9 tot 12 september in Bologna gehouden. De beurs heeft het etiket ‘natuurlijk’, wat zich uit op de terreinen voeding, gezondheid en milieu. Van de bijna 2000 inzenders waren er dit jaar ruim 500 buitenlanders, ongeveer een kwart meer dan vorig jaar. Tijdens de beurs heeft landbouwminister Alemanno een nieuwe wet voor de biologische sector aangekondigd, die binnen twee maanden zou moeten worden goedgekeurd. Zonder in details te treden volgen hier enkele punten uit de wet: reorganisatie van het controlesysteem, instelling van zogenaamde ‘biologische districten’ en het ontwikkelen van een logo voor Italiaanse biologische producten. Dit logo zou naast het Europese logo op de producten moeten komen te staan om de ‘eigen’ producten herkenbaar te maken, geheel in lijn met de algemenere trend van het ‘made in Italy’.

Spanje: betere opsporing van fraude bij levensmiddelen In de afgelopen jaren is vaak vermoed dat het etiket op levensmiddelen waarin vis was verwerkt de lading niet dekte. De hoge raad van wetenschappelijk onderzoek heeft nu een nieuwe analyse ontworpen, waarmee precies kan worden nagegaan welke vis in het (verwerkte) product is gebruikt. De analyse, gebaseerd op DNA, kan ook nagaan in welke hoeveelheden verschillende visproducten aanwezig zijn. Met de nieuwe analyse werd al snel ontdekt dat de op het etiket vermelde dure vis vaak blijkt te zijn vervangen door een goedkopere vissoort.

Verenigd Koninkrijk: vrijwillig rookverbod in pubs Van de 55.000 pubs zullen er 22.000 in 2009 grotendeels (80%) rookvrij zijn. Die belofte hebben vijf ondernemingen, die pubs exploiteren, gedaan. Het roken aan de bar zal in deze pubs aan het einde van volgend jaar worden verboden. Tegelijkertijd zal minimaal 50% van de ruimte die is bestemd om te eten rookvrij worden gemaakt. De ondernemingen zijn Enterprise Inns, Mitchells and Butlers, Punch, Spirit Group en Scottish and Newcastle Pub Enterprises. Deze ondernemingen, die de exploitatie van pubs als hoofdactiviteit hebben, zijn ontstaan na de deregulering van de Britse biermarkt. In dat proces werden de gouden koorden tussen de productie en de afzet van bier doorgesneden. Deze stap wordt gezien als een poging om een wettelijke maatregel te voorkomen, die het roken in Britse pubs geheel en al zal verbieden. Met een slinks oog is daarbij vooral naar Ierland gekeken, waar sinds 29 maart een absoluut rookverbod in “pubs” geldt. Maatregelen van de regering worden verwacht in een witboek over volksgezondheidsbeleid, dat binnen

25

enkele maanden verschijnt. De pub-ondernemingen denken de minister van Volksgezondheid, John Reid, aan hun kant te hebben. Die heeft zich zich immers in een al dan niet onbewaakt ogenblik laten ontvallen dat “roken een van de laatste geneugten van de armen was” en dat pogingen tot controle van rookgedrag “een obsessie van de opgeleide middenklasse” was. Andere leden van het kabinet hebben er echter geen geheim van gemaakt, dat de regering overweegt de lokale autoriteiten de bevoegdheid te geven roken op de werkplek te verbieden en dat zou tevens een rookverbod in pubs kunnen gaan betekenen. De Schotse premier Jack McConnell heeft al aangekondigd een dergelijk rookverbod in Schotland “praktisch en wenselijk” te vinden. Volgens het blad van de organisatie van pubexploitanten had in 2003 46% van de pubs een rookvrij gebied in hun zaak. Deborah Arnott, woordvoerder van de organisatie Action on Smoking and Health, noemde de actie van de pub-ondernemingen een “laatste wanhopige worp met de dobbelstenen, die echter ook in de toekomst niet-rokers naar adem zal doen snakken in pubs”. Vijf maanden ervaring met het rookverbod in Ierse pubs laat zien dat men zich over het algemeen goed houdt aan het verbod. Diageo, de grootste drankenonderneming ter wereld en onder meer eigenaar van het biermerk Guinness, wijt de terugval in de consumptie van Guinness in Ierland aan het rookverbod. Heineken rapporteerde een stijging van haar bieromzet in Ierland buiten café’s met 8%, hetgeen zou kunnen wijzen op een neiging van mensen om thuis een biertje te drinken.

Verenigd Koninkrijk: FSA-campagne tegen zout De Food Standards Agency begint een voorlichtingscampagne tegen het consumeren van teveel zout. Tenminste 26 miljoen Britten (ongeveer de helft van de bevolking) eten dagelijks meer dan de aanbevolen hoeveelheid van 6 gram zout. Daarvan nuttigen mannen bijna gemiddeld twee maal de dagelijks aanbevolen hoeveelheid (11 gram) en vrouwen gemiddeld 8,1 gram zout per dag. In de campagne wordt een duidelijk verband gelegd tussen het eten van te veel zout en te hoge bloeddruk, die in het VK bijdraagt aan ongeveer 170.000 sterfgevallen per jaar. Via de National Health Service wordt jaarlijks ongeveer £ 800 mln. (¤ 1,2 mld.) uitgegeven aan medicijnen ter verlaging van de bloeddruk. Sir John Krebs, voorzitter van de FSA, herinnerde er bij de start van de campagne aan, dat te hoge bloeddruk een ‘silent killer’ is. Mensen die eraan lijden hebben drie maal meer kans op een hartziekte of een beroerte en twee maal meer kans aan dergelijke kwalen te overlijden dan mensen met een normale bloeddruk. Ongeveer 75% van de zoutopname per dag komt door het eten van verwerkte voedingsmiddelen. Brood, ontbijtgranen, koekjes en pasta’s leveren de grootste bijdrage aan de zoutopname. Ongeveer 10 tot 15% van de zoutopname wordt toegevoegd door het hanteren van het zoutpotje aan tafel en 10 tot 15% van de zoutopname zit van nature in bepaalde voedingsmiddelen. De campagne wordt van harte ondersteund door de organisatie Consensus Action on Salt and Health. Deze organisatie liet onlangs zien - na onderzoek van 3.000 voedingsmiddelen uit twaalf supermarkten – dat er soms een dertigvoudig verschil in zoutgehalte zat tussen de meest hartige en de minst hartige versie van een voedingsmiddel. De Salt Manufacturer’s Association toonde zich niet verheugd met de campagne, die gebaseerd zou zijn op achterhaald en discutabel bewijsmateriaal. Volgens deze organisatie zou wat meer naar zwaarlijvigheid en alcohol gekeken moeten worden als voornaamste oorzaken van hoge bloeddruk. “Zout moet zeker niet gezien worden als publieke vijand nummer één”, aldus Peter Sherratt van de zoutsectororganisatie.

Verenigd Koninkrijk: nieuwe directie FSA De Food Standards Agency, de Britse VWA, heeft zijn organisatie uitgebreid met een nieuwe directie, die zaken betreffende consumentenkeuze en voedingsbeleid gaat behandelen. Met de oprichting van deze nieuwe directie haakt de FSA in op niet alleen de groeiende belangstelling voor maar ook het groeiende belang van voedingsbeleid binnen het FSA-takenpakket. In die zin past de oprichting van deze

26

nieuwe directie ook heel goed binnen het nieuwe strategische vijfjarenplan van de FSA. Als directeur voor deze nieuwe directie is Gill Fine aangetrokken, die een loopbaan achter de rug heeft in het voedingsbeleid. Ze begon met de functie van directeur voor public relations en onderwijs bij de British Nutrition Foundation, waarna zij bij Sainsbury’s ging werken. Zij is ook lid van het wetenschappelijke adviesorgaan voor voeding van de regering.

27

Veterinaire aangelegenheden

Spanje: blaasjesziekte Eind augustus werd in enkele kranten gemeld dat in Andalucía blaasjesziekte bij varkens was gevonden. Na de uitbraak zouden 3.500 dieren zijn gedood en 10.000 zijn geblokkeerd. Het Spaanse ministerie stelde iedereen gerust: alle uitslagen waren negatief.

Spanje: tuberculose en brucellose De Spaanse provincie Salamanca (gewest Castilla y León) kent de meeste gevallen van tuberculose en brucellose van Spanje. Toch daalt het aantal gevallen. Met tbc was in 2003 13,4% van de bedrijven besmet, nu nog maar 7,7%. Bij brucellose is het percentage gedaald van 6,46% in 2003 naar 5,63% in juli.

Verenigd Koninkrijk: risico’s bloedtransfusies De komende twee weken zullen alle patiënten die regelmatig bloed en bloedproducten gebruiken, te horen krijgen of zij het risico hebben gelopen besmet te raken met de ziekte van Creutzfeld-Jakob (humane BSE-variant). De Britse overheid wil niet vertellen aan hoeveel mensen zal worden meegedeeld dat zij tot de risicogroep behoren. Tot nu toe hebben zestien ziekenhuispatiënten (die niet lijden aan een bloedziekte) te horen gekregen, dat zij ooit bloed hebben ontvangen van een donor die later aan Creutzfeld-Jakob is overleden - en dus potentieel besmet zijn. Tot nu toe zijn in het VK twee mensen overleden aan Creutzfeld-Jakob, na besmetting door middel van een bloedtransfusie. In één van de twee gevallen was de ziekte de doodsoorzaak; in het andere geval was de doodsoorzaak een andere, maar werden tekenen van de ziekte aangetroffen in de milt van de overledene. Tussen 1996 en 2000 heeft het VK mogelijk besmette bloedproducten geëxporteerd naar in totaal elf landen.

28

Natuur, bos, landschaps- en faunabeheer

België: Vlaamse overheid koopt land voor bosuitbreiding De afdeling Bos en Groen van het ministerie van de Vlaamse Gemeenschap betaalt ¤ 440.000 voor de aankoop van 22,5 ha. weiland en zaailand, die tegen het 130 ha. grote Burkelbos in Maldegem in Oost-Vlaanderen aan ligt. De verkoopovereenkomst is twee dagen voor het aantreden van Kris Peeters als nieuwe minister van Leefmilieu gesloten. Minister Peeters zei onlangs nog de aankoop van bos en bosuitbreidingsgebied te willen terugschroeven. Bos en Groen verwerft het terrein in het kader van het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen, dat voorziet in de creatie van 300 tot 400 ha. extra bos in het Meetjesland. Volgens de administratie past de transactie in de optie prioriteit te geven aan de aankoop van waardevolle grond voor bebossing, als alternatief voor de aankoop van bestaande bossen.

Ierland: ecologische ramp in Oost-Ierland De grootste ecologische ramp in het oosten van Ierland in 2004. Zo wordt een lozing van agrarische oorsprong op de rivier Ounavarra in zuidoost-Ierland (het graafschap Wexford) door de milieu-autoriteiten genoemd. Over zes kilometer is het dierlijke en plantaardige leven in de rivier verwoest. Vissoorten als wilde zalm, verschillende soorten forel, lamprei en een bepaalde soort modderkruiper zijn zwaar getroffen. In een paar dagen tijd zijn er 4.000 dode vissen uit de rivier gehaald en er zullen er nog vele volgen, verwachten de autoriteiten. Zij denken dat het jaren zal duren alvorens de ecologische kwaliteit van de rivier weer op het peil van vóór de lozing is.

Portugal: problemen met het agentschap voor de preventie van bosbranden Het agentschap voor de preventie van bosbranden is in april opgericht. De start bleek weinig succesvol: het enige agendapunt van de eerste bestuursvergadering was de mededeling dat er voorlopig geen geld en geen ambtenaren zullen zijn. Toch is een protocol getekend, waarbij ¤ 5 mln. is voorzien voor de oprichting van brandpreventiecentra in de gemeentes. Het doel van het agentschap is de vaststelling van een nationaal brandpreventieplan. In het agentschap zijn de volgende organisaties vertegenwoordigd: de nationale vereniging van gemeentes, de nationale brandweerdienst , het directoraat-generaal voor de bosbouw, het leger, de politie, het meteorologisch instituut en het instituut voor de natuurbescherming. Het agentschap zal worden gevestigd in Miranda do Corvo, niet ver van Coimbra. Een nieuwe directeur-generaal wordt nog gezocht.

Spanje: stijging aantal bedreigde diersoorten in Madrid Op de lijst van dieren die in het gewest Madrid met uitsterven bedreigd zijn, staan nu 132 soorten. Daarvan zijn er 91 gewerveld. Van de bedreigde soorten zijn er negentien die een zeer groot risico op uitsterven lopen. Dit zijn de zwarte ooievaar, de cenrícalo primilla (geen vertaling te vinden), de zwarte gier (ondanks 70 paartjes in 2002 tegen 60 in het jaar daarvoor), de Iberische keizeradelaar, de perdiceraadelaar (nog twee paartjes van de drie), de paling, een barbeelsoort (barbo comiza),

29

de calanino (onvertaalbaar), de colmilleja of laprehuela (ook al onvertaalbaar) en de alimoche-gier.

Spanje: steeds meer weggegooide exotische dieren Tijdens de grote vakantie worden altijd wel katten en honden uit huis gezet. Maar in de laatste jaren vindt de dierenbescherming steeds vaker exotische dieren op straat, zoals leguanen, slangen en krokodilachtigen. In Madrid zijn deze zomer 20.000 in de steek gelaten dieren aangetroffen, in heel Spanje zou het aantal rond de 200.000 liggen.

Verenigd Koninkrijk: varen verantwoordelijk voor kanker Pteridium aquilinum, een varensoort die prominent aanwezig is op de Britse heuvels, zou weleens verantwoordelijk kunnen zijn voor de verontreiniging van watervoorraden met een chemische stof (PTQ genaamd), die slokdarm- en maagkanker veroorzaakt. Op een bijeenkomst van de British Ecological Society in Lancaster afgelopen week zijn onderzoeksresultaten gepresenteerd, waarin een overvloedig voorkomen van de varensoort wordt gerelateerd aan het voorkomen in relatief hoge concentraties van de betreffende kankerverwekkende stof in watervoorraden. Zo wordt een verband aanwezig geacht tussen een relatief hoog aantal gevallen van maagkanker in Noord-Wales in de tachtiger en negentiger jaren van de vorige eeuw en de betreffende varensoort. De betreffende varensoort komt veel voor in de Britse heuvels als gevolg van de vervanging van runderen als graasdieren door schapen, ontbossing en te intensieve beweiding. De varensoort is moeilijk te bestrijden. Aangezien drinkwaterleveranciers hun grondstoffen over het algemeen uit de wijde omgeving betrekken, wordt het risico op te hoge concentraties PTQ in drinkwater vrij klein geacht.

Verenigd Koninkrijk: exhibitionisme grootste probleem natuurparkbeheerders Niet vandalisme of het illegaal dumpen van afval, maar in het openbaar bedreven seks is het grootste probleem waarmee beheerders zich in Britse natuurparken geconfronteerd zien. Dat is tenminste de boodschap die Richard Byrne, een expert op plattelands- en natuur- en milieugebied van het Harper Adams University College in Shropshire, de congresgangers op de jaarlijkse conferentie van de Chartered Institution of Water and Environmental Management zal voorhouden. In deze sessie, keurig getiteld ‘Sociosexual use of public recreational space: managing the public sex environment in country parks’, zal hij uitgebreid ingaan op het fenomeen ‘dogging’, hetgeen zoveel betekent (de officiële woordenboeken kennen het woord nog niet, maar het woord is afgeleid van de term ‘walking the dog’) als het ondernemen van seksuele activiteiten voor de ogen van derden in openbare gelegenheden. Afspraken voor de activiteiten zelf en het bijwonen ervan worden via Internet en mobiele telefoons gemaakt. Richard Byrne heeft de feitelijke ondergrond van zijn lezing gebaseerd op interviews met parkbeheerders en wandelaars, die zeggen op relatief grote schaal geconfronteerd te worden met dit soort activiteiten en de ‘toeschouwers’. Deze activiteiten brengen, aldus Byrne, het risico van fysieke schade aan de natuur in de parken met zich mee, maar hebben tevens een natuurlijke aantrekkingskracht op mensen die het niet altijd even goed met anderen voor hebben. Diefstal en chantage zijn criminele activiteiten die regelmatig in verband worden gebracht met ‘dogging’. Hoewel één en ander wettelijk verboden is, zouden de overheden volgens Byrne bij wijze van spreken al blij zijn, wanneer dit soort activiteiten niet in de onmiddellijke woonomgeving plaatsvinden. Zij zouden eerder geneigd zijn een (handhavings)oogje dicht te knijpen wanneer het zich verplaatst naar natuurparken.

30

Verenigd Koninkrijk: vossenjacht verboden Met het oog op de verkiezingen (hetgeen ook al geleid heeft tot ‘Cabinet-reshuffle’ met een hoog politiek profiel) heeft de regering-Blair een nieuwe politieke manoeuvre rond het vraagstuk van de vossenjacht met honden ingezet. Het omstreden wetsvoorstel, dat tot nu toe geen meerderheid in het Hogerhuis heeft weten te krijgen, is opnieuw ingediend én met 356 stemmen voor en 166 tegen goedgekeurd. Wel is er een nieuwe bepaling: verbod op het jagen op vossen met honden zal pas twee jaar na aanvaarding van het wetsvoorstel in werking treden. Dat betekent dat het verbod feitelijk pas eind 2006, dat wil zeggen na de uiterste termijn waarop premier Blair nieuwe verkiezingen heeft moeten uitschrijven, in werking zal treden. Dit uitstel van de inwerkingtreding van de wet geldt overigens niet voor het zogenaamde ‘hare coursing’, waarin windhonden achter een haas aanjagen. Met deze vorm van ‘bloodsport’ worden allerlei criminele activiteiten in verband gebracht: de politie krijgt dan ook met onmiddellijke ingang bevoegdheden om daartegen op te treden. Deze allernieuwste ontwikkeling rond de vossenjacht verhoogt ook de politieke druk op het Hogerhuis. Politieke waarnemers menen, dat het Hogerhuis nu van heel goede huize moet komen om ook dit wetsvoorstel af te wijzen, omdat er nu een ruime overgangstermijn wordt geboden. Deze termijn kan worden gebruikt om alternatieve bestemmingen te vinden voor de vele honden en paarden die daarvoor worden gebruikt en eventueel om te schakelen naar andere, nog wel toegestane jachtvormen. De Royal Society for the Prevention of Cruelty to Animals heeft al aangeboden mee te willen werken aan het zoeken naar andere bazen voor de vele roedels jachthonden die ‘werkloos’ worden wanneer de vossenjacht met honden wordt afgeschaft. Wanneer het Hogerhuis alsnog niet instemt met het nieuwe wetsvoorstel, zal de regering niet aarzelen om zijn bevoegdheden onder de zogenaamde Parliamentary Act (oorspronkelijk uit 1911, maar gemoderniseerd in 1949) te gebruiken. Dan kan het wetsvoorstel door de strot van het Hogerhuis worden geduwd. De regering staat een vrije stemming toe over het wetsvoorstel, hetgeen betekent dat de normale fractiediscipline niet actief zal worden gehandhaafd (met behulp van de ‘whips’). De Countryside Alliance, een gelegenheidscoalitie van diverse belangengroeperingen op het gebied van het platteland, heeft al aangekondigd de regering voor de rechter te slepen wanneer zij de Parliamentary Act gebruikt, hetgeen mogelijk tot langdurig juridisch getouwtrek kan leiden. Met kwalificaties als “politiek vandalisme” en “corrupte politiek” zijn de nieuwe plannen ontvangen in die kring. Daarnaast zal er een omvangrijke demonstratie plaatsvinden, wanneer het omstreden wetsvoorstel opnieuw wordt ingediend. Zij claimen, dat er in totaal ongeveer 8.000 banen zijn gemoeid met het afschaffen van deze vorm van jagen. Het gaat hier om directe werkgelegenheid (het verzorgen van de honden en paarden en dergelijke), maar ook indirecte werkgelegenheid in de vorm van hotels, pubs, hoefsmeden en dergelijke, die allemaal een graantje meepikken van deze jachtpartijen. De voorzitter van de Country Land and Business Association, Mark Hudson, verweet de regering het uitgangspunt van beleidsvorming op basis van feiten te hebben verlaten en te hebben besloten door het stof te gaan voor dwepers. Ook de voorzitter van de National Farmers’ Union, Tim Bennett, was niet verheugd over het nieuwe wetsvoorstel. Niet alleen berooft het de boeren van een wijze van het zich ontdoen van ongedierte, maar hij begrijpt ook niet de prioriteit die de regering blijkbaar aan dit wetsvoorstel geeft boven behandeling van veel meer belangrijke nationale en internationale beleidsaangelegenheden. Zijn voorzitter van de rundveehouderijsector, Richard Haddock, sprak over een vorm van “ethnic cleansing” van de minderheid van plattelandsbewoners. Lord Strathclyde, de leider van de oppositie in het Hogerhuis, heeft al gezegd zes volledige vergaderdagen nodig te hebben voor de behandeling van het wetsvoorstel, terwijl de regering denkt dat twee dagen meer dan voldoende is. Wanneer de oppositie haar zin krijgt, gaat deze tijd af van de tijd voor andere belangrijke wetgevingsarbeid die de regering ook nog afgerond wil zien voordat eventuele verkiezingen plaatsvinden. Michael Howard, de oppositieleider in het Lagerhuis, heeft gezegd dat als de nieuwe wet wordt aanvaard, de Conservatieven over zullen gaan tot intrekking ervan wanneer zij aan de

31

macht komen. De woordvoerder van de League Against Cruel Sports, Michael Hobday, reageerde verheugd op het opnieuw indienen van het wetsvoorstel, maar was niet te spreken over het uitstel van de daadwerkelijke inwerkingtreding van de wet met twee jaar. Demonstranten tegen de plannen van de regering hebben inmiddels het woonhuis van de familie Blair in zijn Noord-Engelse kiesdistrict weten te vinden. En het feestje van Cherie Blair ter gelegenheid van haar 50ste verjaardag op het landgoed van de Britse premier Chequers werd in het afgelopen weekeinde ‘opgeluisterd’ door 500 demonstranten tegen de plannen van de Britse regering. Tijdens de behandeling van het wetsvoorstel hebben duizenden mensen – zowel voor- als tegenstanders van de jacht met honden – gedemonstreerd, waarbij het tot confrontaties met de politie kwam. Daarnaast zijn acht mensen aangehouden die de beveiliging hadden omzeild en zich toegang hadden verschaft tot het gebouw. Praktijkervaringen met het verbod op deze vorm van jacht in Schotland (sinds de zomer van 2002) laten overigens zien, dat er twee maal zoveel vossen zijn gedood in vergelijking met het aantal dode vossen vóór de inwerkingtreding van de wet. Vossenjachten met honden zijn nu verboden, maar andere vormen van jacht op vossen blijven toegestaan, zoals bij voorbeeld het met behulp van honden opdrijven van vossen die dan worden neergeschoten. Negen van de tien vossenjachten in Schotland functioneren nog (weliswaar op een andere wettelijk voorgeschreven manier), maar het enthousiasme is duidelijk afgenomen. Het verwachte massale doden van jachthonden is volledig uitgebleven. Wildbeheerders merken evenwel op, dat de nieuwe vorm van jagen de wetten van Darwin omtrent de “survival of the fittest” (een voorwaarde voor het voortbestaan van de soort) op zijn kop heeft gezet. Voorheen konden de allersterkste vossen de meute jachthonden ontkomen; de minder sterken werden gepakt en verscheurd door de honden. Thans worden sterke en zwakke vossen tegelijk afgeschoten.

Verenigd Koninkrijk: zwanen in Lincoln Zoals het gezegde gaat dat het Britse koningshuis zal vallen wanneer de raven verdwijnen uit de Londense Tower, zo is er ook een gezegde, dat de prachtige middeleeuwse kathedraal van de midden-Engelse stad Lincoln ineen zal storten wanneer de witte zwanen verdwijnen uit de Brayford Pool in het centrum van de stad. Dat laatste dreigt nu te gaan gebeuren. Er zijn namelijk zware gevechten om territorium uitgebroken tussen de 160 in de Brayford Pool verblijvende witte zwanen en ongeveer 20 zwarte zwanen van Australische afkomst. Waar de Australische zwarte zwanen vandaan komen is nog een raadsel, maar gedacht wordt dat zij zijn ontsnapt uit een particuliere verzameling. De Brayford Pool is thans een slagveld, waar de zwanen elkaar voortdurend naar de strot vliegen. Hoewel de witte zwanen zwaar in de meerderheid zijn en ook gemiddeld iets groter zijn dan de zwarte zwanen, laten deze zich niet verdrijven. Natuurbeschermers mogen niet ingrijpen. Ook de voorzitter van de Lincoln’s Swan Preservation Society, Lee Rollings, moet werkeloos toezien hoe de agressiviteit van beide kanten hoogtij viert. Een vertegenwoordiger van de Royal Society for the Prevention of Cruelty against Animals wijst er op, dat er pas een einde komt aan deze gevechten wanneer een groep zwanen besluit te vertrekken of wanneer beide groepen besluiten samen maar gescheiden in de Brayford Pool te leven. Hij wijst er op, dat hoewel zwanen vaak worden gezien als gracieuze en majestueuze dieren, zij ook wel hun minder leuke trekjes hebben. Eén ervan is een geweldige territoriumdrift, die de motor is van agressief gedrag wanneer iemand zich binnen de grenzen van zijn of haar territorium waagt.

Verenigd Koninkrijk: dopingcontrole in duivensport Dopingcontrole raakt meer en meer in zwang in de duivensport. De Royal Pigeon Racing Association heeft eerder dit jaar de eerste zestig testpakketten naar de duivensportorganisaties in Engeland gestuurd, nadat er geluiden weerklonken dat de prestaties van sommige duiven langs kunstmatige weg waren vergroot. Normaliter

32

worden de eerste drie aankomende duiven getest plus een aantal deelnemende duiven steekproefsgewijs. Binnen 24 uur na afloop van de race worden er uitwerpselen uit de betreffende duivenhokken gehaald en naar een laboratorium in ZuidAfrika opgestuurd. Hoewel de tests niet verplicht zijn, betekent een weigering deel te nemen aan een test een schorsing van drie jaar of zelfs permanente uitsluiting van deelneming aan wedstrijden. Er zijn tot nu toe nog geen positieve testresultaten bekend. Er worden grote prijzen behaald in de duivensport en de verlokkingen om de prestaties van de beestjes op kunstmatige wijze te vergroten zijn duidelijk aanwezig.

Verenigd Koninkrijk: mysterieuze kikkerziekte In zuidoost-Engeland (Kent, Surrey en Essex) lijkt een mysterieuze kikkerziekte een zware tol te eisen onder de daar aanwezige kikkerpopulatie. De organisatie Froglife vreest voor het leven van veel kikkers en heeft minister Beckett van Milieu, Voedsel en Plattelandszaken gevraagd een onderzoek te stellen naar de stand van de kikkerpopulatie in ongeveer 100.000 tuinen (met vijvers) om de omvang van de schade vast te stellen. Symptomen zijn bloedende zweren en rode plekken op lijf en poten, soms leidend tot het verlies van (delen van de) poten. De kikkers sterven aan deze ziekte. Hoewel het fenomeen al meer dan twintig jaar geleden voor het eerst is gesignaleerd in Engeland, lijkt het nu flink om zich heen te grijpen. Het Environment Agency, de adviserende en uitvoerende dienst van het ministerie op milieugebied, beperkt zich op dit moment tot het nemen van monsters op plekken, waar de ziekte is waargenomen.

Verenigd Koninkrijk: minpuntje voor koninklijk natuurbeheer Een deel van de grote Schotse koninklijke landgoederen in Schotland (de Queen’s Balmoral Estate) is de status nationaal natuurgebied ontnomen. De beheerders van dit gebied in Aberdeenshire (Noordoost-Schotland) voldoen niet meer aan nieuwe aangescherpte regels voor het natuurbeheer in het gebied, omdat zij herten te veel schade laten aanrichten aan houtopstanden en zeldzame plantensoorten laten opeten. Het gaat om het zuidelijke deel van een ruim 26.000 ha. groot bergachtig gebied, waarin onder meer ook de steenarend voorkomt. Scottish Natural Heritage, de adviserende en uitvoerende dienst van de Schotse regering op natuurgebied, heeft echter besloten een deel van het gebied de status van nationaal natuurgebied te ontnemen. Dit soort parken op landerijen in koninklijk bezit werden tot nu toe gezien als bewijzen, dat het de Britse koninklijke familie ernst is met natuur- en milieubeheer. Andere landerijen in bezit van de Britse koninklijke familie blijven overigens de status van nationaal natuurgebied wel degelijk behouden.

Verenigd Koninkrijk: succesvolle herintroductie kleine zilverreiger De secretaris van de Britse organisatie voor zeldzame broedvogels spreekt over de meest succesvolle natuurlijke herintroductie sinds die van de Turkse tortel in 1955: de kleine zilverreiger. Werden er tot 1952 maar twaalf exemplaren geteld van deze vogel in het gehele VK, afgelopen week werden er alleen al in het zuidoosten van Engeland bijna 1.000 exemplaren geteld. Zij nestelden in 1996 voor het eerst op een klein eilandje voor de kust bij het Zuid-Engelse Poole (graafschap Dorset). Er staan nu 300 broedparen officieel geregistreerd; twee keer zoveel als in 2002. De eerdergenoemde secretaris spreekt over een herintroductie met een bijna magische snelheid, omdat deze vogels in tegenstelling tot de Turkse tortel (thans de zevende in de rij van meest talrijke Britse vogels in tuinen) hele specifieke voedings- en nestelomstandigheden kennen. Vooral wanneer de milde winters nog even voortduren zal de kleine zilverreiger zijn vleugels snel uitslaan naar meer noordelijke delen van Engeland, is de stellige verwachting.

33

Verenigd Koninkrijk: toegang voor wandelaars tot landerijen Vanaf half september worden duizenden nieuwe hectaren land in het zuidoosten en het noordwesten van Engeland worden opengesteld voor wandelaars, in het kader van de inwerkingtreding van de Countryside Rights of Way Act. Andere delen van Engeland zullen in 2005 volgen. Langdurig nauwgezet overleg met de landeigenaren (zoals met de popster Madonna, over de afstand die bewaard moet worden tot haar huis) over welke delen van de landerijen wel of niet mogen worden betreden is dan afgerond, al is het nu al duidelijk dat niet alle landkaarten met de wel of niet opengestelde gebieden gereed zullen zijn. Staatssecretaris Alun Michael, binnen het ministerie van Milieu, Voedsel en Plattelandszaken verantwoordelijk voor plattelandsbeleid, zal op 19 september de (stoute) wandelschoenen aantrekken om samen met allerlei betrokken organisaties in het Peak District te gaan wandelen. In 2005, wanneer de andere zes Engelse regio’s ook gereed zijn voor openstelling, zullen er ongeveer 830.000 hectaren woeste gronden, gemeenschappelijke gronden en heide nieuw opengesteld zijn voor wandelaars. Ook in Wales zal in 2005 openstelling plaatsvinden. De staatssecretaris heeft steeds benadrukt dat de wet een goed evenwicht schept tussen de wensen van de wandelaars en de behoeften van landbeheerders. Er zijn rechten en plichten voor beide partijen, maar de wet biedt veel kansen voor verdere ontwikkeling van plattelandseconomie. De voorzitter van de Country Land and Business Association (de organisatie van grote landeigenaren) Mark Hudson bleek evenwel in staat het humeur van de staatssecretaris vlak voor de grote dag nog flink te verpesten, door de regering en de Countryside Agency te verwijten niet duidelijk genoeg te zijn over de rechten en de plichten van de wandelaars. Geïrriteerd gaf de bewindsman aan, dat de CLA-voorzitter nu maar eens moest beslissen of hij op 19 september wel of niet een gedenkwaardige dag mee gaat vieren.

Kenia: vordering tegen Procter & Gamble en Genecor International De Kenya Wildlife Service (KWS) eist van Procter & Gamble en het in Leiden gevestigde biotechnologiebedrijf Genecor International een aandeel in de winsten, die deze bedrijven hebben gemaakt bij de toepassing van enzymen afkomstig uit het door de KWS beheerde natuurgebied Lake Bogoria. Tijdens een onderzoeksexpeditie in 1998 hadden wetenschappers van Genecor en de Universiteit van Leicester zonder toestemming van de KWS grondmonsters genomen uit de oever van het soda-meer, die later waardevolle enzymen bleken te bevatten. Deze enzymen werden gekloond door Genecor en verkocht aan Procter & Gamble, dat de enzymen ging gebruiken als ingrediënt voor het kunstmatig bleken (stonewashing) van textiel. De claim is met assistentie van het International Centre for Insect Physiology and Ecology en de Public Interest Intellectual Property Advisers ingesteld, op basis van de conventie inzake biologische diversiteit (CBD). De CBD bepaalt dat partijen bij het verdrag soevereine rechten bezitten over de biologische hulpbronnen die op hun grondgebied worden aangetroffen en verplicht partijen tot "eerlijk delen van de voordelen en winsten die voorkomen uit het gebruik van genetisch materiaal". De KWS hoopt dat de vordering miljoenen dollars gaat opleveren en tevens een eind zal maken aan de illegale exploitatie en export van Kenya's biologische rijkdommen.

34

Milieuaangelegenheden

België: studie over impact klimaatverandering Als er niets gedaan wordt aan de opwarming van de aarde krijgen we tegen het einde van de eeuw hete, droge zomers en zachte, natte winters. Beuken zullen hier niet meer gedijen en de Hoge Venen drogen uit. Dat staat te lezen in een studie van de Leuvense klimatoloog Jean-Pascal van Ypersele. Professor van Ypersele en zijn collega Marbaix hebben dit eerste onderzoek naar de impact van de klimaatverandering op België uitgevoerd. De studie gebeurde in opdracht van, maar onafhankelijk van de milieuorganisatie Greenpeace. Van Ypersele is een gerenommeerd klimaatdeskundige die deel uitmaakt van de intergouvernementele klimaatveranderingscommissie van de Verenigde Naties. De belangrijkste bevindingen: – De klimaatprojecties variëren naargelang de CO2-evolutie. De opwarming zou zich vanaf 2050 ernstig laten voelen. Tegen het einde van de eeuw zou een zomer gemiddeld 2,4 tot 6,6 graden Celsius warmer zijn en tot de helft droger. De winters zouden 1,7 tot 4,9 graden Celsius warmer en 6 tot 23% natter zijn. In de zomer zouden hittegolven zoals in 2003, de sterfte doen oplopen en in de winter zijn er meer overstromingen te verwachten. De droogte zou tot een drinkwatertekort kunnen leiden; – De opwarming heeft zijn effect op de biodiversiteit, ook nu al. Fauna en flora uit warmere regionen klimmen op naar het noorden. Mossen en algen rukken op. De beuk, de trots van het Zoniënwoud, zou hier op termijn niet langer gedijen. In de Belgische wateren verdringen exotische soorten zoals de Japanse oester en de tropische zeepok de mossel. Uit de rivieren zouden de voorn en de zeelt verdwijnen. Een unieke biotoop als de Hoge Venen droogt uit, al binnen 20 tot 50 jaar. In de bossen zou de tekenpopulatie exploderen, wat ook het voorkomen van de ziekte van Lyme doet toenemen; – De zeespiegel zou tegen het einde van deze eeuw stijgen met 9 tot 88 centimeter. Tot 60 centimeter is een stijging beheersbaar door het Vlaamse Sigmaplan. Op het einde van het millennium, als ook het poolijs gesmolten is, zou het water acht meter gestegen zijn. Daardoor belandt 3.700 vierkante kilometer of een tiende van het Belgische grondgebied onder de zeespiegel, waaronder Antwerpen en Brugge. In de landbouw zijn de gevolgen tweeslachtig: sommige soorten zouden, zeker in eerste fase, profiteren van het hoge CO2-gehalte, maar de temperatuurstijging laat het rendement dan weer verder dalen. De professor wil dat de overheid ervoor zorgt dat de temperatuur niet meer dan anderhalve graad stijgt tegenover 1990. Daarvoor moeten de CO2-emissies tot een vierde of een derde teruggebracht worden tegen 2100, en nog lager worden daarna. "Laten we Kyoto uitvoeren en nog verder gaan. We moeten wel, we hebben geen reserveplaneet", aldus van Ypersele.

Spanje: Ebro-water Na protesten van de gewestelijke overheden van Valencia en Murcia hebben meer dan 15.000 mensen eind juli in Murcia gedemonstreerd tegen het besluit van de regering, om het water uit de Ebro niet naar het zuiden om te leiden. Maar de minister van Milieu, Cristina Narbona, heeft vorige week haar laatste alternatief gepresenteerd. Het is AGUA genoemd: Actuaciones para la Gestion y la Utilización del Agua. De belangrijkste werkzaamheden zijn de bouw of verbetering van twintig

35

ontziltingsinstallaties. Het gewest Valencia zal via zeven installaties 400 miljoen kubieke hectometer water per jaar gaan krijgen, Cataluñya krijgt één verbeterde en één nieuwe installatie, samen goed voor 145 miljoen kubieke hectometer per jaar. Murcia krijgt zes installaties voor 204 miljoen kubieke hectometer en Andalucía (met name Murcia) zal via vijf installaties van 314 miljoen kubieke hectometer water worden voorzien. De regering hoopt dat hiermee de protesten tegen het niet omleiden van het Ebrowater zullen ophouden. De vraag blijft wat de milieuorganisaties van de ontziltingsinstallaties vinden. Een onderzoek wees immers uit, dat deze zeer grote verontreiniging van het zeewater veroorzaken.

36

Biotechnologie

Duitsland: conferentie over groene gentechnologie voor het eerst in Duitsland De internationale conferentie voor agrarische biotechnologie (Abic) is op 13 september is in Keulen van start gegaan. Voor het eerst vindt de tweejaarlijkse conferentie in Europa plaats. De keuze voor Duitsland is opmerkelijk, aangezien er momenteel een verhitte discussie gaande is over het gebruik van groene gentechniek in de Duitse landbouw. De conferentie trekt dan ook zowel voor- als tegenstanders van groene gentechniek aan. Het centrale punt van discussie tussen deze twee groepen is de vraag of groene gentechniek daadwerkelijk in staat zal zijn honger en armoede te verminderen, of dat deze belofte er alleen toe dient om een omstreden technologie door te laten breken. Onder de voorstanders valt de deelstaat Sachsen-Anhalt, die met ruim twintig bedrijven en instituten op de conferentie vertegenwoordigd is. De van oudsher agrarisch georiënteerde deelstaat, met een lange traditie op het gebied van zaadveredeling, profileert zich graag als belangrijkste gentech-regio in Duitsland. De minister van Economische Zaken uit Sachsen-Anhalt, Horst Rehberger, vreest dat het huidige gentechnologiebeleid van de Bondsregering arbeidsplaatsen in gevaar zal brengen. De deelstaat heeft te kampen met zeer hoge werkloosheidscijfers en een uitgebreider gebruik van gentechnologie zou nieuwe arbeidsplaatsen kunnen creëren. Eveneens onder de voorstanders valt een groep van vijfhonderd wetenschappers, die in een manifest ter gelegenheid van de opening van de conferentie opgeroepen heeft tot een veilig gebruik van gentechniek in de landbouw. De wetenschappers zijn van mening dat er momenteel teveel belemmeringen zijn om het potentieel van de groene gentechniek te gebruiken, terwijl juist gentechniek volgens hen een oplossing zou kunnen bieden voor het wereldvoedselprobleem en natuurproblemen zoals bodemerosie. Tegenstanders uit milieu- en ontwikkelingspolitieke organisaties hebben parallel aan de Abic verschillende 'tegenconferenties' georganiseerd. Met deze alternatieve bijeenkomsten, die onder meer door Greenpeace en de Duitse milieu- en natuurbeschermingsbond ondersteund worden, wil men wijzen op de gevaren van gentechniek en de eenzijdigheid van de argumenten van de voorstanders.

37

Diversen

Denemarken: dierenbescherming wil verbod op seks met dieren Na een aantal bizarre mishandelingen van paarden en pony's stelt de voorzitter van de Deense dierenbescherming voor om seks met dieren en het produceren en/of bezitten van dierenporno strafbaar te stellen. Voorzitter Ole Münster meent dat strafbaarstelling noodzakelijk is om de steeds vaker voorkomende excessen tegen te kunnen gaan. In de afgelopen twee jaar zijn in Jutland 24 paarden en een enkele koe mishandeld, waarvan er zeven aan hun verwondingen zijn bezweken. Op dit moment is dat alleen strafbaar als het dier eronder lijdt of schade ondervindt. Dierenartsen en de politie zien daarom seks met paarden, runderen, schapen en honden niet als strafbaar, tenzij er natuurlijk sprake is van mishandeling.

Italië: hondenrassen minder gevaarlijk dan gedacht In Italië werden tot dusver 92 hondenrassen als gevaarlijk beschouwd. Zij mochten slechts aangelijnd en gemuilkorfd met hun baas de openbare weg op. De minister van gezondheid vindt echter bij nader inzien dat 76 rassen ten onrechte het predikaat gevaarlijk te zijn hebben gekregen. Zij zijn gerehabiliteerd. Dit eerherstel betrof onder andere de dobermann en de schnauzer. Nog slechts achttien hondenrassen prijken op de lijst, aangevoerd door de Amerikaanse bulldog, de herdershonden van Charplanina, Anatolië, Centraal Azië en de Kaukasus, de Serra da Estreilla, de Argentijnse dog, fila brazileiro, de mastino napoletano, de perro da canapo majoero, de perro da presa canario, de perro da presa Mallorquin, de pittbull, de pit bullmastiff, de pitbull terrier, de rafeiro do alentejo, de rottweiler en de tosa inu. Geen lieve jongens dus. De minister streeft ernaar om het aantal honden van deze rassen terug te dringen, onder andere door een verzekering te verplichten. Verder is het bepaalde personen verboden dergelijke honden te kopen of te bezitten. Uitgesloten zijn beroepscriminelen, verdachte personen en veroordeelden wegens vergrijpen, waaronder dierenmishandeling en bontproducenten.

Spanje: de meeste overtredingen De Spaanse kranten berichten uitvoerig over het feit dat de Europese Commissie heeft geconstateerd dat Spanje ook dit jaar weer de lidstaat is waar de meeste visserijovertredingen zijn begaan (1.785 van de 6.756 in de EU, met name quotaoverschrijding) en de meeste fraude met landbouwsubsidies heeft plaatsgevonden.

Spanje: controle met GPS-systemen De groep 'GMV Systemas' is bezig met het ontwikkelen van controlemogelijkheden via GPS. Zij hoopt dat het mogelijk wordt tot op de centimeter te kunnen zien tot waar pesticiden of mest zijn uitgereden. Hiervoor dient elke tractor te worden uitgerust met een apparaat van ¤ 2.000. Makkelijker is het met het traceren van dieren: die krijgen een mooie halsband met ingebouwde chip.

38

Roemenië: fastfood sterk in opkomst De fastfoodconsumptie is de afgelopen maanden in Roemenië aanzienlijk toegenomen. Vooral de kipproducten deden het goed. Voor 2005 wordt een verdere stijging van de consumptie verwacht, die waarschijnlijk de 3.000 ton per maand zal overschrijden. Hoewel de Roemeense fastfoodsector nog in de kinderschoenen staat, is er in dit land een significante ontwikkeling gaande. Momenteel is het vooral de generatie 'jonge rijken', die voor groei zorgt bij de fastfoodrestaurants en supermarkten. McDonald's, Kentucky Fried Chicken, Pizza Hut, Gregory's en Snack Attack zijn internationale ketens die al op de Roemeense fastfoodmarkt actief zijn. De keten Happy Food zal binnenkort deze markt betreden en in 2005 worden de bedrijven Hippopotamus en Quick in Roemenië verwacht.

39

MINISTERIE VAN LANDBOUW, NATUUR EN VOEDSELKWALITEIT LNV-Vertegenwoordiging Buitenland

ANKARA

BOEDAPEST

Bureau Sofia

Werkgebied: Turkije, Israël en Palestijnse gebieden Ir. G.J.M. Terberg, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Turan Günes Bavari 7. Cadde no. 3, Yildiz 06550 Ankara, Turkije Telefoon : (00-90) 312.409.1860 (LNV) Telefax : (00-90) 312.409.1892 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.dutchembassy.org.tr WEBsite LNV-bureau : http://www.nlankagr.com

Werkgebied: Hongarije, Bosnië-Herzegovina, Kroatië, Oostenrijk, Servië-Montenegro en Slovenië Drs. J.D. Gábor, LNV-Raad Werkgebied: Hongarije, Bosnië-Herzegovina, Bulgarije, Estland, Kroatië, Letland, Litouwen, Macedonië, Polen, Roemenië, Servië-Montenegro, Slovenië, Slowakije en Tsjechië

Mw. D.H. Milenkova, Technisch Assistent Bezoek adres Ambassade der Nederlanden, 15 Oborishte Street, Sofia, Bulgarije Postadres: P.O. Box 91, 1000 Sofia, Bulgarije Telefoon: (00-359) 2.8160.380 (LNV) Telefax: (00-359) 2.8160.381 (LNV) E.Mail: nog niet bekend 2e E.Mail: [email protected] WEBsite: http://www.netherlandsembassy.bg

Bureau Athene Opmerking: Zie Boekarest

BANGKOK Werkgebied: Thailand, Filippijnen, Vietnam Ir. M.H. Slingenberg, LNV-Raad Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, 106 Wireless Road, Bangkok-10330 Postadres : P.O.Box 404, Bangkok 10501, Thailand Telefoon : (00-66) 2.255.7559 (LNV) Telefax : (00-66) 2.254.1415 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite: : http://www.netherlandsembassy.in.th

Bureau Hanoi Mw. Truong Thi Dung, Technisch Assistent Post/Bezoek adres: Ambassade der Nederlanden, Daeha Office Tower, 6th floor 360 Kim Ma Street, Ba Dinh District, Hanoi, Vietnam Telefoon: (00-84) 4.8315.650 Telefax: (00-84) 4.8315.605 (LNV) E.Mail: [email protected] 2e E.Mail: [email protected] WEBsite: http://www.netherlands-embassy.org.vn

Bureau Manilla Dhr. J.I.C. Laquian, Technisch Assistent Bezoek : Ambassade der Nederlanden, 9e Etage, adres King's Court Bldg I, 2129 Chino Roces Avenue, Makati City, Filippijnen Postadres : P.O. Box 2448 MCPO, 1264 Makati City, Filippijnen Telefoon : (00-63) 2.811.2706 (LNV) Telefax : (00-63) 2.811.2706 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.netherlandsembassy.ph

Drs. A.E. Braam, Raad voor Veterinaire Aangelegenheden Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Füge Utca 5-7, 1022 Boedapest, Hongarije Postadres : P.O.Box 56, 1388 Boedapest, Hongarije Telefoon : (00-36) 1.3366.380 (LNV) Telefax : (00-36) 1.3266.238 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.netherlandsembassy.hu

Bureau Belgrado Mw. M. Mirkovic, Technisch Assistent Bezoek adres: Ambassade der Nederlanden, Simina 29, 11000 Belgrado, Servië-Montenegro Postadres: Ambassade der Nederlanden, Postfah 489, 11001 Belgrado, Servië-Montenegro Telefoon: (00-381) 11.3281.147 (BZ) Telefax: (00-381) 11.6289.86 (BZ) E.Mail: [email protected] (tijd.) 2e E.Mail: [email protected] WEBsite: http:/www.nlembassy.org.yu

Bureau Zagreb Mw. D. Budimir, Technisch Assistent Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Medvescak 56, 10000 Zagreb, Kroatië Telefoon : (00-385) 1.468.3697 (LNV) Telefax : (00-385) 1.468.4877 (BZ) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.netherlandsembassy.hr

BOEKAREST

opmerking: zie Boedapest

Werkgebied: Roemenië, Bulgarije en Griekenland Ir. ing. M.Y Brouwer, LNV-Attaché Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Strada Atena 18, 011832 Boekarest, Roemenië Telefoon : (00-40) 21.231.5657 (LNV) Telefax : (00-40) 21.231.6373 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.olanda.ro

BERLIJN

Bureau Athene

Werkgebied: Duitsland en Zwitserland Ir. J.J. Pape, LNV-Raad Mw. Mr. S.M.C. Deepen, LNV-attachee Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Klosterstrasse 50, 10179 Berlin, Duitsland Telefoon : (00-49) 30.2095.6480 (LNV) Telefax : (00-49) 30.2095.6481 (BZ) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.dutchembassy.de

Mw. M. Plessas-Schallenberg, Technisch Assistent Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Leoforos Vassileos Konstantinou 5-7, Athene 106-74, Griekenland Telefoon : (00-30) 210.725.4960 (LNV) Telefax : (00-30) 210.725.4907 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.dutchembassy.gr

BELGRADO

BRASÍLIA Werkgebied: Brazilië Dhr. J.G. van de Vooren, LNV-Raad Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Ses Avenida das Nações, Q 801, Lote 05 70405-900 - Brasília - DF, Brazilië Postadres : Caixa Postal 07/0098, 70359-970 Brasília - DF, Brazilië Telefoon : (00-55) 61.321.4769 (BZ) Telefax : (00-55) 61.323.5342 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.embaixada-holanda.org.br

Bureau São Paulo Mw. F.E. Heering, Administratief Medewerker Bezoek adres : Consulaat-Generaal der Nederlanden, Avenida Brigadeiro Faria Lima 1779, 3 -andar 01451-001-São Paulo-SP, Brazilië Postadres : Caixa Postal 11302, 05422-970-São Paulo-SP, Brazilië Telefoon : (00-55) 11.3811.3300 (BZ) Telefax : (00-55) 11.3819.0903 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.embaixada-holanda.org.br

BRUSSEL Werkgebied: België, Luxemburg Jhr. Mr.ing. K.H.A. von Chrismar, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, H. Debrouxlaan 48, 1160 Brussel, België Telefoon : (00-32) 2.679.1550 (LNV) Telefax : (00-32) 2.679.1780 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.nederlandseambassade.be

* De posten Brussel PV-EU en Washington zijn tevens belast met procurement-aangelegenheden in het kader van de ontwikkelingsfondsen van de Europese Unieschap resp. de wereldbankgroep

27 augustus 2004

BRUSSEL PV-EU

JAKARTA

LISSABON

Werkgebied: Permanente Vertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden bij de Europese Unie Mw. Drs. M.A.J. Vaes, LNV-Raad Drs. C.C.J.M. van der Meijs, Raad voor Veterinaire Aangelegenheden Drs. A.M. Akkerman, Raad voor Veterinaire Aangelegenheden Mr. O.B.M. Meuffels, LNV-Attaché Ir. F. Vroegop, LNV-Attaché Mw. Drs. S.J.C.W. Bont, LNV-Attachee Post/Bezoek adres : Permanente Vertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden bij de Europese Unie, H. Debrouxlaan 48, 1160 Brussel, België Telefoon : (00-32) 2.679.1545/1546 (LNV) Telefax : (00-32) 2.679.1776/1783 (LNV) E.Mail : nog niet bekend 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.nederlandseambassade.be opmerking : tevens belast met procurement-aan gelegenheden in het kader van de ontwikkelingsfondsen van de EU

Werkgebied: Indonesië, Maleisië, Singapore, tevens voor Association of South-East Asean Nations (ASEAN) Ir. F.A.G.M. Claassen, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Jalan H.R. Rasuna Said, Kavel S-3, Kuningan,Jakarta 12950, Indonesië Telefoon : (00-62) 21.524.1032/48 (LNV) Telefax : (00-62) 21.526.2230 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.netherlandsembassy.or.id

opmerking: zie Madrid

BUENOS AIRES Werkgebied: Argentinië, Chili, Uruguay Drs. M. van Genne, LNV-Raad Bezoek adres: Ambassade der Nederlanden, Edificio Porteño Plaza II, Olga Cossenttini 831, Pisos 3 y 4, C1107 BVA Buenos Aires, Argentinië Postadres : Ambassade der Nederlanden, Olga Cossenttini 831, C1107BVA Buenos Aires, Argentinië Telefoon : (00-54) 11.4338.0090 (LNV) Telefax : (00-54) 11.4338.0091 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.embajadaholanda.int.ar

Bureau Singapore Dhr. K.C. Chong, Technisch Assistent Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, 541 Orchard Road, 13-01 Liat Towers, Singapore 238881 Postadres : Tanglin P.O.Box 447, Singapore 912415 Telefoon : (00-65) 6739.1121 (LNV) Telefax : (00-65) 6737.1940 (BZ) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.nethemb.org.sg

KAIRO Werkgebied: Egypte, Jordanië, Libanon en Syrië Ir. H.L.M. van Wissen, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, 18, Hassan Sabri, Zamalek, Kairo, Egypte Telefoon : (00-20) 2.736.3863/2.739.5571/2/3 (LNV) Telefax : (00-20) 2.736.0936 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.hollandemb.org.eg

LONDEN Werkgebied: Verenigd Koninkrijk, Ierland Drs. G.G.J. Thissen, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, 38, Hyde Park Gate, Londen SW7 5DP, Verenigd Koninkrijk Telefoon : (00-44) 20.7590.3279/76/77/80 (LNV) Telefax : (00-44) 20.7581.5276 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.netherlandsembassy.org.uk

MADRID Werkgebied: Spanje, Marokko, Portugal Mr. C.J. Heringa, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Avenida del Comandante Franco 32, 28016 Madrid, Spanje Telefoon : (00-34) 91.353.7521/20 (LNV) Telefax : (00-34) 91.353.7567 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.embajadapaisesbajos.es

Bureau Lissabon Mw. A.P. Paiva Geadas, Administratief Medewerker Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Avenida Infante Santo 43-5o, 1399-011 Lissabon, Portugal Telefoon : (00-351) 21.391.4919 (LNV) Telefax : (00-351) 21.391.4952 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.emb-paisesbaixos.pt

Bureau Damascus DAMASCUS opmerking: zie Kairo

GENÈVE PV Werkgebied: Permanente Vertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden bij de WTO (Wereldhandelsorganisatie) en andere internationale organisaties te Genève (UNCTAD, UNEP, WHO, WIPO/UPOV) Ir. R.P. Lapperre, LNV-Raad Bezoek adres : Permanente Vertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden bij de WTO en andere internationale organisaties te Genève, 31-33 Avenue Giuseppe-Motta, Genève, Zwitserland Postadres : C.P. 196, 1211 Genève 20 CIC, Zwitserland Telefoon : (00-41) 22.748.1822/08 (LNV) Telefax : (00-41) 22.748.1828 (BZ) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected]

Mw. Samar Kadri, Technisch Assistent Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Abou Roumaneh, Al-Jalaa Street, Imm. Tello, Damascus, Syrië Postadres : Boîte Postale 702, Damascus, Syrië Telefoon : (00-963) 11.333.5119/6871 (BZ) Telefax : (00-963) 11.333.9369 (BZ) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected]

KIEV Werkgebied: Oekraïne, Armenië, Azerbeidzjan, Georgië, Moldavië Ir. A.A. Verhagen, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Kontraktova Sq. 7, 01901 Kiev, Oekraïne Telefoon : (00-380) 44.490.8223 (LNV) Telefax : (00-380) 44.490.8266 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.holland.com.ua

HANOI

KOPENHAGEN

opmerking: zie Bangkok

Werkgebied: Denemarken, Estland, Finland, Noorwegen, IJsland, Zweden Dhr. H.H. Schipper, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Toldbodgade 33, DK 1253 Kopenhagen K, Denemarken Telefoon : (00-45) 33.707.218 (LNV) Telefax : (00-45) 33.140.350 (BZ) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.nlembassy.dk

HONGKONG SAR opmerking: zie Peking

MANILLA opmerking: zie Bangkok

MEXICO Werkgebied: Mexico, Cuba Ir. J.A. Landstra, LNV-Raad Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Av. Vasco de Quiroga 3000, Piso 7, Col. Santa Fé, 01210 Mexico D.F., Mexico Postadres: Apartado Postal 10-656, 11000 Mexico D.F., Mexico : (00-52) 55.5258.9921 tst. 215 (LNV) Telefoon Telefax : (00-52) 55.5258.8139 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.paisesbajos.com.mx

MOSKOU Werkgebied: Rusland, Kazakstan, Oezbekistan en Wit-Rusland Ir. J.M.J.G. Kats, LNV-Raad Bezoek adres: Ambassade der Nederlanden, Tverskoj Blvd. 14/1, 5th Floor, 125009 Moscow, Rusland Postadres : Ambassade der Nederlanden, Kalashny Pereulok 6, 125009 Moscow, Rusland Telefoon : (00-7) 095.797.2946 (landbouw, satkomset) Telefax : (00-7) 095.797.2905 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.netherlands.ru

NAIROBI

Bureau Shanghai

ROME

Werkgebied: Kenia, Eritrea, Ethiopië, Oeganda, Tanzania, tevens voor UNEP Mr. F.H.J. von der Assen, LNV-Raad Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Riverside Lane, Off Riverside Drive, Nairobi, Kenia Postadres : P.O.Box 41537, Nairobi, Kenia Telefoon : (00-254) 20.4450.137 (LNV) Telefax : (00-254) 20.4450.138 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.netherlandsembassy.or.ke

Dhr. N. Hong, Technisch Assistentt Post/Bezoek adres : Consulaat-Generaal der Nederlanden, Sun Plaza, East Tower, 4th Floor, 88 Xian Xia Road, Shanghai 200336, Volksrepubliek China Telefoon : (00-86) 21.6209.9076 (BZ) Telefax : (00-86) 21.6278.9722 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.hollandinchina.org/ nl/cg/sh-intro.htm WEBsite LNV-Bureau : http://www.nlpekagr.com

Werkgebied: Italië, Cyprus, Malta Dr. ir. H. Beltman, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Via Michele Mercati 8, 00197 Rome, Italië Telefoon : (00-39) 06.321.5003 (LNV) (00-39) 06.322.1141 (BZ) Telefax: (00-39) 06.321.0767 (LNV/BZ) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.olanda.it

ROME PV-ROME NEW DELHI

Bureau Hong Kong SAR

Werkgebied: India, Bhutan, Nepal, Sri Lanka Ir. A. Parzer, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, 6/50F Shantipath, Chanakyapuri, New Delhi 110021, India Telefoon : (00-91) 11.2688.4951/2/3/4 tst 205, 277 en 204 (LNV) Telefax : (00-91) 11.2688.2799 (LNV) Email : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.holland-in-india.org

Mw. M.P.C. Ng, Technisch Assistent Post/Bezoek adres : Consulaat-Generaal der Nederlanden, Room 5702, 57/F Cheung Kong Center, 2, Queen’s Road Central, Hong Kong Volksrepubliek China Telefoon : (00-852) 2.524.8187/88 (LNV) Telefax : (00-852) 2.524.9419 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.netherlands-cg.org.hk WEBsite LNV-Bureau: http://www.nlpekagr.com

PARIJS Werkgebied: Frankrijk, Algerije Ir. L. Braakenburg, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, 7-9 Rue Eblé, 75007 Parijs, Frankrijk Telefoon : (00-33) 1.4062.3353 (LNV) Telefax : (00-33) 1.4062.3452 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.amb-pays-bas.fr

PRAAG Werkgebied: Tsjechië, Slowakije Mw. Ir. P.M.B. de Vries-Van Loon, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Gotthardska 6/27, 160 00 Praag 6, Bubeneç, Tsjechië Telefoon : (00-420) 2.3301.5218 (LNV) Telefax : (00-420) 2.3301.5257 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.netherlandsembassy.cz

PARIJS PV-OESO Werkgebied: Permanente Vertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden bij de OESO (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling) Ir. A.J.A. van Royen, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Permanente Vertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden bij de OESO, 12/14 Rue Octave Feuillet, 75116 Paris, Frankrijk Telefoon : (00-33) 1.4524.9971 (LNV) Telefax : (00-33) 1.4524.9938(BZ) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected]

PRETORIA Werkgebied: Zuid-Afrika, Zimbabwe Mw. Mr. G.A. Kostwinder, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, 825 Arcadia Street, Arcadia, Pretoria 0083, Zuid-Afrika Postadres : P.O.Box 117, Pretoria 0001, Zuid-Afrika Telefoon : (00-27) 12.344.3910/1/2/3/4/5 Tst. 212 (BZ) Telefax : (00-27) 12.343.7456 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.netherlandsembassy.co.za

PEKING Werkgebied: Volksrepubliek China (incl. Hong Kong) en Mongolië Ir. H.J.W. van Duijn, LNV-Raad Ir. R.J. Konijn, LNV-Attaché Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, 4, Liangmahe Nanlu, Beijing 100600, Volksrepubliek China Telefoon : (00-86) 10.6532.4464 (LNV) Telefax : (00-86) 10.6532.6329 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.nlembassypek.org WEBsite http://www.hollandinchina.org/nl/peking/intro.htm

RIYADH Werkgebied: Saoedi-Arabië en Verenigde Arabische Emiraten Dr.ir. J.G. van der Beek, LNV-Attaché Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Diplomatic Quarter, Riyadh, SaoediArabië Postadres : P.O.Box 94307, Riyadh 11693, SaoediArabië Telefoon : (00-966) 1.488.1093/2501 (LNV) Telefax : (00-966) 1.488.1519 (LNV) E.Mail : Tijdelijk vervallen 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.holland.org.sa

Werkgebied: Permanente Vertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden bij de VN-organisaties voor voedsel en landbouw (FAO, IFAD en WFP) Drs. E. Wermuth, Buitengewoon en Gevolmachtigd Ambassadeur, Permanent Vertegenwoordiger Ir. J.T.M.G. Steeghs, Ambassaderaad, Plv. Permanent Vertegenwoordiger Mw. Drs.A. Swalef, Tweede Secretaris, Beleidsmedewerker Post/Bezoek adres : Permanente Vertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden bij de VN-organisaties voor voedsel en landbouw, Via delle Terme Deciane 6, 00153 Rome, Italië Telefoon: (00-39) 06.574.0306 (LNV) Telefax: (00-39) 06.574.4927 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected]

SÃO PAULO Opmerking: Zie Brasilia

SEOUL Werkgebied: Republiek Korea, Taiwan -, LNV-Raad Bezoek adres Ambassade der Nederlanden, Kyobo Building, 14th floor, 1, Chongro 1-ka Chongro-ku, Seoul 110-714, Republiek Korea Postadres: K.P.O. Box 509, Seoul 110-605, Republiek Korea Telefoon : (00-82) 2.723.4180 (LNV) Telefax : (00-82) 2.723.0283 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.nlembassy.or.kr

Bureau Taipei Mw. A.C.C. Hu, Technisch Assistent Post/Bezoek adres : Netherlands Trade and Investment Office, Agricultural and Food Department, Rm. B, 5/F Artist Construction Building, 133 Min Sheng E. Road, Section 3, Taipei 105, Taiwan Telefoon : (00-886) 2.2713.5760 tst. 150 Telefax : (00-886) 2.2713. 0194 E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.ntio.org.tw/agricultural/ index-e.htm

SHANGHAI opmerking: zie Peking

SINGAPORE opmerking: zie Jakarta

SOFIA opmerking: zie Boekarest

TAIPEI opmerking: zie Seoel

TEHERAN Werkgebied: Iran Ing. C. Gravendaal, LNV-Raad Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Darrous Sharzad Boulevard, Kamasai street 1st , Eastlane 33, 19498 Teheran, Iran Postadres : P.O.Box 11365-138, Teheran, Iran Telefoon : (00-98) 21.255.5094 (LNV) Telefax : (00-98) 21.256.0213 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.netherlandsembassy.ir

TOKIO Werkgebied: Japan Ir. F.L.M. Vossenaar, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, 6-3 Shiba-koen, 3-chome, Minato-ku, Tokyo 105-0011, Japan Telefoon : (00-81) 3.5401.0421 (LNV) Telefax : (00-81) 3.5401.0424 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.oranda.or.jp

WARSCHAU Werkgebied: Polen, Letland en Litouwen Drs.ing. A.W. Verhey, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Ul. Kawalerii 10, 00-468 Warschau, Polen Telefoon : (00-48) 22.559.1269 (LNV) Telefax : (00-48) 22.840.2634 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.nlembassy.pl

WASHINGTON Werkgebied: Verenigde Staten van Amerika, (inclusief Puerto Rico), Canada en Wereldbank Ir. W.L.A.G. Tacken, LNV-Raad Mw. I. Hamid-Hardenberg, LNV-Attachee Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, 4200 Linnean Avenue, N.W., Washington, D.C. 20008, Verenigde Staten van Amerika Telefoon : (00-1) 202.274.2716/2718 (LNV) Telefax : (00-1) 202.244.3325 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.netherlands-embassy.org

ZAGREB opmerking: zie Boedapest