LBActualiteiten Wekelijkse informatie van de LNV-Vertegenwoordiging Buitenland
Jaargang 15, 21 januari, nummer 3
Colofon Uitgave van: Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Directie Internationale Zaken Postbus 20401 2500 EK Den Haag Telefoon : 070 378 41 87 Telefax : 070 378 61 31 Verantwoordelijk voor inhoud: Hoofd Bureau LNV-vertegenwoordiging Buitenland Dr. M.H. de Jong Eindredactie, opmaak, reproductie: Directie Informatiebeleid en Facilitaire Zaken
Overname uit LBActualiteiten is met bronvermelding toegestaan
Inhoud
Multilaterale landbouwpolitieke ontwikkelingen
5
Rusland
Nationale landbouwpolitieke aangelegenheden
6
Denemarken, Frankrijk, Griekenland, Spanje, Verenigd Koninkrijk, Tsjechië, Brazilië, Noord-Korea, Rusland, Verenigde Staten
Economische en handelsaangelegenheden
11
Griekenland, Ierland, Italië, Portugal en Spanje, Spanje, Verenigd Koninkrijk, India, Noorwegen, Verenigde Staten, Zuid Korea
Agro-industrie
20
België, Ierland
Grond- en pachtzaken
22
Spanje
Akker- en tuinbouw
23
België, Spanje
Veehouderij en zuivel
24
België, Denemarken, Frankrijk, Verenigd Koninkrijk, Marokko
Visserij en aquacultuur
28
Spanje, Verenigd Koninkrijk
Biotechnologie
30
Verenigde Staten
Voedings- en kwaliteitsaangelegenheden
31
België, Verenigd Koninkrijk, Verenigde Staten
Veterinaire aangelegenheden
34
Frankrijk, Griekenland, Spanje en Portugal, Verenigd Koninkrijk
Natuur, bos, landschaps- en faunabeheer
36
België, Spanje, Finland, Zweden/Estland, China
Milieuaangelegenheden
38
België, Frankrijk, Ierland, Brazilië
Biotechnologie
40
Spanje, Brazilië
Diversen
41
België, Spanje, Kenia, Soedan
3
4
Multilaterale landbouwpolitieke ontwikkelingen
Rusland: fytosanitaire inspectie Duitsland Volgens persbureau Interfax zijn de Russische fytosanitaire deskundigen met negatieve bevindingen teruggekeerd van hun inspectiebezoek aan Duitsland. De waargenomen schendingen van de fytosanitaire regels zouden betrekking hebben op uitvoer, transit en re-export van producten van plantaardige oorsprong. De inspecteurs zouden certificaten hebben aangetroffen zonder registratienummers en andere beveiligingselementen. Ook zouden vervalste certificaten zijn gevonden, evenals al goedgekeurde maar nog blanco certificaten. Verder zouden de inspecteurs hebben vastgesteld dat inspectie op invoer vaak wordt uitgevoerd op dezelfde locaties als waar gewassen al zijn gekeurd en opgeslagen. Verder zou een aantal bedrijven niet goed op de hoogte zijn van Russische en internationale eisen voor in- en uitvoer van plantaardige producten. Voor Duitsland geldt sinds medio november een uitvoerstop naar Rusland, sinds 3 december geldt deze ook voor Nederland.
5
Nationale landbouwpolitieke aangelegenheden
Denemarken: ‘nutteloos ministerie’ Het nieuwe ministerie van Familie- en Consumentenaangelegenheden is uitsluitend en alleen gevormd om stemmen te trekken en heeft in haar eerste vijf maanden niets nuttigs gedaan, noch voor families, noch voor consumenten. Dit is het harde oordeel in de media over het nieuwe ministerie, dat in augustus onder meer voedsel en veterinaire zaken van het ministerie van Landbouw heeft overgenomen. Het oordeel van nutteloosheid is overigens nauwelijks anders dan dat waarmee het nieuwe ministerie vorig jaar augustus werd verwelkomd. Geen van de politieke partijen heeft een woordvoerder aangewezen voor Familie- en Consumentenaangelegenheden en er is ook geen vaste kamercommissie onder die titel opgericht. Het ministerie heeft niet eens een eigen hoofdstuk in de begroting voor 2005. Desondanks blijft minister Henriette Kjær optimistisch en positief omdat zij zich gesteund weet door zowel de premier als de vice-premier.
Frankrijk: concurrentieverstoring binnen EU Parlementariër Le Guen, gedeputeerde van het departement Finistère, gaat voor minister van Landbouw Bussereau onderzoek doen naar concurrentieverstoring bij de agrarische productie binnen de EU. Concurrentieverstoring wordt veroorzaakt door de zeer uiteenlopende productiekosten per regio, die verband houden met verschillen in arbeidskosten. Speciale aandacht zal uitgaan naar de tien nieuwe lidstaten. Le Guen gaat ook een vergelijkende studie maken van het nationale beleid inzake lokale en buitenlandse werknemers, de werkgevers- en werknemerslasten voor agrarische bedrijven, de wijze van financiering van de sociale zekerheid van agrariërs, evenals van de regelgeving met betrekking tot de arbeidsduur. Het onderzoeksrapport wordt na de zomer aan premier Raffarin aangeboden. Onder meer de groenten- en fruitsector wijzen de lage arbeidskosten in bepaalde regio’s als de voornaamste factor aan van concurrentieverstoring.
Frankrijk: nieuwjaarsspeech minister van Landbouw Pragmatisme en vereenvoudiging worden de uitgangspunten bij de uitvoering van het nieuwe Gemeenschappelijk LandbouwBeleid en de verdere uitwerking van het ontwerp van de nieuwe Oriëntatiewet voor de Landbouw. Minister Bussereau verwijst met deze uitgangspunten met name naar de 30 pagina’s dikke handleiding met betrekking tot cross-compliance van zijn voorganger, minister Gaymard. Deze handleiding hebben de boeren inmiddels spottend omgedoopt tot ‘de catalogus van boerensancties 2005’. Niettemin krijgt ook minister Bussereau nog een harde dobber: in 2005 moeten alle boeren geïnformeerd worden over hun historische rechten en verder worden van elk agrarisch bedrijf alle bedrijfsveranderingen die sinds I januari 2000 hebben plaatsgevonden, genoteerd. Tegelijkertijd zal de ontkoppeling geëvalueerd moeten worden met het oog op de ontkoppeling in 2006. Bussereau wil in dit kader de Europese Commissie verzoeken om meer vereenvoudiging. Minister Bussereau garandeert dat de nieuwe Oriëntatiewet voor de Landbouw, die in 2006 in werking moet treden en een “sterk politiek karakter” zal moeten krijgen, “uitvoerbaar” blijft. De nieuwe wet zal met het oog op de uitvoering van het
6
nieuwe GLB belangrijke onderwerpen regelen, zoals de vestiging van jonge boeren, werkgelegenheid in de agrarische sector, grondbeleid/grondoverdracht, mechanisme(s) voor crisisbeheer, oogstverzekeringen, de ‘interprofessions’ en de toekomst van het coöperatiewezen. Het wetsontwerp wordt binnenkort voorgelegd aan de boerenorganisaties en vervolgens aan de Sociaal-Economische Raad. Nog vóór de zomer moet de wet in de ministerraad worden aangenomen. Ten slotte kondigt Bussereau de benoeming aan van een algemeen secertaris bij zijn ministerie. Deze moet het ministerie en zijn ‘Offices’ (marktorganen per productgroep) gaan reorganiseren. Bussereau wil ook de administratieve procedures voor de boeren (automatisering, één loket, enz.) vereenvoudigd zien. Om de afstand tussen enerzijds boer, burgemeester en lokale landbouworganisaties en anderzijds minister van Landbouw, Kabinet en directeuren te verkleinen en de communicatie te verbeteren, heeft Bussereau het plan opgevat om met zijn gehele Kabinet en een aantal beleidsdirecteuren elke twee maanden voor twee dagen te verhuizen naar de provincie. Picardie, met als standplaats Amiens, is als eerste aan de beurt.
Griekenland: conflict katoenboeren en regering De goede katoenoogst van dit jaar is voor de regering Karamanlis bepaald geen bron van vreugde. Er is sprake van overproductie die niet uitsluitend te wijten is aan voor de katoen gunstige weersomstandigheden in 2004. Illegaal ingezaaide, dat wil zeggen niet als zodanig geregistreerde, katoenpercelen hebben mede hun steentje bijgedragen aan dit te mooie resultaat. Alhoewel overleg tussen regering en belangenorganisaties leidde tot overeenstemming om het nationale quotum (1,1 miljoen ton) niet te overschrijden, dachten individuele katoenboeren onder het credo “Ieder voor zich en EU en regering voor ons allen” daar anders over. De harde kern van de tussen de 5.000 à 6.000 telers die protesteren tegen het buiten het nationale quotum houden van de ‘overproductie’ wil zelfs dat degenen die de katoenproductie niet als hoofdberoep uitoefenen daarvoor dan maar opdraaien. In drie provincies wordt gedreigd met wegblokkades: in Larissa en Magnisia (Thessalië) en in Pella (Centraal Macedonië). Dit eenduidige voornemen houdt echter geenszins onderlinge eensgezindheid in. De katoenboeren in Pella zijn het zat om steeds opnieuw te worden opgezadeld met medeverantwoordelijkheidsheffingen die te wijten zijn aan de asociale opstelling van hun Thessalische collega’s. Als zij tot blokkades overgaan, dan zal dat zijn ter ondersteuning van hun eis de overproductie uitsluitend ten laste te brengen van de boeren die daarvoor verantwoordelijk zijn en de overige telers met rust te laten of nationale steun te geven. Dit laatste druist volgens de regering echter in tegen de EU-regelgeving. Geruchten over tegemoetkomingen in de fiscale sfeer en renteloze leningen aan benadeelde telers zijn inmiddels ook van de baan. De inhoud van de schatkist biedt geen ruimte voor een dergelijke maatregel. Overleg van de minister van Landbouw met vertegenwoordigers van de Thessalische boeren op 13 januari heeft slechts de toezegging opgeleverd de controles uit te breiden. Tot nu toe zijn 52.000 van de 82.000 telers gecontroleerd. Daarbij bleek dat 7.300 telers niet-bestaande hoeveelheden katoen hadden gedeclareerd. Met de uitbreiding van de controles moet alle ‘illegale’ katoen (nu circa 45.000 ton) die buiten de steunregeling blijft, zichtbaar worden. Op een dergelijke toezegging zaten de Thessaliërs bepaald niet te wachten. De verscherpte controle kan echter wel ten goede komen van de katoentelers in Pella, met wie minister Basiakos op 17 januari van gedachten wisselde. Bij die gelegenheid maakte hij duidelijk niet van zins te zijn de Europese Unie te vragen om een speciale regeling voor de katoensector. Een dergelijk verzoek zou immers op fel verzet van andere lidstaten kunnen rekenen, de naam van Griekenland niet ten goede komen en geen structurele oplossing bieden voor de problematiek. Overigens bleek de verscherpte controle inmiddels geen hard besluit meer te zijn. De minister streeft
7
naar overeenstemming met alle belanghebbenden. Dit poldermodel moet 21 januari op het ministerie vorm krijgen. Erg waarschijnlijk is een dergelijke uitkomst niet. Ook binnen de politieke partijen leidt de situatie tot bijzondere gevolgen. Tijdens protestacties in het verleden verklaarde Nea Dimokratia (ND) zich formeel tegen wegblokkades. In de praktijk echter werden de actievoerders door de toenmalige oppositiepartij gesteund. Met bezoeken op lokatie deed de partijtop daar indirect aan mee. Inmiddels heeft de katoen voor tweedracht binnen ND gezorgd: parlementsleden uit agrarische kiesdistricten stellen zich, tot kennelijk ongenoegen van regering en partijsecretaris, achter de actiesvoerders op.
Griekenland: posthume olijfolie Katoen is niet het enige product dat voor spanning zorgt en voor acties buiten de regels om. Ook de olijfolieproducenten laten zich niet onbetuigd. Controles hebben uitgewezen dat 500 overledenen alsnog (postuum) olie produceren.
Spanje: dalend aantal landbouwbedrijven De Bond van Kleine Boeren (UPA) heeft meegedeeld dat in 2004 elke dag ongeveer 50 landbouwbedrijven de deuren hebben gesloten. Dat is veel meer dan de laatste tien jaar: toen daalde het aantal bedrijven met gemiddeld 12 per dag. Volgens de UPA is de toegenomen daling de schuld van de grootwinkelketens, die te lage prijzen betalen en te lange betalingstermijnen hanteren.
Verenigd Koninkrijk: bedrijfstoeslagen in Schotland openbaar Minister Ross Finnie, in Schotland verantwoordelijk voor milieu, landbouw, visserij en plattelandsaangelegenheden, heeft aangekondigd dat de uitbetalingen aan boeren in het kader van de single farm payment en op basis van het plattelandsontwikkelingsbeleid openbaar zullen worden gemaakt. Dit zal gebeuren op grond van de ook in Schotland van kracht geworden nieuwe Wet op de Openbaarheid van Bestuur. Volgens de minister hebben de burgers er recht op te weten hoe hun belastinggeld wordt besteed. Volgens de minister helpt dit ook de boeren met aan de burgers te laten zien welke ‘publieke goederen’ zij produceren voor het geld dat hen beschikbaar wordt gesteld uit publieke middelen. Ook Lord Whitty, de rechterhand van minister Beckett op het gebied van landbouwbeleid, heeft aangekondigd dat dit soort informatie in Engeland publiek gemaakt zal worden. De Schotse National Farmers’ Union reageerde met een duidelijk hoorbaar knarsetanden op de aankondiging. De boerenbond eist dat de informatie in een duidelijke context verstrekt moet worden, de voorwaarden moet vermelden waaronder de steun beschikbaar wordt gesteld en ook moet aangeven welke ‘publieke goederen’ tegen betaling van het geld geleverd zullen worden.
Tsjechië: minister van Landbouw mengt zich in zuiveldiscussie Sinds de toetreding van Tsjechië tot de Europese Unie wordt een aanzienlijke hoeveelheid rauwe melk naar vooral Duitsland geëxporteerd. Dit gebeurt omdat de verwerkende industrie in Duitsland iets hogere prijzen betaalt. In Tsjechië heeft dit inmiddels geleid tot een tekort aan grondstoffen, waardoor de lokale verwerkende industrie nu melk uit onder meer Polen en Slowakije moet importeren. In de media wordt veel aandacht besteed aan het conflict tussen ‘s lands grootste zuivelverwerker, Madeta, en de coöperatie Zuid in Zuid-Bohemen. Coöperatie Zuid, van oudsher toeleverancier van melk aan Madeta, exporteert inmiddels bijna een kwart van de dagelijkse productie, met name naar Cham in Bavaria. Coöperatie Zuid denkt dit jaar ongeveer 100 miljoen liter te exporteren. Madeta betaalt CZK 8,50 per liter uit (26,3 eurocent), in Duitsland ontvangt men per liter ten minste
8
CZK 0,50 (1,55 eurocent) meer. Madeta zou hierdoor een derde van zijn leveranties kwijtraken. Binnenkort komen 350 werknemers op straat te staan. Minister van Landbouw Palas heeft zich via de media in de discussie gemengd. Hij lijkt op de hand van de industrie, c.q. Madeta te zijn. Velen kunnen zich nog herinneren dat minister Palas ruim een jaar geleden heeft besloten het aandelenpakket van de Staat in Madeta te verkopen aan het management van Madeta en niet aan de leden van coöperatie Zuid, zoals kennelijk oorspronkelijk de bedoeling was. Coöperatie Zuid probeert dit besluit nog steeds via de rechter aan te vechten. Dat maakt de discussie niet altijd even helder. De minister heeft laten weten geen tegenstander van export te zijn – het tegendeel zou juist het geval zijn – maar is van mening dat men zich wel moet houden aan de Europese regels. De minister heeft het betaalorgaan – de State Agriculture Intervention Fund (SAIF) – in dit verband een onderzoek laten beginnen naar mogelijke overtredingen van relevante EU-wetgeving. Volgens de SAIF is coöperatie Zuid mogelijk in overtreding; de EU-wetgeving zou voorschrijven dat er maximaal één intermediair mag zijn tussen melkproducent en verwerker. In dit specifieke geval zou er volgens de SAIF sprake zijn van twee intermediairs: coöperatie Zuid, die de melk van de veehouders koopt en de vertegenwoordiger van de Beierse zuivelverwerker in Tsjechië. Volgens coöperatie Zuid is dit echter uitsluitend een administratieve procedure. Een andere maatregel is dat elke exportzending van rauwe melk binnenkort een extra controle zal ondergaan. De Tsjechische veterinaire dienst zal hiertoe op bepaalde verzamelplaatsen de zendingen bemonsteren, op kwalitatieve parameters controleren en certificeren. Dit is overigens volgens een woordvoerder van de Permanente Vertegenwoordiging van Tsjechië bij de EU niet nodig. Overigens zijn velen verbaasd over het feit dat minister Palas zich in de discussie heeft gemengd. Ook andere zuivelverwerkende industrieën hebben met een tekort aan grondstoffen te maken, die inmiddels uit Polen en Slowakije worden aangevuld. Een vertegenwoordiger van Bongrain Tsjechië heeft gezegd dat dit soort ontwikkelingen bij een interne – vrije – markt volstrekt normaal zijn. Een overheid kan daarin niets oplossen of tegengaan door bijvoorbeeld grenzen te sluiten. Volgens deze vertegenwoordiger ligt de oplossing bij de verwerkende industrie zelf, namelijk door de concurrentiekracht te verbeteren.
Brazilië: hervorming ministerie van Landbouw De minister van Landbouw, Roberto Rodrigues, heeft nieuwe directeuren benoemd op enkele directies (Secretarias). Op de directie Veterinaire en Fytosanitaire Zaken (Defesa Agropecuária - SDA) is benoemd de heer Gabriel Alves Maciel en op het secretariaat voor Plattelandsontwikkeling en Coöperaties (Secretaria de Apoio Rural e Cooperativismo - SARC), de heer Márcio Portocarrero. Het ministerie krijgt er ook twee nieuwe directies, beide gericht op de buitenlandse handel, bij. De directie Internationale Zaken wordt belast met de bevordering van de onderhandelingen met nieuwe partners. De directie Strategisch Management, direct gekoppeld aan het Kabinet van de minister, wordt belast met het opsporen van nieuwe vragen in de internationale handel naar agrarische producten. Doel is vooral het vroegtijdig signaleren van vragen als: wie gaat wat voor wie, onder welke omstandigheden en onder welke voorwaarden, produceren en welke rol speelt Brazilië daarbij. Daarbij wordt zowel naar de internationale producent als de consument gekeken en daar wordt een consistent overheidsbeleid op afgestemd. Met deze opdracht wordt de voormalige EMBRAPA-onderzoeker en exdirecteur van het Virtueel Laboratorium van EMBRAPA (Labex) in Montpellier, Elisio Contini, belast. Belangrijk is nog de opvolging van de vice-minister, José Amouri Dimarzio. Daarvoor wordt steeds vaker de naam genoemd van mevrouw Elisabeth Seródio,
9
die tot voor kort werkzaam was bij de Kamer voor Buitenlandse Handel (Camex), maar officieel is de benoeming nog niet.
Noord-Korea: verhoogde landbouwproductie hoogste prioriteit Uit het nieuwjaars ‘Editorial’, een gezamenlijk beleidsdocument van de NoordKoreaanse communistische partij, het leger en de jeugdbeweging, kan worden vernomen dat 2005 het jaar van hoop en grote gebeurtenissen wordt. Verhoogde voedselproductie staat aan de top van de agenda. Het document dringt er sterk bij de bevolking op aan om alle inspanningen ondergeschikt te maken aan landbouw en topprioriteit te geven aan de behoeften van de agrarische sector. Terwijl andere sectoren in de Editorial ongeveer gelijke aandacht kregen als in 2004, is dit keer vijf maal zoveel aandacht besteed aan landbouwproductie dan het afgelopen jaar. Ook de minister van Landbouw bevestigde dat zijn ministerie alle inspanning zal richten op een “great leap in agricultural production”. Uiteraard is alles erop gericht om eens en vooral een eind te maken aan Noord-Korea’s voedseltekorten.
Rusland: aannemen landbouwwet vertraagd Naar verwachting zal de Doema pas het komend voorjaar de nieuwe landbouwwet aannemen. De wet werd vorig jaar zomer al aan het parlement aangeboden, maar de besprekingen erover liepen grote vertraging op door de negatieve opstelling vanuit financieel-economische hoek. De wet werd opgesteld op uitdrukkelijk verzoek van president Poetin en het was de bedoeling dat deze na de zomer van 2004 in werking zou treden. Nu wordt gemikt op medio 2005. De wet geeft het kader aan voor het agrarisch beleid op de lange termijn, bestrijkt de regulerende rol van de overheid voor de verschillende (voedsel)markten en legt de verantwoordelijkheden vast voor specifieke resultaten in de voedselindustrie.
Verenigde Staten: landbouwcommissie Senaat positief over voordracht Johanns Tijdens een zogeheten Confirmation-hoorzitting op 6 januari, georganiseerd door de landbouwcommissie van de Senaat, is met de voorgedragen nieuwe minister van Landbouw, Johanns, overleg gevoerd. Johanss zou de vierde minister van Landbouw uit Nebraska zijn. Johanns merkte onder meer op dat zijn agrarische achtergrond (“I grew up in Iowa on a dairy farm, we would often finish after dark, I have respect for land”), hem heeft gevormd. Hij benadrukte zijn persoonlijke toekomstige betrokkenheid bij handelspolitieke onderhandelingen, aandacht voor onderzoek, productiviteit en technologie, voor voedselkwaliteit en veiligheid, de ontwikkeling van toegevoegde waarde, bio-energie en dierziekten. Er was veel aandacht voor BSE, de Senaat drong aan op politieke interventie van de president. Johanns hield zich wat op de vlakte met de opmerking dat alle vragen zijn beantwoord en dat nu tot heldere posities gekomen moet worden. Tegelijkertijd werd extra zorgvuldigheid gevraagd met betrekking tot de heropening van de grenzen voor rundvlees uit Canada. De heropening van de grenzen van Japan zal zijn eerste handelsprioriteit zijn en tevens zijn eigen inzet krijgen in plaats van handelsmissies onder leiding van iemand anders, zoals gebruikelijk was onder minister Ann Veneman. Met betrekking tot dierlijke ID-systemen nam Johanns geen positie in ten faveure van ofwel verplichte ofwel vrijwillige deelname. Evenmin wilde hij zich over het toekomstige Amerikaanse suikerbeleid uitlaten. Wat opviel was de nadrukkelijke aanwezigheid van Johanns echtgenote Stephanie. Haar body language was zeer nadrukkelijk. Tot nu toe heeft zij een succesvolle carrière ontwikkeld als lobbyiste voor de telecom-industrie.
10
Economische en handelsaangelegenheden
Griekenland: positie boeren verslechterd in 2004 Volgens het Bureau voor de Statistiek is de economische positie van de boeren in 2004 verslechterd. De produktiekosten stegen, terwijl de telersprijzen afnamen. Vertoonden de telersprijzen voor de sectoren landbouw en veeteelt in november 2003 nog stijgingen van 10,5% respectievelijk 3,4%, november 2004 liet een daling zien van 2,5%. Ten opzichte van oktober 2004 stegen de telersprijzen in november 2004 met 4,2% (vgl. 2003: + 1,5% en 2002: – 1,4%). Over de periode januari t/m november 2004 (ten opzichte van december 2003) bedroeg de daling van de producentenprijzen 1,4% (zelfde periode 2003: + 9,8% en 2002: – 5,3%). De kostprijzen blijken in november 2004 te zijn gestegen van 7,4% ten opzichte van november 2003 (tegenover stijgingen van 5,1% en 4,1% in november 2003 en 2002). Ten opzichte van oktober 2004 daalde de kostprijs in november van dat jaar met 0,2% (2003: + 1,0% en 2002: + 0,2%). Van januari t/m november 2004 (tegenover december 2003) steeg de kostprijs met 7,3% (overeenkomstige periode 2003: + 4,5% en 2002: + 3,9%).
Ierland: exportwaarde agrarische sector ¤ 7 mld. Ierland heeft in 2004 voor bijna ¤ 7,2 mld. aan agrarische producten geëxporteerd, een bedrag dat nog hoger zou zijn geweest als de fabriek van Baileys Irish Cream niet verplaatst was naar Belfast (waardoor de exportwaarde – tot ongetwijfeld groot ongenoegen van vele Ieren - op het Britse conto wordt bijgeteld). Dit betekent ten opzichte van 2003 een groei in de agrarische export met 3%. Wanneer gecorrigeerd zou worden naar koersverschillen tussen enerzijds de euro en anderzijds het pond sterling en de dollar, zou de exportgroei 5% hebben bedragen, aldus de Ierse agrarische exportbevorderingsorganisatie Bord Bia. Door het verplaatsen van het deel van de activiteiten van Baileys daalde de Ierse export van (alcoholische) dranken in 2004 ten opzichte van 2003 met 10% tot een waarde van ¤ 965 mln. Het exportcijfer staat voor 55% van de totale export van puur Ierse bedrijven (dus niet meegerekend vestigingen van buitenlandse bedrijven in Ierland). 73% van de export ging naar de Europese Unie en 90% van de Ierse rundvleesexport was bestemd voor de Europese Unie. De categorie levend vee en vlees (waarbinnen een dominante rol voor runderen en rundvlees) nam ¤ 2,2 mld. aan exportwaarde voor haar rekening. Rundvleesexporten lieten een groei zien van 8% en de schapenvleesexport van 14%, waarmee een exportverlies van 21% aan de kant van het levende (rund)vee meer dan werd gecompenseerd. Een waarde van bijna ¤ 1,9 mld. werd aan de zuivelkant geëxporteerd, een stijging ten opzichte van 2003 met 6%. Varkensvlees nam ook toe met 6% tot ¤ 265 mln., hetgeen vooral werd veroorzaakt door de afzet van minder volume tegen een veel hogere waarde in het VK en Japan. De waarde van de export van levensmiddelen steeg met 9% tot een waarde van ¤ 1,6 mld. Bord Bia ziet hier grote groeimogelijkheden, waarvoor wel vergrote inspanningen op de terreinen onderzoek, ontwikkeling en marketing noodzakelijk zijn. In de vooruitblik naar 2005 wijst Bord Bia op de uitdagingen voor de Ierse agrarische exporteurs als gevolg van de implementatie van het hervormde Gemeenschappelijke Landbouwbeleid en de voortdurende problemen met koersverschillen tussen de euro enerzijds en het pond sterling en de dollar anderzijds.
11
Ierland: groep vijf rijkste OESO-landen Binnen de organisatie van rijkste landen ter wereld, de OESO, heeft Ierland nu met vier andere landen de status van de meest welvarende landen bereikt. In deze analyse worden als ijkpunten genomen de prijzen van goederen en diensten en de economische prestaties van een land. Tesamen met Luxemburg (aanvoerder van de ranglijst), Noorwegen (2e plaats), Verenigde Staten (3e plaats) en Zwitserland (5e plaats) vormt Ierland (4e plaats) de top vijf, de zogenaamde hoge inkomensgroep. In de tophelft van de midden inkomensgroep zitten onder meer het Verenigd Koninkrijk en Nederland, evenals de meeste andere landen van de voormalige EU van de vijftien lidstaten. In 1999, toen de OESO deze analyse ook uitvoerde, behoorde Ierland eveneens tot deze categorie. De promotie van Ierland naar de topcategorie karakteriseert de OESO als een “opmerkelijke ontwikkeling”. Spanje, Portugal en Griekenland zitten in de onderste helft van de midden inkomensgroep, evenals enkele nieuw toegetreden EU-lidstaten als Hongarije, Tsjechië, Malta, Cyprus en Slovenië. De rest van de nieuwe EU-lidstaten zit in de lage inkomensgroep.
Italië: consument toch gevoelig voor vernieuwing Over het algemeen is de Italiaanse consument vrij traditioneel ingesteld. Van de voor 2004 geschatte levensmiddelenomzet van ¤ 105 mld., wordt ruim ¤ 82 mld. gevormd door de klassieke producten: deegwaren, conserven, wijn, olie etc. (66%) en de meer ontwikkelde producten als diepvriesartikelen, kant-en-klaar sauzen en dergelijke (17%). Naast dit grote aandeel scoren de beschermde oorsprongsproducten hoog met 9%. Alhoewel Italië een zeer groot areaal biologische teelt heeft, komt dit niet naar voren in de cijfers: slechts 0,7% van de totale omzet in de voedingsmiddelenindustrie. Een opvallend cijfer daarentegen is wel het omzetaandeel van ‘nieuwe producten’, snel stijgend en inmiddels bijna 8%. Het gaat hierbij om produkten met een hoog servicegehalte en gezondheidsaanspraken, waar de Italiaanse consument gevoeliger voor lijkt te zijn dan tot enkele jaren geleden voor mogelijk werd gehouden. Wat betreft wetgeving lijkt het ministerie van Gezondheid er echter moeite mee te hebben deze trend bij te houden, waardoor het nog niet altijd eenvoudig is om nieuwe producten in Italië op de markt te brengen.
Portugal en Spanje: te weinig regen Het gebrek aan regenval in november, december en de eerste helft van januari doet de angst groeien dat er weer een periode van grote droogte in aantocht is. Er is even weinig regen gevallen als in 1992, het eerste jaar van een droge periode die tot eind 1995 duurde. Een Spaanse rivier, de Segura, kent het laagste waterpeil sinds 75 jaar. In het gewest Andalusië zal er geen suikerbietenoogst zijn in gebieden zonder irrigatie en als het niet snel gaat regenen zal daar ook geen graanoogst komen.
Spanje: snelle opkomst Duitse supermarktketens In 2003 opende Aldi 39 supermarktketens in Spanje. In 2004 overtrof zij dit met de opening van 40 nieuwe winkels. In totaal heeft zij nu 101 verkooppunten in Spanje, met een totale oppervlakte van 88.000 m2. Regionaal is zij het meest vertegenwoordigd in de gewesten Valencia, Andalusië en Madrid. Lidl heeft in 2004 11 nieuwe winkels geopend en één gesloten. Zij beschikt al over 370 winkels met een totale oppervlakte van 292.000 m2. Zij is van plan de overstap naar de Canarische eilanden te maken, waar zij drie winkels wil openen.
Spanje: crisis in tafelwijnsector De verenigingen van producenten, van verwerkers en de coöperaties slaan de handen ineen om een oplossing te zoeken voor de crisis in de tafelwijnsector. De boeren krijgen nog geen ¤ 1,80 per hectoliter en de markt is totaal stilgevallen. De oor-
12
zaak is een verkoopdaling van 50%, deze is weer het gevolg van een lagere consumentenvraag in Spanje en vooral van een sterke val van de uitvoer naar Frankrijk en Italië. Dat laatste heeft de sector overigens zelf veroorzaakt door de productie en export in 2003 op te voeren toen bleek dat de wijnoogst in Frankrijk en Italië laag was. Die is nu weer op peil, zodat men met een overschot zit.
Spanje: zorgen over tolheffingen De zorg over dure tolheffingen voor vrachtwagens neemt toe nu na Duitsland ook Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk zouden denken aan het opleggen van dergelijke heffingen. De Spaanse regering heeft meegedeeld dat Spanje niet van plan is een dergelijke heffing in te stellen.
Verenigd Koninkrijk: slechtste kerstverkopen in decennium De Britse detailhandel heeft de afgelopen kerstperiode te kampen gehad met de slechtste verkopen in de afgelopen tien jaar. Ondanks een aanzwellend koopoffensief in de laatste paar dagen voor de kerst en een forse uitverkoop vanaf tweede kerstdag lagen de verkopen 0,4% lager dan in 2003, aldus een onderzoek van de British Retail Consortium in combinatie met KPMG. Het betreft een vergelijking op basis van dezelfde producten en hetzelfde winkeloppervlak. Wanneer de kerstverkopen gemeten worden met inachtneming van het toegenomen winkeloppervlak is er in vergelijking met 2003 sprake van een groei met 2,5%. De verkopen van voedingsmiddelen laten voor de kerstperiode betere resultaten zien met verwachte verkoopstijgingen van Tesco met 6-7%, van Waitrose met 3,6% en van Morrison met 2%. De werkelijkheid lijkt echter ook deze verwachtingen in te halen: de omzet van Morrison steeg daadwerkelijk in de 189 belangrijkste winkels slechts met 0,1%. Er werd tegelijkertijd een waarschuwing voor de groeiverwachtingen voor 2005 aan vastgeknoopt: er moet met een groei van 2 tot 3% rekening worden gehouden in plaats van met een groei van 5%. Het sukkelende Sainsbury’s liet een verdere daling van de omzet in de laatste twaalf weken van 2004 zien van 1,2% ten opzichte van dezelfde periode in 2003 (en gemeten in dezelfde winkels). Een lichtpuntje voor de dit jaar aangetreden voorzitter van de Raad van Bestuur Justin King is echter dat de teruggang in de laatste vier weken van 2004 (de echte kerstperiode) slechts 0,4% was. Het gaf hem naar zijn zeggen weer het vertrouwen dat hij met zijn strategie voor het bedrijf op het goede spoor zit. De Britse consument lijkt zijn geld een beetje in de beurs te willen houden, gezien zijn zorgen over de langzaam inzakkende huizenmarkt in het VK en het in het algemeen teruglopende vertrouwen in de Britse economie. Deze economie is voor ongeveer tweederde deel gebaseerd op consumentenbestedingen. Bij de bovenvermelde onderzoeksresultaten moet worden aangetekend dat de Confederation of British Industry (de Britse VNO/NCW) een ander beeld naar buiten heeft gebracht en dat er op zijn minst sprake zal zijn van wisselende resultaten. Over één cijfer bestaat evenwel geen discussie, namelijk over de forse stijging in omzetten bij het ‘electronische’ winkelen. Tijdens de kerstperiode van 2004 groeiden de aankopen per Internet met 20% in vergelijking met 2003 en wel tot een waarde van £ 3 mld. (een kleine ¤ 4,5 mld.). Van de totale uitgaven in de detailhandel wordt nu 6,3% via Internet besteed en detailhandelbedrijven die onvoldoende investeren in hun mogelijkheden voor on line verkopen zullen volgens analisten een dubbele prijs betalen: én achterblijvende verkopen in winkels én het wegblijven van consumenten bij het winkelen in de virtuele winkelstraat. Voedingsmiddelenproducent Northern Foods zag zich als gevolg van de resultaten van één van zijn grotere afnemers (Marks & Spencer neemt 33% van de omzet voor zijn rekening) genoodzaakt een winstwaarschuwing af te geven waarin de verwachte winst over het lopende boekjaar tot en met maart wordt bijgesteld naar
13
£ 80 mln. (een kleine ¤ 120 mln.) tegen een winst vorig jaar van £ 86 mln. (ruim ¤ 125 mln.) en een eerder uitgesproken winstverwachting van £ 88 mln. (een kleine ¤ 130 mln.). Hoewel Northern Foods de Britse supermarktketens voorziet van ongeveer tweederde van alle verkochte Christmas puddings en de afzet van een ander typisch Brits kerstgerecht (mince pies) met 17% omhoogging, zaten de problemen in achterblijvende verkopen van gekoelde en diepgevroren kant-en-klaarmaaltijden. Dit is de derde winstwaarschuwing van het bedrijf vlak na Kerstmis in de afgelopen vier jaar, hetgeen sommige analisten voorzichtig het oordeel doet uitspreken dat er structureel iets fout zit bij het bedrijf, ondanks de nieuwe krachtdadige vrouwelijke leiding sedert afgelopen voorjaar.
Verenigd Koninkrijk: Conservatieve verkiezingsplannen Her Majesty’s most loyal opposition, de Conservatieven, hebben een belangrijk onderdeel van hun komende verkiezingsinzet gepresenteerd. In het eerste begrotingsjaar dat zij opnieuw aan de regeringsmacht zijn - wanneer de Britse kiezer dat tenminste wil - zullen zij de belastingen met £ 4 mld. (een kleine ¤ 6 mld.) en het beslag van de Britse overheid op de kapitaalmarkt door middel van staatsleningen met £ 8 mld. (een kleine ¤ 12 mld.) terugdringen. Met het oog daarop zullen de Conservatieven in het budgettaire jaar 2007-2008 £ 12 mld. (ruim ¤ 17 mld.) minder uitgeven dan de regering-Blair nu in de meerjarenramingen heeft gepland. In de presentatie van hun plannen maakten de politieke leider van de Conservatieven, Michael Howerd, en de schaduwminister van Financiën, Oliver Letwin, duidelijk dat zij de regeringsuitgaven met £ 35 mld. (ruim ¤ 52 mld.) willen beperken door onder meer enorme beperkingen in het aantal ambtenaren (ongeveer 235.000 arbeidsplaatsen minder bij de overheid). Het geld dat daarmee wordt bespaard (los van de belasting- en leningplannen) zal worden geïnvesteerd in zorg, onderwijs en openbare veiligheid. Daarmee claimen de Conservatieven hetzelfde ambitieniveau op die terreinen na te streven als Labour doet. Overigens is nog niet duidelijk in welke vorm de belastingverlaging zal worden gegoten. Afgaande op eerdere geluiden van de Conservatieven zijn voor de hand liggende gedachten een verhoging van de drempels waarboven belasting wordt betaald, zeker voor de lager betaalden, waarmee bij voorbeeld de allerlaagste inkomens vrijgesteld zouden worden van het betalen van belasting (zoals dit begrotingsjaar in Ierland gebeurt); beperking van de successierechten; matiging van de stijgingen in gemeentelijke onroerendezaakbelastingen en beperking van de overdrachtsbelasting. De leiding van de Conservatieven kwam bijna vanzelfsprekend onder zwaar electoraal vuur van de Labour-partij te liggen. Hen wordt verweten door de voorgestelde enorme beperkingen in het ambtenarenapparaat de directe dienstverlening in de zorg en het onderwijs in gevaar te brengen. Gericht vuur kwam ook van de rechtervleugel van de Conservatieven, die Michael Howard verwijt nog veel te weinig te doen aan het terugdringen van de belastingdruk. The real opposition force in politics, het etiket waarmee de Liberaal-Democraten (het Britse D66) zich sieren, presenteerde ook plannen voor de verkiezingsinzet. Politiek leider Charles Kennedy deed het voorstel een nieuwe belastingschijf te introduceren voor inkomens hoger dan £ 100.000 (¤ 145.000) per jaar. Deze inkomens gaan van elke pond 50 pennies aan belasting afdragen (nu is het toptarief 40%). Hoewel deze belastingverzwaring slechts een relatief kleine groep treft, denken de Liberaal-Democraten hiermee voldoende middelen te genereren (in 20052006 £ 5,2 mld. ofwel ¤ 7,5 mld.) om de bestaande gemeentelijke onroerendezaakbelasting om te bouwen tot een lokale inkomstenbelasting; collegegelden af te schaffen en gratis zorg voor oudere mensen te verschaffen. Daarnaast gaan de Liberaal-Democraten £ 25 mld. (een kleine ¤ 42 mld.) besparen op de overheidsuitgaven door de introductie van de algemene identiteitskaart niet te laten doorgaan en het ministerie van Industrie en Handel op te heffen. Het geld dat hiermee wordt bespaard zal worden besteed aan hogere pensioenen voor mensen die 75 jaar en ouder zijn, de opvang van zeer jonge kinderen (vóór de leerplichtige leeftijd), gra-
14
tis gebits- en oogcontroles en 10.000 extra politiemensen. Kennedy wees de Conservatieve plannen voor belastingverlaging als “fantastisch” van de hand en wees erop dat de mensen in het Verenigd Koninkrijk goed weten dat rekensommen altijd moeten kloppen.
India: Peter Mandelson op bezoek Peter Mandelson, de Europese Commissaris voor buitenlandse handel, heeft kortgeleden India bezocht. Hij voerde uitgebreid overleg met premier Manmohan Singh en met minister Kamal Nath van Handel en Industrie. Daarnaast was er contact met het Indiase bedrijfsleven. Er is een seminar (in een overvolle zaal) gehouden bij de FICCI (de federatie van kamers van koophandel en industrie) en er was uitgebreid contact met de pers. Daarbij ging het om een open en soms harde ontmoeting, die gezien moet worden in het kader van het vorig jaar afgesloten Strategische Partnerschap. Minister Kamal Nath noemde expliciet de paradox van India, dat enerzijds een supermacht is op het gebied van IT, biotechnologie en farmaceutische producten, en anderzijds te kampen heeft met bittere armoede en een hoeveelheid van 600 miljoen mensen die van landbouw afhankelijk zijn. Dankzij de groene revolutie beschikt het land nu echter over voedseloverschotten. Nath wees op de voortgang van de privatiseringen, op de uitdaging van meer en beter onderwijs en op de noodzaak van meer buitenlandse investeringen. Commissaris Mandelson begon met er veelbetekenend op te wijzen dat dit zijn eerste buitenlandse bezoek in zijn nieuwe functie betrof. Hij stelde dat Europa deel van India’s geschiedenis is, maar ook deel van India’s toekomst dient te zijn. India moet ophouden zich te gedragen als een arm ontwikkelingsland dat een speciale behandeling verdient. De Europese Unie moet India daarentegen niet als een geavanceerd ontwikkeld land behandelen. Verder behoort India nog steeds tot de groep landen met gemiddeld de hoogste invoerrechten en zijn er veel niet-tarifaire belemmeringen, vergunningen en importverboden. Ook valt volgens de Commissaris op de eind vorig jaar afgekondigde patentwet het een en ander af te dingen. Hij vroeg steun voor de Europese opvattingen met betrekking tot bescherming van geografische aanduidingen en bood in ruil aan namen zoals Darjeeling in de Europese Unie te beschermen. India stelde de niet-tarifaire belemmeringen voor zeevruchten aan de orde. Mandelson zegde toe dat afgekeurde containers niet meer vernietigd zullen worden, maar geretourneerd. India verzocht om voortzetting van de concessies in de textielsector. Daar reageerde Mandelson ontwijkend op, verwijzend naar het aflopen van het multivezelakkoord. Op een vraag naar betere toegang tot Indiase suiker in de EU, antwoordde hij cryptisch dat die vraag een week te vroeg werd gesteld, zonder dit nader toe te lichten. Zoals bekend vindt India zich al jaren achtergesteld met het quotum van 20.000 ton. Mandelson verzocht verder om vergemakkelijking van buitenlandse investeringen en om toegang van juridische en accountantsdiensten. Daarnaast zou hij graag de toegang van dure textiel in India vergemakkelijkt zien. Hij stelde daar meer voordelen onder het Generalised System of Preferences tegenover. Mandelson zei van mening te zijn dat India in het kader van het WTO-akkoord over diensten veel te winnen heeft, maar dat India’s aanbod beslist onvoldoende is. Ook noemde hij expliciet dat afronding van de Doha-ronde voor zowel India als de EU een grote verbetering op het gebied van anti-dumping kan opleveren. Hij wees er op dat sinds het afronden van de Uruguayronde India’s buitenlandse handel is verdubbeld en haar aandeel in de wereldhandel met 40% is toegenomen. Hij vleide de luisteraars met opmerkingen als “grootste democratie in de Wereld”, “tegen 2030 het volkenrijkste land en de derde of vierde economie en het meest gealfabetiseerde land onder de ontwikkelingslanden” en prees de ondernemingszin. Hij hield een pleidooi voor nauwere samenwerking op wetenschappelijk gebied en
15
inviteerde Indiase studenten om in Europa te komen studeren. Tot slot stelde hij dat de Commissie een beleidsnota met betrekking tot economische migranten aan het opstellen is. De helft van de aan Mandelson gestelde vragen ging over de visaproblematiek. Mandelson stelde kortaf dat de klachten terecht zijn, maar verwees naar de verantwoordelijkheid van de lidstaten en de vele gevallen van frauduleuze documenten. Hij herhaalde dat gewerkt wordt aan een beter visaregime voor professionele migranten.
Noorwegen: onethische supermarkten De Noorse concurrentie-autoriteiten verdenken de supermarkten ervan dat zij bonussen eisen van leveranciers om de producten op de schappen te krijgen. Verder zouden ze leveranciers boycotten die aan Lidl leveren. Al met al redenen voor de concurrentie-autoriteiten om de supermarktwereld eens goed onder de loep te nemen.
Verenigde Staten: nationale strategie beveiliging zeevracht De Douane en Grenscontrole Dienst (CBP) heeft midden januari zijn vijfde handelssymposium gehouden. Voor deze jaarlijkse bijeenkomst worden vertegenwoordigers uit het internationale bedrijfsleven uitgenodigd om van gedachten te wisselen over bestaande en nieuwe maatregelen voor beveiliging en de inspectie van internationale vracht. De maatregelen vormen een onderdeel van een nationale strategie die uit twee doelen bestaat: aan de ene kant het beschermen van het “Homeland” tegen terroristische aanslagen en aan de andere kant het faciliteren van de handelsstromen. In de jaren na 11 september 2001 heeft de CBP in een open dialoog met bedrijfsleven, importeurs, handelaren, transporteurs en andere agentschappen een groot aantal initiatieven gelanceerd, die de handelsstromen in de wereld na 11 september niet alleen veiliger, maar tevens efficiënter, gebruiksvriendelijker en sneller moeten maken. De belangrijkste dreiging vormen de ‘weapons of mass destruction’ (WMD). Op de tweede plaats staan de zogenaamde ‘weapons of mass effect’: biologische en chemische wapens, dier- en plantenziekten. Vooralsnog heeft de controle van zeevracht de prioriteit. Dagelijks arriveren meer dan 25.000 containers per zeevracht. Op jaarbasis is dit 9 miljoen, waarvan 5,4% wordt geïnspecteerd. Het brede raamwerk voor de veilige handelsstrategie voor zeevracht kan in vijf deelonderwerpen worden gesplitst. Een aantal initiatieven voor de controle op zeevracht met eindbestemming de Verenigde Staten is al geïmplementeerd. Daarnaast bevindt een aantal nieuwe projecten zich in de ontwikkelingsfase. De eerste groep initiatieven is gericht op het vergaren van informatie over de zeevracht voordat deze een Amerikaanse grenspost bereikt. Een voorbeeld van al geïmplementeerde regelgeving is de 24 Advance rule, waarbij informatie over een partij bestemd voor de Verenigde Staten 24 uur voordat deze in de haven van herkomst wordt geladen, aan de CBP moet worden verstrekt. De CBP werkt aan een Virtueel Douane Portaal, het zogenaamde Automated Customs Environment (ACE). Het streven is dat met ingang van 2011 alle noodzakelijk geachte handelsinformatie over een vracht, ongeacht de wijze van vervoer (rails, zee, lucht of weg) die voor invoer in de VS wordt aangeboden, door middel van dit portaal wordt ingediend bij de CBP. Om na te gaan welke informatie noodzakelijk wordt geacht, heeft de CBP een vrijwillige werkgroep opgezet binnen de overheid. Onder dit initiatief, genaamd het International Trade Data System (ITDS), kunnen federale agentschappen opgeven
16
welke informatie over partijen goederen die onder hun verantwoordelijkheid vallen zij voorafgaand wensen te ontvangen. Inmiddels hebben 27 agentschappen en ministeries zich bij dit vrijwillige initiatief aangesloten, waaronder de Environmental Protection Agency (voor de invoer van bepaalde chemicaliën), het ministerie van Landbouw (invoer agrarische producten), de Food and Drug Administration (FDA, voor de invoer van voedingsmiddelen en geneesmiddelen), het ministerie van Transport, US Census, etc. ITDS vormt een forum voor de informatie die moet worden ingediend onder ACE. Hiermee wordt ook voorkomen dat dezelfde informatie, bestemd voor verschillende agentschappen, meerdere keren moet worden ingediend. Tot slot werkt de CBP, in samenwerking met de private sector aan het Advance Trade Data Initiative (ATDI). Dit initiatief is ontwikkeld om na gaan welke informatie beschikbaar is, wie over deze informatie beschikt, hoe deze informatie kan worden vergaard en welke informatie noodzakelijk is om een goede beoordeling te maken over het risico van een bepaalde partij. De tweede groep initiatieven is gericht op ‘profiling’ van partijen met bestemming de Verenigde Staten. Het National Targeting Center (NTC), gevestigd in Nothern Virginia, is hiervoor verantwoordelijk. Het NTC beschikt over 130 medewerkers, die dag en nacht alle ontvangen vrachtgegevens analyseren met de hulp van een geautomatiseerd ‘targeting’ systeem. De staf van de FDA, die 24 uur per dag en 7 dagen per week voorafgaande notificatie ontvangen over voedingsmiddelen voor mens en dier op basis van de bioterrorisme wetgeving van 2002 is eveneens gevestigd bij het NTC. Het centrum ontwikkelt ook de regels voor het targeting systeem. Inmiddels worden meer dan 1.000 regels op de ontvangen gegevens afgevuurd. Ook maakt het NTC gebruik van informatie die ontvangen is van veiligheidsdiensten en via de havenautoriteiten. Het centrum heeft zojuist een nieuwe hotline ontwikkeld, waar problemen met (internationale) vracht 24 uur per dag en 7 dagen per week gemeld kunnen worden. Het nummer is: 1-866-324-9169. De derde serie initiatieven bestaat uit maatregelen ter bevordering van veilige handel. Het paradepaardje van de CBP is zonder meer het Customs Trade Partnership Against Terrorism. C-TPAT betreft een samenwerkingsverband tussen de CBP en de private sector. Om deel te nemen aan dit partnership dient een bedrijf na te gaan of de interne veiligheidsmaatregelen binnen het bedrijf zelf en in de aanvoerketen kunnen worden aangescherpt om misbruik, o.a. door terroristen, tegen te gaan. Indien het bedrijf aan de door de CBP gesteld voorwaarden voldoet, kan het een partner worden binnen C-TPAT. Dit geeft een aantal voordelen, waaronder minder inspecties aan de grens, een zesde van het normale aantal, een maandelijkse afdracht van invoerheffingen en een directe, vaste C-TPAT contactpersoon die, indien nodig, kan assisteren. Het is de bedoeling dat nog dit jaar een soort groene golf (invoer met minimaal oponthoud) wordt ontwikkeld voor goederen die voor invoer in de VS worden aangeboden door C-TPAT bedrijven. Op deze manier probeert de CBP het programma te stimuleren. Inmiddels zijn 8.000 bedrijven aangesloten bij dit buitengewoon populaire programma van de CBP. Het lidmaatschap zal in de toekomst mogelijk ook worden opengesteld voor buitenlandse bedrijven. De CBP werkt met internationale overheden samen om ook buiten de VS vergelijkbare publiek-private samenwerkingsverbanden te ontwikkelen. Niet alleen de Amerikaanse handel is van belang: gestreefd wordt naar het beveiligen van de wereldhandel. In samenwerking met de World Customs Service worden internationale standaarden ontwikkeld. Verder zal ter bevordering van veilige handel in de toekomst meer gebruik worden gemaakt van nieuwe technologieën. De gedachten gaan hierbij met name uit naar het gebruik van Smart Box Technology, waarbij door middel van een chip gecontroleerd kan worden of een container gedurende de doorvoer is geopend. In de toekomst zal tevens mogelijk kunnen worden nagegaan waar ter wereld een bepaalde container op elk gegeven moment zich bevindt.
17
Binnen de strategie voor beveiliging van zeevracht is veel aandacht voor inspecties. De internationaal bekende maatregel is het Container Security Initiative. Inmiddels zijn meer dan 22 havens aangesloten bij CSI. Deze havens zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor 80% van de handel die per zeevracht de VS binnenkomt. De VS streven ernaar om het aantal havens uit te breiden. De VS willen de internationale samenwerking verder uitbreiden om daarmee de grenscontrole te verplaatsen van binnen de Verenigde Staten naar buiten het Amerikaanse continent. Ook is er veel aandacht voor nieuwe, verbeterde inspectietechnologieën en voor hoog opgeleid inspectiepersoneel. Tot slot zal een begin worden gemaakt met de ontwikkeling van plannen waarin verschillende rampenscenario’s in of nabij zeehaven worden beschreven alsmede de wijze waarop de CBP, de Coast Guard en lokale, staats- en federale agentschappen ervoor zullen zorgen dat de internationale handel zo min mogelijk nadelige gevolgen hiervan ondervindt. Het uitgangspunt voor deze plannen is dat de internationale handel zich zo snel mogelijk kan herstellen en kan worden hervat. Gehoopt wordt dat met dergelijke goede plannen kan worden voorkomen dat alle invoerhavens voor onbepaalde tijd moeten worden gesloten, met alle gevolgen van dien voor de internationale handel. Vooralsnog gaat de prioriteit uit naar maatregelen gericht op zeevracht. Een deel van de bovenstaande initiatieven is inmiddels of zullen in de toekomt ook worden gelanceerd voor de invoer van goederen via het spoor, de weg of per luchtvracht.
Verenigde Staten: lobbygroep liberalisering wereldhandel in agri-food In Washington is deze maand een nieuwe lobbygroep opgericht voor de consumenten- en voedingsindustrie. De Food Trade Alliance pleit voor liberalisering van de internationale handel in landbouwproducten en voedingsmiddelen. De nieuwe coalitie is het eerste samenwerkingsverband tussen consumentenorganisaties, bedrijfschappen en bedrijven in de voedingsindustrie en omvat restaurants, de detailhandel en voedingsmiddelenfabrikanten. De Food Trade Alliance zal beleidsmakers steunen, zowel in de VS als in het buitenland, die pleiten voor liberalisering van de internationale handel in voedingsmiddelen. Ook zal de alliantie aandacht vragen voor de nadelige gevolgen van handelsbarrières voor consumenten, het bedrijfsleven en boeren. De groep wordt geadviseerd door Clayton Yeutter, voormalig minister van Landbouw en handelsafgezant.
Zuid Korea: resultaten rijstonderhandelingen Hoewel het er aan het eind van 2004 niet naar uit zag, hebben de rijstonderhandelingen van Zuid-Korea met rijst exporterende landen toch nog een snel resultaat opgeleverd. De Koreaanse regering wilde voorkomen dat op een tariefsysteem voor de rijstimport moest worden overgegaan. Dat laatste zou betekenen dat de rijstimport in principe ongelimiteerd zou kunnen worden. Met zijn belangrijkste rijsthandelspartners is Korea nu overeengekomen dat het importquotum voor rijst geleidelijk zal worden verhoogd van 4,4% van de gemiddelde rijstconsumptie in 2004 tot 7,96% van deze standaardconsumptie in 2014. Het quotum van 2004 komt overeen met 225.575 ton rijst. Ook heeft Korea toegestaan dat een groter deel van de geïmporteerde rijst direct in supermarkten mag worden verkocht. Dit wordt 10% in 2005 en uiteindelijk 30% in 2010. In 2004 was het geïmporteerde rijstquotum als volgt verdeeld over de belangrijkste exportlanden: 45,4% uit China, 22,1% uit de VS, 13,1% uit Thailand, 4,0% uit Australie. Er is echter geen garantie dat deze landgebonden quota meegroeien met de verhoging van het totale importquotum. De grotere exportlanden China en de Verenigde Staten zijn waarschijnlijk akkoord met de garantie van het absolute
18
tonnage uit 2004, maar het lijkt erop dat vooral de kleinere exportlanden als Australië, India, Canada en Argentinië fel tegen Korea’s voorstel zijn. Het is daarom ook niet zeker of de WTO het uiteindelijk zal accepteren. Intussen is er in Zuid Korea zelf nog stevige oppositie van de rijstboeren. Als gebaar naar hen is de minister van landbouw inmiddels vervangen.
19
Agro-industrie
België: omzet Carrefour België 2,8% hoger Carrefour België, de Belgische dochter van de Franse supermarktgroep Carrefour, heeft 2004 afgesloten met een omzet van ¤ 5,3 mld. Dat is een stijging van 2,8% in vergelijking met 2003. De groei komt grotendeels van de supermarkten. Die boekten een hogere omzet van ¤ 2,8 mld. (4,8%). Die stijging komt deels voor rekening van de opening van acht nieuwe supermarkten en zestien buurtwinkels. Wordt geen rekening gehouden met de nieuwe winkels, dan steeg de omzet van de supermarkten met 2,9%. De 56 Carrefour hypermarkten behaalden een omzet van ¤ 2,5 mld., een stijging van 0,94%. In de tweede helft van 2004 stagneerden bij de hypermarkten de verkoop van niet-voedingswaren. Het moederbedrijf Carrefour sloot 2004 af met een omzet van ¤ 81,4 mld., een stijging van 3,2%.
België: omzet Delhaize daalt 4,5% De Belgische supermarktketen Delhaize heeft haar omzet in 2004 met 4,5% zien dalen tot ¤ 18 mld. In 2003 boekte de groep nog een omzet van ¤ 18,8 mld. De forse omzetdaling is enerzijds te wijten aan de zwakke dollar, die ten opzichte van de euro met 9,1% daalde. Anderzijds was er het vierde kwartaal een week minder winkelopening in de Verenigde Staten. De VS zijn goed voor driekwart van de omzet van Delhaize. In België echter boekte Delhaize een omzet van ¤ 3,9 mld., een stijging met 5,5% in vergelijking met 2003. In het vierde kwartaal van 2004 nam de omzet toe met 4% tot ¤ 1 mld. Het marktaandeel van de supermarktketen steeg van 25,5% tot 25,7%. In België kreeg Delhaize er negentien winkels bij om eind 2004 uit te komen op 747. In dat aantal zijn enkele winkels in Luxemburg (26) en Duitsland (2) begrepen. Tegen eind 2005 wil Delhaize 30 winkels extra openen. Delhaize investeert dit jaar ¤ 600 mln. in nieuwe openingen, een groot deel van dat bedrag gaat naar investeringen in de VS.
België: Pinguin boekt opnieuw nettoverlies Het management van Pinguin heeft onlangs verklaard dat het netto resultaat van de groenteverwerker in 2004 weer in het rood eindigt. De bedrijfskasstroom hangt op het niveau van 2003. De omzet daalt. Pinguin maakt het voorspelde herstel van de rentabiliteit niet waar. De omzet van het West-Vlaamse diepvriesbedrijf daalde vorig jaar van ¤ 152 mln. naar ¤ 147 mln. Bij de bekendmaking van de halfjaarresultaten was nog sprake van een omzetstijging over 2004. Ook verwacht het management 2004 af te sluiten met een nettoverlies, hoewel in juni vorig jaar nog werd gezegd dat het verlies van ¤ 3,5 mln. in 2003 zou worden omgebogen naar een winst van ¤ 1,2 mln. in 2004. Het is opnieuw de zwakke prestatie van de Britse dochter die de goede resultaten van Pinguin België overschaduwt. Bij Pinguin UK, dat twee jaar geleden werd overgenomen na een faillissement, is een nieuwe herstructurering aan de orde. Ook bij de Franse fabriek Pinguin Aquitaine zijn afvloeiingen gepland. Op de thuismarkt kon het team rond de familie Dejonghe, die ruim 40% van Pinguin in handen heeft, de neerwaartse prijzenslag bij de particuliere klanten meer dan compenseren. Pinguin produceerde efficiënter en de productielijn voor kant-en-klaar maaltijden werd beter bezet. Voor 2005 verwacht Pinguin gunstige effecten van de onderhandelingen met de landbouwers over de aankoopprijzen.
20
België: meer Belgische eieren De sectorvakgroep Pluimvee van de Boerenbond wil meer Belgische eieren in de Belgische winkels. Het is één van de voorstellen van de groep om de crisis in de eiersector tegen te gaan. Als gevolg van het sterk toegenomen aanbod van eieren in heel Europa is de eierprijs tot ver onder de kostprijs gedaald. Vooral grote distributeurs, zoals warenhuisketen Carrefour, blijken zich meer en meer te bevoorraden met buitenlandse eieren. In het verleden had de sector hier al gesprekken over met Carrefour en onlangs is het verzoek om meer Belgische eieren te koop aan te bieden wederom gedaan. De enige structurele oplossing die voor een prijsverhoging kan zorgen, is echter een daling van de leghennenstapel, en wel in heel Europa. De sectorvakgroep zou een daling graag met Europese steun gerealiseerd zien en wil verder uitstel van het aflossen van leningen en overbruggingskredieten.
Ierland: suikerfabriek gesloten De verwachte aanpassing van het EU-suikerbeleid begint, althans in Ierland, zijn schaduwen vooruit te werpen. Greencore, de Ierse suiker- en kant-en-klaar-maaltijdenfabrikant, heeft aangekondigd in het voorjaar van 2005 zijn suikeractiviteiten te gaan concentreren in de suikerfabriek in Mallow (in het zuidoosten van Ierland), de suikeractiviteiten aldaar te rationaliseren en een andere vestiging te sluiten. Dit betekent dat het aantal mensen werkzaam in de suikersector van Greencore afneemt van ruim 600 naar een kleine 300. De suikeractiviteiten zijn verantwoordelijk voor minder dan 25% van de bedrijfsresultaten. De voorzitter van de Raad van Bestuur van het bedrijf, David Dilger, heeft bij de bekendmaking van deze stappen een expliciet verband gelegd met de aankomende hervorming van de EU-suikermarktordening: “Er is in de discussie over de hervorming van het suikerbeleid de nodige twijfel gezaaid over de rentabiliteit van de suikerproductie in Ierland. Dat heeft een aantal Europese concurrenten ertoe gebracht zich tot onze klanten te wenden.” Hij noemde het “pijnlijke” besluit “onvermijdelijk” en haalde jaarlijkse kostenbesparingen van ¤ 6 tot 7 mln. in 2007 aan als motivatie om deze beslissingen te nemen. Met het oog daarop is het bedrijf – vroeger Irish Sugar Company geheten – bereid om in 2005 een verlies van ¤ 65 mln. (in het bijzonder veroorzaakt door afschrijvingen en werkloosheidsuitkeringen) te nemen. Het bedrijf lijdt dit boekjaar een verlies van een kleine ¤ 6 mln. (voor belastingen) tegen een winst van een kleine ¤ 40 mln. in 2003. Greencore heeft zich met zijn plannen de woede van de Irish Farmers’ Union en in het bijzonder die van de suikerbietentelers binnen de IFA op de hals gehaald. Jim O’Regan, voorzitter van de suikerbietentelerssector binnen de IFA, zei dat de IFA zich sterk zou verzetten tegen de sluiting van de suikerfabriek, vooruitlopend op de hervorming van het EU-suikerbeleid. Deze zou op zijn vroegst medio 2006 ingaan. Hij noemde het besluit een “motie van wantrouwen” tegen de toekomst van de suikersector in Ierland. Volgens hem gaf Greencore met dit besluit het signaal af “zich zonder verzet te zullen neerleggen bij de hervormingsplannen van de Commissie”. De IFA is in elk geval niet bereid die weg te volgen, liet hij er strijdlustig op volgen. Ierland telt een kleine 4.000 suikerbietentelers, die tesamen quota hebben voor bijna 200.000 ton suiker (hetgeen grofweg overeenkomt met een productie van 1,4 miljoen suikerbieten per jaar). In de fabriek die nu gesloten gaat worden (de oudste nog door de Ierse overheid in 1924 opgerichte, Ierse suikerfabriek) worden een kleine 680.000 ton suikerbieten per jaar verwerkt. Per jaar betaalt de suikerfabriek een kleine ¤ 35 mln. uit aan de leverende telers (die in Ierland worden gerekend tot de rijkste, vooruitstrevende akkerbouwers).
21
Grond- en pachtzaken
Spanje: nieuwe pachtwet in aantocht Het voorontwerp tot wijziging van de Pachtwet heeft in december het SociaalEconomisch Comité gepasseerd. Dat stemde in met de belangrijkste wijziging: een verlening van de minimum pachttermijn van drie naar vijf jaar. Verwacht wordt dat de regering de Pachtwet binnenkort zal aannemen.
22
Akker- en tuinbouw
België: witlof behoedt Brava voor forse omzetdaling Witlofveiling Brava in Kampenhout kende vorig jaar een omzetdaling van 3,3% tot ¤ 46 mln., tegen ¤ 47,5 mln. in 2003. Dat de omzetdaling beperkt bleef, komt omdat witlof maar liefst 55% van de omzet van Brava uitmaakt. De witlofprijzen stegen vorig jaar gemiddeld met 6%. Het aanbod nam toe van 23 tot 24 miljoen kg. Bioproducten maken bij Brava 5% uit van de omzet. De omzetdaling was uitsluitend te wijten aan de prijsdaling bij tomaten (37%) en prei (50%).
Spanje: uitvoerwaarde groenten en fruit gedaald Volgens gegevens van de Federatie van producenten en exporteurs van groenten en fruit (FEPEX) is de exportwaarde van haar producten in 2004 met ongeveer 2,5% gedaald. Het volume bleef echter op hetzelfde niveau als in 2003.
23
Veehouderij en zuivel
België: EU-boterfraude Twee Belgische bedrijven, Aveve Zuivel en het Waalse Corman, zijn betrokken bij een gerechtelijk onderzoek in een vijf jaar oude zaak van boterfraude. Het Europees Parlement eist duidelijkheid over de stand van het onderzoek en de terugbetaling van onterecht uitgekeerde EU-subsidies. De Europese fraudedienst Olaf legde in 2000 een netwerk bloot van fraude met namaakboter. Die minderwaardige boter werd in de buurt van Napels vervaardigd met synthetisch materiaal en rundervet. Bedrijven in onder meer Duitsland, Frankrijk en België streken bij de transformatie of export van die boter voor miljoenen euro’s aan Europese subsidies op. In een brief die recent werd verspreid aan de leden van de commissie Begrotingscontrole van het Europees Parlement maakt de Europese Commissie een stand van zaken op van de nationale onderzoeken van de EU-boterfraude. In België loopt sinds 2003 een onderzoek tegen Aveve Zuivel en Corman, dat behoort tot de topvijf in de sector. Volgens een woordvoerder van Aveve ligt het onderzoek al een jaar stil. Voor Aveve gaat het naar verluidt om een eenmalige aankoop van 1.000 kg. minderwaardige boter, een detail in het geheel van aankopen.
België: InBev verkoopt 60% meer bier Het Belgische InBev, de grootste brouwer ter wereld, heeft vorig jaar 156,8 miljoen hl. bier verkocht, 60% meer dan in 2003. In die groei zitten de verkochte volumes door de Braziliaanse bierbrouwer Ambev, waarmee het Leuvense Interbrew vorig jaar fuseerde. De groei bij Ambev lag gevoelig hoger dan die bij Interbrew. Ondertussen blijkt de verkoop van de biervaatjes voor thuistap in België en Luxemburg een succes. InBev ontstond vorig jaar door de fusie van de Leuvens brouwer Interbrew met de Braziliaanse sectorgenoot Ambev. De fusiegroep veroverde in 2004 een wereldwijd marktaandeel van 13%. Door de fusie worden de door Ambev verkochte volumes sinds 1 september 2004 bij die van Interbrew gevoegd. Worden de cijfers van Ambev buiten beschouwing gelaten, dan stegen de verkochte volumes van InBev vorig jaar met 3,3% ten opzichte van 2003. Bij Ambev stegen de verkochte volumes de laatste vier maanden van 2004 met 14,6% tegenover dezelfde periode een jaar eerder. Daardoor kwam de totale interne volumegroei bij InBev in 2004 op 6,4% te liggen. Die groei bleef overigens onder de verwachtingen van analisten. De West-Europese markt voor bier stagneert, terwijl in Centraal- en Oost-Europa de verkochte volumes tegenover 2003 met ruim 12% stegen. InBev zette naar eigen zeggen uitstekende resultaten neer in Bulgarije en Roemenië. Ook in Rusland en Oekraïne stegen de volumes aanzienlijk. Eind vorig jaar verwierf Inbev 98% van de aandelen in Sun Interbrew, de op één na grootste brouwer in Rusland. De fusiegroep nam het aandelenpakket van 20% over van het Russische investeringsvehikel Alfa-Eco. Om die strategische controle over Sun Interbrew te verwerven had Inbev ¤ 259,7 mln. Winstcijfers gaf Inbev nog niet prijs, het bedrijf zei alleen dat de winstcijfers in de lijn der verwachtingen zullen liggen.
24
De verkoop van Perfect Draft, de vorig jaar gelanceerde biervaten voor thuistap, zijn een enorm succes. Het bedrijf kon grote warenhuizen als Delhaize en Carrefour wegens het grote succes tijdens de feestdagen slechts gedeeltelijk bevoorraden. InBev brouwt meer dan 200 merken, waaronder Stella Artois, Beck’s, Leffe, Hoegaarden en Bass. Het bedrijf heeft wereldwijd 77.000 mensen in dienst. In 2003 realiseerde Inbev een netto-omzet van meer dan ¤ 9,3 mld.
Denemarken: hoe kippen en varkens te tellen… Volgens de Europese Commissie is de Deense controle op de vervuiling door grote pluimvee- en varkenshouderijen onvoldoende. De Denen tellen niet precies hoeveel dieren er zijn, maar berekenen de omvang van een veehouderij door middel van andere methodes, die volgens de EU niet voldoende zijn. Minister Connie Hedegaard van Milieu wilde geen commentaar geven.
Frankrijk: verwikkelingen rond INAPORC De jongste ‘interprofesssion’, INAPORC (de sectororganisatie voor de varkenshouderij), kampt nog steeds met organisatorische problemen. De organisatie moest de spreekbuis en het overlegorgaan worden van één gebundelde sector voor de overheid. De rechtbank in St. Brieuc (Bretagne) heeft de affaire INAPORC versus Cooperl (de grootste Franse coöperatieve varkensslachterij met een jaaromzet in 2001 van ¤ 917 mln. en 1.270 aangesloten varkenshouders) doorverwezen naar de rechtbank voor arbitrage, die competent is op het vlak van de wetgeving met betrekking tot de ‘interprofessions’. Cooperl weigert namelijk de INAPORC-heffing af te dragen met als argument dat eerst moeten worden aangetoond dat betreffende heffing in overeenstemming is met het Europees recht. INAPORC had Cooperl oorspronkelijk voor het gerecht gedaagd omdat de coöperatie weigerde te betalen. De varkenssector, die als één van de weinige agrarische sectoren nog steeds niet over een ‘interprofession’ beschikte, werd destijds door de overheid sterk aangemoedigd zich te bundelen. Het doel was onder meer INAPORC nauw te betrekken bij de door de overheid gewenste herstructurering van de sector in West-Frankrijk.
Frankrijk: polemiek rond de slachtheffing De discussie tussen de slachtsector en de overheid over de slachtheffing (die begin 2004 de ‘vleesheffing’, alias destructieheffing heeft vervangen) neemt toe. Voorzitter Spanghero van de FNICGV, de brancheorganisatie van de particuliere vleesindustrie) is tijdens de laatste bijeenkomst van INTERBEV, de sectororganisatie van de vleessector, hevig uit gevallen naar de overheid; deze zou besloten hebben de slachtheffing voor 2005 met 20% te verhogen. Met de slachtheffing wordt (gedeeltelijk) het destructiesysteem gefinancierd. Spanghero heeft gezegd dat de winstmarges van de slachtsector in 2004 al fors te lijden hebben gehad, juist als gevolg van het nieuwe destructiesysteem. Als de overheid geen regelgeving creëert waarmee deze nieuwe heffing aan de klanten kan worden doorberekend, zal de heffing worden doorberekend aan de leveranciers van levende slachtdieren, zo heeft Spanghero gedreigd. Hij voegde eraan toe dat de slachtsector niet begrijpt, waarom de overheid geen haast maakt met de hervorming van het destructiesysteem en zich op dit moment beperkt tot het verhogen van lasten voor het bedrijfsleven. Hiermee wordt de concurrentiepositie van de Franse slachterijen steeds verder uitgehold, aldus Spanghero. Ook de destructiebedrijven hebben een probleem en wel met de FNP, de belangenorganisatie van de varkenshouders. Deze heeft zijn leden opgeroepen niet op het verzoek van de destructiebedrijven in te gaan. Deze wensen namelijk van elke varkenshouder een opgave, op jaarbasis, van het geraamde volume dat naar de destructor gaat, in verband met de berekening van een forfaitair, door de varkenshouders af te dragen, bedrag voor de financiering van destructie.
25
Verenigd Koninkrijk: kwaliteitsetiket Brits varkensvlees De Britse varkensvleessector komt met een nieuw kwaliteitsbeleid om in het VK geproduceerd varkensvlees te onderscheiden van geïmporteerd varkensvlees. Daarmee wil de organisatie de voortdurend klagende en met de ziel onder de arm lopende Britse varkensvleessector een hart onder de riem steken. Al in januari wil de British Pig Executive aldus geëtiketteerd Brits varkensvlees in de schappen van de supermarkten hebben liggen. De Quality Standard Mark, zoals het programma heet, betekent dat het betreffende varkensvlees (ook bacon en ham) is geproduceerd volgens de Britse dierenwelzijnsnormen. Volgens de British Pig Executive voldoet tweederde deel van het geïmporteerde varkensvlees en de bacon niet aan de minimumnormen voor dierenwelzijn in het VK. Het gaat hierbij met name om de huisvestingssystemen voor zeugen en het aanbinden van zeugen. Volgens deze promotieorganisatie voor de Britse varkenssector kunnen supermarkten dit vlees goedkoper importeren, omdat de productiekosten wegens het niet voldoen aan de strengere Britse dierenwelzijnseisen, lager zijn. Supermarkten zullen nu worden aangemoedigd varkensvlees, geëtiketteerd volgens de Quality Standard Mark waarin in elk geval de Union Jack prominent figureert, in de winkelschappen te leggen. De organisatie zegt dat uit onderzoek blijkt dat 92% van de Britse consumenten van mening is dat geïmporteerd varkensvlees moet voldoen aan de minimumeisen op dierenwelzijnsgebied in het VK. Achterwege blijft overigens een verklaring voor het feit waarom dezelfde Britse consument op grote schaal geïmporteerd varkensvlees koopt, bij voorbeeld uit Nederland en Denemarken. De British Pig Executive besteedt £ 1 mln. (een kleine ¤ 1,4 mln.) aan een campagne via reclame, direct mail en een binnenkort te lanceren website, waarop de consument de winkels kan vinden die het varkensvlees volgens de nieuwe standaard verkopen. Mick Sloyan, de directeur van de British Pig Executive, had nog troostende woorden over voor buitenlandse exporteurs van varkensvlees: varkensvlees dat voldoet aan de normen van de Quality Standard Mark kan ook volgens deze regels worden geëtiketteerd, met in plaats van de Union Jack, de eigen nationale vlag. Hij haastte zich er aan toe te voegen: “Helaas zal dat niet voor velen gelden.”
Marokko: markt voor Europees rundvee open Vier jaar lang verbood Marokko de invoer van levende runderen uit alle landen waar BSE was geconstateerd. Een jaar geleden besloot Marokko dat invoer weer zou worden toegestaan aan landen die konden aantonen over een goed preventie- en bestrijdingssysteem tegen BSE te beschikken. Frankrijk was daartoe het eerste in staat en als gevolg daarvan konden de afgelopen week de eerste Franse runderen naar Marokko worden uitgevoerd. De invoervoorwaarden zijn uiterst streng en daarom is een aantal importeurs overgegaan tot het illegaal invoeren van dieren. Dat gebeurt via Algerije, dat de grens voor EU-runderen al twee jaar geleden opende. Vermoed wordt dat maandelijks ongeveer 1.000 uit de EU afkomstige runderen illegaal vanuit Algerije worden ingevoerd. Daar worden ze gekocht voor ongeveer ¤ 1.400, maar in Casablanca zijn ze al ¤ 1.900 waard. Bij rechtstreekse legale invoer in Marokko dienen de strikte voorwaarden te worden nageleefd die in het Cahier de Charge zijn opgenomen. De Nationale Vereniging van Rundveehouders (ANEB) vindt een aantal van die voorwaarden niet realistisch. Zo kan de voorwaarde, dat ingevoerde dieren alleen mogen worden geplaatst op geregistreerde bedrijven met een specifieke gezondheidsstatus, niet nageleefd worden. Er is immers nog geen I&R-systeem, zodat dieren niet te traceren zijn, zeker niet als de dieren of nakomelingen verkocht worden aan niet-geregistreerde bedrijven. Overigens is de overheid van plan zo snel mogelijk een I&R-systeem op te zetten. De eerste stap zal de registratie van bedrijven zijn.
26
Een andere onrealistische voorwaarde is volgens de ANEB het feit dat ingevoerde dieren alleen mogen worden geslacht in een slachthuis waar op BSE kan worden getest. In geheel Marokko is er echter maar één slachthuis dat daartoe in staat is en dat staat in Casablanca. De ANEB gaat er van uit dat de meeste rundveehouders de transportkosten niet willen betalen en de dieren lokaal zullen slachten, desnoods met het wisselen van oormerken. ANEB wil dat zo snel mogelijk ten minste tien andere slachthuizen in het land met BSE-testapparatuur worden uitgerust.
27
Visserij en aquacultuur
Spanje: besprekingen met Angola en Marokko De minister en staatssecretaris van Visserij voeren in verschillende derde landen besprekingen om – zoals zij zeggen – de weg te banen voor de Europese Commissie om visserijakkoorden te sluiten. Minister Espinosa was eind december in Angola om dit land ertoe te bewegen een nieuw visserijakkoord met de Europese Unie te sluiten. Spanje is in dit akkoord geïnteresseerd, omdat tot 2003 meer dan 35 schepen, soms tegen betaling, in Angolese wateren mochten vissen. De Angolese minister van Visserij Salomao Xirimbimbi bleek alleen in een nieuw akkoord geïnteresseerd te zijn als daarin wordt voorzien dat Angolese partners het meerderheidsbelang in joint ventures krijgen en dat de zetel van die joint ventures in Angola wordt gevestigd. Hij hoopt joint ventures te kunnen oprichten met bedrijven uit alle EU-lidstaten. Afgesproken werd dat Spaanse en Angolese rederijen en bedrijven elkaar op 24 januari in Luanda (Angola) ontmoeten om overleg over joint ventures te voeren. Het oceanografisch onderzoeksvaartuig, de Vizconde de Eza, zet haar onderzoek naar de visbestanden in Marokkaanse wateren in 2005 en 2006 voort. De eerste onderzoeksresultaten worden eind februari verwacht. Vervolgens zal de Vizconde de Eza versterking krijgen van zes Spaanse visserschepen, die de resultaten in de praktijk zullen toetsen. De Spaanse staatssecretaris voor Visserij heeft de hoop uitgesproken dat Spanje en Marokko in 2007 een multidisciplinair samenwerkingsakkoord kunnen sluiten en dat dat de basis kan worden voor een visserijakkoord tussen Marokko en de EU.
Spanje: tarbot Het gewest Galicië heeft in 2003 57% van de wereldproductie van gekweekte tarbot geproduceerd, ofwel 87% van de Spaanse productie. Galicië hoopt de huidige productie van 4.345 ton per jaar met 40% te kunnen uitbreiden. De opbrengst is goed (tussen de ¤ 10 en 14 per kilo), maar omdat de kwekerijen zich op het land bevinden is sprake van hoge kosten aan bouw, water- en zuurstofvoorziening. Men denkt dat productie in zee veel goedkoper zal zijn. Daarom voert het bedrijf Isidro de la Cal met overheidssteun een onderzoek uit naar de mogelijkheid tarbot in kooien voor de kust te kweken. Daarbij zouden de jonge visjes op de landinstallaties worden opgekweekt tot een gewicht van ongeveer 200 gram en vervolgens in de kooien worden vetgemest.
Verenigd Koninkrijk: grootste petitie ooit bij Schotse parlement Kabeljauw-kruisvaarders Carol MacDonald en Morag Ritchie hebben het grootste pakket handtekeningen ooit bij het Schotse parlement afgeleverd: 162.500 handtekeningen onder het verzoek om het Verenigd Koninkrijk het Gemeenschappelijk Visserijbeleid te laten verlaten. Het aantal bevat 10.000 handtekeningen van de ten noorden van Schotland gelegen Shetland-eilanden. En marge van de Landbouwen Visserijraad van afgelopen december werd de petitie ook aangeboden aan het Schotse lid van het Europees Parlement, Ian Hudghton, en een ambtelijke vertegenwoordiger van de nieuwe Europese Commissaris die verantwoordelijk is voor
28
het visserijbeleid, Joe Borg. Vanzelfsprekend beschouwt de Conservatieve oppositie in het Schotse parlement (maar ook in het nationale Britse parlement) de hoeveelheid handtekeningen als een geweldige steun in de rug bij hun streven het GVB te verlaten, als de Conservatieven terugkeren op het regeringspluche.
Verenigd Koninkrijk: plan voor verlaten GVB De Conservatieven hebben een consultatiedocument naar buiten gebracht met plannen om het Verenigd Koninkrijk uit het Gemeenschappelijk Visserijbeleid te laten vertrekken. De presentatie van het document heeft veelbetekenend niet plaatsgevonden in Londen, maar in de twee gebieden die er als enige nog toe doen als het gaat om visserijactiviteiten in het VK, te weten Schotland (Aberdeen) en het zuidwesten van Engeland (Looe in Cornwall). Owen Paterson, oppositiewoordvoerder op het gebied van visserijbeleid en geestelijk vader van het document, heeft onderstreept dat de kern van het beleid niet is de Brusselse bureaucratie te vervangen door een Londense bureaucratie, maar te komen tot een visstandbeheer met een sterke lokale basis. Daardoor zou het visserijbeleid niet alleen het vertrouwen van de natie hebben, maar ook dat van de vissers, voor wie het een kader is waarbinnen zij hun activiteiten zullen moeten verrichten. Kernelementen van het ‘gerepatrieerde’ Britse visserijbeleid zijn: • Beheersen van de visserijinspanningen op basis van zeedagen; geen vaste quota • Een verbod op het overboord zetten van te vermarkten soorten vis • Permanent gesloten gebieden voor de bescherming van visbestanden • Voorzieningen om visserijactiviteiten tijdelijk te kunnen stoppen • Het bevorderen van de inzet van selectief vistuig • Het strikt vaststellen van minimummaten voor te vermarkten vissoorten • Een verbod op visserijactiviteiten voor industrieel gebruik (vismeel) • Een verbod op visserijsubsidies die de productie stimuleren • De zonering van visserijactiviteiten • Registratie van alle visserijschepen, kapiteins en belangrijkste bemanningsleden • Het bevorderen van de winstgevendheid van visserijactiviteiten in plaats van het in grote hoeveelheden aanlanden van vis • Een doeltreffende en evenwichtige controle op de uitvoering van het beleid. Voor de Scottish National Party, die zelf al herhaaldelijk, maar zonder succes, door de Conservatieven gesteunde initiatiefwetsvoorstellen over dit onderwerp in het Lagerhuis heeft ingediend, zijn de druiven blijkbaar erg zuur. Politiek leider Alex Salmond was er als de kippen bij om de voorstellen van de Conservatieven te kleineren. Hij verweet de Conservatieven krokodillentranen te huilen over het visserijbeleid, na eerst het VK en Schotland lid van de toenmalige EEG te hebben gemaakt. De huidige politieke leider van de Conservatieven, Michael Howard, werd evenmin ontzien: hij zou te bang zijn om dit onderwerp tijdens het vragenuur van de minister-president aan de orde te stellen, omdat het daarmee direct op het allerhoogste politieke niveau zou worden gebracht. Visserijwoordvoerder Richard Lochlead deed er een schepje bovenop door de Conservatieven van “verraad van Schotse visserijbelangen”, “time after time”, te beschuldigen: “Wanneer hun woordvoerders terugkeren naar Londen valt visserijbeleid als gewoonlijk weer snel van hun radarscherm”, aldus Lochlead. De leden van de Groene Partij in het Schotse parlement verwijten de Conservatieven “schaamteloos op zoek te zijn naar stemmen” met een beleid waaruit de bereidheid blijkt om visserijgemeenschappen om zeep te helpen. Slechts een monsterverbond van vissers, wetenschappers, niet gouvernementele organisaties en politici in de gestalte van de nieuwe regionale adviesraad voor het visserijbeleid in de Noordzee, heeft de geloofwaardigheid en de capaciteit om een duurzame toekomst voor Schotse vissers te verzekeren, aldus de Groene Partij. De terugtrekking van het VK uit het GVB werd als “complete onzin” gekwalificeerd, omdat vis als een gemeenschappelijke, natuurlijke hulpbron te samen met andere landen moet worden beheerd. De visserijwoordvoerder van de Groene Partij, Robin Harper, noemde het consultatiedocument van de Conservatieven een “wanhoopsadvies en een recept voor een rampzalige toekomst”.
29
Biotechnologie
Verenigde Staten: groei oppervlak genetisch gemodificeerde gewassen In 2004 werd in de Verenigde Staten meer dan 47 miljoen hectare met genetisch gemodificeerde (gg-)gewassen verbouwd, 11% meer dan in 2003. Dit vertegenwoordigt 59% van de totale productie van gg-gewassen ter wereld. Wereldwijd steeg het verbouwde oppervlak in 2004 met 20%, tot in totaal 80 miljoen hectare. Deze laatste cijfers zijn afkomstig van de International Service for the Acquisition of Agri-biotech Applications (ISAAA), een internationale onderzoeksorganisatie met centra in Kenia, de Verenigde Staten en de Filippijnen. De groei was het resultaat van het toegenomen aantal hectare aan genetisch gemodificeerde maïsvariëteiten, herbicide-resistente sojabonen en genetisch gemodificeerde katoen. ISAAA rapporteerde tevens dat ongeveer 8,25 miljoen boeren in 17 landen in 2004 gg-gewassen hebben geplant, 90% van deze boeren woont in ontwikkelingslanden; voor de eerste keer was de absolute groei van het oppervlak gg-gewassen hoger in ontwikkelingslanden (7,12 miljoen hectare) dan in geïndustrialiseerde landen (6 miljoen hectare); het aantal grote biotechnologielanden (landen met 50 hectare of meer genetisch gemodificeerde gewassen) steeg van 10 in 2003 tot 14 in 2004. Meer informatie over de studie is te vinden op de website van ISAAA: http://www.isaaa.org
30
Voedings- en kwaliteitsaangelegenheden
België: ontbijtgedrag Vlaamse gezinnen Vlaamse gezinnen weten over het algemeen wat gezond ontbijten is en proberen daar zo consequent mogelijk naar te handelen. Vooral moeders eten en drinken wat zij denken dat bij een evenwichtig ontbijt hoort. Dit blijkt uit een onderzoek van de Gezinsbond over het ontbijtgedrag bij 1.301 gezinnen. Donker brood, zoet beleg en koffie of thee zijn de populairste ontbijtproducten in Vlaanderen, 87% van de ondervraagde moeders verklaarde bij het ontbijt donker brood te hebben gegeten; bij de vaders was dat 75%, bij de kinderen gemiddeld 65%. Wit brood doet het met respectievelijk 47% en 49% opvallend slechter bij de volwassenen, maar met gemiddeld 61% goed bij de kinderen. Ook melk en ontbijtgranen zijn populairder bij de jeugd. Fruit wordt bij het ontbijt gegeten door 45% van de moeders, 28% van de vaders en 29% van de kinderen, kleine percentages als men weet dat 74% van alle ondervraagden fruit essentieel vindt bij het ontbijt. In vier op de tien Vlaamse gezinnen wordt samen ontbeten. Vaders (26,1%) ontbijten wel vaker in hun eentje. Bij moeders is dat 16,9%. Oudere kinderen (5,9%) eten vaker alleen dan hun jongere broertjes of zusjes (3,6%). In het weekend wordt over het algemeen meer samen ontbeten. Er wordt dan ook langer getafeld. Een andere vaststelling is dat 10,7% van de ondervraagde vaders niet ontbijt, terwijl dat bij de moeders slechts voor 2,6% opgaat. Bij kinderen schommelen die percentages tussen 0,9 en 1,6%. De belangrijkste redenen om niet te ontbijten zijn tijdgebrek en geen eetlust.
Verenigd Koninkrijk: reclame voor jongeren geschrapt Het Amerikaanse bedrijf Kraft Foods, één van de grootste voedingsmiddelenproducenten ter wereld, heeft besloten voortaan geen reclame gericht op kinderen onder de twaalf jaar meer te maken voor voeding die te vet, te zoet of te zout is. Dit is onderdeel van een nieuwe strategie van het bedrijf. Daartoe behoren ook het op de markt brengen van nieuwe, minder zoete ontbijtgranen en minder vette kaassoorten. Het bedrijf wil hiermee inspelen op het Amerikaanse en Britse overheidsbeleid om de consumptie van suiker en zout terug te dringen en hoopt hiermee wettelijke maatregelen te voorkomen. In het VK zijn de belangrijkste Kraftproducten overigens niet expliciet voor kinderen bestemd. De nieuwe producten zullen eerst in de Verenigde Staten op de markt worden gebracht en daarna pas in andere landen. Het ministerie van Volksgezondheid in het Verenigd Koninkrijk heeft zich voorzichtig positief uitgelaten over de stappen van het bedrijf en wacht, na de woorden, ook de daden af. Analisten van de levensmiddelenmarkt verwachten dat andere producenten de stappen van Kraft Foods – een marktleider – zullen volgen. (Zie ook een bericht over dit onderwerp uit de Verenigde Staten, verderop in deze rubriek.)
Verenigd Koninkrijk: nieuwe openingstijden pubs onder vuur Onder invloed van een campagne van één van de ‘tabloid’-kranten in het Verenigd Koninkrijk, de Daily Mail, is een nieuwe discussie ontstaan over de verruiming van de openingstijden van pubs. In juli 2003 is wetgeving aangenomen, waarmee gemeenten het recht krijgen om pubs vergunningen te geven voor openingstijden
31
die afwijken van het traditionele patroon, namelijk sluiting om elf uur ’s avonds (half elf op zondagavond). In theorie wordt daarmee zelfs 24-uursopening mogelijk. De aanvragen voor een vergunning moeten vanaf 7 februari worden ingediend bij de gemeenten en verleende vergunningen treden in november 2005 in werking. Eén van de argumenten van de regering voor de nieuwe wetgeving is dat daarmee het fenomeen ‘binge-drinking’ (het drinken van zoveel mogelijk alcohol in relatief korte tijd) wordt teruggedrongen. Met langere openingstijden zouden pubbezoekers zich niet meer gedwongen voelen in de relatief korte tijd die hen beschoren is enorme hoeveelheden bier naar binnen te werken. Dronken mensen zorgen vaak voor verstoring van de openbare orde na elf uur ’s avonds (door de Britten eufemistisch nog steeds betiteld als ‘anti-social behaviour’). Ook die overlast zou worden beperkt door verlenging van de openingsuren. Gemeenten kunnen aan de vergunningen voor pubs allerlei voorwaarden verbinden. Al eerder wierp de Daily Mail zich op als het geweten van het VK, toen het ging om de plannen van de regering om het aantal vergunningen voor grootschalige casino’s te verhogen. De Daily Mail is nu een campagne begonnen tegen de nieuwe wetgeving waarbij - met openlijke steun van politie en artsenorganisaties – vooral aandacht wordt besteed aan de nadelen van een 24-uursopening van drankgelegenheden. Volgens de grote bedrijven die pubs exploiteren wordt de nieuwe wetgeving in de campagne echter gekarikaturiseerd. In werkelijkheid zal het volgens hen gaan om een beperkte verlenging van de huidige openingsuren (met name in het weekeinde), want er zijn maar heel weinig bedrijven die het zich kunnen veroorloven 24 uur open te blijven, laat staan op winstgevende wijze. Enterprise Inns, het grootste pubbedrijf in het VK met meer dan 9.000 pubs, zegt dat geen enkele van zijn pubs om een 24-uursvergunning zal gaan vragen. Een woordvoerder van JD Wetherspoon, eigenaar van 600 pubs, zei ook geen gegadigden voor zo’n vergunning te kennen. Hij vraagt zich overigens af of een gemeente zo’n vergunning wel zou willen afgeven. Mitchells and Butlers, eigenaar van 2.000 pubs, zegt dat ongeveer 50% van zijn pubs zal vragen om beperkte, verlengde openingstijden. De beroepsorganisatie van pubs met vergunning heeft laten weten dat 99,8% van de aangesloten pubs er slechts een paar uur per week, bij voorkeur in het weekeinde, bij wil. Ook al zouden zij langer open willen, de kosten daarvan zijn nauwelijks terug te verdienen: de loonkosten van bewakingspersoneel zijn het viervoudige van dat van barpersoneel. Volgens de pubbedrijven zijn de enige mensen die baat hebben bij het 24 uur alcohol kunnen verkopen de grote supermarkten, die toch al 24 uur uur open zijn. Zelfs de bars op Heathrow sluiten op een gegeven moment hun deuren, voegen zij er aan toe. In het Lagerhuis werd premier Blair hierover tijdens het wekelijkse vragenuurtje aan de tand gevoeld: hij beloofde korte metten te maken met diegenen die misbruik maken van de nieuwe vrijheden.
Verenigde Staten: minder reclame gericht op jongeren Begin januari maakte het Center for Science in the Public Interest (CSPI - een lobbyorganisatie voor consumenten, gevestigd in Washington) nieuwe richtlijnen bekend voor de marketing van snacks en zoetwaren aan kinderen (zie LBActualiteiten, 2005, nummer 2). Kraft Food Inc. heeft inmiddels aangekondigd dat het bedrijf geen reclame gericht op jongeren onder de twaalf jaar meer zal maken voor een groot aantal snacks. De fabrikant van bekende snacks zoals Oreos, Chips Ahoy, Kool-Aid en Oscar Mayer broodbeleg heeft bekend gemaakt dat advertenties voor “ongezonde” voedingsmiddelen op televisie en radio, bestemd voor jongeren tussen de zes en elf jaar oud, geleidelijk aaan zullen worden beëindigd. Het bedrijf heeft geen reclamecampagnes gericht op kinderen jonger dan 6 jaar. Niet alle reclame die gericht is op jonge kinderen wordt stop gezet: stripfiguren op verpakkingen blijven bestaan, evenals prijsvragen en spelletjes via de website. Het bedrijf zal ook blijven adverteren voor kinderen ouder dan twaalf jaar.
32
Het CSPI heeft aangegeven dat de aankondiging van Kraft een eerste stap in de goede richting is, maar dat ook gekeken moet worden naar de verpakking, websites, prijsvragen en andere marketingtechnieken die een negatieve invloed uitoefenen op het eetpatroon van jonge kinderen. Daarnaast zouden alle reclames voor snacks, gericht op kinderen beneden de achttien jaar, vrijwillig door de industrie moeten worden verbannen. De aankondiging van Kraft Food kwam op de dag dat de overheid nieuwe voedingsadviezen bekendmaakte. De nieuwe richtlijnen van de overheid benadrukken het belang van minder calorieën en meer beweging. De voedingsadviezen worden eens in de vijf jaar herzien. Het gaat om een gezamenlijk project van de ministeries van Landbouw en Gezondheid. De overheid adviseert gevarieerd te eten, waarbij de nadruk ligt op de consumptie van verschillende soorten verse groenten en fruit, volle granen, magere melkproducten, onverzadigde vetten zoals die in noten en olijfolie voorkomen, mager vlees en zo min mogelijk suiker en zout (minder dan 2.300 mg per dag). Voor bepaalde bevolkingsgroepen worden specifieke adviezen gegeven. Ook wordt ingegaan op voedselveiligheid en het nuttigen van alcoholische dranken. Meer informatie is beschikbaar via de volgende website: Http://www.healthierus.gov/dietaryguidelines
33
Veterinaire aangelegenheden
Frankrijk: daling aantal BSE-gevallen Frankrijk had in 2004 54 BSE-besmettingen, op een totaal van 2,9 miljoen geteste runderen. De afname van het aantal BSE-gevallen duurt voort. In 2003 telde Frankrijk nog 137 gevallen. De gemiddelde leeftijd van de met BSE besmette runderen is ook steeds hoger. Van de 54 gevallen in 2004 was de verdeling in het kader van de drie testprogramma’s als volgt: nationaal (klinisch) surveillanceprogramma 8, risicodieren 29 en testprogramma in de slachterij 17.
Frankrijk: verzwaring BSE-controles bij geiten Met ingang van 1 januari 2005 zijn de BSE-controles bij geiten verzwaard. Voortaan worden alle dieren die op het bedrijf sterven en dus voor destructie bestemd zijn aan een BSE-test onderworpen. Verder zal ook 50% van alle geiten die voor de slacht bestemd zijn, op BSE worden getest. Deze maatregelen worden getroffen vanwege een mogelijke BSE-besmetting van een geit, die in 2002 in de Ardèche ontdekt werd. Wetenschappelijk onderzoek, dat zowel in het Verenigd Koninkrijk als in Frankrijk (AFSSA, Agentschap voor Voedselveiligheid) wordt uitgevoerd, heeft tot op heden nog niet kunnen bevestigen of het hier inderdaad het BSEprion betreft. Eind januari komen onderzoeksresultaten beschikbaar. Frankrijk wenst een Europese aanpak inzake een apart BSE-surveillanceprogramma (los van scrapie) voor schapen en geiten en heeft hiertoe bij de Europese Commissie een verzoek ingediend. Eind januari zal de groep experts in Brussel bijeen komen. Frankrijk verwacht dat de EC daarna met een voorstel zal komen. Bij scrapie ligt het aantal besmettingen bij schapen en geiten, sinds 14 juni 1996, op 547. In 2004 waren dat er 64 (60 gevallen bij schapen en vier gevallen bij geiten).
Griekenland: controle op BSE bij geiten Griekenland heeft onlangs aangekondigd over te gaan tot steekproefsgewijze BSEcontrole op 17.000 geiten (van de in totaal 4 miljoen dieren). Mocht BSE-besmetting worden vastgesteld, dan zullen de controles worden geïntensiveerd en het aantal monsters worden verhoogd.
Spanje en Portugal: Blue Tongue Tot nu toe zijn er in heel Spanje 328 uitbraken van Blue Tongue geweest. De meeste uitbraken zijn gevonden in Andalusië (274), verdeeld over de provincies Cádiz, Málaga, Huelva en Sevilla. In het gewest Extremadura zijn 50 uitbraken geweest, vooral rond de steden Cáceres en Badajoz. Ten slotte zijn er in Ceuta vier uitbraken geweest. Sinds 1 januari 2005 zijn er in het gewest Andalusië negen nieuwe uitbraken van Blue Tonge geweest, maar in Extremadura is niets meer gevonden. In Portugal waren er twee nieuwe uitbraken in de provincie Alentejo. Daarmee komt het totaal in Portugal op twaalf: elf in de provincie Alentejo en één in de provincie Beira Interior. Overigens heeft de bond van jonge boeren (Asaja) van de provincie Ciudad Real het ministerie gevraagd om niet alleen schadevergoeding toe te kennen aan bedrijven waar Blue Tongue is geconstateerd, maar ook aan de veehouders die ‘slechts’ getroffen zijn door de stilstandregelingen. Voorts is Asaja van mening dat
34
er veel meer uitbraken zijn geweest dan het officiële cijfer. Volgens Asaja zou het ministerie een verkeerde gebiedsregeling hebben vastgesteld, waardoor de provincie Albacete tegelijkertijd als veiligheidszone én als vrije zone wordt aangewezen.
Verenigd Koninkrijk: bouwwerkzaamheden laboratorium hervat De bouw van het omstreden nieuwe onderzoekslaboratorium van de Universiteit van Oxford, waar dierproeven gaan plaatsvinden, wordt hervat. Dat is het resultaat van langdurig overleg tussen universiteitsbestuurders, politie, politici en een nieuw bouwbedrijf. De werkzaamheden aan dit project van £ 18 mln. (ruim ¤ 26 mln.) waren stilgelegd wegens dreigingen van dierenwelzijnsactivisten. De aannemer hing in juli 2004 zijn metseltroffel in de wilgen, na aanhoudende intimiderende bedreigingen van zijn bedrijf en zijn werknemers door dierenwelzijnsactivisten. De Universiteit van Oxford heeft, zoals eerder gemeld, ook een rechterlijke uitspraak verkregen over een zone rond de bouwplaats, de kantoren van de aannemer en woonhuizen van werknemers van de aannemer. Medewerkers van het nieuwe aannemersbedrijf zullen gecontroleerd worden, om te voorkomen dat er infiltratie van dierenwelzijnsactivisten onder de werknemers plaatsvindt.
Verenigd Koninkrijk: Staffordshire terrier in opspraak De Staffordshire terrier of kruisingen van dat ras met andere hondenrassen waarvan agressiviteit een handelsmerk is, komen meer en meer in opspraak in het Verenigd Koninkrijk, tot wanhoop van de Staffordshire Bull Terrier Club. Het bezitten van deze terrier is na het verbod op de pitbull in 1991 in het VK enorm in populariteit gegroeid. ‘Chav’s’ en ‘chavettes’, de aanduiding van jonge mannelijke voetbalfans met een overdaad aan testosteron en hun vriendinnen, die veel geld spenderen aan uiterlijk vertoon (bij voorkeur aan al of niet nagemaakte Burberrykleding) en drank, tellen niet mee zonder een Staffordshire terrier. Het liefst laten zij zich zien met een ‘opgeblazen’ terrier, het resultaat van een kruising met bij voorbeeld een Rottweiler. Puppies gaan als warme broodjes over de toonbank, bij voorkeur als kerstcadeau. Ook in dierenasiels is de populariteit van deze hondensoort duidelijk te merken: in het dierenasiel in Battersea (West-Londen) overtrof het afgelopen jaar het aantal binnengebrachte Staffordshire terriers het aantal bastaardhonden (normaliter de grootste categorie). De problemen met de dierensoort zijn bekend: bazen die niets nalaten om de agressiviteit en de kracht van hun dier te vergroten; andere hondenbezitters die liever een paar straten omgaan in plaats van met hun hond een Staffordshire terrier te passeren en mensen die door de honden worden aangevallen. De Kennel Club registreerde in 2003 de geboorte van ruim 11.300 Staffordshire terriers, maar de secretaris van de Staffordshire Bull Terrier Club verwacht dat in werkelijkheid voor elke geregistreerde pup er twee niet-geregistreerde terriers het levenslicht zien. De Staffordshire Terrier komt voort uit een van oorsprong 17de-eeuwse kruising tussen een bulldog en een terrier in de regio tussen Birmingham en Manchester. In die tijd werden de honden gebruikt voor gevechten tussen enerzijds honden en anderzijds beren en stieren (‘bull-‘ en ‘bear-baiting’). Toen dat volksvermaak in de jaren dertig van de negentiende eeuw werd verboden (één van de eerste wapenfeiten van de toen piepjonge Britse dierenwelzijnsbeweging), ging men er toe over deze honden met elkaar te laten vechten. Toen ook dat werd verboden, bleef er weinig anders over dan de hond als tentoonstellingshond te gebruiken. Daarom is de soort in 1935 toegelaten tot de Kennel Club. De mensen van de Staffordshire Bull Terrier Club maken zich er echter steeds meer zorgen over dat hun hondensoort het lot van de pitbull staat te wachten.
35
Natuur, bos, landschaps- en faunabeheer
België: steun importverbod wilde vogels De federale minister Tobback van Leefmilieu steunt de eis van 223 organisaties voor een Europees importverbod op in het wild gevangen vogels en zal het initiatief op de agenda van de Europese Milieuraad zetten. Vogelbescherming Vlaanderen heeft de minister de zogenaamde Wild Bird Declaration overhandigd, waarin wordt gevraagd de handel in wilde vogels een halt toe te roepen, aangezien deze veel gevaren kan inhouden. Daarbij gaat het onder meer om vogelpest en het kunnen overgaan van ziektes op de mens. Ook de biodiversiteit is in gevaar, omdat soorten met uitsterven bedreigd zijn. Bovendien sterven veel geïmporteerde vogelsoorten bij het transport. Sommige landen, waaronder de Verenigde Staten, verbieden al langer de import van wilde vogels. Europa heeft de handel in inheemse wilde vogels verboden, maar niet die van uitheemse. Europa is op deze manier een spil in de handel van bedreigde soorten geworden.
België: landbouwers met zwaluwnesten krijgen premie Landbouwers in de Vlaamse gemeente Olen, die zwaluwnesten in stand houden, kunnen daarvoor van de gemeente een premie ontvangen die kan oplopen tot ¤ 60 per jaar. In de praktijk zijn het vooral boerderijen die voor de premie in aanmerking komen. Natuurliefhebbers hebben vastgesteld dat op verscheidene plaatsen in Olen nog gier- en boerenzwaluwen voorkomen. Door het verdwijnen van plaatsen voor een nest en het gebruik van bestrijdingsmiddelen worden deze trekvogels in hun bestaan bedreigd. De maatregel is geen primeur in Vlaanderen. Eerder heeft een aantal andere gemeenten al besloten om het in stand houden van zwaluwnesten te honoreren met een subsidie.
Spanje: natuurrichtlijnen Met de verklaring dat de natuurrichtlijnen van de Europese Unie er zijn om Spanje te helpen bij de bescherming van haar rijke biodiversiteit en prachtige stranden, heeft de Europese Commissie Spanje voor het Hof gedaagd. In twee andere gevallen dreigt zij dat te doen als Spanje geen bevredigend antwoord geeft. Spanje wordt voor het Hof gedaagd omdat geen studie is uitgevoerd naar de gevolgen van zandwinning voor de kust van Alicante en de kust van de Balearen. Er zijn in dat gebied zeldzame soorten (de schildpad Caretta caretta en de plant Posidonia) en ecosystemen die door de zandwinning in gevaar kunnen komen. De kuststroken staan op de lijst gebieden die tot Natura 2000 kunnen worden verklaard. Volgens de EC is de Habitat-richtlijn geschonden. Mogelijk moet Spanje ook voor het Hof verschijnen in verband met een irrigatieproject in de provincie Lleida (gewest Cataluña), dat negatieve gevolgen zou kunnen hebben voor gebieden met bijzondere vogels. Volgens de EC zullen inheemse dieren en planten eronder lijden als deze van oudsher droge gebieden plots geïrrigeerd zouden worden. Onder de bedreigde dieren vallen onder meer de adelaar (Aguila perdicera), het hazalhoen, de leeuwerik en de klauwier. Overigens is dit gebied door Spanje niet als beschermd bosvogelgebied aangewezen, maar de EC meent dat het toch beschermd moet worden. Verder dreigt een zaak over een groot gebied in de provincie León (gewest Castilla y León), waarin open mijnbouw plaatsvindt. Spanje heeft dit gebied aangewezen als een beschermd Habitat-gebied, maar er is geen studie uitgevoerd naar de gevolgen van het bedrijven van open mijnbouw.
36
Finland: jacht op wolven voor het Europese hof De Finse jacht op wolven, met quota en jachttijden, is volgens de Europese Commissie niet verenigbaar met de Europese overeenkomsten over de bescherming van wolven. Finland is daarom voor het Europese Hof gedaagd.
Finland: Natura 2000 Het Finse netwerk van Natura 2000-gebieden is bijna klaar. Zo’n 1.620 gebieden die in het arctische gebied van belang zijn (SCIs), zijn aangewezen, in totaal ruim 40.000 vierkante kilometer. Daar zullen volgens de Europese Commissie nog een aantal gebieden voor de bescherming van specifieke biotopen en soorten aan moeten worden toegevoegd. In totaal zal het netwerk dan 48.000 vierkante kilometer omvatten, ofwel 14% van heel Finland.
Zweden/Estland: storm De storm die 8 januari over het noorden van Europa raasde, heeft in zuid- en midden-Zweden 50 miljoen kubieke meter hout geveld en in Estland voor ¤ 30 mln. schade aangericht in de bosbouw.
China: botanisch park Shanghai gaat een nieuw botanisch park aanleggen, dat 3,5 keer zo groot wordt als de huidige botanische tuin. Het park zal een oppervlakte hebben van ongeveer 210 hectare. Een tuin van wereldklasse, waar talrijke plantsoorten groeien, is erg belangrijk voor het versterken van het imago van Shanghai als wereldstad. De huidige botanische tuin, die al sinds 1978 bestaat, is nu omringd door residenties en hoge gebouwen. Hierdoor kan de tuin zich niet verder uitbreiden. Kleuren zullen centraal staan bij het ontwerp van het park. Planten en bloemen zullen aan de hand van hun kleur gescheiden worden in diverse regio’s. Er komen witte, blauwe, rode en gouden thematuinen. Ook komt er een centrum met een collectie van ‘s werelds meest prestigieuze planten. Hiervoor zal een centrum ter bescherming van zeldzame en bedreigde plantsoorten opgezet gaan worden. De bouw van het park zal ongeveer tien jaar duren.
37
Milieuaangelegenheden
België: convenant met mengvoedersector Vlaams minister Peeters van Leefmilieu en de fabrikanten van mengvoeders hebben onlangs een nieuw convenant ondertekend. De producenten zullen dit jaar meer laagfosforvoeder produceren en verhandelen. Het convenant is onderdeel van de strijd tegen het mestoverschot in Vlaanderen. Volgens het Voortgangsrapport 2004 van de Mestbank is het mestoverschot in Vlaanderen de afgelopen vijf jaar flink gedaald. De hoeveelheid overtollige fosfaten daalde van 35 miljoen kilo in 1999 naar 21 miljoen kilo vorig jaar. Fosfaten en nitraten zijn de belangrijkste bestanddelen van mest. Het mestoverschot wordt in het beleid via drie sporen teruggedrongen: oordeelkundige bemesting, mestverwerking en een aanpak aan de bron, oftewel de warme sanering en de verlaging van de productie van nutriënten. Via fosforarm voeder en aangepaste voedertechnieken is de fosfaatproductie tussen 1998 en 2003 met 12,5 miljoen kilo fosfor teruggedrongen. Daarmee is 233% van de oorspronkelijke doelstelling bereikt. Behalve minister Peeters hebben de beroepsvereniging van Belgische mengvoederfabrikanten (Bemefa) en de Vereniging van Zelfmengers het convenant ondertekend, dat tot eind 2005 geldt. Met het akkoord wil de minister continuïteit garanderen en de inspanningen van de mengvoedersector bestendigen. Minister Peeters heeft herhaald dat hij vóór het zomerreces met een voorstel van een vernieuwd Mestactieplan komt. De parlementaire besprekingen zouden op die manier nog dit jaar afgerond kunnen worden.
Frankrijk: vorderingen Waterwet Het ontwerp van de nieuwe Waterwet, die de Europese Kaderrichtlijn Water moet implementeren, heeft onlangs de goedkeuring gekregen van premier Raffarin en gaat nu door naar het ‘Conseil d’Etat’ (het hoogste rechtscollege). In maart zal het in de ministerraad worden behandeld, zodat het hopelijk nog vóór de zomer aan het parlement kan worden voorgelegd. Minister van Milieu Lepeltier heeft de goedkeuring van Raffarin om de huidige heffing op de verkoop van bestrijdingsmiddelen (TGAP) - geheven op distributeursniveau - per 1 januari 2007 te bestemmen voor de zes ‘Agences de l’Eau’ (waterschappen). Het gaat daarbij om ¤ 40 mln. De waterschappen willen het extra geld besteden aan onder meer pedagogische programma’s voor duurzaam waterbeheer. Dit was ook de wens van de landbouworganisaties, evenals van het ministerie van Landbouw, die hierin een bijdrage aan de boeren zien ten behoeve van het milieu. De oorspronkelijke wens van minister Lepeltier om een heffing op stikstof in te voeren, gebaseerd op het areaal grond of op stikstof in kunstmest en in diervoeders, heeft het niet gehaald. Het is nog de vraag hoe het wetsontwerp in het parlement ontvangen wordt.
Ierland: doelstelling groene energie Ierland wil in 2010 zijn behoefte aan energie voor 13,2% dekken uit hernieuwbare energiebronnen. Dat in dit beleid windenergie een grote rol speelt is niet verwonderlijk, gezien de geografische ligging van het land. Windenergieproducenten
38
kunnen op basis van een bestaande regeling een langetermijncontract krijgen met een prijs die boven de huidige marktwaarde voor elektriciteit ligt, om daarmee de ontwikkeling van deze sector te stimuleren. De rekening voor deze subsidiëring van windenergie wordt door alle consumenten van elektriciteit in Ierland betaald, door middel van een heffing op de door hen verbruikte elektriciteit. Minister Dempsey van het ministerie van Communicatie, Mariene en Natuurlijke Hulpbronnen, bekijkt nu of hij meer moet doen om de windenergiesector te stimuleren om genoemde doelstelling te halen. De autoriteit die de mededingingsaspecten van het Ierse energiebeleid in de gaten moet houden, denkt met hem mee en heeft alvast haar vraagtekens geplaatst bij verdere subsidiëring van de windenergiesector. Volgens deze autoriteit is de windenergiesector voldoende ontwikkeld om op eigen benen te kunnen staan en zijn vragen te stellen bij de mededingingsaspecten van deze subsidieregeling. Ook wijst deze organisatie erop dat elke ¤ 20 mln. die via zo’n heffing bij de consumenten wordt weggehaald een verhoging van de energielasten voor de consument met 1% betekent. De windenergiesector is inmiddels uit boosheid over deze actie van de energieautoriteit flink gaan steigeren. De sector wijst erop dat het grootste deel van de opbrengsten van de energieheffing, namelijk meer dan 80%, niet naar de windenergiesector wordt doorgesluisd, maar naar de elektriciteitsproductie door middel van met turf aangedreven elektriciteitscentrales. Volgens de windenergielobby zou de energieautoriteit daar beter zijn aandacht op kunnen richten.
Brazilië: milieuprojecten Met de inwerkingtreding van het Kyoto-protocol en de afsluiting van een Memorandum of Understanding met Brazilië over een Clean Development Mechanism (CDM) is de weg vrij om met CDM-projecten te beginnen in Brazilië. Die kunnen zich onder meer richten op de productie van schone energie en activiteiten op milieugebied, waarmee aan de formele eisen voor het terugdringen van de uitstoot van CO2 kan worden voldaan. Enkele projecten zijn al eerder vanuit Nederland in Brazilië uitgevoerd; door de ratificatie zal de belangstelling alleen nog maar toenemen. Dit soort projecten kan via verschillende wegen worden ingediend: de Wereldbank, de International Finance Cooperation (IFC), de regionale ontwikkelingsbank van de Andes (CAF) en de Rabobank.
39
Biotechnologie
Spanje: transgene gewassen Het ontwerpbesluit van het ministerie van Landbouw waarin de voorwaarden voor transgene teelt worden gedefinieerd, stuit op bezwaren van verschillende organisaties. De federatie van verenigingen van landbouwers en veehouders in Asturias (COAG-Asturias) is bang dat de teelt van transgene gewassen kan leiden tot algemene ‘besmetting’ van alle overige gewassen, ten koste van de kleine akkerbouwers en de gezondheid van consumenten. Daarom vraagt zij de overheid om eerst een grondig onderzoek uit te voeren. De organisatie vindt dat in het wetsontwerp ten onrechte niet is voorzien in een aansprakelijkheidregeling wanneer transgene gewassen van een akkerbouwer de niet-transgene gewassen van een ander besmetten. Ook vinden ze dat sprake is van consumentenbedrog, omdat op het etiket van levensmiddelen geen vermelding behoeft te staan wanneer het levensmiddel minder dan 0,9% genetisch gemanipuleerde bestanddelen bevat. De gewestelijke regering van Andalusië heeft zich achter deze kritiek geschaard. De woordvoerder zei dat het erop lijkt dat de regering van plan is alle Spaanse gewassen met transgene stoffen te besmetten.
Brazilië: genetisch gemanipuleerde soja Terwijl in het hele land de soja al lang is gezaaid, heeft president Luiz Inácio Lula da Silva pas op 13 januari de wet getekend die het zaaien en verkopen van genetisch gemanipuleerde soja legaliseert. Dankzij deze wet mag gg-soja voor de oogst van 2005 worden gezaaid en verhandeld. Wel moet iedere teler die gg-soja wil verbouwen en verkopen zich vóór 31 januari laten registreren. Net als vorig jaar moeten zij een verklaring ondertekenen waarin hun verantwoordelijkheden worden vastgelegd. Op het in gebreke blijven staat een boete. In de verklaring is onder meer vastgelegd dat de sojateler de soja niet als zaaizaad aan derden mag verkopen. Hij mag uitsluitend zaden bewaren voor eigen gebruik, maar niet voor eigen gebruik buiten de deelstaat waar de zaden zijn geoogst. De overheid heeft er bij de sojatelers op aangedrongen royalty’s te gaan betalen. Monsanto, eigenaar van het patent op de soja ‘Roundup Ready’, heeft al aangegeven met de sojatelers aan tafel te willen gaan zitten voor overleg. Het bedrijf wil vergoed worden voor de ontwikkelde technologie waardoor sojatelers goedkoper kunnen produceren. Sojatelers in het zuiden, waar 90% van de soja genetisch gemanipuleerd is, hebben aangegeven bereid te zijn met Monsanto te praten. Bij de huidige wetgeving is het buitengewoon moeilijk om sojatelers te dwingen om royalty’s te betalen. De voorzitter van de agrarische federatie van Brazilië heeft gewezen op het feit dat partijen soja waarvoor geen royalty’s zijn betaald en die in Rotterdam worden aangevoerd, problemen kunnen ondervinden. Naast een boete zullen exporteurs en handelaren ook lagere prijzen betalen in verband met het risico dat zij lopen.
40
Diversen
België: hulp aan tsunami-slachtoffers Het aardappelverwerkende bedrijf Mydibel uit Moeskroen schenkt aan de slachtoffers van de zeebeving in Zuidoost-Azië 25.000 kilo aardappelpoeder. Daarmee kunnen meer dan één miljoen vitaminerijke aardappelmaaltijden bereid worden. De gift past in de hulpactie ‘Agrarisch Vlaanderen Helpt’ van de West-Vlaamse initiatiefnemers Busschaert en Deprez. Heel wat Vlaamse en Waalse landbouwers zijn bereid in te gaan op de vraag van Agrarisch Vlaanderen Helpt om hun aardappeloverschotten te schenken aan de tsunami-slachtoffers. Het blijkt echter bijzonder moeilijk om die aardappelen vers ter plaatse te krijgen, vandaar de keuze voor aardappelen die verwerkt zijn tot vlokken, poeder en granulaat. Aardappelgranulaat is wereldwijd al verschillende keren ingezet voor hulpacties, onder meer in Irak en Noord-Korea. In de hele wereld bestaan maar vier aardappelverwerkende bedrijven die granulaat produceren, waarvan één in België.
Spanje: wolven In het gewest Castilla y León zijn in 2004 (tot 1 december) 472 aanvallen van wolven geregistreerd. De veehouders die hierdoor schade leden, hebben in totaal ¤ 180.200 schadevergoeding ontvangen.
Kenia: boeren ingezet in strijd tegen malaria In Kenia worden steeds meer boeren ingeschakeld bij de productie van artemesinine, een belangrijk ingrediënt van een nieuwe generatie geneesmiddelen tegen malaria. Artemesinine wordt gewonnen uit zoete alsem (artemisia annua), een struik die momenteel vooral voorkomt in China en Vietnam. Het is een natuurlijk geneesmiddel tegen malaria, waarvoor de malariaparasiet tot nu toe geen resistentie heeft ontwikkeld. Deze nieuwe vorm van malariabestrijding staat bekend als Artemesinine Combinatietherapie (ACT). In april 2004 heeft het Keniaanse ministerie van gezondheid een ACT-geneesmiddel (Coartem) aangewezen als eerstelijnsgeneesmiddel tegen malaria, in navolging van 40 andere landen die dit op aanbeveling van de Wereldgezondheidsorganisatie al hadden gedaan. De belangstelling voor artemesinine heeft geleid tot toenemende schaarste van het product op de wereldmarkt. De klimatologische omstandigheden en de bodemgesteldheid in bepaalde streken van Kenia blijken zeer geschikt te zijn voor de teelt van de alsemstruik, die ongeveer zeven maanden na het planten kan worden geoogst. De eerste export van lokaal geproduceerde artemesinine naar Europa heeft al plaatsgevonden.
Soedan: landbouw belangrijkste motor nieuwe economie Na twintig jaar oorlog is op 9 januari 2005 in Nairobi een akkoord getekend tussen de Sudanese People’s Liberation Movement (SPLM) en de regering in Khartoem. Volgens een onlangs door de SPLM gepubliceerd vredes- en reconstructieplan zal landbouw de motor zijn van economische groei in het nieuwe Soedan. Men verwacht dat de agrarische sector de belangrijkste bijdrage zal leveren aan het bereiken van de strategische doelen van de nieuwe regering: armoedebestrijding, duurzame economische groei en integratie in de regionale en wereldeconomie. Volgens het
41
plan zullen de komende jaren de inkomsten uit de grote olievoorraden van het land worden gebruikt om de landbouw te stimuleren. Het door de SPLM gedomineerde zuiden van Soedan, een gebied van ca. 650.000 km2, zal naar verwachting na de terugkeer van vluchtelingen ongeveer twaalf miljoen inwoners tellen. De huidige bevolking leeft vrijwel geheel op het platteland. Ruim 75% van het gebied is geschikt voor landbouw, 23% is dicht bebost.
42
MINISTERIE VAN LANDBOUW, NATUUR EN VOEDSELKWALITEIT LNV-Vertegenwoordiging Buitenland
ABU DHABI Werkgebied: Verenigde Arabische Emiraten en Saoedi-Arabië Dr.ir. J.G. van der Beek, LNV-Attaché Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Apt. 602 Al Masaood Tower Building, Sheikh Hamdan Street, Abu Dhabi, Verenigde Arabische Emiraten Postadres : P.O.Box 46560, Abu Dhabi, Verenigde Arabische Emiraten : (00-971) 2.632.1920 (BZ) Telefoon Telefax : (00-971) 2.631.3158 (BZ) E.Mail : nog niet bekend 2e E.Mail :
[email protected] : nog niet bekend WEBsite
Bureau Manilla
Bureau Zagreb
Dhr. J.I.C. Laquian, Technisch Assistent Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, 9e Etage, King's Court Bldg I, 2129 Chino Roces Avenue, Makati City, Metro Manilla, Filippijnen Postadres : P.O. Box 2448 MCPO, 1264 Makati, Metro Manilla, Filippijnen Telefoon : (00-63) 2.811.2706 (LNV) Telefax : (00-63) 2.811.2706 (LNV) :
[email protected] E.Mail 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.netherlandsembassy.ph
Mw. D. Budimir, Technisch Assistent Post/Bezoek : Ambassade der Nederlanden, adres Medvescak 56, 10000 Zagreb, Kroatië : (00-385) 1.468.3697 (LNV) Telefoon : (00-385) 1.468.4877 (BZ) Telefax E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.netherlandsembassy.hr
BELGRADO opmerking : zie Boedapest
Bureau Riyadh Bezoek : Ambassade der Nederlanden, adres Diplomatic Quarter, Riyadh, Saoedi-Arabië Postadres : P.O.Box 94307, Riyadh 11693, Saoedi-Arabië Telefoon : (00-966) 1.488.1093/2501 (LNV) Telefax : (00-966) 1.488.1519 (LNV) E.Mail : Tijdelijk vervallen 2e E.Mail :
[email protected] : http://www.holland.org.sa WEBsite
ANKARA Werkgebied: Turkije, Israël en Palestijnse gebieden Ir. G.J.M. Terberg, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Turan Günes Buvari 7. Cadde no. 3, Yildiz 06550 Ankara, Turkije Telefoon : (00-90) 312.409.1860 (LNV) Telefax : (00-90) 312.409.1892 (LNV) E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.dutchembassy.org.tr WEBsite LNV-bureau : http://www.nlankagr.com
Bureau Athene Opmerking : Zie Boekarest
BANGKOK Werkgebied: Thailand, Filippijnen, Vietnam Ir. M.H. Slingenberg, LNV-Raad Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, 106 Wireless Road Lumpini, Bangkok-10330 Postadres : P.O.Box 404, Bangkok 10330, Thailand Telefoon : (00-66) 2.255.7559 (LNV) : (00-66) 2.254.1415 (LNV) Telefax E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite: : http://www.netherlandsembassy.in.th
Bureau Hanoi Mw. Truong Thi Dung, Technisch Assistent Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Daeha Office Tower, 6th floor 360 Kim Ma Street, Ba Dinh District, Hanoi, Vietnam Telefoon : (00-84) 4.8315.650 Telefax : (00-84) 4.8315.605 (LNV) :
[email protected] E.Mail 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.netherlands-embassy.org.vn
BERLIJN Werkgebied: Duitsland en Zwitserland Ir. J.J. Pape, LNV-Raad Mw. Mr. S.M.C. Deepen, LNV-attachee Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Klosterstrasse 50, 10179 Berlin, Duitsland Telefoon : (00-49) 30.2095.6480 (LNV) : (00-49) 30.2095.6481 (BZ) Telefax E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.dutchembassy.de
BOEDAPEST Werkgebied: Hongarije, Bosnië-Herzegovina, Kroatië, Oostenrijk, Servië-Montenegro en Slovenië Drs. J.D. Gábor, LNV-Raad Werkgebied: Hongarije, Bosnië-Herzegovina, Bulgarije, Estland, Kroatië, Letland, Litouwen, Macedonië, Polen, Roemenië, Servië-Montenegro, Slovenië, Slowakije en Tsjechië Drs. A.E. Braam, Raad voor Veterinaire Aangelegenheden Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Füge utca 5-7 (2e district), 1022 Boedapest, Hongarije Postadres : P.O.Box 56, 1388 Boedapest, Hongarije Telefoon : (00-36) 1.3366.380 (LNV) Telefax : (00-36) 1.3266.238 (LNV) E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.netherlandsembassy.hu
Bureau Belgrado Mw. M. Mirkovic, Technisch Assistent Bezoek : Ambassade der Nederlanden, adres Simina 29, 11000 Belgrado, Servië-Montenegro Postadres : Postfah 489, 11001 Belgrado, Servië-Montenegro : (00-381) 11.3281.147 (BZ) Telefoon Telefax : (00-381) 11.223.981 (BZLNV) E.Mail :
[email protected] (tijd.) 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http:/www.nlembassy.org.yu
BOEKAREST Werkgebied: Roemenië, Bulgarije en Griekenland Ir. ing. M.Y Brouwer, LNV-Attaché Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Aleea Alexandru 20, Sector 1, 011823 Boekarest, Roemenië Telefoon : (00-40) 21.231.5657 (LNV) Telefax : (00-40) 21.231.6373 (LNV) E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.olanda.ro
Bureau Athene Mw. M. Plessas-Schallenberg, Technisch Assistent Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Leoforos Vassileos Konstantinou 5-7, Athene 106- 74, Griekenland Telefoon : (00-30) 210.725.4960 (LNV) : (00-30) 210.725.4907 (LNV) Telefax E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.dutchembassy.gr
Bureau Sofia Mw. D.H. Milenkova, Technisch Assistent Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Oborishte 15, 1504 Sofia, Bulgarije Postadres : P.O. Box 91, 1000 Sofia, Bulgarije Telefoon : (00-359) 2.8160.380 (LNV) Telefax : (00-359) 2.8160.381 (LNV) E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.netherlandsembassy.bg
BRASÍLIA Werkgebied: Brazilië Dhr. J.G. van de Vooren, LNV-Raad Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Ses Avenida das Nações, Qd. 801, Lote 05 CEP 70405-900 - Brasília - DF, Brazilië Postadres : Caixa Postal 07/0098, CEP 70359-970 Brasília - DF, Brazilië Telefoon : (00-55) 61.321.4769 (BZ) Telefax : (00-55) 61.323.5342 (LNV) :
[email protected] E.Mail 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.embaixada-holanda.org.br
* De posten Brussel PV-EU en Washington zijn tevens belast met procurement-aangelegenheden in het kader van de ontwikkelingsfondsen van de Europese Unieschap resp. de wereldbankgroep
7 januari 2005
Bureau São Paulo
GENÈVE PV
KIEV
Mw. F.E. Heering, Administratief Medewerker Bezoek : Consulaat-Generaal der Nederlanden, adres Avenida Brigadeiro Faria Lima 1779, 3 -andar CEP 01451-001-São Paulo-SP, Brazilië Postadres : Caixa Postal 11302, CEP 05422-970-São Paulo-SP, Brazilië Telefoon : (00-55) 11.3811.3300 (BZ) Telefax : (00-55) 11.3819.0903 (LNV) :
[email protected] E.Mail 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.embaixada-holanda.org.br
Werkgebied: Permanente Vertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden bij de WTO (Wereldhandelsorganisatie) en andere internationale organisaties te Genève (UNCTAD, UNEP, WHO, WIPO/UPOV) Ir. R.P. Lapperre, LNV-Raad Bezoek : Permanente Vertegenwoordiging van adres het Koninkrijk der Nederlanden bij de WTO en andere internationale organisaties te Genève, 31-33 Avenue Giuseppe-Motta, Genève, Zwitserland Postadres : C.P. 196, 1211 Genève 20 CIC, Zwitserland : (00-41) 22.748.1822/08 (LNV) Telefoon : (00-41) 22.748.1828 (BZ) Telefax E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected]
Werkgebied: Oekraïne, Armenië, Azerbeidzjan, Georgië, Moldavië Ir. A.A. Verhagen, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Kontraktova Ploscha 7, 01901 Kiev, Oekraïne : (00-380) 44.490.8223 (LNV) Telefoon Telefax : (00-380) 44.490.8266 (LNV) E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected] : http://www.holland.com.ua WEBsite
BRUSSEL
KOPENHAGEN
opmerking : zie Peking
Werkgebied: Denemarken, Estland, Finland, Noorwegen, IJsland, Zweden Dhr. H.H. Schipper, LNV-Raad Post/Bezoek : Ambassade der Nederlanden, adres Toldbodgade 33, DK-1253 Kopenhagen K, Denemarken Telefoon : (00-45) 33.707.218 (LNV) Telefax : (00-45) 33.140.350 (BZ) :
[email protected] E.Mail 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.nlembassy.dk
BRUSSEL PV-EU
JAKARTA
LISSABON
Werkgebied: Permanente Vertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden bij de Europese Unie Mw. Drs. M.A.J. Vaes, LNV-Raad Drs. A.M. Akkerman, Raad voor Veterinaire Aangelegenheden Mr. O.B.M. Meuffels, LNV-Attaché Ir. F. Vroegop, LNV-Attaché Mw. Drs. S.J.C.W. Bont, LNV-Attachee Post/Bezoek adres : Permanente Vertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden bij de Europese Unie, H. Debrouxlaan 48, 1160 Brussel, België Telefoon : (00-32) 2.679.1545/1546 (LNV) Telefax : (00-32) 2.679.1776/1783 (LNV) E.Mail : nog niet bekend 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.nederlandseambassade.be opmerking : tevens belast met procurement-aan gelegenheden in het kader van de ontwikkelingsfondsen van de EU
Werkgebied: Indonesië, Maleisië, Singapore, tevens voor Association of South-East Asean Nations (ASEAN) Ir. F.A.G.M. Claassen, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Jalan H.R. Rasuna Said, Kavel S-3, Kuningan,Jakarta 12950, Indonesië Telefoon : (00-62) 21.524.1032/48 (LNV) : (00-62) 21.526.2230 (LNV) Telefax E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.netherlandsembassy.or.id
opmerking : zie Madrid
Werkgebied: België, Luxemburg Jhr. Mr.ing. K.H.A. von Chrismar, LNV-Raad Post/Bezoek : Ambassade der Nederlanden, adres H. Debrouxlaan 48, 1160 Brussel, België Telefoon : (00-32) 2.679.1550 (LNV) Telefax : (00-32) 2.679.1780 (LNV) :
[email protected] E.Mail 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.nederlandseambassade.be
BUENOS AIRES Werkgebied: Argentinië, Chili, Uruguay Drs. M. van Genne, LNV-Raad Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Edificio Porteño II, Olga Cossenttini 831, Pisos 3 y 4, C1107 BVA Buenos Aires, Argentinië Postadres : Ambassade der Nederlanden, Olga Cossenttini 831, C1107BVA Buenos Aires, Argentinië Telefoon : (00-54) 11.4338.0090 (LNV) : (00-54) 11.4338.0091 (LNV) Telefax E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.embajadaholanda.int.ar
HANOI opmerking : zie Bangkok
HONGKONG SAR
Bureau Singapore Dhr. K.C. Chong, Technisch Assistent Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, 541 Orchard Road, 13-01 Liat Towers, Singapore 238881 Postadres : Tanglin P.O.Box 447, Singapore 912415 Telefoon : (00-65) 6739.1121 (LNV) Telefax : (00-65) 6737.1940 (BZ) E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.nethemb.org.sg
KAIRO Werkgebied: Egypte, Jordanië, Libanon en Syrië Ir. H.L.M. van Wissen, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, 18, Hassan Sabri Street, 11211 Zamalek, Kairo, Egypte Telefoon : (00-20) 2.736.3863/2.739.5571/2/3 (LNV) Telefax : (00-20) 2.736.0936 (LNV) E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected] : http://www.hollandemb.org.eg WEBsite
DAMASCUS opmerking : zie Kairo
LONDEN Werkgebied: Verenigd Koninkrijk, Ierland Drs. G.G.J. Thissen, LNV-Raad Post/Bezoek : Ambassade der Nederlanden, adres 38, Hyde Park Gate, Londen SW7 5DP, Verenigd Koninkrijk Telefoon : (00-44) 20.7590.3279/76/77/80 (LNV) Telefax : (00-44) 20.7581.5276 (LNV) E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.netherlandsembassy.org.uk
MADRID Werkgebied: Spanje, Marokko, Portugal Mr. C.J. Heringa, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Avenida del Comandante Franco 32, 28016 Madrid, Spanje Telefoon : (00-34) 91.353.7521/20 (LNV) Telefax : (00-34) 91.353.7567 (LNV) E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.embajadapaisesbajos.es
Bureau Lissabon Mw. A.P. Paiva Geadas, Administratief Medewerker Post/Bezoek : Ambassade der Nederlanden, adres Avenida Infante Santo 43-5o, 1399-011 Lissabon, Portugal Telefoon : (00-351) 21.391.4919 (LNV) Telefax : (00-351) 21.391.4952 (LNV) :
[email protected] E.Mail 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.emb-paisesbaixos.pt
Bureau Damascus Mw. Samar Kadri, Technisch Assistent Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Abou Roumaneh, Al-Jalaa Street, Imm Tello, Damascus, Syrië Postadres : Boîte Postale 702, Damascus, Syrië : (00-963) 11.333.5119/6871 (BZ) Telefoon : (00-963) 11.333.9369 (BZ) Telefax E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected]
MANILLA opmerking : zie Bangkok
MEXICO
PARIJS PV-OESO
PRETORIA
Werkgebied: Mexico, Cuba Ir. J.A. Landstra, LNV-Raad Bezoek : Ambassade der Nederlanden, adres Av. Vasco de Quiroga 3000, Piso 7, Colonia Santa Fé, 01210 Mexico D.F., Mexico Postadres : Apartado Postal 10-656, 11000 Mexico D.F., Mexico Telefoon : (00-52) 55.5258.9921 tst. 215 (LNV) : (00-52) 55.5258.8139 (LNV) Telefax :
[email protected] E.Mail 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.paisesbajos.com.mx
Werkgebied: Permanente Vertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden bij de OESO (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling) Ir. A.J.A. van Royen, LNV-Raad Post/Bezoek : Permanente Vertegenwoordiging van adres het Koninkrijk der Nederlanden bij de OESO, 12/14 Rue Octave Feuillet, 75116 Paris, Frankrijk : (00-33) 1.4524.9971 (LNV) Telefoon : (00-33) 1.4524.9938(BZ) Telefax E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected]
Werkgebied: Zuid-Afrika, Zimbabwe Mw. Mr. G.A. Kostwinder, LNV-Raad Post/Bezoek : Ambassade der Nederlanden, adres 825 Arcadia Street, Arcadia, Pretoria 0083, Zuid-Afrika Postadres : P.O.Box 117, Pretoria 0001, Zuid-Afrika : (00-27) 12.344.3910/1/2/3/4/5 Tst. 212 Telefoon (BZ) Telefax : (00-27) 12.343.7456 (LNV) :
[email protected] E.Mail 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.dutchembassy.co.za
MOSKOU
PEKING
Werkgebied: Rusland, Kazakstan, Oezbekistan en Wit-Rusland Ir. J.M.J.G. Kats, LNV-Raad Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Tverskoj Blvd. 14/1, 5th Floor, 125009 Moscow, Rusland Postadres : Ambassade der Nederlanden, Kalashny Pereulok 6, 125009 Moscow, Rusland Telefoon : (00-7) 095.797.2946 (landbouw, satkomset) Telefax : (00-7) 095.797.2905 (LNV) E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.netherlands-embassy.ru
Werkgebied: Volksrepubliek China (incl. Hong Kong) en Mongolië Ir. H.J.W. van Duijn, LNV-Raad Ir. R.J. Konijn, LNV-Attaché Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, 4, Liangmahe Nanlu Rd., Beijing 100600, Volksrepubliek China Telefoon : (00-86) 10.6532.4464 (LNV) Telefax : (00-86) 10.6532.6329 (LNV) E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.hollandinchina.org/nl/ peking/intro.htm WEBsite LNV-bureau : http://www.nlpekagr.com/
NAIROBI
Bureau Shanghai
Werkgebied: Kenia, Eritrea, Ethiopië, Oeganda, Tanzania, tevens voor UNEP Mr. F.H.J. von der Assen, LNV-Raad Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Riverside Lane, Off Riverside Drive, Nairobi, Kenia Postadres : P.O.Box 41537, 00100 Nairobi, Kenia Telefoon : (00-254) 20.4450.137 (LNV) Telefax : (00-254) 20.4450.138 (LNV) E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.netherlands-embassy.or.ke
Dhr. N. Hong, Technisch Assistentt Post/Bezoek adres : Consulaat-Generaal der Nederlanden, Sun Plaza, East Tower, 4th Floor, 88 Xian Xia Road, Shanghai 200336, Volksrepubliek China Telefoon : (00-86) 21.6209.9076 (BZ) Telefax : (00-86) 21.6278.9722 (LNV) E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.hollandinchina.org/ nl/cg/sh-intro.htm WEBsite LNV-Bureau : http://www.nlpekagr.com
RIYADH Opmerking : zie Abu Dhabi
ROME Werkgebied: Italië, Cyprus, Malta Dr. ir. H. Beltman, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Via Michele Mercati 8, 00197 Rome, Italië Telefoon : (00-39) 06.321.5003 (LNV) (00-39) 06.322.1141 (BZ) : (00-39) 06.321.0767 (LNV/BZ) Telefax E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.olanda.it
ROME PV-ROME
NEW DELHI Werkgebied: India, Bhutan, Nepal, Sri Lanka Ir. A. Parzer, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, 6/50F Shantipath, Chanakyapuri, New Delhi 110021, India Telefoon : (00-91) 11.2688.4951/2/3/4 tst 205, 277 en 204 (LNV) Telefax : (00-91) 11.2688.2799 (LNV) Email :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.holland-in-india.org
Bureau Hong Kong SAR Mw. M.P.C. Ng, Technisch Assistent Post/Bezoek adres : Consulaat-Generaal der Nederlanden, Room 5702, 57/F Cheung Kong Center, 2, Queen’s Road Central, Hong Kong Volksrepubliek China Telefoon : (00-852) 2.524.8187/88 (LNV) Telefax : (00-852) 2.524.9419 (LNV) E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.netherlands-cg.org.hk WEBsite LNV-Bureau : http://www.nlpekagr.com
PARIJS Werkgebied: Frankrijk, Algerije Ir. L. Braakenburg, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, 7-9 Rue Eblé, 75007 Parijs, Frankrijk Telefoon : (00-33) 1.4062.3353 (LNV) Telefax : (00-33) 1.4062.3452 (LNV) E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected] : http://www.amb-pays-bas.fr WEBsite
PRAAG Werkgebied: Tsjechië, Slowakije Mw. Ir. P.M.B. de Vries-Van Loon, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Gotthardska 6/27, 160 00 Praag 6, Bubeneç, Tsjechië Telefoon : (00-420) 2.3301.5218 (LNV) : (00-420) 2.3301.5257 (LNV) Telefax E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.netherlandsembassy.cz
Werkgebied: Permanente Vertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden bij de VN-organisaties voor voedsel en landbouw (FAO, IFAD en WFP) Drs. E. Wermuth, Buitengewoon en Gevolmachtigd Ambassadeur, Permanent Vertegenwoordiger Ir. J.T.M.G. Steeghs, Ambassaderaad, Plv. Permanent Vertegenwoordiger Mw. Drs.A. Swalef, Tweede Secretaris, Beleidsmedewerker Post/Bezoek adres : Permanente Vertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden bij de VN-organisaties voor voedsel en landbouw, Via delle Terme Deciane 6, 00153 Rome, Italië Telefoon : (00-39) 06.574.0306 (LNV) Telefax : (00-39) 06.574.4927 (LNV) E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected]
SÃO PAULO Opmerking : Zie Brasilia
SEOUL Werkgebied: Republiek Korea, Taiwan Ir. J.P.N. Damen, LNV-Raad Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Kyobo Building, 14th floor, 1, Jongno 1-ka Jongno-gu, Seoul 110-714, Republiek Korea Postadres : K.P.O. Box 509, Seoul 110-605, Republiek Korea Telefoon : (00-82) 2.723.4180 (LNV) Telefax : (00-82) 2.723.0283 (LNV) E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected] : http://www.nlembassy.or.kr WEBsite
Bureau Taipei
WASHINGTON
Mw. A.C.C. Hu, Technisch Assistent Post/Bezoek : Netherlands Trade and Investment adres Office, Agricultural and Food Department, Rm. B, 5/F Artist Construction Building, 133 Min Sheng E. Road, Section 3, Taipei 105, Taiwan Telefoon : (00-886) 2.2713.5760 tst. 150 Telefax : (00-886) 2.2713. 0194 :
[email protected] E.Mail : http://www.ntio.org.tw/agricultural/ WEBsite index-e.htm
Werkgebied: Verenigde Staten van Amerika, (inclusief Puerto Rico), Canada en Wereldbank Ir. W.L.A.G. Tacken, LNV-Raad Mw. I. Hamid-Hardenberg, LNV-Attachee Post/Bezoek : Ambassade der Nederlanden, adres 4200 Linnean Avenue, N.W., Washington, D.C. 20008, Verenigde Staten van Amerika Telefoon : (00-1) 202.274.2716/2718 (LNV) : (00-1) 202.244.3325 (LNV) Telefax :
[email protected] E.Mail 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.netherlands-embassy.org
SHANGHAI opmerking : zie Peking
ZAGREB opmerking : zie Boedapest
SINGAPORE opmerking : zie Jakarta
SOFIA opmerking : zie Boekarest
TAIPEI opmerking : zie Seoel
TEHERAN Werkgebied: Iran Ing. C. Gravendaal, LNV-Raad Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Darrous Sharzad Boulevard, Kamasaie Street, 1st East Lane 33, 19498 Teheran, Iran Postadres : P.O.Box 11365-138, Teheran, Iran Telefoon : (00-98) 21.255.5094 (LNV) Telefax : (00-98) 21.256.0213 (LNV) E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.netherlandsembassy.ir
TOKIO Werkgebied: Japan Ir. F.L.M. Vossenaar, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Shiba-koen 3-6-3, Minato-ku, 105-0011 Tokyo, Japan Telefoon : (00-81) 3.5401.0421 (LNV) Telefax : (00-81) 3.5401.0424 (LNV) E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.oranda.or.jp
WARSCHAU Werkgebied: Polen, Letland en Litouwen Drs.ing. A.W. Verhey, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Ul. Kawalerii 10, 00-468 Warschau, Polen Telefoon : (00-48) 22.559.1269 (LNV) Telefax : (00-48) 22.840.2634 (LNV) E.Mail :
[email protected] 2e E.Mail :
[email protected] WEBsite : http://www.nlembassy.pl
