LBActualiteiten. Jaargang 14, 29 oktober, nummer 34. Wekelijkse informatie van de LNV-Vertegenwoordiging Buitenland. Colofon

LBActualiteiten Wekelijkse informatie van de LNV-Vertegenwoordiging Buitenland

Jaargang 14, 29 oktober, nummer 34

Colofon Uitgave van: Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Directie Internationale Zaken Postbus 20401 2500 EK Den Haag Telefoon : 070 378 41 87 Telefax : 070 378 61 31 Verantwoordelijk voor inhoud: Hoofd Bureau LNV-vertegenwoordiging Buitenland Dr. M.H. de Jong Eindredactie, opmaak, reproductie: Directie Informatiemanagement en Facilitaire Aangelegenheden

Overname uit LBActualiteiten is met bronvermelding toegestaan

Inhoud

Multilaterale landbouwpolitieke ontwikkelingen

5

België, Spanje, Portugal en Spanje, Rusland

Nationale landbouwpolitieke aangelegenheden

7

Spanje, Verenigd Koninkrijk, Noorwegen, Rusland, Thailand

Economische en handelsaangelegenheden

10

Duitsland, Spanje, Japan en Verenigde Staten, Kazachstan, Rusland

Agro-industrie

14

Ierland, Spanje, Verenigd Koninkrijk

Grond- en pachtzaken

18

Denemarken, Spanje, Marokko, Rusland

Akker- en tuinbouw

20

België, Spanje, Verenigd Koninkrijk, Thailand

Veehouderij en zuivel

22

Ierland, Spanje, Verenigd Koninkrijk/Spanje

Visserij en aquacultuur

24

Denemarken, Spanje, Verenigd Koninkrijk, Argentinië

Wetenschap, onderwijs, voorlichting en onderzoek

27

België, Spanje

Voedings- en kwaliteitsaangelegenheden

28

Italië, Verenigd Koninkrijk, Noorwegen

Veterinaire aangelegenheden

31

België, Denemarken, Spanje, Verenigd Koninkrijk, Thailand

Gewasbescherming

34

Spanje

Natuur, bos, landschaps- en faunabeheer

35

Spanje, Verenigd Koninkrijk, Zuid-Afrika

Milieuaangelegenheden

38

Ierland, Spanje, Verenigd Koninkrijk

Biotechnologie

41

Spanje

Diversen

42

België, Ierland, Spanje

3

4

Multilaterale landbouwpolitieke ontwikkelingen

België: Mid Term Review In België treedt 1 januari het hervormde Europese landbouwbeleid in werking. Vanaf die datum zal de steun voor bepaalde sectoren niet langer gekoppeld zijn aan aard en omvang van de productie. Begin november ontvangt iedere landbouwer de berekening van zijn voorlopige toeslagrechten. De jaarlijkse bedrijfstoeslag moet zorgen voor inkomensstabiliteit en biedt de boer de vrijheid om te produceren wat de markt vraagt. De voorlopige toeslagrechten zijn voor elke landbouwer afzonderlijk berekend, op basis van de premiebedragen die in de referentieperiode 2000-2002 zijn ontvangen. Boeren die tijdens de referentieperiode geen premies hebben aangevraagd en ontvangen, maar door een bedrijfsovername of grondoverdracht toch in aanmerking komen voor toeslagrechten van degene van wie ze hebben overgenomen, kunnen diens formulieren gebruiken.

Spanje: voorstel invulling hervorming GLB Op 18 oktober stond het – nog niet officiële – voorstel van het ministerie van landbouw voor de invulling van de hervorming van het gemeenschappelijk landbouwbeleid in de krant. De regering blijkt vast te houden aan één systeem voor alle zeventien autonome gewesten. Volgens de krant omvat het voorstel: Akkerbouwgewassen: 25% van de steun blijft gekoppeld, maar komt er totale ontkoppeling bij harde tarwe. Hop: de steun blijft voor 25% gekoppeld. Schapen en geiten: 50% van de steun blijft gekoppeld, maar dit bedrag krijgt men alleen als de veestapel volledig behouden blijft. Rundvee: de zoogkoeienpremie en de premie bij de slacht van kalveren blijft voor 100% gekoppeld, de steun bij slacht van volwassen runderen blijft voor 40% gekoppeld. Olijfolie: de steun blijft voor ‘ten minste’ 60% gekoppeld. Tabak: de steun blijft tot 2010 voor 60% gekoppeld. Katoen: de steun blijft voor 35% gekoppeld. Melk: de unieke steun wordt betaald vanaf 2006.

Spanje: strijd tegen hervorming suikermarktordening Alle politieke partijen, ook oppositiepartij Partido Popular, steunen de regering in haar afwijzing van de voorgestelde hervorming van de suikermarktordening. De minister van Landbouw deelde in het parlement mee dat een aantal belangrijke lidstaten het met Spanje eens is om een eventuele hervorming pas te laten ingaan nadat duidelijk is hoe de WTO-onderhandelingen gaan verlopen. Tot die groep behoren (volgens Spanje) België, Finland, Griekenland, Hongarije, Ierland, Italië, Polen, Portugal en Slovenië. Verder zullen volgens de minister Frankrijk, Litouwen, Slowakije en Tsjechië zich verzetten tegen een sterke prijsdaling.

5

Portugal en Spanje: intensivering samenwerking De ministers van Landbouw van Spanje en Portugal gaan samen optrekken. Zo trekken ze ten strijde tegen de hervorming van de suikermarktordening en tegen een eventuele hervorming van de marktordeningen voor wijn en bananen. Ook gaan ze samen pleiten voor EU-geld voor de modernisering en de bouw van vissersschepen. Voorts willen ze samenwerking bij de bestrijding van dierziekten en bij de ontwikkeling van het landelijk gebied in grensgebieden. Het Spaans-Portugese visserijoverleg wordt weer op gang gebracht. Een eerste vergadering is voorzien in november, over kabeljauw en kreeft.

Rusland: WTO ongunstig voor landbouw Volgens Michael Delyagin, directeur van het Instituut voor Studies van Globalisering, zou de Russische landbouw de economische sector zijn die het minst voorbereid is op toetreding tot de WTO (WereldHandelsOrganisatie). De landbouwbelangen zouden volgens hem nauwelijks in de onderhandelingen aan bod komen en het ministerie van landbouw zou er vrijwel niet bij betrokken zijn. Een onderdeel dat de situatie extra compliceert is dat, terwijl invoertarieven worden beschouwd als beschermende maatregelen, Rusland zelf geen aandacht besteedt aan de infrastructuur die de binnenlandse producenten moet ondersteunen. Verder noemt Delyagin als voorbeeld de ontwerpovereenkomst tussen de VS en Rusland over de handel in pluimvee-, rund- en varkensvlees, die speciaal zou zijn overeengekomen met het oog op de WTO-onderhandelingen. In plaats van in te stemmen met dat soort maatregelen, zou een voorbeeld moeten worden genomen aan de VS en de Europese Unie wat de bescherming van binnenlandse producenten betreft.

6

Nationale landbouwpolitieke aangelegenheden

Spanje: landbouwbegroting De op 28 september voorgestelde landbouwbegroting omvat ¤ 8.741,29 mln. Dat is 6% meer dan het voor 2004 begrote bedrag. Het ministerie van landbouw neemt ¤ 1.513,91 mln. voor zijn rekening, de autonome gewesten de rest (¤ 7.227,37 mln.). De voorgestelde verdeling: voor landbouw, vis en voedselvoorziening algemeen ¤ 115,87 mln. voor concurrentie en kwaliteit veehouderij ¤ 151,79 mln. voor concurrentie en kwaliteit land- en tuinbouw ¤ 107,16 mln. voor marktordening ¤ 6536,36 mln. waarvan door de Staat ¤ 76,36 mln. voor duurzame ontwikkeling van het platteland ¤ 828,55 mln. waarvan door de Staat ¤ 339,16 mln. voor verbetering van de marktstructuren in de visserijsector ¤ 126,80 mln. waarvan door de Staat ¤ 108,39 mln. voor verzekeringen van landbouw- en visserij ¤ 229,63 mln. waarvan door de Staat ¤ 0,61 mln. voor de levensmiddelenindustrie en voedselveiligheid ¤ 85,31 mln. voor het Nationale Irrigatie Plan ¤ 172,51 mln. voor de bescherming van visbestanden en duurzame ontwikkeling ¤ 47,96 mln.

Verenigd Koninkrijk: initiatief premier administratieve lastenverlichting Premier Blair heeft tijdens een bijeenkomst in Birmingham met de Confederation of British Industry (CBI, de Britse VNO/NCW) een aantal maatregelen aangekondigd op het gebied van deregulering en administratieve lastenverlichting. Hij probeert hiermee het initiatief weer naar de regering te halen. Het gaat om: Een mogelijke verandering van de Regulatory Reform Act om gemakkelijker overbodig gebleken regelgeving te kunnen intrekken; Het formuleren door de Better Regulation Taskforce van een kwantitatieve doelstelling voor het beperken van de administratieve lasten. Dit zal druk zetten op de politiek en het ambtelijke apparaat om de administratieve lasten van nieuw beleid zoveel mogelijk te beperken; De introductie van de regel dat voor elke nieuwe regeling een andere moet verdwijnen. Vanuit een politiek standpunt bezien heeft premier Blair twee belangrijke signalen afgegeven. Zo is er allereerst de stilzwijgende erkenning dat de resultaten die de regering op deze terreinen heeft geboekt, magertjes zijn. Ten tweede probeert hij het initiatief opnieuw naar zich toe te trekken. Kennelijk is de oppositie er in geslaagd met onder meer de benoeming van een speciale schaduwminister voor deregulering (John Redwood) de Britten de indruk te geven meer waar voor hun geld te bieden. Blair filosofeerde verder uitvoerig over het vooral ‘culturele’ probleem van Whitehall, de Londense politieke en ambtelijke vierkante mijl. Die cultuur moet veranderen, enerzijds door af te zien van het toevoegen van nationale regels aan te implementeren EU-richtlijnen en –verordeningen (hier ‘gold-plating’ genoemd), anderzijds door een meer flexibele aanpak, waarbij wordt afgezien van het uitgangspunt dat iedereen een misdadiger is die moet worden gecontroleerd.

7

Blair zal een nieuw platform gaan voorzitten, dat bedoeld is om ministeries en ambtelijke diensten te beoordelen op het beperken van administratieve lastenverlichting en om voorstellen voor nieuwe regelgeving te toetsen op onder meer deregulering en beperking van administratieve lasten. Hij wil de hervorming van de regelgeving tot een centraal thema van het Britse EU-voorzitterschap maken en sprak in dit verband vol lof over de samenwerking met het Nederlandse EU-voorzitterschap. De directeur-generaal van de CBI, Digby Jones, nam in reactie op de opmerkingen van de premier een “eerst zien, dan geloven”-houding aan. Ook hij noemde het culturele aspect van het probleem, maar vanuit een andere invalshoek dan de premier: “Ambtenaren die regelgeving opstellen zien het bedrijfsleven op dit moment eerder als een tegenstander dan als een partner.”

Verenigd Koninkrijk: beschikbaarheid agrarische producten niet langer vanzelfsprekend De tijden zijn voorbij dat inkopers van de voedingsmiddelenindustrie en van detailhandelketens de beschikbaarheid van producten als vanzelfsprekend kunnen beschouwen en willekeurig met de inkoop van grondstoffen en producten kunnen omgaan. Zij zouden wel eens geconfronteerd kunnen gaan worden met tekorten aan Britse agrarische producten. Deze boodschap heeft de voorzitter van de National Farmers’ Union, Tim Bennett, uitgedragen tijdens een lezing voor het Institute of Grocery Distribution. Bennett zei onder meer dat Britse boeren in de nabije toekomst gaan produceren aan de hand van de wensen van de markt. Als zij geen markt voor bepaalde producten zien, zullen zij deze niet langer produceren. In de door subsidies gedomineerde landbouwproductie zijn voedingsmiddelenproducenten en detailhandelaren gewend geraakt aan overvloedige hoeveelheden agrarische producten van goede kwaliteit, waaruit zij naar believen konden kiezen. Het gevolg was een immer dalende prijs voor de boeren. Het agrarische inkomen is daarmee nog maar 50% van het niveau van tien jaar geleden. Volgens Bennett is inkopen in derde landen geen alternatief voor de langere termijn, omdat de Britse bevolking onder gelijke omstandigheden de voorkeur geeft aan Britse producten, nog afgezien van logistieke en andere zaken. Hij riep op tot “fair trade” voor zowel agrarische producten die geproduceerd zijn in het VK (met hogere dierenwelzijnsen milieunormen), als voor producten van elders. Volgens hem worden de huidige goedkope rundvleesimporten uit Brazilië en Argentinië gebruikt om de prijszweep voor binnenlandse producenten te kunnen hanteren. Binnenlandse producenten zullen de klant echter duidelijk moeten maken welke zorgen hij kwalitatief aan zijn product heeft besteed. “Mijn visie op boeren is dat zij voedselproducenten zijn, de eerste schakel in de voedselketen, niet slechts houders van vee of producenten van oogsten”, zei Bennett. Hij hield de overheid voor dat de boeren recht hebben op een “fair deal” als het gaat om natuur- en milieubepalingen, zodat deze ‘goederen’ geproduceerd kunnen worden zonder onnodige kosten. Gebeurt dat niet, aldus Bennett, dan zal de ontluikende marktoriëntatie in de kiem worden gesmoord.

Noorwegen: eet meer rendier Het ministerie van Landbouw zal financieel bijdragen aan een promotiecampagne voor de afzet van rendiervlees. Het Noorse rendierbestand zou van 140.000 naar 70.000 dieren gereduceerd moeten worden om het evenwicht tussen bestand en graasmogelijkheden te herstellen. De regering dreigt met het invoeren van quota als de rendierhouders weigeren mee te werken aan het beperken van het belasten van de graasarealen.

8

Rusland: flinke verhoging landbouwbegroting Volgens een recente mededeling van minister van Landbouw Gordeev zal de landbouwbegroting voor 2005 met maar liefst 8,5 mld. Roebel (¤ 220 mln.) hoger uitvallen dan het oorspronkelijk begrote bedrag van 24 mld. Roebel. Dit jaar was het totale budget 30 mld. Roebel. Deze ontwikkeling lijkt op een persoonlijk succes voor Gordeev en het resultaat van intensieve onderhandelingen met zijn collega van Financiën Kudrin. Overigens zou de discussie over het definitieve budget nog niet zijn afgesloten. Met name moeten nog knopen worden doorgehakt over het sociaal beleid voor het platteland en de financiering van de landbouwbank, Rosselkhozbank.

Rusland: aanpassing interventiesysteem granen De regering heeft recentelijk een pakket aangepaste regelingen goedgekeurd met betrekking tot interventie voor verschillende voedingsmiddelen. Hiermee worden de regelingen die in augustus 2001 in het leven werden geroepen, aangepast. Eén van de nieuwe bepalingen is dat het interventiesysteem gaat behoren tot de verantwoordelijkheid van het Federaal Agentschap voor Landbouw (onderdeel van het ministerie van Landbouw) en niet meer tot het ministerie van Landbouw zelf. De nieuwe regels specificeren dat interventie alleen zal gelden voor nationale productie en wijzigt een aantal prijsmechanismen op basis waarvan graan ingekocht en verkocht zal worden. De omvang van de hoeveelheden waarop geïntervenieerd zal worden, wordt bepaald door de regering, op gezamenlijke voordracht van de ministeries van Landbouw en van Economische Ontwikkeling en Handel. Hiermee vervalt het oude systeem van minimum- en maximumprijzen, tussen welke interventie kon plaatsvinden. Ook vervalt de datum 1 juni, vanaf wanneer kan worden geïntervenieerd voor prijzen die per 1 december van het voorafgaande jaar waren vastgesteld. De sector heeft nogal wat kritiek geuit op de nieuwe regels, omdat deze voor grote onzekerheid op de graanmarkt zullen zorgen. Ook zou hiermee de positie van de overheid erg onduidelijk zijn geworden. Overigens gaat men ervan uit dat de graanmarkt dit jaar heel weinig interventie zal behoeven.

Thailand: wijziging regering Voor de tiende keer sinds zijn aantreden in 2001 heeft premier Thaksin de samenstelling van zijn regering gewijzigd. De aanleiding is dit keer de onrust in het zuiden alsmede de vogelpest. Minister van Landbouw Somsak Thepsuthin is benoemd tot één van de vice-premiers, naar verluidt omdat hij niet bij machte is geweest de vogelpest te bestrijden en omdat hij onvoldoende samenwerkte met het ministerie van Volksgezondheid. De nieuwe minister van Landbouw, Wan Muhamad Noor Matha, was tot maart van dit jaar minister van Binnenlandse Zaken, die op die post het veld moest ruimen wegens de onrust in het zuiden van Thailand.

Thailand: runderproject Een screeningcomité van de regering heeft het omstreden runderproject in principe goedgekeurd. Het is de bedoeling om arme boeren kalveren te lenen of deze goedkoop aan hen te verkopen. Als de kalveren volgroeid zijn kunnen ze met behulp van de Dairy Farming Promotion Organisation of Thailand (DFPO) als vleeskoeien verkocht worden. Er zal een nieuwe administratieve organisatie voor opgezet worden. Het project staat gepland voor vier jaar en heeft een budget van ¤ 80 mln. Voor het eerste jaar is ¤ 26 mln. begroot. Dit nieuwe project - gebaseerd op een eerder voorstel om runderen uit Australië in te voeren - zal met behulp van kunstmatige inseminatie streven naar een aantal van acht miljoen runderen. Het Livestock Development Department is verantwoordelijk voor de productie van het rundersperma en zal 20.000 boeren trainen in het toepassen van kunstmatige inseminatie. Het project is overigens omstreden omdat het nog maar de vraag is of de arme boeren hier beter van worden of dat ze door het opbouwen van schulden in verband met voederkosten van de regen in de drup raken. 9

Economische en handelsaangelegenheden

Duitsland: nieuwe statiegeldregeling Op 15 oktober heeft de Bondsraad een ontwerp voor een nieuwe statiegeldregeling goedgekeurd. De sinds januari 2003 bestaande statiegeldplicht voor eenmalige verpakkingen van bier, mineraalwater en limonade wordt uitgebreid met alcoholische mixdrankjes (zoals Breezers), ijsthee en andere niet-koolzuurhoudende frisdranken. Op vruchtensappen, wijn, melk, dieetdrankjes, sterke drank en mixdrankjes met een alcoholvolume van minstens 15% zal geen statiegeld worden geheven. Bovendien zullen milieuvriendelijke wegwerpverpakkingen, zoals kartons en melkzakken, vrij blijven van statiegeld. De hoogte van het statiegeld is voor alle verpakkingen van 0,1 tot 3 liter vastgesteld op ¤ 0,25. De nieuwe statiegeldregeling is een voorstel van de deelstaat Beieren, maar komt overeen met een ontwerp van milieuminister Jürgen Trittin, dat al sinds de zomer van 2003 bij de Bondsraad lag. Het Bondskabinet en de Bondsdag moeten het voorstel echter nog goedkeuren. Het is dan ook nog niet zeker of de vernieuwing van de statiegeldregeling er door komt. De beslissing van de Bondsraad komt een maand nadat minister Trittin bekend maakte dat het percentage hergebruikverpakkingen voor dranken in 2002 ruim onder het wettelijk vastgestelde quotum van 72% lag. Volgens de oude verpakkingsregeling zou dit betekenen dat er vanaf maart 2005 ook statiegeld moet worden geheven op wegwerpverpakkingen met vruchtensappen en niet-koolzuurhoudende frisdranken. In de nieuwe regeling wordt het quotum van 72% afgeschaft. In plaats daarvan wordt het doel vastgelegd dat minstens 80% van de dranken in Duitsland in hergebruik- of milieuvriendelijke, eenmalige verpakkingen moet worden gedaan. Voor dit besluit werd genomen is veel te doen geweest over het zogenaamde 'Dosenpfand'. Na de invoering in januari 2003 ontstonden problemen door het ontbreken van een landelijk terugnamesysteem. Men moest de lege verpakkingen op de plek van aankoop weer inleveren, een situatie die met name bij benzinestations zeer onpraktisch was. Aangezien het landelijke terugnamesysteem niet van de grond kwam, werden alle verkopers van eenmalige verpakkingen vanaf 1 oktober 2003 verplicht gesteld om deze terug te nemen, ook als die niet daar waren gekocht. Hierop werden twee uitzonderingen gemaakt: ten eerste mochten handelsketens de terugnameplicht beperken tot die verpakkingen die zij in hun assortiment hadden. Vooral de discounters maakten van deze regeling gebruik en brachten eigen, van andere te onderscheiden verpakkingen op de markt. Men kan bijvoorbeeld een verpakking van Lidl in elk Lidlfiliaal inleveren, maar niet bij een Aldi (de zgn. eilandoplossing). De tweede uitzondering was dat verkooppunten met een oppervlakte van minder dan 200 m2 alleen verpakkingen moesten terugnemen van producten uit hun assortiment (een winkel waar alleen Heineken wordt verkocht, hoeft alleen maar blikjes van het merk Heineken terug te nemen). De eilandoplossing zal ook in de nieuwe verpakkingsregeling blijven bestaan. Juist tegen deze maatregel heeft de Europese Commissie bezwaar gemaakt. De Commissie is namelijk van mening dat een dergelijke oplossing buitenlandse handelaren benadeelt en derhalve het vrije handelsverkeer beperkt. Enkele dagen na de beslissing van de Bondsraad werd bekend dat de Commissie de klacht pas bij het Europees Gerechtshof zal indienen als niet binnen drie maanden de kritiekpunten van de

10

Commissie zullen worden overgenomen. Dit betekent dat in de nieuwe regeling afschaffing of beperking van de 'eilandoplossing' opgenomen moet worden. Minister Trittin hoopt ondertussen op een spoedige behandeling van de nieuwe statiegeldregeling in Bondskabinet en Bondsdag, zodat de regeling nog dit jaar in werking kan treden.

Spanje: oplossing gezocht voor prijsverschillen Het enige maanden geleden ingestelde Prijsobservatorium registreert de verschillen tussen de prijzen af-boerderij en de winkelprijzen. Inmiddels zijn veel gegevens bekend. De ministeries van Landbouw, van Industrie en van Economie hebben nu een interministeriële commissie ingesteld die deze gegevens gaat analyseren en gaat kijken naar oplossingen.

Spanje: protesten tegen uitblijven compensatie dieselprijzen De landbouworganisaties voeren de protesten en demonstraties tegen het uitblijven van compensatie voor de gestegen dieselprijzen steeds meer op. De minister van Landbouw wordt verweten al maandenlang niets te doen. De minister zelf heeft zich tot voor kort op het standpunt gesteld dat compensatie pas wordt overwogen als de dieselprijs op het niveau van het jaar 2000 (54,92 cent) komt. Maar de laatste weken is zij toch in overleg met het ministerie van Economische Zaken. Dit heeft nog geen resultaat opgeleverd, omdat het ministerie van Landbouw de BTW tijdelijk wil verlagen en het ministerie van Economische Zaken aan een ander soort belastingverlaging denkt. Een woordvoerder van Commissaris Fishler heeft bevestigd dat de EU-regels zich niet verzetten tegen belastingverlaging. Deze uitspraak heeft de druk op beide ministers verhoogd.

Spanje: lagere veevoederprijzen Dankzij een groot aanbod van granen en soja tegen lage prijzen kunnen de mengvoederbedrijven weer goedkoper aan hun grondstoffen komen. De hoge prijs daarvan leidde in de vorige campagne tot zeer hoge veevoederprijzen, waardoor de kostprijzen van veehouders soms hoger werden dan hun opbrengst. De landbouworganisaties hebben de mengvoederbedrijven nu gevraagd de lagere prijzen zo snel mogelijk door te berekenen in de veevoederprijzen.

Japan en Verenigde Staten: stappen gezet in export Amerikaans rundvlees Hoewel in veel Westerse dagbladen inmiddels is gemeld dat de Verenigde Staten de export van rundvlees naar Japan kunnen hervatten, worden hierover in Japan andere geluiden gehoord. Japanse ambtenaren spreken over 'een gedeelde visie op het proces' in plaats van over een 'overeenkomst'. Op basis van officiële mededelingen van het Amerikaanse ministerie van Landbouw zou geconcludeerd kunnen worden dat de handel in januari 2005 van start zou kunnen gaan. Er zijn nog enkele obstakels te nemen voordat werkelijk sprake is van een overeenkomst. Om te beginnen moet de Japanse Nationale Voedselveiligheidscommissie een advies geven over de gevolgen van het niet meer testen van runderen jonger dan 20 maanden op BSE in Japan. Gezien het eerdere werk van de Commissie kunnen de VS de uitkomst van deze beraadslagingen met vertrouwen tegemoet zien. Dat wil niet zeggen dat een advies als dit snel komt; dat zou niet passen bij het gewicht dat wordt gehecht aan de uitspraken van de Commissie. Daarnaast gaan de VS en Japan samen onderzoeken hoe de leeftijd van runderen betrouwbaar kan worden vastgesteld. Bij afwezigheid van een degelijk traceersysteem zal dit moeten gebeuren aan de hand van fysiologische kenmerken. De VS hebben op dit punt een gok genomen. Het onderzoek dat aan de hand van vlees

11

over leeftijdsbepaling beschikbaar is, is een 'bijproduct' van ander onderzoek geweest. Nieuwe testgegevens kunnen leiden tot een erg brede foutenmarge, mogelijk zelfs tot de vraag van Japan om een andere methode - die er feitelijk niet is. Ten slotte zou Japan binnenlandse wetgeving moeten gaan aanpassen, hoorzittingen moeten gaan houden en Amerikaanse slachthuizen moeten gaan inspecteren. Vóór de tulpen in bloei staan, gaat er in elk geval géén Amerikaans vlees naar Japan. Een belangrijke vraag voor de Verenigde Staten is hoe de consument straks zal reageren. Enkele weken geleden, toen de ministers van Landbouw en Volksgezondheid van Japan voor het eerst zeiden dat het 100%-testregime voor BSE op de helling zou kunnen gaan, schreeuwden consumenten moord en brand. Supermarkten en lokale autoriteiten lieten weten dat wat hen betreft alle Japanse runderen getest zouden blijven op BSE; de test is immers de pilaar waarop het vertrouwen van de consument rust. Waarna diezelfde ministers aankondigden dat ze de kosten de eerstvolgende drie jaar dan wel voor hun rekening zouden gaan nemen. Daarmee ontstaat er een dubbele standaard op de Japanse rundvleesmarkt. Met betrekking tot de export van rundvlees geldt, behalve de in Japan overeengekomen herziening van de testeisen, voor de VS dat de invoerregelingen voor Japan zullen worden aangepast. Dit soort procedures duren in de VS doorgaans één tot drie jaar. De Agricultural Marketing Service van het ministerie van Landbouw zal een speciaal marketingprogramma voor Japan ontwikkelen, op grond waarvan gecertificeerd wordt dat de producten bestemd voor Japan voldoen aan de afspraken die nu gemaakt zijn. Deze wijken namelijk op bepaalde punten af van de in de VS gangbare praktijken. Zo wordt bijvoorbeeld in de VS het specifieke risicomateriaal alleen bij runderen ouder dan 30 maanden verwijderd; runderen die geslacht worden voor de Japanse markt zullen niet alleen jonger dan 20 maanden moeten zijn, maar daarvan zal ook het specifieke risicomateriaal verwijderd moeten zijn. Dit zal lastig te verkopen zijn aan de Amerikaanse consument. Daarom ook brengt het ministerie van Landbouw dit als een ‘marketingprogramma’ en benadrukt het dat dit niets met voedselveiligheid te maken heeft. In de officiële bekendmakingen van het ministerie wordt overigens ook gemeld dat het marketingprogramma na zes maanden wordt geëvalueerd en wel in juli 2005. Men zou dus kunnen concluderen dat de handel met ingang van januari 2005 van start gaat. Verder hebben de meest recente onderhandelingen opgeleverd dat Japan weer ‘specialty beef’ naar de VS mag exporteren. Ook in het overleg met Taiwan zijn positieve resultaten bereikt. De details zijn op dit moment echter nog niet bekend. Voordat de Verenigde Staten geconfronteerd werden met een BSE-geval in december vorig jaar had de rundvleesexport naar Japan een waarde van $ 1,7 mld., die naar Taiwan $ 325 mln. Er is ook nog overleg gaande met Korea, de derde belangrijke exportmarkt voor Amerikaans rundvlees. Of deze markten ook daadwerkelijk teruggewonnen kunnen worden, zal van de consument aldaar afhangen.

Kazachstan: financiering agrarische sector De Wereldbank en het ministerie van Landbouw zijn het eens geworden over de financiering van een agrarisch project, begroot op 30 $ mln., dat in 2005 van start moet gaan. Het project zal een looptijd hebben van vijf jaar en voor 56% worden gefinancierd door de Kazachstaanse overheid, voor 29% door de Wereldbank en voor 15% door belanghebbenden. Het programma zal de agrarische concentratiegebieden in het noordelijk en zuidelijk deel van het land bestrijken. Het hoofddoel van het project bestaat uit verbetering van de productkwaliteit, ontwikkeling van marketingonderzoek, uitwisseling van kennis en de uitwerking van een landbouwbeleid.

12

Rusland: herziening vergunningstelsel dierlijke productie Het hoofd van de Federale Dienst voor Veterinaire en Fytosanitaire Bewaking, Dankvert, is volgens een recent interfaxbericht van plan om het bestaande systeem van vergunningen voor de invoer van dierlijke producten uit de EU te wijzigen. Zijn voornemen is een reactie op de EU-regeling die geldt voor Russische bedrijven. Een Russisch bedrijf zou pas een vergunning krijgen na toestemming van de 25 Europese CVO’s (Chief Veterinary Officers). Om die reden zouden drie Russische bedrijven, die sinds kort een algemene EU-vergunning hebben, dat nog steeds niet kunnen doen omdat die vergunning nog niet zou zijn gepubliceerd. Dankverts dreigement is nu om dezelfde positie in te nemen en de invoer uit de EU te onderwerpen aan veterinaire toestemming van de 89 administratieve regio’s van zijn land.

Rusland: vleesquotering voorlopig gehandhaafd Minister van Landbouw Gordeev heeft onlangs verklaard dat het huidige systeem voor de verdeling van vleesquota nog minstens twee jaar onverkort wordt voortgezet. Het systeem is gebaseerd op de ‘historische’ rechten van importeurs en de verdeling van de invoerquota wordt centraal vastgesteld. De minister stelt zich daarbij lijnrecht op tegenover het ministerie van Economie, dat de verdeling ervan aan de leveranciers zelf wil overlaten. De tariefquotering voor rund- en varkensvlees, alsook de quotering voor pluimveevlees werden in 2003 ingesteld en lijken effect te hebben. Volgens de minister groeide de productie van pluimveevlees dit jaar met 18%, na een vergelijkbare groei in 2003. Gordeev riep bij dezelfde gelegenheid het volgende jaar uit als dat “van het varken”.

13

Agro-industrie

Ierland: nieuwe Tesco-winkel op historische grond De Ierse tak van de Tesco-supermarktketen gaat een bouwvergunning aanvragen voor een supermarkt op bijna heilige Ierse sportgrond. In het dorpje Birr in het graafschap Offaly (centraal-Ierland) werd op het betreffende veld in 1888 de eerste All-Ireland Hurling finale gespeeld. Hurling is één van de sportactiviteiten die razend populair zijn in Ierland en in toeschouwersaantallen voetbal en rugby ver overtreffen. Het is geen sport voor fijnzinnigen en fijngebouwden, want regelrechte aanslagen op bijna alle lichaamsdelen zijn - al of niet bewust - mogelijk. Zeker in de tweede helft van de 19de eeuw, het tijdperk van de opkomst van hurling en Gaelic voetbal, waren deze sporten ook symbolen van de Ierse identiteit, waarmee men zich probeerde af te zetten tegen de toen nog Engelse overheersers. De voorzitter van de plaatselijke gemeenteraad heeft gezegd te hopen dat Tesco’s bouwplannen het historische belang van het stuk grond weerspiegelen.

Spanje: afspraken over kwaliteitscontrole Vier grootwinkelbedrijven hebben een kwaliteitscontract met het ministerie van Landbouw gesloten. De inhoud daarvan komt er op neer dat de bedrijven zoeken naar de hoogste kwaliteit en dat het ministerie een laboratorium ter beschikking stelt waar de kwaliteit objectief getest kan worden. Bij dit onderzoek wordt met name getest op residuen van bestrijdingsmiddelen in plantaardige producten en op residuen van medicijnen en additieven in dierlijke producten. Het gaat om de volgende grootwinkels en producten: De groep Eroski: wijn, melk, fruitsappen, olijfolie. Alcampo: groenten, fruit, olijfolie, olijven, wijn, fruitsappen, rundvlees, pluimveevlees, melk, kaas, ingeblikte vis. Carrefour: vlees, vis, groenten, fruit, wijn, azijn, fruitsappen, melk, honing, olijfolie en vis. De tests zullen ook worden toegepast op de producten die worden geëxporteerd. Makro: wijn.

Spanje: Lidl naar Canarische Eilanden Lidl heeft besloten ook een winkel op het Canarische eiland Tenerife te openen. Vanaf dat moment is de keten in alle zeventien autonome gewesten vertegenwoordigd. Het wachten is nog op de definitieve goedkeuring van de lokale autoriteiten.

Spanje: medefinanciering aankoop tractoren De minister van Landbouw is van plan om subsidies te geven aan landbouwers die hun tractoren willen vervangen. De subsidies zullen alleen worden gegeven bij de aankoop van nieuwe, moderne en veilige tractoren, die zo min mogelijk uitlaatgassen verspreiden. De hoogte van de subsidie is nog niet bekend, evenmin als het aantal tractoren dat met subsidie vervangen mag worden. Overigens is het totale aantal tractoren dat landbouwers hebben niet goed bekend: veel tractoren en machines zijn niet geregistreerd en kapotte machines worden niet afgemeld. Op papier zouden er op 31 december 2002 rond 946.000 tractoren hebben bestaan,

14

maar het ministerie van Landbouw schat het werkelijke aantal rijdende tractoren op 805.000. Volgens een telling in 2002 waren de geregistreerde tractoren gemiddeld 16 jaar oud, 32% zelfs ouder dan 20 jaar.

Verenigd Koninkrijk: Sainsbury’s in rode cijfers Ooit stond Sainsbury’s bovenaan het lijstje van de top tien supermarktketens in het VK, maar langzaam en gestaag werd het bedrijf overvleugeld door Tesco en vorig jaar ook door Asda. Deze week kondigde het bedrijf na vier winstwaarschuwingen aan dit jaar voor het eerst in haar 135-jarig bestaan, het lopende boekjaar een verlies te zullen leiden. Dit is een gevolg van de eenmalige kosten van een nieuwe reorganisatiemaatregel van £ 550 mln. (¤ 825 mln.), die eveneens een halvering van het voorziene dividend zal betekenen. Napoleon noemde het VK ooit laatdunkend een “nation of shopkeepers” en sinds die tijd is er maar één gouden regel voor kruideniers: vul de schappen met producten die de consument wil kopen tegen een prijs die ze zich kunnen veroorloven. In toenemende mate kon Sainbury’s blijkbaar niet meer voldoen aan dit adagium, zoals blijkt uit de met de regelmaat van de klok lege schappen in de Sainsbury-supermarkt om de hoek en het voortdurende verlies aan marktaandeel in de mastodontenslag, die nu eenmaal de Britse supermarktsector kenmerkt. Sainsbury’s is fijngeknepen tussen enerzijds de goedkope prijzen van Tesco en Asda en anderzijds de dure, maar kwalitatief goede producten van Waitrose en Marks and Spencer. De sinds april 2004 nieuwe voorzitter van de Raad van Bestuur, de 43-jarige Justin King, wil met drie maatregelen Sainsbury’s opnieuw de positie geven die het jarenlang heeft gehad: vergroting van de verkopen met £ 2,5 mld. (¤ 3,75 mld.) in drie jaar; 3.000 mensen extra voor de winkels en ontslag voor 750 mensen op het hoofdkantoor. Het bedrijf verwacht in de tweede helft van het boekjaar een even grote winst als in de eerste helft (maximaal £ 135 mln. ofwel een kleine ¤ 200 mln.), maar komt door de genoemde eenmalige afschrijving in de rode cijfers. Behalve de drie genoemde maatregelen zoekt het bedrijf naar verdere kostenbesparingen van ongeveer £ 400 mln. (¤ 600 mln.). Dit geld zal worden gebruikt om de prijzen van de producten verder te verlagen. Er zullen twaalf supermarkten worden gesloten; 131 supermarkten worden in een nieuw jasje gestoken en plannen om tankstations van het bedrijf te voorzien van gemakswinkels blijven nog even op de plank liggen. Terwijl Tesco en Asda de vergroting van hun omzet en winsten vooral hebben gezocht in de ontwikkeling van grote lijnen van non food-producten (kleding en CD’s), blijft Sainsbury’s het in de nieuwe strategie vooral zoeken in voedingsmiddelen. King zocht niet naar veel woorden om een oordeel te vellen over de £ 3 mld. (¤ 4,5 mld.) die zijn voorganger in informatietechnologie had geïnvesteerd om de logistiek in het bedrijf te verbeteren en die het bedrijf nu als een molensteen om de nek hangen. Die investeringen hebben niet opgeleverd wat ervan werd verwacht (er is zelfs sprake van een verslechtering in de beschikbaarheid van producten). De eenmalige afschrijving van £ 550 mln. wordt grotendeels gebruikt om van die investeringen te redden wat er te redden valt. Over het contract met de leverancier van de informatietechnologie zal heronderhandeld worden. De slechte berichten over de supermarktketen doen de geruchtenmolen over een aanstaande overname op een hoger toerental draaien. Zo zou een voormalige penningmeester van de Conservatieve Partij en tevens eigenaar van een flinke Amerikaanse financieringsmaatschappij bezig zijn een bod van £ 5 mld. (¤ 7,5 mld.) op tafel te krijgen. Deze heeft echter dit soort berichten ontkend, maar gaf wel toe de zaken rond Sainsbury’s op een rijtje te zetten, overigens zonder een onmiddellijk bod voor ogen. De familie Sainsbury’s, voor 38% eigenaar van de aandelen, heeft haar steun voor de huidige voorzitter van de Raad van Bestuur, Justin King, en zijn (bovenomschreven) strategie uitgesproken.

15

Verenigd Koninkrijk: bekend whiskymerk verkocht Glenmorangie, het meest verkochte merk ‘single malt’ Schotse whisky, heeft een nieuwe eigenaar: de drankengroep Louis Vuitton Moët-Hennessy. Onder de vleugels van dit drankenhuis rusten gerenommeerde merken als Moët Chandon, Dom Perignon en Veuve Clicquot (alle champagne) en Hennessy (cognac). De prijs die betaald is voor het bedrijf, dat door de familie MacDonald (die 52% van de aandelen bezat) op de markt was aangeboden, ligt waarschijnlijk rond de £ 300 mln. (¤ 450 mln.). Naar verluidt wordt de familie van deze overeenkomst ongeveer £ 100 mln. (¤ 150 mln.) beter. Het bedrijf verklaarde de overname met een verwijzing naar zijn streven om zijn positie in het topsegment van de wereldwijde drankenhandel te versterken. De markt in ‘single malt’ whisky groeide de afgelopen vijf jaar jaarlijks met 5,5%; de waarde ervan nam jaarlijks toe met 7,2%. Het drankenconcern wil de winst van Glenmorangie de komende jaren verdubbelen.

Verenigd Koninkrijk: versnelde ombouw Safeway-supermarkten Aandeelhouders in Morrisson’s, de nieuwe eigenaar van de Safeway-supermarktketen, hebben hun eigendommen in waarde zien stijgen nadat bekend werd gemaakt dat Morrisson’s de campagne om Safeway-supermarkten om te bouwen tot Morrisson’s supermarkten gaat versnellen. Van een tempo van drie winkels per week wordt de ombouw nu versneld tot vier winkels, waarmee het totale Safewaywinkelbestand eind 2005 de volledige Morrisson-vlag zal voeren. Dat is een jaar eerder dan gepland. De beslissing werd bekendgemaakt nadat bleek dat in Safewaysupermarkten die al in de Morrisson’s-stijl opereren, de omzet de afgelopen tien weken met 12,5% was toegenomen. De Morrisson’s-supermarkten zagen hun omzet over dezelfde periode stijgen met 7,5% tegen 14,2% gedurende het eerste half jaar. De winst voor belasting van het gehele bedrijf over het eerste half jaar daalde met 8% tot £ 122 mln. (ongeveer ¤ 180 mln.). De voorzitter van de Raad van Commissarissen, Sir Ken Morrisson, wiens familie ongeveer 18% van de aandelen in het bedrijf in handen heeft, deelde mee £ 720 mln. (bijna ¤ 1,1 mld.) te hebben ontvangen voor de verkoop van 43 van de 52 verplicht te verkopen Safeway-supermarkten, plus voor nog eens de verkoop van zes andere supermarkten. Bij dit bedrag is nog niet meegerekend de opbrengst van de verkoop van 120 kleinere Safewaysupermarkten, waarover de onderhandelingen nog lopen (zie LBActualiteiten, 2004, nummer 33).

Verenigd Koninkrijk: Tesco verstevigt greep in Zuid-Korea De grootste Britse supermarktketen, Tesco, heeft zijn greep op eerdere investeringen in Zuid-Korea verstevigd. Door naar verwachting ongeveer £ 200 mln. (¤ 300 mln.) te betalen aan zijn Koreaanse partner, verkrijgt Tesco 99% van de aandelen in Homeplus, zoals de winkels daar heten. De aandelenovername zal in twee fasen gebeuren: in juli 2007 en in juli 2011. De precieze waarde van de over te nemen aandelen hangt op beide momenten af van de mate van winstgevendheid van de winkels op dat moment. Sinds mei 1999 heeft Tesco ongeveer 30 hele grote supermarkten in Zuid-Korea gebouwd. Op dit moment is het bedrijf vertegenwoordigd in twaalf landen buiten het Verenigd Koninkrijk en dragen de winkels in het buitenland voor 21% bij aan de omzet en voor 17% aan de winst.

Verenigd Koninkrijk: anoniem klachtrecht leveranciers supermarkten De voorzitter van de Raad van Bestuur van supermarktketen Tesco, Sir Terry Leahy, heeft in een lezing voor het Institute for Grocery Distribution unilateraal aangeboden voor leveranciers aan supermarktketens een anoniem klachtrecht in te stellen. Eén van de voornaamste kritiekpunten op de bestaande gedragscode voor de omgang tussen supermarktketens en hun toeleveranciers is dat de laatste groep niet durft te klagen over een onterechte handelwijze uit angst om een contract te verliezen. Het gebaar van de grootste supermarktketen in het VK komt in een periode van

16

herziening van de gedragscode. De voorzitter wil met zijn aanbod op langere termijn een groter vertrouwen in de relaties tussen supermarkten en toeleveranciers krijgen. Ook zei hij het van belang te vinden te weten op welke manier beter samengewerkt kan worden tussen supermarkten en toeleveranciers. Tim Bennett, de voorzitter van de National Farmers’ Union, liet tijdens dezelfde bijeenkomst weten te werken aan een ‘Buyers Charter’, een breed gedragen vrijwillige gedragscode voor goede, transparante en te verantwoorden handelspraktijken door de gehele voedingsmiddelenketen. De NFU praat daarover met de Food and Drink Federation (de Britse VAI) en de British Retail Consortium (het Britse CBL) en daarnaast met de grote individuele spelers op dat terrein. Hij begeeft zich met een dergelijk initiatief in eigen kring op glas ijs, omdat de NFU-leden zeggen - door ervaring wijs geworden - vrijwillige gedragscodes als niet-doeltreffend voor hun belangen te beschouwen en daarom een verbeterde gedragscode op wettelijke basis eisen. Volgens Bennett is juist de bestaande, wettelijk gebaseerde gedragscode niet doeltreffend. Deze heeft betrekking op slechts een klein aantal supermarktketens. Er zal nog veel water door de Theems moeten vloeien om de bestaande code aan te passen. Het ‘Buyers Charter’ daarentegen is niet alleen van toepassing op enkele supermarkten, maar op de gehele voedingsmiddelenketen.

17

Grond- en pachtzaken

Denemarken: minister steunt volkstuinen Hans Christian Schmidt, minister van Voedsel, Landbouw en Visserij, heeft besloten grond op te kopen om meer volkstuincomplexen te kunnen aanleggen. Op dit moment is er een lange wachttijd van gegadigden voor een volkstuin. De minister vindt dat volkstuinen belangrijk zijn om er onder meer voor te zorgen dat stadskinderen meer buiten komen. De wet laat toe dat het ministerie grond aankoopt voor volkstuinen. In de gemeente Kopenhagen is men het in principe eens met de minister, maar meldt men ook dat het moeilijk is geschikte en beschikbare arealen te vinden.

Spanje: achterstand bij nationaal irrigatieplan De in maart afgetreden regering heeft maatregelen genomen om het gehele irrigatienetwerk in Spanje weer in orde te brengen. Daarvoor zouden 1,080 miljoen ha. (95%) van het totaal van 1,135 miljoen ha. moeten worden hersteld. Tot nu toe is slechts 35% hersteld. Daarbij moet nog 242.000 ha. aan volledig nieuwe systemen worden aangelegd, waarvan 18.000 door particulieren. Het probleem is dat particuliere eigenaren mee moeten betalen: 25% van de kosten bij het begin van de werkzaamheden, 50% uitgesmeerd over een periode van 50 jaar, waarbij de eerste 25 jaar niets betaald behoeft te worden. Het ministerie van Landbouw heeft aangekondigd maatregelen te nemen om de uitvoering te versnellen in de regio's waar goede irrigatie leidt tot productieverbetering.

Marokko: land voor pacht aangeboden Terwijl er in Nederland tot nu toe geen enkele belangstelling bestaat voor het pachten van land in Marokko, maken Spaanse landbouwers en tuinders gretig gebruik van de mogelijkheden. Tot nu toe hielden zij zich vooral met de productie van frambozen en citrus bezig, maar de activiteiten breiden zich uit. Marokko is er blij mee en geeft alle buitenlanders op 15 oktober de mogelijkheid om in totaal 56.497 ha. land te pachten voor een periode tussen de 17 en 40 jaar, voor een pachtprijs van ¤ 139 per ha. (1.500 DH) voor geïrrigeerd land en ¤ 371 (4.000 DH) voor citrusplantages. Het land behoort nu toe aan twee Marokkaanse staatsbedrijven: de Société de Développement Agricole (Sodea) en de Société de Gestion de Terres Agricoles (Sogeta). De 56.497 ha. is verdeeld in 205 stukken. Op korte termijn zal een nieuwe oppervlakte van 34.000 ha. voor pacht worden aangeboden. Marokko wil graag de volgende pachters aantrekken: 64 pachters voor in totaal 14.015 ha. extensieve culturen. 46 pachters voor 9.171 ha. voor de productie van citrus. 23 pachters voor 9.135 ha. wijnbouw. 32 pachters voor 7.979 ha. tuinbouw. 16 pachters voor 7.828 ha. bosbouw. 17 pachters voor 6.249 ha. olijventeelt. 5 pachters voor 1.297 ha. bloementeelt, en 2 pachters voor in totaal 277 ha. rijstbouw.

18

De pachters/verkopers zullen o.m. kunnen profiteren van het feit dat op 1 januari 2005 een vrijhandelsakkoord tussen Marokko en de Verenigde Staten in werking treedt. Bovendien is Marokko bezig meer vrijhandelsakkoorden af te sluiten. Één mogelijk nadeel is dat de pachters werk zullen moeten verschaffen aan de 4.700 overheidsambtenaren die er nu werken. Daarvan zullen er echter 3.500 met pensioen worden gestuurd.

Rusland: grondmarkt in beweging In 2002 is de wet van kracht die het particulieren mogelijk maakt landbouwgrond te kopen en te verkopen. Volgens de voorzitter van de landbouwcommissie in de Doema, Kulik, zouden in 2003 meer dan 1,1 miljoen transacties zijn afgesloten, die tezamen ongeveer 143 miljoen hectare betroffen. Voor 67 miljoen hectare daarvan ging het om nieuwe pachtovereenkomsten, terwijl daarnaast 10.700 contracten werden afgesloten voor de verkoop van pachtrechten. Bijna 100.000 transacties betroffen de verkoop van land, die echter voornamelijk betrekking hadden op kleine lapjes grond ‘aan huis’, de zogenaamde ‘household plots’. Deze groep productieeenheden, een erfenis uit de Sovjet-Unie, is overigens nog steeds goed voor meer dan de helft van de Russische landbouwproductie en voor bijna de totale productie van aardappelen en groente.

19

Akker- en tuinbouw

België: Vlaamse biologische landbouw flirt met Zeeland De voorvechters van de biologische landbouw in Vlaanderen en Zeeland willen meer kennis gaan uitwisselen en tot betere samenwerking komen. Dit laatste bespaart kosten en kan zorgen voor een continu aanbod van biologische producten. Dit was de uitkomst van een bijeenkomst van vertegenwoordigers van beide regio’s, die onlangs in het West-Vlaamse provinciehuis plaatsvond, waarin het verder ontwikkelen van de sector aan de orde kwam. Grensoverschrijdende samenwerking is geen doel op zich, maar kan een middel zijn om efficiënter te werken, was de conclusie. Zo kan bijvoorbeeld in de biologische bietenteelt worden samengewerkt. In tegenstelling tot Vlaanderen telt Nederland wél een suikerfabriek die een aparte biologische verwerkingslijn heeft. Indien de Vlaamse suikerbieten daar verwerkt kunnen worden, zou dat een enorme kostenbesparing kunnen opleveren. De biologische landbouw in Zeeland verschilt sterk van de Vlaamse situatie. In Nederland zijn de bedrijven groter, geografisch gegroepeerd en sterk gespecialiseerd in akkerbouw en veeteelt. In Vlaanderen liggen de bedrijven verspreid over het hele grondgebied en is diversiteit troef. Nederland heeft vooral problemen aan de afzetkant, in Vlaanderen ligt het probleem meer aan de aanbodkant.

Spanje: watervoorziening tuinders De tuinbouwers van Murcia, Alicante en Almería zijn sinds 25 jaar voor een belangrijk deel van de watervoorziening afhankelijk van water dat via het kanaal Tajo – Segura uit de Taag naar Murcia stroomt. Dat 200 km lange kanaal stroomt voor het grootste deel door het gewest Castilla la Mancha, maar er is geen aftakking ten gunste van de tuinbouw in dat gewest. Castilla la Mancha voert nu actie om ook van dit water te mogen profiteren en dreigt met sluiting van het kanaal als dit niet gebeurt. Premier Zapatero heeft de tuinders van de drie gewesten echter gerustgesteld: het kanaal bestaat al 25 jaar en in de wet is vastgelegd dat het water niet voor Castilla la Mancha is.

Spanje: steun voor tracering groenten en fruit Het ministerie van Landbouw is van plan in 2005 ¤ 7,52 mln. ter beschikking te stellen voor het invoeren van traceringsystemen in de groenten- en fruitsector. Het bedrag zal proportioneel over de autonome gewesten worden verdeeld. Producentenorganisaties kunnen meegenieten, maar krijgen elk niet meer dan ¤ 100.000. Daarnaast worden vanaf oktober 2004 gratis cursussen gegeven aan producenten, ambtenaren van de gewesten en medewerkers van landbouworganisaties, zodat iedereen weet hoe men aan de op 1 januari 2005 in werking tredende traceringsverordening moet voldoen.

Spanje: steun voor wijnexport De staatssecretaris voor Landbouw gaat een strategisch plan voor de wijnsector opstellen. Het doel is ten eerste het imago van Spaanse wijn te bevorderen en ten tweede de uitvoer en consumptie te verhogen. Het ontwerpplan moet er binnen zes maanden liggen.

20

Verenigd Koninkrijk: hogere graanoogst Het ministerie van Milieu, Voedsel en Plattelandszaken schat dat de graanoogst in 2004 in vergelijking met 2003 met 4% is gestegen en uitkomt op 22,3 miljoen ton. Daarvan is 15,7 miljoen ton tarwe; 5,9 miljoen ton gerst en 700.000 ton haver. Deze voorspellingen zijn gebaseerd op de gegevens van ongeveer 2.000 bedrijven. ‘Definitieve’ schattingen komen in januari 2005. Door het slechte weer in augustus is niet alleen vertraging opgetreden bij het oogsten, maar ook bij het verzamelen van de benodigde gegevens. De gemiddelde opbrengsten waren voor tarwe 7,9 ton per hectare; voor gerst 5,8 ton per hectare en voor haver 6 ton per hectare.

Thailand: internationale land- en tuinbouwmanifestatie De tot nu toe in Thailand grootste (80 ha.) internationale land- en tuinbouwmanifestatie wordt vanaf november 2006 tot januari 2007 in Chang Mai gehouden op het terrein van het koninklijk agrarisch onderzoekscentrum Tambon Mae Hia. Dit gebied is gekozen ter ere van het 60-jarig regeringsjubileum (5 mei 2006) van de koning en van zijn 80ste verjaardag (5 december 2007). De show zal de Thaise landbouwcapaciteiten, de technische ontwikkelingen, de volkswijsheden en de bijzondere collectie van zeldzame plant-, fruit- en bloemensoorten tentoonstellen, alsook internationale aspecten erbij betrekken. Ratchaphruek (Rat-Cha-Phruek) betekent koninklijke plant. Het is de Thaise naam voor Cassia Fistula L., in Thailand bekend als de ‘golden shower tree’, een goudenregensoort. Het is de nationale boom van Thailand en wordt beschouwd als een voorspoed brengende boom met haar gele bloemen die het boeddhisme voorstellen, bovendien is geel de kleur van de verjaardag van de koning.

21

Veehouderij en zuivel

Ierland: schapenimporten De voorzitter van de schapensector binnen de Irish Farmers’ Association, Laurence Fallon, heeft opgeroepen een nauwkeuriger oogje in het zeil te houden op importen van lammeren uit Noord-Ierland. Deze importen nemen namelijk nog altijd toe en de prijzen voor de Ierse schapenhouders dalen steeds verder. Volgens Fallon maken jaarlijks ongeveer 700.000 tot 800.000 lammeren de reis van Noord-Ierland naar Ierland. De Ierse exportslachterijen hebben alleen al dit jaar 225.000 meer dieren geslacht. Naar zijn mening zijn de prijzen in Ierland zo laag, dat het bijna niet meer economisch rendabel is een lam slachtklaar te maken. Hij heeft opgeroepen tot het nauwkeurig in acht nemen van de regels die in 2001 zijn overeengekomen inzake het grensverkeer van schapen en lammeren tussen Noord-Ierland en Ierland. Overigens zijn deze regels indertijd overeengekomen om (verdere) verspreiding van monden klauwzeer in Ierland te voorkomen. Volgens het ministerie van Landbouw en Voedsel moeten schapen en lammeren uit Noord-Ierland nog steeds onmiddellijk (uiterlijk binnen 72 uur) worden geslacht. Voor specifiek gecertificeerde schapen en lammeren zijn er verblijfsmogelijkheden in speciaal daarvoor aangewezen plaatsen, maar ook vanuit die plaatsen moeten de dieren binnen vijf dagen naar de slachterij worden gebracht. Van die laatste mogelijkheid wordt volgens het ministerie echter geen gebruik gemaakt.

Spanje: steun voor ecologische productie De staatssecretaris van Landbouw heeft bij de opening van een uitsnijderij van ecologisch vlees meegedeeld dat zijn ministerie veel steun zal geven aan ecologische productie.

Spanje: verdeling melkquotum Jaarlijks wordt het Spaanse melkquotum over de gewesten verdeeld, meestal na zware onderhandelingen. De verdeling is gerelateerd aan de productie en geeft daardoor een goed inzicht in de productie in de verschillende gewesten: Galicië: 30,00%; Castilla y León: 13,85%; Asturia: 11,01%; Catalonië: 10,10%; Cantabrië: 8,68%; Andalusië: 7,75%; Baskenland: 4,35%; Castilla La Mancha: 3,20%; Navarra: 2,90%; Balearen: 1,68%; Aragón: 1,50%; Madrid: 1,46%; Valencia: 0,76%; Extremadura: 0,60%; Murcia: 0,51%; La Rioja: 0,28%.

Spanje: destructie De Europese Unie schrijft voor op welke manieren veehouders hun dode dieren moeten vernietigen. Deze voorschriften hebben bij de Spaanse veehouders tot veel onvrede geleid, omdat zij gewend zijn de gemakkelijkste methode te gebruiken, namelijk het begraven van de karkassen. De nu voorgeschreven manieren kosten geld en leiden bovendien tot administratieve rompslomp. Veel boeren voeren de regeling waarschijnlijk niet uit en begraven hun dode dieren nog steeds. Het ministerie van Landbouw heeft daarom, samen met de ministeries van Milieu en van Onderwijs en Wetenschap, een samenwerkingsprotocol met de veehouderijorganisaties gesloten. Hierbij zal de huidige praktijk worden geëvalueerd. Het is mogelijk dat Spanje op basis van deze evaluatie in Brussel zal voorstellen ook

22

andere destructiemiddelen goed te keuren. Hieronder zou hydrolyse kunnen vallen. Portugal en Griekenland zouden hier al mee instemmen.

Verenigd Koninkrijk/Spanje: salmonella in Spaanse eieren In Spanje zijn de autoriteiten enigszins verontrust geraakt over uitspraken in het Verenigd Koninkrijk over salmonella in Spaanse eieren. Het Britse Agentschap voor de Voedselveiligheid heeft gezegd dat Spaanse eieren de oorzaak zijn van de meeste salmonellabesmettingen in het Verenigd Koninkrijk. Hoewel de meeste Spaanse eieren voor de levensmiddelenindustrie zijn bestemd (en de salmonellabesmetting bij verwerking verdwijnt), heeft het Agentschap de burgers meegedeeld dat ze heel voorzichtig moeten zijn met Spaanse eieren en dat ze beter alleen eieren met de opdruk ‘UK’ kunnen kopen. De British Egg Industry Council heeft opgeroepen tot een invoerverbod op eieren uit Spanje wegens het salmonellagevaar. Volgens de Health Protection Agency zijn veel van de 6.000 salmonellagevallen die zich sinds 2002 in Engeland en Wales hebben voorgedaan in verband te brengen met eieren uit Spanje. Het gaat hier vooral om importen die binnenkomen in de vorm van poeder of in vloeibare vorm en die in de catering worden gebruikt.

23

Visserij en aquacultuur

Denemarken: visserijvoorzitter overleden Voorzitter Thorkild Førby van de Deense Visserijvereniging is overleden op de avond vóór een speciaal ingelaste vergadering over de toekomst van de vereniging. De bijeenkomst is een maand uitgesteld. In december wordt een nieuwe voorzitter gekozen. Volgens de minister van Voedsel, Landbouw en Visserij was Førby een bruggenbouwer. Dit bleek echter niet voldoende om de vereniging, waarin veel verschillende belangen vertegenwoordigd waren, bij elkaar te houden. Zowel de visserijvereniging van Grenaa als die van Bornholm zijn eerder dit jaar uit de overkoepelende organisatie gestapt. Op dit moment zijn er 70 lokale verenigingen met in totaal 2.700 leden.

Spanje: pescatoerisme in opkomst Door de tegenvallende vangsten en inkomsten gaan steeds meer vissers over tot ‘pescatoerisme’: een dag op zee, waarbij de beroepsvisser vist conform de EU-regels, terwijl toeristen aan boord kunnen luieren en uitrusten. De Vereniging van Visserijbedrijven (Asociación de Empresarios Marítimos y Pesqueros) heeft de regering gevraagd het pescatoerisme een wettelijke basis te geven.

Spanje: steun voor hoogzeevloot De minister van Landbouw en Visserij heeft de sector toegezegd dat zij zal studeren op maatregelen om de hoogzeevloot in leven te houden. Wel moet de sector zelf het voortouw nemen. Het ministerie zal dan waar nodig steun verlenen. De staatssecretaris voor Visserij gaat samen met de sector een actieplan ontwerpen, met onder meer aandacht voor de oprichting van joint ventures en herstel van schepen.

Spanje: vissers uit Galicië willen naar Angola Het parlement van het gewest Galicië heeft de Europese Commissie en de Spaanse regering gevraagd er alles aan te doen om weer een visserijakkoord met Angola te sluiten. Het politieke gewicht van Galicië is groot, zodat de nationale regering het verzoek zeker in Brussel zal ondersteunen.

Verenigd Koninkrijk: Conservatieven bevestigen wens uit GVB te stappen Tijdens de traditionele partijbijeenkomst van de Conservatieven heeft partijleider Michael Howard het streven van zijn partij om uit het Gemeenschappelijke Visserijbeleid te stappen, bevestigd. Ook heeft hij dit voornemen een plaats gegeven in zijn ‘spoorboekje’ met een tijdpad voor de implementatie van voornemens waaraan kiezers hem mogen houden. Uiteraard onder het voorbehoud dat de Conservatieven de komende verkiezingen winnen. In het spoorboekje zijn voornemens opgenomen die in het eerste uur na de machtsovername, op de eerste dag, in de eerste week, tijdens het eerste jaar en op de langere termijn moeten worden gerealiseerd. De stap uit het GVB valt onder de categorie ‘langere termijn’. John Redwood, in het schaduwkabinet belast met deregulering, verduidelijkte de strategie van de Conservatieven om dit doel te bereiken. Heronderhandeling van het verdrag is het

24

eerste spoor. Als dat niet lukt, wordt Britse wetgeving geïntroduceerd, die de bevoegdheden eenzijdig uit Brussel terughaalt. De schaduwminister voor visserijzaken Owen Paterson vertelde tijdens de partijconferentie over zijn bevindingen van een reis naar landen en gebieden waar aan visserijbeleid op lokale en regionale schaal inhoud wordt gegeven. Hij is naar Newfoundland, Nova Scotia (beide Canada), New England, Florida (Verenigde Staten), de Far Oër Eilanden en IJsland geweest. Volgens hem zijn regionale raden die belast zijn met het bestandsbeheer in de commerciële visserij van immens belang voor zowel dat beheer als voor het verzekeren van de duurzaamheid daarvan. Met de Sea Fisheries Committees (twaalf in getal) heeft het VK voor zo’n beleid al de institutionele basis, aldus Paterson. Daarmee nam hij afstand van de voornemens van staatssecretaris Bradshaw om over te gaan tot reorganisatie van deze SFC’s en tot modernisering van hun werkwijze en regelgeving. Overigens heeft Europees Commissaris Fischler in niet mis te verstane bewoordingen duidelijk gemaakt dat de voornemens van de Conservatieven om uit het GVB te stappen niet te realiseren zijn zonder een wijziging van de EU-Verdragen, die unaniem zouden moeten worden geratificeerd door alle lidstaten. Anders zou het VK helemaal uit de Europese Unie moeten stappen.

Verenigd Koninkrijk: Sean Connery vóór uittreden visserijbeleid Cod Crusaders Carol MacDonald en Morag Ritchie hebben een belangrijke bondgenoot gekregen in hun streven naar het uit het Gemeenschappelijk Visserijbeleid stappen van het Verenigd Koninkrijk. De in Schotland immens populaire Sir Sean Connery, de eerste James Bond, heeft nu ook de petitie ondertekend waarin teruggave van de bevoegdheden op het gebied van visserijbeheer aan de Schotse overheid en vissers wordt geëist. De dames claimen intussen 110.000 handtekeningen onder de petitie te hebben verworven. Zij verwachten dat van de ondersteuning van Sir Sean Connery extra aantrekkingskracht uitgaat op het ondertekenen van het document en hebben de periode om te tekenen verlengd tot eind 2004. Zij hebben hun doelstelling bijgesteld naar 150.000 handtekeningen. Daarna zullen zij de petitie aanbieden aan het Engelse en Schotse parlement.

Verenigd Koninkrijk: prioriteiten visserij Minister Beckett van Milieu, Voedsel en Plattelandszaken heeft een vooruitblik gegeven op het visserijbeleid tijdens het Britse EU-voorzitterschap in de tweede helft van 2005: Verbeteren van het besluitvormingsproces en het beter betrekken van belangengroeperingen daarbij, waarbij de regionale invalshoek wordt versterkt; Vereenvoudigen van regelgeving en verzekeren van de eenduidigheid van de regelgeving, met verplichtingen op het gebied van duurzaamheid, internationale handel en ontwikkeling; Doeltreffende maatregelen voor het herstel van visserijbestanden en bescherming van kwetsbare soorten en leefgebieden; Verbeteren van het functioneren van de Regionale Adviesraden voor het Visserijbeleid. Alle zeven geplande regionale advieslichamen moeten aan het einde van het Britse EU-voorzitterschap functioneren; Ontwikkelen en toepassen van goed wetenschappelijk advies over het beheer van visserijbestanden; Zoeken naar mogelijkheden om het beheer van visserijbestanden te integreren met het beheer van het mariene milieu. Staatssecretaris Bradshaw (bij het ministerie verantwoordelijk voor visserij-, natuur-, veterinair en fytosanitair beleid) zal de zittingen van de Landbouw- en Visserijraad over visserijonderwerpen voorzitten.

25

Argentinië: studiereis visserijsector Een gezelschap van vertegenwoordigers van 25 Nederlandse bedrijven uit de visserijsector heeft in de tweede helft van oktober Argentinië bezocht. De eerste dag is in Buenos Aires op de ambassade gediscussieerd met de voor visserij verantwoordelijke onderstaatssecretaris, Gerardo Nieto. Vervolgens zijn bezoeken gebracht aan bedrijven in het zuiden van het land en aan het instituut voor visserijonderzoek in Mar del Plata. Tijdens de gesprekken kwamen de volgende onderwerpen aan de orde: 95% van de vangsten (vooral heek en inktvis) wordt geëxporteerd. De totale exportwaarde is ongeveer ¤ 800 mln. Buiten de kustwateren zijn veel Spaanse, Koreaanse en Japanse vissers actief. Mede in verband met diplomatieke problemen rond de Falklands is er geen regelgeving voor de visserij in het zuiden van de Atlantische oceaan. Ook in Argentinië zijn er spanningen rond het visserijbiologisch onderzoek en de op grond daarvan ingestelde quotaregelingen. Onderstaatssecretaris Nieto legde de nadruk op de problemen met de interpretatie van gegevens omtrent de visbestanden. Het is onduidelijk in welke mate de visserij een rol speelt. Zeker is dat de temperatuurstijging van de oceaan met 1 tot 2 graden ook een factor van belang is en van invloed is op de soortensamenstelling. Gevraagd naar eventuele kansen voor Nederlandse boomkortrawlers hield Nieto de boot net niet helemaal af.

26

Wetenschap, onderwijs, voorlichting en onderzoek

België: inheems boomzaad Het Instituut voor Bosbouw en Wildbeheer (IBW) heeft op diverse plaatsen in Vlaanderen tuinen aangelegd waarin zaad van inheemse struiken en bomen wordt gekweekt. In Hemelveerdegem, Ename, Semmerzake, Dentergem en Dranouter heeft het IBW lijsterbes, haagbeuk, veldesdoorn, sleedoorn, wilde kardinaalsmuts, Gelderse roos, rode kornoelje, bosroos, mispel en (Europese) vogelkers aangeplant. Het wil de geoogste zaden via privé-kwekerijen op de markt brengen en Vlaanderen zo weer met ‘eigen’ groen beplanten. Inheemse bomen en struiken zijn, beter dan uitheemse, aangepast aan Vlaamse bodem en klimaat. Al het uitgangsmateriaal is afkomstig uit Brabant. Het is de bedoeling dat het plantgoed dat de zaadtuin oplevert alleen in dat gebied zal worden aangeplant. Haagbeukzaad kan dienen voor heel Vlaanderen, omdat onderzoek heeft uitgewezen dat er weinig verschil is tussen de diverse haagbeukpopulaties in Vlaanderen. Met de zaadtuinen wil het IBW een grote hoeveelheid zaad van inheemse bomen en struiken verkrijgen, met voldoende genetische diversiteit. Bij het planten is veel ruimte tussen de bomen en struiken gelaten, om het zaad gemakkelijk te kunnen oogsten. Rond de zaadtuin is een bufferzone aangelegd, om te verhinderen dat niet-inheemse planten uit de buurt bomen en struiken in de zaadtuin bestuiven. Om de genetische diversiteit te garanderen, staan per soort minstens vijftig verschillende individuen in de zaadtuin, van verschillende plaatsen uit het herkomstgebied. Het IBW hoopt van de struiken binnen enkele jaren zaad te oogsten.

Spanje: onderzoek naar verbeterde druif De gewestelijke overheid van Murcia heeft vijftig onderzoekers ingehuurd om de komende drie jaar te bekijken of met biotechnologische middelen een nieuw druivenras kan worden ontwikkeld. Dat zou een druif moeten opleveren zonder pitten, met een dunne schil, die goed smaakt en die in vrijwel alle seizoenen geproduceerd kan worden. Het onderzoek wordt uitgevoerd door de stichting Séneca en Genoma España en wordt ondersteund door het instituut voor agrarisch en levensmiddelenonderzoek (MIDA), het gewest Murcia, twee bedrijven en Cajamar.

27

Voedings- en kwaliteitsaangelegenheden

Italië: Salon van de Smaak succesvol De tweejaarlijkse Salone del Gusto, oftewel de Salon van de Smaak, is van 21-25 oktober voor de vijfde maal gehouden in Turijn. Waar vroeger de Fiats van de lopende band rolden, hadden nu op 50.000 m2 zo’n 500 exposanten (uit circa 60 landen) hun producten tentoongesteld. De organisatie is in handen van de regio Piemonte en de Slow Food-beweging, met zijn actieve voorman Carlo Petrini. De Slow Foodbeweging is zeventien jaar geleden in Rome opgericht als reactie op het eerste MacDonald’s-restaurant in de Italiaanse hoofdstad. Er waren bijna 150.000 bezoekers. Eén daarvan was kroonprins Charles die, onderweg naar een aantal vastende landen in het Midden-Oosten, de Moeder Aarde-bijeenkomst van de Italiaanse Slow Food-beweging bezocht. De eigen biologische voedingsmiddelen van de kroonprins worden op deze beurs verkocht. De Britse kroonprins heeft de onofficiële status van beschermvader van de Slow Food-beweging. Rondom de beurs vonden tal van activiteiten plaats, zoals lezingen, proeverij-workshops, kookdemonstraties en heuse smaaklessen. Naast de afzonderlijke producten waren ook een aantal ‘presidiums’ aanwezig, eveneens een initiatief van Slowfood. De ‘presidiums’ hebben een belangrijke rol in het behoud van biodiversiteit, smaken en productiemethodes. Er bestaan momenteel wereldwijd 65 presidiums, waarvan drie in Nederland: voor de Boeren-Goudse oplegkaas, de Oosterscheldekreeft en sinds kort ook de Texelse schapenkaas. De kazen waren op de beurs te proeven, voor de kreeft is het nu niet het seizoen, daarom werd die met een informatieposter getoond. In de Nederlandse stand werden ook andere producten, waaronder Amsterdamse ossenworst, Friese droge worst en Limburgse stroop, gepresenteerd. De stroop blijkt naadloos aan te sluiten op de culinaire trend waarbij kaas met iets zoets als honing of marmelade wordt gecombineerd. Mede dankzij een bijdrage van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit was het mogelijk de stand aan te kleden en informatiemateriaal te verspreiden. Over twee jaar worden wellicht ook andere producten tentoongesteld, zoals brood- of fruitsoorten. Parallel aan de Salone was de manifestatie Terra Madre, ofwel Moeder Aarde, georganiseerd. Daar kwamen bijna 5.000 kleine producenten uit de hele wereld bijeen, die over onvoldoende middelen beschikken om zelf aan de Salone deel te nemen. De aandacht was daarbij gericht op duurzaamheid. Er heerste een enorme saamhorigheid onder de deelnemers, die in elk geval één ding gemeen hadden: aandacht en respect voor voedsel. En al zullen niet alle specialiteiten bewaard blijven, het is duidelijk dat de internationale belangstelling voor lokale producten en voor genieten van voedsel nog steeds toeneemt. Voor Nederland is het bovendien een prachtige kans om het imago van bulkproducent wat af te schudden.

Verenigd Koninkrijk: drankaanbiedingen in pubs beëindigd De pubbedrijven Mitchell and Butlers en Yates’ zullen in de pubs waarvan zij eigenaar zijn, een einde maken aan de meeste goedkope aanbiedingen van drank. Daarmee dragen zij bij aan de strijd tegen het in korte tijd drinken van grote hoeveelheden alcohol (‘binge-drinking’) en hopen ze wettelijke maatregelen te voorkomen.

28

Yates’ schaft aanbiedingen af waarbij de klant voor een vaste prijs mag drinken tot hij niet meer wil of kan. Het bedrijf gaat minimumprijzen vaststellen voor de te schenken drankjes. M&B gaat de zogenaamde ‘happy hours’ in veel pubs helemaal afschaffen. Waar ze wel blijven bestaan, verdwijnt de ‘noodzaak’ van snel grote hoeveelheden drinken (door bijvoorbeeld het ‘happy hour’ drie uur te laten duren). M&B schaft ook aanbiedingen af als twee ‘pints’ voor de prijs van één of bij bestelling van twee glazen wijn, de hele fles cadeau geven. M&B is overigens in Aberdeen verwikkeld in een rechtszaak tegen de plaatselijke gemeenteraad, omdat die de pubs in de stad minimumprijzen wil opleggen.

Verenigd Koninkrijk: tabaksbedrijven vechten beperking reclame aan Alle grote sigarettenfabrikanten hebben in het Verenigd Koninkrijk een rechtszaak aangespannen tegen de overheid, wegens draconische beperkingen van reclameuitingen voor tabaksproducten. Volgens de wereldwijd opererende fabrikanten betekent het verbod een inbreuk op de ‘mensenrechten’ van de sigarettenbedrijven, want zij kunnen hun klanten namelijk niet meer informeren over wettelijk toegestane producten. Dit is een beperking van hun recht op vrije meningsuiting, aldus de fabrikanten. Volgens de tabaksindustrie zijn de maatregelen niet proportioneel ten opzichte van het doel van de regering (het bevorderen van de volksgezondheid en het beschermen van kinderen en jongeren). De nieuwe regeling staat alleen nog een kleine reclame-uiting op sigarettenautomaten toe. Daarvan moet bovendien 30% worden ingenomen door een gezondheidswaarschuwing, omgeven door een brede zwarte rand.

Verenigd Koninkrijk: druk op rookverbod neemt toe De druk op de regering om een wettelijke maatregel voor roken in het openbaar voor te stellen, wordt steeds groter. Dat blijkt onder meer uit het feit dat de gemeenteraad van Liverpool heeft besloten tot een rookverbod in het openbaar in afgesloten ruimten, waaronder pubs en restaurants. Dit voorbeeld wordt gesteund door de gemeenteraden van Sheffield, Manchester, Leeds, Bristol, Newcastle-upon-Tyne en 33 ‘boroughs’ in Londen. In het kader van een binnenkort te verschijnen Witboek inzake het volksgezondheidsbeleid woedt er een discussie over een al of niet wettelijk rookverbod in het openbaar, vergelijkbaar met de situatie in Ierland. Op initiatief van de Londense ‘boroughs’ bereidt de Association of Local Government (de Britse vereniging van gemeenten) een initiatief-wetsvoorstel voor, waarin de lokale overheden de bevoegdheid krijgen een rookverbod voor afgesloten openbare gelegenheden af te kondigen. Niet alleen de initiatieven van de lokale overheden maken de druk groter, ook de betrokken sectoren vergroten de druk op de regering om met een uniforme regeling voor het VK te komen. Restaurant- en pubketens willen geen beleid dat de bevoegdheden geheel bij de lokale overheden legt, omdat zij willekeurige en uiteenlopende toepassing van die bevoegdheden vrezen. Overigens hebben lokale overheden nu al mogelijkheden om, bijvoorbeeld bij het verlenen van vergunningen voor pubs of het afgeven van bouwvergunningen voor openbare gelegenheden, roken in het openbaar te verhinderen. Er wordt overigens al gespeculeerd over de waarde van de pubs waar buiten gedronken mag worden (‘beer gardens’). De waarde van deze pubs zou wel eens met 20% omhoog kunnen gaan.

Noorwegen: ggo-residu 0,9% acceptabel De Noorse instantie voor volksgezondheid accepteert dat voedsel tot 0,9% genetisch gemodificeerd materiaal kan bevatten. Volgens een brief van het ministerie van Volksgezondheid aan de voedselinstantie blijkt dat Noorwegen de Europese Unie in dit opzicht zal volgen. Dat wil zeggen dat men accepteert dat voedsel onbedoelde of technisch onvermijdelijke resten van genetisch gemodificeerde organismen kan bevatten.

29

Noorwegen: anti alcoholcampagne Jonge Noren hebben hun alcoholverbruik de afgelopen tien jaar verdubbeld en dat baart zorgen. De regering heeft daarom NOK 25 mln. (¤ 3 mln.) uitgetrokken om het publiek het Noorse alcoholbeleid, met hoge heffingen en een staatsmonopolie op de verkoop, beter uit te leggen.

30

Veterinaire aangelegenheden

België: roofvogels met vogelpest onderschept Twee roofvogels, die op 18 oktober door de douane op de luchthaven van Zaventem in beslag zijn genomen, waren volgens het Voedselagentschap besmet met het vogelgriepvirus. De Koninklijke Liga voor Vogelbescherming maakte de dag erna bekend dat de douane op Zaventem een man uit Thailand opgepakt had, die in zijn bagage twee Aziatische kuifarenden het land wilde binnensmokkelen. Het Voedselagentschap heeft de vogels laten afmaken en onderzoeken. Alle mensen die met de positieve dieren in aanraking zijn gekomen (reizigers, medewerkers van de politie en van het Voedselagentschap) zullen worden onderzocht. De bevoegde diensten van de Europese Commissie zijn ingelicht. Omdat de twee roofvogels niet buiten de erkende quarantaine-inrichtingen verbleven, heeft het griepvirus waarmee ze besmet waren, geen enkele invloed op de Belgische pluimveestapel, aldus het Voedselagentschap. Het Voedselagentschap heeft onmiddellijk alle andere vogels die sindsdien in de grensinspectiepost hebben gezeten, opgespoord. Twee papegaaien zijn afgemaakt en een zending vogels die zich nog in een quarantainecentrum bevond, is geblokkeerd. Eén zending vogels was al doorgevoerd naar andere quarantainecentra, in Nederland en in Rusland, via Tsjechië. De betrokken landen zijn op de hoogte gebracht. Ook zijn in Westerlo 200 papegaaien afgemaakt bij een bedrijf dat vogels importeert. Deze dieren hadden op de luchthaven van Zaventem eveneens in dezelfde ruimte gezeten als de twee kuifarenden. De kans dat de papegaaien andere dieren in het bedrijf hebben besmet is klein. Het agentschap onderzoekt of de vogels in Westerlo ook daadwerkelijk met het vogelgriepvirus besmet waren. Reizigers uit Zuidoost-Azië worden strenger gecontroleerd sinds de uitbraak van de vogelgriep in deze regio. De Europese Unie heeft de import van vogels uit Zuidoost-Aziatische landen, waaronder Thailand, strikt verboden naar aanleiding van de epidemie, die ook slachtoffers maakte onder de bevolking.

Denemarken: vogelpest Volgens Kåre Mølbak, arts bij het Nationale Seruminstituut, is Denemarken goed voorbereid op de bestrijding van vogelpest. Er kan namelijk binnen enkele uren, in plaats van dagen, worden vastgesteld of een ziektegeval vogelpest betreft of niet. Voorzitter Thorkil Ambrosen van de Deense pluimveeorganisatie zegt dat elke pluimveestapel waarbij vogelpest wordt vermoed, direct zal worden geruimd.

Spanje: Blue Tongue op vasteland Op het vasteland is op 13 oktober voor het eerst sinds 1960 weer Blue Tongue aangetroffen. De ziekte werd gevonden bij een rund op een boerderij met verklikkerdieren vlak boven Cádiz. Vervolgens bleek uit bloedonderzoek dat de ziekte ook op twee andere bedrijven was uitgebroken. Klinische verschijnselen werden niet aangetroffen. Uit voorzorg is alle vervoer van dieren in een straal van 150 km verboden. De Europese Commissie heeft direct na de melding een verbod ingesteld op de uitvoer van herkauwers uit het zuiden van het gewest Andalusië. De EC en de lidstaten zijn direct op de hoogte gesteld en alle lidstaten hebben bericht gekregen

31

over uit het gebied naar hen uitgevoerde dieren. Spanje hoopt dat de lidstaten het land willen steunen in haar verzoek aan de Europese Commissie om in de EU een antigenenbank op te richten voor Blue Tongue. Zo kan de EU zelf vaccins produceren en blijft men niet afhankelijk van vaccinproductie in Zuid-Afrika. De EC zal 1 miljoen doses vaccin geven. Dit komt bovenop de in Spanje al aanwezige 500.000 doses tegen de serotypen 2-4 en 16. Omdat de oorsprong van de ziekte (in feite een mug) in Marokko ligt, heeft Spanje aan de EC gevraagd een deel van de vaccins in Marokko te mogen gebruiken.

Spanje: dierenartsen bedreigd Dierenartsen maken zich ongerust over het toenemend aantal bedreigingen en mishandelingen jegens hen. Deze komen met name voor wanneer controleurs in slachthuizen dieren of partijen vlees moeten afkeuren. De vereniging van dierenartsen in Catalonië heeft hierover een manifest uitgebracht.

Spanje: subsidie voor aanschaf kadavervaten Het gewest Castilla y León heeft besloten subsidie te geven aan veehouders die opslagvaten voor kadavers kopen. De subsidie bedraagt 40% van de kosten in normale gebieden en 50% in de minder begunstigde gebieden. Bij varkens is sprake van gewone opslagvaten, bij pluimvee en konijnen gaat het om koelvaten. De subsidie wordt verstrekt via de gezondheidsdiensten voor varkens, pluimvee en konijnen. De diensten die zich richten op varkenshouders krijgen in totaal ¤ 600.000. Een extra bedrag van ¤ 75.000 is bestemd voor de gezondheidsdiensten die zich richten op varkensbedrijven met een hoge gezondheidsstatus, pluimveehouders en konijnenhouders. Het maximum subsidiebedrag per veehouder bedraagt ¤ 200.

Verenigd Koninkrijk: dierenwelzijnsactivisten weerhouden artsen van onderzoek Volgens het blad van de vereniging van ziekenhuisartsen weerhouden de activiteiten van dierenwelzijnsactivisten hen van het doen van onderzoek waarbij gebruik gemaakt wordt van proefdieren. Dat blijkt uit een onderzoek van het blad onder deze groep artsen. 88% van de ondervraagde artsen zegt in de toekomst af te zien van dergelijk onderzoek wegens de acties van de activisten. Volgens deze artsen is het ook noodzakelijk meer publiciteit te geven aan de medische voordelen van onderzoek met proefdieren, want anders zou de publieke opinie zich wel eens geheel kunnen keren tegen wetenschappelijk onderzoek met behulp van proefdieren.

Verenigd Koninkrijk: ophalen kadavers van start Vanaf 22 november 2004 – ruim een jaar na het verbod op het begraven van dode landbouwhuisdieren – gaat het National Fallen Stock Scheme van start. Op die datum kunnen boeren zich tegen een jaarlijkse bijdrage van £ 28 (¤ 42) plus de kosten van het laten ophalen van hun dode dieren inschrijven bij het programma en wordt gegarandeerd dat de ophaler die zij selecteren hun kadavers komt ophalen. Er hebben zich inmiddels ruim 150 ophalers gemeld. De voorzitter van de onderneming die verantwoordelijk is voor de implementatie van het programma, veronderstelt dat door de onderlinge concurrentie de tarieven voor het ophalen binnen bepaalde grenzen blijven. Hij moet echter toegeven dat zijn veronderstelling niet in alle regio’s even goed zal werken, omdat zich in een aantal regio’s minder ophalers hebben aangemeld. Pas volgend jaar mogen zich weer nieuwe gegadigden melden. Momenteel zijn destructeurs, de typisch Britse ‘knacker yards’, hondenkennels en ophalers die in dienst van anderen werken, als ophalers geregistreerd. Het eerste jaar draagt het ministerie van Milieu, Voedsel en Plattelandszaken £ 10 mln. (¤ 15 mln., 30% van de kosten) bij aan het programma; in het tweede jaar £ 6 mln. (¤ 9 mln.) en in het derde jaar £ 4 mln. (¤ 6 mln.). Daarna is er geen overheidsbijdrage

32

meer. Boeren hebben – tot grote woede van de ophalers – gezegd dat enkele ophalers in de tussentijd hun tarieven hebben verhoogd om op deze wijze optimaal gebruik te maken van de overheidssubsidiëring (de boeren blijven min of meer hetzelfde tarief betalen en de ophalers strijken het extraatje van de overheidsbijdrage op). De ophalers brengen daar tegen in dat zij genoodzaakt zijn geweest hun tarieven te verhogen wegens de uit de pan gerezen brandstofkosten.

Thailand: vogelpestbestrijding De vogelpestbestrijding wordt gecoördineerd door een ‘national committee’, een samenwerkingsverband tussen de ministeries van Landbouw, Volksgezondheid, Economie en Binnenlandse zaken. Dat comité vraagt ¤ 66 mln. voor de bestrijding. Inmiddels is bekend geworden dat ook de ‘open veld’-eendenhouderij aan banden wordt gelegd. Aan compensatie voor eendenhouders die overgaan op een gesloten systeem of een andere bron van inkomsten wordt gewerkt. Vooralsnog blijven ‘achtertuinkippen’ gespaard. Men verwacht dat in de winter veel eenden en watervogels zullen bezwijken. Inmiddels zijn ook 63 van de 400 tijgers in de Sri Racha Tiger Zoo in Chon Buri bezweken aan het vogelpestvirus, nadat ze rauw kippenvlees hadden gegeten. Het is nog onduidelijk waar dat vlees vandaan kwam.

33

Gewasbescherming

Spanje: verbod invoer palmachtigen op Canarische Eilanden Het ministerie van Landbouw heeft 14 oktober een verbod ingesteld op de invoer op de Canarische Eilanden van palmachtigen, groter dan 5 cm. Hiermee moet de invoer van plagen – vooral uit Egypte, Marokko en Tunesië - worden voorkomen, met name die van de curculionidus ferruginosus. De telers van de Canarische Eilanden, die al sinds 1998 om deze maatregel vragen, zijn blij.

34

Natuur, bos, landschaps- en faunabeheer

Spanje: financiering Natura 2000 Spanje vindt de Commissievoorstellen voor de financiering van Natura 2000 tot nu toe ontoereikend en zeer teleurstellend. Het geld uit de structuur- en cohesiefondsen zal onvoldoende blijken. Bovendien bestaat het risico dat het geld vaker voor landbouw dan voor natuurbeheer zal worden aangewend. Ook het Portugese ministerie van Milieu is daar bang voor. Maatregelen op het gebied van soortbescherming en beschermde mariene gebieden moeten, volgens Spanje, ook met geld van Natura 2000 gefinancierd kunnen worden.

Verenigd Koninkrijk: dassen opnieuw in opspraak Niet alleen rundveehouders zien dassen als hun grootste vijand (zij worden gezien als de verspreiders van rundertuberculose), ook mensen en organisaties die bezig zijn het Britse prehistorische erfgoed te beschermen zijn niet blij met de dieren. De door wetgeving beschermde dassen hebben momenteel namelijk prehistorische grafheuvels als favoriete plaats voor het graven van dassenburchten. Ze verstoren op deze manier belangrijke overblijfselen van het prehistorische erfgoed. English Heritage, de organisatie die tot taak heeft het Britse culturele erfgoed te beschermen, zit met de handen in het haar. Er kunnen niet veel maatregelen getroffen worden tegen de dassen vanwege hun beschermde status. De organisatie probeert uit te vinden of er een bepaald patroon zit in de gedragingen van de dassen. Een daarop afgestemd maatregelenpakket kan wellicht de verstoring van de prehistorische grafheuvels in de toekomst voorkomen.

Verenigd Koninkrijk: laatste compromisvoorstellen vossenjacht De staatssecretaris voor plattelandsbeleid op het ministerie van Milieu, Voedsel en Plattelandszaken, Alun Michael, heeft pal voor de beslissende debatten in het Hogerhuis over het eventuele verbod op de vossenjacht met honden, een nieuw compromis geopperd. In dat compromis zou de vossenjacht met honden onder strikte voorwaarden, waaronder een vergunningensysteem, worden toegestaan, maar zou er een absoluut verbod komen op de jacht op hazen en herten met honden (zoals nu ook al verwoord in het wetsvoorstel). De regering zou met zo’n wetsvoorstel kunnen leven. De regering is echter afhankelijk van de reactie van het Lagerhuis op zo’n voorstel: vorig jaar werd een dergelijk wetsvoorstel afgewezen door het Lagerhuis. Eén van de belangrijkste anti-vossenjacht Lagerhuisleden heeft ook nu in een eerste reactie het voorstel van de staatssecretaris afgewezen. Inmiddels hebben de voorstanders van de vossenjacht met honden een aantal actieplannen opgesteld, de meeste onder regie van de Countryside Alliance. Er zijn plannen om met een karavaan van 400 langzaam rijdende paardentrailers op de M25 (de grote, filegevoelige ringweg van Londen) te rijden en daarmee enorme files te veroorzaken. Ook wordt gesproken over blokkades van de toegangswegen tot een aantal nationale parken (zoals in Exmoor, New Forest en Peak District). Aan het begin van het officiële jachtseizoen, november, zal elke jachtgroep zijn ‘martelaar’ of ‘martelaren’ bekendmaken. Die zullen dan aankondigen dat zij het verbod op de jacht zullen negeren en bereid zijn daarvoor de gevangenis in te

35

gaan. De wet wordt dan, zo snel mogelijk na het van kracht worden ervan, door de rechter getest. Als voorzorgsmaatregel wordt het geld van deze mensen alvast doorgesluisd naar bankrekeningen waarop de overheid geen beslag kan laten leggen.

Verenigd Koninkrijk: vogels In vergelijking met het begin van de jaren zeventig zijn de bestanden aan vogels, specifiek gelieerd met akkerland, 60% achteruitgegaan en die van vogels die zich het best in houtopstanden thuis voelen met 20%. In het laatste decennium is er echter een stabilisatie van deze soorten opgetreden; is de stand van alle vogels in het wild met 7% toegenomen en is er bij een aantal vogelsoorten die met uitsterven bedreigd werden sprake van een comeback. Dat blijkt uit een jaarlijkse regeringsrapportage die aan de hand van de vogelstand inzicht moet geven in het ecologische wel en wee van het Verenigd Koninkrijk. Met name de stand van de bedreigde soorten Amerikaanse roerdomp, cirlgors, de griel en de kwartelkoning zijn voorbeelden van succesverhalen van beschermende maatregelen. Het aantal exemplaren van soorten als de boomleeuwerik, magnanina en Cetti’s zanger is zelfs sneller dan verwacht gegroeid. Inmiddels heeft heel natuurminnend Verenigd Koninkrijk meegeleefd met het lot van Ossie, een jonge visarend, die op weg naar West-Afrika tijdens zijn eerste overwinteringsreis al boven het Verenigd Koninkrijk werd aangeschoten. Hij werd liefdevol gedurende een maand in Zuid-Engeland verzorgd, waarna hij de barre overtocht over de Golf van Biskaje overleefde om boven Noord-Spanje aangekomen alsnog te worden doodgeschoten (op de openingsdag van de jacht aldaar). De visarend is zowel in het VK als in Spanje beschermd. In het VK was de majestueuze vogelsoort door toedoen van de mens uitgeroeid in de 19de eeuw, maar werd deze rond 1956 weer - broedend - gesignaleerd. Er zijn nu ongeveer 100 paren in het VK. De Royal Society for the Protection of Birds (RSPB) rapporteerde 560 misdaden tegen vogels in 2003, waaronder 143 gevallen van illegaal schieten op en doden van vogels en 91 gevallen van illegaal vergiftigen van vogels, waaronder zestien keer van de rode wouw. Er was goed nieuws over het aantal gevallen van eierroof: slechts negen. Nog in de tachtiger jaren werd eenvierde deel van de nesten van de wouw leeggeroofd. De RSPB is vooral ernstig getroffen door het hoge aantal vergiftigingen van de rode wouw. Er wordt naar verluidt op deze vogel in het bijzonder jacht gemaakt door wildbeheerders, die deze roofvogel liever niet in hun territorium hebben.

Zuid-Afrika: olifantenpopulatie blijft hoofdpijndossier The South African National Parc Organisation, SANPARC, heeft onlangs een grote conferentie gehouden (Indaba) over de problemen van de sterk groeiende olifantenpopulatie in Afrika. Het centrale onderwerp was het al dan niet doden van (overtollige) olifanten of, anders gezegd, het doden van olifanten als een managementinstrument. De emoties hierover lopen hoog op, want niet alleen voor de 200 congresgangers zijn olifanten een hele bijzondere diersoort. Bij de conferentie waren naast officiële vertegenwoordigers van de overheid en andere instanties ook parkmanagers, dierenactivisten en natuurbeheerders uitgenodigd. De olifantenpopulatie is een echt hoofdpijndossier voor alle natuurreservaten in Afrika. De getallen liegen er niet om. Er lopen in Afrika 300.000 olifanten rond en daarvan verblijven er alleen al in Botswana 120.000. Het ooit beboste Chobe-reservaat aldaar ziet er inmiddels als een kaalgevreten woestijn uit. In Zuid-Afrika zijn in totaal 17.000 olifanten. Op de 20.000 vierkante km die in Zuid-Afrika voor olifanten beschikbaar is, zouden echter met het oog op behoud van biodiversiteit maar 7.500 olifanten mogen verblijven. De gevolgen van deze 'intensieve bewoning' zijn meetbaar aan de hoeveelheden vernielde bomen. In het Krugerpark zijn sinds 1995 geen olifanten meer gedood. In de tussentijd is het aantal olifanten toegenomen van 7.000 naar 13.000.

36

Het belangrijkste motief van voorstanders van doden is de ernstige aantasting van de biodiversiteit. Men beschouwt het beschermen van de biodiversiteit in de parken als een plicht. Tegenstanders daarentegen vrezen dat naast het ethische aspect, het doden van de olifanten gevolgen zal hebben voor het diervriendelijke imago van de landen, met negatieve gevolgen voor de toeristenindustrie. Men is zelfs bang voor toeristenboycots. De conferentie heeft vooral tot doel om te laten zien dat de uiteindelijke beslissing (doden) vooral niet lichtvaardig is genomen, om hiermee publieke sentimenten de wind uit de zeilen te nemen. De organisatie is zich er zeer goed van bewust dat foto's en TV-opnamen van het doden van olifanten bepaald geen prettige beelden zullen zijn. Zuid-Afrika wil haar reputatie van vooraanstaand land op het gebied van natuurbehoud en milieubeheer zo min mogelijk op het spel zetten. Eén van de veelgehoorde alternatieven is sterilisatie en anticonceptie. Dit biedt echter geen oplossing op de korte termijn en is bovendien erg duur en arbeidsintensief. In juli is voor het eerst een in het wild levende olifant door een internationaal team van veeartsen gesteriliseerd. De kosten van zo’n operatie zijn zeer hoog. Andere alternatieven, zoals het creëren van ruimte voor de olifanten door middel van de grensoverschrijdende natuurparken (bijvoorbeeld het Limpopo park op de grens met Zuid-Afrika, Mozambique en Zimbabwe) bieden ook geen oplossing, omdat de habitat daar niet echt geschikt is voor een olifantenpopulatie. De voorstellen van de conferentie gaan nu naar het ministerie van Milieu en Toerisme, dat op basis hiervan een strategie zal ontwikkelen. Implementatie ervan vindt echter pas plaats nadat alle betrokkenen hun oordeel hebben gegeven. De eerste olifanten zullen in elk geval niet voor het einde van het volgend jaar worden gedood.

37

Milieuaangelegenheden

Ierland: rapport implementatie Nitraatrichtlijn Denis Brosnan, de voormalige voedingsmiddelenindustrieel, heeft zijn rapport over de implementatie van de Nitraatrichtlijn bij het ministerie van Milieu ingeleverd (zie ook LBActualiteiten, 2004, nummer 33). Brosnan was door de toenmalige minister van Milieu, Cullen, gevraagd te zoeken naar mogelijkheden om te voldoen aan de eisen van de Nitraatrichtlijn, zonder tegelijkertijd de Ierse agrarische sector onnodig in de wielen te rijden. Het concept-actieplan van de regering over de implementatie van de Nitraatrichtlijn leidde tot veel verzet van de Ierse boerenorganisaties. Het rapport van Brosnan hebben ze voorzichtig positief beoordeeld. In tegenstelling tot wat eerder werd beweerd, stelt hij voor om Ierland voor de implementatie van de Nitraatrichtlijn in drie delen te verdelen. In zone A (de graafschappen Cork, Waterford, Wexford en een deel van Tipperary, ofwel het zuidwesten van Ierland) mag geen mest worden uitgereden van 15 oktober tot 2 januari; in zone C (de graafschappen Leitrim, Cavan en Monaghan, het noorden van Ierland langs de grens met Noord-Ierland) mag geen mest worden uitgereden van 1 oktober tot 31 januari en in zone B (de rest van Ierland) mag geen mest worden uitgereden van 15 oktober tot 15 januari. Er moet mestopslagcapaciteit zijn voor zestien weken, behalve in zone C, waar een opslagcapaciteit van twintig weken moet worden verwezenlijkt. Aanbevolen wordt een subsidie van 60% van de kosten op deze installaties te geven en voor boeren in zone C zelfs een hoger percentage. Het ministerie van Landbouw en Voedsel moet de verantwoordelijkheid krijgen voor de boerderijinspecties, om de implementatie van het actieprogramma na te gaan. Overtreders van de regels moeten in eerste instantie worden gewaarschuwd en, als ze in herhaling vallen, worden gestraft. De regering moet de Europese Unie om een derogatie tot een niveau van 230 kilo nitraat per hectare per jaar vragen. Dit getal is gebaseerd op een forfaitaire uitscheiding van 80 kilo nitraat per koe (eerder werd uitgegaan van 85 kilo). Brosnan voegt er onmiddellijk aan toe dat, wanneer de Europese Commissie vasthoudt aan de uitscheidingsnorm van 85 kilo per koe, Ierland zou moeten proberen een derogatie van 240-245 kilo nitraat per jaar per hectare te krijgen. Er moet een verbod komen op het gebruik van kunstmest in zone A van 15 september tot 7 januari (gras) en van 15 september tot 15 januari (overig land); in zone B van 15 september tot 15 januari (gras en overig land) en in zone C van 15 september tot 31 januari (gras) en van 15 september tot 15 januari (overig land). Brosnan stelt een maximumgift voor mest van 3.000 gallons per hectare voor (1 gallon is ongeveer 4,5 liter) en voor met grond verontreinigd water van 6.000 gallons per hectare. Ook wil hij een bufferzone hanteren van vijf meter ten opzichte van waterlopen. Brosnan vindt dat Ierse boeren vanaf maart 2006 moeten opereren binnen de norm van 170 kilo nitraat per hectare per jaar of binnen de hogere uitkomsten van de onderhandelingen tussen Ierland en de Commissie (en de overige lidstaten in het verantwoordelijke Permanente Comité) over de Ierse derogatieaanvraag.

38

Spanje: watervervuiling door veehouderij De Hydrografische Confederatie van de rivier de Ebro (CHE) heeft een studie uitgevoerd naar de kwaliteit van het water in het gehele stroomgebied van de Ebro. Hierbij bleek dat de situatie iets verbeterd is ten opzichte van 1999. De waterkwaliteit is slecht in 22% van de gevallen (was 29%) en zeer slecht in 2% van de gevallen (was 6%). De vervuiling is met name te wijten aan de ‘excessieve’ aanwezigheid van nitrogenen en microbiologische stoffen. Deze zijn volgens de CHE vooral afkomstig van kunstmest en natuurlijke mest.

Verenigd Koninkrijk: problemen met implementatie Nitraatrichtlijn Zowel de plannen voor de implementatie van het Entry Level Scheme in Engeland als van het Land Management Contract-programma in Schotland lopen het risico een fikse knauw te krijgen, wanneer niet snel een oplossing wordt gevonden voor de problemen met de invoering van de Nitraatrichtlijn in Engeland en in Schotland. Daarmee krijgen deze landsdelen van het Verenigd Koninkrijk een deel van het medicijn te proeven, waarmee de Commissie de naar haar idee achterblijvende implementatie van de Nitraatrichtlijn in Nederland trachtte te verbeteren. De Commissie houdt goedkeuring van beide programma's - en daarmee de inwerkingtreding ervan - op, tot er voldoende waarborgen zijn verkregen voor een door de Commissie gewenste implementatie van de Nitraatrichtlijn in beide landsdelen van het VK. Het is de bedoeling dat zowel het Entry Level Scheme, het nieuwe landbouwmilieubeleid in Engeland, als het Land Management Contract-programma (het nieuwe landbouwmilieubeleid in Schotland) in 2005 gaan werken. Het VK heeft met de implementatie van de Nitraatrichtlijn al een behoorlijke geschiedenis van discussie met de Commissie achter de rug. In 2000 veroordeelde het Hof van Justitie het VK voor het onvoldoende implementeren van de richtlijn. In 2002 veranderde het VK het beleid door het aantal en de oppervlakte van de eerder aangewezen nitraatgevoelige zones fors uit te breiden. Ook is toen een actieprogramma geformuleerd voor de boeren die actief zijn in de betreffende zones. In deze zones moeten de boeren voldoen aan een nitraatgift van maximaal 210 kilo per jaar per hectare voor bouwland en 250 kilo per jaar per hectare voor grasland. Dit is boven de limiet van 170 kilo per hectare per jaar, zoals voorgeschreven in de richtlijn. Het VK heeft hiervoor geen derogatie verkregen en zelfs niet aangevraagd. Volgens het ministerie van Milieu, Voedsel en Plattelandszaken was Engeland bevoegd de implementatie van de 170 kilonorm tot december 2006 uit te stellen. De Commissie dringt in ruil voor het geven van toestemming voor de inwerkingtreding van het Entry Level Scheme aan op implementatie van de 170 kilonorm per december 2005. Het Schotse beleid op het gebied van de implementatie van de Nitraatrichtlijn is volgens de Schotse regering steeds gebaseerd geweest op het Engelse en loopt nu tegen vergelijkbare problemen op. De voorzitter van de National Farmers' Union Scotland, John Kinnaird, heeft gezegd dat het aanvragen van een derogatie op basis van de Nitraatrichtlijn een zaak van Londen voor het gehele VK is. Hij zei er vanuit te gaan dat de derogatie voor het geven van 250 kilo nitraat per hectare per jaar was aangevraagd. "Onze leden moeten niet lijden onder nog meer beperkingen op hun activiteiten in de nitraatgevoelige zones, omdat het ministerie in Londen een formulier niet heeft ingevuld", aldus Kinnaird, maar aan de andere kant "is het nieuwe landbouwmilieubeleid te belangrijk om van de rails te raken door een bureaucratische discussie over de nitraatgevoelige zones." Intussen heeft de voorzitter van de National Farmers' Union, Tim Bennett, de nitraatproblemen van Engeland en Schotland op het bordje van Ierland en NoordIerland geschoven: "Een zeker eiland heeft zich in het geheel niet gehouden aan de eisen van de richtlijn en de Commissie kijkt nu naar het Verenigd Koninkrijk als lidstaat, terwijl wij in Engeland en Wales al heel veel hebben gedaan." Zijn Noord-

39

Ierse collega Campbell Tweed van de Ulster Farmers' Union heeft dit verwijt woedend van de hand gewezen en gezegd dat de Commissie gelukkig is met de voortgang die in Noord-Ierland wordt gemaakt met de implementatie van de richtlijn (onder meer door over te gaan van het geringe aantal aanwezige nitraatgevoelige zones naar een benadering waarbij het gehele grondgebied een nitraatgevoelige zone wordt). Hij heeft evenwel toegegeven dat Noord-Ierland zich tot voor kort heeft verscholen achter de brede rug van een rechtszaak inzake de implementatie van de richtlijn tegen Frankrijk.

40

Biotechnologie

Spanje: strafrechtelijk onderzoek transgene gewassen In Spanje is een strafrechtelijk onderzoek gestart naar twee milieuovertredingen en drie gevallen van corruptie bij de teelt van het genetisch gemodificeerde maïsgewas Bt. Het onderzoek volgt op een klacht van twaalf landbouworganisaties. Zij beschuldigen de vorige regering van twee zaken: het geven van toestemming tot de teelt van genetisch gemodificeerde gewassen zonder het stellen van voorwaarden of het uitvoeren van controles (ook niet na klachten van ongewenste verspreiding) en het bevoordelen van de bedrijven Syngenta Novartis en Monsanto. Volgens de aanklager bestonden er te nauwe contacten tussen deze multinationals en ambtenaren van het Spaanse Agentschap voor de Voedselveiligheid en het Spaanse Bureau voor Plantaardige Rassen. De directeur van dit Bureau was tevens coördinator van een werkgroep die altijd een sterk voorstander van genetisch gemodificeerde gewassen was. De betrokken hoge ambtenaren zijn overigens allemaal vervangen, zoals gebruikelijk is bij een regeringswisseling.

41

Diversen

België: veehandelaren veroordeeld op basis van video Zeven handelaren van de veehandel van Ciney zijn onlangs voor het hof van beroep van Luik veroordeeld voor mishandeling van meerdere dieren. Ze kregen straffen van ¤ 991 tot drie maanden celstraf; de veehandelaar die een koe tot bloedens toe had geslagen kreeg een boete van ¤ 4.957. De zeven zijn veroordeeld op basis van videobeelden van de dierenrechtenorganisaties GAIA en Animaux en Péril van vier jaar geleden. In eerste aanleg waren de veehandelaren vrijgesproken omdat de rechtbank de videobeelden als onrechtmatig bewijsmateriaal beschouwde. Op de beelden, die zonder medeweten van de betrokkenen gemaakt werden en zes minuten duren, is te zien hoe de zeven hardhandig omspringen met een aantal dieren. Om ze in de juiste richting te laten lopen, dienden ze de dieren stroomstoten toe en, onder meer op het hoofd en de rug, harde stokslagen. De handelaren trokken de dieren verder hardhandig aan de staart en schopten hen in de uier. Sommige koeien, kalveren en stieren kregen tot 72 stokslagen in twee minuten. Sommige dieren die gevallen waren werden over de grond voortgesleept, omdat ze niet verder konden lopen door de slagen die ze hadden gekregen.

Ierland: agrarisch inkomen licht omhoog Het gemiddelde agrarische inkomen per bedrijf is in Ierland in 2003 licht gestegen, namelijk met 0,9%, van ¤ 14.917 in 2002 naar ¤ 15.054. Daarentegen nam het gemiddelde agrarische inkomen op voltijds agrarische bedrijven toe met 4,6%, van ¤ 27.723 in 2002 naar ¤ 29.000 in 2003. 9% van de agrarische bedrijven had een inkomen van meer dan ¤ 40.000; daarvan was 76% een melkveehouderij. 39% van de bedrijven had een inkomen uit agrarische activiteiten van minder dan ¤ 6.500. In de rundveehouderij (met uitzondering van de melkveehouderij) namen de gemiddelde inkomens met 5% af. In de schapenhouderij werd voor het vierde achtereenvolgende jaar een stijging - in 2003 van 4% - van het gemiddelde inkomen genoteerd, voornamelijk toe te schrijven aan hogere inkomenssteun. In de akkerbouw stegen de gemiddelde inkomens met 22%. De netto-investeringen in de agrarische sector daalden ten opzichte van 2002 met 19% tot ¤ 4.000 per bedrijf. Op 50% van alle boerderijen had de boer en/of diens partner een baan buiten het boerenbedrijf. Op 74% van de bedrijven had de boer en/of diens partner ander inkomen uit een baan buitenshuis, pensioen of sociale zekerheid. Wanneer deze cijfers, geëxtraheerd uit de National Farm Survey 2003 (een selectie van 1.210 boerderijen die een representatieve vertegenwoordiging van de 114.457 Ierse boerenbedrijven moeten vormen) worden afgezet tegen ontwikkelingen op de langere termijn, moet worden geconstateerd dat het gemiddelde boereninkomen van ¤ 15.054 in vergelijking met 1995 een inkomensstijging van 9% betekent. In reële termen (inflatie meegerekend) gaat het echter om een daling van 18%.

Spanje: gevangenisstraf voor dierenmishandeling Tot nu toe kende Spanje slechts boetes voor het mishandelen van dieren. In de komende wijziging van de Strafwet is echter voorzien dat mensen, die opzettelijk handelingen verrichten die leiden tot de dood of zware verwonding van dieren,

42

een gevangenisstraf kunnen krijgen van drie tot dertien maanden. Bovendien kan de betrokkene voor de duur van drie jaar het recht worden ontzegd dieren te houden. De wetswijziging, die 1 oktober 2005 in werking treedt, geldt alleen voor mishandeling van gebruiksdieren zoals runderen, varkens enz. Zij geldt niet voor honden, katten, vechtstieren, volièrevogels en andere bij particulieren gehouden dieren. De Vereniging tot Dierenbescherming vindt dat mishandeling van deze dieren op dezelfde wijze moet kunnen worden bestraft, evenals het in de vakantie op straat zetten van huisdieren.

43

MINISTERIE VAN LANDBOUW, NATUUR EN VOEDSELKWALITEIT LNV-Vertegenwoordiging Buitenland

ABU DHABI Werkgebied: Verenigde Arabische Emiraten en Saoedi-Arabië Dr.ir. J.G. van der Beek, LNV-Attaché Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Apt. 602 Al Masaood Tower Building, Sheikh Hamdan Street, Abu Dhabi, Verenigde Arabische Emiraten Postadres : P.O.Box 1 46560, Abu Dhabi, Verenigde Arabische Emiraten Telefoon: (00-971) 2.632.1920 (BZ) Telefax: (00-971) 2.631.3158 (BZ) E.Mail: nog niet bekend 2e E.Mail: [email protected] WEBsite: nog niet bekend Bureau Riyadh Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Diplomatic Quarter, Riyadh, Saoedi-Arabië Postadres : P.O.Box 94307, Riyadh 11693, Saoedi-Arabië Telefoon : (00-966) 1.488.1093/2501 (LNV) Telefax : (00-966) 1.488.1519 (LNV) E.Mail : Tijdelijk vervallen 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.holland.org.sa

Bureau Manilla

Bureau Zagreb

Dhr. J.I.C. Laquian, Technisch Assistent Bezoek : Ambassade der Nederlanden, 9e Etage, adres King's Court Bldg I, 2129 Chino Roces Avenue, Makati City, Filippijnen Postadres : P.O. Box 2448 MCPO, 1264 Makati City, Filippijnen Telefoon : (00-63) 2.811.2706 (LNV) Telefax : (00-63) 2.811.2706 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.netherlandsembassy.ph

Mw. D. Budimir, Technisch Assistent Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Medvescak 56, 10000 Zagreb, Kroatië Telefoon : (00-385) 1.468.3697 (LNV) Telefax : (00-385) 1.468.4877 (BZ) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.netherlandsembassy.hr

BOEKAREST BELGRADO opmerking: zie Boedapest

BERLIJN Werkgebied: Duitsland en Zwitserland Ir. J.J. Pape, LNV-Raad Mw. Mr. S.M.C. Deepen, LNV-attachee Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Klosterstrasse 50, 10179 Berlin, Duitsland Telefoon : (00-49) 30.2095.6480 (LNV) Telefax : (00-49) 30.2095.6481 (BZ) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.dutchembassy.de

ANKARA Werkgebied: Turkije, Israël en Palestijnse gebieden Ir. G.J.M. Terberg, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Turan Günes Bavari 7. Cadde no. 3, Yildiz 06550 Ankara, Turkije Telefoon : (00-90) 312.409.1860 (LNV) Telefax : (00-90) 312.409.1892 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.dutchembassy.org.tr WEBsite LNV-bureau : http://www.nlankagr.com

Bureau Athene Opmerking: Zie Boekarest

BANGKOK Werkgebied: Thailand, Filippijnen, Vietnam Ir. M.H. Slingenberg, LNV-Raad Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, 106 Wireless Road, Bangkok-10330 Postadres : P.O.Box 404, Bangkok 10501, Thailand Telefoon : (00-66) 2.255.7559 (LNV) Telefax : (00-66) 2.254.1415 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite: : http://www.netherlandsembassy.in.th

Bureau Hanoi Mw. Truong Thi Dung, Technisch Assistent Post/Bezoek adres: Ambassade der Nederlanden, Daeha Office Tower, 6th floor 360 Kim Ma Street, Ba Dinh District, Hanoi, Vietnam Telefoon: (00-84) 4.8315.650 Telefax: (00-84) 4.8315.605 (LNV) E.Mail: [email protected] 2e E.Mail: [email protected] WEBsite: http://www.netherlands-embassy.org.vn

BOEDAPEST Werkgebied: Hongarije, Bosnië-Herzegovina, Kroatië, Oostenrijk, Servië-Montenegro en Slovenië Drs. J.D. Gábor, LNV-Raad Werkgebied: Hongarije, Bosnië-Herzegovina, Bulgarije, Estland, Kroatië, Letland, Litouwen, Macedonië, Polen, Roemenië, Servië-Montenegro, Slovenië, Slowakije en Tsjechië Drs. A.E. Braam, Raad voor Veterinaire Aangelegenheden Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Füge Utca 5-7, 1022 Boedapest, Hongarije Postadres : P.O.Box 56, 1388 Boedapest, Hongarije Telefoon : (00-36) 1.3366.380 (LNV) Telefax : (00-36) 1.3266.238 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.netherlandsembassy.hu

Bureau Belgrado Mw. M. Mirkovic, Technisch Assistent Bezoek adres: Ambassade der Nederlanden, Simina 29, 11000 Belgrado, Servië-Montenegro Postadres: Ambassade der Nederlanden, Postfah 489, 11001 Belgrado, Servië-Montenegro Telefoon: (00-381) 11.3281.147 (BZ) Telefax: (00-381) 11.223.981 (BZLNV) E.Mail: [email protected] (tijd.) 2e E.Mail: [email protected] WEBsite: http:/www.nlembassy.org.yu

Werkgebied: Roemenië, Bulgarije en Griekenland Ir. ing. M.Y Brouwer, LNV-Attaché Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Aleea Alexandru 20, 011823 Boekarest, Roemenië Telefoon : (00-40) 21.231.5657 (LNV) Telefax : (00-40) 21.231.6373 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.olanda.ro

Bureau Athene Mw. M. Plessas-Schallenberg, Technisch Assistent Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Leoforos Vassileos Konstantinou 5-7, Athene 106-74, Griekenland Telefoon : (00-30) 210.725.4960 (LNV) Telefax : (00-30) 210.725.4907 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.dutchembassy.gr

Bureau Sofia Mw. D.H. Milenkova, Technisch Assistent Bezoek adres Ambassade der Nederlanden, 15 Oborishte Street, Sofia, Bulgarije Postadres: P.O. Box 91, 1000 Sofia, Bulgarije Telefoon: (00-359) 2.8160.380 (LNV) Telefax: (00-359) 2.8160.381 (LNV) E.Mail: nog niet bekend 2e E.Mail: [email protected] WEBsite: http://www.netherlandsembassy.bg

BRASÍLIA Werkgebied: Brazilië Dhr. J.G. van de Vooren, LNV-Raad Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Ses Avenida das Nações, Q 801, Lote 05 70405-900 - Brasília - DF, Brazilië Postadres : Caixa Postal 07/0098, 70359-970 Brasília - DF, Brazilië Telefoon : (00-55) 61.321.4769 (BZ) Telefax : (00-55) 61.323.5342 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.embaixada-holanda.org.br

* De posten Brussel PV-EU en Washington zijn tevens belast met procurement-aangelegenheden in het kader van de ontwikkelingsfondsen van de Europese Unieschap resp. de wereldbankgroep

15 oktober 2004

Bureau São Paulo

GENÈVE PV

KIEV

Mw. F.E. Heering, Administratief Medewerker Bezoek adres : Consulaat-Generaal der Nederlanden, Avenida Brigadeiro Faria Lima 1779, 3 -andar 01451-001-São Paulo-SP, Brazilië Postadres : Caixa Postal 11302, 05422-970-São Paulo-SP, Brazilië Telefoon : (00-55) 11.3811.3300 (BZ) Telefax : (00-55) 11.3819.0903 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.embaixada-holanda.org.br

Werkgebied: Permanente Vertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden bij de WTO (Wereldhandelsorganisatie) en andere internationale organisaties te Genève (UNCTAD, UNEP, WHO, WIPO/UPOV) Ir. R.P. Lapperre, LNV-Raad Bezoek adres : Permanente Vertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden bij de WTO en andere internationale organisaties te Genève, 31-33 Avenue Giuseppe-Motta, Genève, Zwitserland Postadres : C.P. 196, 1211 Genève 20 CIC, Zwitserland Telefoon : (00-41) 22.748.1822/08 (LNV) Telefax : (00-41) 22.748.1828 (BZ) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected]

Werkgebied: Oekraïne, Armenië, Azerbeidzjan, Georgië, Moldavië Ir. A.A. Verhagen, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Kontraktova Sq. 7, 01901 Kiev, Oekraïne Telefoon : (00-380) 44.490.8223 (LNV) Telefax : (00-380) 44.490.8266 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.holland.com.ua

BRUSSEL Werkgebied: België, Luxemburg Jhr. Mr.ing. K.H.A. von Chrismar, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, H. Debrouxlaan 48, 1160 Brussel, België Telefoon : (00-32) 2.679.1550 (LNV) Telefax : (00-32) 2.679.1780 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.nederlandseambassade.be

BRUSSEL PV-EU Werkgebied: Permanente Vertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden bij de Europese Unie Mw. Drs. M.A.J. Vaes, LNV-Raad Drs. C.C.J.M. van der Meijs, Raad voor Veterinaire Aangelegenheden Drs. A.M. Akkerman, Raad voor Veterinaire Aangelegenheden Mr. O.B.M. Meuffels, LNV-Attaché Ir. F. Vroegop, LNV-Attaché Mw. Drs. S.J.C.W. Bont, LNV-Attachee Post/Bezoek adres : Permanente Vertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden bij de Europese Unie, H. Debrouxlaan 48, 1160 Brussel, België Telefoon : (00-32) 2.679.1545/1546 (LNV) Telefax : (00-32) 2.679.1776/1783 (LNV) E.Mail : nog niet bekend 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.nederlandseambassade.be opmerking : tevens belast met procurement-aan gelegenheden in het kader van de ontwikkelingsfondsen van de EU

opmerking: zie Peking

Werkgebied: Denemarken, Estland, Finland, Noorwegen, IJsland, Zweden Dhr. H.H. Schipper, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Toldbodgade 33, DK 1253 Kopenhagen K, Denemarken Telefoon : (00-45) 33.707.218 (LNV) Telefax : (00-45) 33.140.350 (BZ) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.nlembassy.dk

JAKARTA

LISSABON

Werkgebied: Indonesië, Maleisië, Singapore, tevens voor Association of South-East Asean Nations (ASEAN) Ir. F.A.G.M. Claassen, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Jalan H.R. Rasuna Said, Kavel S-3, Kuningan,Jakarta 12950, Indonesië Telefoon : (00-62) 21.524.1032/48 (LNV) Telefax : (00-62) 21.526.2230 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.netherlandsembassy.or.id

opmerking: zie Madrid

HANOI opmerking: zie Bangkok

HONGKONG SAR

Bureau Singapore Dhr. K.C. Chong, Technisch Assistent Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, 541 Orchard Road, 13-01 Liat Towers, Singapore 238881 Postadres : Tanglin P.O.Box 447, Singapore 912415 Telefoon : (00-65) 6739.1121 (LNV) Telefax : (00-65) 6737.1940 (BZ) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.nethemb.org.sg

BUENOS AIRES Werkgebied: Argentinië, Chili, Uruguay Drs. M. van Genne, LNV-Raad Bezoek adres: Ambassade der Nederlanden, Edificio Porteño Plaza II, Olga Cossenttini 831, Pisos 3 y 4, C1107 BVA Buenos Aires, Argentinië Postadres : Ambassade der Nederlanden, Olga Cossenttini 831, C1107BVA Buenos Aires, Argentinië Telefoon : (00-54) 11.4338.0090 (LNV) Telefax : (00-54) 11.4338.0091 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.embajadaholanda.int.ar

DAMASCUS opmerking: zie Kairo

KOPENHAGEN

KAIRO Werkgebied: Egypte, Jordanië, Libanon en Syrië Ir. H.L.M. van Wissen, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, 18, Hassan Sabri, Zamalek, Kairo, Egypte Telefoon : (00-20) 2.736.3863/2.739.5571/2/3 (LNV) Telefax : (00-20) 2.736.0936 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.hollandemb.org.eg

LONDEN Werkgebied: Verenigd Koninkrijk, Ierland Drs. G.G.J. Thissen, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, 38, Hyde Park Gate, Londen SW7 5DP, Verenigd Koninkrijk Telefoon : (00-44) 20.7590.3279/76/77/80 (LNV) Telefax : (00-44) 20.7581.5276 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.netherlandsembassy.org.uk

MADRID Werkgebied: Spanje, Marokko, Portugal Mr. C.J. Heringa, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Avenida del Comandante Franco 32, 28016 Madrid, Spanje Telefoon : (00-34) 91.353.7521/20 (LNV) Telefax : (00-34) 91.353.7567 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.embajadapaisesbajos.es

Bureau Lissabon Mw. A.P. Paiva Geadas, Administratief Medewerker Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Avenida Infante Santo 43-5o, 1399-011 Lissabon, Portugal Telefoon : (00-351) 21.391.4919 (LNV) Telefax : (00-351) 21.391.4952 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.emb-paisesbaixos.pt

Bureau Damascus Mw. Samar Kadri, Technisch Assistent Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Abou Roumaneh, Al-Jalaa Street, Imm. Tello, Damascus, Syrië Postadres : Boîte Postale 702, Damascus, Syrië Telefoon : (00-963) 11.333.5119/6871 (BZ) Telefax : (00-963) 11.333.9369 (BZ) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected]

MANILLA opmerking: zie Bangkok

MEXICO

PARIJS PV-OESO

PRETORIA

Werkgebied: Mexico, Cuba Ir. J.A. Landstra, LNV-Raad Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Av. Vasco de Quiroga 3000, Piso 7, Col. Santa Fé, 01210 Mexico D.F., Mexico Postadres: Apartado Postal 10-656, 11000 Mexico D.F., Mexico : (00-52) 55.5258.9921 tst. 215 (LNV) Telefoon Telefax : (00-52) 55.5258.8139 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.paisesbajos.com.mx

Werkgebied: Permanente Vertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden bij de OESO (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling) Ir. A.J.A. van Royen, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Permanente Vertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden bij de OESO, 12/14 Rue Octave Feuillet, 75116 Paris, Frankrijk Telefoon : (00-33) 1.4524.9971 (LNV) Telefax : (00-33) 1.4524.9938(BZ) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected]

Werkgebied: Zuid-Afrika, Zimbabwe Mw. Mr. G.A. Kostwinder, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, 825 Arcadia Street, Arcadia, Pretoria 0083, Zuid-Afrika Postadres : P.O.Box 117, Pretoria 0001, Zuid-Afrika Telefoon : (00-27) 12.344.3910/1/2/3/4/5 Tst. 212 (BZ) Telefax : (00-27) 12.343.7456 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.dutchembassy.co.za

MOSKOU

PEKING

Werkgebied: Rusland, Kazakstan, Oezbekistan en Wit-Rusland Ir. J.M.J.G. Kats, LNV-Raad Bezoek adres: Ambassade der Nederlanden, Tverskoj Blvd. 14/1, 5th Floor, 125009 Moscow, Rusland Postadres : Ambassade der Nederlanden, Kalashny Pereulok 6, 125009 Moscow, Rusland Telefoon : (00-7) 095.797.2946 (landbouw, satkomset) Telefax : (00-7) 095.797.2905 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.netherlands.ru

Werkgebied: Volksrepubliek China (incl. Hong Kong) en Mongolië Ir. H.J.W. van Duijn, LNV-Raad Ir. R.J. Konijn, LNV-Attaché Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, 4, Liangmahe Nanlu, Beijing 100600, Volksrepubliek China Telefoon : (00-86) 10.6532.4464 (LNV) Telefax : (00-86) 10.6532.6329 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.nlembassypek.org WEBsite : http://www.hollandinchina.org/nl/peking/intro.htm LNV-bureau : http://www.nlpekagr.com/

NAIROBI

Bureau Shanghai

Werkgebied: Kenia, Eritrea, Ethiopië, Oeganda, Tanzania, tevens voor UNEP Mr. F.H.J. von der Assen, LNV-Raad Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Riverside Lane, Off Riverside Drive, Nairobi, Kenia Postadres : P.O.Box 41537, Nairobi, Kenia Telefoon : (00-254) 20.4450.137 (LNV) Telefax : (00-254) 20.4450.138 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.netherlandsembassy.or.ke

Dhr. N. Hong, Technisch Assistentt Post/Bezoek adres : Consulaat-Generaal der Nederlanden, Sun Plaza, East Tower, 4th Floor, 88 Xian Xia Road, Shanghai 200336, Volksrepubliek China Telefoon : (00-86) 21.6209.9076 (BZ) Telefax : (00-86) 21.6278.9722 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.hollandinchina.org/ nl/cg/sh-intro.htm WEBsite LNV-Bureau : http://www.nlpekagr.com

NEW DELHI

Bureau Hong Kong SAR

Werkgebied: India, Bhutan, Nepal, Sri Lanka Ir. A. Parzer, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, 6/50F Shantipath, Chanakyapuri, New Delhi 110021, India Telefoon : (00-91) 11.2688.4951/2/3/4 tst 205, 277 en 204 (LNV) Telefax : (00-91) 11.2688.2799 (LNV) Email : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.holland-in-india.org

Mw. M.P.C. Ng, Technisch Assistent Post/Bezoek adres : Consulaat-Generaal der Nederlanden, Room 5702, 57/F Cheung Kong Center, 2, Queen’s Road Central, Hong Kong Volksrepubliek China Telefoon : (00-852) 2.524.8187/88 (LNV) Telefax : (00-852) 2.524.9419 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.netherlands-cg.org.hk WEBsite LNV-Bureau: http://www.nlpekagr.com

RIYADH Opmerking: zie Abu Dhabi

ROME Werkgebied: Italië, Cyprus, Malta Dr. ir. H. Beltman, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Via Michele Mercati 8, 00197 Rome, Italië Telefoon : (00-39) 06.321.5003 (LNV) (00-39) 06.322.1141 (BZ) Telefax: (00-39) 06.321.0767 (LNV/BZ) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.olanda.it

ROME PV-ROME

PARIJS Werkgebied: Frankrijk, Algerije Ir. L. Braakenburg, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, 7-9 Rue Eblé, 75007 Parijs, Frankrijk Telefoon : (00-33) 1.4062.3353 (LNV) Telefax : (00-33) 1.4062.3452 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.amb-pays-bas.fr

PRAAG Werkgebied: Tsjechië, Slowakije Mw. Ir. P.M.B. de Vries-Van Loon, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Gotthardska 6/27, 160 00 Praag 6, Bubeneç, Tsjechië Telefoon : (00-420) 2.3301.5218 (LNV) Telefax : (00-420) 2.3301.5257 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.netherlandsembassy.cz

Werkgebied: Permanente Vertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden bij de VN-organisaties voor voedsel en landbouw (FAO, IFAD en WFP) Drs. E. Wermuth, Buitengewoon en Gevolmachtigd Ambassadeur, Permanent Vertegenwoordiger Ir. J.T.M.G. Steeghs, Ambassaderaad, Plv. Permanent Vertegenwoordiger Mw. Drs.A. Swalef, Tweede Secretaris, Beleidsmedewerker Post/Bezoek adres : Permanente Vertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden bij de VN-organisaties voor voedsel en landbouw, Via delle Terme Deciane 6, 00153 Rome, Italië Telefoon: (00-39) 06.574.0306 (LNV) Telefax: (00-39) 06.574.4927 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected]

SÃO PAULO Opmerking: Zie Brasilia

SEOUL Werkgebied: Republiek Korea, Taiwan Ir. J.P.N. Damen, LNV-Raad Bezoek adres Ambassade der Nederlanden, Kyobo Building, 14th floor, 1, Chongro 1-ka Chongro-ku, Seoul 110-714, Republiek Korea Postadres: K.P.O. Box 509, Seoul 110-605, Republiek Korea Telefoon : (00-82) 2.723.4180 (LNV) Telefax : (00-82) 2.723.0283 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.nlembassy.or.kr

Bureau Taipei

WASHINGTON

Mw. A.C.C. Hu, Technisch Assistent Post/Bezoek adres : Netherlands Trade and Investment Office, Agricultural and Food Department, Rm. B, 5/F Artist Construction Building, 133 Min Sheng E. Road, Section 3, Taipei 105, Taiwan Telefoon : (00-886) 2.2713.5760 tst. 150 Telefax : (00-886) 2.2713. 0194 E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.ntio.org.tw/agricultural/ index-e.htm

Werkgebied: Verenigde Staten van Amerika, (inclusief Puerto Rico), Canada en Wereldbank Ir. W.L.A.G. Tacken, LNV-Raad Mw. I. Hamid-Hardenberg, LNV-Attachee Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, 4200 Linnean Avenue, N.W., Washington, D.C. 20008, Verenigde Staten van Amerika Telefoon : (00-1) 202.274.2716/2718 (LNV) Telefax : (00-1) 202.244.3325 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.netherlands-embassy.org

SHANGHAI opmerking: zie Peking

ZAGREB opmerking: zie Boedapest

SINGAPORE opmerking: zie Jakarta

SOFIA opmerking: zie Boekarest

TAIPEI opmerking: zie Seoel

TEHERAN Werkgebied: Iran Ing. C. Gravendaal, LNV-Raad Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Darrous Sharzad Boulevard, Kamasai street 1st , Eastlane 33, 19498 Teheran, Iran Postadres : P.O.Box 11365-138, Teheran, Iran Telefoon : (00-98) 21.255.5094 (LNV) Telefax : (00-98) 21.256.0213 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.netherlandsembassy.ir

TOKIO Werkgebied: Japan Ir. F.L.M. Vossenaar, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, 6-3 Shiba-koen, 3-chome, Minato-ku, Tokyo 105-0011, Japan Telefoon : (00-81) 3.5401.0421 (LNV) Telefax : (00-81) 3.5401.0424 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.oranda.or.jp

WARSCHAU Werkgebied: Polen, Letland en Litouwen Drs.ing. A.W. Verhey, LNV-Raad Post/Bezoek adres : Ambassade der Nederlanden, Ul. Kawalerii 10, 00-468 Warschau, Polen Telefoon : (00-48) 22.559.1269 (LNV) Telefax : (00-48) 22.840.2634 (LNV) E.Mail : [email protected] 2e E.Mail : [email protected] WEBsite : http://www.nlembassy.pl