k i j k e n 13 oktober 2015 Nieuwsschrift - geknipte inspiratie over en voor het sociaal domein

k i j k e n

Nieuwsschrift - geknipte inspiratie over en voor het sociaal domein Fris denken & dwars kijken De eigen kracht van mensen en hun organisaties versterken, energie mobiliseren en een gezamenlijke focus ontwikkelen, dat is de missie en kwaliteit van de medewerkers van Vondel & Nassau. Werkend vanuit maatschappelijke betrokkenheid pakken zij - samen met u - organisatie- en samenlevingsvraagstukken pragmatisch en resultaatgerichte aan. Hebt u collega's die de nieuwsflits ook willen ontvangen? Mail dan even uw mailadres naar [email protected] Wilt u de nieuwsflits niet meer ontvangen: stuur ook dan even een berichtje naar hetzelfde mailadres.

Jaargang 3 | Aflevering 43

DWARS

13 oktober 2015

losgelaten bij het gebruik van de tool blijkt dat de doelen en de werkwijze van de professional verbeteren. Wij zagen geen verbeteBron: nieuwsbericht 151119 Hoe kun je meten dat wat je doet, ook jouw cliënt echt helpt? Het ringen op het gebied van samenwerking en relatie met de cliënt.' heet: feedbackgericht werken en Jolanda van Omme heeft een instrument aangepast om te gebruiken in het gesprek met je cliënt. Het meest lastige voor professionals is nog dat zij de feedback van de cliënt moeten toelaten tot hun eigen manier van werken, vol‘Een laag cijfer voor jouw hulp kan best confronterend zijn.’ gens Van Omme. 'Je moet jezelf als professional kwetsbaar opstelIn gesprek met de cliënt kun je meten hoe het met de cliënt gaat len. Als een cliënt jou een laag cijfer geeft, dan doet dat iets met je. en wat hij van jouw hulpverlening vindt. Dat is feedback gericht Je moet dan niet in de verdediging terugvallen, maar de cliënt de werken. Jolanda van Omme is maatschappelijk werker bij Kempen- ruimte geven om zijn cijfer toe te lichten. Belangrijk is dan jouw haege, centrum voor mensen met epilepsie en neurologische leer- houding naar de cliënt, je moet open staan om nog betere hulp te stoornissen. Zij heeft voor haar Master Social Work aan de Hoge- geven.'

‘Feedback van je cliënt kan best lastig zijn’

school van Arnhem en Nijmegen (HAN), naast onderzoek naar meerwaarde van maatschappelijk werk bij de behandeling van epilepsie, een bestaand instrument voor feedbackgericht werken aangepast aan de situatie in Nederland. 'Je moet als professional ook toelaten dat de cliënt feedback kan geven.'

Volgens Van Omme wordt door professionals wel al met een lichte versie van cliënt-feedback gewerkt, 'maar dan komt er na de vraag: "hoe heb je het gesprek ervaren?" eigenlijk geen vervolg meer. Met dit instrument ga je een stap verder; de score brengt in kaart hoe de cliënt ervoor staat. En je moet met de patiënt in gesprek over de Met het instrument – de tool – "feedback gericht werken" kan de doelen en over jouw hulp. Dat is nog niet vanzelfsprekend in de sociale professional zijn of haar handelen aanpassen, om zo de hulpverlening.' hulpverlening nog beter bij de cliënt aan te laten sluiten. Het meetinstrument heeft twee onderdelen, die de cliënt moet beoordelen 'Onze ervaring met het gebruik van deze tool was dat je in het beop een schaal van 1 tot 10: de outcome rating scale (ors), die je gin best lang bezig kunt zijn met de gesprekken', zegt Van Omme. gebruikt om te meten hoe het met de cliënt gaat. Daarnaast is er 'Dat is niet de bedoeling, je gebruikt de tool kort aan het begin en de session rating scale (ssr), die je aan het eind van het contact met aan het eind van het contact met de cliënt. Het is een leerproces om uit te vinden waar je wel en niet over in gesprek gaat. Maar je de cliënt gebruikt om te meten hoe hij de hulpverlening ervaart. 'Je kunt het effect van de hulp aan de cliënt met behulp van dit komt in het gesprek wel eerder to the point en dat scheelt dan instrument zo groot mogelijk maken', zegt Jolanda van Omme. weer tijd.' 'Omdat de tool de veranderingen bij de cliënt meet. Verder staat de cliënt meer achter het stuur van de hulpverlening en kan de koers bepalen op basis van wat hij zelf wil. Uit de monitor die wij hebben

Jaargang 3 | aflevering 43 | pagina 1

Alles verandert, zelfs de manier waarop Dannenberg: ‘We zetten geen hek om mensen heen’ Bron: VNG 15110

bijvoorbeeld nog lang niet zo ver dat we genoeg woonruimte hebben voor iedereen die nu niet meer thuis kan wonen. En ook niet iedere gemeente weet nog precies wat de mogelijkheden en verantwoordelijkheden zijn voor deze groep. Gemeenten moeten mensen niet te snel doorsturen naar verzekeraars en organisaties voor geestelijke gezondheidszorg, maar juist intensief met deze partijen gaan samenwerken.'

Gemeenten gaan Beschermd Wonen fundamenteel anders uitvoeren dan in het oude AWBZ-stelsel gebruikelijk was. ‘In plaats van een hek om mensen heen zetten, gaan we ze zoveel mogelijk in de thuissituatie ondersteunen als het nodig is, op het moment dat het nodig is.’ Dat zegt voorzitter Erik Dannenberg van de commissie die het advies ‘Van beschermd wonen Verdeling naar een beschermd thuis’ heeft uitgebracht. Om dit alles uit te voeren hebben gemeenten anderhalf miljard euro aan middelen van het Rijk maar de verdeling hiervan De commissie onder leiding van Dannenberg adviseert de Vermoet anders. 'De verdeling van het budget in het oude stelsel eniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) over drie aspecten is historisch gegroeid en klopt niet meer. De ene regio had een van Beschermd Wonen. Over wat de algehele visie over Besoepele CIZ, de andere een strenge. Of ergens zijn veel ggzschermd Wonen is, hoe de middelen verdeeld moeten worden instellingen en dus meer locaties voor Beschermd Wonen, et en hoe het tijdspad er uit ziet. cetera. Het geld komt nu nog bij 43 centrumgemeenten terecht die er Beschermd Wonen mee financieren. Er moet echVisie ter gewerkt worden aan een nieuwe, betere verdeling waarbij 'De visie is het belangrijkste. Ruim 30.000 mensen maken geiedere individuele gemeente budget krijgt. Het Rijk zal hieraan bruik van deze voorzieningen en voorheen bestond dat vooral gaan rekenen. Het is complexe materie.' uit bescherming en dagbesteding in instellingen. Nu gemeenten verantwoordelijk zijn willen we er veel meer voor zorgen Afwentelen dat deze mensen zo lang mogelijk normaal kunnen participeDannenberg wil in zijn advies afwentelgedrag voorkomen tusren in de samenleving. Gemeente zijn natuurlijk wel verantsen gemeenten, of tussen gemeenten en zorgverzekeraars. 'Als woordelijk voor hulp en ondersteuning op het moment dat iemand verhuist van de ene naar de andere gemeente advisedeze mensen in de problemen komen. Het gaat om een kwetsren we dat de gemeente van herkomst vijftig procent bijdraagt bare groep met een forse zorgvraag. Het doel moet zijn om aan de kosten voor de volgende drie jaar. Dit om de neiging te burgers zo veel mogelijk actief mee te laten doen en zo min dempen van vooral kleinere gemeenten om mensen met veel mogelijk weg te stoppen in instellingen en dergelijke. We problematiek naar grotere steden met meer voorzieningen te moeten daarom in staat zijn om preventief hulp en ondersteulaten verhuizen. Hier hangt ook mee samen dat er ook op het ning te bieden voordat mensen zodanig in de problemen koplatteland geschikte woonruimte beschikbaar moet zijn voor men dat ze niet meer thuis kunnen wonen.' deze mensen. Dat is een van de grotere uitdagingen uit ons advies. De VNG heeft aangegeven met het rijk in overleg te Geen fouten treden om de noodzakelijke randvoorwaarden waaronder Het tijdspad waarin gemeenten dit gaan uitrollen is lang. 'Ons nieuwe betaalbare woningen hiervoor te creëren' advies is om er minstens 15 jaar over te doen. Dat lijkt een lange tijd maar we hebben het hier over een kwetsbare groep Lees het advies 'Van beschermd wonen naar een beschermd en wat niemand wil, is dat er fouten gemaakt worden tijdens thuis'. de transformatie. Er moet ook veel veranderd worden. We zijn

'Opvang gevluchte kinderen moet beter' Bron: nieuwsbericht 151120

158 Organisaties, waaronder Unicef, Humanitas en het Rode Kruis, roepen de overheid op zich te houden aan het VNKinderrechtenverdrag bij asielzoekerskinderen. "Wij vragen niks bijzonders; het is bijzonder dat we het moeten vragen", schrijven de organisatie in hun oproep aan Nederlandse overheden. Volgens de organisaties zijn de kinderrechten zoals die zijn afgesproken bij de VN in het geding. "Momenteel wonen ruim 10.000 gevluchte kinderen in de asielopvang in Nederland. Ze moeten steeds verhuizen, missen goede toegang tot onderwijs en gezondheidszorg en krijgen niet de stabiliteit en veiligheid die juist zij nodig hebben. Dit is schadelijk voor kinderen; ze kunnen er hun hele leven last van hebben", aldus de organisaties. "Wij allen roepen op tot kindvriendelijke, kleinschalige opvang op één plek, ondersteuning van ouders en adequaat onderwijs. Opvang die waarborgt dat kinderen de bescherming en verzorging krijgen waar zij recht op hebben."

Jaargang 3 | aflevering 43 | pagina 2

Alles verandert, zelfs de manier waarop 'Zorgprofessional wil maatwerk in plaats van marktwerking' Bron: FWG 151118 Zorgprofessionals gaan terug naar de essentie en organiseren de zorg anders met elkaar. Efficiency en marktwerking maken plaats voor maatwerk voor cliënten en tijdelijke teams, met meer aandacht voor de ontwikkeling van werknemers. Dit staat in het trendrapport 'De zorg ontregelt' van advies- en onderzoeksbureau FWG. Het FWG Trendrapport beschrijft de kritiek, die zou leiden tot versnippering en concurrentie in plaats van samenwerking. Volgens het adviesbureau is er een tegenbeweging die de zorg anders wil organiseren. Zo heeft De Friesland Zorgverzekeraar een overeenkomst gesloten met alle vrijgevestigde chirurgen in de provincie Friesland, waarbij toekomstige besparingen in de zorg worden gedeeld via shared savings. Dit is een nieuwe financieringsvorm die probeert meer recht te doen aan het gemeenschappelijke doel en stimuleert samenwerking. "Zo worden besparingen van verplaatsing van zorg van de tweede naar de eerste lijn gedeeld, waardoor medisch specialisten ook een financieel belang hebben bij het niet-behandelen", aldus de opstellers van het trendrapport. FWG haalt zorgondernemer Loek Winter aan, die pleit voor een vernieuwende kijk op het organiseren van zorg. Hij ziet veel in het Schiphol-model voor de ziekenhuiszorg. Schiphol verhuurt ruimten op het eigen terrein, bijvoorbeeld aan een ijssalon. Ook ziekenhuizen zouden zich volgens Winter meer op hun kernkwaliteiten moeten focussen in plaats van het totaalmodel aan te bieden.

zo verwacht één van hen dat zorgaanbieders in hun traditione- rapport "duidelijk" terug in de nieuwe zorgcao's. Hierin is veel le vorm gaan verdwijnen en steeds meer gaan fungeren als aandacht voor scholing, vitaliteit, arbeidsmobiliteit en duureen soort makelaar tussen cliënt en zorgprofessional. zaamheid. Zo is er in de ziekenhuis-cao aandacht voor een leven lang leren en strategische personeelsplanning, en in de In het verlengde van de organisatorische veranderingen signa- nieuwe cao ggz is afgesproken dat investeren in werknemers leert FWG de opkomst van tijdelijke teams. Als voorbeeld noe- door middel van scholing een belangrijke randvoorwaarde is men de opstellers van het trendrapport het platform Part-up, voor brede en goede inzetbaarheid van werknemers. een experiment van tien zorgaanbieders om instellingsmuren af te breken en de overhead sterk terug te dringen. Cliënten Volgens FWG wordt steeds meer uniciteit nagestreefd bij het melden zich aan op het platform en voeren hun zorgvraag in. vormgeven van de arbeidsvoorwaarden, waardoor de diversiHet matchingsalgoritme van Part-up brengt vervolgens cliën- teit aan cao’s toeneemt. Zo hebben zelfstandige klinieken ten, vrijwilligers en professionals vervolgens samen in tijdelijke, sinds april 2014 een eigen cao (Cao ZKN). Voor die tijd waren zelfsturende teams. ze verplicht de cao Ziekenhuizen toe te passen. Ook is het niet ondenkbaar dat het Medisch Specialistisch Bedrijf op termijn Dit soort teams kan flexibeler omgaan met de wisselende vra- een eigen cao gaat ontwikkelen. "Dat biedt de mogelijkheid tot gen van patiënten, zegt FWG-onderzoeker Geertje van de Ven. meer maatwerk en tot het creëren van voorwaarden die voor Volgens haar is er steeds meer vraag vanuit de zorg naar ge- een specifieke beroepsgroep van belang worden geacht." nerieke functieprofielen omdat er behoefte is aan flexibiliteit. Wel lopen organisaties nog tegen belemmeringen aan. Ten AZC doet niks met woningwaarde eerste blijken medewerkers honkvast: "Ze zitten er niet alle- Bron: onderzoek 151120 maal op te wachten om te wisselen tussen teams of cliënten." De prijzen en verkoopduur van woningen worden nauwelijks Een tweede obstakel zijn de randvoorwaarden; de plannings- beïnvloed door de komst van een asielzoekerscentrum. software moet worden aangepast en planners moeten anders dit blijkt uit onderzoek van nu.nl werken dan ze gewend zijn. Sowieso moeten medewerkers in de zorg zich bewust zijn van het feit dat functies aan verandering onderhevig zijn, willen zij hun loopbaan toekomstbestendig maken. Zorgprofessionals moeten volgens het trendrapport meebewegen met veranderingen en hun verantwoordelijkheid nemen als het gaat om scholing en ontwikkeling. De individuele medewerker moet zich afvragen hoe zijn functie er uit komt te zien; welke competenties daarvoor nodig zijn en wat zijn ontwikkelmogelijkheden zijn. Zoals een expert tegen FWG zegt: "Zorgprofessionals moeten zelfsturend worden als het gaat om hun eigen ontwikkeling."

Uit hetzelfde onderzoek blijkt ook dat er niet vaker wordt ingebroken in de wijken rondom een AZC. NU.nl verzamelde de gegevens van ruim 4.300 woningen uit plaatsen waar sinds het jaar 2000 asielzoekerscentra (azc's) zijn geplaatst. Daarnaast verzamelde de nieuwssite ook de inbraakcijfers op postcode gebied.

En hoewel de indruk bestaat dat de nabijheid van een AZC in veel opzichten negatief uit werkt, blijkt dat dus niet uit de cijfers. NU.nl deed ook navraag bij makelaars en ook daar is de overheersende mening dat het slecht is voor de verkoop als Winter heeft eens gezegd: "We gaan van derdelijnszorg naar een AZC in buurt staat. Opvallend is wel dat die zorg vooral zorg bij de mensen thuis. Het doel is de Uber, Airbnb of Boowordt geuit door makelaars die zeggen nog nooit een woning king.com van de zorgsector te worden." De aandacht voor het doorlopend en integraal ontwikkelen te hebben verkocht in de buurt van een vluchtelingenopvang. Ook de geïnterviewde experts geloven in anders organiseren: van werknemers in de zorg zien de opstellers van het FWGJaargang 3 | aflevering 43 | pagina 3

Alles verandert, zelfs de manier waarop West Brabant voorkomt raadsonderzoeken met Jeugdbeschermingstafel Bron: Gemeente van de Toekomst 151117 Achttien West Brabantse gemeenten zijn vanuit centrumgemeenten Breda en Bergen op Zoom gestart met de Jeugdbeschermingstafel, die hier het KR8-Kollektief heet. Voorzitter Margo van der Brugge: ‘In een kwartaal wisten we tien keer te voorkomen dat een zaak terecht kwam bij de Raad voor de Kinderbescherming.’

doorgaans betrokken en gehoord; ze voelen zich gelijkwaardig aan de melder. Notulen die we ter plekke maken, zijn te zien op een groot scherm, zodat de ouders en de melder kunnen meelezen. De zorgen die we hebben, de visie op zorg en de besluiten; iedereen kan meteen meelezen en ingrijpen als ze het er niet mee eens zijn. Niemand gaat de deur uit, voordat duidelijk is wie wat doet en wie de regie heeft. Na drie maanden (of eerder) horen we of het loopt met de afspraken. Zo niet, dan gaat de zaak alsnog naar de Raad voor de Kinderbescherming. Ook als de Raad het onderzoek moet starten, worden de ouders open en transparant meegenomen in dat besluit en is dat helder voor ze.’

De gemeente Den Haag, pionier op het gebied van de Jeugdbeschermingstafel, waarschuwde eerder op het 3D Journaal dat je over de invoering van zo’n overleg niet te licht moet denken. Voor het eerst zat er nu ook een ‘Het is inderdaad best lastig. Zoals jongere aan tafel. Hoe was dat? alle gemeenten hebben we ook in ‘Bijzonder, waardevol. Een jongen West Brabant een bezuinigingsopvan 15 jaar mocht meepraten dracht. Iedereen staat welwillend over de vechtscheiding van zijn kritisch tegenover de Jeugdbescherouders. Hij had een goed verhaal. mingstafel die we september vorig jaar gestart zijn. Het moet Vanaf nu gaan we ook vaker jongeren uitnodigen.’ natuurlijk ’ Wie zitten er naast de onafhankelijke voorzitter aan tafel om te beslissen of een casus wel of niet in onderzoek moet bij de Raad voor de Kinderbescherming? ‘Een medewerker van de Raad voor de Kinderbescherming, Veilig Thuis en Bureau Jeugdzorg. Ook de melder zit aan tafel, en sinds mei nodigen we ook de ouders uit.’ Wat vinden ouders ervan om aan te schuiven bij de bespreking? ‘Samen met de ouders, melder en eventuele hulpverleners bekijken we of er toch nog een vrijwillige basis is om mee te gaan werken aan de hulp die nodig is om de bedreigde ontwikkeling van hun kind(eren) te stoppen. Onze ervaring is zeer positief. Alle ouders komen opdagen. Ouders voelen zich

mingstafel meerwaarde heeft. Het is een neutralere toets; soms hebben melder en ouder al een voorgeschiedenis samen.’ Heb je nog een tip voor gemeenten die ook denken over de invoering van een Jeugdbeschermingstafel? ‘Je kunt wel blijven nadenken, begin gewoon. Zet mensen aan tafel met kennis van zaken. Daar kun je je geen buil aan vallen. Aan tafel worden zaken stukken duidelijker, dan vanaf papier.’ Meer weten over de Jeugdbeschermingstafel? Mail eens met [email protected]

Van Rijn wil extra check in meldcode Bron: ANP; Tweede Kamer; de Kinderombudsman 151119 Staatssecretaris Martin van Rijn (VWS) bekijkt of hij de meldcode kindermishandeling minder vrijblijvend kan maken. Hij wil echter geen meldplicht invoeren, heeft hij op 16 november in de Tweede Kamer gezegd.

De meldcode schrijft voor dat beroepskrachten die werken met ouders of kinderen bij vermoedens van kindermishandeling kiezen tussen zelf hulp verlenen of een melding doen bij Veilig Thuis. Van Rijn denkt aan een extra check: als zij besluiten zelf hulp te verlenen, moet bekeken worden of er signalen zijn die Wat heeft de Jeugdbeschermingstafel tot nu toe opgeleverd? toch aanleiding zijn voor een melding bij Veilig Thuis. Omdat ‘Elke zaak die niet bij de Raad voor de Kinderbescherming te- vermoedens van kindermishandeling dan moeten worden recht komt, is winst. In het tweede kwartaal van 2015 hebben vastgelegd, moet de vijfde, laatste stap van de meldcode worwe 28 zaken aan de Jeugdbeschermingstafel afgesloten. In tien den aangevuld met een vorm van registratie. Van Rijn stuurt gevallen konden we raadsonderzoek voorkomen.’ half december een voorstel naar de Tweede Kamer. Mooi. Jullie gaan dus door met deze werkwijze? ‘Sommigen zijn van mening dat het voorliggende veld, zoals medewerkers van het CJG, zouden moeten wijzen op de laatste kans om vrijwillig mee te werken om kinderen in veiligheid te brengen. Een voorzichtige doorkijk is dat de ‘laatste kans gesprekken’ al door het voorveld worden gedaan en er aan tafel alleen raadsonderzoeken worden besproken. Naar mijn idee moet dat en/en worden. Ook die laatste kans bij KR8 moet behouden blijven. Ik ben van mening dat een Jeugdbescher-

Van Rijn benadrukte dat het niet zijn bedoeling is om de meldcode te vervangen door een meldplicht, zoals de VVD en de Taskforce kindermishandeling en seksueel misbruik willen. Wel moet de meldcode beter gaan werken. Dat vinden ook de Kinderombudsman en Augeo. In een brief aan de Tweede Kamer pleiten ze voor betere training van beroepskrachten en scherper toezicht van de jeugdinspecties.

Jaargang 3 | aflevering 43 | pagina 4

Alles verandert, zelfs de manier waarop ‘We zijn niet geschapen om eenzaam te zijn’

Hoe helpt een Thuishuis? ‘Mensen die in een Thuishuis wonen geven aan niet meer eenBron: Gemeente van de Toekomst 151117 Het project Thuishuis, waarbij alleenstaande ouderen die drei- zaam te zijn. Ze knappen gewoon op, vaak binnen twee weken gen te vereenzamen met elkaar gaan samenwonen, won in al. Ik was laatst op bezoek in het Thuishuis in Amstelveen en september de Nationale Eenzaamheidsprijs. Hoog tijd om te daar woont een dame die eerst niet zonder rollator de deur uit ging, en nu staat die rollator in een hoek stof te vangen. Fysiebellen met de grondlegger van dit ke klachten verdwijnen en het algeheel concept en directeur van Stichting welzijn neemt toe. Mensen voelen zich Thuis in Welzijn Jan Ruyten. weer thuis.’

deld 4000 per maand toegenomen. In het halfjaar daarvoor nam de werkloosheid nog met gemiddeld 7000 per maand af.

Wat betekent het winnen van deze prijs voor het project Thuishuis? ‘Het is natuurlijk een enorme opsteker en fijn om erkenning te krijgen. Voor mij is het een heel persoonlijk project, iets waar ik met hart en ziel voor werk. Mijn vader zei vroeger al, “als ik later oud ben, wil ik met vrienden gaan samenwonen in een groot huis”. Ik gun dat iedereen en vooral mensen die eenzaam zijn. Tegelijkertijd hoop ik dat de prijs en de extra publiciteit woningcorporaties over de streep trekt om te investeren in ons project. Corporaties zijn helaas voorzichtig geworden door de crisis. En we hebben natuurlijk wel woningen nodig.’

Het aantal lopende werkloosheidsuitkeringen steeg in oktober met 5000 tot 421.000. Bij jongeren tot 25 jaar nam dit met 8,1 procent relatief het sterkst toe. Volgens het CBS is dit mede toe te schrijven aan de stijging bij seizoensgevoelige sectoren zoals de horeca en landbouw, waar over het algemeen veel jongeren actief zijn. Bij 55-plussers steeg het aantal uitkeringen met 0,6 procent.

Hoe groot is het probleem eenzaamheid in Nederland? ‘Enorm. De cijfers zijn onverminderd hoog en worden alleen maar hoger. Ik denk dat het één van de naarste dingen is die je kunt overkomen. We zijn niet geschapen om eenzaam te zijn. Daar zit je dan, alleen thuis, je komt de deur niet meer uit. Niemand om mee te praten. En het erge is dat het vaak niet zichtbaar is. Eenzame ouderen geven tenslotte weinig overlast.’

Wat kunnen gemeenten nog meer doen om eenzaamheid te bestrijden? ‘Het klinkt als een cliché, maar de oudere burger moet echt meer centraal gaan staan. Koop niet grootschalig zorg in, maar kijk naar het individu. Het Thuishuisproject past perfect bij de huidige tijd: we willen uiteindelijk zorg dichter bij mensen brengen en het hen ook zélf laten regelen. We laten mensen in het Thuishuis dan ook in hun waarde. Zo krijgen ze alleen bezoek van onze vrijwilligers als ze daar zelf om vragen. Aan mij de taak om gemeenten te overtuigen van het belang van deze huizen, die kosten besparen en actief burgerschap stimuleren. Ik hoop dat ik heel veel mensen mee krijg.’ Meer informatie over het Thuishuis? Kijk op www.thuishuis.org

De werkloosheid bij jongeren tot 25 jaar bedroeg in oktober 11,6 procent. Dit was in juli nog 11,3 procent. Ook bij 45plussers was er in die maanden een toename van de werkloosheid van 6,4 naar 6,6 procent. Van de 25- tot 45-jarigen bleef de werkloosheid in die maanden stabiel op 5,4 procent.

Tot en met oktober dit jaar verstrekte het UWV 478.000 nieuwe uitkeringen. Dat betekende een daling van 4,4 procent ten opzichte van dezelfde periode een jaar eerder. Minister Lodewijk Asscher (Werkgelegenheid) noemt de lichte stijging een tegenvaller: ,,Deze cijfers vallen tegen''. Asscher wijst erop dat ook het aantal vacatures toeneemt: ,,We moeten werklozen zo snel mogelijk naar deze banen begeleiden.''

Volgens de minister worden mensen die dat nodig hebben, steeds vaker persoonlijk begeleid door UWV. Door om- en Lichte stijging werkloosheid in oktober bijscholing wordt voorkomen dat mensen werkloos raken Bron: CBS 151119 De werkloosheid in Nederland is in oktober gestegen naar 6,9 en ,,zorgen we dat mensen die hun baan verliezen weer zo snel procent van de beroepsbevolking, van 6,8 procent een maand mogelijk aan de slag komen'', aldus Asscher. Er is daarbij extra eerder. Dat maakte het Centraal Bureau voor de Statistiek aandacht voor kwetsbare groepen zoals jongeren en ouderen. (CBS) donderdag bekend. Asscher vestigt ook zijn hoop op de geplande lastenverlichting Het aantal werklozen bedroeg vorige maand 616.000, tegen van 5 miljard euro volgend jaar: ,,Dat is een impuls voor de 609.000 in september. Het is voor het eerst sinds juli dat het koopkracht en de economie en goed voor de werkgelegenaantal werklozen stijgt, al was de stijging die maand marginaal. heid.''

Toch is er samenhang tussen eenzaamheid en allerlei gezondheidsproblemen. ‘Natuurlijk. Ik schat dat het de samenleving een paar miljard euro per jaar kost. We zitten met dure voorzieningen, zoals verpleeghuizen, die niet altijd nodig zijn of die niet aansluiten bij de hulpvraag. We moeten beter luisteren naar wat mensen nodig hebben en dan oplossingen op maat aanbieden.’ De werkloosheid is in de afgelopen drie maanden met gemid-

Jaargang 3 | aflevering 43 | pagina 5

Alles verandert, zelfs de manier waarop Geef de cliënt duidelijkheid over procedure voor jeugdhulp

Voor jeugdhulp geldt dus dat de procedureregels niet in de Jeugdwet staan, maar dat gemeenten die zelf vastleggen in beleid. Het blijft daarbij wel verplicht de regels uit de AlgemeProcedure jeugdhulp biedt vaak te weinig waarborgen ne wet bestuursrecht (Awb) te volgen. In de Awb begint de Blog | door mr. Roel Meertens, senior juridisch vakredacteur bij procedure met een aanvraag. Maar, de procedure uit de Wmo Schulinck wijkt af van die in de Awb. Dat betekent ook dat de termijnen Onlangs verscheen de 3e rapportage van de Monitor Transitie in de procedure anders zijn. Jeugd. In de rapportages staan ervaringen en meldingen van cliënten over jeugdhulp door de gemeenten. Opvallend is dat veel meldingen gaan over de onduidelijke procedure. Het duurt vaak lang voordat cliënten een beschikking krijgen. Uit onderzoek van de Kinderombudsman komt hetzelfde beeld naar voren. Dat werpt de vraag op: Is er iets mis met de procedure om jeugdhulp te krijgen? De gemeenten zijn sinds dit jaar verantwoordelijk voor jeugdhulp aan jeugdigen en ouders. Vanaf het begin kwamen er meldingen over de onduidelijke procedure voor jeugdhulp. Uit de eerste rapportage van de Monitor Transitie Jeugd: "Voor melders is het vervolgproces na het eerste contact met de gemeente onduidelijk". Dat beeld krijgt een vervolg in de tweede en derde rapportage: "Verschillende meldingen betreffen de lange tijd die het duurt voor hulp wordt toegewezen". In bepaalde gevallen duurde het wel 3 maanden voordat de gemeente een beschikking afgaf. Dat is een lange wachttijd voor cliënten die snel hulp willen. Biedt de procedure dan niet voldoende waarborgen om tijdig een beslissing te krijgen? Procedure in gemeentelijk beleid Laten we de procedure voor jeugdhulp eens nader bekijken. De Jeugdwet laat het aan gemeenten om de procedure zelf in te richten en vast te leggen in beleid. Veel gemeenten regelen de procedure op dezelfde manier als de procedure voor het krijgen van maatschappelijke ondersteuning. Ook de VNG heeft een soortgelijke procedure opgenomen in haar modelverordening jeugdhulp. Die procedure is afgeleid van de procedure in de Wmo 2015 en begint met een melding, waarna een gesprek volgt. Vervolgens kan een aanvraag ingediend worden.

Termijnen in de procedure In de Wmo 2015 is geregeld dat de totale procedure van melding tot beschikking 8 weken duurt. Daarbinnen geldt dat op een aanvraag binnen 2 weken beslist moet zijn. Voor het proces daarvoor geldt dus een termijn van 6 weken. In die periode voert de gemeente het gesprek en onderzoekt het de melding verder. Deze termijnen zijn vastgelegd in de Wmo 2015. Veel gemeenten hebben dus eenzelfde procedure voor jeugdhulp vastgelegd. Met als streven daarin dezelfde termijnen te hanteren. Maar dit lijkt niet altijd te gebeuren. Dat betekent dat cliënten na een melding voor jeugdhulp in een proces terecht komen waarvoor geen termijnen zijn vastgelegd. Zij kunnen dan ook niet afdwingen dat een gemeente hun melding binnen een bepaalde periode behandelt. Natuurlijk hebben cliënten wel op elk moment de mogelijkheid een aanvraag in te dienen, zoals volgt uit de Awb. Er is dan in ieder geval dui-

delijkheid over de te volgen procedure en bijbehorende termijnen. Op die aanvraag moet dan binnen 'een redelijke termijn' beslist zijn. Die termijn kan in nog lang zijn, maar de cliënt heeft wel de waarborg dat de gemeente daarover tijdig moet informeren. Duidelijkheid bieden over procedure Natuurlijk zullen gemeenten in de meeste gevallen er niet zo lang over doen. De meeste meldingen voor jeugdhulp kunnen door gemeenten snel afgehandeld worden. Maar in bepaalde gevallen kan het dus ook gebeuren dat cliënten meerdere maanden moeten wachten totdat ze weten of ze hulp krijgen. In de tussentijd is voor hen niet altijd duidelijk wat de status is van de melding van hun hulpvraag. Hoe kunnen gemeenten deze onduidelijkheid nu wegnemen? Een oplossing kan zijn om de procedure altijd te laten beginnen met een aanvraag. Dat betekent dan ook dat voor álle jeugdhulp een beschikking moet volgen. De cliënt krijgt dan meer duidelijkheid over de procedure. Bij een aanvraag is de gemeente namelijk verplicht de cliënt te informeren over de beslistermijn. Bovendien kan de cliënt de gemeente in gebreke stellen als de beslissing niet tijdig genomen is. Dit biedt de cliënt dus de nodige waarborgen in de procedure. Veel gemeenten vinden het echter praktischer om aan te sluiten bij de Wmo-procedure. Een andere oplossing kan dan ook zijn om de procedure ongewijzigd te laten, maar wel op meerdere momenten in de procedure de cliënt goed te informeren over het verder verloop. Dat biedt de cliënt niet dezelfde waarborgen, maar het zorgt in ieder geval wel voor de gewenste duidelijkheid.

Jaargang 3 | aflevering 43 | pagina 6

Alles verandert, zelfs de manier waarop ‘Gezond leven maakt deel uit van participatie’ Bron: Zorg+Welzijn 151119 Meedoen maakt gezond, dat is het thema van het Participatiedebat van Movisie op 23 november. Consulent gezonde leefstijl Irmgard Winter krijgt voor dit thema nog moeilijk voet aan de grond in het sociale domein. Maar ze zet door: ‘Met participatie kun je een begin maken aan gezondheid en welzijn, vervolgens moet je doorgaan.' De "gezonde leefstijl" is helaas niet een vast onderdeel van de thema's die professionals meenemen naar bewoners in de wijk, moet Irmgard Winter erkennen. Als consulent gezonde leefstijl heeft zij in de afgelopen 3 jaar in Den Haag een aantal projecten geleid op dit gebied. Maar ze heeft geen vaste voet aan de grond gekregen in het sociale domein: 'Op papier is het doel gezonde leefstijl met collega's doorgenomen, maar in de praktijk ontbreekt het aan tijd en geld.'

krijgt weinig ondersteuning van professionals.'

Coachen 'Sociale professionals kunnen de taak op zich nemen om beParticipatie is een breed begrip, het staat in het welzijnswerk woners te informeren en te coachen voor een gezondere leefvoor meedoen aan het maatschappelijke leven. Op school, de stijl', zegt Winter. 'Misschien moeten we daarbij niet de meeste arbeidsmarkt, ongeacht je beperking. Lees meer over partici- aandacht schenken op de mensen die niet willen. Maar ons patie in het dossier>> meer richten op mensen die ook echt aan de gang willen met meer Gezonde organisatie bewegen, betere voeding, met Wat is er nodig om gezond aanpak van schulden en met gedrag weer op het netvlies te meedoen in de maatschappij.' krijgen bij professionals en bij burgers? 'De campagnes voor Nut lichamelijk screenen op misgezond leven moeten door handeling is onbekend blijven gaan', zegt Irmgard Bron: Universiteit van Amsterdam Winter. 'Ik denk dat welzijnsor151119 ganisaties in de wijk ook zelf Het is onduidelijk hoe accuraat aan het werk moeten gaan als lichamelijk onderzoek is als screeeen gezonde organisatie. Door ningsinstrument voor kindermisgezondheid bevorderende actihandeling bij kinderen bij wie viteiten in te passen in het organisatiebeleid. Zorg voor een geen vermoedens van mishandeling bestaan. Dat concludeert planmatige aanpak; neem duurzame of meerjarige projecten Eva Hoytema van Konijnenburg uit het onderzoek waarop zij op in subsidieverzoeken en stem af met de opdrachtgever, op 18 november promoveerde aan de Universiteit van Amsterzoals de gemeente, maar ook corporaties en zorgverzekeraars. dam.

Participatiedebat Irmgard Winter is een van de sprekers op het Participatiedebat 2015 van kenniscentrum Movisie op maandag 23 november. De titel van het debat is: 'Meedoen maakt gezond: kiezen en delen'. Gemeenten zien de meerwaarde van werken aan gezondheid van burgers. Een van de vragen bij het ParticipatieWelzijn op recept debat: Welke keuzes moeten er dan worden gemaakt om ook De professional kan met de cliënt aan het werk voor een geecht werk te maken van een gezonde leefstijl? zondere leefstijl als er toegankelijke voorbeelden en concrete producten voor handen zijn. Winter: 'Er zijn goede voorbeelGezonde leefstijl den, zoals welzijn op recept, de samenwerking tussen gezond'De gemeente moet gezondheid opnemen in het beleid en er heidscentra en welzijnsinstellingen. Of de campagne: 'gezonde ook budget voor vrij maken', zegt Irmgard Winter. Zij heeft de school' en de BOFT campagne: "Beweeg elke dag - Ontbijt elke afgelopen jaren in Den Haag het project "Ambassadeurs gedag - Fris water drinken uit de kraan - Tv en pc? Zeg wat vaker zonde Leefstijl" opgezet en uitgevoerd. Bewoners die iets hebnee". Het is ook nodig dat campagnes en materiaal voor geben met sport en gezondheid hebben, zijn getraind om in de zond leven meer georganiseerd worden ingezet, zegt Ingrid wijk en bij evenementen de gezonde leefstijl te promoten. Het Winter. 'Iemand moet de coördinatie op zich nemen en met project is afgelopen, er zijn geen extra middelen beschikbaar professionals om tafel gaat zitten om te bekijken: Waar loop je voor voortzetting ervan. 'Wel is een getrainde "Ambassadeur tegenaan bij de uitvoering van gezonde leefstijl voor wijkbeGezonde Leefstijl" voor dit jaar ingezet in de wijk. Ze kan de woners en wat heb je nodig?' promotie van de gezonde leefstijl voortzetten in de wijk, maar

Hoytema zocht in de wetenschappelijke literatuur naar bewijs voor de diagnostische waarde van screenend lichamelijk onderzoek en constateerde dat dat bewijs nog niet is gevonden. Artsen en verpleegkundigen moeten zich dat realiseren, vindt ze, want lichamelijk onderzoek kan leiden tot zowel over- als onderdiagnose van kindermishandeling. Hoytema onderzocht daarnaast hoe Nederlandse afdelingen voor spoedeisende hulp screenen op kindermishandeling. Alle afdelingen gebruiken een checklist. 60 procent screent ook op grond van risicofactoren bij ouders. 41 procent doet lichamelijk onderzoek bij kinderen. 3 procent analyseert alle dossiers. Van de meeste screeningsmethoden is echter het effect niet aangetoond.

Jaargang 3 | aflevering 43 | pagina 7

Alles verandert, zelfs de manier waarop

Kindermishandeling slim signaleren met data: het kan Blog | 151119

Moet er dan een meldplicht komen voor professionals, zoals de VVD bepleit? Het eerdergenoemde promotie-onderzoek toont juist aan dat een dergelijke beleidsmaatregel de professionele vrijheid en inschatting inperkt en daarom niet werkt. De Kinderombudsman en artsenorganisatie KNMG zijn ook tegen: de huidige meldcode zou met meer training en toezicht ook moeten werken.

Kijken we wel naar de data? In de strijd tegen kindermishandeling wordt bij signalering één Er wordt een belangrijk middel van deze tijd over het hoofd belangrijk middel over het hoofd gezien: data. gezien: data. Waanzinnig veel data over kinderen is vastgelegd bij o.a. de GGD, bij artsen, online. Je kunt die data gebruiken Het is deze week de week tegen kindermishandeling. Een mooi om kindermishandeling te signaleren, zoals al eerder is aangeinitiatief tegen een groot maatschappelijk probleem dat alle toond bij de JGZ. Met de inzichten die je uit de data haalt, eiaandacht verdient. Ook omdat het nog veel beter kan op het genlijk de inzichten van honderden artsen, kan je letterlijk een gebied van signalering en registratie, zo wordt duidelijk uit de risico-inschatting maken voor een kind. Dergelijke modellen landelijke media, maar ook vanuit bijvoorbeeld de GGD. Want blijken niet-geregistreerde gevallen er zo uit te pikken, binnen elk jaar worden er nog veel gevallen van mishandeling te laat milliseconden. Als we die inschatting aan een professional gegezien, of geregistreerd. Met enorme gevolgen voor de ven, wordt deze direct ondersteund in zijn of haar handelen. 119.000 kinderen in kwestie, gemiddeld één in elke schoolklas. Het resultaat: op basis van inzichten over alle kinderen van alle professionals slimmer signaleren en registreren. Hoe gaat dat nu? Er zijn allerlei partijen die in principe kunnen signaleren en registreren, maar bij uitstek zorgprofessionals Daar is geen meldplicht voor nodig en nauwelijks training. Het spelen hierbij een belangrijke rol. Denk aan de huisarts of de beperkt de professionele vrijheid van een arts niet, het onderhulpverlener op het consultatiebureau. Zij zien de kinderen steunt deze op een slimme manier. En als we dan data kopperegelmatig en al vanaf jonge leeftijd. Er is momenteel geen len worden de risico-inschattingen nog beter, zonder dat we meldplicht voor deze professionals en het blijkt dat er te wei- daar zelf iets aan hoeven doen. Is data dan die magic bullet? nig wordt gesignaleerd, maar vooral ook geregistreerd. Misschien niet, maar het kan absoluut helpen bij dit lastige

Zwarte Piet: een conflict? De maatschappelijke discussie over Zwarte Piet komt met leerkrachten, medewerkers, kinderen en ouders de school of de kinderopvang binnen. De ervaring leert dat het lastig kan zijn om hier als organisatie goed mee om te gaan. Tegelijkertijd is dat in onze optiek wel nodig. Een school die werkt met het programma van De Vreedzame School of een kinderopvang die werkt in een vreedzame wijk, heeft een duidelijke pedagogische doelstelling: kinderen leren wat het betekent om in een democratische samenleving op te groeien. De discussie over Zwarte Piet raakt aan een van de kernwaarden in een democratie: het goed kunnen omgaan met verschillen. Het is een thema dat vraagt om een pedagogische reactie, en het biedt een kans om met de kinderen het leven in een democratie te bespreken. Zwarte Piet: een conflict? Hoe om te gaan met de discussie over Zwarte Piet?

Toolkit Met een speciale toolkit willen we scholen en andere pedagogische instellingen een hulpmiddel in handen geven om de discussie ook binnen de eigen organisatie te voeren. Hoewel we ook een voorbeeld van een les hebben opgenomen, om samen met de kinderen te praten over deze kwestie, gaat de aandacht ook uit naar de volwassenen, naar leerkrachten en andere (professionele) opvoeders in vreedzame wijken. Want voor een pedagogische instelling is het goed om een gemeenprobleem. schappelijke visie uit te kunnen dragen naar kinderen, ouders en omgeving. De data is er al, de toepassingen werken aantoonbaar goed. De ervaring leert dat er binnen teams ook verschillende meAls we dit probleem echt belangrijk vinden, laten we vooruit- ningen zijn, en dat het niet altijd even makkelijk is om consenstrevend zijn en voorbij het traditionele beleid en inspectie sus te bereiken. Vandaar in deze toolkit ook een aantal sugkijken. Laten we de data gebruiken. gesties voor bespreking in het team.

Uitwisselen werkt niet zomaar De oplossing kan liggen in het uitwisselen van "brokjes" informatie tussen instanties, maar laat uitwisseling van informatie nou juist vallen of staan bij goede registratie. Want wat je niet goed vastlegt, kan je ook niet digitaal uitwisselen. 5 jaar geleden werd de Verwijsindex Risicojongeren ingevoerd, vanuit de gedachte van informatie uitwisselen. Recent promotie- Over de auteur: Tim Paauw werkt met data science aan publieDownload hier de PDF: onderzoek toont echter aan dat dit systeem zelfs averechts kan ke vraagstukken bij Ynformed.nl Zwarte Piet: een conflict? werken. Hoe om te gaan met de discussie over Zwarte Piet?

Jaargang 3 | aflevering 43 | pagina 8

Alles verandert, zelfs de manier waarop Tilburg is blij met de houding van Klijnsma. Zag het er eerst nog naar uit dat ze niet erg enthousiast was over de ideeën van de vier gemeenten, nu is de toon anders, aldus een woordvoerder. ‘Het is voor ons belangrijk dat we het ministerie meekrijgen in de beweging die we willen maken. Dus ondanks dat we graag op 1 januari van start waren gegaan, wachten we Klijnsma gaat 'gratis geld' onderzoeken nu. Liever samen met het ministerie dan nu onze plannen Bron: Sozawe 151120 Staatssecretaris Klijnsma gaat onderzoeken of de experimen- doorduwen.’ ten met 'gratis geld' onder de huidige wet kunnen doorgaan, of dat er een AmvB moet komen die het mogelijk maakt. De Wet kost tijd en geld Volgens de vier gemeenten bevat de Participatiewet een ingegemeenten zijn enthousiast. wikkeld systeem van re-integratieverplichtingen en hoge sancDe vier gemeenten die willen starten met experimenten waar- ties. De uitvoering ervan kost bovendien veel tijd en dus geld bij bijstandsuitkeringen worden verstrekt onder minder stren- waardoor minder geld overblijft voor coaching en begeleiding. ge regels dan de wet voorschrijft, moeten nog even geduld In plaats van mensen te helpen eigen keuzes te maken, behebben. Maar helemaal onwelwillend staat staatssecretaris perkt het juist de eigen verantwoordelijkheid, aldus de vier gemeenten. Ook creëert het systeem van toezicht en sancties Jetta Klijnsma (PvdA, Sociale Zaken) er niet tegenover. een belangentegenstelling tussen gemeente en burger die er fundamenteel niet is. Gratis geld Groningen, Tilburg, Utrecht en Wageningen hebben alle vier plannen om de strenge bijstandsregels te laten vieren. Ze willen pilots opstarten over wat in de volksmond ‘gratis geld’ of ‘basisinkomen’ worden genoemd. Staatssecretaris Klijnsma moet deze plannen goedkeuren, maar dat stuitte op problemen. Onder de huidige Participatiewet zou er geen ruimte zijn. Ze riep de vier op om tot een gezamenlijk plan te komen. Dat plan is inmiddels gepresenteerd, waarbij zowel de overeenkomsten als de verschillen aan bod kwamen. AmvB Tijdens een bijeenkomst waarbij de gemeenten en Klijnsma aanwezig waren, zijn de plannen toegelicht. Het ministerie gaat onderzoceken wat onder de huidige Participatiewet mogelijk is en wat via een AmvB (algemene maatregel van bestuur) geregeld kan worden om de experimenten mogelijk te maken. In de tweede helft van december wordt verder gepraat. Andere toon

In de hand houden wat je uit handen geeft Bron: Vondel & Nassau 151120

Sedert 1 januari 2015 zijn gemeenten verantwoordelijk voor de nieuwe taken vanuit de Jeugdzorg, de AWBZ en de Participatiewet. Het uiteindelijke doel is een veilige omgeving voor kwetsbare burgers, het versterken van eigen kracht en het probleemoplossend vermogen van het gezin (systeem) en de sociale omgeving. Voor veel taken geldt dat gemeenten een contract of subsidierelatie zijn aangegaan met professionele dienstverleners. Het organiseren hiervan stelt gemeenten voor een enorme uitdaging. De uitdaging daarbij is de continuïteit van dienstverlening – de ‘transitie – te combineren met inhoudelijke vernieuwing – de ‘transformatie’.

Goed sturen en bekostigen is een kunst. Er zijn verschillende vormen met verschillende effecten en vaak zullen deze moeten worden gecombineerd. Over de elementen die bij deze kunst een rol spelen en over de rol van de gemeente als opdrachtgeVriendelijker systeem ver voor dienstverlening in het sociale domein gaat deze video In de experimenten willen de gemeenten uitzoeken of financi- (klik op plaatje voor video). ële prikkels en sancties zorgen dat mensen sneller uit de uitkering komen of dat een vriendelijker systeem, met minder kosten, wellicht net zo goed werkt. Ze willen onderzoeken welke regels en voorwaarden werken en welke niet. Alle gemeenten werken daarbij nauw samen met onderzoekers van verschillende universiteiten. Prikkels Klijnsma heeft eerder aangegeven dat de gemeenten gezamenlijk op moeten trekken in de experimenten. In een document hebben de vier uitgelegd welke overeenkomsten en welke verschillen er zijn in de experimenten. Zo wil Utrecht kijken welke prikkels werken en welke niet. In Tilburg laat de integratieplicht vervallen en inkomsten uit werk vrij. In Groningen Meer informatie: [email protected] kunnen bijstandsgerechtigden zelf de vorm van bijstand kiezen en in Wageningen wordt een intensievere dienstverlening gecombineerd met een grotere vrijlating van inkomsten. Jaargang 3 | aflevering 43 | pagina 9

Alles verandert, zelfs de manier waarop Jongeren opgesloten zonder toestemming rechter Bron: Defence for Children 151119

zonder dat de kinderrechter hiervoor een machtiging heeft afgegeven. 'De inspectie acht dit onaanvaardbaar, omdat dit in strijd is met nationaal en internationaal recht.' Ook adviseerde In gesloten jeugdzorginrichtingen zitten nog steeds kinderen de Inspectie Jeugdzorg de staatssecretaris met klem om aan opgesloten zonder dat de kinderrechter daar toestemming deze situatie een einde te maken. De inspectie wil vanaf begin voor heeft gegeven. Dat concludeert Defence for Children. volgend jaar ingrijpen bij jeugdzorginstellingen waar nog Onjuist, zegt brancheorganisatie Jeugdzorg Nederland. steeds jongeren onterecht opgesloten zitten.

Defence for Children roept staatssecretaris Martin van Rijn op actie te ondernemen tegen opsluiting van jongeren in een gesloten instelling, zonder dat de kinderrechter daar toestemming voor heeft gegeven. De kinderrechtenorganisatie baseert zich op signalen van de helpdesk kinderrechten en heeft navraag gedaan bij jeugdinstellingen. 'Er worden jongeren onrechtmatig van hun vrijheid beroofd', aldus Defence for Children.

de cliënt. Met andere woorden: past wat jij doet bij wat voor de cliënt zinvol en waardevol is? Doe je het goede voor deze cliënt? Vooral omdat een cliënt misschien niet zelf kan of durft aan te geven wat hij of zij nodig heeft voor een zinvol bestaan.'

Gevoeligheid Veel medewerkers in de zorg worstelen dagelijks met beslissingen die impact hebben op de kwaliteit van leven van cliënten. Het helpt om deze vragen te bespreken met de cliënt. Maar Is jouw werkwijze waardevol voor cliënt? ook met collega's onder elkaar. 'Dat helpt om de gevoeligheid Bron: nieuwsbericht 151117 Ethische kwesties gaan niet alleen over ingewikkelde thema’s voor ethische vraagstukken te vergroten, ze te herkennen en als euthanasie of reanimeren. In allerlei dagelijkse zorgsituaties ermee om te gaan', aldus Smits en Van den Brink. Al is daar doen ethische kwesties zich voor. Het is voor zorgprofessionals tijd en moed voor nodig. belangrijk om deze vragen te herkennen en te bespreken. Er zijn verschillende redenen waarom het belangrijk is om met Mag je bijvoorbeeld een cliënt met zachte dwang stimuleren elkaar van gedachten te wisselen over ethische kwesties:

Bekijk hier de brief van Defence for Children aan staatssecreta- om iets te doen? En is dat omdat jij als professional denkt dat dit goed voor hem is? Of moet je juist je cliënt ondersteunen Je staat er niet alleen voor ris van Rijn >> een leven te leiden dat bij hem past? Dit zijn typisch ethische Je bent vaak niet de enige die zich afvraagt of je wel juist hebt gehandeld of dat je ergens moeite mee hebt. Het bespreken vragen. Gesloten instelling van elkaars ervaringen voorkomt dat je thuis gaat piekeren en Jeugdzorg Nederland heeft in oktober al gezegd dat het onniet verder komt. juist is dat jongeren zonder rechterlijke toets in een gesloten Impact jeugdzorginstelling terecht komen. Jeugdzorg Nederland rea- 'Ethische vragen zijn vragen waarin een afweging wordt geStilstaan om vooruit te komen geerde toen op het rapport van de Inspectie Jeugdzorg over maakt. Niet over hoe we zaken zo effectief mogelijk kunnen Werken in de zorg is hectisch. Een beslissing is genomen voor de gesloten instellingen voor jeugd en jongeren. Volgens de organiseren of wat het goedkoopste is. Het zijn momenten je er erg in hebt. Stilstaan bij gezette stappen scherpt je bebrancheorganisatie verblijven er wel kinderen in instellingen waarin we ons afvragen wat we moeten doen in het licht van wustzijn en helpt bij het maken van nieuwe keuzes. die een gesloten karakterhebben, maar deze kinderen vallen goed of kwaad en waarvan de uitkomst (grote) impact kan hebben op het leven van een ander; de cliënt', zeggen Marieonder een ander regime, bijvoorbeeld open jeugdzorg. Josée Smits (gepromoveerd op zorgethisch onderzoek) en Meer begrip Je leert de keuzes van collega's beter begrijpen. Grote kans dat Wat hebben de Nederlanders tot nu toe gemerkt van de de- Patricia van den Brink (ontwikkelaar van interactieve programhierdoor de samenwerking verbetert. centralisaties? Dat is de centrale vraag in het langdurige on- ma's in zorg en welzijn) in het novembernummer van maandblad voor de Activiteitensector (AS). derzoek van I&O Research. De eerste resultaten zijn er: Vooral Betere communicatie met cliënten in de jeugdzorg is onvrede over de decentralisaties. Lees Je leert onder woorden te brengen waarom je bepaalde keuzes Belang van cliënt meer>> Daarom is het belangrijk dat je ethische vragen herkent en er maakt. Dat helpt in het gesprek met cliënten en familie. iets mee doet, zeggen Smits en Van den Brink. 'Je moet jezelf Inspectie Jeugdzorg Lees het hele artikel 'Stilstaan bij alledaagse keuzes en dilemDe inspectie Jeugdzorg constateerde in haar signalement op 5 steeds opnieuw afvragen of je handelt vanuit eigen waarden ma's' in het novembernummer van maandblad voor de Activioktober ook al dat jongeren in gesloten jeugdhulp komen en normen, vanuit een gewoonte of werkelijk in het belang van teitensector (AS). Jaargang 3 | aflevering 43 | pagina 10

Alles verandert, zelfs de manier waarop MOgroep waarschuwt peuterspeelzaal met vrijwilligers Bron: MOgroep 151118 Peuterspeelzalen en gemeenten moeten tijdig actie ondernemen om ervoor te zorgen dat speelzalen vanaf 2018 alleen nog betaalde beroepskrachten in dienst hebben. Dat adviseert de MOgroep op basis van landelijk onderzoek naar de inzet van vrijwilligers in peuterspeelzalen. Uit een steekproef van Bureau Bartels in opdracht van de MOgroep blijkt dat bijna 20 procent van peuterspeelzalen met vrijwilligers werkt. Vertaald naar landelijke cijfers zijn dat 1.800 vrijwilligers op 500 locaties. De peuterspeelzalen voorzien hogere kosten door de harmonisatie met de kinderopvang, terwijl gemeenten steeds minder subsidie verstrekken. Ze vrezen dat ouders afhaken als zij een hogere rekening voor de opvang ontvangen. Gezinnen met twee werkende ouders kunnen in de toekomst kinderopvangtoeslag krijgen als hun kind naar de peuterspeelzaal gaat. Maar als ouders niet beide werken, komen zij niet voor toeslag in aanmerking. Uit het onderzoek blijkt verder dat vooral in buitengebieden met vrijwilligers wordt gewerkt; op stedelijke locaties werken vaak alleen gekwalificeerde beroepskrachten. Naar verwachting gaat 4 procent van de vrijwilligers een opleiding doen om alsnog beroepskracht te worden.

teerd door zorg- en onderwijsorganisaties, oudervereniging De cijfers zijn moeilijk vergelijkbaar met 2014 omdat toen Balans, de Nederlandse Vereniging voor Autisme (NVA), VWS jeugdzorgindicaties zijn geteld en niet het jeugdhulpgebruik en OCW. per kind of jongere. Ook het onderscheid tussen preventieve hulp en ambulante jeugdhulp is moeilijk te maken. Wat in de De focus moet liggen op wat een kind kan in plaats van wat ene gemeente als niet-vrij toegankelijk wordt geregistreerd, een kind heeft, op minder medicatie voor kinderen met ADHD kan elders vrij toegankelijk zijn en daar niet als jeugdhulp woren op meer gepaste zorg en begeleiding. Zorgverleners moe- den geregistreerd. ten nut en noodzaak van medicijngebruik zorgvuldig afwegen. Ook moeten ouders, opvoeders en leerkrachten leren beter om Steeds meer kinderen verslaafd aan apps, te gaan met druk, impulsief gedrag en concentratieproblemen. Facebook en YouTube Bron: nieuwsbericht 151120 De organisaties gaan samen met de ministeries van VWS en Slechte nachtrust en concentratieproblemen: bijna de helft van OCW tot eind 2016 werken aan preventie en bewustwording, de jongeren erkent dat deze problemen komen door hun sode samenwerking tussen onderwijs en zorg, en richtlijnen en cialemediagebruik. 17 procent van de jongeren is zelfs verslaafd aan facebooken en appen. Vaak zijn dat meisjes. interventies.

CBS: Ambulante jeugdhulp fors toegenomen Bron: Voordejeugd.nl; Ministerie van VWS 151119 Het gebruik van ambulante jeugdhulp is in het eerste halfjaar van 2015 flink toegenomen. Dat blijkt uit een CBSrapportage over de cijfers van de Benchmark jeugd die de staatssecretarissen Martin van Rijn van VWS en minister Ard van der Steur van VenJ op 10 november naar de Kamer hebben gestuurd.

In de eerste helft van het jaar maakten 270 duizend kinderen gebruik van een vorm van jeugdhulp. Ruim 200 duizend van hen kregen een vorm van ambulante jeugdhulp. Bijna 32 duizend jongeren kregen residentiële jeugdhulp, een lichte Plan van aanpak voor leerling met druk ge- stijging. Hiervan waren 17 duizend jongeren in een pleeggezin opgenomen en 2.765 ondergebracht in gezinsgerichte opvang. drag Bron: Passendonderwijs.nl 151117 De bewindslieden vermoeden dat nog weinig cijfers zijn ingeHulpverleners, leerkrachten en ouders gaan samen werken aan diend vanuit de wijkteams doordat die nog in ontwikkeling betere zorg, begeleiding en onderwijs voor kinderen met druk, zijn. Uit de halfjaarcijfers blijkt wel dat de geregistreerde hulp impulsief gedrag of aandachtsproblemen. Dat is het uitgangsvia het wijkteam toeneemt. punt van een plan van aanpak dat 11 november is gepresen-

Een op de zes tieners zegt niet zonder Facebook, WhatsApp of YouTube te kunnen. 4 procent heeft liever digitaal contact dan een fysieke afspraak, blijkt uit onderzoek van het CBS. Meisjes Vooral meisjes zijn verslaafd. Ze besteden ook meer tijd op sociale media dan jongens: 14 procent is elke dag vijf uur of langer actief. Onder jongens is dit 6 procent. De meeste jongeren zitten één tot drie uur per dag op sociale media. Maar 1 procent zegt geen sociale media te gebruiken. De fascinatie voor de digitale wereld kan verlammend werken, concluderen de onderzoekers. Bijna de helft van de jongeren erkent negatieve gevolgen te ondervinden door sociale media. Zo kunnen ze zich bijvoorbeeld minder goed concentreren, slapen ze slechter of halen ze slechtere cijfers op school. Cijfers Als aan jongeren gevraagd wordt om door middel van een cijfer van één tot en met tien aan te geven hoe belangrijk sociale media voor hen zijn, geven zij gemiddeld een 6,4. Jongeren die zeggen dat ze verslaafd zijn aan sociale media geven een 7,7. Jaargang 3 | aflevering 43 | pagina 11

Alles verandert, zelfs de manier waarop COLOFON Fris denken en dwars kijken is een digitaal nieuwsschrift voor alle mensen en organisaties die betrokken zijn bij het werken met en voor mensen. Fris denken en dwars kijken verschijnt eenmaal per week (dinsdag) als nieuwsflits en eenmaal per week (vrijdag) als achtergrondmagazine (Decor).

Met de voor en door u geknipte informatie en inspiratie willen wij onze lezers en lezeressen inspireren en informeren. Zo dragen wij bij aan de duurzame vernieuwing van de organisatie van en de ondersteuning voor en door mensen. Het stimuleren en ondersteunen van talentontplooiing op strategisch, tactisch en uitvoerend niveau is de passie van de mensen die bij Vondel & Nassau werken. Zij leveren daaraan dagelijks met hart en ziel - een bijdrage. Wilt u een eigen bijdrage geplaatst zien? Of hebt u nieuws te melden? Stuur dan een mailbericht met uw bijdrage of persbericht naar [email protected] Hebt u collega's die de nieuwsflits ook willen ontvangen? Mail dan even het mailadres van uw

collega naar [email protected]

‘Meer decentralisaties nodig’ Bron: BB 151120 Als gemeenten echt willen profiteren van de decentralisaties is volgens de auteurs van dit essay meer beleidsvrijheid nodig. De welvaart neemt volgens hen toe als de overheid tegemoetkomt aan uiteenlopende voorkeuren van burgers in verschillende gemeenten. Overheidstaken worden dan in beginsel overgelaten aan gemeenten

Huisarts en tandarts Het is in hun ogen denkbaar dat in de verdere toekomst ook de verantwoordelijkheid voor huisartsen, tandartsen, apotheken en fysiotherapeuten wordt gedecentraliseerd. ‘Sociale factoren, zoals achterstandswijken en vergrijzing, en lokale omstandigheden vereisen immers een eigen aanpak. Bovendien zijn synergievoordelen te behalen omdat gemeenten op dit moment al verantwoordelijk zijn voor de jeugdzorg.’

De decentralisaties in het sociaal domein vragen om een In het verlengde daarvan is het ook mogelijk de zorgtoevervolg. Ook op terreinen als onderwijs, ruimte en ecoslag te decentraliseren. Keuzes op gemeenteniveau over nomie werkt de gemeente efficiënter. In combinatie met het verzekerde pakket leiden immers tot duurdere of verdere opschaling zorgt dat voor meer welvaart. goedkopere voorzieningen op gemeenteniveau. De zorgtoeslag kan daarop aanhaken. Dat stellen onderzoekers van SEO en Atlas voor Gemeenten in een essay in Binnenlands Bestuur. Als geHuurtoeslag decentraliseren meenten echt willen profiteren van de decentralisaties is De verantwoordelijkheid voor woningbouw kan prima bij volgens hen meer beleidsvrijheid nodig. De welvaart gemeenten liggen. Alleen voor zaken van nationaal en neemt volgens hen toe als de overheid tegemoetkomt internationaal belang (zoals biodiversiteit) dienen door aan uiteenlopende voorkeuren van burgers in verschilhogere overheden (nationaal of internationaal) bescherlende gemeenten. Overheidstaken worden dan in beginmende kaders gesteld te worden. Verdere decentralisatie sel overgelaten aan gemeenten. ‘Het motto in de bevan het woningbouwbeleid stelt inwoners beter in staat stuurlijke verhoudingen zou dus moeten zijn: ‘decentraal, om te wonen waar ze willen. Ook de economie zal hiertenzij …’, aldus de onderzoekers Carl Koopmans en van profiteren omdat agglomeratievoordelen naar verCaren Tempelman van SEO en Gerard Marlet en Rutger wachting zullen toenemen. Ook op het terrein van de Zwart van Atlas voor Gemeenten. huurtoeslag is verdere decentralisatie mogelijk. Dit is nu landelijk beleid, terwijl de effecten per regio heel verOnderwijs naar gemeenten schillend uitpakken. In het primair en voortgezet onderwijs kunnen meer taken onder de verantwoordelijkheid van gemeenten Schaalvergroting nodig vallen. Gemeenten hebben op dit moment al een rol bij Als de trend naar verdere decentralisatie zich doorzet, probleemsituaties in het onderwijs. ‘Het ligt voor de ligt verdere schaalvergroting voor de hand. De bestuurhand dat gemeenten ook op het onderwijs zelf meer lijke grenzen van die nieuwe gemeenten moeten dan zo invloed kunnen uitoefenen. Het rijk legt dan alleen nog goed mogelijk overeenkomen met de feitelijke reikwijdte minimumeisen op aan de kwaliteit van het onderwijs en en het verzorgingsgebied van werk, zorg, onderwijs, de af te nemen toetsen’, bepleiten de onderzoekers. winkels, cultuur en natuur. ‘Op die manier ontstaat een bestuurlijke indeling die efficiënt lokaal bestuur en een Ook in het zorgdomein zijn verdere decentralisaties optimale allocatie van publieke middelen en voorzieninmogelijk. De huidige knip tussen thuiszorg (gemeenten) gen mogelijk maakt. Nederland bestaat dan uit vijftig tot en zorg in ziekenhuizen, verpleeghuizen etc. (het rijk) is zestig ‘regiogemeenten’. Een mooie klus voor een nieuw volgens hen ‘onlogisch’ en op termijn ‘onwerkbaar’. Als hervormingskabinet’, besluiten de onderzoekers. gemeenten goede thuiszorg leveren, daalt het beroep op zorg in verpleeghuizen. ‘Deze besparing komt echter Carl Koopmans, Carien Tempelman, Gerard Marlet en niet de gemeente, maar het rijk ten goede. Gemeenten Rutger Zwart hebben in zo’n geval dus wel de lasten, maar niet de lusten’, stellen ze.

Vondel & Nassau is een zelfstandig onderdeel van de Kooyenga Groep en heeft zich gespecialiseerd in Advies, Oplossingen en Interim Management. Onze dienstverlening onderscheidt zich op basis van een persoonlijke aanpak, en concrete en toepasbare adviezen van zeer hoge kwaliteit. ‘ Mocht u vragen hebben over wat Vondel & Nassau voor u kan betekenen, dan zijn dit onze contactgegevens.

Vondel & Nassau Postadres Postbus 87 | 9100 AB Dokkum T 088 - 0305000 F 0519-220052 E [email protected]

Website: www.vondel-nassau.nl

Twitter | Facebook | LinkedIn Jaargang 3 | aflevering 43 | pagina 12