DWARS. k i j k e n. 20 oktober Nieuwsschrift - geknipte inspiratie over en voor het sociaal domein. Fris denken & dwars kijken

k i j k e n

Nieuwsschrift - geknipte inspiratie over en voor het sociaal domein Fris denken & dwars kijken De eigen kracht van mensen en hun organisaties versterken, energie mobiliseren en een gezamenlijke focus ontwikkelen, dat is de missie en kwaliteit van de medewerkers van Vondel & Nassau. Werkend vanuit maatschappelijke betrokkenheid pakken zij - samen met u - organisatie- en samenlevingsvraagstukken pragmatisch en resultaatgerichte aan. Hebt u collega's die de nieuwsflits ook willen ontvangen? Mail dan even uw mailadres naar [email protected] Wilt u de nieuwsflits niet meer ontvangen: stuur ook dan even een berichtje naar hetzelfde mailadres.

Jaargang 3 | Aflevering 37

DWARS

20 oktober 2015

‘Oproep aan Nederlanders om in actie te komen tegen men- Steun senhandel’ Om mensenhandel te kunnen bestrijden is bewustwording onNederlandse organisaties lanceren magazine der het grote publiek noodzakelijk. Burgers kunnen mensenhandel signaleren en melden, bij bijvoorbeeld de politie en Meld over mensenhandel Bron: persbericht 151015 Misdaad Anoniem. De initiatiefnemers van het magazine vragen Diverse Nederlandse organisaties die zich inzetten in de strijd voor het creëren van die bewustwording hulp van de politiek, tegen mensenhandel lanceren vandaag een digitaal magazine naar Engels voorbeeld. Daar stelt de overheid geld beschikbaar over mensenhandel met feiten, cijfers, interviews en persoonlijke om ieder jaar op 18 oktober, de Europese Dag tegen Mensenverhalen. Hiermee willen zij een groter bewustzijn creëren rondhandel, bewustwordingsacties te voeren. De Ruiter: ‘De afgeloom het onderwerp moderne slavernij. Het magazine wordt vanpen twee jaar hebben we met een aantal organisaties rondom avond aangeboden aan de minister van veiligheid en justitie Ard de Europese Dag tegen Mensenhandel verschillende acties en van der Steur. campagnes in Nederland georganiseerd. Organisaties die zich hebben verenigd in het platform Stop Moderne Slavernij. Nu In ons land worden dagelijks duizenden kinderen, jongeren en willen we graag een stap verder zetten. We vragen concrete volwassenen uitgebuit door hun mensenhandelaar. Ze werken steun van politieke leiders en overheidsinstanties. Hun ondergedwongen in de seksindustrie of tegen veel te lage lonen en in steuning en betrokkenheid zijn cruciaal. Ook hierop zullen we de slechte omstandigheden in de horeca, bouw of land- en tuinkomende tijd actie ondernemen.’ bouw. Zelfs au-pairs kunnen slachtoffer worden van mensenhandel. Stuk voor stuk bevinden deze slachtoffers zich in een Platform Stop Moderne Slavernij situatie waar ze niet zomaar uit kunnen; ze zijn gevangen – soms Het magazine is een product van Fier, Het Centrum tegen Kinzelfs letterlijk. derhandel en Mensenhandel, Stop the Traffik, FairWork, ‘Toch weet niet iedere Nederlander in welke mate mensenhanCoMensha (Landelijk Coördinatiecentrum Mensenhandel), Home del in ons land een rol speelt’, zegt Ellen de Ruiter van Fier en of Change, PerspectieF, International Justice Mission en Internahet Centrum tegen Kinderhandel en Mensenhandel, als een van tional Organization for Migration. Genoemde organisaties zijn de initiatiefnemers van het magazine. ‘Veel mensen denken dat aangesloten bij het landelijk platform Stop Moderne Slavernij mensenhandel iets is dat in andere werelddelen plaatsvindt. Met dat ten doel heeft de bewustwording rondom mensenhandel in dit magazine willen we bewustwording rondom dit onderwerp Nederland te vergroten. Het magazine is tot stand gekomen creëren, laten zien dat mensenhandel dichterbij is dan je denkt. met steun van Tony’s Chocolonely en te bekijken via: https:// En we willen de lezers inspireren om een steentje bij te dragen www.stopmoderneslavernij.nl/magazine/ in de strijd tegen mensenhandel.’ Jaargang 3 | aflevering 38 | pagina 1

Alles verandert, zelfs de manier waarop Week van het Passend Onderwijs: de 4e de- Staatssecretaris VWS roept op tekorten centralisatie? Bron: Gemeente van de Toekomst 151013 wijkverpleging op te lossen Bron: VWS 151016 Passend Onderwijs kent dezelfde uitgangspunten als de andere decentralisaties: meer maatwerk, uitgaan van wat kinderen wél kunnen en de gedachte één kind, één plan. Als een leerling jeugdhulp nodig heeft, werken de samenwerkingsverbanden onderwijs samen met de gemeente. Deze week lees je dagelijks op het 3D Journaal hoe dat gaat. Op 1 augustus 2014 ging passend onderwijs van start. Scholen hebben toen een zorgplicht gekregen en zijn verplicht om elke leerling een passende plek te bieden. Om dat te kunnen doen, werken zij samen in 152 samenwerkingsverbanden passend onderwijs: 77 in het primair onderwijs en 75 in het voortgezet onderwijs. In de regio wordt gekeken welke onderwijsondersteuning de leerling nodig heeft en hoe deze het best kan worden georganiseerd. De samenwerkingsverbanden ontvangen daar ook middelen voor. Zij kunnen zelf bepalen hoe zij deze inzetten: voor een plek op het (voortgezet) speciaal onderwijs of extra ondersteuning op een reguliere school. Passend onderwijs wordt daarom wel de 4e decentralisatie genoemd. Het kent ook dezelfde uitgangspunten als de decentralisaties in het gemeentelijk domein: meer maatwerk, uitgaan van wat kinderen en jongeren kunnen in plaats van wat zij niet kunnen en de gedachte ‘één kind, één plan’. Afstemming onderwijs en gemeente Als een leerling naast extra onderwijsondersteuning ook jeugdhulp nodig heeft, wordt met de gemeente samengewerkt. Ondersteuning op school moet immers zo goed mogelijk zijn afgestemd op de hulp thuis. En ook voor preventie, leerlingenvervoer, onderwijshuisvesting, voortijdig schoolverlaten en de aansluiting op kinderopvang en de arbeidsmarkt is afstemming tussen onderwijs en de gemeente noodzakelijk. Gemeenten en samenwerkingsverbanden maken hierover afspraken in het op overeenstemming gericht overleg (oogo) over het ondersteuningsplan van het samenwerkingsverband en het jeugdplan van de gemeente.

 Alle cliënten zijn verzekerd van hoogwaardige zorg thuis door de wijkverpleging. Er is een zorgplicht waar zorgverzekeraars aan moeten voldoen. Er vinden geen generieke (straf)kortingen plaats door zorgverzekeraars. Er moeten op hele korte termijn open en reële gesprekken plaatsvinden tussen zorgorganisaties en zorgverzekeraars om de problematiek rondom de bekostiging van geleverde zorg te bespreken. Gesprekspartners zijn gelijkwaardig (dat is anders dan nu het geval is) en voeren een dialoog om gezamenlijk tot oplossingen te komen. De gesprekken moeten primair gaan over de inhoud en daarna over het geld en niet andersom.

Vanochtend vond een belangrijk overleg plaats tussen de  staatssecretaris van VWS en de partijen van het Onderhandelaarsresultaat wijkverpleging uit 2014. De staatssecretaris gaf  duidelijk aan dat hij het op dit moment te vroeg vindt om geld bij te leggen; hij wil daar pas in de behandeling van de voorjaarsnota 2016 uitspraken over doen. Wel gaf hij aan dat alle cliënten verzekerd moeten zijn van kwalitatief goede zorg thuis en dat de generieke (straf)kortingen die zorgverzekeraars de zorgorganisaties opleggen van tafel zijn. Belangrijkste resultaat is dat verzekeraars zijn opgeroepen om een open en reëel gesprek te voeren met zorgorganisaties om de huidige financiële problemen op te lossen en de zorgvernieuwing te realiseren. Snel actie ondernemen ActiZ vind het van zeer groot belang dat de staatssecretaris de ActiZ had voor dit overleg én voor het Algemeen Overleg dat zorgverzekeraars aanspoort om op deze punten snel actie te vanmiddag in de Tweede Kamer plaatsvindt haar zeer grote ondernemen en de vinger aan de pols te houden. Hij is immers zorgen geuit over het feit dat er absoluut onvoldoende wijkde regisseur van de grote veranderingen in de langdurige zorg verpleging wordt ingekocht voor 2015 en 2016 en dat daaren moet daarin zijn verantwoordelijkheid pakken. Haast is gedoor de benodigde en de door iedereen zeer gewenste verboden, want we merken dat veel van onze nieuwing onder druk staat. leden ‘het water aan de lippen staat’. ActiZ vindt dat het niet zo kan zijn dat adminiKrappe budgetten stratieve en financiële problemen van zorgAlle partijen van het Onderhanverzekeraars ervoor zorgen dat cliënten delaarsresultaat waren het er vanniet de zorg krijgen die nodig is. En dat het ochtend over eens dat de te krappe voortbestaan van gespecialiseerde wijkbudgetten op de werkvloer en bij teams die 24/7 beschikbaar zijn voor acute cliënten écht worden gevoeld. Er zorg en palliatieve thuiszorg door tariefmoeten dan ook zeer snel mogelijk kortingen onder druk staan. oplossingen komen. Belangrijk aandachtspunt daarbij is dat ook de Van Rijn concludeerde naar onze mening zorg en ondersteuning vanuit de Wmo enerzijds en de Wlz nogal optimistisch dat door open en reële gesprekken de proanderzijds invloed hebben op de ontwikkelingen in de wijkverblemen snel zijn opgelost. ActiZ en haar leden houden vinger pleging. Duidelijk is dat de financiële raming voor wijkverpleaan de pols of dit ook daadwerkelijk snel gebeurt en actie onging die in 2014 is gemaakt, te krap was. dernemen als blijkt dat dit een te romantische voorstelling van zaken was. Resultaten overleg Het overleg leverde drie belangrijke resultaten op: Jaargang 3 | aflevering 38 | pagina 2

Alles verandert, zelfs de manier waarop Klijnsma toch in gesprek over verdeelmodel bijstand Bron: Divosa 151014 Vorige week zei Klijnsma niet in gesprek te gaan over de kritiek op het verdeelmodel voor 2016, maar ze gaat toch weer praten met de VNG en Divosa, zegt ze nu. Staatssecretaris Klijnsma gaat toch weer met de VNG en Divosa in overleg over het nieuwe verdeelmodel voor het bijstandsbudget. Maar wat Klijnsma te brengen heeft aan de gemeenten, is nog afwachten. Aangepast model In 2015 trad een nieuw model in werking om het macrobudget voor de bijstandsgelden over alle gemeenten te verdelen. Dit na een lange zoektocht om te komen tot het meest eerlijke model. Klijnsma koos daarbij voor een ander model dan de gemeenten wilden. Voor het jaar 2016 werd het model op enkele punten aangepast, na overleg met onder meer de Raad voor de financiële verhoudingen, de VNG en de vereniging van sociale diensten Divosa. Maar de kritiek bleef.

dat veel gemeenten erop vooruit gaan, dat er altijd winnaars LAND en haar rechtsvoorganger de Ichthus Hogeschool. De en verliezers zijn en dat het nieuwe model bovendien in sa- laatste vijf jaar was De Vries directeur van de brancheverenimenspraak met VNG en Divosa tot stand gekomen is. ging MEE Nederland, de organisatie die zich inzet voor mensen met een beperking en hun netwerk, waardoor zij naar verKiertje mogen mee kunnen doen in de samenleving. Maar nu lijkt de deur toch op weer op een kiertje te staan. Het ministerie van Sociale Zaken bevestigd de gesprekken met Over het werk bij ActiZ zegt Jan de Vries: "Ik zie het als een VNG en Divosa. Of Klijnsma bereid is het model weer aan te voorrecht én uitdaging om als algemeen directeur van ActiZ passen, of voor 2016 terug te vallen op een verdeelmodel op aan de slag te gaan en bruggen te bouwen; niet alleen binnen basis van historische cijfers, zoals gemeenten en Divosa willen, de vereniging, maar ook samen met andere organisaties die is afwachten. ‘Deze week is er ambtelijk overleg om vast te betrokken zijn bij de zorg. Met verzekeraars, gemeenten, het stellen waar er sprake is van knelpunten’, meldt het ministerie. ministerie van VWS, beroepsverengingen en vooral met cliënDit wordt eerst in kaart gebracht voordat er op bestuurlijk ni- ten- en ouderenorganisaties. Zorg en ondersteuning moeten veau wordt doorgepraat. aansluiten bij de wensen en leefwerelden van cliënten. Ik vind het daarom heel goed dat ActiZ zich hard maakt voor persoonsvolgende bekostiging. Concrete vervolgstappen op dit ActiZ heeft nieuwe algemeen directeur gebied zijn nu nodig De grote veranderingen in de zorg vraBron: Actiz 151014 gen om samenwerking, binnen en buiten de vereniging. Ik kijk Jan de Vries wordt per 1 januari er naar uit om mij daarvoor, samen met de leden en medewer2016 de nieuwe algemeen dikers van ActiZ, van harte in te zetten." recteur van ActiZ, branchevere-

niging van zorgorganisaties. De Vries volgt Aad Koster op, die Uitschieters Begin oktober maakte het ministerie van Sociale Zaken bekend na ruim 10 jaar ActiZ verlaat. hoeveel geld de gemeenten in 2016 krijgen om de bijstandsuitkeringen betalen. Het macrobudget, dat 23 miljoen euro Guus van Montfort, voorzitter hoger is dan het budget van 2015, wordt op een nieuwe ma- van ActiZ, is erg blij met de nier verdeeld. De meeste gemeenten gaan erop vooruit, maar nieuwe directeur. "Jan de Vries er zijn ook uitschieters naar beneden. Zoals Amsterdam dat het is een sterke bestuurder met een groot netwerk en een grote met 25 miljoen euro minder moet doen. De nieuwe budgetten passie voor de zorg. Zijn inhoudelijke kennis én zijn politieke voor 2016 zorgden voor veel onrust in gemeenteland. Divosa en bestuurlijke ervaring zijn van groot belang nu we de oudeis tegen de nieuwe verdeling, de G4 riep op tot een ander mo- renzorg, vanuit het perspectief van de cliënt, structureel aan del, de VNG volgde. Ondertussen loopt ook nog een rechts- het hervormen zijn. We kijken uit om met hem aan de slag te zaak die de gemeente Nijmegen tegen het nieuwe model aan- gaan." spande.

De Vries (1965) was acht jaar lid van de Tweede Kamer voor het CDA. Voor die fractie was hij zowel eerste woordvoerder In samenspraak Na de eerste kritiek liet Klijnsma nog weten niets te voelen onderwijs als zorg. Voor zijn Kamerperiode was De Vries algevoor weer een aanpassing op het verdeelmodel. Ze wees erop meen directeur van de Holding van de Hogeschool INHOL-

"Participatiewet kost tientallen banen" Bron: Leeuwarden 151015 De burocratie van de nieuwe participatiewet kost tientallen Friese banen. Dat zegt wethouder Andries Ekhart van Leeuwarden. De gemeente Leeuwarden voert namens alle Friese gemeenten de participatiewet uit, maar daar komt zoveel papierwerk bij, dat het ten koste van het echte werk gaat. De wet verplicht gemeenten om kwetsbare mensen, zoals gehandicapten te helpen bij het vinden van een betaalde baan. De onderzoeken die daarvoor uitgevoerd moeten worden kosten bijna 800 euro per persoon. Er moet onder andere onderzocht worden of iemand wel echt recht heeft op die hulp. Die onderzoeken zijn volgens Ekhart helemaal niet nodig. Hij wil dan ook met Den Haag praten over het schrappen ervan. Jaargang 3 | aflevering 38 | pagina 3

Alles verandert, zelfs de manier waarop Eén kind, één gezin, één JGZ: een nieuwe uitdaging Bron: JGZ Portal 151015 Eén uniform JGZ pakket met één afsprakenschema voor alle kinderen is gelukkig voorgoed verleden tijd. Het nieuwe Landelijke Professioneel Kader vervangt vanaf 2016 de richtlijn contactmomenten en biedt veel professionele ruimte en vrijheid. Jeugdverpleegkundigen, verpleegkundige specialisten en ook de jeugdartsen kunnen binnen een ruim kader flexibel afspraken maken met de gezinnen over frequentie, vorm en inhoud van de jeugdgezondheidszorg. Een mooi moment om te kijken hoe we vanuit ons vak beter kunnen aansluiten op de leefwereld van gezinnen, op veranderende vragen en wensen van ouders en kinderen en op de nieuwe visie van positieve gezondheid. Waar zitten de uitdagingen? In de praktijk is het allang gangbaar om, als het goed gaat met een kind/gezin, minder contactmomenten af te spreken en extra begeleiding als er zorgen zijn. Het Landelijk Professioneel kader formaliseert deze flexibele werkwijze, binnen de kaders van de oude richtlijn contactmomenten. De contactmomenten zijn gebundeld in de leeftijdsfasen: zuigeling, peuter, kleuter, schoolkind, puber. Per leeftijd zijn er een X aantal contactmomenten beschikbaar voor alle kinderen, maar als alles goed gaat dan kan een gezin ook minder afspraken maken met de JGZ. Het volledige schema blijft beschikbaar voor alle kinderen en er zijn extra contactmomenten voor de kinderen waar zorgen over zijn. Het uitgangspunt is dat bij elk contactmoment en iedere activiteit gekeken moet worden naar de specifieke omstandigheden van elk kind/jongere/gezin/omgeving. De vorm is vrij, dus het letterlijke ‘kinderen zien’ bestaat niet meer, dat wordt vervangen door alle mogelijke vormen van contact. Zo bereiken we druk bezette werkende gezinnen op door hen gewenste tijdstippen met digitale informatie, via de website, met de inloopspreekuren, via chats, met fimpjes, via facebook, twitter, etc. Voor ouders die een regelmatige gezondheid- en opvoedcheck op prijs stellen blijft de mogelijkheid bestaan om gebruik te maken van alle contactmomenten. En gezinnen die een extra steuntje in de rug wensen, kunnen vaker afspreken. We hebben als jeugdverpleegkundigen ook een uitgebreid aanbod van preventie interventies. De uitdaging zit in het op zoek gaan naar wat mensen belangrijk vinden, beter aansluiten bij de leefwereld van elk gezin, los laten waar we zelf misschien nog wel verder hadden willen gaan, soms doorpakken en de contacten anders vorm geven. Positieve gezondheid in plaats van risico denken In de Richtlijn Contactmomenten lag vast op welke leeftijd van een

kind de JGZ de kinderen moest zien, met een marginale spreiding van maximaal 10%. Jeugdverpleegkundigen, maar ook jeugdartsen, JGZ organisaties, gemeenten en gezinnen vonden dat een te strak keurslijf. Er werd volop geflexibiliseerd, maar overal verschillend en niet altijd gebaseerd op de zorgbehoefte van kinderen en hun ouders. Er zijn contactmomenten geschrapt om te bezuinigen, of om ruimte te maken voor extra zorg. Zo ontstond een lappendeken met elke JGZ organisatie een eigen afsprakenschema.

het ministerie van VWS en de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) achter het Landelijk Professioneel Kader gaan staan. Vanaf januari 2016 zal de Inspectie voor de Gezondheidszorg het LPK dan ook als uitgangspunt hanteren. De Tweede Kamer is de laatste stap in het proces. Op maandag 14 september 2015 heeft staatssecretaris van Rijn het Landelijk Professioneel Kader naar de Tweede Kamer gestuurd en is het openbaar.

Betekenis voor jeugdverpleegkundige Het nieuwe Landelijke Professioneel Kader geeft de verantwoordelijkheid voor de uitvoering van JGZ terug aan de professionals in samenspraak met de klanten met veel ruimte voor flexibiliteit en zorg op maat. “Dat is geen afweging die de gemeente of de JGZ organisatie kan maken, maar een professionele afweging die door de jeugdverpleegkundige/jeugdarts gemaakt wordt in overleg met de jongere en/ Hoe zat het ook al weer met het nieuwe basispakket JGZ? of zijn ouders”, zegt het ministerie van VWS een toelichting. Centraal Het Landelijk Professioneel Kader is een uitwerking van het nieuwe staat het gehele basispakket en normaliseren en versterken van de basispakket JGZ. Dat laatste is een aanpassing in de wet publieke ge- eigen kracht van gezinnen. zondheid om die te harmoniseren met de jeugdwet. Het onderscheid tussen maatwerk en uniform is opgeheven; alle maatwerk valt nu on- Het is nog lang geen realiteit dat elke jeugdverpleegkundige/ der het nieuwe basispakket JGZ. Behalve de maatwerkprogramma’s verpleegkundig specialist in samenspraak met het gezin de frequentie voor specifieke doelgroepen, zoals VoorZorg, Stevig Ouderschap en en de vorm van de contactmomenten kan afspreken of voor een prospecifiek cursusaanbod, die zijn overgegaan naar het preventieve deel gramma kan kiezen. Ook al redeneren we ( klinisch) vanuit positieve de jeugdwet. Maar vanuit de jeugdwet kunnen deze programma’s nog gezondheid en gezonde en veilige ontwikkeling en groei van het kind. steeds prima door de jeugdverpleegkundige uitgevoerd worden. Het geld zal de inhoud moeten volgen, anders zitten de jeugdverNieuw in het basispakket is kortdurende begeleiding gericht op nor- pleegkundigen in gezonde wijken veel ruimer in hun vel dan in de maliseren. De vorm is vrij. De jeugdverpleegkundigen kunnen met de ongezonde wijken. Huisartsen en onderwijs hebben daar extra toeslaouders afspreken welke vorm van begeleiding gepast en gewenst is. gen (gewichtenregeling) voor, nu wij nog. Daarbij kan je denken aan een huisbezoek, werken met de videobeelden, in groepsverband, met e-healthprogramma, preventief program- Maar de randvoorwaarden staan. Dus je kan in je eigen gemeente en ma, extra observaties, etc. je eigen organisatie aan de slag, maar je zal zelf best een grote bijdrage moeten leveren om de nieuwe situatie te bereiken. Dat hoef je niet Goedkeuringsproces alleen te doen. In V&VN verband kan je ervaringen uitwisselen, elkaar Vanuit onze V&VN vakgroep jeugd hebben verschillende jeugdver- steunen en tips geven. Dat kan je doen door actief lid te worden van pleegkundigen meegewerkt aan de ontwikkeling van het Landelijk de vakgroep jeugd van V&VN afdeling Maatschappij en Gezondheid. Professioneel Kader in een werkgroep samen met AJN, ActiZ jeugd, Je kan ons bereiken via [email protected] GGD/GHOR Nederland onder coördinatie van het NCJ. Deze organisaties hebben het stuk dan ook geaccordeerd. Onze hoogleraar JGZ, Marja van Kuppevelt , voorzitter vakgroep jeugd V&VN afdeling M&G Frans Ferron, deed mee in de werkgroep, hij noemt deze beweging Jacqueline de Vries, vakgroep jeugd V&VN afdeling M&G ‘personalisering’ van de JGZ. We zijn op weg naar een grote variëteit in de JGZ, aansluitend bij de diversiteit van onze samenleving; naar 1 kind, 1 gezin, 1 JGZ. Inmiddels zijn ook de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG),

Het nieuwe Landelijke Professionele Kader maakt een paradigma shift. Het gaat niet uit van een risicobenadering; niet langer stikkers plakken op risicokinderen. Het nieuwe kader gaat uit van het concept van positieve gezondheid; de kracht van kinderen en gezinnen, hun kansen en mogelijkheden.

Jaargang 3 | aflevering 38 | pagina 4

Alles verandert, zelfs de manier waarop

Jeugdarts logische spin in het web Bron: Vakblad Vroeg oktober 2015 Mascha Kamphuis, voorzitter van Artsen Jeugdgezondheidszorg Nederland (AJN), beklemtoont dat jeugdartsen een spilfunctie bekleden in de gezondheidszorg voor het jonge kind. “Wij kijken heel breed en maken echt werk van vroegsignalering.” Tegelijkertijd betreurt zij het dat die meerwaarde lang niet bij alle zorgprofessionals voldoende op het netvlies staat. “Een belangrijk missie in mijn rol als AJN-voorzitter is het beter zichtbaar maken van wat de jeugdarts allemaal te bieden heeft.” Om dat streven kracht bij te zetten is onlangs een position paper van de AJN verschenen. Belangrijk punt hierin is het versterken van de rol van de jeugdarts als beleidsadviseur. “Juist vanuit onze centrale positie in het jeugdstelsel zijn we in staat om beleidsoverstijgend naar een school of wijk te kijken. Per situatie kan de jeugdarts op de juiste knoppen drukken om tijdig te interveniëren.” De rol van de jeugdarts als spin in het web in het zorgveld rond het jonge kind kan op vele manieren invulling krijgen. “Wij kunnen echt verbinden, daar zijn heel goede voorbeelden van. Denk aan gedeelde spreekuren met een kinderfysiotherapeut. Bij een vraag over bijvoorbeeld motoriek kun je dan samen even kijken en overleggen. Iets dergelijks gebeurt ook al met de kinderopvang en voorschoolse voorzieningen. Juist op het gebied van vroegsignalering en preventie heeft dat veel meerwaarde.”

Wijkteams Om volop te profiteren van de expertise van de jeugdarts zou deze standaard betrokken moeten zijn bij de wijkteams. “Dat is de plek voor ons om te kijken hoe kan worden voorkomen dat het kind medicatie nodig heeft of specialistische zorg behoeft. En als dat nodig is, kennen we de wegen ook goed. Het is een gemiste kans dat in de ene gemeente onze rol vanzelfsprekend is en de jeugdgezondheidszorg in de andere aan de zijlijn staat.” Voor wijkteams zonder een betrokken jeugdarts liggen twee

valkuilen op de loer. “Eén van de kernen van de nieuwe Jeugdwet is het normaliseren en naar voren halen van de zorg. Helaas vang ik aan de ene kant geluiden op dat er nu veel te veel onnodig wordt doorverwezen naar de specialistische zorg. Maar ook het omgekeerde komt voor, dus dat wijkteams te veel bij zichzelf houden en niet op tijd verwijzen. Juist de jeugdarts kan heel goed dat onderscheid maken.” Om die praktijk ten goede te veranderen, ziet zij het liefst dat de deelname of in elk geval betrokkenheid aan een wijkteam verplicht wordt gesteld. “Jammer genoeg wil men landelijk vooralsnog geen normen en kwaliteitseisen op dit gebied vaststellen.” Gehechtheidsscreening Meer aandacht voor het standaard screenen op gehechtheid is een ander punt dat hoog op haar verlanglijstje staat. “Een goede opbouw van de gehechtheid is van groot belang voor een gezonde ontwikkeling. Plus omgekeerd - een verstoring op dit gebied ligt aan de basis van veel gedragsproblemen. Daar vroeg bij zijn is dus van groot belang om een gezin goed te kunnen ondersteunen, juist om erger te voorkomen.” Een dergelijke screening kan volgens Kamphuis eenvoudig plaatsvinden. “Dit hoeft niet met een specifieke test of vragenlijst. Het gevaar daarvan is bovendien dat ouders een negatieve uitkomst als een beschuldiging kunnen opvatten. Je komt dan immers direct bij de persoon die de hechting moet verzorgen.” Zij denkt meer aan de werkwijze, zoals nu ontwikkeld door de Stichting Kinderleven, waarbij zorgprofessionals wordt geleerd welke signalen relevant zijn en om daarbij goed en laagdrempelig te communiceren. “Dit helpt hen om duidelijker te benoemen wat ze zien. Die benadering kan echt helpen om hier meer oplettend op te worden.” De ‘screening’ kan door zowel de jeugdarts als de jeugdverpleegkundige worden gedaan. “Op de verschillende contactmomenten moeten juist zij daar altijdverdacht op zijn. Dat is efficiënt, de jeugdgezondheidszorg ziet immers deze kinderen heel frequent. Overigens zijn er binnen de JGZ diverse programma’s die al aandacht schenken aan gehechtheid. Denk aan het programma Voorzorg, waarbij je al in een pril stadium verwachtingen van ouders, bijvoorbeeld tienermoeders, kunt bijstellen. Daardoor kan de

hechting zich beter ontwikkelen.” Interactie ouder-kind Helaas is het zo dat het consultatiebureau niet door alle ouders wordt omarmd. Veel mensen hebben het beeld voor zich van louter wegen, meten en prikken. “Volstrekt ten onrechte”, beklemtoont Kamphuis. “We kijken veel breder en hebben nadrukkelijk oog voor iets als de interactie tussen ouder en kind.” Toch sluit ze niet uit dat er collega’s zijn die inderdaad meer aandacht hebben voor het puur medische aspect. “Daar valt dan natuurlijk nog winst te halen. Gelukkig is er in de basisopleiding geneeskunde al langer aandacht voor de gespreksvoering met de cliënt.” In die zin heeft ze ook veel affiniteit met Infant Mental Health (IMH), een visie, met als rode draad het bekijken en waar nodig verbeteren van de sensitiviteit en de responsiviteit tussen ouder en kind. “IMH matcht helemaal met de doelen van de jeugdgezondheidszorg zoals ik die schets. De aanpak hoort er voor de volle 100% bij.” Een andere verandering die zich heeft voltrokken is de toegenomen mondigheid van ouders. “Anders dan pakweg tien jaar geleden moeten we meer naast de klanten komen te staan en samen tot oplossingen komen. Ouders accepteren niet dat je topdown-adviezen geeft. Het vingertje werkt niet. Daar moet het hele zorgveld oog voor hebben.” Horten en stoten Begin dit jaar voltrok zich de transformatie in de zorg voor jeugd, met stip de belangrijkste verandering sinds vele jaren. Duidelijk is inmiddels dat de overheveling van de verantwoordelijkheid naar gemeenten niet vlekkeloos verloopt. Dat merken ook de jeugdartsen. “Idee van de decentralisatie is immers dat we zoveel mogelijk voorkomen dat jonge kinderen specialistische zorg nodig hebben.



Vervolg op pagina 6

Jaargang 3 | aflevering 38 | pagina 5

Alles verandert, zelfs de manier waarop  Vervolg van pagina 5

www.vakbladvroeg.nl

Stijging Van de mensen die eind 2013 een bijstandsuitkering ontvinZoetermeer koploper uitstroom uit bijstand gen, vond gemiddeld 8,3 procent in 2014 een baan. Een jaar eerder was dat nog 7,3 procent. Voor de economische crisis Bron: CBS 151015 De gemeente Zoetermeer is voor het vierde jaar achtereen lag dit aandeel bijna twee keer zo hoog. Zo vond in 2008 bijna koploper onder de steden met meer dan 100.000 inwoners als 12 procent en in 2007 nog bijna 15 procent een baan vanuit de bijstand. het gaat om uitstroom uit de bijstand.

Dat lukt alleen indien er in een vroeg stadium nadrukkelijk aandacht is voor preventie en juist daaraan mankeert het zoals gezegd vaak in veel sociale wijkteams. Zorgprofessionals die daaraan deelnemen zijn veelal niet opgeleid met dat preventiedenken. Daar maak ik me zorgen over. Tijdig passende zorg bieden is immers heel belangrijk. Kinderen die het echt nodig Eric de Kluis 15 okt 2015 2 reacties hebben moeten tijdig naar de juiste zorg worden doorverwezen. Daar oog voor hebben is het dagelijkse werk van de De gemeente Zoetermeer is voor het vierde jaar achtereen jeugdarts.” koploper onder de steden met meer dan 100.000 inwoners als het gaat om uitstroom uit de bijstand. Bijna 13 procent van de Zorgelijk vindt zij in dit licht ook de bezuinigingen die in som- bijstandsontvangers ging in 2014 aan het werk. Rotterdam is mige gemeenten fors kunnen oplopen. “Hierdoor wordt ook hekkensluiter. In deze gemeente ging slechts 6 procent van de de JGZ op sommige plaatsen uitgekleed. Er komen minder bijstandsontvangers aan de slag. vaste contactmomenten, er worden andere professionals ingezet, de formatie wordt minder en ga zo maar door. Dat baart Uitstrooom me echt zorgen. Juist waar je landelijk met een jeugdwet de Dit meldt het CBS. Ook de gemeenten Ede, Alkmaar, Alphen voorkant wilt stimuleren, waaronder de vroegsignalering, ga je aan den Rijn en Zaanstad deden het goed wat betreft de uitsnijden in een tak van sport die dat doet als kerntaak.” stroom uit de bijstand. Emmen, Amsterdam, Haarlem, MaasDoktersrol Tot slot werkt de AJN-voorzitter er naar toe de rollen van de jeugdarts uit te breiden naar die van behandelaar in de brede zin. "Daarbij hoort dus ook de mogelijkheid tot het verstrekken van medicatie, iets wat we formeel nu niet mogen doen. Doorverwijzen is niet alleen inefficiënt voor zowel ouders als huisartsen, maar bovendien onnodig want wij zijn ook arts. Om dezelfde reden is het goed dat de jeugdarts direct kan doorverwijzen.” Inmiddels is dit succes behaald: de landelijke zorgverzekeraars erkennen de jeugdarts sinds 2014 als verwijzer. Helaas is de praktijk weerbarstig. De regionale ziektekostenverzekeraars mogen namelijk zelf bepalen hoe zij dit in hun polis zetten. “Gevolg is dat in veel regio’s zowel het voorschrijven van medicatie als het doorverwijzen nog steeds via een extra afspraak met de huisarts plaatsvindt. Ik hoop echt van harte dat dit snel verleden tijd zal zijn.”

Sinds 2011 is het aandeel personen die een baan vonden vanuit de bijstand steeds afgenomen. In 2014 is dit aandeel voor het eerst in drie jaar gestegen. Toename bijstandsgerechtigden In totaal neemt het aantal mensen in de bijstand nog altijd toe. Hadden in december 2013 413 duizend mensen een bijstandsuitkering, eind 2014 waren dat er 434 duizend. Halverwege 2015 steeg dit aantal door naar 447 duizend.

Eénvijfde van oud-studenten wanbetaler Bron: Aanhangsel Handelingen II 2015/16, 215

tricht en Rotterdam schommelen allemaal rondom de 6 pro- 20,6 procent van de oud-studenten met een terugbetaalvercent uitstroom. plichting heeft een betalingsachterstand (stand per 1 juni 2015). Vanzelfsprekend is het wenselijk dat oud-studenten op tijd hun lening afbetalen. Alvorens conclusies te trekken, is het echter van belang om gedetailleerder naar deze groep te kijken. Dat schrijft minister Bussenmaker (OCenW) de Tweede Kamer.

Het betreft volgens de Minister ook oud-studenten die een of slechts enkele maanden achterlopen, onder andere door nonchalant gedrag. Dit maakt bijvoorbeeld dat de achterstand in 27 procent van de gevallen minder dan € 200 is. In 56 procent van de gevallen is de achterstand minder dan € 1.000, in 30 procent tussen € 1.000 en € 5.000 en in 14 procent van de gevallen groter dan € 5.000. De redenen dat oud-studenten een betalingsachterstand hebben, zijn divers. Het kan gaan om niet -kunnen, niet-willen of niet-weten, aldus de Minister.

Dit artikel is verschenen in Vakblad Vroeg (oktober) nr. 3-2015, Jaargang 3 | aflevering 38 | pagina 6

Alles verandert, zelfs de manier waarop Ombudsman gaat schuldhulpverlening onderzoeken Bron: Nationale Ombudsman 151015 'Ik maak mij zorgen over hoge eisen die veel gemeenten stellen aan hulpzoekers, over het beperkte aanbod van schuldhulp, over de financiële expertise van de Sociale (wijk-)teams', schrijft ombudsman Reinier van Zutphen in een brief aan staatssecretaris Jetta Klijnsma (Sociale Zaken). De Nationale Ombudsman gaat onderzoeken of mensen die diep in de financiële problemen zitten, voldoende hulp krijgen van gemeenten. Aanleiding zijn uiteenlopende klachten over de gemeentelijke schuldhulpverlening. Zorgen 'Ik maak mij zorgen over hoge eisen die veel gemeenten stellen aan hulpzoekers, over het beperkte aanbod van schuldhulp, over de financiële expertise van de Sociale (wijk-)teams', schrijft ombudsman Reinier van Zutphen in een brief aan staatssecretaris Jetta Klijnsma (Sociale Zaken). Alternatieven De ombudsman vraagt zich onder meer af wat de alternatieven zijn voor mensen met financiële problemen die niet in aanmerking komen voor schuldhulpverlening. Ook wil hij weten hoe lang mensen moeten wachten voordat ze een schuldhulpverleningstraject in kunnen gaan. Gemeenten zijn sinds 2012 verantwoordelijk voor de schuldhulpverlening.

PvdA-leider Diederik Samsom zei dat woensdag tijdens een VVD en PvdA riepen de andere partijen nadrukkelijk op om debat tegen oppositiepartijen die bezorgd zijn over een ach- samen te zoeken naar oplossingen voor het vluchtelingenproterstelling van asielzoekers. SP, D66, GroenLinks en Christen- bleem en niet de verschillen uit te venten. Unie wilden van de PvdA-leider horen dat wetten en vluchtelingenverdragen overeind blijven om te voorkomen dat er Jonge sollicitanten melden meer discriminatweederangsburgers ontstaan. Samsom beaamde dat, evenals tie Bron: Nieuwsbericht 151015 VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra. Steeds meer jongeren maken melding van discriminatie bij hun zoektocht naar een baantje of stage. Dat concludeert het ColOverigens vindt Zijlstra soberheid in de opvang en met lege voor de Rechten van de Mens naar aanleiding van twee voorzieningen in Nederland een doel op zich en voorrecente uitspraken. Een scholiere werd geweigerd voor een ziet hij dat het nieuwkomers wel afschrikken. Het kan bijbaantje en een student voor een stageplek. In beide zaken ervoor zorgen dat mensen die uit zijn op de sociale oordeelde het college dat de werkgever discrimineerde. Dit voorzieningen een andere keus maken, zei hij. Zijn uitjaar heeft het college al vier keer eerder uitspraak gedaan in spraken afgelopen weekend dat asielzoekers ook naar soortgelijke zaken. Nederland komen voor cosmetische operaties had hij eerder teruggenomen. De scholiere van Iraanse afkomst solliciteerde bij een motel naar een baantje in de bediening, maar werd afgewezen. OmDe coalitie is voor het verstrekken van bijstand aan vluchtelindat de vacature op de website bleef staan besloot zij het ruim gen in natura. Dat betekent dat een gemeente de huur en de drie weken later nog een keer te proberen. Dit keer gebruikte zorgverzekering betaalt. Wat overblijft - per maand 200 tot zij een Nederlands klinkende naam en verving zij haar eigen 250 euro - krijgt de betrokkene in euro's. Samsom wees erop foto door een van een blond meisje. Deze keer nodigde het dat deze regeling ook al geldt voor andere kwetsbare persomotel haar wel uit voor een sollicitatiegesprek. nen. Bovendien zullen erkende asielzoekers soms ook een woning gaan delen, zei Samsom. Nu krijgt elke statushouder een eigen woning. Maar door de hoge aantallen asielzoekers het afgelopen jaar hapert de doorstroom vanuit de opvanglocaties naar huizen in gemeenten. Er moet snel meer bijgebouwd worden en ook soberder dan eigenlijk gewenst, zei Samsom.

In de tweede zaak solliciteerde een student van Afghaanse afkomst naar een stageplek. Ook hij werd afgewezen. Diezelfde dag besloot de student nog een keer te solliciteren, maar dit keer met een verzonnen Nederlands klinkende naam. Een paar uur later werd hij uitgenodigd voor een sollicitatiegesprek.

Zijlstra benadrukte dat mensen terug zullen moeten naar hun eigen land als zij na vijf jaar nog geen permanente verblijfsverBron: Tweede Kamer 151015 gunning hebben en hun herkomstland weer veilig is. Wat hem PvdA is net als coalitiepartner VVD ook voor soberheid in de betreft wordt deze termijn uiteindelijk opgerekt, zodat de tijopvang van vluchtelingen. Maar dat is niet bedoeld om asiel- delijke status langer wordt. zoekers eventueel af te schrikken, maar omdat het noodzakelijk is om snel praktische voorzieningen te realiseren.

Coalitie wil sobere opvang vluchtelingen

Jaargang 3 | aflevering 38 | pagina 7

Alles verandert, zelfs de manier waarop Voorlichting Wat het signaleren nog meer lastig maakt, is dat ouderen al gauw overmatig drinken: ze mogen één glas per dag met twee alcoholvrije dagen. 'Ouderen hebben namelijk een tragere stofwisseling waardoor de alcohol langzamer wordt afgebroken.' Bovendien is alcohol drinken maatschappelijk zo geaccepteerd dat je al snel denkt: wie ben ik om er wat van te zeg‘Steeds meer alcoholverslaving onder ougen? Goede voorlichting helpt, weet de verpleegkundig spederen’ Bron: nieuwsbericht 151015 cialist. Over de gezondheidsrisico's bijvoorbeeld. En als stopAlcoholverslaving is een groeiend probleem onder ouderen. pen teveel gevraagd is: het terugbrengen van het aantal ‘Inmiddels een kwart van de alcoholhulpvragers is ouder dan drankjes van bijvoorbeeld vijf per dag na drie of twee, helpt al. 55 jaar’, zegt verpleegkundig specialist GGZ Dik van Etten.

van de zorg die geboden wordt en op de uren die geleverd worden. Van Rijn geeft toe dat er een probleem is met de controle op de kwaliteit van de geleverde zorg. Hij gaat echter niet in op de vraag hoe bewindvoerders fraude kunnen voorkomen.

Minder klachten over toegankelijkheid sociale domein dan verwacht - 13 oktober '15 Bron: Gezamenlijke Inspecties 151013

De Inspecties Sociale Zaken, Jeugdzorg, Gezondheidzorg, Onderwijs en Veiligheid en Justitie hebben onderzocht hoe gemeenten omgaan met klachten en signalen over de toegankelijkheid van gemeentelijke voorzieningen in het sociaal do'Fraude met pgb blijft mogelijk' mein. Met het sociaal domein wordt bedoeld: de taken van Bron: nieuwsbericht 151015 gemeenten op het gebied van de jeugdzorg, de begeleiding Leden van de branchevereniging voor Professionele Bewind- en dagbesteding van mensen die langdurige zorg nodig hebvoerders en Inkomensbeheerders (PBI) weigeren de verklaring ben (WMO) en de sociale participatie van burgers met een voor gewaarborgde hulp te tekenen, meldt Omroep Gelder- afstand tot de arbeidsmarkt. land. Sinds begin dit jaar is de gewaarborgde hulp ingesteld om fraude met zorggelden te voorkomen. De belangrijkste onderzoeksresultaten zijn dat in de eerste

Ouderen en alcoholverslaving Van Etten is gespecialiseerd in verslaving bij ouderen, in het bijzonder alcoholverslaving. 'Steeds meer 65-plussers melden zich bij de verslavingszorg. Het is niet bekend waarom dat zo is. Het is de groep babyboomers die zich in de jaren zestig losmaakte van de gevestigde orde. Zij experimenteerden op allerlei levensgebieden en ook met drugs. Daar zou het mee te maken kunnen hebben', zegt hij in het maandblad voor de Om te voorkomen dat pgb-houders het slachtoffer worden Activiteitensector (AS) van oktober. van fraude, wordt van hun bewindvoerders verwacht dat ze de kwaliteit van de zorg controleren. Hiervoor moeten bewindOndersteuning voerders een verklaring tekenen, maar dat weigeren velen. De zorgprofessional, bijvoorbeeld de activiteitenbegeleider, Het heikele punt is volgens de omroep dat bewindvoerders kan ouderen ondersteunen bij het aanpakken hun verslaving. niet afgerekend willen worden op de controle op de kwaliteit Dat begint bij het signaleren, maar daarbij moet je wel opletvan zorg. Bram van Vegchel van de PBI: "Wij bewindvoerders ten. Lege drankflessen zijn natuurlijk een open deur, zegt van kunnen de kwaliteit van zorg niet beoordelen, omdat wij daar Etten. 'Maar ook slaapproblemen, maagklachten, en een hoge niet voor opgeleid zijn en omdat we daar niet de tijd voor hebbloeddruk kunnen signalen zijn. Wees daar bij ouderen wel ben. Bovendien is het geen taak voor iemand die het geld bevoorzichtig mee, want vanaf een bepaalde leeftijd komen deze heert." klachten natuurlijk vaker voor.' Net zoals een adem die ruikt naar aceton: mogelijk een signaal voor een alcoholprobleem, Staatssecretaris Martin van Rijn geeft in antwoord op Kamermaar kan ook door suikerziekte komen. vragen toe dat de gewaarborgde hulp niet voldoet. De vragen werden gesteld na berichtgeving van Omroep Gelderland. Die Mensen met een depressie lopen een groot risico om slachtofmeldde dat fraude met pgb's nog steeds mogelijk is, omdat fer te worden van geweld. Ook patiënten met verslaving of bewindvoerders de zorgdeclaraties vaak niet checken voordat schizofrenie hebben een verhoogde kans om slachtoffer te ze getekend worden. Hierdoor is er geen zicht op de kwaliteit worden van misdrijven. Lees hier meer >>

maanden van 2015 het aantal klachten en signalen over de toegankelijkheid lager is dan gemeenten verwachtten. De reden hiervoor is volgens de gemeenten de tijdige voorlichting en snelle en informele afhandeling van klachten. WMO-raden, cliëntenraden en ombudsmannen wijzen op de afhankelijke positie van burgers ten opzichte van de gemeente, onvindbaarheid van klachtenprocedure en problemen voor kwetsbare burgers door de digitalisering. 4 van de 10 onderzochte gemeenten hebben hun klachtenprocedure voor het hele gemeentelijk domein – WMO, Jeugdzorg en W&I - geïntegreerd. Het registreren van de afhandeling van klachten in plaats van alleen snel en informeel afhandelen van klachten verhoogt het lerend vermogen van gemeenten. Gemeenten die inzicht hebben in deze signalen en klachten en openstaan voor signalen van externe partijen leren hier meer van dan gemeenten die dit niet doen.

Jaargang 3 | aflevering 38 | pagina 8

Alles verandert, zelfs de manier waarop Ministerie niet bezorgd over jeugdgegevens Vooral voor tieners weinig pleeggezinnen Bron: VWS 151015

'Gebruik positieve ervaring bij aanpak depressie' Bron: Rijksuniversiteit Groningen 151015 Positieve gebeurtenissen hebben minder effect op depressieve symptomen dan negatieve gebeurtenissen. Toch is het de moeite waard om in behandelingen voor depressie te proberen het aantal positieve gebeurtenissen te verhogen. Dat stelt Elise Bennik in het proefschrift waarop zij op 19 oktober promoveert aan de Rijksuniversiteit Groningen. Gebrek aan plezier - anhedonie - of een depressieve stemming kan het begin zijn van een negatieve spiraal die uitmondt in het voortdurend ervaren van deze twee gevoelens, constateert Bennik. Die negatieve spiraal kan weer andere depressieve symptomen uitlokken. Adolescenten die meer positieve dan negatieve ingrijpende gebeurtenissen meemaken, hebben twee jaar later minder depressieve symptomen, mits het totaal aantal gebeurtenissen niet te groot is. Dat laatste kan komen doordat elke ingrijpende gebeurtenis aanpassing vereist, wat kan leiden tot uitputting en stress.

Bron: Pleegzorg 151015

"De wettelijke kaders zijn duidelijk", stelt staatssecretaris van Er zijn in Nederland nog steeds kinderen die niet in een gezin Rijn. Hij deelt eventuele zorgen over gegevensbescherming in kunnen opgroeien omdat er te weinig pleegouders zijn. Vooral de jeugdzorgketen niet. voor tieners is het lastig een geschikt gezin te vinden. Te weinig pleeggezinnen voor tieners Dit blijkt uit een antwoord brief op Kamervragen door de staatssecretaris. Deze week is het de Week van de Pleegzorg en de Maand van het inhuisplaatsen. Pleegzorg Nederland hoopt met de camVan Rijn is stellig: "Gemeenten en aanbieders zijn gehouden pagne 'Supergewone mensen gezocht' tijdens deze maand aan de wettelijke eisen die aan deze informatie-uitwisseling 3500 nieuwe pleeggezinnen te werven. Sinds 2005 is de vraag gesteld worden." Of ze die ook daadwerkelijk volgen is niet naar pleegzorg met bijna 70 procent gestegen. In 2014 wooniets waar het ministerie zicht op heeft. Dat is aan anderen. den 21.880 kinderen in Nederland voor korte of langere tijd bij "Toezicht op de naleving van de normen geschiedt door de pleegouders. De forse groei is niet meer met het huidige aangemeenteraad, het Cbp en de Inspecties. Het is aan deze par- tal pleegouders op te vangen, aldus Pleegzorg Nederland. tijen om te bepalen of in concrete gevallen aan de normen Beeldvorming wordt voldaan." Dat het voor tieners lastig kan zijn om een pleeggezin te vinDat wordt door de staatssecretaris een aantal keer herhaalt in den heeft vooral te maken met de beeldvorming van deze de brief. Voldoende regels en wetgeving met het bijbehorende groep, legt een woordvoerder van Pleegzorg Nederland uit. woud aan afkortingen, wat het ministerie betreft lijt de kous 'Een kind dat niet thuis kan wonen in huis nemen is best heftig daarmee af. "Gemeenten dienen zich aan die regels te houden; en kinderen in de puberteit zitten in nog een rumoerige periode gemeenteraad, het Cbp en de Inspecties zien hierop toe." de van hun leven dan kleinere kinderen die een pleeggezin Hij wil er wel over kwijt dat doordat er veel verschillende loakle nodig hebben. Bovendien willen we graag dat een tiener die afspraken zijn "het er wel toe leidt dat toezicht op veilig be- het goed op school doet wel daar op school kan blijven. Dat richtenverkeer ook maatwerk zal zijn." Maar zoals gezegd de maakt het lastiger om precies in zijn of haar woonplaats een rol van Den Haag daarbij is wat de bewindspersoon betreft pleeggezin te vinden die graag een tiener in huis wil nemen.' minimaal. Zelfstandig

Bennik ontdekte dat adolescenten met veel depressieve symptomen meer positieve gevoelens ervaren na een positieve gebeurtenis. Het is mogelijk dat zij weinig positieve gebeurtenis- Over de gegevensuitwisseling binnen het justitionele terrein, sen meemaken, veronderstelt ze, en er daarom heftiger op via CORV, is hij wel iets specifieker: "Op dit moment vindt 65 procent van de gegevensuitwisseling plaats via CORV en er reageren. wordt hard aan gewerkt om dit percentage verder te verhoBennik baseert haar onderzoek op gegevens uit de langlopen- gen." Zonder daarbij te melden hoe het met de overige 35% de TRAILS-studie onder ruim tweeduizend adolescenten van verloopt. Van Rijn belooft de Kamer in het voorjaar te berich11 tot 23 jaar en op twee logboekstudies onder vrouwelijke ten over de voortgang van het gebruik van CORV.

Het vraagt zeker wat van het pleeggezin om voor een tiener te kiezen, beaamt de woordvoerder. 'Maar tieners zijn ook zelfstandiger en met hen kun je beter een gesprek aangaan dan veel kleinere kinderen. Ook voor hen geldt dat ze recht hebben om in een gezin de sociale vaardigheden leren die ze nodig hebben en voorbereid worden op een zelfstandig leven in de toekomst.'

jongeren.

Jaargang 3 | aflevering 38 | pagina 9

Alles verandert, zelfs de manier waarop Zelfstandigen in financiële problemen door kwijtschelding leenbijstand

meer geven op de vraag waarom dit het geval is. Een juiste Wijkverpleging in gevaar. Van Rijn (VWS) wetstoepassing leidt hier tot een uitkomst die niemand wil. wacht af. Bron: Actiz 151015 Maar door niet in te grijpen blijven de problemen voor zelfBron: nationaleombudsman.nl 151015 Eind september heeft een overleg plaatsgevonden tussen standigen onverkort bestaan. Daarmee schiet de overheid ernEr is nog altijd geen oplossing voor zelfstandigen waarbij de staatssecretaris van Rijn (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) stig tekort tegenover hen. kwijtschelding van leenbijstand leidt tot terugvordering van en ActiZ, de brancheorganisatie voor zorgondernemers. ActiZ toeslagen die zij ontvangen. Hierdoor kunnen zij opnieuw fiheeft onlangs aan de bel getrokken over de problemen met de nancieel kopje onder gaan. Een bekend probleem waar maar Nieuwe richtlijn voor residentiële jeugdhulp financiering van de wijkverpleging. niets aan gedaan wordt. De Nationale ombudsman heeft in Bron: Nederlands Jeugdinstituut 151015 december 2014 aangedrongen op een oplossing bij de staats- De nieuwe richtlijn Residentiële jeugdhulp beschrijft wat hulp- Tekort aan financiering voor thuiszorg secretaris van Financiën en de minister van Sociale Zaken en verleners kunnen doen om te bevorderen dat kinderen en jon- Ouderen moeten langer thuis blijven wonen en krijgen thuis Werkgelegenheid. Dat heeft tot nu toe tot niets geleid, terwijl geren met ernstige problemen zich positief ontwikkelen. De de zorg en ondersteuning die ze nodig hebben. Het budget zij ook eerder al beterschap beloofden. Om de impasse te richtlijn is op 14 oktober gepubliceerd. dat de overheid hiervoor heeft uitgetrokken is echter niet toedoorbreken vraagt de ombudsman de Vaste Commissie voor reikend. Het gevolg is dat zorgorganisaties een cliëntenFinanciën van de Tweede Kamer om op politiek niveau het De richtlijn is bedoeld stop moeten instellen of overwegen om dat te doen. Voor voor residentiële jeugdprobleem onder de aandacht te brengen. 2015 wordt een tekort van minstens 242 miljoen euro verhulp in leefgroepen voor wacht op de zorg thuis. Daarnaast zijn er grote zorgen ten Zelfstandigen die financieel in de knel zitten, kunnen van hun de behandeling van speciaanzien van het landelijk budget voor 2016 en het inkoopgemeente een lening krijgen: leenbijstand. De gemeente kan fieke problemen en leefbeleid voor de wijkverpleging in 2016. de lening achteraf deels kwijtschelden. Dit kan leiden tot te- groepen waar opvoeden rugvordering van flinke bedragen aan toeslagen. De Belasting- en opgroeien centraal Van Rijn wacht definitieve cijfers af staan. Belangrijk is het dienst ziet de kwijtschelding namelijk als inkomen en vordert De uitkomsten van het gesprek zijn teleurstellend volgens eerder uitbetaalde toeslagen terug omdat het inkomen te creëren van een positief pedagogisch klimaat, waarin hulpver- ActiZ. Van Rijn gaf in het gesprek aan dat hij pas concrete behoog is. Het moeten terugbetalen van toeslagen kan tot ern- leners een duidelijke structuur bieden en inspelen op de vaar- sluiten kan nemen wanneer hij de definitieve cijfers geeft. Die stige betalingsnood leiden. De kwijtschelding is namelijk digheden en de behoeften van het kind. zijn pas achteraf beschikbaar, waarschijnlijk pas na het eerste 'papieren inkomen', het geld is eerder al ontvangen. "Terwijl de leenbijstand bedoeld was om de zelfstandige vooruit te helpen, raken zij als dat niet lukt, door de Belastingdienst opnieuw achterop. Sommige zelfstandigen zakken zelfs onder de bijstandsnorm", aldus de ombudsman. Structurele oplossing blijft uit Ambtenaren en rechters die de problematiek willen oplossen lopen tegen de grenzen van hun bevoegdheid aan. In 2013 is hierover ook in de Tweede Kamer gesproken en de toenmalige staatssecretaris van Financiën zou zoeken naar een oplossing. Die is er nog altijd niet. De ombudsman vindt het ernstig dat een structurele oplossing uitblijft. Hij kan zelfstandigen die bij hem aankloppen met klachten over de situatie, geen antwoord

De richtlijn gaat nadrukkelijk in op veiligheid en het voorkomen van mishandeling en misbruik door groepsgenoten en medewerkers. Ook is er aandacht voor de samenwerking met ouders en voor het vasthouden van bereikte resultaten als het kind terugkeert naar huis. De drie beroepsverenigingen in de jeugdhulp hebben de richtlijn geautoriseerd: het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP), de Nederlandse Vereniging van Pedagogen en Onderwijskundigen (NVO) en de Nederlandse Vereniging van Maatschappelijk Werkers (NVMW). Inmiddels zijn er tien richtlijnen voor jeugdhulp en jeugdbescherming gepubliceerd.

kwartaal van 2016. Volgens ActiZ is er dit jaar gewoon niet voldoende geld om alle zorg die mensen thuis nodig hebben te betalen. Zorgorganisaties komen daardoor enorm in de problemen. Actie vereist Van Rijn wil met brancheorganisatie Zorgverzekeraars Nederland (ZN) en met ActiZ om de tafel om verschillen van inzicht te bespreken. ActiZ heeft deze uitnodiging geaccepteerd, maar benadrukt tegelijk dat op korte termijn concrete toezeggingen noodzakelijk zijn. Van groot belang is ook dat zorgaanbieders zelf zo spoedig mogelijk in gesprek gaan met verzekeraars over bijcontracteren. Actie is van cruciaal belang om te voorkomen dat cliënten in de kou komen te staan. Jaargang 3 | aflevering 38 | pagina 10

Alles verandert, zelfs de manier waarop ‘Verwarde personen niet het probleem in ambulante ggz’ Bron: Zorg+Welzijn 151015

met een psychiatrische aandoening beter in de wijk kunnen wonen, omdat de zorg in instellingen te weinig gericht is op herstel. Ik vraag me wel af wat de ggz drijft als we het hebben ‘Waarom is het eigenlijk een goed idee dat mensen die toch over ambulantisering. Is dat vooral het idee dat intramuraal behoorlijk ziek zijn, zelfstandig wonen?’ Journalist Piet-Hein slecht is voor de patiënt? En wordt er dan wel goed gekeken Peeters dook in de wereld van de ‘verwarde personen’ en ontnaar of het daadwerkelijk kan? Daar zit wel iets tragisch in: is dekte de pijnpunten van de ambulantisering in de ggz. het reëel om deze mensen in de wijk te laten wonen of wil je verwarde personen vooral graag van opname in een instelling af?' Wat er in de media gezegd werd over het hoe en waarom 'verwarde personen' steeds vaker opduiken in de samenleving, vond hij maar 'onbevredigend'. Piet-Hein Peeters schreef daarom het boek 'Verwarde personen zijn het probleem niet – over de echte vragen in de ambulante ggz'. Hij deed hiervoor interviews met twintig deskundigen en maakt zo inzichtelijk waar het mis gaat in de zorg voor mensen met ernstige psychiatrische aandoeningen. Zorg + Welzijn legde hem een aantal stellingen voor: Alle ggz-patiënten die in de wijk terecht komen zijn verwarde mensen en potentieel gevaarlijk voor de samenleving. 'Oneens. De mensen die door de ambulantisering in de ggz weer (beschermd) in de wijk gaan wonen zijn mensen waarvan de ggz oprecht denkt dat het beter is dat zij weer zelfstandig gaan wonen. Tegelijk zijn dit wel mensen met een chronische aandoening die op enig moment weer kan opspelen. Mensen met een ernstig psychiatrische aandoening (EPA) zijn niet verward. Zonder ondersteuning kan het wel gebeuren dat deze mensen in de war raken en uiteindelijk gekke dingen gaan doen. Die ondersteuning is daarom essentieel en juist daar schort het aan.'

heb geleerd, is dat het integreren voor mensen met een ernstig psychiatrische aandoening (EPA) heel moeilijk is. Op de een of andere manier vinden we het makkelijker om te gaan met bijvoorbeeld mensen die dementeren of een verstandelijke beperking hebben. Wonderlijk genoeg wordt de woonomgeving nauwelijks betrokken bij de zorg aan mensen met een EPA. De ggz is gesloten als het gaat om het informeren van buurtbewoners, maar ook professionals in de eerste lijn wegens de privacy. Terwijl ik denk dat als jij weet waarom en wanneer jouw buurvrouw een beetje gek doet, je waarschijnlijk meer naar haar omkijkt of in ieder geval weet wie te waarschuwen voordat het uit de hand loopt.'

Een warme zorgrelatie tussen mensen met een verstandelijke of een psychiatrische beperking en hun buurtbewoners, is geen realistisch beeld van de participatiemaatschappij. Dat stelt Femmianne Bredewold naar aanleiding van haar promotieonderzoek 'Lof der Oppervlakkigheid' >> We kunnen de ambulantisering in de ggz maar beter terugdraaien. 'Terugkeer naar de intramurale zorg is echt een gepasseerd station zeggen de deskundigen. Uit mijn research en de gesprekken die ik heb gehad zie ik wel drie dilemma's die volgens mij de werkelijke problemen zijn. Kan en wil de samenleving zelfstandig wonende mensen met een EPA wel verwerken en hoe wordt ze daarbij geholpen? De ggz is bovendien verre van eensgezind over wat nu wel en niet mogelijk is voor mensen met een EPA. En meer ondersteuning vanuit de landelijke overheid zou ook helpen, want nu zijn mensen met een ernstige psychiatrische aandoening en nog teveel overgeleverd aan de grillen van lokale partijen en worden lokale partijen ook weer belemmerd door landelijke regelgeving.'

De ambulantisering in de ggz heeft vooral te maken met bezuinigingen. 'Nee, de ambulantisering is niet alleen kosten gedreven. Het inhoudelijke argument, dat het beter is voor het herstel en de zelfstandigheid van de patiënt, staat als een paal boven water. Ik zie wel dat de bezuinigingen steeds meer de overhand hebben gekregen en dat er onvoldoende is geïnvesteerd in de opbouw van ambulante zorg. Er wordt bovendien gezegd door de ggz dat de wijkteams en de huisartsen niet de expertise hebben voor deze problematiek. Daar verbaas ik me wel over; je wil de patiënt in de wijk, dus daar horen de wijkteams en de huisarts bij. Als je vervolgens zegt dat de eerste lijn niet sterk We moeten niet willen dat mensen langdurig in een ggz- genoeg is, wat wil je dan eigenlijk?' instelling zitten. De kwaliteit van leven daar is slecht en voor de Het boek 'Verwarde personen zijn het probleem niet – over de ggz-patiënt en zijn herstel is het zinvoller om aan de samenle- De buurt zou volgens het ideale plaatje ook moeten omkijken echte vragen in de ambulante ggz' van Piet-Hein Peeters verving mee te doen. naar de buurman met psychiatrische problemen, maar daar is schijnt op 16 oktober bij uitgeverij Pepijn >> de samenleving helemaal niet klaar voor. 'Alle deskundigen die ik gesproken heb, vinden dat mensen 'Wat ik onder meer van onderzoeker Femmianne Bredewold Jaargang 3 | aflevering 38 | pagina 11

Alles verandert, zelfs de manier waarop COLOFON Fris denken en dwars kijken is een digitaal nieuwsschrift voor alle mensen en organisaties die betrokken zijn bij het werken met en voor mensen. Fris denken en dwars kijken verschijnt eenmaal per week (dinsdag) als nieuwsflits en eenmaal per week (vrijdag) als achtergrondmagazine (Decor).

'Jeugdzorg, wees alert en zoek de grens op' Bron: Ingezonden brief 151015 VVD-raadslid Samira Bouchibti ziet de kwaliteit van de zorg aan kwetsbare kinderen in Amsterdam hard achteruitgaan. 'Daarom,' schrijft ze vandaag in een opiniestuk in Het Parool, 'moeten hulpverleningsorganisaties de grenzen van wet- en regelgeving opzoeken.'

spraak luidde: één gezin, één plan, één regisseur. Maar tot nu toe houdt men zich daar niet aan. De wethouder moet om de tafel met hulpverleningsinstanties die zich richten op ouders, bijvoorbeeld de GGZ. Er doen zich vaak calamiteiten voor waarbij de problemen van de ouders leiden tot een risico voor de kinderen. Maar voor de kinderen kan niets gedaan worden, omdat zij bij jeugdzorg niet in beeld zijn. Daarom moeten de hulpinstanties die zich richten op de problematiek van ouders, ook verantwoordelijkheid dragen voor de veiligheid van kwetsbare kinderen. Zij moeten de mensen met wie zij te maken hebben, vragen of zij thuiswonende kinderen hebben zodat zij preventief hulp kunnen krijgen.

In Amsterdam is de zorg aan kwetsbare kinderen en gezinnen verre van op orde. Wijkteams hebben moeite in te schatten wanneer deskundigheid ontbreekt en advies aan gespecialiseerde jeugdhulpverleners moet worden gevraagd. Te vaak moeten wijkteams opboksen tegen oude systemen en protocollen; zij Vorig jaar werd het jongetje Ferdyan door zijn weten niet wat ze wel en niet mogen en durvader doodgestoken. De vader was psychiaven niet de grenzen van wet- en regelgeving trisch patiënt en in het Met de voor en door u geknipte informatie en op te zoeken. gezin was sprake van inspiratie willen wij onze lezers en lezeressen huiselijk geweld. De coninspireren en informeren. Zo dragen wij bij aan Ook ontbreekt bij hulpclusies uit het onderzoek de duurzame vernieuwing van de organisatie van verleningsorganisaties van 'Samenwerkend toeen de ondersteuning voor en door mensen. cruciale informatie over zicht jeugd' zijn vernietigezinssituaties en is de gend. Er waren ernstige Het stimuleren en ondersteunen van talentontaansluiting, signalering, plooiing op strategisch, tactisch en uitvoerend problemen in het gezin, afstemming en samenniveau is de passie van de mensen die bij Vondel maar instanties grepen werking tussen partijen & Nassau werken. Zij leveren daaraan dagelijks niet in. De kwaliteit van niet vanzelfsprekend. De met hart en ziel - een bijdrage. de veiligheidsanalyse toegang tot jeugdhulp via wijkteams is verre was onvoldoende. Hulpverleningsorganisaties Wilt u een eigen bijdrage geplaatst zien? Of hebt van goed geregeld. Kinderen en gezinnen we- moeten beter samenwerken, alerter zijn op u nieuws te melden? Stuur dan een mailbericht ten niet waar ze terecht kunnen en nieuwe signalen en leren de werkelijke grenzen van aanvragen worden niet adequaat opgepakt. met uw bijdrage of persbericht naar wet- en regelgeving op te zoeken.

Vondel & Nassau is een zelfstandig onderdeel van de Kooyenga Groep en heeft zich gespecialiseerd in Advies, Oplossingen en Interim Management. Onze dienstverlening onderscheidt zich op basis van een persoonlijke aanpak, en concrete en toepasbare adviezen van zeer hoge kwaliteit. ‘ Mocht u vragen hebben over wat Vondel & Nassau voor u kan betekenen, dan zijn dit onze contactgegevens.

Vondel & Nassau Postadres Postbus 87 | 9100 AB Dokkum T 088 - 0305000 F 0519-220052 E [email protected]

[email protected]

Verbeterplan Hebt u collega's die de nieuwsflits ook willen Wethouder Kukenheim werkt aan een verbeontvangen? Mail dan even het mailadres van uw terplan. Wat de VVD betreft zet zij in op signa-

collega naar [email protected]

leren, samenwerken en afstemming. De af-

Website: www.vondel-nassau.nl

Twitter | Facebook | LinkedIn Jaargang 3 | aflevering 38 | pagina 12