k i j k e n 12 juni 2015 Achtergronden, opinies en verhalen over en uit het sociaal domein

k i j k e n

Achtergronden, opinies en verhalen over en uit het sociaal domein Fris denken & dwars kijken De eigen kracht van mensen en hun organisaties versterken, energie mobiliseren en een gezamenlijke focus ontwikkelen, dat is de missie en kwaliteit van Vondel & Nassau. Samen werkend met u pakken onze medewerkers organisatie- en samenlevingsvraagstukken resultaatgerichte op en aan. Hebt u collega's die Het Decor - Verruim(t) de horizon ook willen ontvangen? Mail dan even uw mailadres naar [email protected] Wilt u Het Decor niet meer ontvangen dan is een berichtje naar hetzelfde mailadres voldoende.

Jaargang 2 | Aflevering 23

DWARS

12 juni 2015

Doelmatigheid zorguitgaven is beperkt

weest.' Als voorbeeld noemt hij de achterstand op het gebied van tabaksbestrijding en het laat op gang komen van het bevolDe sterke uitgavengroei in de Nederlandse gezondheidszorg kingsonderzoek naar darmkanker. 'Tabaksbestrijding is de misheeft bijgedragen aan de toegenomen levensverwachting, maar sing link in het Nederlandse beleid', vindt ook oud-RVZ voorzitter Rien Meijerink. de andere effecten zijn onduidelijk.

Bron: RV&S 150608

Dat heeft Johan Mackenbach, hoogleraar maatschappelijke gezondheidszorg in Rotterdam, donderdag gezegd tijdens het slotsymposium van de RVZ. De raad is opgegaan in de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RV&S). Sinds het begin van de jaren 2000 zijn de Nederlandse zorguitgaven scherp gestegen. Hierdoor zijn de zorguitgaven in Nederland verhoudingsgewijs het hoogst in heel Europa. Vooral aan ziekenhuizen, ggz en ouderenzorg is meer uitgegeven. Dit heeft geleid tot een daling van het aantal mensen met lichamelijke beperkingen. Knie- en cataractoperaties hebben op grote schaal plaatsgevonden en revalidatieprocessen zijn verbeterd. In de ziekenhuizen worden hartpatiënten beter geholpen. 'Hierbij hoort de kanttekening dat de sterkste volumestijging is opgetreden bij minder ernstige patiënten. De hoge zorguitgaven zijn gepaard gegaan met middelmatige gezondheidsuitkomsten', concludeert Mackenbach. Hij wijt dit aan de achterblijvende investeringen in preventie. Die uitgaven zijn niet meegegroeid met de extra zorguitgaven. 'Met een snufje meer preventie hadden we nog meer kunnen bereiken. Als we vanaf begin jaren 2000 meer hadden geïnvesteerd in preventie, was de levensverwachting in Nederland één à twee, drie jaar hoger ge-

'Er gaat te veel aandacht uit naar de vraag of geld rechtmatig is besteed. De vraag naar doelmatigheid is onvoldoende belegd', aldus Kees Vendrik, lid van het college van de Algemene Rekenkamer die de opmerkingen van Mackenbach in een bredere context plaatst. Tijdens het symposium stond de vraag centraal wie de penningmeester van de zorg is. Volgens Vendrik vervult de minister van VWS die functie. Marco Varkevisser, hoofddocent bij iBMG, ziet juist de zorgverzekeraars als hoeder van de zorguitgaven. Hij constateert dat de selectieve zorginkoop te weinig op gang komt en dat de bestuurlijke akkoorden niets veranderen aan de structuren van financiële prikkels. Om meer doelmatigheid af te dwingen, kan uitkomstbekostiging een rol spelen. 'Dat kan niet op korte termijn, maar wel op langere termijn', aldus Varkevisser. Volgens Wim Groot, hoogleraar gezondheidseconomie aan de Universiteit van Maastricht, is het achterblijven van de zorguitgaven vorig jaar een tijdelijk fenomeen. 'De recessie heeft voor een breekpunt gezorgd. Vanaf 2020 zullen we een sterke toename van het zorggebruik zien door de grote geboortecohorten van 1945-1965.' Hij pleit voor meer ruimte voor arbeidsbesparende innovaties en tijdig investeren in het redzaam houden van ouderen. Jaargang 2 | aflevering 23 | pagina 1

Het Decor - verruim(t) de horizon Voor de hand liggend is vanzelfsprekend en daarom verboden 

wij gewend zijn of ‘normaal’ vinden.

De meeste mensen voelen zich beter met oude problemen dan met nieuwe oplossingen

Door Peter Paul J. Doodkorte “Soms moet je een gek plan een kans geven.” Die gedachte bekroop mij “Zo simpel kan het zijn.” Ergert u zich ook zo aan mensen, instan- toen ik deze week dat artikel in Cobouw las: “Het is klein en je kunt ties en overheden die ‘moeilijk doen’ tot een kunst hebben verhe- er in wonen… (maar het mag niet).” ven? Welkom in Nederland, het land waar het makkelijk is om moeilijk te doen. Het artikel vertelt over de mogelijkheden van minihuisjes. Voor 35.000 euro kunnen de bouwers een complete woning bouwen, Nederland kent steeds meer daklozen. In 2010 kwamen er 55.230 met woonkamer, keuken, badkamer en slaapzolder. Geen dure mensen bij de opvang terecht en in 2013 waren caravan, maar een HUIS waarin je kunt wonen. Maar dat mag niet. dat er 60.550. Dat is een stijging van tien procent, De regelgeving staat het niet toe. Zwervers die slapen onder brugblijkt uit cijfers van Federatie Opvang. gen, in parkjes en op straten van de grote steden. Dat mag wel. Politie en hulpverleners hebben er weliswaar hun handen vol aan, De groep 65 plus kent relatief de grootste stijging: maar allee, een kniesoor die daar op let. er zijn nu drieduizend ouderen. Dat is 43 procent meer vergeleken met 2010. Ook is er een grote Menige gemeente probeert het probleem aan stijging te zien van het aantal zwerfjongeren; er te pakken. Onder het motto dat alle daklozen zijn ruim zesduizend jongeren zonder thuis. Dit is een stijging van de straat af moeten, regelen wij dure opvang. 14 procent. Voor kwetsbare jongeren, die een grote kans lopen Maar de meest voor de hand liggende oplosom dakloos te raken en die geen deel uitmaken van een gezin, sing - minihuisjes of zwerverswoningen stemmen de cijfers nog somberder: nog niet de helft van de ge- laten wij links liggen. Waarschijnlijk, omdat meenten beschikt over mogelijkheden om deze jongeren op tijd het werkgelegenheid kost. Want wat blijkt: op te vangen. het uitdelen van adequate (goedkope) woonruimte is een snoeiharde bezuiniging. Een zwerver op straat kost ons al toch al gauw Het zijn schrikbarende cijfers. Te meer daar de oplossing van dit zo’n € 25.000 per jaar kost (zorg, politie, justitie). Het sommetje is probleem – verhoudingsgewijs – simpel en voor de hand liggend dus snel gemaakt. Als wij slim zijn, is er in 2020 geen beroepszweris. Maar, ‘voor de hand liggend’ lijkt in Nederland synoniem met ver meer te vinden in Nederland. En hebben wij tegelijkertijd een ‘verboden’. fortuin bespaard.

Simpel, effectief en goedkoop. Wat wil je nog meer? Uit een pas gepubliceerd artikel over minihuisjes (Cobouw, 2 juni 2016) blijkt (weer eens) hoe eenvoudig dakloosheid is aan te pakken. Hoe wij met eenvoudige ingrepen indrukwekkende maatschappelijke winsten kunnen behalen. Als alternatief voor de vaak dure, arbeidsintensieve ingrepen die wij gewend zijn. Maar ja, dat vraagt krachtige interventies.

koppelen aan een zinvolle investering tegen dakloosheid zouden er vele winnaars kunnen zijn. Daklozen die door het uitnutten van overtollige bouwlocaties over een minihuisje (zo nodig tegen een behapbare woninglast) kunnen beschikken. Gemeenten die verlost worden van jaarlijks op te hoesten rentelasten die anders nooit worden terugverdiend. Miljoenen voor de maatschappelijke opvang die de overheid zich jaarlijks kan besparen. Het zijn verdomd interessante ingrediënten voor een goede business case. Simpelweg door – heel voor de hand liggend – al die honderden miljoenen aan verdampend vermogen te koppelen aan een daadwerkelijk maatschappelijk vraagstuk voor mensen met (niet eens) een smalle beurs. Daarenboven is er nog de mogelijkheid het woonconcept van de minihuisjes als ‘statiegeld-‘-woning voor nieuwe toetreders op de woningmarkt interessant te maken. Ambitieus? Wellicht, maar minder doorgeschoten dan het optimisme dat heerste in de jaren voordat de recessie inzette. En veel zinvoller.

Het is daarom tijd om in actie te komen. In een wereld waar alles om geld draait, kunnen we zo samen het verschil maken voor hen die nu – al dan niet door hun eigens schuld - geen dak boven het hoofd hebben.

Dakloosheid is een goudmijn die handenvol geld kost. Denk eens aan: gratis onderdak, hulpverlening, het verstrekken van heroïne, preventie, enzovoorts. Er is geen investering die beter rendeert dan een investering in een zwerver. Iedere euro voor de bestrijding en preventie van dakloosheid verdien je twee tot drie keer Maar nee, in Nederland betalen gemeenten grof geld voor braak- terug met besparingen op zorg, politie en justitie. Minihuisjes zijn liggende bouwgronden. In de jaren voor de recessie gekocht voor eigenlijk minikredietjes met een hoog (maatschappelijk) redement. de bouw van nieuwe woningen. Dit bleek achteraf vooral luchtfietserij. Veel grond ligt nu braak en miljoenen aan rente en honder- Zie ook: den miljoenen aan afschrijvingen vloeien weg. Die gronden – https://inspirituals.wordpress.com/2015/05/25/waarom-bouwenmeestal met een beoogde bouwbestemming – blijven tot in lengte wij-zo-weinig-oplossingen/ van jaren braak liggen en brengen geen cent op. Maar er moet wel en rente worden betaald over de leningen waarmee ze zijn aange- https://peterpauldoodkorte.wordpress.com/2015/06/04/wonen-en schaft. Wat kost dat allemaal kost! -geen-verblijfplaats-hebben-in-de-tijd/

U denkt wellicht: hier zijn gedachten aan het wandelen gegaan. Is iemand aan het dagdromen geslagen. Wellicht. Maar met effectgroottes die, zo merk ik fijntjes op, wel een stuk hoger liggen dan Als wij het lef zouden hebben die (beoogde) bouwbestemming te

Jaargang 2 | aflevering 23 | pagina 2

Het Decor - verruim(t) de horizon Professionals mogen kleine fouten maken Bron: Interview 150606

Staatssecretaris Martin van Rijn (VWS) schetst een te rooskleurig beeld van het aantal op tijd betaalde pgb-declaraties. Dat zeggen drie experts op het gebied van statistiek tegen actualiteitenrubriek Nieuwsuur. 'We hebben een cultuur nodig waarin je fouten mag maken en ervan mag leren', zegt Erik Gerritsen. 'Want werken in de jeugdzorg is geen rocket science.' Vakblad Zorg + Welzijn interviewde Erik Gerritsen als bestuurder van Jeugdbescherming Regio Amsterdam. Sinds 1 juni is Gerritsen secretaris-generaal op het ministerie van VWS. Hij liet zich de afgelopen jaren gelden als een uitgesproken bestuurder. Bijvoorbeeld over de wijkteams. En dat is hij, nieuwe functie of niet, nog steeds op het moment van het interview, eind april. Decentraal is goed idee Gerritsen was, is en blijft een groot voorstander van de decentralisaties, zo wil hij vooropstellen. "Alles bij de gemeente, de partij die dichtste bij het probleem zit. Zo is er veel minder versnippering, en kan er veel sneller worden geschakeld, ook naar onorthodoxe oplossingen. Helemaal goed. Maar ik heb nu iets te vaak betrokkenen bij sociale wijkteams horen roepen dat ze zo trots zijn dat ze nog niets hebben doorverwezen naar die dure jeugdzorg. Dan kan ik wel denken dat we her en der in het land doorslaan."

hebben gewerkt. Voor zo'n verandering moet je je als professional veilig voelen. "We hebben een cultuur nodig waarin je fouten mag maken en ervan mag leren en zo voorkomen dat het grote fouten worden. Een cultuur waar niet alleen professionals en bestuurders, maar ook journalisten, wethouders, gemeenteraadsleden onderdeel van zijn. Werken in de jeugdhulp is geen rocket science, het is emotioneel, het is beslissen op basis van beperkte informatie in heftige situaties waarin je een ouder, in hun beleving, het ergste aandoet: verwijten dat ze geen goede ouder zijn."

Speciale editie 'De Transformatie' over NAH Houd mensen met niet-aangeboren hersenletsel (NAH) in beeld en voorkom daarmee zwaardere zorg. Dat is de oproep die de VGN samen met NAH-gespecialiseerde zorgaanbieders doet aan gemeenten. In een speciale editie van De Transformatie lichten we toe wat de zichtbare en onzichtbare gevolgen van NAH zijn, wat gemeenten kunnen doen om mensen met hersenletsel in beeld te houden en hoe specialistische hulp er uit ziet.

In deze editie van De Transformatie:

       

Artikel 'Feiten en cijfers Filmportret 'Dit is Monique' Artikel 'In beeld brengen en houden: wat kunnen gemeenten doen?' Portret Wim Hordijk Interview 'De Tilburgse aanpak van NAH' Portret Frenky Grotens Artikel 'Specialistische hulp op maat' Toolbox

De Transformatie De Transformatie is het tweemaandelijkse digitale magazine van de VGN en gaat over de gehandicaptenzorg in het sociaal domein. Het e-zine is gericht op medewerkers van gehandicaptenzorgorganisaties en medewerkers van gemeenten. Doel is om inzicht te krijgen in elkaars wereld. Eind juni komt de reguliere editie van De Transformatie weer uit? U kunt zich hier aanmelden voor een gratis abonnement.

Oproep aan gemeenten: 'Houd mensen met niet-aangeboren Lees hier de speciale editie van De Transformatie over NAH. hersenletsel in beeld en voorkom daarmee zwaardere zorg.'

Gemeenten hebben sinds dit jaar met nieuwe groepen kwetsbare burgers te maken. Waarom we uit alle verschillende doelgroepen mensen met NAH uitlichten? Omdat dit een groep is die zichzelf niet automatisch meldt aan het gemeenteloket. Het zijn zogeheten ‘zorgmijders’ die niet altijd een goed inzicht hebben in de gevolgen van het hersenletsel. Laat staan op het Een kleine waarschuwing is dan ook op zijn plaats: "We moe- effect hiervan op hun omgeving en hun verminderde verten waken voor een wij-zij-tegenstelling tussen eerste en twee- mogen om, zoals vroeger, gewoon mee te draaien in de sade lijn. Die moeten het juist samen doen." menleving. Hoe eerder gemeenten mensen met NAH in beeld hebben, hoe sneller zorg en ondersteuning op maat kan worCultuur den ingezet. En daarmee kan zwaardere zorg op een later moHet kost echter tijd. Het wennen aan de nieuwe wereld, de ment voorkomen worden. nieuwe mogelijkheden, de ruimte om ontschot te werken. Ook voor professionals die vaak jarenlang op een bepaalde manier Inhoud Jaargang 2 | aflevering 23 | pagina 3

Het Decor - verruim(t) de horizon ‘Goede dementiezorg begint bij afbraak instituties’ Bron: congres 150608 De traditionele verpleeghuiszorg met bijbehorend biomedisch zorgmodel staat goede, gepersonaliseerde dementiezorg in de weg. Dat was één van de conclusies die te beluisteren viel tijdens het veelbesproken congres ‘Alzheimer - The Future of Brain Health’. "We moeten de instituties afbreken om Alzheimer-patiënten de ruimte te geven voor het soort leven waar ze recht op hebben”, zo stelde Janette Spiering, directeur van de klantgroep psychogeriatrisch van Vivium Zorggroep. “We moeten echt wat anders gaan doen dan in de verpleeghuiszorg die na de Tweede Wereldoorlog ontstaan is. We concentreren ons te veel op het corrigeren van onbegrepen gedrag, terwijl de patiënt bij alle functieverlies juist de ruimte zoekt om uit te vinden wat hij of zij nog wel kan. Dus we moeten niet corrigeren of rustiger maken met antipsychotica of opsluiten. Het is een schande dat er nog huizen zijn waar de Zweedse band wordt gebruikt.”

Dat de financiering vooralsnog in hoge is afgestemd op die institutionele verpleeghuiszorg, mag wat Spiering betreft geen excuus zijn. “Je moet je niet door het systeem gevangen laten houden. De NZa heeft keurig tarief voor verpleeghuiszorg, laat ons dat geld gebruiken om te doen wat professioneel nodig is.” Als bijvoorbeeld noemt ze het Vivium-initiatief De Hogeweyk, waar 152 dementerende ouderen zo zelfstandig als mogelijk wonen. Deze speciaal voor hen gebouwde wijk lijkt in weinig op het traditionele verpleeghuis. “Soms moet je de grenzen opzoeken”, aldus Spiering. Antikwakcampagne Grenzen opzoeken is ook wat de organisatie van het Alzheimercongres bedoeld of onbedoeld deed door arts-auteur Deepak Chopra uit te nodigen als belangrijkste spreker. In de media werd de afgelopen weken de waarde van Chopra’s werk ten dienste van de integratieve geneeskunde fel aangevochten door met name de Vereniging tegen de Kwakzalverij (VtdK). De naweeën van de campagne deden zich ook in Amsterdam nog voelen. Weliswaar had de VtdK een uitnodiging voor een publiek debat met Chopra en medeauteur Rudolph Tanzi tot twee maal toe afgewezen, vlak voor het congres kwam er een nieuwe reactie van de sceptici. Via een brief liet de Nederlandse Vereniging voor Neurologie (NVN) weten dat aangesloten artsen niet hoefden te rekenen op accreditatiepunten voor deelname aan het congres.

Lerend vermogen Ook directeur Gea Broekema van Alzheimer Nederland hamerde in de Amsterdamse Beurs van Berlage op het belang een gepersonaliseerde aanpak. “Het belangrijkste is goed kijken naar de wensen van mensen met dementie en hun naasten. Als iemand verhuist naar zijn laatste woonomgeving dan moet niet de dementerende, maar de verzorgende zich aanpassen. Het is daarAlzheimer Nederland had al eerder een brief gehad en wel van naast zaak om te zoeken naar dingen die mensen met dementie de VtdK. “Misschien is dat naïef, maar ik was verrast”, blikte dinog wel kunnen. Er is nog lerend vermogen, maar met die kant recteur Broekema terug. “Vooral door de toon. In een aanmatizijn we juist weinig bezig.” gende persoonlijke brief werd ik min of meer gesommeerd om me afzijdig te houden. Meer bereiken voor mensen met demen“Functies kunnen nog wel degelijk aangesproken worden”, oortie, dat is mijn enige drijfveer> Dat vraagt om een open blik en deelde ook arts-onderzoek Machteld Huber van het Louis Bolkdie heb ik bij de VtdK gemist.” instituut. “Hersenen behouden altijd zekere mate van plasticiteit waardoor ze nieuwe verbindingen maken. Goede dementiezorg Kritische toehoorder speelt daar op in.” Directeur Philip Scheltens van het VUmc Alzheimer Centrum durfde ondanks alle kritiek deelname aan het congres aan, maar Grenzen liet wel weten het gebodene kritisch te zullen aanhoren. “Het is een vriendelijke dag”, aldus Scheltens in de wandelgangen van

het congres. “Ik heb eigenlijk niets gehoord dat alle heisa rechtvaardigt. Ik ben het misschien niet met alles eens, maar er is mensen geen rad voor ogen gedraaid.” Ook hoogleraar Robbert Huijsman, Senior Manager Kwaliteit & Innovatie bij zorgverzekeraar Achmea en zelfverklaard ‘kritisch deelnemer’, toonde zich mild. “Een aantal van Chopra’s argumenten zijn niet aan mij besteed, maar het is wat mij betreft wel duidelijk dat je de aanpak van een ziekte als Alzheimer die in zoveel levensdomeinen ingrijpt niet in kleine stukjes kunt opknippen. Temeer daar er van die harde kant van de ziekte nog zo weinig bekend is, terwijl een aantal lifestyle-interventies evident effect heeft. Volgens een schatting van Alzheimer Nederland gaat het aantal mensen met dementie van 260 duizend nu -met totale zorgkosten van 5 miljard euro- zal verdubbelen de komende twintig jaar. Dus is het zaak dat we meer te weten komen vanuit alle disciplines, perspectieven en dimensies.” Toch is deze pragmatische kijk nog lang geen gemeengoed in medische kring. “Er is nog een enorme afstand”, aldus Marcel Olde Rikkert, hoogleraar geriatrie aan Radboudumc. “Toen ik duidelijk maakte dat ik meer onderzoek naar welzijn onder Alzheimer-patiënten wilde doen, reageerde mijn decaan aanvankelijk met de opmerking: wij zijn een academisch centrum, we hebben net nog een nieuwe scanner afgeschaft, dus wat moeten wij nu met welzijn? In het verlangde daarvan zie je dat veel collega’s het gesprek over alternatieve zorg niet aandurven. Het probleem is dat het alternatieve circuit patiënten soms opslokt en weghoudt van reguliere zorg, maar juist de reguliere huisarts zou degene moeten zijn die de verschillende circuits verbindt.” Ook Scheltens wil alle opties open houden, al was het maar om het bewustzijn rond de ziekte van Alzheimer te stimuleren. “Er komt nooit één pil voor Alzheimer, dus je zult alles moeten doen, ook interventie op lifestylefactoren. Maar dan moeten we het wel nú doen en investeren, want er is nog altijd 30 procent minder onderzoeksgeld voor Alzheimer dan voor HIV en kanker."

Jaargang 2 | aflevering 23 | pagina 4

Het Decor - verruim(t) de horizon voor dat een regisseur onder druk van de filmmaatschappij Na de Jeugdzorg: gat of vangnet? totaal anders gemonteerd wordt als de regisseur het wil Bron: Defence for Children 150605 hebben. Het juninummer van Right! is uit. In deze editie aandacht voor het stoppen van jeugdhulp op de achttiende verDirected by Alan Smithee jaardag. Vallen jongeren daardoor in een gat of is er toch Een film wordt uitgebracht zoals de filmmaatschappij het een vangnet? Verder aandacht voor onschuldige kinwil hebben. Wanneer een regisseur daar niet mee kan leven, Anekdotes zijn humoristische voorvallen, vreemde gebeurtenissen of rake deren in gevangenschap en voor kindersekstoeristen die uitspraken, gevat in een pakkend verhaal. Een anekdote wordt vaak ver- is er weinig wat hij ertegen kan doen. De enige mogelijkheid die daarentegen vrij rondlopen. Vraag een proefnummer aan teld als een stukje uit het echte leven, al blijft het meestal onduidelijk of hij heeft is om zijn naam van de titelrol af te halen. of lees de nieuwste editieonline! een verhaal ook werkelijk heeft plaatsgevonden. Anekdotes hebben dan ook veel overeenkomsten met Broodje aap-verhalen. Fris & Dwars presen- Maar iedere film moet toch een regisseur hebben. Al was het Tijdschrift Right! teert wekelijks een bekende of minder bekende anekdote over beroemdmaar in naam. Dat is Alan Smithee geworden. Het gebruik van Defence for Children brengt vier keer per jaar Right! Tijdheden uit heden en verleden.

Alan Smithee was decennialang een goedbewaard filmgeheim.

schrift voor de Rechten van het Kind uit. In het tijdschrift staan actuele artikelen over onder andere jeugdstrafDe roemrijke carriere van Alan Smithee Directed by Alan Smithee recht, migratierecht, jeugdrecht, seksuele uitbuiting en Het grote publiek leerde pas meer over Alan Smithee toen een internationale samenwerking. Maar natuurlijk ook het Directed by Alan Smithee woedende regisseur Tony Kaye publiekelijk zei dat hij niet wilde laatste kinderrechtennieuws. Hij is een van de meest productieve en meest veelzijdige regis- dat zijn naam als regisseur vermeld stond van de flim American seurs die Hollywood ooit gehad heeft. Hij maakte comedy's en History X. Kaye vond dat er maar een Alan Smithee van gemaakt Wanneer u ons steunt met €35 per jaar of meer, ontwesterns. Thrillers en avonturenfilms. moest worden. vangt u het tijdschrift gratis. Volgens de Internet Movie Database prijkt de naam van Alan Smithee op minstens 60 filmproducties. Ondanks alle films van Smithee duurde het lang voordat de regisseur bekend werd bij het grote publiek.

De filmindustrie heeft het Kaye nooit vergeven dat hij het bestaan van Alan Smithee verklapt heeft, want grote films heeft Tony Kaye daarna nooit meer gemaakt. Smithee is nu met pensioen gestuurd. Iedere keer wanneer er nu een 'Alan smithee' nodig is, wordt er een aparte naam verzonnen.

Dat zou heel goed te maken kunnen hebben met het succes van de films waar Alan Smithee bij betrokken was. Directed by Alan Smithee Als deze films al winst hebben gemaakt, dan was het bescheiden en als mensen de films al kennen, dan vooral van de verhalen over ruzies, conflicten en andere onenigheid tussen regisseur, producer, hoofdrolspelers en filmmaatschappij. En om het nog erger te maken: Alan Smithee bestaat niet eens. Alan Smithee is in 1967 verzonnen door de Amerikaanse vakbond van regisseurs. Bij het maken van een film komt het nog weleens

Jaargang 2 | aflevering 23 | pagina 5

Het Decor - verruim(t) de horizon Voorstelling THUUS geeft inkijkje in pleegzorg Mensen een inkijkje geven in het reilen en zeilen van een pleeggezin, en ze enthousiast maken voor pleegzorg. Dat is de inzet van THUUS, een hilarische, ontroerende en confronterende voorstelling met echte verhalen en voorbeelden over pleegzorg. THUUS wordt gespeeld door pleegkinderen én biologische kinderen van pleegouders.

THUUS, een initiatief van Alliantiepartner Trias, gaat op 27 mei Trias ondersteunt bij opvoeden en opgroeien in Westin première in Zwolle. Na afloop van de voorstelling is er meer Overijssel en werkt hierbij onder meer samen met ruim 450 informatie over pleegzorg en kunnen bezoekers vragen stellen. pleeggezinnen. Trias vindt dat kinderen recht hebben om op te groeien in een gezin. Kan dat (tijdelijk) niet in het eigen gezin Speeldata en locaties dan biedt pleegzorg een goed alternatief. De vraag naar nieu 30 september: Rabotheater de Meenthe, Stationsplein 1, we pleeggezinnen neemt daardoor toe. In principe kan iedereen die een kind structuur, warmte en veiligheid kan 8331 GM Steenwijk.  14 oktober: Prismare, Roomweg 167d, 7523 BM Enschede. bieden pleegouder worden (mits minimaal 21 jaar en in bezit  28 oktober: Carroussel, Van Reeuwijkstraat 5, 7731 EH Om- van 'Verklaring van geen bezwaar'). men.  10 november: ZINiN Willem Alexanderstraat 7, 7442 MA Over The Young OnesThe Young Ones is een cultureel broeinest voor jong (theater) talent in Oost-Nederland met een Nijverdal. unieke manier van werken. Zij maakt professionele, energieke  17 november: Hof88, Elisabethhof 4, 7607 ZD Almelo. en beeldende voorstellingen en voert theater- en culturele THUUS wordt mede mogelijk gemaakt door Stichting Kinder- projecten uit met kinderen en jongeren in de leeftijd van 10 26 jaar vanuit grote verhalen met thema's die door de jaren postzegels Nederland en Hervormd Weeshuis Zwolle. heen actueel blijven of weer actueel geworden zijn. www.theateryoungones.nl Meer informatie en aanmelden kan via de website van Trias Trias werft pleeggezinnen met theatervoorstelling THUUS 13.05.2015 - Lotte is morgen jarig. Ze wordt dertien. Ze zal haar verjaardag niet thuisvieren want de rechter heeft haar uit huis geplaatst en voorlopig woont ze bij pleegouders Lisette en Johannes en pleegbroer Bart. Ze willen graag dat Lotte zich thuis voelt, maar alles is nieuw en anders. Voor iedereen. Dit is in een notendop het verhaal van de voorstelling THUUS. THUUS is een voorstelling met echte, herkenbare, soms hilarische soms, onroerende verhalen over pleegzorg. Gespeeld door pleegkinderen en broertjes en zusjes uit een pleeggezin in samenwerking met acteurs, regisseur en tekstschrijver van The Young Ones. Thuus gaat woensdag 27 mei om 19.30 uur in première bij Theater Young Ones, Biss. Willebrandlaan 32 in Zwolle. THUUS is een voorstelling voor iedereen die meer wil weten over pleegzorg: potentiële pleegouders, leerkrachten, hulpverleners en beleidsmedewerkers jeugdhulp. Belangstellenden kunnen zich (kosteloos) aanmelden via www.triasgroep.nl/pleegzorg/thuus

Over Trias

We kijken altijd vanuit het kind en het gezin. Want we geloven in 'het gewone, alledaagse leven'. In het ondersteunen en versterken van het kind, de jongere en het gezin in hun eigen omgeving: thuis of dichtbij huis. Waarbij we het belangrijk vinden om jeugd en gezin in hun eigen kracht te zetten en vooral preventief en in een vroegtijdig stadium te (be) handelen. Van opvoedadvies tot intensieve zorg, we streven er altijd naar om maatwerk te leveren. Warmte en persoonlijke aandacht staan daarbij voorop. Trias is met 350 praktijkgerichte professionals en ruim 450 pleeggezinnen actief in stad Zwolle, Noordwest Overijssel, Vechtdal, Salland en Twente. www.trias-groep.nl

Vraag naar pleeggezinnen groeit Jaargang 2 | aflevering 23 | pagina 6

Het Decor - verruim(t) de horizon Zorgwoning in de knel door huisvestingsverordening Bron: Blog 150604 Veel gemeenten stellen op dit moment een nieuwe huisvestingsverordening vast en regelen daarin de toewijzing van sociale huurwoningen. Gastblogger Margrieta Haan beschrijft de gevolgen voor zorgcomplexen waarin appartementen worden verhuurd. Om deze zorgwoningen, met bijbehorend dienstenpakket, te kunnen verhuren is snelle toewijzing aan de doelgroep cruciaal. Zonder passende maatregelen lijkt dit in de knel te komen. Tot nu toe ging de huisvestingsverordening vooral over woningen van corporaties. Door de extramuralisering zijn ook steeds meer zorgorganisaties genoodzaakt om woningen in hun complexen te verhuren. Soms zijn ze zelf eigenaar, maar het komt ook voor dat deze locaties gehuurd worden van woningcorporaties. Dat betekent dat er specifiek aandacht nodig is voor de manier waarop woningtoewijzing aan specifieke doelgroepen mogelijk is in de huisvestingsverordening. Altijd huisvestingsverordening? Alleen als er sprake is van onevenwichtige en onrechtvaardige effecten van woning schaarste is er reden voor gemeenten om zich te bemoeien met de toewijzing. Jarenlang is bij veel gemeenten de toewijzing van verzorgingsunits en aanleunwoningen via de zorgorganisatie gelopen zonder dat dit problemen opleverde. Maar nu veel van deze eenheden, als gevolg van de extramuralisering, rechtstreeks verhuurd worden, wordt het anders. Met de nieuwe huisvestingsverordening, die op 1 juli 2015 van kracht moet zijn, is het de vraag of de zorgorganisatie nog wel mag blijven toewijzen op basis van zorgbehoefte. De huidige werkwijze kan wél voortgezet worden indien (alsnog) zorgwoningen direct worden uitgesloten van de huisvestingsverordening. Het is immers niet onredelijk en onrechtvaardig om op basis van zorgbehoefte toe te wijzen. Extramuralisatie belemmerd

Een zorgwoning is een (veelal) geclusterde woonvorm met zorginfrastructuur en/of voorzieningen voor een specifieke doelgroep met zorgindicatie. Voorheen ging het om intramurale plaatsen in de AWBZ. Met een lichte zorgvraag komen mensen inmiddels niet meer in aanmerking voor een intramuraal pakket en moeten het wonen en de zorg gescheiden worden. Dit betekent dat de zorgwoning nog steeds door dezelfde doelgroep wordt bewoond, maar nu wel zelf wordt bekostigd, terwijl de zorglevering hetzelfde is en er specifieke voorzieningen aanwezig zijn binnen het complex. Naar mijn mening moeten deze zorgwoningen nu niet ineens binnen het bereik van de huisvestingsverordening vallen. Als de zorgorganisatie geen invloed heeft op de toewijzing, is de haalbaarheid van een nieuw woonzorgconcept op deze locaties minimaal. Ik heb inmiddels al van zorgorganisaties gehoord bij wie de strenge eisen aan toewijzing de extramuralisatie belemmeren. Om de zorg- en dienstverlening te kunnen blijven leveren binnen een geclusterde setting, is voor hen de toewijzing op basis van zorgbehoefte cruciaal. Lokale belang Voor een gemeenschap is het essentieel dat een woonzorgcentrum met voorzieningen in de wijk blijft bestaan. Vanuit de Wmo is er ook het belang van onder meer voldoende aangepaste woningen en van zorg en activiteiten die goedkoop en geconcentreerd worden aangeboden. Een zorgorganisatie probeert die zorg te blijven leveren, maar daarvoor is directe betrokkenheid nodig bij de instroom van de zorg(cliënt). Alleen dan kan bijvoorbeeld 24 uurs-zorg beschikbaar blijven. Afspraken tussen gemeente en zorgorganisatie zijn hierover noodzakelijk, ook over brandveiligheid en het beheer van de algemene ruimten. Met de keukentafelgesprekken is er ruimte voor lokaal maatwerk in de gemeente. Dat maakt het ook mogelijk om Wmo-geld doeltreffend in te zetten. Een snelle en zorgvuldige plaatsing op basis van zorg en welzijn hoort daar bij. Het is echter de vraag hoe dit zich verhoudt met de regels van de huisvestingsverordening.

Aanbodsysteem ongeschikt De meeste huisvestingsverordeningen die ik heb gezien stellen dat alle sociale huurwoningen onder de huisvestingsverordening vallen. Echter de wijze waarop de toewijzing voor zorgwoning wordt geregeld, is niet helder. Dit betekent al snel dat van kwetsbare doelgroepen met een zorgvraag wordt gevraagd om via een digitaal aanbodsysteem een passende woning te zoeken en daarmee ook hun beurt af te wachten. Maar is het wel reëel om te verwachten dat kwetsbare burgers zelf woonruimte zoeken? Of is het gewenst dat een passende, gerichte aanbieding wordt gedaan? Het woonruimteverdeelsysteem staat haaks op het individuele maatwerk van een keukentafel gesprek. Met als bijkomend risico dat een urgente woningzoekende zonder directe zorgvraag voorgaat op een zorgvrager die wel veel baat heeft bij het wonen in een complex met zorginfrastructuur. Er is dus meer aandacht nodig om ook in de toekomst de huisvesting van deze doelgroepen goed te blijven regelen. Oplossing voor gemeenten De Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) krijgt ook vragen van gemeenten over dit onderwerp en overweegt een aanpassing in de VNG- model huisvestingsverordening. Of anders een advies voor een landelijke lijn, samen met corporaties en zorgaanbieders. Om het vraagstuk en de oplossingen beter in kaart te krijgen, wordt half juni een expertmeeting georganiseerd waarin ik, maar ook het Aedes-Actiz Kenniscentrum Wonen-Zorg, participeer. Het is handig om daarin ook input vanuit de praktijk mee te nemen. Kortom: uw voorbeelden, cases, meningen en suggesties over dit onderwerp vernemen we graag. Reageer gerust naar mij (Margrieta Haan: [email protected]) of het Kenniscentrum Wonen-Zorg (Rogier Goes: [email protected])

Jaargang 2 | aflevering 23 | pagina 7

Het Decor - verruim(t) de horizon Asscher wil af van 'onwenselijk' fraudebeleid gemeenten Bron: Ministerie van Financiën 150608

aan gemeenten. Het Landelijk Kenniscentrum Handhaving heeft daarvoor budget gekregen. Er wordt onder andere voorlichtingsmateriaal ontwikkeld en er worden regionale voorlichHet is onwenselijk als gemeenten uitkeringen beëindigen in tingsbijeenkomsten en kennisbijeenkomsten over de Fraudeplaats van het sanctiebeleid goed uit te voeren, stelt minister wet voor gemeenten georganiseerd. Staatssecretaris Klijnsma Asscher. heeft onlangs ook in overleg met de VNG en gemeenten benadrukt dat het belangrijk is om fraude goed te bestrijden. Minister Asscher (PvdA, Sociale Zaken en Werkgelegenheid) vindt dat sommige gemeenten te snel uitkeringen stopzetten Basisregistratie Personen in plaats van sancties opleggen als mensen de frauderen met Asscher bestrijdt de veronderstelling van Karabulut dat de 13 uitkeringen. Dat schrijft hij in antwoord op Kamervragen van miljoen euro die het kabinet onlangs beschikbaar stelde om Sadet Karabulut (SP). Hij noemt dit ‘onwenseljik’ en wil met risicogericht adresonderzoek te doen ervoor zorgt dat alleen gemeenten in gesprek blijven om het belang van fraudebestrijmensen die per ongeluk een fout maken gepakt worden. Volding te benadrukken. gens Asscher wordt het geld ingezet om de gegevens in de basisregistratie personen (BRP) te verbeteren en kunnen daarFraude loont door mensen die adresfraude plegen beter worden opgeUit een analyse van het Landelijk Contact Sociaal Rechercheurs spoord. ‘Hierdoor komen ook de meer complexe situaties (LCSR) bleek onlangs dat fraudeurs door onder meer het bewaarbij oneigenlijk gebruik wordt gemaakt van meerdere toeleid van gemeenten niet de straf krijgen die ze verdienen. Veel slagen en regelingen aan het licht. De omvang van de fraude is gemeenten kiezen er bij fraude voor de uitkering te beëindiin dit onderzoek niet afgebakend tot kleine zaken. Het gaat gen in plaats van een passende sactie op te leggen. Hier hebom alle overtredingen.’ ben vooral grote fraudeurs voordele van, aldus de LCSR die de conclusie trekt dat fraude loont. Onwenselijk Asscher zegt zich ten dele te kunnen vinden in de conclusies van de LCSR. Uit onderzoek van de Inspectie SZW blijkt dat er gemeenten zijn die de wet- en regelgeving op dit gebied goed uitvoeren, maar dat er ook gemeenten zijn die het niet goed doen en dus (te) snel kiezen voor beëindiging van de uitkering. Het rapport laat zien dat ‘een aantal gemeenten prioriteit geeft aan de directe beëindiging van de uitkering en verder geen inspanningen verricht om de te veel betaalde uitkeringen te incasseren. Dit vind ik onwenselijk’, schrijft Asscher. Om hoeveel gemeenten het gaat, vermeldt hij niet. Bijeenkomsten Om te zorgen dat alle gemeenten de fraudebestrijding beter gaat uitvoeren gaat Asscher zorgen voor betere voorlichting

van PrivaZorg ziet hetzelfde gebeuren in zijn organisatie. 'We moeten erg lang wachten op ons geld en dat heeft alles te maken met de complexiteit van zorgomschrijvingen en declaraties. Wij zijn het afgelopen jaar opgeschaald van veertig gemeenten naar tweehonderd gemeenten. Het aantal omschreven producten is echter omhoog gegaan van veertig naar duizend.' Extra mensen aannemen Landelijk staat de teller van het aantal productomschrijvingen inmiddels op 180.000. 'We moeten extra mensen aannemen om dat allemaal te overzien', zegt Van Leeuwen. 'Dat is zonde van het geld want binnen de Wmo zijn de marges al niet groot. Gelukkig heeft PrivaZorg voldoende vlees op de botten om deze klappen voorlopig op te vangen, maar bij kleinere organisaties komt de liquiditeit door de extra administratieve last wel degelijk onder druk te staan.'

Nodeloos ingewikkeld De reden voor de vele verschillende omschrijvingen ligt volgens Van Leeuwen bij de bestuurlijke autonomie van gemeenten. 'Iedere gemeenten mag haar eigen zorgbeleid invullen, en Zorgorganisaties zuchten onder declaratie- dat is prima. Iedere gemeenten ontwikkelt echter ook een eigen manier van omschrijven en declareren. En dat maakt het chaos gemeenten nodeloos ingewikkeld. Dat had gewoon standaard voor alle Bron: Nieuwsbericht 150608 gemeenten hetzelfde gekund. De klant merkt immers niets van Door de verscheidenheid aan declaratieformats heeft een hoe er wordt omschreven en gefactureerd.' groot deel van de gemeenten haar zorgaanbieders in de Wmo nog niet betaald. De onbetaalde rekeningen vormen een fiStandaard nancieel risico voor zorgbedrijven. Van Leeuwen roept op om in het transitiejaar 2015 tot meer eenduidige declaraties te komen. 'Gemeenten zouden in 2016 In de eerste maand van dit jaar betaalde 44,71 procent van de bijvoorbeeld tot drie standaardmodellen van declareren kungemeenten zorgaanbieders op tijd uit. In februari betaalde nen komen: licht, middel en zwaar. Op deze drie standaarden 37,5 procent van de gemeenten zorgaanbieders binnen de zou de hele software-industrie zich dan kunnen richten bij de termijn. In maart kwam slechts 26,74 procent van de gemeenontwikkeling van declaratiesoftware. Inhoudelijk houdt iedere ten tijdig over de brug. Dat blijkt uit gegevens van de bedrijgemeenten dan nog steeds haar beleidsvrijheid bij de inven Technology To Serve BV (TTS) en Care expert. Deze onderrichting van de zorg.' steunende bedrijven helpen zorgaanbieders met declareren in circa negentig gemeenten. Bestuurder Barend van Leeuwen Jaargang 2 | aflevering 23 | pagina 8

Het Decor - verruim(t) de horizon De Surprise

De Surprise en andere bizarre verhalen, Belcampo, Querido, Dankzij de succesvolle verfilming van een van zijn verhalen 288 blz. door Mike van Diem, De Surprise, staat plots het werk van Belcampo weer in de belangstelling. Herman Pieter Schönfeld ‘Samenleving moet meer oog krijgen voor Wichers (1902-1990), zoals zijn echte naam luidde, was huis- mantelzorgers’ Bron: nieuwsbericht 150608 arts in het Overijsselse Bathmen en later studentenarts te Gro- Ondersteuning van mantelzorgers is volgens de Wmo 2015 ningen. Hij verwierf faam als auteur van fantastische verhalen, een verantwoordelijkheid van gemeenten. Zij moeten oog waarin hij over bizarre werkelijkheden schrijft alsof ze volko- hebben voor de positie van mantelzorgers en (helpen) voorkomen normaal zijn en in zichzelf logisch. Dat Belcampo arts was, men dat die door de hoeven zakken. verraadt zich in verschillende van zijn verhalen. In Bladzijde uit het dagboek van een waarnemend arts maakt hij mee hoe een Mantelzorgers belonen met een financieel ‘compliment’ volpasgeboren tweeling door de moeder met haar halfdebiele staat niet. De samenleving als geheel moet meer oog krijgen zuster onderling verdeeld wordt. In Bladzijde uit het dagboek voor hun positie, zeggen Wmo-deskundigen. van een arts treft hij een man die verslaafd is aan zijn eigen vlees en langzaam zijn ledematen opeet. Hij heeft voor de laat- ‘Het gaat niet uitsluitend om regelingen, het gaat om een culste hap – een arm – de hulp van de dokter nodig. tuur, een klimaat waarin mantelzorg bespreekbaar is’ zegt Linda Stomphorst, beleidsadviseur Zorg & Welzijn bij de gemeente Apeldoorn. Ondersteuning van mantelzorgers is volgens de Wmo 2015 een verantwoordelijkheid van gemeenten. Zij moeten oog hebben voor de positie van mantelzorgers en (helpen) voorkomen dat die door de hoeven zakken. Jaarlijks kunnen gemeenten burgers met zware zorgtaken een vergoeding toekennen. Algemene voorzieningen Via het sociaal deelfonds van het Gemeentefonds krijgen ze daarvoor de middelen. Die mogen ze ook in algemene voorzieningen steken. De meeste gemeenten besteden de uitvoeKlik op plaatje voor trailer ring van mantelzorgondersteuning deels of geheel uit aan vrijOok De Surprise (titelverhaal van een nieuw verschenen bun- willigers- en mantelzorgorganisaties. In toenemende mate del) is een goed voorbeeld van zijn fantaserende geest. Het worden er ook andere instellingen uit het maatschappelijk verhaal gaat over het bedrijf SBZ: Steun Bij Zelfmoord. Een middenveld en de lokale samenleving bij betrokken. onderneming die doet wat haar naam belooft. De held van het verhaal kiest voor de variant van de surprise-zelfmoord: hij zal Geld om het leven worden gebracht, alleen het hoe en waar is een ‘Betere ondersteuning wil niet per se zeggen dat er onwijs veel ‘verrassing’. Maar dan wordt hij verliefd op een andere suïcide- extra geld heen moet,’ aldus Stomphorst. In Apeldoorn gaat kandidaat; de twee zien het leven weer zitten, maar kunnen €60.000,- extra naar het bestaande vrijwilligers- en mantelzorgsteunpunt De Kap, bovenop de vijf à zes ton die deze groniet onder hun moordcontract uit…

tendeels op vrijwilligers draaiende organisatie al kreeg. De Kap moet met dat extra geld van ‘steunpunt’ uitgroeien tot Stedelijk Knooppunt Mantelzorg, een expertisecentrum. Civil society ‘Ook in de oude Wmo was de opdracht kwetsbare inwoners de mogelijkheid te bieden langer thuis te wonen. Die beleidsdoelstelling is met de Wmo 2015 strakker ingekaderd,’ zegt Erny Reuling, beleidsambtenaar Wmo en ondersteuning van de gemeente Rheden. ‘Mensen moeten hulp eerst zoeken in hun eigen netwerk, als dat niet lukt een beroep doen op andere, vaak georganiseerde vrijwilligers en in laatste instantie pas op professionele ondersteuning.’ De uit zeven dorpen bestaande Gelderse gemeente had het beleid al min of meer zo vormgegeven, met een sterk beroep op de civil society en investeringen in vooral algemeen toegankelijke voorzieningen. Een verbetering, vindt Reuling, ‘want er werd voorheen teveel vanuit zorg en in doelgroepen gedacht.’ Zo denken burgers volgens haar niet: ‘Zij redeneren vanuit hun eigen leefwerelden, hun familie, clubje, buurthuis.’ De formele zorg moet daar in de Rhedense visie waar nodig op aansluiten. ‘Professionals moeten zich voegen naar de behoeften van burgers, niet andersom.’ Alert ‘Ambtenaren zitten sinds de invoering van de WMO 2007 sterk op het idee: we moeten álle mantelzorgers bereiken,’ zegt Ursela van Dijk van het Gelderse adviesbureau Spectrum, dat gemeenten adviseert over onder meer de Wmo, vrijwilligerswerk en mantelzorg. ‘Dat is niet alleen onmogelijk, maar het hoeft ook niet. Met de meesten gaat het goed. Iemand die vandaag mantelzorger is, is dat morgen misschien niet meer. Het gaat erom dat je andere partijen, professionals en vrijwilligers alert maakt op het onderwerp mantelzorg.’

Jaargang 2 | aflevering 23 | pagina 9

Het Decor - verruim(t) de horizon te legitimeren. Als er dan weerstand is, is de bestuurlijk-ambtelijke ook in ambtelijke organisaties. Het is heel comfortabel voor de polireactie dat ‘we het beter moeten uitleggen’. tieke of ambtelijke leiding om mensen onder zich te hebben die enerzijds lijken of henzelf en die zich bovendien naar de leiding Bestuurskundige en raadslid Basile Lemaire, auteur van het re- ‘Een ander fenomeen zie je in de raad. Besluiten zijn soms al voor de schikken. Die trend moet je doorbreken, op die manier krijg je nooit cent verschenen boek ‘Heren, hoeren, heiligen, ziet weinig in raadsververgaderingen in de wandelgangen - of als je wil: achterka- winnende teams die het vertrouwen vanuit de samenleving kunnen ‘ambtelijk-bestuurlijke hypes' als burgerparticipatie. mertjes - genomen. Een discussie in de raad is er dan alleen nog herstellen.' Bron: Nieuwsbericht 150610 voor de show, om politici de kans te geven zich te profileren.’ Bestuurders wringen zich momenteel in allerlei bochten om de burger weer bij het beleid te betrekken. De matige opkomst bij geWaarom zou een lokaal politicus zich niet mogen profileren? Wat moet je dan doen als bestuurder om de samenleving te bereimeenteraadsverkiezingen laten zien dat de kloof tussen de samen‘Met profileren an sich is niets mis. Sterker nog, de persoonlijke ken? leving en hen die geacht worden deze te vertegenwoordigen groot profilering van een lokaal politicus heeft vaak een grotere meer- ‘Heldere en realistische doelen stellen en die waar maken. Zo simpel is. Dus wordt er te pas en te onpas gegrepen naar middelen om de waarde dan zijn of haar politieke kleur. Mensen willen zich herken- is het. Maar dat betekent wel dat je ook aan verwachtingsmanageburger een actieve rol te geven in de gemeente: burgerpanels, burnen in hun politieke vertegenwoordigers en willen weten voor welke ment moet doen. Het lef moet hebben om te zeggen wat de burger gerjury’s, burgerbegrotingen, burgerwerkgroepen. Bestuurskundige belangen zij als persoon staan. Dat verklaart, denk ik, ook de groei niet van je kan verwachten. Daar zijn we over het algemeen niet zo en raadslid Basile Lemaire, auteur van het recent verschenen boek van de lokale politieke partijen. Maar profilering moet geen doel op goed in. We doen liever beloftes en toezeggingen om op de korte ‘Heren, hoeren, heiligen, ziet weinig in deze ‘ambtelijk-bestuurlijke zich worden. De persoon moet niet belangrijker worden dan de zaak termijn te ‘pleasen’ dan dat we zeggen: sorry, maar dat mooie plan hypes.’ waarvoor hij staat.’ gaan we niet uitvoeren, want we hebben andere prioriteiten. Bestuurders zijn bang daarmee hun steun in de samenleving te verlieWat is er mis mee als een gemeente de inwoners een actieve rol wil En dat gebeurt momenteel te veel? zen. Maar ik denk dat ze daar juist meer vertrouwen mee behouden geven in het beleid? ‘Ja. Er zijn natuurlijk veel goede bestuurders die zich met hart en ziel dan moet het doen van beloften die niet of niet helemaal gereali‘Er is niets mis mee om zaken aan de samenleving over te laten. Dat inzetten voor de publieke zaak. Maar er zijn er ook nogal wat die seerd kunnen worden.’ gebeurt al op grote schaal. Het probleem is dat de overheid nu doet niet in de eerste plaats kijken wat de goede dingen zijn, maar hoe alsof ze de uitvinder ervan is, alsof mensen voorheen nooit initiatieze in de pers kunnen komen door hard te roepen. En daarmee ver- ‘Die beloftes en toezeggingen zijn bovendien vaak erg vaag, omdat ven namen. Terwijl het werkelijke probleem is dat de overheid er wachtingen te wekken die ze niet kunnen waarmaken.’ we dan het idee hebben dat we er nooit op gepakt kunnen worden. zelf niet klaar voor is om de resultaten van dergelijke initiatieven Dan krijg je van die slappe reacties achteraf: “Op die manier heb ik een serieuze plek te geven in de besluitvorming. De burgerinitiatiedat nooit bedoeld.” Maar je hebt toen wel de verwachting gewekt ven worden gebruikt als een legitimering voor het beleid. Intussen Met populariseren van onderwerpen maak je ze ook begrijpelijk omdat je het op dat moment nodig vond sympathiek gevonden te wekt je er de verwachting mee dat je daadwerkelijk naar de burger voor de mensen. worden.’ luistert. Je doet alsof je er draagvlak mee creëert, maar in de praktijk ‘Populariseren is iets anders dan onderwerpen op zo’n manier verta- . loop je het risico verwachtingen te wekken die je niet waar kunt len dat ze worden teruggebracht naar de essentie, naar datgene wat maken. Waardoor de kloof tussen samenleving en bestuur alleen mensen in een gemeente raakt. Dat is een kunst op zich. Een be- In uw boek gaat u bewust voorbij aan bestuurlijke vernieuwingen. maar groter wordt.’ stuurder moet in staat zijn maatschappelijke ontwikkelingen te ana- Toch bent u fel voorstander van de gekozen burgemeester. Critici lyseren, beleid te formuleren, een visie voor de lange termijn te menen juist dat een gekozen burgemeester tot popularisering van En dan? De burger gewoon maar loslaten en zelf als bestuurder ontwikkelen, te communiceren. Het probleem is dat je zelden een het lokaal beleid zal leiden. volledig het beleid bepalen? persoon zult vinden die al die vaardigheden tot in de puntjes be‘Dat is wat er nu gebeurt. Er is geen enkel bewijs dat dit soort instruheerst. Daarom pleit ik er in mijn boek voor om ‘winnende teams’ ‘Dat hoeft helemaal niet. Ik denk niet dat de kiezer een burgemeesmenten daar werkelijk tegen helpen. Het is vooral de overtuiging samen te stellen. Ga op zoek naar mensen die excelleren op een van ter zal laten wegkomen met louter populistische beloften. De hele van bestuurders en ambtenaren zelf dat het helpt om de kloof te die gebieden en stel daaruit een team samen. Laat je mensen din- wereld kiest burgemeesters, alleen wij zijn zo schaamteloos en arrodichten. Tot nu toe ervaren bewoners dat inspraakprocedures en gen doen waar ze eigenlijk geen talent voor hebben, dan krijg je gant dat we vinden dat de burger te stom is om een eigen burgebewonersraadplegingen nep zijn; de besluiten zijn vaak al genomen. schaduwgedrag, zoals manipulatie of heerszucht Geldingsdrang is meester te kiezen. Een benoemde burgemeester, dat is zo vreselijk Er moet nog even langs ‘de burger’ gegaan worden om het besluit ook een mooi voorbeeld van schaduwgedrag. Een probleem daarbij ondemocratisch, Dat we dat nog steeds volhouden, dat snap ik echt is de selectie van look-a-likes en conformisten in de poitiek, en vaak niet.’

‘Burgerinitiatieven wekken verkeerde verwachtingen’

Jaargang 2 | aflevering 23 | pagina 10

Het Decor - verruim(t) de horizon ‘Charlie Charlie’- rage op het schoolplein

volgens jou vrijblijvend?’’

Bron: Verus 150605

Een briefje met ‘ja’ en een briefje met ‘nee’. Stel een vraag, en Laat de kinderen naar aanleiding van deze vragen aan het laat twee wiebelige, kruislings op elkaar liggende potloden het woord, zegt Matsinger. En wat als een leerling echt blijkt te geloven in contact met deze ‘geest’? Matsinger: antwoord aanwijzen. Het ant‘‘Koppel dat dan terug aan de ouders. Zij kunnen woord komt van Charlie, een overwegen wat ze hier verder mee willen doen.’’ ‘Mexicaanse geest’. Her en der in het land houdt dit simpele maar Mexico occulte spelletje de laatste weVolgens de religieus trendwatcher is dit spelletje ken leerlingen tijdens de schoolvoortgekomen uit een in Mexico geïnitieerde pauze in de ban. Wat moet je ‘challenge’. ‘‘Later is daar een legende aan vastgehiermee als school? Verus belde knoopt over Charlie, een overleden jongetje. Het is met Corjan Matsinger, religieus vermoedelijk een hype, die weer snel overwaait.’’ trendwatcher van de organisatie Young & Holy. Filmpjes Charlie Charlie is een variant op het ‘glaasje draaien’. Ook op internet circuleren filmpjes over dit enigszins occulte spelletje. Jongeren delen deze beelden via de sociale media. Sommige scholen melden dat het spel leerlingen bang maakt. Veel kinderen durven vanwege groepsdwang het spel niet te negeren. Dat is een belangrijke reden om dit verschijnsel te bespreken in de klas, vindt Corjan Matsinger. Hij schreef een blog over het verschijnsel. ‘‘Charlie Charlie wordt vooral gespeeld in groep 8 en de eerste drie klassen van het voortgezet onderwijs. Kinderen zijn gevoelig voor groepsdruk. Wie niet mee wil doen, wordt daarna misschien buitengesloten. Bij kwetsbare leerlingen kan zo’n occult spelletje angstgevoelens oproepen. Bovendien is het de vraag of leerlingen kunnen overzien waar ze mee bezig zijn.” Stel vragen Wat te doen als je leerlingen in de ban zijn van Charlie Charlie? Matsinger adviseert om dit te bespreken in de klas. ‘‘Stel drie vragen: geloof je echt wat je ziet? Wie is Charlie volgens jou? En: als je denkt dat er echt contact is met Charlie, is dat dan

Wanneer wordt het eindelijk weer zoals het nooit is geweest Thuis in de psychiatrie

Hoewel hij zelf geen patiënt is, groeit Joachim op ‘temidden van vijftienhonderd psychisch gestoorden en geestelijk en lichamelijk gehandicapten’. Zijn vader is directeur van een inrichting voor kinderen jeugdpsychiatrie en hun huis staat op het terrein van het instituut. In de roman Wanneer wordt het eindelijk weer zoals het nooit is geweest beschrijft Joachim Meyerhoff het leven in en de patiënten van de kliniek, maar vooral ook het gezinsleven van vader, moeder en drie zoons. Een ogenschijnlijk zorgeloos leven, totdat blijkt dat zijn moeder haar eigen verdriet heeft, zijn vader meer is dan alleen een man om tegenop te kijken en de hond niet het eeuwige leven heeft. Dat ook in deze bijzondere omgeving het gezin niet ontkomt aan het verlies en verdriet van het ‘echte’ leven, weet Joachim Meyerhoff pakkend en met gevoel voor humor op te schrijven. Meyerhoff groeide ook zelf op in een psychiatrische instelling, en maakte daar al eens een zes uur durende theatervoorstelling over.

Wanneer wordt het eindelijk weer zoals het nooit is geweest, Joachim Meyerhoff, Uitgeverij Signatuur, 311 blz.

Combineer zorg en werk bij jongeren Bron: nieuwsbericht 150608 De onderzoekers bekeken inspirerende voorbeelden in Enschede, de Liemers en Alkmaar uit 2014. Een integrale aanpak met een combinatie van Wmo- en Participatiewet elementen blijkt te werken. Wat kunnen gemeenten leren uit het verleden als het gaat om het aan werk helpen van jongeren met een beperking. Die vraag staat centraal in het essay Kansen voor een inclusieve arbeidsmarkt van het Verwey-Jonker Instituut en Kennisplatform Lokaal 15. In de uitvoering van de Participatiewet krijgen jongeren met een beperking het moeilijk, denken de schrijvers. Want er wordt fors bezuinigd op dagbesteding, gesubsidieerde arbeid en ondersteuning. Maar bovendien moeten jongeren met een beperking concurreren met andere bijstandsgerechtigden met een afstand tot de arbeidsmarkt zoals mensen uit de sociale werkvoorziening. En de verwachting is dat gemeenten zich in eerste instantie zullen richten op de kleine groep gehandicapten met een grote verdiencapaciteit. Gemeenten kunnen die groep immers vrij gemakkelijk naar reguliere arbeid leiden. Sportclubs De onderzoekers bekeken inspirerende voorbeelden in Enschede, de Liemers en Alkmaar uit 2014. Een integrale aanpak met een combinatie van Wmo- en Participatiewet elementen blijkt te werken. Oog voor een niet 100% verdiencapaciteit, zorg én werk biedt kansen voor een rol voor deze jongeren in het sociale domein. Door deze jongeren taken te geven bij maatschappelijke organisaties, sportclubs, in welzijn en zorg doen ze nieuwe vaardigheden en kennis op en vergroten daarmee de kans op (on)betaald werk. Tegelijkertijd dragen ze bij aan de lokale samenleving. Jaargang 2 | aflevering 23 | pagina 11

Het Decor - verruim(t) de horizon Het 'één kind per klas'-gemiddelde is afkomstig uit cijfers van de Nationale Prevalentiestudie Mishandeling 2010, een onderzoek in Bron: VK 150605 Klopt dit wel? Berichten verspreiden zich dankzij internet vaak opdracht van Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, razendsnel, of ze nu kloppen of niet. De Volkskrant gaat op zoek uitgevoerd door onderzoekers van Universiteit Leiden en TNO. Op naar hele en halve onwaarheden en probeert de zin van de onzin basis van een uitgebreide studie onder professionals die veel in aanraking komen met kinderen, samente scheiden. genomen met een onderzoek naar meldingen van het Advies & Meldpunt Het is een verontrustende statistiek, die Kindermishandeling (AMK), komen de vaak genoemd wordt als het over kinderonderzoekers uit op een schatting van mishandeling gaat: in elke klas zou een 118.836 slachtoffers, oftewel 34 op elke kind zitten dat wordt mishandeld. Een duizend kinderen van nul tot achttien 'super-epidemie', noemde Kinderombudsjaar. man Marc Dullaert het drie jaar geleden.

Telt elke klas een mishandeld kind?

ken over het actief of passief toebrengen van fysiek of psychisch letsel. Dat 'passief toebrengen' is misschien een rare formulering, maar het gaat wel degelijk om het nalaten van iets dat je als ouder wel zou moeten doen.' In meer dan een derde van de geregistreerde meldingen gaat het om die passieve variant: emotionele verwaarlozing. Dat verklaart misschien de scepsis over de juistheid van de percentages: veel mensen zullen in eerste instantie denken aan fysiek geweld of seksueel misbruik, die respectievelijk 'slechts' 18 en 4 procent van de meldingen beslaan.

'Het gaat bij die ruimere begrippen wel om zaken die toch echt slecht voor kinderen zijn', benadrukt ook Jo Hermanns. 'Het is dus Wanneer je dat aantal verdeelt over terecht dat ook daar aandacht voor is.' Deze week dook het getal opnieuw op, in schoolklassen van ongeveer dertig kineen reportage in de Volkskrant over een nieuw project geleid door inmiddels volwassen slachtoffers van deren kom je inderdaad uit op een gemiddelde van één kind per Beeldvorming We moeten niet de indruk wekken dat het alleen om basisschoolkindermishandeling. Deze ervaringsdeskundigen gaan met school- klas dat te maken heeft met een vorm van kindermishandeling. kinderen gaat, ook heel jonge kinderen kunnen slachtoffer zijn van klassen in gesprek, in de hoop dat ene kind te bereiken dat zich 'Die schatting komt tamelijk overeen met percentages uit andere kindermishandeling volgens de statistieken in elke klas zou moeten bevinden. landen', weet Jo Hermanns, Emeritus Hoogleraar Opvoedkunde Een Volkskrantlezer zette hier vraagtekens bij. In zijn 26-jarige van de Universiteit van Amsterdam, die deel uitmaakte van de Ook opgenomen in de Nationale Prevalentiestudie is een onderloopbaan in het onderwijs stelde hij zelf slechts drie gevallen van begeleidingscommissie van de eerste versie van de Nationale Pre- zoek onder leerlingen van het voortgezet onderwijs. Naar aanleimishandeling geteld te hebben. 'Statistisch gezien zou ik 23 geval- valentiestudie Mishandeling, uit 2005. 'Maar dan wordt het wel ding van een vragenlijst gaven de 1.920 jongeren uit de steekproef len over het hoofd hebben gezien, terwijl ik me toch altijd zeer ruim genomen. De meeste mensen zien mishandeling als geweld, aan of en in welke mate zij zich slachtoffer voelden van mishandebewust ben geweest van de mogelijkheid van misbruik of geweld.' slaan en stompen, in het onderzoek vallen ook andere vormen ling. Uit deze zelfrapportage kwam - na correctie op allerlei factoonder de definitie.' ren - een veel hógere schatting naar voren: bijna 10 procent, oftewel drie kinderen per middelbare schoolklas. Een discrepantie die Nu is het niet heel sympathiek om cijfers over kindermishandeling volgens Alink ook in metingen uit andere landen naar voren komt. eens grondig tegen het daglicht te houden. Er wordt al snel de Passieve mishandeling indruk gewekt dat het probleem wordt gebagatelliseerd door Onder de parapluterm 'kindermishandeling' vallen natuurlijk licha- 'Professionals krijgen niet alle kindermishandeling onder ogen. En vraagtekens te zetten bij de omvang ervan. Laten we dus allereerst melijke en seksuele mishandeling, maar inderdaad ook minder in de zelfrapportage kan de interpretatie van de vragen een rol voorop stellen dat kindermishandeling een ernstig probleem is dat voor de hand liggende vormen, zoals emotionele verwaarlozing en spelen.' alle aandacht verdient, of het nou één of een half kind per klas 'verwaarlozing van onderwijs'. Dat laatste omvat bijvoorbeeld het bewust toestaan van chronisch spijbelen of weigering professione- Er kan in ieder geval worden vastgesteld dat een gemiddelde van betreft. Met deze disclaimer uit de weg duiken we de cijfers in. le hulp te aanvaarden voor een bij het kind geconstateerd leerpro- één mishandeld kind per klas niet overdreven is, hooguit wat poNationale prevalentiestudie bleem. pulair verwoord. Alink vindt het nochtans een weinig behulpzame formulering: 'De beeldvorming kan hiermee lastig zijn. We moeten De meeste mensen zien mishandeling als geweld, slaan en stompen, in het onderzoek vallen ook andere vormen onder de defini- 'De definities die in de prevalentiestudie zijn gebruikt, zijn conform niet de indruk wekken dat het alleen om basisschoolkinderen gaat, de definitie die wordt gehanteerd in de Wet Jeugdzorg', verklaart ook heel jonge kinderen kunnen slachtoffer zijn van kindermishantie Lenneke Alink, hoogleraar Forensische Gezinspedagogiek en coör- deling.' dinator van de Nationale Prevalentiestudie. 'Daarin wordt gespro-

Jaargang 2 | aflevering 23 | pagina 12

Het Decor - verruim(t) de horizon Deskundigen verwachten forse kostenstijging in de zorg Bron: Skipr 150605

periode van lage groei zou ook wel eens tijdelijk kunnen zijn. en vaatziekten, de afgelopen eeuw toch onze nummer één Nu de economische groei weer toeneemt, zullen de teugels doodsoorzaak, gehalveerd.” Natuurlijk, stelt Levi, komt de van de kostenbeheersing mogelijk weer gevierd worden." steeds beter wordende gezondheidszorg met een prijs.

De kosten in de zorg zijn weliswaar gematigd aan het stijgen momenteel, maar in de nabije toekomst rijzen de kosten waarGroot wijst op de babyboomers, die onvermijdelijk meer geschijnlijk weer de pan uit. Dit komt onder meer doordat babybruik gaan maken van dure ouderenzorg. Dit zal vanaf 2020 boomers vanaf 2020 massaal gebruik gaan maken van zorg en gaan gebeuren. Vanaf dat jaar moet Nederland rekening houdoordat de kosten van medicijnen zullen toenemen. den met een "nieuwe explosie van zorguitgaven". Dit blijkt uit de toespraken van deelnemers aan het afscheidssymposium van de Raad voor de Volksgezondheid en Zorg, die opgaat in de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RV&S). Het thema is ‘Wil de penningmeester van de zorg nu opstaan?’ Premies Ruim tien jaar geleden begon een zeer sterke kostenstijging in de zorg. Onlangs maakte het CBS bekend dat de groei van de zorguitgaven in vijftien jaar niet zo laag is geweest. Wim Groot, hoogleraar Gezondheidseconomie aan de Universiteit Maastricht: "Inmiddels lijkt de sterke stijging van de zorgkosten voorbij. Hierdoor zijn de afgelopen jaren de premies voor de zorgverzekeringen gelijk gebleven of zelfs gedaald." "Betekent dit dat de zorguitgaven nu zijn getemd? Er is inderdaad reden voor optimisme, maar het is te vroeg om nu al victorie te kraaien", stelt Marco Varkevisser, universitair hoofddocent bij het instituut Beleid & Management Gezondheidszorg van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Volgens hem is het "niet onwaarschijnlijk" dat de zorguitgaven opnieuw hard zullen stijgen door nieuwe, dure geneesmiddelen en behandelingen. Economische groei Ook Wim Groot waarschuwt voor een nieuwe periode van sterke groei van de zorguitgaven. "In het verleden hebben we vaker gezien dat perioden van gematigde groei van zorguitgaven werden afgewisseld met periode van snelle groei. De huidige

Volgens Levi zijn er twee manieren denkbaar om een harde stijging van de uitgaven te beteugelen. Ten eerste moeten de prijzen van nieuwe medicijnen en behandelingen minder hard stijgen dan nu gebeurt. Hij spreekt van "extreme en meestal onrealistische woekerprijzen". Als het aan hem ligt, kunnen farmaceuten rekenen op een "maatschappelijk verantwoorde marge", waardoor de prijs van nieuwe geneesmiddelen 75 procent lager kan uitkomen dan nu. In de tweede plaats vindt Levi dat de zorgsector veel meer energie moet steken in het "bestrijden van alle zorg die geen werkelijke waarde toevoegt aan de gezondheid van de patiënt. Ons systeem is vergeven van zinloze zorg, dubbelopzorg, en futiele zorg."

Marco Varkevisser waarschuwt voor enkele zwakke punten in de huidige situatie die tot hoge kostenstijgingen kunnen leiden. Zo is de selectieve inkoop van doelmatige zorg nog maar beperkt van de grond gekomen. Verder is het “niet onwaarschijnlijk dat nieuwe dure genees- Doelmatigheid middelen en behandelingen in toenemende mate een op- Johan Mackenbach, waartse druk op de zorguitgaven zullen uitoefenen”. Hij wijst daarnaast op de fusies van ziekenhuizen die tot tot regionale machtsblokken hebben geleid, waardoor prijsstijgingen op de loer liggen. Tot slot mag niet uit het oog worden verloren dat de transparantie van de zorguitgaven nog steeds ernstig tekortschiet zodat de eindafrekening over een bepaald jaar veelal pas later kan worden opgemaakt.

hoogleraar maatschappelijke gezondheidszorg aan het Erasmus MC en lid van de RVZ, plaatst een kritische noot bij de doelmatigheid van de zorg. "Het is teleurstellend dat, ruim tien jaar na het begin van een spectaculaire kostenstijging in de Nederlandse gezondheidszorg, nog grotendeels onbekend is wat deze heeft opgeleverd aan gezondheidswinst of betere kwaliteit van leven." Hier schort iets aan de informatievoorziening door statistiek en onderzoek, stelt Mackenbach. "Hoe kan van politici verwacht worden dat ze verstandige Voordelen besluiten nemen, wanneer de uitkomsten van de zorg niet Marcel Levi, bestuursvoorzitter van het AMC wijst op de voor- worden gemeten?" delen van de gezondheidszorg in Nederland. "Voor het eerst in de geschiedenis van de mens lijkt de gemiddelde levensverwachting toe te nemen door een betere gezondheidszorg." De levensverwachting van Nederlanders neemt daardoor “heel snel” toe. “Zo is in de afgelopen dertig jaar de sterfte aan hartJaargang 2 | aflevering 23 | pagina 13

Het Decor - verruim(t) de horizon Marjanne Sint: ‘Ga inkopen op inhoud’ Bron: TAJ 150605

Voorzitter Marjanne Sint van de Transitie Autoriteit Jeugd (TAJ) pleit in een interview met Binnenlands Bestuur voor intensievere samenwerking tussen regio’s en zorgaanbieders. ‘Inkoop en inhoud moeten dichter bij elkaar worden gebracht.’ Bestuurlijk aanbesteden biedt daartoe mogelijkheden. Bij een kwart van de zorgregio’s en de zorginstellingen schoot de Transitie Autoriteit Jeugd (TAJ) vorig jaar te hulp. Ook dit jaar wordt een grote drukte verwacht. Voorzitter Marjanne Sint pleit in een interview met Binnenlands Bestuur voor intensievere samenwerking tussen regio’s en zorgaanbieders. ‘Inkoop en inhoud moeten dichter bij elkaar worden gebracht.'

leidsarme en eenjarige inkoopcontracten gesloten. ‘Het hele circus begint dus weer van voren af aan’, bevestigt Sint. Complicerende factor dit jaar is dat op het macrobudget voor de jeugdzorg per 2016 opnieuw wordt beknibbeld én dat het anders wordt verdeeld. De verdeling was dit jaar nog gebaseerd op historische budgetten, maar vanaf 2016 zal dat (deels) gebeuren op objectieve verdeelcriteria. ‘Het is nog onduidelijk wat dit voor de (her)verdeling gaat betekenen.’ Deze factoren zullen dit jaar zeker tot opnieuw, en vermoedelijk, grotere drukte leiden bij de TAJ, vermoedt Sint. De TAJ vraagt gemeenten transparant te zijn in hoe zij de zorgplicht in 2016 invullen en hoe zij omgaan met continuïteit van zorg.

inhoud te voeren. In meerjarige (raam)contracten kunnen afspraken worden vastgelegd over onder meer kwaliteit, innovatie, resultaten en producten.’

Privégegevens zorgverleners zichtbaar in Mijnpgb Bron: nieuwsbericht 150609 Door een foute koppeling kunnen mensen met een persoonsgebonden budget soms persoonlijke gegevens van zorgverleners inzien die voor andere patiënten werken.

Het probleem wordt veroorzaakt doordat de Sociale Verzekeringsbank (SVB) dossiers aan verkeerde zorgverleners heeft gekoppeld, volgens Security.nl en de NOS. Na het inloggen via de online portal Mijnpgb kregen sommige gebruikers persoonlijke gegevens, zoals adresgegevens, BSN-nummer, bankNiet technocratisch inkopen rekening, uurtarieven, betalingen, het type verleende zorg en ‘Wij roepen gemeenten op om nu al te Onder curatele soms ook zorgovereenkomsten van onbekende zorgverleners beginnen met de contractbesprekingen en De TAJ, gestart op 1 april 2014, was vorig jaar nodig te zien. Bij SVB kwamen meldingen over de fouten binnen. De niet te wachten tot het budget tot achter bij een kwart van de zorgregio’s waarin gemeenten Onder de loep problemen zouden doorgaans snel worden verholpen. de komma bekend is. Ga vooral het gesamenwerken (via de zogeheten regionale transitiearrangementen) en bij een kwart van de zorginstellingen. ‘Best sprek aan over de eerste ervaringen. Gemeenten moeten na- De SVB stelt dat medische gegevens niet zichtbaar zijn. Het veel’, vindt Sint. ‘Gemeenten durfden lang geen contracten af denken waarop ze willen sturen, welke gegevens ze van zorg- CBP hanteert echter een andere definitie van medische gegete sluiten omdat ze onvoldoende zekerheid hadden over de aanbieders echt nodig hebben. Het verzamelen van data heeft vens. Volgens de toezichthouder valt alle persoonlijke gezondbudgetten.’ Diverse regio’s leken de deadline voor inkoop niet geen zin en levert iedereen onnodig veel werk op. Wat wil je heidsinformatie wettelijk onder de bescherming van medische te halen en daarmee de wettelijk verplichte zorgcontinuïteit als gemeente bereiken, daar gaat het om.’ De TAJ pleit er voor gegevens. De SVB benadrukt dat medische gegevens nooit niet te kunnen garanderen, waardoor ze ‘onder curatele’ van dat bij de aanbesteding van jeugdhulp niet puur technocra- zichtbaar kunnen zijn, want die mogen niet in het systeem het rijk dreigden te komen. In een aantal problematische re- tisch wordt ingekocht, maar dat je samen een bestuurlijk in- staan. Maar die uitleg klopt niet helemaal, zegt het College gio’s – waaronder in Brabant, de kop van Noord-Holland en houdelijk traject ingaat. Daar waar het is gelukt partijen zo ver Bescherming Persoonsgegevens (CBP), dat een andere definitie Limburg – kwam het op het nippertje nog goed. Bij zorginstel- te krijgen om over de inhoud te praten, kwamen de partijen er van 'medische gegevens' hanteert. "Alle persoonlijke gezondlingen bestond er vooral in het begin schroom om een beroep makkelijker uit. We vinden dat inkoop en inhoud dichter bij heidsinformatie valt wettelijk onder de bescherming van medite doen op de TAJ. Sint: ‘Ze waren bang dat ze dan helemaal elkaar moeten worden gebracht.’ sche gegevens", zegt een woordvoerder van het CBP. "Dus ook niet door gemeenten zouden worden gecontracteerd.’ Die informatie op basis waarvan je zaken kunt afleiden, zoals in dit Bestuurlijk aanbesteden schroom is wel weg. geval de betalingen en het type zorg waarvoor wordt betaald." Voor 2015 hebben gemeenten vaak externe inkopers ingehuurd. En als daarbij werd gekozen voor een klassieke vorm Andere budgetverdeling De website van de SVB is momenteel onbereikbaar. De wettelijke plicht tot zorgcontinuïteit heeft gewerkt, meent van aanbesteden, was er geen ruimte voor een inhoudelijk Sint. Per 2016 loopt die wettelijke plicht af, maar gemeenten gesprek met aanbieders. Bestuurlijk aanbesteden biedt meer houden hun zorgplicht. Bovendien zijn vorig jaar veelal be- mogelijkheden. Sint: ‘Deze vorm van aanbesteden biedt ruimte om tijdens het inkoopproces met elkaar de dialoog over de Jaargang 2 | aflevering 23 | pagina 14

Het Decor - verruim(t) de horizon vermogen van organisaties.

Een fris-dwarse blik

Maak middelmanagement weer belangrijk Zelfsturing zonder effectief middelmanagement is onmogelijk. Zij zorgen voor de broodnodige kaders en reflectie.

Blog | door Michiel Louweret

Klassiek is de verwarring tussen leren en weten. Sommige mensen verwarren leren met kennisvermeerdering. In een leerzame bijeenkomst verwerk je volgens deze opvatting veel nieuwe informatie. Dat is in mijn ogen een misverstand. Leren is effectief als het leidt tot zinvolle gedragsverandering. Het leervermogen van organisaties heeft dus direct invloed op hun slagvaardigheid. Er zijn talrijke voorbeelden van gemeenten en andere organisaties waarin informatie van de werkvloer niet doordringt tot de leiding (en omgekeerd), management en medewerkers in een eigen wereld leven, mensen vasthouden aan achterhaalde beroepsopvattingen en zienswijzen, samenwerking vooral strijd is en verschillen stelselmatig worden uitvergroot in plaats van uitgediept. U herkent dit vast.

lopen in eigen overtuigingen en meningen? Ik zie in de praktijk inspirerende voorbeelden van leidinggevenden die hun mening uitschakelen, op hun handen blijven zitten en collega's echt ondersteunen met betekenisvolle kaders, schone vragen en praktische feedback. Leercoaching is een wezenlijke rol van middelmanagers in slagvaardige organisaties.

Empathie

In 80 procent van de tuchtzaken speelt gebrek aan empathie een rol, aldus hoogleraar psychologie Greet Vanaerschot en psychiater Nelleke Nicolai, die samen met psychiater Marc Hebbrecht het kloeke boekwerk Empathie redigeerden. Twintig jaar geleden gaf de ontdekking van spiegelneuronen – die Leervermogen reageren op een handeling van een Slagvaardige organisaties kunnen zich wel tijdig en snel aan- ander alsof deze handeling door uzelf passen aan veranderende omstandigheden. Deze organisaties wordt uitgevoerd – een krachtige imkoesteren hun leervermogen. Professionals in deze organisa- puls aan het onderzoek naar empathie. ties reflecteren op externe gebeurtenissen, evalueren samen met collega's. partners en klanten hun prestaties en ontwikke- Er bestaat een basaal onderscheid tussen affectieve en cognilen (samen) nieuw gedrag en werkwijzen. Zij leren van en met tieve empathie, waarbij men zich inleeft in respectievelijk de elkaar. Social learning is geïntegreerd in het organisatiebeleid. gevoelens en gedachtegang van de ander. Dit laatste is onontOndanks alle vurige pleidooien voor zelfsturing gaat dit beerlijk om anderen te manipuleren (in het bedrijfsleven geldt meestal niet vanzelf. Er zijn twee belangrijke taken te vervullen. empathie als een ‘soft skill’) en te kwetsen. Het boek is ge-

Een paar jaar geleden werden we opgeschrikt door druiste publicaties waarin het eind van het management werd geprofeteerd. Management houdt zich volgens de auteurs van dergelijke publicaties bezig met onnutte activiteiten als planning, bedrijfsvoering en verantwoording. Voor veel organisaties was dit reden om de rol van management kritisch tegen het licht te houden. De span of control is sindsdien in veel organisaties aanzienlijk vergroot en er zijn allerlei vormen van zelfsturing Ten eerste hebben (ook) professionals behoefte aan betekenisgeïntroduceerd. volle kaders die richting geven en begrenzen. Kaders geven ruimte. Teambesluitvorming zonder kaders bijvoorbeeld verMiddelmanagement Naar mijn mening is in deze veranderingen een belangrijke rol wordt tot eindeloze discussie en stokpaardjesberijderij. van effectief middelmanagement ernstig verwaarloosd. Deze Ten tweede is het niet eenvoudig om in teams te komen tot verwaarlozing heeft op termijn funeste gevolgen voor de slag- echte reflectie, evaluatie en ontwikkeling. Menig werkoverleg vaardigheid van gemeenten. Ik heb eerder een blog geschre- raakt verstopt met allerlei operationeel gedoe. En reflectie is ven over stagnerende organisaties. Dit zijn organisaties die echt iets anders dan stickeren in de jaarlijkse heidag.

schreven vanuit psychotherapeutisch perspectief, maar de hoofdstukken over de ontwikkeling en neurobiologie van empathie zullen velen boeien. Bijdragen van zoveel auteurs over één onderwerp leiden onvermijdelijk tot herhalingen en een enkele keer ook tot tegenstrijdigheden, zoals de boeiende vraag hoe authenticiteit zich verhoudt tot empathie. Empathie is een vaardigheid die getraind kan worden maar ook kan eroderen. Helaas ontbreekt een register bij dit boek.

onvoldoende meegroeien met hun omgeving en uiteindelijk Empathie, Greet Vanaerschot e.a (red.), Diagnosis Uitgevers, niet meer voldoen aan externe eisen en verwachtingen. Stag- Hoe organiseert en faciliteert uw organisatie collectieve en 256 blz. natie kent veel oorzaken. Eén oorzaak is het gebrekkige leer- individuele leerprocessen? Hoe verbindt u verschillende denkbeelden en meningen? Hoe voorkomt u dat professionals vastJaargang 2 | aflevering 23 | pagina 15

Het Decor - verruim(t) de horiom het stiekeme gebruik echt onder controle te krijgen. Veel leerlingen vonden altijd wel een mogelijkheid om te appen en sms’en in de les.’’ Dat wilde de school graag ombuigen. En liefst moest er ook eens paal en perk worden gesteld aan het eten en drinken in de klas.

aandacht, daar kun je vaak gewoon niet tegenop. We noemen de actie met een knipoog dan ook mobiel Bevrijdingsfront.’’ Ludiek Het beleid moet wel onderhouden worden. Zo af en toe meldt de intercom dat het tijd is voor de ‘duimpjes’. De docent vraagt dan iedereen om z’n mobiel uit z’n tas te halen. Dan blijkt wie zich aan de spelregels heeft gehouden. Deze leerlingen krijgen een ‘duimpje’. Met zo’n bonnetje maken ze kans op een leuke prijs. De school is verguld met het resultaat. ‘‘De bijvangst is dat er niet meer wordt gegeten tijdens de les, dus de lokalen zijn schoner. En in de klassen zien we eigenlijk geen mobieltjes meer. Dus het is prettiger werken met elkaar.’’

Tassenrek Het Corderius College werkt met Positive Behavior support (PBS). Deze pedagogische aanpak staat voor een positieve aanpak van ongewenst gedrag met een hoog preventief gehalte. Kalkman: ‘‘We bedachten dat een tassenrek helderheid Klik op plaatje voor meer informatie zou kunnen bieden voor iedereen. Sinds dit schooljaar heeft elk klaslokaal er een. Bij binnenkomst zetten alle leerlingen hun Het is klein en je kunt er in wonen… (maar tas daarop, met mobiel, eten en drinken erin. Dat heeft veel rust gebracht, waardoor we weer kunnen focussen op het ‘Niet goed voor de vertrouwensband’ het mag niet) leetrproces.’’ Is de mobiel nodig in de les, dan mogen de scho- Juriste Rieneke Vink van de juridische helpdesk van Verus krijgt Peer, Teun en Reinoud besluiten zomer 2014 dat ze een minilieren die pakken. af en toe vragen van leden over het maken van opnames met huisje willen bouwen. Een ‘Tiny House' naar Amerikaans voormobieltjes. ‘‘Die vragen gaan meestal over geluidsopnames die beeld. Een klein jaar later is hun eerste woninkje op wielen een Betrapt zijn gemaakt door ouders van een gesprek met de leerkracht feit. Het 'Waterland-huisje' kan binnenkort geboekt worden als ‘‘Wij gaan geen politieagent spelen en in broekzakken voelen,’’ of de directeur. Zo’n actie is niet goed voor de vertrouwensbed & breakfast. Er in wonen mag (nog?) niet. zegt Kalkman. Maar een oplettende docent betrapt nog wel band tussen ouders en school. Maar strikt gesproken mag je eens een scholier die toch z’n mobiel gebruikt. Die moet dan geluidsopnames maken van een gesprek waaraan je zelf deelAlle mobieltjes in de tas, op het tassenrek z’n apparaat afgeven. Er wordt contact gezocht met de ouders, neemt, ook onaangekondigd. Neemt een ouder ongevraagd Bron: Verus 150605 die op de hoogte zijn van de spelregels. Blijkt dat een leerling een gesprek op dan adviseren wij wel met ouders in gesprek te Een jongetje dat last heeft van de chaos in zijn klas, maakt ongewenste opnames heeft gemaakt, dat volgt er een ‘ernstig gaan om hen duidelijk te maken dat je het als school zeer bestiekem opnames met zijn mobiel. Indirect leidt dat tot het gesprek’. ‘‘We hebben het over een ernstige inbreuk op de treurt dat zij voor deze weg gekozen hebben. Er moet immers ontslag van zijn leerkracht. Dit krantenbericht van vorige week privacy, dus dat nemen we heel serieus. Dat zou zelfs tot een tussen ouders en school vertrouwen bestaan. rakelt de discussie weer op over mobieltjes op school. Wat schorsing kunnen leiden. Maar dat is tot nu toe niet nodig Ongevraagd gesprekken opnemen past daar niet bij. moet je als school met deze apparaten: inzetten in de les of geweest.’’ verbannen naar de kluisjes? We spraken met het Corderius Vink: ‘‘Bij het maken van een geluidsopname van een les zal de College in Amersfoort, dat een onorthodoxe oplossing be- Snel routine opname meestal niet enkel beperkt zijn tot een gesprek tussen dacht. En Verus’ juridische helpdesk geeft advies. Het heeft Kalkman verbaasd hoe snel de nieuwe spelregels de leerkracht en de leerling die de geluidsopname maakt. ‘gewoon’ werden. ‘‘Na pakweg drie dagen was het een com- Daarom zal het opnemen van een les dus in de meeste gevalHet Corderius College hield een enquête onder leraren en pleet normale routine. Al hoorde je hier en daar nog wel wat len niet geoorloofd zijn. kwam er zo achter dat zij zich het meest stoorden aan het stie- gemopper.’’ Een belangrijke slagingsfactor is volgens hem dat keme gebruik van mobieltjes in de klas. ‘‘Mobieltjes worden de leerlingen het waarom van de maatregel begrijpen en alle Als het gaat om filmbeelden ligt dit weer anders. Het onaangenatuurlijk ook functioneel ingezet, bijvoorbeeld om de ant- docenten meedoen. ‘‘Je moet positief kunnen verwoorden wat kondigd filmen van mensen op een niet voor het publiek toewoorden op te zoeken voor wiskunde’’, vertelt Pim Kalkman, het doel is van deze maatregel en de meeste leerlingen begrij- gankelijke plek is in beginsel strafbaar.’’ conrector scholing en ontwikkeling. ‘‘Maar het bleek moeilijk pen dat wel. Een mobieltje in je zak vraagt nu eenmaal altijd Jaargang 2 | aflevering 23 | pagina 16

Het Decor - verruim(t) de horizon Hulpverlening bij vechtscheiding 15 juni 2015 Organisator: RINO Groep Plaats: Utrecht | Kosten: 200 euro (inclusief BTW) Website: Rinogroep.nl/vechtscheiding Diverse dimensies die spelen bij de problematiek van complexe echtscheidingen worden besproken. Sietske Dijkstra, Ed Spruijt en Katie-Lee Weille verzorgen lezingen over het professionele handelen, ouderschap en partnerschap en geven feiten en cijfers over kinderen en vechtscheiding. In verschillende sessies wordt ingegaan op mediation, valse beschuldigingen, kinderen uit de knel, positie en rol van stiefouders. Het congres is bestemd voor gz-psychologen, eerstelijnspsychologen, basispsychologen, systeemtherapeuten, orthopedagogen, maatschappelijk werkers en medewerkers van buurt- en wijkteams. Borderline en ouderschap 18 juni 2015 Organisator: Euregionaal Congresburo | Plaats: Zwolle Kosten: 295 euro (exclusief BTW) Website: www.congresburo.com

18 juni 2015 Organisator: Medilex Plaats: Amersfoort | Kosten: 395 euro (exclusief BTW) Website: www.medilex.nl.nl Wil ik het kind houden of laat ik abortus plegen, wat zullen mijn ouders zeggen en bij wie kan ik terecht voor hulp? Tienermoeders worstelen met deze en vele andere vragen. Hoe gaan hulpverleners om met de verschillende belangen van de jonge moeder en het kind? En welke aanpak werkt bij jong-zwangeren in risicovolle situaties? Congres over de juiste steun voor tieners die zwanger zijn geworden. Begeleiden van ouder-kind interacties 25 juni 2015 Organisator: Euregionaal Congresburo Plaats: Eindhoven | Kosten: 295 euro (exclusief BTW) Website: www.congresburo.com

Als de interactie tussen ouder en kind moeilijk verloopt, kunnen relationele of contactuele problemen ontstaan. Een kind kan zich terugtrekken, het contact met ouders afwijzen en op termijn sociaal geïsoleerd raken. Op deze landelijke studiedag leren jeugdprofessionals hoe moeizame ouder-kindinteracties ontstaan, waardoor ze in Op deze landelijke studiedag staat borderline in relatie tot ouder- stand gehouden worden en hoe ze kunnen worden doorbroken, schap centraal. De studiedag is onder meer bestemd voor beroeps- zodat ouders en kinderen weer positief verder kunnen. krachten uit de jeugd ggz, de jeugdzorg en het speciaal onderwijs. Applied Behavior Analysis bij kinderen en adolescenten met autisme Belemmerende en bevorderende determinanten in het gebruik van 30 juni 2015 innovaties Organisator: Cure & Care Development 18 juni 2015\ Plaats: Utrecht | Kosten: 295 euro (inclusief BTW) Organisator: Nederlands Implementatie Collectief (NIC) Website: www.curecare.nl Plaats: Amsterdam | Kosten: Gratis Website: Kennisnetjeugd.nl Applied Behavior Analysis streeft naar een verandering in het gedrag dat functioneel is voor het dagelijks leven van kinderen en jongeren In deze bijeenkomst staan belemmerde en bevorderende factoren met autisme. Door observatie en analyse van het gedrag kan worden van het gebruik van innovaties centraal. Uitgangspunt vormt het achterhaald waarom deze kinderen bepaald gedrag vertonen en wat gebruik van en ervaringen met het Meetinstrument Determinanten de functie ervan is. De plenaire lezingen en praktijkgerichte workvan Innovaties (MIDI) en de ForCA QuickScan. Van beide instrumen- shops van het symposium hebben als doel de kennis te vergroten en ten wordt achtergrond, toepassing en interpretatie van de resultaten nieuwe inzichten in de behandelpraktijk door te voeren. besproken. Ook wordt er met beide instrumenten geoefend. Uitgerekend nu!

Externaliserend probleemgedrag bij kleuters 22 september 2015 Organisator: Medilex Onderwijs Plaats: Driebergen | Kosten: 395 euro (exclusief BTW) Website: Medilexonderwijs.nl Kleuters met woedeaanvallen of opstandig en druk gedrag zorgen voor veel onrust in de klas. Het congres gaat in op het observeren en analyseren van en omgaan met externaliserend probleemgedrag, en op beschermende en risicofactoren. 's Middags zijn er sessies over onder meer het beïnvloeden van gedrag via spel, de interventie STOP4-7 en de invloed van klassenmanagement en groepsprocessen. GGZ Kennisdag 2015 22 september 2015 Organisator: Trimbos-instituut; GGZ Nederland; ZonMw Plaats: Amersfoort | Kosten: 295 euro (inclusief BTW) Website: www.ggzkennisdag.nl

Om integrale zorg te kunnen bieden, zo dicht mogelijk bij huis en zo goed mogelijk afgestemd op de verschillende vragen van hulpvragers, dienen beropeskrachten de hele context van een kind in samenhang te bekijken. Kennis over die context, bijvoorbeeld over oorzaken, effectiviteit van interventies en werkzame samenwerkingsvormen, leidt tot mogelijkheden om de zorg continu te verbeteren. De vraag 'Hoe kan kennis bijdragen aan het bevorderen van de kwaliteit en de samenhang in de zorg voor jeugd?', staat op de GGZ Kennisdag 2015 centraal.

Jaargang 2 | aflevering 23 | pagina 17

Het Decor - verruim(t) de horizon COLOFON Het Decor—verruim(t) de horizon is een digitaal informatie– en inspiratieschrift voor alle mensen en organisaties die betrokken zijn bij het werken met en voor mensen. Het Decor— verruim(t) de horizon verschijnt eenmaal per week; op vrijdag. Daarnaast is er eenmaal per week - op dinsdag - een nieuwsflits Fris denken en dwars kijken .

You are beautiful – remember that

Vondel & Nassau is een zelfstandig onderdeel van de Kooyenga Groep en heeft zich gespecialiseerd in Advies, Oplossingen en Interim Management. Onze dienstverlening onderscheidt zich op basis van een persoonlijke aanpak, en concrete en toepasbare adviezen van zeer hoge kwaliteit. ‘ Mocht u vragen hebben over wat Vondel & Nassau voor u kan betekenen, dan zijn dit onze contactgegevens. Vondel & Nassau Postadres Postbus 87 | 9100 AB Dokkum

Ieder mens is mooi Zelfs de mensen die leven Met voor en door u geknipte informatie en inspiIn de gouden kooi ratie willen wij onze lezers en lezeressen inspireren en informeren. Wij willen zo bijdragen aan We hebben allemaal lief de duurzame vernieuwing van de organisatie van We houden allemaal wel ergens van en de ondersteuning voor en door mensen. En als het even niet meer kan Daarbij staat het stimuleren en ondersteunen Dan laten we een traantje gaan van talentontplooiing op strategisch, tactisch en Emotioneel kunnen we het dan even niet aan uitvoerend niveau centraal. Dan is goed dat er van die momenten zijn Wilt u een eigen bijdrage geplaatst zien? Of hebt Dat de een tegen de ander zegt: u nieuws te melden? Stuur dan een mailbericht ‘houd mij maar even vast’ De warmte is dan voelbaar met uw bijdrage of persbericht naar Dat is de warmte die in iedereen leeft [email protected]

T 088 - 0305000 F 0519-220052 E [email protected] Website: www.vondel-nassau.nl

Hebt u collega's die de nieuwsflits ook willen Elk mens is bijzonder Simpelweg omdat het onbewust geeft ontvangen? Mail dan even het mailadres van uw Omdat elk mens iets moois collega naar [email protected] . In zich heeft

Jaargang 2 | aflevering 23 | pagina 18