Tien prioriteiten voor het sociaal domein in 2015 Egbert van der Meer Expertbijeenkomst Nieuwegein 17 December 2014
[email protected] www.bmcadvies.nl/expert/egbertvandermeer
Inhoud Forming, Storming, Norming, Performing Waar staan we nu? Bewegingen die er toe doen Tien prioriteiten
Er is onvoldoende uitzicht op een houdbare ontwikkeling van de zorguitgaven’ ‘Hoe lang willen wij dit blijven betalen?’ Presentatie aan de ministerraad, 20 mei 2011
‘De relatie met burger en bedrijf is de kracht van gemeenten’ ‘Principieel vind ik de decentralisaties heel goed… … Tegelijkertijd gaan ze gepaard met enorme bezuinigingen. Dat is nog wel een worsteling.’ Interview met NU.nl, 20 januari 2014
De wethouders hebben mij ook nadrukkelijk te kennen gegeven werk te willen maken van de transformatie. Wethouders zien veel kansen voor vernieuwing. Kamerbrief, 7 oktober 2014
Werknemers roeren zich (en werkgevers) “Volgens ActiZ zijn de afgelopen maanden al 11.000 ontslagen aangekondigd”. “Directeur Aad Koster van ActiZ verwacht dat er tot en met 2015 in totaal zo'n 55.000 mensen hun baan verliezen”. “Vakbond Abvakabo FNV denkt dat er in werkelijkheid nog veel meer mensen hun werk verliezen, wel 100.000”. Massaontslag in de zorg verwacht, NOS, 15 juni 2014
Aanbieders trekken aan de bel “Elke instelling voor jeugd-ggz (kinderpsychiatrie) moet vanaf januari alleen al in Friesland 96 keer per jaar vergaderen met gemeenteambtenaren” Directeur Gerard Buijs, Eleos: “We verliezen uiteindelijk 20 procent van de inkomsten en krijgen er 30 procent overhead bij.” Zorginstellingen zijn de wanhoop nabij door invoering Jeugdwet, nrc.nl, 9 oktober 2014
De media bepalen het beeld “ ’Soms loopt de urine langs haar enkels’. Dat is uw moeder!” Jeroen Pauw, 4 november 2014
En ineens is daar het goede nieuws “Vanaf 1 januari 2015 is de (continuïteit van) jeugdhulp in alle regio's en in alle gemeenten gegarandeerd”. “De afgelopen maanden zijn hiertoe letterlijk duizenden inkoopcontracten gesloten”. “Over de gehele linie is meer dan 99% van de contracten rond”. Stand van zaken transitie en inkoop jeugdhulp, Kamerbrief 3 december 2014
Tuckman’s stadia van groepsvorming Performing
Forming Norming
Storming Developmental sequence in small group, Tuckman, Bruce (1965), Psychological Bulletin 63 (6): 384–99. "Reprinted with permission in Group Facilitation, Spring 2001"
Inhoud Forming, Storming, Norming, Performing
Waar staan we nu? Bewegingen die er toe doen Tien prioriteiten
De basis is min of meer op orde Aanbieders
Wijkteams
Gemeente
• Contracten zijn getekend • Overgangsrecht is geborgd • Declaratiesysteem wordt aan gewerkt (60 – 75% gemeenten is klaar)1 • Cliëntvolgsysteem aangeschaft?
• Teamleden geworven • Cliëntgegevens ontvangen • Berichtenverkeer (bijna) geregeld • Screeningsinstrument gekozen
• Boekhouding aangepast • Bestaande bekostigings-eenheden
Sluiproutes en tarieven maken budgetoverschrijdingen waarschijnlijk
Budget • Wmo en Jeugd AWBZ: 25-30% (effectief) • J&O en JGGZ: 5-10% (effectief) Plus: • Verschuiving van taken naar wijkteams: 3-15%
<
Prijs • Tariefkortingen gemiddeld genomen niet groter dan 10-20%. • Bovenregionale en institutionele spelers zijn relatief goed af.
x
Volume • 2/3 van bestaande indicaties op 1 januari nog van kracht. • Afschaffing lage ZZP’s drukt op extramurale zorg. • Huisarts en rechter beïnvloeden instroom. • Afkadering van PV is lastig (5% gemeente, 95% Zvw).
Conventionele oplossingen zijn niet voldoende Performing
Forming Norming
Storming
Inhoud Forming, Storming, Norming, Performing Waar staan we nu?
Bewegingen die er toe doen Tien prioriteiten
Nudging • Het sturen van gedrag via automatische en onbewuste denkprocessen • Gebeurt al op grote schaal ‘Alleen toelaatbaar als dit het vermogen van burgers versterkt om verleidingen te weerstaan die niet overeenstemmen met hun eigen waarden en doelen’
Big Data • Historisch bagage en zorgelijke toekomstbeelden • Maar de private sector baant het pad! ‘Het mag als het van u mag’
Verschuiving van uitvoering naar regie • Gevolg van schaalvergroting en uitbreiding van taken • Moderne opvatting van sturing ‘Ruimte geven, prikkels inbouwen, grenzen bewaken’
Ontbureacratisering Beleving van hoge uitvoeringskosten Druk om te ontschotten vs om schijnveiligheid te creëren ‘Iedereen wil het, maar wie durft het?’
Inhoud Forming, Storming, Norming, Performing Waar staan we nu? Bewegingen die er toe doen
Tien prioriteiten
1. Inzetten op voorlichting • Brochures, flyers, bijeenkomsten • Nudging! 2. Proactief en gericht speuren • Inschakelen van sleutelfiguren en verenigingen. Digitale netwerkkaart. • ‘Aanzuigende werking’ is geen excuus. 3. Digitale dienstverlening benutten • Meldingen laten binnenkomen via gebruikersvriendelijk en informatierijk loket • Wijkteams actief naar het loket laten verwijzen
4. Informatie maximaal benutten • Regiesysteem koppelen aan bronsystemen (gemeente en aanbieders). Brede triage opzetten. • Verantwoord sturen op toestemming van de burger. Toegang tot informatie streng autoriseren (ambtenaren, wijkteams, AMHK, aanbieders) 5. Doorverwijzing objectiveren • Beleidsregels waar mogelijk vertalen naar objectiveerbare ‘scores’ • Onafhankelijke teamleiders!
6. Cultuur bouwen • Waarden uitdragen (communicatiedraaiboek, rolmodellen) • Ontmoeting stimuleren (ontmoetingsplaatsen, kennisuitwisselingsplatform, proces van dialoog met burgers) 7. Budgetplafonds inzetten • Geeft aanbieders vrijheid binnen grenzen (‘macrobeheersinstrument’) • Beloont goede aanbieders 8. Bekostiging versimpelen • Combinaties van BG/HH/PV e.d. • Grens 18-/18+ wegnemen
9. Uitputting scherp bewaken • Maak regiesysteem geschikt voor registratie van ‘toegangsbesluiten’, herinneringen en eenvoudige rapportages. Sturen op basis van declaraties is te traag! • Laat wijkteam aangeven waar steekproeven nodig zijn. 10. Slimme verbetercyclus opzetten • Effectiviteit meten (Toegang: % zelfzorg, 2e lijn, PGB. Achtervang: ZRM scores, klanttevredenheid, kosten) • Kwaliteit bespreken (zelfevaluatie, peer-reviewing en collegiaal consult)
Tien prioriteiten voor het sociaal domein in 2015 Egbert van der Meer Expertbijeenkomst Nieuwegein 17 December 2014
[email protected] www.bmcadvies.nl/expert/egbertvandermeer
