Jaargang 40 Augustus 2013 Uitgave van MMV

7

Jaargang 40 Augustus 2013 Uitgave van MMV

Voeding speelt werkelijk essentiële rol • Marjolein Dubbers werkt aan bewustwording 40+ vrouwen • Nico Hoffer: ‘Ik ben bewuster gaan leven’ • Nieuw inloophuis aan rand van Zevenaar

Sport Serie Lamberts Performance is een brede serie producten van proteïne shakes, repen tot een energiedrank, om je alles te geven t.b.v. een goede ondersteuning bij sport & training. Of je nu simpelweg je fitnessniveau wilt onderhouden of voor intensieve atletische training. Daarnaast, zoals met alle Lamberts producten, heb je de zekerheid dat de producten geproduceerd zijn volgens onze strikte hoge standaarden. En, misschien het belangrijkste, al onze product formules zijn gebaseerd op de laatste wetenschappelijk inzichten, per slot van rekening geloven we in Sports Science en niet in Science fiction!

BIJ SPORT EN TRAINING | UITSTEKENDE SMAAK

Ook verkrijgbaar

Hoge dosis, lage prijs

Vitamine D 1000ie, 180 tabletten,

Alfa-liponzuur 250mg, 90 tabletten,

E 18,95

E 25,45

Informatie via www.hb08.nl

Kijk op www.NZVT.nl voor aangemelde producten

tel 088-0075700

Lamberts adv Sport A5.indd 1

mail [email protected] 04-07-13 16:38

Visolie voor kinderen dat smaakt naar meer!

Het vegetarische alternatief voor vis

Lijnzaadolie 1000mg Koud geperst

Door op de capsules te kauwen ervaar je de heerlijke bessensmaak en ondertussen krijg je het belangrijke Omega 3 en verschillende vitamines (A, C, D en E) binnen. Speciaal ontwikkelt voor kinderen vanaf 3 jaar. Omega 3 for Kids: optimaal de winter door.

NZVT

Waarom zijn capsules beter

Ook verkrijgbaar Pure Visolie 1100mg 60c, 120c of 180c

Lijnzaadolie degradeert snel als het in contact komt met lucht en krijgt dan een wat ranzige “industriële” olie smaak. Daarom levert Lamberts lijnzaadolie in een donker gecoate capsule die oxidatie van de olie voorkomt. Een simpele smaaktest geeft aan of de olie goed is. De lijnzaadolie voor het behoud van een gezonde huid hoort een milde notensmaak te hebben.

en OracOmega Pure Visolie met 2500 ORAC eenheden

Informatie via www.hb08.nl tel 088-0075700 mail [email protected]

Moerman Op 27 augustus is het 25 jaar geleden dat de arts Cornelis Moerman uit Vlaardingen, grondlegger van de naar hem genoemde therapie, op 95-jarige leeftijd overleed. Zijn doodsbericht zorgde destijds, in weerwil van zijn hoge leeftijd, toch voor een schokeffect. Zijn verbazingwekkende vitaliteit had hem tot op zeer hoge leeftijd schijnbaar iets onaantastbaars gegeven. Met een golf van publicaties over ‘de kankerdokter’ werd afscheid genomen van de man wiens leven met de aanduiding ‘veelbewogen’ zwak is omschreven. In een herdenkingstoespraak bij Moermans begrafenis zei bestuurslid en arts Albert Ronhaar namens de vereniging onder meer dit: “De grootheid van dokter Moerman komt niet zozeer tot uiting in zijn conclusies, maar veel meer in de consequenties die hij trok uit zijn opvattingen. Hij ontwierp een dieet, waarin hij nota bene dingen durfde te verbieden die sedert eeuwen tot het dagelijks menu behoorden. Daar is moed voor nodig en de rotsvaste overtuiging dat alleen zó kanker kan worden overwonnen. Dokter Moerman heeft de mensheid iets nagelaten dat waarde zal behouden.” Wat een kwart eeuw geleden door velen nog als een discutabele conclusie werd opgevat, is intussen onweerlegbaar aangetoond namelijk de cruciale rol van voeding bij gezondheid en ziekte. Wat tijdens het leven van Moerman door maar weinigen werd (h)erkend, is thans in talloze wetenschappelijke onderzoeken bevestigd. In 2014, als MMV veertig jaar bestaat, zullen we daar uitgebreid op ingaan. Nu volsta ik met het citeren van dr. H.C. van Prooijen, met wie op de pagina’s 4 en 5 een interview staat: ‘Wel wordt steeds duidelijker dat voeding werkelijk een zeer essentiële rol speelt bij het beheersen van chronische ziekten.’

‘Prachtig om uitbehandelde patiënt stabiel te krijgen’

4

Dr. H.C. van Prooijen (68) werkte jarenlang als hematoloog in het Academisch Ziekenhuis Utrecht (nu UMC Utrecht). Na zijn pensionering zette hij een opmerkelijke stap: hij startte een orthomoleculaire praktijk. Zijn ervaringen onderstrepen wat hij eigenlijk al wist, namelijk dat voeding werkelijk een essentiële rol speelt. ‘Het is prachtig om een uitbehandelde patiënt stabiel te krijgen’, zegt hij.

Risico op blaaskanker neemt toe met de leeftijd

6

Blaaskanker, de meeste patiënten die er mee te maken krijgen zijn 55+. Het risico erop – de meest voorkomende vorm van kanker van de urinewegen – neemt toe met de leeftijd. Dr. Hans Stoop vertelt in een bijdrage dat roken, chemicaliën en ontstekingen het risico blaaskanker kunnen verhogen. En hij onderstreept het grote belang van een optimale conditie van blaaskankerpatiënten.

Gezondheidsactiviste Marjolein Dubbers: ongekend succesvol

10

Ze noemt zichzelf ‘gezondheidsactiviste’, timmert stevig aan de weg en is met 7400 volgers ongekend succesvol op Faceboek. Marjolein Dubbers werkt met een heldere boodschap aan de bewustwording van 40+ vrouwen: ‘Kom op meiden, we hebben nog prachtige jaren voor de boeg.’

Kleine Aarde opende de ogen van Jacq Cuypers Gezondheid en voeding waren niet echt thema’s die de belangstelling hadden van Jacq Cuypers. Dat veranderde ingrijpend toen hij via een televisie-uitzending kennismaakte met alternatieve geneeswijzen en de betekenis van goede voeding. Een bezoek aan De Kleine Aarde in Boxtel deed de rest.

Werken aan je weerstand Natuurlijk weten we dat een goede weerstand voor iedereen belangrijk is. Maar om die te krijgen èn te behouden moet er wel wat gedaan worden. Petra Pronk zette enkele belangrijke voorwaarden op een rijtje.

15

19

Cor van Groningen eindredacteur Uitzicht

3

Dr. H.C. van Prooijen: orthomoleculaire

‘Voeding speelt werkelijk Op zijn bureau in het academisch ziekenhuis in Utrecht lagen altijd richtlijnen voor de behandeling van patiënten met chemokuren en andere synthetische middelen. Nu ligt op zijn bureau in zijn behandelkamer aan huis, een boek over gezonde voeding. Hematoloog dr. H.C. van Prooijen (68) maakte na zijn pensionering een opmerkelijke switch en ziet nog steeds – net als voorheen – verbazingwekkende resultaten. “Voeding speelt werkelijk een essentiële rol”, concludeert hij. Tekst en foto: Jan van Klinken

Z

ijn proefschrift was gewijd aan chemokuren bij leukemie. Het was in de jaren zeventig en net als veel andere hematologen vroeg Van Prooijen zich af waarom het cytostaticum bij de ene patiënt wel werkte en bij de andere niet. Hij achterhaalde dat het verschil in werkzaamheid vooral te maken heeft met de concentratie in het bloed van het cytostaticum. Simpel gezegd: hoe hoger de concen­ tratie van de chemo, hoe meer kwade cellen worden gedood. Dat inzicht was baanbrekend. Sindsdien krijgen leukemie­ patiënten het cytostaticum via het infuus toegediend en niet meer met een injectie. Dat gebeurt wereldwijd. Leukemie is nu een ziekte geworden waarbij 25 procent van de patiënten blijvend geneest. Eerst worden met chemokuren de kwade cellen zodanig beteugeld dat vervolgens genezing met behulp van stamcellen in zicht komt.

die manier van leukemie zijn genezen, zijn de politicus en vroegere voorman van Bouwend Nederland Elco Brinkman en de Olympische medaillewinnaar Guido Weijers. “Het is een zware behandeling maar de resultaten zijn mooi”, zegt Van Prooijen in de sfeervolle spreekkamer van zijn vooroorlogse woning in Utrecht. De behandeling met stamcellen werd naderhand uitgebreid naar de ziekte van Kahler en naar lymfeklierkanker. “We hebben deze methode ook uitgetest bij solide tumoren zoals borst- en darmkanker, maar daar slaat stamceltransplantatie niet aan”, vertelt hij.

Gezond eten

Patiënten die hij genezen naar huis kon sturen, vroegen hem vaak: ‘Dokter, wat kan ik zelf nog doen?’ Dat was een lastige. ‘Ik denk’, zei hij dan, ‘dat het verstandig is om gezond te eten.’ Maar eerlijk gezegd wist hij daar weinig van. “Om die reden ben ik me daarop gaan oriënteren. Ik kwam bij een orthomoleculaire opleiding terecht.” Zoals bekend streeft de orthomoleculaire geneeskunde naar optimale concentraties van voedingsstoffen, zoals vitamines, mineralen, aminozuren en essentiële vetzuren. Doel is de stofwisseling zodanig te laten functioneren dat chronische ziekten worden voorkomen dan wel genezen. Het inzicht dat een niet goed werkende stofwisseling debet is aan chronische ziekten, is een inzicht dat tegenwoordig breed wordt gedeeld. In die zin was de orthomoleculaire geneeskunde haar tijd vooruit. Je zou verwachten dat Van Prooijen zijn verworven inzichten meteen in het ziekenhuis ging toepassen, maar zo werkt het niet, legt hij uit. ”Zeker in een academisch ziekenhuis moet je dan echt over stapels onderzoeksgegevens beschikken. Veel meer dan er nu beschikbaar is.”

Wat er aan wetenschappelijk onderzoek is gedaan, vond hij zelf wel zo overtuigend dat hij zes jaar geleden, na zijn pensionering, meteen een eigen praktijk begon. Daar behandelt hij allerhande patiënten, verreweg de meeste met kanker. “Ik had ook gehoopt om de orthomoleculaire geneeskunde wat verder te helpen ontwikkelen. Ik had bijvoorbeeld graag aan de slag gegaan met een stof als ‘Prachtig om een kurkuma. We weten dat die de deling Stamceltransplantaties van kankercellen tegengaat. Maar weluitbehandelde patiënt Ook nadat hij was benoemd als hematoke dosering is de beste? In mijn proefloog bij het AZU (nu UMC Utrecht) was schrift zit dat element ook. Hoe werkt stabiel te krijgen’ hij direct bij innovaties betrokken. Saeen toegediende stof optimaal?” men met anderen zette hij stamcelTot zijn teleurstelling kwam dat ondertransplantaties op. Dat gebeurde in die zoek niet goed van de grond. Probleem tijd alleen nog in Seattle in de VS en op is dat orthomoleculaire genezers elk kleine schaal in Leiden. Het was al snel een eigen schema aanhouden. “Een duidelijk dat er goede resultaten mee te behalen waren. Nu ander probleem is dat je soms wel tien stoffen geeft aan is het een standaardbehandeling geworden waarbij met name kankerpatiënten en je dan moeilijk kunt vaststellen wat de stamcellen van donoren worden gebruikt. Bij voorkeur zijn rol is van dat ene stofje waarnaar je onderzoek doet. Ik blijf dat familieleden. Bekende voorbeelden van mensen die op nog wel proberen het in gang te zetten.”

4

praktijk na academische carrière

essentiële rol’ Galwegkanker

Over zijn werk als orthomoleculair behandelaar is hij ronduit enthousiast. “Wat ik in de praktijk zie, is dat het lukt om kankerpatiënten te stabiliseren. Ook lukt het bij patiënten om te voorkomen dat er uitzaaiingen plaatsvinden. Zo heb ik meegemaakt dat een man met een galwegtumor, voor wie de reguliere geneeskunde niets meer te bieden had, goed reageerde op mijn behandeling. Als je zo’n patiënt dan langere tijd stabiel kunt krijgen, is dat natuurlijk prachtig. De patiënt kon zelfs weer halve dagen aan het werk.” Het is wel de bedoeling dat mensen zijn behandeling combineren met een reguliere. Van Prooijen: “Dat is voor mij een voorwaarde, behalve uiteraard als mensen zijn uitbehandeld.” Wat hij voorschrijft, zijn stoffen zoals kurkuma, selenium, vitamine C, D en magnesium. Wat voeding betreft houdt hij zich ongeveer aan het boek van David Khayat: ‘Het echte antikankerdieet’. Deze vooraanstaande Franse oncoloog heeft veel epidemiologische studies over de effecten van voedingsstoffen bij kanker in kaart gebracht. Zijn boek bevat een uit-

gebreide lijst van voedingsmiddelen waarbij Khayat aangeeft wat er in zit en hoe goed of slecht dat is. Van Prooijen: “Hij heeft het goed uitgezocht en in grote lijnen kun je wel op hem afgaan.“

Ontsporing

Dat hij mooie resultaten ziet van zijn behandeling, is voor hem zelf geen verrassing. “Als je er goed over nadenkt, is het niet zo gek. Alles wijst erop dat kanker een ontsporing is van het genetisch materiaal van onze cellen, veroorzaakt door onze stofwisseling. De uitdaging is om door middel van bio­ actieve stoffen de stofwisseling te beïnvloeden waardoor het genetisch materiaal wordt hersteld.” Andere mogelijkheden zijn stoffen toe te dienen die voor geprogrammeerde celdood zorgen dan wel voor het stopzetten van de toevoer van bloed naar de kankercel (apoptose en angiogenese). Lees verder op pagina 14 >

5

Ontstaan van tumoren & mogelijke behandel­ingen

deel 5

Het risico op blaaskanker neemt toe met de leeftijd. De meeste patiënten zijn 55+. Een bekende oorzaak is roken. Ook omgaan met chemicaliën verhoogt het risico net als een chronische ontsteking. Toch is er vaak meer nodig om de ziekte te krijgen en dat maakt een complementaire aanpak extra belangwekkend. Tekst: Dr. Hans Stoop

Eerder blaaskanker door roken,

B

laaskanker is de meest voorkomende vorm van kanker van de urinewegen. Het komt drie tot vier keer zo vaak voor bij mannen als bij vrouwen. De helft van de patiënten heeft een blaastumor die vanuit het slijmvlies is doorgegroeid in de onderliggende spierlaag.

Flexibel

De blaas is een holle, flexibele zak met een spierwand. Stoffen die we niet meer nodig hebben, waaronder ook allerlei afvalstoffen, worden via het bloed vervoerd naar de nieren. Daar worden ze uit het bloed gefilterd en via de urineleiders (ureters) met de urine in de blaas ‘gedumpt’. Een krachtige sluitspier tussen de blaas en de plasbuis zorgt ervoor dat we de urine op kunnen houden en willekeurig kunnen lozen. De wand van de blaas is van binnen naar buiten opgebouwd uit een slijmvlieslaag (urotheel), een bindweefsellaag, verschillende spierlagen en aan de

buitenkant een laag die bestaat uit vetweefsel, bindweefsel, bloed- en enkele lymfevaten. Niet alle tumoren van de blaas zijn kwaadaardig. In ongeveer tien procent van de gevallen is sprake van goedaardige poliepen die ook wel benigne papillomen worden genoemd. De overige 90 procent kwaadaardige tumoren wordt onderverdeeld in drie soorten: •h  et urotheelcarcinoom (overgangs­epitheelcelcarcinoom) • plaveiselcelcarcinoom • adenocarcinoom In dit artikel gaat het alleen over de meest voorkomende vorm van blaaskanker, namelijk het urotheelcarcinoom.

Risico op terugkeer

Meestal geven tumoren van de blaas geen klachten. De eerste aanwijzingen zijn doorgaans bloedverlies en vaker plassen dan normaal, maar dit kunnen ook symptomen zijn van onschuldige aandoeningen zoals ontstekingen van de

A: tumor die beperkt is tot het slijmvlies B: tumor die doorgegroeid is tot in het omgevende vetweefsel

Slijmvlies

Bindweefsel

Spierlaag

Vetweefsel

6

urinewegen en de prostaat, of van een passerende niersteen. De hoeveelheid bloed in de urine levert evenmin een harde aanwijzing op voor blaaskanker. Het is wel zo dat bloed in de urine bij mensen boven de 40 jaar verdacht is als er verder geen verklaring is. Als er bij blaaskanker sprake is van pijn, is die in de meeste gevallen het gevolg van een gevorderde tumor of van uitzaaiingen. Een vaak toegepaste reguliere behandeling die genezing moet brengen, is transurethrale resectie (TUR). Hierbij worden de tumoren operatief verwijderd via de plasbuis door middel van een dunne, metalen draad van enkele millimeters. Met behulp van een elek­ trische stroom door de draad wordt het tumorweefsel laagje voor laagje weggesneden. Deze ingreep levert vaak geen blijvende genezing op. De kans dat de tumor binnen een jaar terugkeert, is 60 tot 70 procent. Het risico op een recidief is in vergelijking met alle andere vormen van kanker

chemicaliën en ontstekingen bij blaaskanker het grootst. Om dit risico te verminderen, wordt soms een aanvullende behandeling gegeven, zoals een biologische therapie. Daarbij worden verzwakte bacteriën ingezet, waarbij het hierdoor gestimuleerde eigen afweersysteem de kankercellen in de blaas doodt. Meestal bestaat zo’n behandeling uit een of meer blaasspoelingen. Zo’n blaasspoeling kan gegeven worden met een oplossing van levend verzwakte tuberculosebacteriën. De werkzaamheid van deze bacteriën bij blaaskanker is bij toeval ontdekt. Een volgende optie bij het voorkomen van recidief is immunocyanine. Ook hierbij wordt het immuunsysteem in het blaasslijmvlies geactiveerd. Net als de vorige behandelingen is immunocyanine een vorm van immunotherapie. Een blaasspoeling met het cytostaticum mitomycine-C behoort ook tot de mogelijkheden. Het cytostaticum belemmert het vermenigvuldigen van de kwaadaardige cellen, maar ook van de gezonde cellen. Laserbehandeling vindt alleen plaats wanneer er telkens kleine nieuwe tumoren gevonden worden. Bij een laserbehandeling worden laserstralen op de tumor gericht die ervoor zorgen dat de kwaadaardige cellen als het ware verdampen.

Verwijdering

Ook als de tumor is doorgegroeid in de spieren kunnen behandelingen genezend zijn, maar dan moeten er geen uitzaaiingen zijn. Een operatie heeft hierbij de voorkeur, maar dit is wel een grote belasting. Blaaskanker komt zoals vermeld vaak voor bij ouderen. Het is om die reden van belang na te gaan of de conditie van de patiënt goed genoeg is om een behandeling te ondergaan. Als er geen kankercellen in de klieren aanwezig zijn, wordt de blaas samen met de

Optimale conditie bij blaaskankerpatiënt van extra groot belang omliggende lymfklieren verwijderd. Bij uitzondering hoeft niet de gehele blaas maar slechts een deel te worden verwijderd. Als de blaas is verwijderd, kan de urine niet meer worden opgeslagen. Een nieuwe (orthotope) blaas kan als vervanging dienen. Als dit niet mogelijk is, blijft een urinestoma de enige optie. Uit- en inwendige bestraling is een alternatief voor opereren. Ook dan moeten er geen uitzaaiingen zijn. Een bijwerking van bestraling is echter dat ook de gezonde cellen in het bestraalde gebied beschadigd worden. Dat kan blaarvor-

ming geven met als gevolg pijn bij het plassen, vaker moeten plassen, bloed in de urine, buikkrampen met diarree, blaaskramp of spontaan urineverlies. Chemotherapie wordt bij blaaskanker vrijwel alleen toegepast als palliatieve (onderdrukkende, niet genezende) behandeling.

Zoetstoffen

Het risico op blaaskanker neemt toe met de leeftijd. Bij het overgrote deel van de patiënten treden de symptomen pas op na 65-jarige leeftijd. Over de oorzaken van blaaskanker is nog weinig bekend. Wel zijn er een paar risicofactoren bekend waardoor sommige mensen een groter risico op blaaskanker hebben. Als de belangrijkste risicofactor wordt roken gezien. Rokers hebben ongeveer drie keer zoveel kans op blaaskanker als niet-rokers. Riskant is ook het omgaan

7

> Vervolg van pagina 6-7

Geen genezings- maar overlevingspercentages Het is moeilijk te zeggen wanneer iemand echt genezen is. Vandaar dat er niet gesproken wordt van genezings- maar van overlevingspercentages. Bij niet-spierinvasieve blaas­ tumoren keert na de behandeling bij 20 tot 70 procent van de patiënten een blaastumor terug. De vijfjaarsoverleving is ongeveer 70 tot 90 procent. Wanneer na een behandeling een tumor terugkomt die in de spier doorgroeit, zijn de vooruitzichten slechter. Bij spierinvasieve blaastumoren lopen de overlevingspercentages uiteen. Zijn er uitzaaiingen, dan kan de overlevingskans teruglopen tot slechts 10 procent. Bepaalde medicijnen die bij chemotherapie gebruikt worden zoals cyclophosphamide, kunnen de kans op blaaskanker later aanzienlijk vergroten. Ook bestraling (radio­ therapie of ioniserende straling) van de buik of het bekken verhogen het risico.

met chemicaliën zoals aromatische aminen en nitrosamines, door langdurige werkzaamheden in onder andere de verf-, leder-, auto-, metaal-, rubber-, chemicaliën-, textiel-, papier- en leer­ industrie. Chemische toevoegingen zoals kunstmatige zoetstoffen zijn eveneens in relatie gebracht met het ontstaan van blaaskanker. Ook patiënten die eerder voor een andere vorm van kanker zijn behandeld hebben een verhoogde kans. Een andere risicofactor is een chronische ontsteking. Recent zijn er aanwijzingen gevonden dat een tekort aan vitamine D en het eten van weinig fruit en groenten en veel vet de kans op het krijgen van blaaskanker doen toenemen. Blaaskanker als gevolg van een afwijking aan het erfelijk materiaal is zeer zeldzaam. Een familiair voorkomen vindt vaak de aanleiding in leefstijl­ gewoonten.

Leidingwater

Omdat veel mensen die blaaskanker krijgen niét blootgesteld zijn aan een of meerdere van de genoemde risicofactoren en mensen die er wél aan blootgesteld zijn geen blaaskanker krijgen, is het erg aannemelijk dat er meer voor nodig is om blaaskanker te krijgen. Ook hier geldt, zoals bij alle vormen van kanker, dat het afweersysteem en het herstelmechanisme een grote rol spelen bij het ontstaan van blaaskanker. Een volwaardig dieet en een leefstijl zoals MMV propageert, hebben zeer zeker invloed op verkleining van de kans op kanker.

8

In ons leidingwater kunnen relatief hoge concentraties chemicaliën en afbraakproducten van chloor voorkomen. Uit enkele onderzoeken is gebleken dat het langdurige gebruik van dit leidingwater het risico op blaaskanker kan verhogen. De bewijzen zijn overigens niet zo helder. Moerman adviseerde geen water maar sappen van verse vruchten en groenten te drinken. Wanneer u water drinkt, gebruik dan in ieder geval zuiver water. Verder is bekend dat stoffen die de blaaswand irriteren, kunnen leiden tot afwijkingen aan het blaasslijmvlies. Daarom is het verstandig om veel te drinken en vervolgens veel en vaak te urineren.

Complementaire geneeskunde Oppervlakkige blaastumoren kunnen gaan groeien in de spierlaag. Let wel: kùnnen! Om deze doorgroei in de diepere lagen van de blaas te helpen voorkomen en de kans op recidive te verkleinen, is het raadzaam het lichaam in optimale conditie te brengen en te houden. U begrijpt dat voedingstherapieën (metabole) zoals de Moerman- en de Gersontherapie een zeer belangrijk onderdeel zijn van de behandeling van blaaskanker in alle stadia. Ook de Beard-Kelley-Gonzalez therapie en het Dr. Budwig protocol horen hier bij. Het dieet kan hierbij aangevuld worden met de bekende stoffen die Moerman gevonden heeft (vitaminen A, B, C, D, E, ijzer, jodium, citroenzuur, zwavel/selenium). Het Moermandieet bevat ook karnemelk waarin de aanwezige melkzure bacteriën

een duidelijk therapeutisch effect hebben op blaaskanker. Voor rauwe broccoli geldt eenzelfde therapeutisch effect. Aanvullend op de Moermantherapie kan er nog gebruik gemaakt worden van onderstaande preparaten en behandelingen. Overleg dit met uw behandelaar. • Oncovite,een multivitamine preparaat met zink. Extra inname van vitamines en zink bij spoelingen van de blaas met tuberculosebacteriën (BCG) vermindert de kans dat opnieuw blaas­ tumoren ontstaan. • Zhuling. Dit Chinese kruidenmedicijn kan gebruikt worden om de blaas te spoelen. Het heeft net als BCG een profylactische werking, maar is goedkoper en makkelijker in gebruik en heeft geen bijwerkingen • Saw Palmetto (Serenoa repens/Sabal serrulata). Dit wordt vooral aanbevolen bij aandoeningen van de prostaat, maar kan ook ingezet worden bij blaasaandoeningen. • Rhodiola. De wortels van de Rhodiola rosea worden traditioneel gebruikt om de weerstand tegen lichamelijke stress te verhogen, vermoeidheid tegen te gaan en het fysieke en mentale prestatievermogen te verbeteren. De plant normaliseert de celwerking en bevordert genezing. Het kan een gunstige werking hebben bij blaaskanker en longaandoeningen. • Hyperthermie. Deze therapie is gebaseerd op het gegeven dat kankercellen minder goed tegen hogere temperaturen kunnen. Tevens wordt de gevoeligheid van de kankercellen voor de reguliere behandeling verhoogd. • Thymusextracten. • Iscador. Blaaskanker reageert vaak goed op Iscador, de heilige plant van de Druïden. • Lactobaciilus casei samen met epirubicine kan de terugkeer van blaaskanker voorkomen na transurethrale resectie van blaaskanker.

Op de website www.mmv.nl vindt u onder /kanker/kankersoorten bij blaaskanker een uitgebreide versie van dit artikel.

Kruiden natuurlijke heelmeesters

Informatie: Marry Foelkel Tekst: Petra Pronk

Frisse munt multi-inzetbaar

N

u het zomer is, wordt er weer veel muntthee gedronken. Deze heerlijk verkoelende drank is niet alleen lekker, maar ook gezond. Die wijsheid is al heel oud. In de Middeleeuwen was munt een vast onderdeel van de kruidentuin. Dit frisse kruid is multi-inzetbaar, van jeukklachten tot migraine en van darmkrampen tot misselijkheid. Munt is een geslacht van meerjarige planten uit de lipbloemenfamilie (Lamiaceae). Ze hebben sterk geurende stoffen (menthol) die gebruikt worden in diverse producten als smaak- en geurstof, bijvoorbeeld in snoep, thee en tandpasta. De muntolie wordt met name gewonnen uit pepermunt en aarmunt. Munt was al bekend bij de oude Egyptenaren en ook bij de Grieken. Volgens de Griekse mythologie dankt deze plant zijn naam aan de jaloezie van Pluto, de god van de onderwereld. De godin Persephone, de vrouw van Pluto, had een goede vriendin met de naam Mintha. Pluto was jaloers dat zijn vrouw zoveel tijd met haar vriendin doorbracht en veranderde Mintha in een plant. In de Oudheid werd het onder andere gebruikt bij slijmvliesontstekingen vanwege zijn antibacteriële werking. De menthol die van munt wordt gemaakt werd gebruikt in een zogenaamde migrainestift, waarmee je menthol op je hoofd kon aanbrengen waarna de hoofdpijn verdween. Ook werd er pepermuntolie van gemaakt, die werd in-

gezet bij huidziekten die gepaard gingen met jeuk.

Recept

Goede spijsvertering

Munt is ook goed voor de spijsvertering. Dat begint al in de mond, omdat het de werking van de speekselklier bevordert. Hierdoor worden enzymen geactiveerd die een rol spelen bij de spijsvertering. Verderop in het lichaam verricht munt een ander wondertje: het heeft een rustgevende werking op de darmen. Daardoor wordt het trouwens ook wel ingezet bij buikkrampen. De frisse geur maakt munt ook een probaat middel tegen misselijkheid. De antibacteriële werking maakt het ook goed bruikbaar voor natuurlijke mondhygiëne.

In de keuken

Wat de culinaire kwaliteiten betreft: munt heeft een heerlijke frisse smaak, die zowel geschikt is voor een koele zomerthee als voor zomerse gerechten. Het is niet voor niets een geliefd ingrediënt in de mediterrane, NoordAfrikaanse en oosterse keuken. Heerlijk in de pasta of een aardappelgerecht. Voeg munt altijd zo laat mogelijk toe, pas vlak voor het opdienen. Zo blijft de geneeskrachtige werking het grootst. Als je thee zet van gedroogde munt heb je minder nodig, omdat gedroogde blaadjes veel sterker hun smaak afgeven aan water dan verse munt.

Verse muntsaus Ingredienten: • water • munt • bloem • ui • knoflook • zout en peper Fruit de ui fijn en bak deze met de knoflook in wat olie. Kook intussen wat water in de pan met een paar stengels verse munt erin. Laat het even trekken en giet het water daarna over een schaaltje met bloem heen. Even goed roeren met de garde tot de klontjes eruit zijn. Voeg ui, knoflook, zout en peper toe en u hebt een heerlijke saus voor over bloemkool of broccoli.

Inhoud: Marry Foelkel Tekst: Petra Pronk

9

Een gezondheidsactiviste, zo noemt Marjolein Dubbers uit Zoelmond zich bij voorkeur. Met haar 7400 volgers op Facebook is ze ongekend succesvol met haar missiewerk onder 40+-vrouwen. Maar voordat ze zover was, moest ze eerst zelf door een diep dal. Tekst: Jan van Klinken Foto: Laura de Haan

Marjolein Dubbers werkt met EVA aan bewustwording 40+ vrouwen

‘Kom op meiden, we hebben nog

Z

e had een drukke baan. Haar laatste job was bij een non-profit organisatie, daarvoor zat ze bij een beurs­ genoteerde onderneming. Het werd zwaar, te zwaar. Vier jaar lang liep ze op haar tenen. Van ’s ochtends zes tot ’s avonds acht was ze de deur uit. Ze kreeg privé en werk niet langer gecombineerd. Bovendien onderging ze op haar werk nogal wat teleurstellingen. De onvermijdelijke burn-out liet niet meer op zich wachten. “Het kaarsje was op”, zegt ze zelf. Marjolein was compleet uitgeput. Zelfs fietsen en hardlopen, haar favoriete fitnessactiviteiten, lukten niet meer. Eerst dacht ze nog dat ze na een paar weekjes wel weer zou opkrabbelen maar daarin vergiste ze zich.

Hormonen

Ze was wel altijd met gezondheid bezig geweest. Als sportvrouw moest ze immers goed voor zichzelf zorgen. “Gezondheid was voor mij een basisvoorwaarde om goed te kunnen functioneren, ook in mijn werk. Zeker na mijn veertigste. Tot je veertigste zorgt je lichaam voor jou, daarna moet jij voor je lichaam gaan zorgen.” De uitputting en de futloosheid maakten haar nieuwsgierig. Wat was er met haar aan de hand? Vanwege haar leeftijd, inmiddels 50+, had ze een vermoeden dat het met haar hormonen te maken had. Ze verdiepte zich in dat onderwerp en kwam er al snel achter hoe belangrijk het is dat onze hormonen in balans zijn. “Een burn-out is vaak het gevolg van bijnieruitputting. Dan maken je bijnieren te weinig cortisol aan, waardoor je je totaal uitgeput kunt blijven voelen, ondanks

10

dat je al weken aan het uitrusten bent.” Ze dacht dat ze best wel aardig wat van voeding afwist, maar ze ontdekte al snel dat er nog heel wat kennis te vergaren viel. Zo stuitte ze op onderzoek over de kwalijke resten van plastic verpakking in ons eten en drinken, maar ook over de schadelijkheid van deodorant. “Ik heb alles de deur uit gedaan. Er zijn prima alternatieven. Wrijf iedere ochtend met een schijfje citroen onder je oksels. Werkt uitstekend.”

Energie

Om haar heen zag ze hoeveel vrouwen van haar leeftijd aan het tobben waren. Langzaam maar zeker groeide het idee om haar inzichten aan die groep over te dragen. Eerst volgde ze de bekende hormooncursus bij Ralph Moorman. Daarna hield ze een peiling onder leeftijdsgenoten, die uitwees dat de meeste vrouwen na de overgang de energie missen die ze voorheen hadden. Zo ontstond het idee van het internetblog Energieke Vrouwen Academie (EVA). Die bestaat nu ruim een jaar en loopt als een tierelier. Haar voedingsadviezen wijken nauwelijks af van die van MMV. Wel tekent ze aan dat ze er soepel mee omgaat. “Veel vrouwen zijn streng in de leer. Ik zeg op mijn beurt: Neem gerust een keer dat heerlijke appelgebakje dat je vriendin speciaal voor jou heeft gemaakt, maar bedank voor zo’n neptaartje van de Hema.” Ze krijgt veel mailtjes: Mag ik dit of mag ik dat? “Maar daar gaat het mij niet in de eerste plaats om. Veel belangrijker is

Het zelfhelend vermogen versterken Als je je een beetje verdiept in kanker dan weet je dat kanker in je lichaam komt en gaat. We kunnen allemaal ongemerkt rondlopen met cellen in ons lichaam die aan het woekeren zijn, maar als ons zelfhelend vermogen groot genoeg is en de gezonde cellen de overhand krijgen, dan verdwijnt de kanker zonder dat we ooit hebben geweten dat we kanker hadden. Het versterken van het zelfhelend vermogen lijkt mij een veel betere oplossing dan het bestrijden met heel grof geschut van iets wat waarschijnlijk niet eens kanker is. Sinds kort komt er gelukkig vanuit de medische wereld een tegenbeweging op gang tegen de behandeling van gezonde mensen. Er is al een internationale lijst samengesteld met 40 overbodig geachte behandelingen of testen. In Nederland wordt zoiets georganiseerd door de organisatie ZonMW. (Bron: Medisch Dossier april 2013) ‘Gezond in één dag is echt mogelijk. Misschien niet altijd en overal en voor iedereen. Maar uiteindelijk bepaal je ten slotte altijd nog zelf of je gezond bent ja of nee. Hoe ziek je lichaam misschien ook is. Geef deze verantwoordelijkheid niet uit handen.’ (Uit: Marjoleins blog: Gezond in één dag)

prachtige jaren voor de boeg’ een stuk bewustwording, niet zozeer een verzameling regeltjes wat wel en niet mag. De kern van mijn verhaal is dat we een zelfhelend vermogen hebben. Daarbij gaat het bepaald niet alleen om de vraag of we wel gezond eten en of we voldoende bewegen. Het moet ook tussen de oren goed zitten. Als je de hele dag denkt dat je waardeloos bent en alles verkeerd doet, moet je ook daar aan werken. Anders schiet het niet op.”

Met 7400 volgers op Facebook ongekend succesvol Honger

Dat gezegd hebbend wil ze het belang van gezonde voeding ook weer niet bagatelliseren. “Ga er maar vanuit”, zegt ze, “dat 80 procent van wat we in de supermarkt kopen, niet gezond is. Vroeger zouden mensen je raar hebben aangekeken, maar je merkt dat er nu steeds meer behoefte is aan goede informatie. Vrouwen boven de 40 hebben een honger naar gezondheid. Iedere vrouw kent immers wel iemand met borstkanker. Opvallend is ook het hogere medicijngebruik onder deze groep. Dat verklaart mede waarom veel vrouwen hun kennis willen delen. De Facebookgroep die ik ben begonnen, is heel actief. Ik kan het soms niet eens bijhouden.” Uiteraard moet ook Marjoleins schoorsteen wel roken. Behalve dat ze een gratis e-book ter beschikking stelt, heeft ze er

ook twee in de verkoop. Naast haar eigen praktijk aan huis heeft ze een programma in ontwikkeling waarvan ze hoopt dat het ook inkomsten gaat genereren via haar site. Tegelijk wil ze waken voor een té commercieel geurtje. Zo zou ze makkelijk advertenties op haar site kunnen plaatsen maar daar begint ze niet aan. “Ik ga voor betekenis, niet voor euro’s. Je ziet bij de voedingsindustrie wat voor ellende dat teweeg brengt: winstmaximalisatie ten koste van onze gezondheid. Ik wil juist handen en voeten geven aan de tegenbeweging. De ommekeer op voedselgebied is niet van bovenaf te verwachten, maar moet door de mensen zelf gebeuren. We kunnen stemmen met ons mes en vork en met onze portemonnee. Wat dat betreft leven we in een spannend tijdsgewricht dat heel veel kansen biedt.”

Kom op meiden

Van tv moet ze niets hebben. Haar toestel heeft ze lang geleden al de deur uitgedaan. “Al die commercie met stereotype beelden van 40+ vrouwen”, haalt ze uit. Maar internet kan ze niet genoeg bejubelen. “Dat kan stem geven aan de beweging van onderop. Veel informatie wordt gecontroleerd door de voedingsindustrie. Daar moet tegenwicht aangeboden worden en internet biedt die mogelijkheid.” Haar boodschap aan de vrouwen van 40+ vat ze zo samen: “Kom op meiden, we hebben nog prachtige jaren voor de boeg.” Ze neemt zichzelf als voorbeeld. “Ik ben nu 54. Ik voel me zoveel energieker dan toen ik 30 was.”

11

De vorige aflevering van Nico Hoffers verhaal besloot met de lastige keuze waarvoor hij zich gesteld zag, omdat de bloedvatremmer die hij gebruikte voor de bestrijding van zijn nierkanker voorlopig uitgewerkt is. Hoe hak je zo’n knoop door? Nico Hoffer besloot tot een onorthodoxe daad. Hij zette zijn talent voor verbinden in om een brug te slaan tussen de reguliere en de complementaire wereld in de vorm van dezelfde mail aan zijn oncoloog en zijn natuurarts: ‘Wat zou het fijn zijn als jullie met elkaar zouden willen overleggen over de casus Hoffer…” Tekst: Petra Pronk – Foto: Yke Ruessink

‘Ik ben wel bewuster gaan leven’

H

et mailtje is net de deur uit en hij is er zelf nog een beetje confuus van, maar in minder dan geen tijd lieten beiden weten dat ze dat wel wilden. Fantastisch, vindt Nico. “Ik weet niet wat hieruit voortkomt en hoe het voor mij afloopt, maar ik wil wel het gevoel hebben dat ik alles gedaan heb wat binnen mijn vermogen ligt. Ik sta open voor de reguliere geneeskunst. Die heeft grote verdiensten. Maar ik voel ook veel verwantschap met dat andere spoor, de natuurlijke aanpak. Door beiden te verbinden wordt de behandeling sterker. Ik heb bewust gekozen voor operatie en bestraling, maar daarnaast geloof ik ook sterk in de natuurlijke aanpak. Ik slik nog elke ochtend zo’n acht supplementen, van vitamine C en D tot kurkuma, waterkers, knoflook en visolie capsules, en ik ben bezig met beweging en gezond ademhalen.”

Verbinden

“Ik kijk kritisch naar wie ik toe ga. Mijn natuurarts is geen kwakzalver, maar iemand die naast zijn bewezen medische kwaliteiten als arts, ook beschikt over iets extra’s. In de reguliere geneeskunde kijkt men naar het zieke orgaan en behandelt men de ziekte, terwijl de complementaire geneeskunde naar de hele mens kijkt en diens natuurlijke vermogen tot genezen activeert. Dat spreekt mij aan. Ik respecteer de grote verdiensten van de reguliere geneeskunde, maar ik geloof dat er ook aanvullende behandelingen zijn die een steentje kunnen bijdragen aan herstel, dus ik probeer beide stromingen bij elkaar te brengen en onderling begrip te kweken. Ik wil op mijn eigen niveau de stroom een beetje verleggen. Misschien zal dat niks uitmaken in mijn individuele geval, maar voor de gezondheidszorg in de volle breedte is het wel belangrijk om vanuit wederzijds respect dat gesprek te voeren en te kijken wat je van elkaar kunt leren.”

Zo blijft hij ook tijdens zijn ziekte bezig me wat hij het liefste Positief doet en het beste kan: verbinden. “Ik heb altijd geprobeerd om Hij koestert zijn positieve instelling. “Elke dag is er een. Als ik iets van cohesie aan te brengen. Ik ben ’s morgen wakker wordt bal ik mijn geen zeer begenadigd schrijver of een vuisten en zeg ik: ‘God, wat fijn, ik ben excellente strateeg, maar wel iemand die ‘Ik heb altijd er weer’. Als ik ’s avonds in mijn bed lig, mensen bij elkaar kan brengen en een zeg ik dank voor deze dag. Natuurlijk geprobeerd om iets bepaalde sfeer kan creëren waardoor zijn er mindere dagen, maar ik heb een mensen meegaan in het positieve. Dat sterke inslag om het positieve te benoevan cohesie aan probeerde ik altijd te doen in ons gezin of men, wat iets anders is dan het negaop de redacties. Nu doe ik dat ook in de tieve te vermijden. Dat is de kwestie van te brengen’ medische wereld. Eigenlijk probeer ik nu het halfvolle glas. Kijken naar wat je de twee stromen bij elkaar te brengen. nog kunt, in plaats van wat je niet meer De grote reguliere stroom (laten we hem kunt. Elke ochtend voordat ik de deur de Rijn noemen) en de kleine complementaire stroom, laten we uitga kijk ik naar de plank met foto’s van mijn dierbaren en die de Berkel noemen. Ik probeer de Berkel naar de Rijn te zeg ik: ‘Dag pa, dag moe: We maken er weer wat van vandaag’. leiden en de Rijn zich te laten openen voor de toevloed, omdat Dat optimisme is belangrijk voor mij en ik ben ervan overik denk dat dat een sterkere, krachtiger stroom oplevert waar tuigd dat dat bijdraagt aan mijn gezondheid. Dat kan ik niet bewijzen, maar het lijkt me logisch dat het een positieve uitbeide partijen voordeel van kunnen hebben.” werking heeft als je met een tevreden glimlach probeert in te De hele mens slapen. Ik kan geen twintig kilometer meer hardlopen zoals Als journalist kent hij natuurlijk de verhalen over ‘alternavroeger, maar ik kan nog wel fietsen, een goed gesprek voetieve affaires à la Sylvia Millecam. Maar complementaire geren, op een terras zitten. En daar denk ik dan liever aan dan neeskunde is niet hetzelfde als kwakzalverij, benadrukt hij. aan situaties waardoor ik me niet goed voel. Ik distantieer me

12

Interview met journalist Nico Hoffer (2 en slot)

‘Een kring van 'warme zielen' om je heen is onontbeerlijk’

‘De oude zult u niet meer worden’ “Ooit sprak ik met professor dr. Berthold Gersons, befaamd traumatoloog en emeritus-hoogleraar psychiatrie. Veel mensen die een trauma oplopen, vragen mij: ‘Ik wil zo graag weer de oude zijn.’ Lieve mevrouw, lieve mijnheer, luidt dan steevast mijn antwoord: de oude zult u niet meer worden. Alles is veranderd. U kunt alleen nog de nieuwe worden, een nieuwe mens. Ga voor dat avontuur.” (Citaat uit het artikel: ‘Loflied op de hoop’ van Nico Hoffer in De Gelderlander van 30 maart 2013)

tegenwoordig bewust van mensen en situaties die niet goed voelen voor mij.”

‘Warme zielen’

Het is een weg met pieken en dalen. De schaduw op de achtergrond is altijd aanwezig en die went nooit, maar je kunt je er wel op instellen. Toen hij onlangs in het ziekenhuis van de zuster hoorde dat de dokter hem voortijdig wilde spreken, vermoedde hij het ergste. “Als je naar de deur loopt wapen je jezelf, je mobiliseert de krachten in jezelf. Je houdt rekening met een zwaar scenario. Dat helpt al een beetje. Toen ik hoorde dat mijn medicijn Sutent was uitgewerkt en dat de tumoren in mijn longen weer groeiden, had ik het de eerste seconden even erg koud, maar dat duurt bij mij niet langer dan een minuutje. Dan steekt dat onverwoestbare optimisme toch weer de kop op. Na een doorwaakte nacht ben ik mentaal en lichamelijk geradbraakt, maar na een douche en een kop koffie

voel ik dan toch de krachten weer terugkomen. Ik neem mijn voedingssupplementen en denk: ‘Nu hoef ik geen Sutent meer te slikken, dus ook geen vervelende bijwerkingen meer. Voordeeltje!’ Dan voel ik dat de energietank en motivatietank langzaam maar zeker worden gevuld. Er blijft een soort grauwsluier over de dingen liggen, maar dwars daardoorheen zie ik toch weer licht schijnen. Dat komt vaak door gewoon de dingen van de dag te doen die mij blije energie geven. Even naar de haven lopen, boten kijken, in de natuur zijn en voelen: de ziekte is er, maar dit is er ook! Levenskracht. Natuurlijk heb ik mijn nostalgische buien, maar het positieve wint het vrijwel altijd.” Dat heeft ook veel te maken met de aanwezigheid van de mensen van wie hij houdt. “Een kring van 'warme zielen' om je heen is onontbeerlijk. In mijn geval zijn dat onze kinderen die mij in hoop en wanhoop door dik en dun steunen en zeker ook Felicia, mijn liefdevolle partner sinds tien jaar. Haar naam betekent: 'Zij die geluk brengt’. Zij brengt niet alleen geluk maar vooral ook wijsheid, dicht bij jezelf blijven, geduld, vertrouwen op je intuïtie. Haar en mijn kinderen ben ik heel dankbaar.''

Veranderd

De ziekte heeft hem veranderd. Niet dat hij een compleet ander mens is geworden. Het zit hem er meer in dat hij geniet van de kleine dingen van alledag. “Het is niet zo dat ik dankbaar ben dat ik kanker heb gekregen. Ik had het niet erg gevonden als deze beker aan mij voorbijgegaan was. Maar ik ben wel bewuster gaan leven. Als journalist in de stress van elke dag dronk ik tien bekers in plastic verpakte koffie uit de automaat. Dat doe ik niet meer. Nu drink ik heel bewust één kop per dag en daar maak ik een klein feestje van. Als ik tijd heb pak ik de krant erbij om een puzzeltje op te lossen. Ik hoef niet meer per se alles van Syrië te weten. De hoofdlijn is genoeg. Daarna ga ik wandelen of een verhaal schrijven. Zo hangt de dag aan elkaar van kleine positieve dingen. Het kleine en het fijne is steeds grootser geworden in mijn leven.” De ziekte heeft hem niet alleen stilgezet, maar ook geleerd om zijn eigen leed te relativeren. “Op de dagbehandeling oncologie in het Radboudziekenhuis heb ik doodzieke kinderen gezien met een slangetje in hun neus en kale koppies. Dat is erger. Dat helpt om je eigen bestaan in perspectief te plaatsen. Wat mij ook overkomt, ik heb in elk geval een rijk gevuld leven achter de rug. Ik was geen één of tien jaar toen ik kanker kreeg, maar 58. Nu ben ik 63, dus dat is al vijf jaar winst. Misschien komen er nog vijf of meer jaar bij of misschien vijftig dagen, maar laat ik van elke dag een feestje maken. En ik mag zeggen: dat lukt verdraaid aardig!”

13

Advertenties

Hoogwaardig, biologische, hooggedoseerde vitamines, kruiden en mineralen. Kijk voor meer informatie op: www.santeproducts.nl

‘Je moet je bukken om een kruid te plukken.’ Auteur: A.G.M. de Laat Dit boek bevat zowel eeuwenoude als nieuwe inzichten over het ontstaan van ziekten. Het geeft je de kennis, gereedschap en technieken voor het bereiken van de totale mens op spiritueel, psychologisch en fysiek/Aards niveau om deze drie in balans kunt krijgen. Op diepgaande wijze, doch in eenvoudige taal wordt in dit boek beschreven hoe een mens zich via natuurlijke inzichten kan beschermen en genezen. ISBN: 978-90-8161-331-6 Bestellen: www.santeproducts.nl

Kurkuma staat erom bekend dat het apoptose en de angiogenese bevordert. Het zal duidelijk zijn dat de werkzaamheid van kurkuma toeneemt naarmate de concentratie van deze stof in het bloed hoger is. Van Prooijen: “Behandeling op maat is nodig. Daar zal het ook steeds meer naartoe gaan. Het is net als met leukemie. Toen ik begon, onderscheidden we vier soorten. Nu zitten we al op veertig. Dat is allemaal gebaseerd op genanalyses. We begrijpen veel beter welke processen er gaande zijn. Zo zal het ook gaan met de toediening van voedingstoffen.”

Prijs € 48,75 incl. BTW

 Een holistische praktijk met een veelvoud aan therapieën, zoals atlascorrectie, kinesiologie, orthomoleculaire voedingsadviezen, magneetveldtherapie, frequentie’s van Rife, Lymetherapie o.l.v. Natuurgeneeskundig Therapeut A.G.M. de Laat RTAG. www.natuurgeneeskundebudel.nl

Vervolg van pagina 5 >

Schade repareren

Het wetenschappelijk onderzoek op dit gebied staat nog in de kinderschoenen, maar wat er aan resultaten is, wijst er zonder meer op dat bioactieve stoffen in onze voeding helpen eventuele DNA-schade in ons lichaam te repareren.

Telefoon: 0495-49.35.52

Mooie resultaten

Vier mooie producten voor extra ondersteuning in herfst en winter Vlierbes-Zink Formule Voedingssupplement Bestelcode 7282 Adviesverkoopprijs € 14,95 30 zuigtabletten Orthomoleculaire ondersteuning van de luchtwegen

voor hem geen verrassing Zo voorkomen deze stoffen dat er kanker of een andere ziekte ontstaat. De nutrogenomica bestudeert hoe dit mechanisme precies werkt. Van Prooijen vindt het een fascinerende ontwikkeling. Dat geldt trouwens ook voor eerdergenoemde prof. Khayat. De ontwikkelingen op het gebied van nutrogenomica inspireerden hem om zijn boek over het echte antikankerdieet te schrijven.

Weerstand Formule Voedingssupplement Bestelcode 7271 Adviesverkoopprijs € 19,95 60 vegetarische capsules Orthomoleculaire ondersteuning van de weerstand

‘Essentiële rol voeding’

Ester-C Plus Voedingssupplement Bestelcode 4480 Adviesverkoopprijs € 30,50 120 tabletten 500 mg maagvriendelijke vitamine C per tablet Tot vier keer langer actief in vergelijking met ascorbinezuur Ascorbaat Mineraal C-1000 Voedingssupplement Bestelcode 4261 Adviesverkoopprijs € 25,65 90 tabletten 1000 mg maagvriendelijke vitamine C per tablet

Een recente ontwikkeling is de biochemische routekaart. Die streeft ernaar ieders stofwisseling in kaart te brengen. In de ideale situatie zou er een test beschikbaar zijn aan de hand waarvan iedereen kan achterhalen hoe zijn (of haar) stofwisseling werkt en welke voedingsstoffen hij (extra) moet nemen of juist moet laten staan om chronische ziekten en kanker voor te zijn. “Het zou mooi zijn als dat lukt”, zegt Van Prooijen, “maar ik vrees dat we rekening moeten houden met veel vluchtroutes. Dan slaat een ziekte niet linksom toe maar rechtsom. Er zijn veel mechanismen die een rol spelen.” “Wel wordt steeds duidelijker“, concludeert hij als hij het hele veld overziet, “dat voeding werkelijk een zeer essentiële rol speelt bij het beheersen van chronische ziekten.“

www.vitortho.nl

14

Lijf & Leden Leden van MMV vertellen hoe ze persoonlijk invulling geven aan het thema ‘gezond eten – gezond leven’.

Op Kleine Aarde ging een wereld voor Jacq open

M

et gezonde voeding had hij zich nooit beziggehouden, maar dat veranderde op slag nadat hij een bezoek had gebracht aan De Kleine Aarde in Boxtel. Op dit eco­logisch centrum met zijn biologische tuinen ging een wereld voor Jacq Cuypers open. Een van de kinderen Cuypers was allergisch en toen hij een tv-uitzending zag over alternatieve geneeswijzen was meteen zijn belangstelling gewekt. Aan de orde kwam het verband tussen gezondheid en voeding. Allergie kon het gevolg zijn van het drinken van melk en het eten van kaas. In de tv-uitzending kwamen ook mensen van De Kleine Aarde aan het woord. Jacq vroeg een gesprek met hen aan en leerde niet alleen hoe hij de allergie van zijn zoon moest aanpakken, maar vond er ook de inspiratie om zijn leven een andere wending te geven.

Reformwinkel

Reformwinkels moesten in die tijd – begin jaren zeventig – nog met een lampje gezocht worden. In heel Limburg was er niet een te vinden. Nadat Jacq eerst een biologische stand op een huishoudbeurs in zijn woonplaats Weert had gehuurd en daar veel positieve reacties op had gekregen, zette hij in zes weken tijd een winkel op. De toenemende verontrusting over industriële voeding veroorzaakte een stijgende lijn in de omzet van Jacqs natuurvoedingswinkel. “Op dit moment heb ik zelfs het gevoel dat de trend doorschiet. Te veel producten willen lijken op die in de supermarkt. Dat geldt vooral voor maaltijdingrediënten zoals sauzen en soepen, maar bijvoorbeeld ook voor brood. Het wordt verdedigd met het argument dat er zo een ander publiek te bereiken valt.

Maar moet dat door producten te kopiëren? Ik kon destijds zeggen: Alles wat je hier ziet, is zonder suiker. Dat is nu heel anders.”

Onbegrijpelijk

Wat hem echt teleurgesteld heeft, is dat hij nooit aansluiting heeft kunnen vinden bij artsen. Hij benaderde huisartsen om kennis te maken met zijn winkel maar kreeg nul op het rekest. “Artsen geven soms onbegrijpelijke adviezen. Mensen met lage bloeddruk moeten meer zout eten en wie een slechte stoelgang heeft, krijgt de raad om zemelen te gebruiken. Dan zeg ik: Stimuleer ze om over te stappen op een volwaardig voedingspatroon.” Al vrij snel na het opstarten van zijn winkel had hij contact met de Moermanvereniging. Hij verkocht de boeken van de vereniging en zelfs Uitzicht. In 1980 lukte het hem Moerman zelf naar Weert te halen. Jacq: “Ik heb me altijd wel verdiept in kanker en krijg er veel vragen over. Dan denk ik met mensen mee om hun voedingswijze niet te moeilijk en niet te kostbaar te maken. Het is wel jammer dat de meeste mensen te laat komen. Dan hebben ze alles al gehad en komen ze met hoge verwachtingen naar me toe.” Aan de andere kant ziet hij ook mooie dingen. De opzienbarende genezing van borstkankerpatiënte Jeannette Moors bijvoorbeeld (zie mmm.nl/ervaringen). “Ze had wel het geluk”, tekent hij aan, “dat haar omgeving haar steunde in haar keuze. Dat maak ik ook wel wat anders mee. Jij eet van dat konijnenvoer, zeggen ze dan.”

Darmspoeling

Hij was al vrij gauw op de darmen gefocust. “Als het daar goed zit, gaat het

Naam: Jacq Cuypers Woonplaats: Weert Leeftijd: 67

verder ook goed met je”, is zijn ervaring. Twaalf jaar geleden besloot hij een opleiding te volgen voor het geven van hogedarmspoelingen. Jarenlang paste hij die met veel succes toe. “Anders dan bij een klysma kom je tot de dunne darm. Als je het goed doet, is het vrijwel pijnloos. In Nederland zijn er zo’n 70 therapeuten die het toepassen. Artsen hebben als kritiek dat de darmflora wordt vernietigd. Dat is onzin. Als die goed is, herstelt die zich binnen enkele dagen. Is de darmflora niet goed, dan is probiotica een probaat middel.” Het voornemen van MMV om een buddysysteem op te zetten, kan op zijn warme steun rekenen. Een keer per week komt een groep van zo’n tien mensen bij hem thuis bijeen. Het gaat om kankerpatiënten die elk iemand meenemen uit hun omgeving. “Voeding is een vast onderdeel en daarnaast hebben we het bijvoorbeeld over visualisaties, ademhalingsoefeningen, voedingssupplementen of meditatie.” Via flyers in winkels geeft hij er bekendheid aan. “Jammer dat het Toon Hermans Huis hier in Weert er niet voor openstaat. Alleen informatie van het KWF is er kennelijk welkom.”

15

Lekker eten met Recepten voor 4 personen

Rode gemalen kracht Ingrediënten: • 2 rauwe rode bieten, gewassen in blokken • 2 appels zonder steel en kroontje, in blokken • 100 g druiven zonder steeltjes • 1 citroen geperst, zonder pitjes • 1 glas water • 2 el vers gemalen lijnzaad • 1 el olijfolie • 1 tl vitamine C poeder • 1 tl kurkuma • mespunt zwarte peper • 1 tl rode paprikapoeder • 1 tl kaneel • ½ tl gemberpoeder of verse gember 1 cm • 1 tl spirulina • 1 tl chlorella • 8 el zevenblad, weegbree, citroenmelisse, majoraan, peterselie, vogelmuur, roomse kervel, paardenbloemblad, winterpostelein of veldsla. Kies wat vers voorhanden is • kiemen

Bereidingswijze: Was de bieten grondig met een borstel en verwijder alleen het wortelgedeelte. Citroen uitpersen (of met schil gebruiken en grof snijden); pitten eruit halen die geven een bittere smaak als ze gemalen worden. Was de druiven en pluk ze van de steeltjes. Was het bladgroen grondig en snijd grof in stukken. Spoel de kiemen. Doe alle ingrediënten in de keukenmachine en

maal ze zo fijn als je lekker vindt. Eet dit goed kauwend op.

Groene gemalen kracht Ingrediënten: 1 rijpe avocado (halveren en uit de schil scheppen) • 1 rijpe banana, mango of nectarine • 4 stelen bleekselderij (grof snijden) • 100 g spinazie of: andijvie, raapsteeltjes, winterpostelein • sap van 1 sinaasappel • 200 g bessen of: druiven, frambozen, ananas • 1 tl kurkuma • mespunt zwarte peper • 1 tl rode paprikapoeder • 1 tl kaneel • ½ tl gemberpoeder of verse gember 1 cm • 1 tl spirulina • 1 tl chlorella • 1 glas water • 2 el versgemalen lijnzaad

Bereidingswijze: Zie recept Rode gemalen kracht.

Zomerse salade met pittige kwarksaus Ingrediënten: ½ krop gewone sla • ½ komkommer in schijfjes • 1 gele paprika in blokjes gesneden • 2 zomerbietjes fijngeraspt • ½ bos radijsjes

Super gemalen rauwe groente en fruit Sommige mensen reageren op een smoothie van groente, fruit en allerlei super food heftig met hun darmen. Door het vocht te verminderen en de ingrediënten matig fijn te malen in een keukenmachine ontstaat er een dikke massa die heel smakelijk is. Goed kauwen en met speeksel vermengen, dan worden de inhoudstoffen nog beter opgenomen en reageren de darmen kalmer.

in schijfjes • 5 fijngehakte paardenbloemblaadjes • 2 el pompoenpitten • 2 el fijngehakte peterselie • paar bloemen: borage, malve, madeliefjes, Oost-Indische kers Ingrediënten pittige kwarksaus: 1 eidooier • 1 el versgeraspte mierikswortel of verse gember • 1 fijngesneden teen knoflook • 2 el olijfolie • 100 g kwark • sap van ½ citroen • tl honing

Bereidingswijze: Maak eerst de saus. Schil een stukje mierikswortel of gember en rasp dat zeer fijn. Vermeng dat met de eidooier, olie, kwark, citroensap, knoflook en honing. Schep de komkommerschijfjes, bietjes, radijsjes en blokjes paprika erdoor en laat dit even in de koelkast intrekken. Was en droog de sla en scheur deze. Was de paardenbloemblaadjes goed en snijd ze fijn. Meng vlak voor het opdienen de sla en blaadjes door de rest van de groente en garneer met de pompoenpitten, peterselie en bloemen.

Spelt met groene erwten met bramen of vlierbessensaus Ingrediënten: 250 g spelt, 12 uur geweekt • 150 g groene volle erwten, 24 uur geweekt • 1 el bouillonpoeder in 9 dl water • 1 takje bonenkruid • 1 takje lavas • 2 fijngehakte uien • 2 el kokosolie • 4 el fijngehakte verse citroenmelisse

Bereidingswijze: Breng 9 dl bouillon aan de kook met het bonenkruid en de lava. Giet de geweekte erwten af en doe ze in de bouillon. Giet daarna de geweekte spelt af en voeg die er ook bij. Laat dit zachtjes koken, ± 60 min. Haal het bonenkruid en de lavas eruit. Smoor de uien in de kokosolie. Schep de gare erwten en de spelt door de uien met de citroenmelisse. Geef er bramensaus bij. Ingrediënten bramen of vlierbessensaus: 30 g roomboter • 30 g tarwemeel • 200 g bramen of vlierbessen • 2 kruidnagels • 1 laurierblaadje • stukje foelie • 1 gekneusd kardemom zaad • 2,5 dl bouillon van 1 tl kruidenbouillonpoeder

Bereidingswijze saus: Breng de bouillon met de kruiden aan de kook. Was de bramen of ris de vlierbessen van de steeltjes. Doe de bessen in de bouillon en laat zachtjes 10 minuten koken.

16

Riëtte Janssen Het is mogelijk dat recepten en ingrediënten niet in overeenstemming zijn met uw persoonlijke dieet. Raadpleeg bij twijfel altijd een arts.

door en laat het weer ½ uur rijzen. Halveer de pruimen en wip de pit eruit, bestrooi ze met kaneel en roer de honing erdoor. Vet een vlaaiblik met een diameter van 30 cm in en verwarm de oven voor op 200º C hete lucht. Rol het deeg uit tot een ronde lap van ½ cm dik. Prik in de bodem enkele gaatjes met een vork. Zet de gehalveerde pruimen van buiten naar binnen als bloemblaadjes rechtop in een spiraal. Rol met de deegrol over de rand om het deeg mooi af te snijden. Bak de vlaai 20 min. op 200º C. Bestrijk na 19 min. de rand met water. Haal de vlaai uit de oven en uit het bakblik en leg op een rooster om af te koelen. Variatie: Appelvlaai met deksel van 22 cm Deeg: Zie recept pruimen vlaai Ingrediënten vulling: • 100 g rozijnen • 2 tl kaneel • 800 g appels (goudreinetten)

Verwarm de boter goudgeel en roer het meel er in een keer door. Neem een grofmazige zeef en giet de bessenbouillon erdoor bij de boter met meel. Druk de bessen goed uit, zodat de pitjes van de vlier en de kruiden achterblijven. Roer er een gladde dikke saus van. Proef en maak op smaak met Keltisch zeezout.

Minestrone soep Ingrediënten: 200 g witte bonen of volle erwten (24 uur geweekt) • 1 tl Keltisch zeezout • 2 takjes bonenkruid • 2 blaadjes lava • 1 takje rozemarijn • 2 uien in ringen gesneden • 3 fijngehakte bospeen • 1 in blokjes gesneden courgette • 2 fijngesneden tenen knoflook • 1 pond ontvelde grof gesneden tomaten • 300 g groene kool in reepjes • zwarte peper • ½ el kurkuma • 1 tl rode paprika • bioshoyu • 2 el olijfolie • handvol fijngesneden peterselie

Bereidingswijze: Was de bonen en week ze 24 uur, giet het weekwater weg. Breng de bonen met 1 liter water aan de kook met Keltisch zeezout, lava, bonenkruid en rozemarijn. Proef na een uur of ze gaar zijn. Giet de bonen af en vang het vocht op, vul het aan tot 1½ liter. Pureer de helft van de bonen. Fruit in de olijfolie de ui en knoflook met kurkuma, peper en paprikapoeder. Voeg de gepureerde bonen en het vocht toe en breng aan de kook. Voeg de tomaten,

wortel, courgette en de kool toe en laat 10 minuten koken. Proef en maak op smaak met peper en bio-shoyu. Strooi op ieder bord verse peterselie.

Pruimenvlaai (30 cm doorsnee) Ingrediënten deeg: 300 g volkoren meel (waarvan 150 g gezeefd) • 25 g roomboter • 1½ dl melk of sojamelk • 1 el honing • 15 g verse gist • 1 afgestreken tl zout Ingrediënten vulling: • 1000 g verse bakpruimen (zonder pit) • ½ tl kaneel • 1 el honing

Bereidingswijze: Maak eerste het deeg en laat dit rijzen. Schil de appels, snijd ze in stukjes en strooi de kaneel erover. Vermaal de rozijnen tot pulp en voeg hier 1 appel aan toe zodat het een stevige smeerbare pasta wordt. Voeg dit toe aan de appels. Wanneer het deeg in het bakblik is aangebracht hierin het appelmengsel doen. Rol van de rest van het deeg een deksel. Leg deze erop en rol met de deegrol langs de rand voor een mooie afwerking. Knip hierin enkele V V’s met een schaar. Bak de vlaai 20 min. op 200º C. Bestrijk na 19 min. de bovenzijde met water. Haal de vlaai uit de oven en uit het bakblik en leg op een rooster om af te koelen.

Bereidingswijze: Zeef 150 g volkoren meel en doe dit samen met de andere 150 g volkoren meel in een kom. Strooi het zout langs de rand zodat dit niet met het gist in contact komt. Verwarm de melk totdat deze lauw is en los hierin de gist, honing en boter op. Voeg dit aan het meel toe en kneed het goed door totdat het een stevige elastische bal is. Laat het deeg 2 uur op een warme plek afgedekt rijzen. Kneed het daarna nog eens goed

Recepten insturen Heeft u een lekker recept dat past binnen de Moerman­ keuken? Kok Riëtte Janssen ontvangt het graag van u. Zij wil deze recepten in deze rubriek gebruiken, zodat anderen ook kunnen meegenieten. Stuur uw recepten per mail naar [email protected].

17

In de

media

Veel mensen houden van voetbal dus er is veel voetbal op de te televisie. Langs die redenering houden we ook van obesitas, want ook dat komt rijkelijk aan bod. Maar terwijl de kijkers smullen van de morbide obese medemens, zien zij hun eigen pondjes overgewicht ten onrechte als een verwaarloosbaar probleem.

O

vergewicht is een serieuze zaak en dat rechtvaardigt media-aandacht. Hollandse Zaken, de opvolger van NCRV’s Rondom Tien bij omroep Max, wijdde er onlangs een aflevering aan. Consumentenprogramma’s waarschuwen met enige regelmaat voor misleidende dikmakers en ook de gevolgen van langdurige overconsumptie kunnen ons niet ontgaan. Begin deze zomer zond de KRO ‘XXL – twee jaar later’ uit. Waarin een graatmagere Sofie van Enk de hoofdpersonen uit de eerste editie opzoekt om te kijken of ze al dunner zijn. Desgevraagd zouden de makers van S.O.S. Sonja (woensdagavond Rtl4) en Obese (zondagavond Rtl4) ontkennen dat ze voorzien in de morbide behoefte om obesitaspatiënten te begluren. Dat ze de kijkers eigentijdse variaties voorschotelen op de dubieuze kermisattracties van vroeger. Dat extremiteiten scoren. De ‘afvalshow’ van gewezen dieetgoeroe Sonja Bakker scoorde in het eerste seizoen volgens Rtl gemiddeld meer dan 800.000 kijkers. Haar deelnemers wegen plusminus 130 kilo. Wendy van Dijk – bekend van ‘Ushi’ – werkt in ‘Obese’ meest met patiënten van rond de 200 kilo en trok op de top 1,8 miljoen kijkers. Hopelijk is een minder cynisch oordeel op z’n plaats en gaat er tenminste nog een preventieve werking uit van extreem zwaarlijvige mensen die

zoals Wilma (128,9 kg) snikken: “Hoe heb ik het zover kunnen laten komen?!” Maar het tegenovergestelde lijkt waarschijnlijker: “Vergeleken met deze vrouw ben ik nog slank te noemen!” Terwijl dit een fatale vergissing kan blijken. Want slechts een paar kilo overgewicht kan de voorbode zijn van naderend onheil. Op internet is de uitstekende documentaire ‘Eat, fast and live longer’ te bekijken. Waarin Michael Mosley voor de BBC op onderhoudende wijze verbanden legt tussen calorierestrictie en antiveroudering. De inzichten die de arts en filmmaker Mosley gaandeweg opdoet, inspireren hem tot de creatie van een geheel eigen dieet. Het 5:2dieet.

in muizen, zo leren we van Mosley, suggereert een belangrijke rol voor Igf-1 (insuline-like grow factor-1) dat de celdeling stimuleert. Minder calorieën betekent minder Igf-1, wat een tragere celdeling tot gevolg heeft en er toe leidt dat het lichaam meer tijd besteedt aan het onderhoud van de cellen die er al zijn: Bingo! Bij muizen lokt honger bovendien het ontstaan van extra hersencellen uit. Glucose door het drinkwater daarentegen heeft vroege dementie tot gevolg. Halvering van de dagelijkse calorie-inname resulteert bij muizen tot met gemak in 50 procent langer leven. De ratten van Kris Verburgh leven zelfs 80 procent langer.

Mosley is tijdens de opnamen 55 jaar oud, 1,83 meter lang en weegt 85 kilo. Gezien de BMI van 25,4 is dat slechts 2 kilo te veel. Maar een MRI-scan wijst uit dat zijn buik voor dertig procent uit vet bestaat. Zijn bloed stelt evenmin gerust: te hoge suikerwaarden, te hoog ldl-cholesterol en ook het Igf-1 is hoog. Opgeteld bij het feit dat Mosley’s vader op zijn zeventigste overleed aan de gevolgen van diabetes, is er alle reden tot zorg.

Omdat Mosley het niet ziet zitten de rest van zijn leven op een houtje te bijten, probeert hij het met een soort ‘vastenkuur light’: vijf dagen eten zoals altijd, gevolgd door twee dagen van maximaal 600 calorieën. Met succes. Mosley verliest in een paar maanden tijd bijna negen kilo. Belangrijker nog, zijn bloedsuiker en cholesterol zijn in orde en het Igf-1 bleek zelfs met de helft gedaald.

Dat calorierestrictie levensverlengend kan werken, was al bekend sinds de voedselschaarste ten tijde van de Grote Depressie. Toen nam de gemiddelde levensverwachting in Amerika met zes jaar toe. Calorierestrictie is overigens ook de point van Kris Verburgh’s bestseller ‘De Voedselzandloper’. Onderzoek

Eat, fast and live longer: http://vimeo.com/54089463 http://hetvastendieet.nl/ Tips, suggesties: arjan@ tekstproducties.nl

18

Tekst: Arjan van Laar

Gevaarlijk vet

1

Zorg voor voldoende ontspanning

Beweging en ontspanning houden het weerstandsvermogen in topvorm. Vooral het belang van ontspanning wordt vaak onderschat. Door stress kan het immuunsysteem onder druk komen te staan en de afweer tegen infecties afnemen. Steeds meer onderzoek toont aan dat stress leidt tot meer adrenaline en cortisol in het lichaam. Deze stresshormonen zouden de activiteit kunnen remmen van de witte bloedlichaampjes, die zo belangrijk zijn voor de afweer. Ook zou een teveel aan cortisol de thymus, een klier die een belangrijke rol speelt binnen het immuunsysteem, ondermijnen.

2

Lekker vroeg in bed

Zorg voor voldoende slaap. Tijdens perioden van diepe slaap komen chemische stoffen vrij die de afweer versterken. Hoewel slapen een van de meest eenvoudige dingen is die we zelf kunnen doen voor een goede weerstand, hebben veel Nederlanders een slaaptekort. Tien procent zegt nooit uitgerust wakker te worden. Lekker vroeg je bed in kruipen is dus een aanrader.

Werken aan je weerstand Een goede weerstand is voor iedereen belangrijk. Maar voor wie chronisch ziek is, mantelzorger is of binnenkort geopereerd moet worden, telt een goede weerstand dubbel. Daarom een paar tips om uw natuurlijke afweer te verhogen en op een zo goed mogelijk plan te brengen. Tekst: Petra Pronk

3

Eet gezond

Eet gezond, gevarieerd en vaker groente en fruit, want die bevatten allerlei stoffen die de weerstand verhogen. Zo is van champignons en bessen bekend dat ze het immuunsysteem stimuleren en bevatten peulvruchten zoals erwten, bonen, linzen en sojaproducten proteaseremmers die de vermenigvuldiging van griepvirussen tegengaan.

5

4

Gebruik de natuur

De natuur heeft heel wat in huis als het gaat om het bevorderen van de afweer. Achinacea verhoogt de lichaamsweerstand tegen infecties door bacteriën en virussen, bevordert de activiteit van de witte bloedlichaampjes en voorkomt dat infecties zich uitbreiden.

Denk aan voldoende vitaminen

Vitaminen zijn onmisbaar om de weerstand op te peppen. Dat begint met vitamine C en met vitamine D als goede tweede. Vitamine C stimuleert de aanmaak van vele typen immuuncellen, antistoffen en interferonen (antivirusstoffen). Vitamine D stimuleert de immuuncellen (en mogelijk alle cellen) tot de aanmaak van een eigen antibioticum (cathelicidine). Ook andere vitaminen en mineralen dragen bij aan een effectieve afweer. Vitamine B3, vitamine B5, vitamine B6, magnesium en zink bevorderen de productie van immuuncellen. Ook omega 3-vetzuren ondersteunen het immuunsysteem. Deze laatste groep behoort tot de probiotica. Deze bevorderen het immuunsysteem in de darmwand. Hoewel iedereen weet hoe belangrijk gezond eten is, blijkt dat slechts een klein deel van de Nederlanders dat ook daadwerkelijk doet. Dit betekent dat een heel groot deel van de bevolking onvoldoende vitaminen en mineralen binnenkrijgt. Bewuster eten en leven is dus het devies.

19

In deze rubriek gaat arts drs. Bob Hornstra in op de meest uiteenlopende medische vragen. Schriftelijk gestelde vragen worden uitsluitend in deze rubriek beantwoord en niet in een persoonlijk schrijven. Vragen met een algemene strekking zijn altijd welkom. Voor dringende persoonlijke vragen: bel met Patiëntenvoor­ lichting 088-2424240.

Vraag Kraanwater of niet? ‘Kan ik onbeperkt kraanwater blijven drinken of kan ik dat beter doen in de vorm van water uit de fles of anderszins. Dit houdt me al heel lang bezig en hoor dan ook graag van u.’ De mevrouw die deze vraag stelt, schrijft: ‘Ik ben al jaren lid van de Moermanvereniging en heb deze vraag nog niet voorbij zien komen in de rubriek Vraag en Antwoord. Aanbeveling is vaak om per dag zo’ n twee liter vocht in de vorm van water, thee enz. te drinken. Ik kom een heel eind, maar ben me steeds meer bewust van het feit dat kraanwater misschien toch niet zo goed is als altijd beschreven wordt. Dit in verband met sporen, residuen van allerlei afvalstoffen, zoals bijvoorbeeld die van medicijnen, die toch niet allemaal uit het water gehaald kunnen worden. Wat raadt u mij aan?’ Voldoende drinken (en daar bedoel ik geen alcohol mee) is essentieel voor een goede gezondheid. Water wordt al sedert mensenheugenis gebruikt door mens en dier om de dorst van onze lichaamscellen te lessen. Maar u stelt een goede vraag: is ons drinkwater nog wel zo zuiver? Voorheen werd chloor gebruikt om drinkwater te zuiveren van bacteriën met alle gevolgen van dien. Tegenwoordig reinigt de Amsterdamse Waterleiding gelukkig het leidingwater met het veilige ozon en dat is een grote verbetering. Dokter H.C. Moolenburgh gaat over het belang van zuiver drinkwater uitgebreid in in zijn boek ‘Op je gezondheid!’ (2005, Ankh-Hermes). In ons land is de kwaliteit van het leidingwater vergeleken met bijvoorbeeld India en Afrikaanse landen zeer acceptabel. Dat neemt niet weg dat sporen van zware metalen (kwik, lood, cadmium e.a.), antibiotica en andere geneesmiddelen of chemische verbindingen nog aantoonbaar aanwezig zijn. Een van de methodes om leidingwater te zuiveren is het gebruik van reverse osmosis. Bij deze ‘omgekeerde osmosis’ wordt onder druk het leidingwater door een semipermeabel membraan geperst; daarbij

20

wordt onder andere het grootste deel van de zware metalen verwijderd. Controle op de kwaliteit van drinkwater zoals de redoxpotentiaal, de weerstand en pH, kan bijvoorbeeld met de Vincentse methode gebeuren. Een van de artsen die van deze meetmethode gebruik maakt is dokter Bertil de Klyn in Ellecom. Ooit was er een begin van fluorideren van ons drinkwater, maar onder andere door de inspanningen van dokter Moolenburgh hebben de autoriteiten zich bedacht. In Amerika werd fluorideren van het drinkwater bij de wet verboden toen eenmaal was aangetoond dat daardoor het kankerpercentage vergeleken met niet gefluorideerd drinkwater steeg. Voor mensen die de aanschaf van een reverse osmoseapparaat te kostbaar vinden, is het drinken van Spa blauw een goed alternatief. Hoe minder mineralen er in het drinkwater zitten, hoe beter. Water is tenslotte geen voeding in strikte zin, maar heeft een belangrijke taak in het lichaam bij het zuiveren en ontdoen van afval. Een merkwaardig fenomeen is het feit dat als iemand jarenlang te weinig drinkt het lichaam geen seintjes van dorst meer doorgeeft. Als deze persoon bewust meer gaat drinken, 6 glazen water dagelijks is een goede richtlijn, dan zal, bij terugvallen op het oude geringe drinkpatroon, het lichaam, als waarschuwing wel degelijk dorstsymptomen gaan ontwikkelen. Samengevat: voldoende drinken van water is belangrijk, ons leidingwater is kwalitatief nog acceptabel, hoewel dit ook afhankelijk is van waar in het land de waterzuivering plaatsvindt. Reverse osmose zuivering en Spa blauw zijn een goed alternatief.

Supplementen ’Als trouw lezer van Uitzicht lees ik altijd met veel belangstelling uw rubriek. Ik word ik echter niet goed wijs uit de beantwoording van een onlangs gestelde vraag inzake supplementen. Mijn inziens beantwoordt het antwoord niet de gestelde vraag. Althans, ik heb nog steeds geen duidelijkheid over de juiste keuze in het ontzettend grote aanbod! Mag ik vragen om een verduidelijking?’

Antwoord U schreef dat u moeite heeft om uit het grote aanbod aan supplementen de juiste keuze te maken. En u vroeg zich af of er zoiets is als een kwaliteitscertificaat. Mijn antwoord was: kwaliteitscertificaten zijn er nog niet, maar zullen er te zijner tijd zeker komen. En: uit de grote hoeveelheid supplementen, bijvoorbeeld de talloze vitamine B-complex preparaten kies ik bij voorkeur die welke een biologische achtergrond hebben en als zodanig betrouwbaar worden opgenomen in het lichaam. Ik noemde u als voorbeeld het merk New Chapter met Coenzym B Food complex, dat is bereid via een vergistingsmethode waardoor de biologische beschikbaarheid toeneemt. In Amerika (via internet) nog wel verkrijgbaar, via de Roode Roos helaas niet meer. Van New Chapter is echter nog wel verkrijgbaar de Every Man en Every Woman die op dezelfde wijze zijn bereid.

Het beste kunt u zich wenden tot een arts voor niet-toxische tumortherapie of orthomoleculaire therapeut die terdege opgeleid is op dit gebied!

Het is, zoals u begrijpt, ondoenlijk een opsomming te geven van alle supplementen die in omloop zijn, maar ik kan u wel wat richtlijnen geven voor een wat meer gerichte keuze. Voorop gesteld dat een orthomoleculaire therapeut is opgeleid om de juiste keuze voor u te maken (wat komt u tekort, wat heeft u voor klachten etc.). Zo zal bij langdurige stress een multipreparaat nodig zijn met een hoger gehalte aan B1, B2 etc. zoals de Soft Multi van Orthica, Plantina Multi van Plantina en de Multi Basis van AOV. Bij zware lichamelijke inspanning zoals bij intensief sporten kan tijdelijk Multi Max van Orthica in aanmerking komen. Bij ouderen kan Multi Vital Extensis (Bonusan) met een hogere dosis aan vitamine D3, calcium en magnesium een goede werking hebben. Persoonlijk houd ik de dosering middels een Multi laag bij kankerpatiënten, zeker als het gaat om leukemie; er ligt, mijns inziens, een smalle marge tussen een stimulerende werking op de nog gezonde cellen en stimulatie van de groei van kankercellen. In het laatste geval beperk ik mij tot het voorschrijven van de Multi (Gold) van Sanopharm met onder andere 200 mcg selenium. Ik hoop dat ik u hiermee een kleine kapstok heb gegeven voor een keuze uit de talloze multipreparaten die er in de handel zijn.

Dank voor uw brief. De graviolaboom met zijn vruchten, bladeren en wortels schijnt inderdaad een geneeskrachtige werking te hebben zoals men in enkele laboratoria heeft bevestigd. Echter, om de graviola als antikanker medicijn aan te prijzen gaat mij te ver. Bovendien zijn er ook bijwerkingen beschreven. Het trof mij in een reactie van een lezer die zelf jarenlang zuurzak had gebruikt in Suriname, maar toch kanker kreeg. Bovendien was haar moeder, ondanks uitgebreid gebruik van het graviolasap, toch overleden aan alvleesklierkanker. Volgens mijn informatie wordt in Brazilië bijvoorbeeld wel het graviolasap gedronken, maar omdat het zo goed smaakt en het gewoon gezond is zoals het gebruik van zoveel vruchten. Wij hebben in ons land bijvoorbeeld de anthocyanen (antioxidantenbommen) in de bramen, frambozen en blauwe bessen en de waterkers die een superreiniger van de lever is! Dat zijn aangetoonde feiten; reden waarom ik mijn patiënten met klem adviseer gebruik te maken van deze mogelijkheden, zolang- en zoveel mogelijk. Mochten er lezers zijn die ervaring hebben met het gebruik van de graviola, dan verneem ik graag uw reactie!

Graviolaboom ‘Ik wil als jarenlang lezer van uw blad u graag op het volgende wijzen. Ik heb op de internetsite van ‘Gewoon nieuws’ een artikel gelezen over de graviolaboom. De vruchten van deze boom, aldus die schrijver, zouden een hele goede werking hebben voor kankerpatiënten en dat zonder bijwerkingen als haaruitval en misselijkheid. Ik zou u willen vragen dit artikel te lezen en ik hoop dat uw vereniging daar iets mee kan. Het laat mij namelijk niet los, want als dit verhaal juist is kan er heel veel leed voorkomen worden.’

21

Aan de rand van Zevenaar staat in de weilanden een huis. Een heel gewoon huis. Tenminste, dat lijkt zo van de buitenkant. Maar bij binnenkomst blijkt het Braamhuis juist heel bijzonder. Hier kunnen mensen met kanker hun verhaal doen, op verhaal komen of dat verhaal juist even helemaal vergeten. “Er hoeft hier niets.” Tekst: Petra Pronk – Foto’s: Fotic, Walter Verwaal

Nieuw inloophuis aan de rand van Zevenaar

Het Braamhuis: ‘Er hoeft A

ls je bij het Braamhuis uit het raam kijkt zie je aan de overkant van het grasveld het plaatselijke ziekenhuis. Er is een sterke link tussen beide gebouwen, want het Braamhuis is ontstaan door toedoen van een van de internisten, dokter Braam. Toen hij tien jaar geleden met pensioen ging, wilde hij geen cadeau, maar iets voor patiënten. Samen met twee andere internisten zette hij de Braamstichting op. Het doel: het leven van kankerpatiënten in De Liemers beter en mooier maken. Aanvankelijk waren de ambities bescheiden. Er werd een huiskamer ingericht in het ziekenhuis waar mensen hun chemokuur konden volgen. Maar zijn grote droom was: een inloophuis. Een heleboel tijd en lobbywerk verder kreeg de stichting van de gemeente voor een symbolisch bedrag een antikraakpand aangeboden. Een flinke uitdaging om daar een mooi inloophuis van te maken. Dat prikkelde de creativiteit van de vrijwilligers en er werden allerlei plannen bedacht. Zo werd er een deal gesloten met opleidingsbedrijven in de bouw: het Braamhuis werd een leerwerkplaats onder leiding van vrijwilligers. Een bijzondere kruisbestuiving. Met behulp van een binnenhuisarchitecte, twee gepensioneerden die de kar trokken, veel vrijwilligers en een heleboel goodwill van bedrijven onderging het oude pand een metamorfose. Eind 2012 konden de deuren open.

‘Echt zinvol’

Ap Dieker is via zijn werk als manager personeelszaken in het naastgelegen ziekenhuis betrokken geraakt bij het

22

Braamhuis en werd geraakt door het enthousiasme en de warmte van de vele vrijwilligers. “Ik ben als vrijwilliger actief bij de voetbalvereniging en de schutterij en dat is heel erg leuk. Maar ik wilde ook wel eens iets anders doen. Dit werk is echt zinvol en geeft me energie. Naast een drukke baan die me energie kost, zorgt dit voor balans. Ik hou ervan om dingen te regelen en voor elkaar te krijgen. Het geeft me voldoening als ik hoor dat activiteiten gevuld zijn en aanslaan. Daar doe ik het voor.” Iedereen is verschillend. Daarom verschilt ook het aanbod in activiteiten. Zo zijn er diverse activiteiten die gericht zijn op rust, zoals mindfulness, yoga of tai chi. Er is ook een prachtige stiltekamer waar bezoekers en medewerkers zich kunnen terugtrekken. Mensen die graag creatief aan de slag gaan, kunnen deelnemen aan allerlei workshop, van vilten of moodboards maken tot een fotoworkshop of kerststukjes maken. “Creatieve activiteiten kunnen heel heilzaam zijn omdat ze mensen helpen hun emoties te uiten en een plek te geven. Al pratend ontstaat er wat, en het praat makkelijker als je bezig bent, dan wanneer je zomaar aan tafel zit met elkaar. Schilderen of tekenen kan een mooie manier zijn om dingen te verwerken.” Dat blijkt. In een kleine ruimte onder het schuine dak zijn een paar gasten aan het schilderen. Het is duidelijk gezellig. Iedereen hanteert met volle aandacht het penseel, en intussen wordt er volop gekletst. “Als ik hier ben geweest kan ik er weer een week op teren”, zegt een van de dames. “Kanker

Praktische informatie Openingstijden Dinsdag: 10.00-16.00 uur Donderdag: 10.00-16.00 uur Inloopcafé: Maandag 19.30-21.30 uur (niet elke week!) Adres Reisenakker 12, 6903 ZJ Zevenaar (schuin tegenover de uitrit van het ziekenhuis in Zevenaar), tel. 0316 - 332 111 of 06 - 83 109 358. www.braamhuis.nl

hier niets’ hebben is vrij intensief. Het prettige hier is dat je geen hele verhalen hoeft te houden, omdat iedereen in hetzelfde schuitje zit en dus weet wat je bedoelt. Dat is prettig. Het praten gaat vanzelf als je zo bezigbent. Ik zet er alles voor opzij!”

Ook dat kan hier: even loskomen van je ziekte en tijd hebben voor andere dingen. Daarna kijk je weer op een hele andere manier naar je eigen leven.”

In de nabije toekomst wil het Braamhuis ook meer gaan doen voor kinderen met kanker of kinderen van wie de ouders of andere familieleden kanker hebben. Ook bestaat de wens om kookcursussen te geven. Dit kan in de prachtige open keuken van het Braamhuis.

In de gezellige woonkamer staat een mooi kookeiland. Aan de grote tafel zitten een paar mannen van de fotoclub en op de bank praat een nieuwe gast met een van de gastvrouwen. Gastvrouw Grace Timmerman is een van de ongeveer vijftig vrijwilligers in het Braamhuis. Ze is enthousiast geraakt door haar man die hier penningmeester is. “Als je ziet hoeveel mensen belangeloos hulp of geld geven, dan word je zelf ook enthousiast“, vertelt ze. Haar werk bevalt goed. “Het gaat echt niet altijd over problemen. Er wordt hier ook veel gelachen. Het is gewoon gezellig.” Ze heeft echt het gevoel dat ze hier iets betekent voor mensen. “Mensen ervaren vaak een hoge drempel. Eerst durven ze niet binnen te komen, maar als ze eenmaal zijn geweest, komen ze eigenlijk altijd terug. Dat betekent dat we echt in een behoefte voorzien. Ze vinden hier lotgenoten en hebben een stukje daginvulling als werken niet meer gaat. Als je al geruime tijd ziek bent, heb je op een gegeven moment het gevoel dat je je omgeving niet meer met jouw verhalen kunt belasten, terwijl je zelf misschien nog wel de behoefte hebt om je verhaal te doen. Hier kunnen mensen hun verhaal kwijt, zo lang het nodig is. Ik ben altijd tevreden als ik ze terug zie komen, want dan weet ik dat hun verwachtingen zijn uitgekomen. Dat ze gevonden hebben wat ze zochten of wat verder gekomen zijn, zodat ze weer een volgende stap kunnen zetten.”

Plek met warmte

Behalve deelnemen aan activiteiten kun je ook gewoon binnenlopen. Er zijn altijd twee gastvrouwen aanwezig om gasten op te vangen en een gesprek te voeren. “Wat mensen hier kunnen vinden is warmte, een plek waar ze hun verhaal kwijt kunnen en echt zichzelf kunnen zijn. Je hoeft hier niets, maar als je er behoefte aan hebt is er altijd een luisterend oor. Hier kun je praten of zwijgen, dingen van je afschrijven en lotgenoten vinden. Dat is voor de meeste patiënten heel belangrijk. Er is hier nog veel ’noaborschap’: mensen kijken echt naar elkaar om. Maar toch, als iemand die ziekte heeft, is de kring van vrienden en kennissen vaak ineens niet zo groot meer. Juist daarom is het zo belangrijk dat er plekken zijn waar je mensen ontmoet die snappen waar je doorheen gaat. Die ook snappen dat je soms helemaal geen behoefte hebt om je verhaal te vertellen, maar gewoon even afleiding wilt. Als je kanker krijgt, kom je in een carrousel terecht. Je rent maar door. Als mensen hier binnenstappen komen ze eindelijk tot rust.

‘Gewoon gezellig’

23

‘Biologisch boeren geeft een heel goed gevoel’ Hij behoort tot de voorhoede van de biologische koeienboeren. Al meer dan vijftien jaar gebruikt Sjaak van ’t Hoog geen korrel kunstmest meer en antibiotica mijdt hij als de builenpest. Hij is nooit bang geweest om nieuwe wegen in te slaan. Zo betrekt hij tegenwoordig al zijn elektriciteit van de zon en heeft zijn bedrijf nu ook de functie van zorgboerderij.

T

oen Sjaak en zijn vrouw Bea ruim twintig jaar geleden neerstreken in de Bommelerwaard, stond voor hem vast dat hij nog eens biologisch zou gaan boeren. Voor die tijd boerde hij in Schipluiden bij Delft en waren allerlei ontwikkelingen in het boerenbedrijf hem gaan tegenstaan. Vooral het gebruik van pesticiden was hem een doorn in het oog, net als van kunstmest. Kalvermesters fokten hun vee op met hormonen. Dat onbeperkt werken met gif en medicijnen moest een keer fout gaan, zei zijn intuïtie. “Het spul komt vroeg of laat toch in de voedselketen“, meende hij.

Voldoening

Hij moest wijken voor de aanleg van de A4 en vond in de buurt van Zuilichem een geschikt alternatief. Vijf jaar na zijn verhuizing schakelde hij over naar biologisch. Dat mocht toen nog in één jaar (nu twee jaar). Voortaan kreeg hij zes (gulden)cent extra voor de melk en op een jaarlijkse productie van 330.000 liter scheelde dat meer dan een slok op een borrel. “Maar dat heb je ook nodig”, legt hij uit. “Je mag de koeien alleen biologisch voer geven en dat is in de loop der jaren stukken duurder geworden.” Behalve dat hij een hogere melkprijs kreeg, geeft het biologisch boeren hem ook veel meer voldoening. Moest hij voorheen de koeien voortdurend antibiotica toedienen uit voorzorg tegen uierontsteking, tegenwoordig heeft hij dat spul niet of nauwelijks meer nodig. “Ik mag het per koe twee keer per jaar toedienen, maar daar kom ik niet aan. Ik heb de koeien gekruist met een sterk ras. Hun immuniteit is heel hoog, mede dankzij de gezonde voeding.”

Boer Sjaak (rechts) geeft een bezoeker tekst en uitleg.

Zorgboerderij

Om financieel sterker te staan, runt zijn vrouw Bea nu een zorgboerderij. Elke maandag en zaterdag vangt ze een vijftal bewoners van een gezinsvervangend tehuis uit Zaltbommel op. Ze begeleidt hen bij het verzorgen van de konijnen, de kippen, de paarden en het verzamelen van biologische eieren. Woensdag maken vijf kinderen in de leeftijd van 8 tot 12 jaar hun opwachting. Allen hebben een zogeheten ‘rugzakje’. “Dat wil niet zeggen dat ze achterlopen”, glimlacht Sjaak. Een van hen scoorde bij de CITO-toets ongekend hoog. Hij is hier vanwege adhd.” Zowel het biologisch boeren als het opvangen van zorgbehoevenden bevalt Sjaak en Bea prima. “Het geeft gewoon een heel goed gevoel.”

Tekst en foto’s: Jan van Klinken

Circa 56.000 mensen hebben op 22 en 23 juni een bezoek gebracht aan een biolo­ gische boerderij. Het weer was niet al te goed waardoor in sommige regio’s de bezoekcijfers achterbleven bij de verwachtingen. Er waren fietsroutes van de stad naar de boer in de buurt, proeverijen, diverse kinderactiviteiten en rondleidingen over het erf, waarbij uitleg werd gegeven over de biologische veehouderij of tuinderij. Deze ontmoetingen tussen boer en burger zijn volgens organisator Bionext zeer waardevol, omdat deze bijdragen aan de bewustwording over de herkomst en de productie van de dagelijkse (biologische) boodschappen.

24

Vitamine C, patent antivirusmiddel Dr. Margaret Chan, directeur-generaal van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), noemde op 28 mei het op het SARS-virus lijkende MERS-virus ‘een bedreiging voor de hele wereld’. De reguliere wapens tegen virusinfectieziekten zijn antibiotica, antivirusmiddelen (Tamiflu) en vaccins. Met twijfelachtig resultaat. Feitelijk staat de geneeskunde uiteindelijk machteloos en is genoodzaakt achter de feiten aan te lopen, zodra ergens in de wereld zo’n epidemie dreigt uit te breken. Daarom is het des te vreemder dat over immuunversterking nooit gesproken wordt. Terwijl dit nu juist én logisch is én de oorzaak aanpakt én als bonus de algehele gezondheid ten goede komt, dus niet alleen betere weerstand tegen virussen. Vreemd. Commerciële belangen? Problematiek van te patenteren of niet te patenteren? De Nederlandse viroloog Ab Osterhaus en een van zijn collega’s van het Erasmus MC patenteerden het MERS-virus onmiddellijk. Het niet te patenteren vitamine C vindt Osterhaus maar niets. 14 juli 2005 serveerde hij in het Reformatorisch Dagblad vitamine C nog af als ‘controversieel’. Naar al het onderzoek dat er is, weigert Osterhaus serieus te kijken. Zoals naar onderzoek dat is gedaan met orthomoleculaire middelen, zoals met vlierbessenextract, Kan Jang, Echinacea purpurea, zoethout, lactoferrine, diverse flavonoïden, Siberische ginseng en diverse paddenstoelen, waaronder de Reishi (ganoderma lucidum) en de Coriolus versicolor. Ook wordt regulier gezwegen over de bewezen orthomoleculaire weerstandsverhogende voedingsstoffen zink, selenium, vitamine D en vitamine C. Experimenteel is vastgesteld dat vitamine C een groot spectrum van virussen kan inactiveren of remmen, zowel in het laboratorium als in dierproeven. Bovendien weten we dat vitamine C een vitaal onderdeel is van het immuunsysteem. In celcultures is antivirale effectiviteit aangetoond tegen het poliovirus, herpesvirussen, hondsdolheid, hepatitis, de mazelen en het griepvirus. Ook is gerapporteerd dat in dierstudies dezelfde virusziekten onder controle zijn gebracht. De Finse wetenschapper Harri Hemilä, die veel heeft gepubliceerd over vitamine C bij griep en verkoudheid, stelde in 2003 na het uitbreken van SARS-infecties, dat vitamine C een mogelijkheid biedt als behandeling van deze ziekte. Ook hij wijst op de vele functies die vitamine C in het immuunsysteem vervult, zoals de activering van immuuncellen en de productie van interferon. Hij haalt een vergeten onderzoek uit 1979 aan, waarin vitamine C de weerstand van cultures van kippenembryo’s deed toenemen. Veroorzaker van deze infectie was een ‘avian coronavirus’ (vogelgriep). HIV is een virus dat sinds de jaren tachtig in de wereld rondwaart. Naarstig is gezocht naar antivirale medicijnen en vaccins, maar vitamine C wordt stelselmatig over het hoofd gezien. Ondanks dat deze vitamine, mits hoge concentraties in het bloed gehaald worden, krachtig antiviraal werkt. Linus Pauling begon eind jaren tachtig met twee andere onderzoekers een laboratoriumexperiment naar de werking van vitamine C bij HIV. In 1990 publiceerden zij hun resultaten: de replicatie (vermenigvuldiging) van HIV werd door vitamine C met meer dan 99% teruggebracht. Het medicijn AZT bleek nauwelijks effectief. Helaas is deze onderzoekslijn doodgebloed. Met het overlijden van Linus Pauling in 1994 vielen de drijvende kracht en daarmee ook de financiën weg. Helaas moeten we het daarom doen met Osterhaus en zijn patenten.

www.ortho.nl

Dr. Gert Schuitemaker

25

Kruiswoordraadsel

Oplossing ‘Verantwoord eten? Kies voor de natuurlijke keuken.’ Dat is de oplossing van de puzzel in Uitzicht 2013/05. Maar is ons natuurlijk voedsel nog wel natuurlijk en gezond? Volgens preventiecardioloog William Davis is volkoren tarwebrood net zo slecht als suiker. Hij ontdekte dat volkoren tarwebrood je bloedsuiker net zo snel (of nog sneller) laat stijgen dan tafelsuiker (sucrose, o.a. riet- en bietsuiker). Tafelsuiker heeft een glycemische index (GI) van 59, volkoren tarwebrood heeft een GI van 72. Na het eten van een ontbijt met brood moest hij zich door een aantal uren lusteloosheid en slaperigheid heen worstelen, terwijl hij, als hij een omelet van eieren met kaas at zich prima voelde. Hij legt uit dat moderne tarwe niet meer is wat het geweest is (o.a. door veredeling en manipulatie) en wat de gevolgen daarvan zijn. Vervolgens vertelt hij op welke manieren tarwe je dwars kan zitten; van schizofrenie tot hart- en vaatziekten en van darmproblemen tot huidproblemen. Het boek is vlot en met humor geschreven. Davis neemt de moeite om moeilijke medische termen en processen in gewone taal uit te leggen. Daardoor is het boek voor de leek goed te lezen. Ook het basisadvies ‘gooi de tarwe eruit’ is goed te overzien. Geen ingewikkelde regels waar je je op moet concentreren, maar simpelweg alle tarwe eruit. De menusuggesties en de recepten maken het allemaal heel concreet. Als je gezondheid je lief is, is het boek Broodbuik van William Davis een absolute aanrader om kennis te maken met het verband tussen eten en gezondheid. U kunt toch altijd proberen of u er ook beter van wordt?! De prijzen gaan naar de volgende winnaars: 1e prijs: Mevr. Gelderblom, Gorinchem 2e prijs: Mevr. Dennekamp, Eerbeek 3e prijs: Dhr. Elmers, Woerden. De inzenddatum voor de puzzel in Uitzicht 2013/07 sluit 30 september 2013. LET OP! Het inzenden van de oplossing is alleen mogelijk door: overschrijving van tenminste € 1,- op ING rekening 6189, t.n.v. Moermanvereniging te Alphen aan den Rijn. Vermeld uw oplossing onder mededelingen. Gert Tretmans. Tuinvaas 16 7609 ZT Almelo tel.: (0546) 56 94 11. E-mail: [email protected]

26

1

1

1

1

1

11

1

16

21

1

2

1

3

4

12

1

13

17

1

27

31

1

43

46

1

51

52

7

8

1 1

18

28

32

1

33

47

34

35

1

36

1

48

1

15

1

1

20

1

24

25

41

42

1

45

30

37

49 54

55

57

61

65

1

70

71

1

1

1

76

77

66

1

72

73

50

56

60

80

1

1

40

53

1

19

44

64

10

14

29

39

59

9

23

1

38

59

6

22

26

24

5

62

67

63 68

74 78

58

1

69

75 79

81

82

4

71

38

53

81

44

23

17

77

5

20

56

12

59

67

72

34

70

7

60

9

40

62

18

25

61

33

32

2

56

50

10

54

69

5

33

Horizontaal: 1. internetadres van Slowakije 3. roodhuid 9. klein kind 11. ver de lucht in 13. prinselijke Genuaanse familie 14. kleur 16. vals 18. wiel 19. iemand die in een klooster een proeftijd doorbrengt 21. frater 22. kleverige stof 23. soort zeewier 24. persoonlijk voornaamwoord 26. onderricht 28. vreemde munt 29. bloeiwijze 30. vreemde munt 31. stad in Noorwegen 33. op een keer 35. totale bewusteloosheid 37. kuiltje bij het golfspel 38. watervogel 41. rivier in Spanje 43. bepaalde stof 44. telwoord 45. rivier in Noord-Brabant 47. bloem 49. voorlopig uitstel van deportatie 51. plaats in België 53. klef 55. kus 57. overschot 59. telwoord 60. vlekkenwater 61. voertuig 63. Nederlandse Ondernemersvereniging voor Afbouwbedrijven 64. Romanum Imperium 65. scherp kijken 67. zojuist 68. Noord-Holland 70. meisjesnaaam 72. in orde 74. kortgeleden 76. smalle band 77. reukwater 79. Spaanse provincie 80. de oudste 81. aanlegplaats 82. stannum. Verticaal: 1. nu en dan 2. open rijtuig 4. neodymium 5. kleine gemeenschap 6. verboden Iers leger 7. opera van Verdi 8. rivier in Noord-Brabant 9. ooievaar 10. gewricht 11. helium 12. klaar 14. vrucht 15. Turks- en Caicoseilanden 16. Belgische kiezelzandsteen 17. interval 19. waarmee men noemt 20. stekelig dier 21. tegenvaller 25.vlijt 27. slepen 30. te gast zijn 32. visuil 34. ijverig 36. in orde 37. gereedschap 39. nieuw (in samenstellingen) 40. grafvaas 42. grappig dier 46. horecapersoneelslid 48. in de lengterichting liggen van een steen 49. vogelbek 50. een der Verenigdse Staten 52. zuiver 54. Ierland 56. eekhoorn 58. zeestraat bij Denemarken 60. inkt in poedervorm 62. vakantie van een rechtscollege 65. smalle riem 66. ongaarne 67. vrouwelijk varken 68. bepaald gas 71. inkomstenbelasting 73. steen 75. de onbekende 77. bijbeldeel 78. rhenium. Als u de hele puzzel hebt opgelost, kunt u ook de onderste balk invullen. Hier ontstaat dan de uiteindelijke oplossing.

Uitzicht is het tijdschrift van MMV Natuurlijke kankerpreventie en Ondersteunende therapieën. Het verschijnt tien keer per jaar en wordt gratis aan de leden van de vereniging beschikbaar gesteld. Verantwoording De redactie van Uitzicht en het bestuur van MMV brengen de inhoud ter kennis en beoordeling; zij aanvaarden geen verantwoordelijkheid voor de toepassing ervan. Overname van artikelen door derden is uitsluitend toegestaan met schriftelijke toestemming vooraf. Redactie en bestuur behouden zich het recht voor zonder opgave van redenen teksten, advertenties en te beantwoorden vragen te weigeren. Eindredactie Cor van Groningen Medewerkers aan dit nummer: Drs. Bob Hornstra, arts Riëtte Janssen Jan van Klinken Arjan van Laar Hans Nieuwstad Petra Pronk Dr. Gert Schuitemaker Dr. Hans Stoop

Welkomstdag voor nieuwe leden: zaterdag 16 november

Kopij volgend nummer: Magazine 8/2013 vóór 9 september 2013

Er komt weer een welkomstdag voor nieuwe leden. MMV organiseert eze zeer gewaardeerde bijeenkomst dit jaar op zaterdag 16 november. De locatie is nog niet bekend, maar zal centraal in het land zijn.

c o l o f o n

E-mail: [email protected]

In januari 1995 gaf ze haar eerste Moerman kookcursus in Limburg, er volgden er nog twaalf met verschillende kookmaatjes. Ze maakte het gezellig met mooie muziek, gedichten, kaarsjes en een bloemetje. Ook bij de werkgroep van Limburg heeft ze veel activiteiten verzorgd.

Workshop met topkok Paul Fagel

Redactieadres Redactie Uitzicht Hof van Azuur 30 2614 TB Delft

Uitzicht op internet www.moermanvereniging.nl

Op 2 mei is in het Limburgse Roggel overleden Riet Vercoulen. Ze heeft jarenlang met inzet gewerkt voor de vereniging. Riet kreeg in 1989 voor het eerst kanker. Ze werd toen meteen lid van de Moermanvereniging. Vol overtuiging ging ze aan de slag met het dieet. Ze overwon de ziekte.

Toos Scheres, Riëtte Janssen

Redactiecommissie Truus Hartsink Dr. Hans Stoop Cor van Groningen

Inschrijving Uitzicht ISSN 0169-9938

Riet Vercoulen

Riet was secuur en regelde alles perfect. Na ruim 22 jaar werd de kanker weer actief. Sterk als ze was vocht ze voor haar gezondheid. Begin van dit jaar kreeg ze te horen dat ze niet meer kon genezen. Ze nam van ieder die haar lief was afscheid en regelde met haar gezin een warme afscheidsviering. We denken met veel dankbaarheid en liefde aan haar terug en zijn blij haar gekend te hebben.

Fotografie Stef Breukel e.a.

Advertenties Advertentiemogelijkheden en tarieven kunnen worden aangevraagd bij: J.P.H. Geraats Louis Regoutstraat 36 6006 LL Weert Telefoon (0495) 53 22 20

In liefdevolle herinnering:

De welkomstdag begin om 10.00 uur ’s morgens. Topkok Paul Fagel, ex-kankerpatiënt en warm voorstander van gezonde voeding, zal op deze dag een unieke kookpresentatie verzorgen. In de ochtendbijeenkomst zijn er twee parallelle workshops. Paul Fagel ontwikkelt speciaal voor deze dag een recept gebaseerd op de richtlijnen van het Moermandieet. Hij zal het recept op 16 november voor de belangstellende nieuwe leden bereiden. De topkok verbond dit voorjaar zijn naam aan het nieuwe kookboek van MMV, ‘De Natuurrijke Keuken’. Het thema van de tweede workshop is: voedingsmiddelen en supplementen. Wie deze workshop gaat verzorgen is

nog niet bekend. Dat zal in het volgende nummer van Uitzicht worden meegedeeld. De nieuwe leden die de dag willen bezoeken, moeten een keuze maken welke workshop ze willen bijwonen. Op volgorde van aanmelding worden de plaatsen verdeeld. Tijdens de middagbijeenkomst zal orthomoleculair arts E.J. de Rijk uit Kampen een lezing houden. Het onderwerp is eveneens nog niet bekend. De dag voor nieuwe leden is alleen toegankelijk als u in 2013 lid bent geworden. Meld u snel aan! De toegang is gratis en vol is vol! Aanmelding moet voor 1 november plaatshebben bij het Centraal Bureau, het liefst via e-mail: [email protected]

27

Advertentie

Postbus 16035 2500 BA Den Haag Telefoon 070-3010701 Fax 070-3010707

De Roode Roos B.V. Magazijn voor orthomoleculaire voeding Deze keer een andere selectie van producten, welke door “De Roode Roos B.V.” geleverd kunnen worden. Hierdoor krijgt u een inzicht van ons ruime assortiment, van meer dan 3500 producten en 80 leveranciers. Bestellen bij De Roode Roos B.V. Alle producten worden in principe geleverd met een korting van max. 25% ten opzichte van de adviesprijs. Om te bestellen kunt u gebruik maken van de lijst die hiernaast is afgedrukt. Eventueel kunt u eerst een fotokopie maken. Onze volledige catalogus is op aanvraag verkrijgbaar. Uw schriftelijke bestelling kunt u naar onze postbus sturen. Vervolgens laten wij de bestelling door TNT-Post bij u thuis bezorgen. Ook kunt u ons gratis naamnummer 0800-ROODEROOS (0800-7663376) gebruiken. Internetgebruikers kunnen een e-mail versturen naar [email protected] of direct bestellen via onze webwinkel op www.derooderoos.com Vanaf nu biedt De Roode Roos u de mogelijkheid uw bestellingen te betalen via doorlopende machtiging voor automatische incasso. Een machtigingskaart hiervoor kunt u opvragen via onze website: www.derooderoos.com/machtigen

Nr

Fabrikant

Leden

205 Multi vit.& mineralen (240 tab)

Plantina

€ 99,75

€ 74,81

268 Bio-Quinon Q10 Super 30 mg (150 caps)

Pharma Nord

€ 46,50

€ 34,87

1388 MultiVit Basic (module 1) (90 vcaps)

Alfytal

€ 21,40

€ 19,26

2308 DHA 250 (120 caps)

Now Foods

€ 38,20

€ 28,65

2572 B-12 Brein Formule 1000 mcg (100 zuigta Now Foods

€ 22,49

€ 16,87

2621 Hylak forte (100 ml)

Homeoropa

€ 26,95

€ 20,21

2836 MetaRelax (90 tab)

Metagenics

€ 23,99

€ 17,99

2999 Eye Q 500 mg (210 caps)

Springfield

€ 36,95

€ 27,71

3273 Lignan Flax Oil Complex (473 ml)

Barlean's

€ 19,95

€ 14,96

3312 MorEPA (sinaasappel) (60 softgel)

Minami Nutrition

€ 32,95

€ 24,71

3402 More DHA Prenetal (60 softgel)

Minami Nutrition

€ 28,95

€ 21,71

3492 Bio Bran MGN3 250 mg (50 tab)

Medpro

€ 65,00

€ 58,50

3588 Symbioflor 1 (50 ml)

Energetica Nat.

€ 13,60

€ 10,88

3654 Prostaatformule (60 tab)

Best Choice

€ 11,50

€ 8,63

3924 MagAsorb 150 mg (magnesium als Citraat Lamberts

€ 12,70

€ 9,52

4084 Mood (30 caps)

Care For Women

€ 19,95

€ 14,96

4105 Levertraan Forte (60 softgels)

Bonusan

€ 9,00

€ 6,75

4398 Active Biodream (800 gram)

Biodream

€ 45,00

€ 36,00

4456 Spirulina (180 tab)

Marcus Rohrer

€ 13,32

€ 11,32

4617 Solidago Complex Tinctuur (50 ml)

Zonnegoud

€ 11,59

€ 8,69

4646 Super Greens (220 gram)

VitaKruid

€ 46,70

€ 39,70

4754 l-Tryptofaan 400 (60 vcaps)

CellCare

€ 21,90

€ 17,52

5400 Vitamine D3 15 mcg (90 softgel)

Bonusan

€ 11,00

€ 8,25

5603 Echinaforce Forte (60 tab)

A. Vogel

€ 14,99

€ 11,24

5765 Astaxanthin-eco (120 caps)

Plantina

€ 60,10

€ 45,08

5878 Glucosamine Summum (120 tab)

Supplemed

€ 36,95

€ 27,71

5968 Prostasol (60 tab)

Medpro

€ 95,00

€ 85,50

6096 CalAsorb (180 tab)

Lamberts

€ 28,60

€ 21,45

6097 Salvestrol GZ (60 caps)

Vitals

€ 39,95

€ 29,96

6213 Elke Dag (90 tab)

Vitals

€ 49,95

€ 37,46

6599 True Superfood (400 gram)

Vitals

€ 65,00

€ 48,75

Prijswijzigingen voorbehouden Vermeld hier uw adresgegevens:

28

Normaal

Uw naam: (Dhr/Mevr):

Lidmaatschap nr.:

Adres:

Geboortedatum:

Postcode & Woonpl.:

E-Mailadres:

Telefoonnummer:

(evt.) voorschrift van:

Boekenlijst Deze boeken kunt u bestellen bij de Moermanvereniging. Wilt u één of meerdere boeken toegestuurd krijgen, geef dan op uw bankoverschrijving het juiste bedrag en de titels van de gewenste boeken. Geen geld opsturen! Het rekeningnummer waarop u kunt bestellen is: 355.999 t.n.v. De Moermanvereniging Postbus 508 2400 AM Alphen aan den Rijn. De prijzen zijn inclusief verzendkosten binnen Nederland. Daarbuiten wordt € 3,50 extra berekend.

01. Dr. Moerman, een weg tot genezing, C. van Groningen en A. Ronhaar 02. U kunt meer dan u denkt, aanvullende maatregelen om kanker te helpen voorkomen en genezen, Hans Moolenburgh sr. 09. Verhütung und Heilung von Krebs, Jac. Landman 10. Die Moerman-Krebs-Diät, E. Wannee-Immerzeel 17. A solution to the Cancer Problem 03. Kookboek De Natuurrijke Keuken. Het kookboek voor als je gezond wilt worden of blijven (Prijs niet leden € 19,50) 28. De actuele voedingstabel, wat zit waar in? 29. Retrospectief onderzoek naar de effectiviteit van de Moermantherapie 37. Het Gouden boekje voor de Gezondheid, G.E. Schuitemaker Voor meer boeken van de heer Schuitemaker zie: www.gezondeboeken.nl 41. Bondgenoot, autobiografie van een immuuncel, Henk Fransen 42. De helende factor, Bob Th. Hornstra 45. Dvd ‘Geef ziekte geen kans, eet en leef gezond’, Kees Braam

€ 12,75 € 16,50 € 6,95

Koopt u onze verrassingstas! Met in ieder geval de complete jaaruitgave van Uitzicht 2012. Leuke hebbedingetjes en heel veel informatie! Een gezond en prachtig cadeau om weg te geven.

€ 15,00

€ 11,30 € 25,00 € 6,80 € 6,80 € 7,95 € 17,50 € 10,00 € 20,40 € 12,50

Advertenties advertentie 90 x 130 01-08-13 14:18 Pagina 1

Gezond leven Gezond blijven 10% kort i Rood ng bij de e Ro os

Een leven lang vitaal! Squalene is een bijzondere stof die zowel in het menselijk lichaam als in de natuur wordt aangemaakt. Het behoort tot een speciale groep antioxidanten, de zogenaamde isoprenoïden en wordt uit de levertraan van de diepzee dogfish verkregen. Squalene heeft het vermogen om zuurstof toe te voegen aan de menselijke cel. Hierdoor beschermt het de cellen waardoor het lichaam wordt behoed voor de ziekmakende moleculen. Issho Genki® Squalene iP6 is een veelzijdig, natuurlijk en zuiver voedingssupplement dat uw lichaam weer in balans brengt.

Versnelt herstel

Toename energie, vitaliteit en uithoudingsvermogen Beschermt tegen vroegtijdige veroudering van de huid

Beschermt tijdens chemotherapie en bestraling Beschermt cellen en weefsels

Fyto-Life van Hogendorpplein 28 5051 SR Goirle T: +31 (0) 13 534 6437 F: +31 (0) 13 530 2247 E: [email protected] W: www.fyto-life.nl www.isshogenki.com

MontAna® hoge snelheid blender

Mark1

Voedsel als natuurlijk geneesmiddel: Door de snelle maling (30.000 toeren/ minuut) worden de celwanden van groente en fruit opengebroken. Alle vrijgekomen vitaminen, mineralen en enzymen worden direct in het bloed opgenomen.

€ 398,-

• Gewicht 5,5 kilo • Italian design • 1680 Watt • Verlichte knoppen om makkelijker programma’s te selecteren • 2 liter container, • Container van BPA free (gifvrij) Tritan materiaal geschikt voor koude en hete vloeistoffen • High carbon edelstaal Met 6 voorgeprogrammeerde functies: 1) Groente 4) Smoothie blender mes 2) Soja melk 3) Saus

5) Bisque/Soep 6) Noten

www.hogesnelheidblender.nl 29

algemene informatie De Moermanvereniging voor natuurlijke kankerbestrijding stelt zich ten doel welzijn en belangen te behartigen van patiënten die met de Moermantherapie worden behandeld, en zoveel mogelijk bekendheid te geven aan deze therapie ter bestrijding van kanker.

Bestuur Vriendelijk verzoek alle post bestemd

Administratie/ algemene informatie

Informatie lezingen en kooklessen

voor het bestuur te zenden aan:

De administratie van de vereniging

Schriftelijke vragen naar:

Postbus 508

wordt gevoerd door de heer

Postbus 508

2400 AM Alphen aan den Rijn

Wim Kuling.

2400 AM Alphen aan den Rijn

Voorzitter:

Centraal Bureau:

Dave Schut

Postbus 508

Eefde

2400 AM Alphen aan den Rijn

Postzegel insluiten.

Klachten van patiënten

Telefoon: (0172) 49 79 44 (werkdagen Secretaris:

tussen 09.00 uur en 13.00 uur)

Johan Klumpenaar

Fax: (0172) 47 06 44

President Wilsonlaan 33

E-mail: [email protected]

4334 GB Middelburg Telefoon: (0118) 63 59 89 E-mail: [email protected] Penningmeester: Nico Sleeuwenhoek De Eendracht 20 2614 LX Delft Telefoon (015) 2562921 E-mail: [email protected] Marketing: Sietze Blom Buitenom 1 8314 AM Bant Telefoon: (0527) 26 18 25 E-mail: [email protected] Interne contacten: Jan Bor Schoolstraat 1 4221 LR Hoogblokland Telefoon: (0183) 56 36 28 E-mail: [email protected] Jan Meijerink De Bese 2 7722 PD Dalfsen

Aanmelding nieuwe leden Schriftelijk bij het Centraal Bureau of via de website.

Lidmaatschap

(automatische incasso), € 29,- per kalender­jaar (acceptkaart). Voor Belgische leden minimaal € 37,- (accept € 42,-) op rekening ING bank 335-0078672-51 t.n.v. Moerman­vereniging. Voor de overige leden in Europa € 37,- (accept € 42,-), buiten Europa € 42,- (accept € 47,-). Een kleine ‘overbetaling’ op de minimumcontributie wordt zeer op prijs gesteld. Contributie giro 42.39.229 t.n.v. Moermanvereniging te Alphen aan den Rijn. Opzegging lidmaatschap: vóór 1 december van het lopende jaar. Administratiekosten: € 3,50 wanneer een herinnering gestuurd moet worden.

E-mail: [email protected]

worden à € 5,25 per exemplaar. Dit kan schriftelijk of telefonisch bij het Centraal Bureau.

Hans Stoop

Internet

4611 KS Bergen op Zoom Telefoon: (0164) 25 04 61

www.moermanvereniging.nl

E-mail: [email protected]

E-mail: [email protected]

Adviseurs: Cor van Groningen Bob Hornstra Piet Sijpersma

Vaartstraat 247, 1075 RM Amsterdam

Advertenties Uitzicht

Groot Vijverdal 21 6822 MB Arnhem Telefoon: 06 44386268 Zeeland/West-Brabant Dhr. H. Stoop Coehoornstraat 40 4611 KS Bergen op Zoom Telefoon: (0164) 25 04 61 Den Haag Mevr. R. Rosier Gerrit van de Veenlaan 216 2552 WN Den Haag

aangevraagd bij:

Telefoon: (070) 391 02 79

J.P.H. Geraats Louis Regoutstraat 36, 6006 LL Weert

Friesland

Telefoon: (0495) 53 22 20

Mevr. T. Meesters

E-mail: [email protected]

Singel 7 8771 SV Nijland

Stichting Steunfonds Amnestie

Telefoon: (0515) 56 98 13 Groningen/Drenthe

Giro 3290997 t.n.v. de Stichting

Mevr. H. Prins

Steunfonds Amnestie, Reijerskoop

Schout Poelmanweg 32

291, 2771 BL Boskoop of via ING

9617 BX Harkstede

bank, rekeningnummer 67.20.27.240

Telefoon: (050) 404 22 46

t.n.v. Stichting Steunfonds Amnestie in Boskoop.

Limburg

Bovenstaande rekeningnummers van

De heer J.H.P. Peters

Stichting Steunfonds uitsluitend te

Oude Heerweg 145

gebruiken voor giften.

5941 EK Velden

De stichting Steunfonds Amnestie is

Telefoon: (077) 472 14 53

door de Belastingdienst erkend als

E-mail: [email protected]

algemeen nut beogende instelling (ANBI), sinds 01-01-2008. Een schen-

Noord-Holland Noord

king aan deze stichting is aftrekbaar

Vacature

van de inkomstenbelasting (binnen de daarvoor geldende regels).

Overijssel Dhr. G.J.W. Tretmans

Legaten Wie het Steunfonds testamentair wil gedenken, wordt aanbevolen gebruik te maken van de volgende formulering: ‘Ik legateer aan de Stichting Steunfonds Amnestie, gevestigd te Elst (Gld) de som van €……… vrij van rechten en kosten’.

Regio-secretariaten Patiëntenvoorlichting

Mevrouw R. van Elk

Advertentietarieven kunnen worden

Losse nummers Uitzicht Losse nummers kunnen (na)besteld

Coehoornstraat 40

federatie Additieve Geneeskunde)

Nieuwe leden: € 25,- per kalender­jaar

Telefoon (0529) 42 71 45

Wetenschap en artsencontact:

Stichting Klachtrecht AAG (Artsen-

Gelderland

Amsterdam en Wijde Omgeving

Telefoon: 088-2424240 (Infolijn)

Mevr. T. Visser

Of voor algemene informatie over de

Quellijnstraat 128

vereniging: (0172) 49 79 44

1073 XL Amsterdam

Tuinvaas 16 7609 ZT Almelo Telefoon: (0546) 56 94 11 Rotterdam Dhr. M. Ouwehand Statenweg 405 3039 HP Rotterdam Telefoon: (010) 467 78 64 Mobiel: 06 23234874 Rijnmond/Westland Vacature

Telefoon: (020) 675 41 50

(Zie ook colofon pagina 27)

30

Korte berichten

Activiteiten

Lekker Lijnzaad De meeste vegetariërs kennen het wel, omdat het een belangrijke bron van eiwitten is: lijnzaad. Maar bij veel mensen is deze kleine bruine korrel nog onbekend. Dat is jammer, want lijnzaad is enorm gezond. Het bevat veel vezels waardoor je minder last hebt van je spijsvertering. Ook is het eenvoudiger om zo op je gewicht te blijven. Last van een opgezette buik? Na het eten van lijnzaad zult u al snel merken dat u vol zit. Dit komt door de gezonde vetten die in dit product zitten. Deze helende werking zorgt er ook

voor dat je minder last hebt van een opgezette buik na een stevige maaltijd. Ook zit lijnzaad vol met vetzuren zoals Omega-3 die de kans op harten vaatziekten verkleinen. Lijnzaad kun je op allerlei manieren binnenkrijgen. Je kunt het eenvoudig verwerken in een salade, maar ook in een schaaltje kwark. Het is een lekkere en gezonde toevoeging aan veel recepten. Denk ook eens aan pannenkoekjes, muesli en smoothies met lijnzaad. Daarmee maak je iets wat al lekker is, nog gezond ook!

Relatie calorierijke voeding en darmkanker Er bestaat een relatie tussen calorierijke voeding en darmkanker. Dat is de conclusie uit onderzoek van the University of Edinburgh. Met calorierijke voeding worden allerlei soorten voeding met veel suikers en vetten bedoeld. Voorbeelden hiervan zijn taart, chocolade, snoepjes, frisdranken, fruitdranken, koek en chips. De studie is uitgevoerd bij meer dan tweeduizend darmkankerpatiënten. Bij deze patiënten is gekeken of er correlaties zijn tussen hun voedingspatroon en het voedingspatroon van gezonde mensen van dezelfde leeftijd. Uit het onderzoek bleek dat er 18 procent meer kans was op darmkanker als het voedingspatroon van de patiënt bestond uit energierijke voeding en

frisdranken. De onderzoekster stelt dat dit een belangrijk gegeven is aangezien energierijke voeding en frisdranken populair zijn en steeds meer normaal worden, ook bij jonge kinderen. Wel benadrukt ze ook dat er niet genoeg bewijs was om te stellen dat energierijke voeding en frisdranken darmkanker veroorzaken. In Groot Brittannië is darmkanker goed voor bijna 10 procent van alle kanker­gevallen en voor bijna 8 procent van alle doden als gevolg van kanker. In Nederland overlijden meer dan vijfduizend mensen per jaar aan darmkanker. Daarmee komt darmkanker op de tweede plaats (na longkanker) als het gaat om sterftegevallen. (Bron: Mensengezondheid.org)

Asten (NB) – november 2013 Vegetarische kookcursus Onder deskundige leiding maaltijden klaarmaken die gezond en smakelijk zijn. Er is plaats voor Maximaal 8 personen. Data: Donderdag 7 november 2013 Donderdag 14 november 2013 Donderdag 21 november 2013 Donderdag 28 november 2013 Tijd: van 10.00 tot 14.00 uur Kosten: Leden € 80,-. Opgave: Mien v.d. Vijfeijken, telefoon (0493) 49 58 91 of Toos Scheres, telefoon (0475) 49 29 20.

Te koop: Sapcentrifuge, slechts 4 weken gebruikt. Uitstekend merk. Prijs slechts € 75,- Belangstelling? Mail of bel met het Centraal Bureau voor het adres.

Rode peper goed voor weerstand Voor wie van scherp eten houdt, is de rode peper een prettig ingrediënt om mee te werken in de keuken omdat hij veel smaak toevoegt aan een gerecht. Maar wist u ook dat de rode peper een enorm gezonde groente is? Rode pepers bevatten namelijk veel antioxidanten. Die zorgen er voor dat de kans op hart- en vaatziekten aanzienlijk afneemt, evenals enkele vormen van kanker. Maar rode peper heeft nog andere kwaliteiten. Het bevat namelijk ook capsaïcine. Dit stofje prikkelt de hersenen en zorgt er zo voor dat de

hersenen endorfine laten aanmaken. Endorfine is een natuurlijke pijnstiller van het lichaam die mensen ook een prettig gevoel bezorgt. Tevens helpt dit bij het verlichten van pijn bij huidziekten en brandwonden. Rode pepers zijn ook een bron van vitamine C. Er zit bijna evenveel vitamine C in een rode peper als in een citroen. Daarnaast bevat deze peper ook nog vitamine B6, magnesium, kalium en ijzer. Allemaal stoffen die het immuunsysteem versterken. Vanavond maar eens een lekkere pittige maaltijd?

In het volgende nummer van Uitzicht • Eerherstel voor supplementen • Verband tussen borstkanker en leefstijl overduidelijk • Gezondheid op de werkvloer: het nieuwe lunchen

31

Word lid van MMV en ontvang ons kookboek MMV doet niet-leden een mooi aanbod: Word lid van MMV en u ontvangt het kookboek ‘De Natuurrijke Keuken’ en de nummers 6 t/m 10 van Uitzicht 2013 voor slechts € 29,-. Voorwaarde is wel dat u tenminste ook in 2014 lid blijft.

Naam _____________________________________________________________

Speciaal aanbod!

Adres _____________________________________________________________ Postcode + woonplaats _____________________________________________

Datum ________________ Handtekening ______________________________

Na inschrijving in de ledenadministratie ontvangt u een acceptkaart. Als die is betaald volgt de toezending van het kookboek en de uitgaven van Uitzicht.

✂

Stuur de bon in een voldoende gefrankeerde envelop naar: MMV Postbus 508 2400 AM Alphen a/d Rijn