Jaargang 39 April 2012 Uitgave van MMV

3

Jaargang 39 April 2012 Uitgave van MMV

Denise Snoeien: ‘Kanker heeft ons als gezin ook iets gebracht' • Oorlog en vrede in onze darmen • Enthousiast publiek en geweldige lezingen tijdens kennismakingsdag voor nieuwe leden MMV • Gert Schuitemaker: ‘Niet lukraak maar wat slikken'

Waar het werkelijk om “draait” in de darmen om Coli + opbouw

Het gebruik van probiotica voor de opbouw van de darmflora en ter bevordering van het natuurlijke afweersysteem wint nog altijd aan populariteit. In onze darmen “wonen” miljarden bacteriën (1014). De gezondheid van de darmen en van de mens als totaal wordt in grote mate bepaald door deze bacteriën en de mate waarop zij met elkaar in evenwicht verkeren. In perioden van stress, tijdens de vakantie (o.a. zuidelijke landen) en tijdens ziekte, maar ook door veranderingen in het voedingspatroon en/of door het gebruik van antibiotica kan dit evenwicht verstoord raken. Dan is het gebruik van probiotica aan te bevelen. Deksel met spiraal Speciaal ontworpen om beschadiging van de capsules tijdens transport en opslag te voorkomen.

Eenvoudig te openen Het deksel is eenvoudig te openen en weer goed te sluiten wat vochtvorming voorkomt.

Speciale “drooglaag” Een speciale laag aan de binnenzijde voorkomt het vochtig worden van de capsules en daarmee kwaliteitsverlies na opening.

Vochtig bestendig plastic Voor alle verpakkingen gebruiken we hoogwaardig plastic vanwege superieure eigenschappen om de capsules te beschermen tegen licht en vocht.

In de maag (normale pH 1.4) lossen de capsules binnen 5-15 minuten op

Zuurbestendige bacteriën

De bacteriën in deze drie preparaten zijn gevriesdroogd opgenomen en omringt door een zuurstabiele polysacharide-matrix. De gel die ontstaat na het oplossen van de capsule en blootstelling aan de omgeving beschermt de bacteriën tegen de zure condities in de maag. Deze speciale matrix verhoogt de overlevingskans van de bacteriën in de maag met een factor 50.

Acidophilus Extra 4 en 10, die respectievelijk 4x109 en 10x109 levende bacteriën bevatten, helpen de darmflora op te bouwen en bevorderen het natuurlijke afweersysteem. Zij verhogen de weerstand tegen ongunstige bacteriën en schimmels in de darm, helpen de darmflora te versterken en bevorderen de darmperistaltiek. Probioguard bevat 4 miljard (4x109) levende bacteriën en kan dankzij de twee extra stammen bovendien worden gebruikt tijdens het reizen en op vakantie en/of na het gebruik van antibiotica.

Minimaal 1 miljard kiemen

Als de capsules zijn opgelost, wordt de zuurstabiele matrix blootgesteld aan de omgevingsvloeistof en vormt zich een gel die de bacteriën beschermt tegen het maagzuur

De overlevingskans van de bacteriën tijdens de maagpassage is hierdoor 50x hoger. In het duodenum (pH 6,5) lost de gel op, waarna de bacteriën kunnen vrijkomen om hun positieve taken te kunnen volbrengen

In alle drie de preparaten zijn de Lactobacillus acidophilus La-5 en Bifidumbacterium lactis BB-12 aanwezig. Probioguard bevat naast deze twee stammen bovendien ook de Streptococcus thermophilus STY-31 en Lactobacillus delbrueckii ssp. bulgaricus LBY-27. De eigenschappen van al deze bacteriestammen zijn eenvoudig na te zoeken en uitvoerig beschreven in de literatuur. Acidophilus Extra 4 of 10 en Probioguard zijn verder melkvrij. De verpakking van de drie preparaten is speciaal ontwikkeld om ervoor te zorgen dat er geen vocht van buitenaf bij de capsules kan komen. Bovendien hoeven de preparaten niet in de koelkast bewaard te worden. Daardoor wordt het veel gemakkelijker om de preparaten te bewaren en/of mee te nemen op reis.

De volledige naam

Het darmslijmvlies gezond

Ook een intact darmslijmvlies is belangrijk voor de gezondheid van het totale lichaam. Met een promucoticum als Colibiogen is er maximale ondersteuning. Voor verdere informatie kunt u de gratis folder aanvragen via onderstaand adres.

Voor informatie zie www.hb08.nl

tel 088-0075700

mail [email protected]

Hoe bestaat het!

‘Blijf positief, dat bevordert de kwaliteit van je leven’

De maand maart stond opnieuw in het teken van darmkanker. Dat biedt de gelegenheid allerlei aspecten van en rond deze aandoening te belichten. Eén zo’n aspect is leefstijl en dan met name voeding. Anno 2012 is de wetenschap op dit punt best vergevorderd. Zo heeft het bekende rapport van het WCRF uit 2007 ondubbelzinnig aangetoond dat een derde van alle kankers kan worden voorkomen door veel gezonder dan nu te leven en te eten. Dat is niet niks.

Het leven van de 21-jarige studente Denise Snoeien nam een wending toen haar moeder kanker kreeg. “Haar motto was altijd ‘Ik ga voor het wonder’ en dat heeft op ons als kinderen een positief effect gehad. Ik zie kanker niet alleen maar als iets negatiefs. Het heeft ons als gezin ook iets gebracht en mij persoonlijk sterk beïnvloed.”

Behalve over de rol van voeding en leefstijl bij preventie krijgen wetenschappers langzaam maar zeker ook meer zicht op de betekenis ervan voor patiënten. Zo zijn er steeds meer aanwijzingen dat patiënten beter door zware behandelingen komen als ze zo gezond mogelijk eten. Toegegeven, een kind kan het bedenken maar wetenschappers willen zoiets eerst graag tot achter de komma bewijzen voordat er aanbevelingen worden gedaan. Welnu, die bewijzen beginnen zich op te stapelen en een toenemend aantal academici staat voor die inzichten open. Wie bijvoorbeeld Foodlog.nl wel eens bezoekt, zal dat beamen. Ik had daarom best enige hoop dat het programma van de Darmkankerdag van het Anthonie van Leeuwenhoekziekenhuis op 24 maart aandacht zou schenken aan het belang van voeding en leefstijl. Al was het maar vijf minuten. Dit walhalla van de reguliere geneeskunde noemt zichzelf hét expertisecentrum op het gebied van oncologie; daar mag je toch wel wat verwachten. Maar op een praatje van een diëtiste na vermeldt het programma helemaal niets. Hoe bestaat het! MMV wil graag een verbindende factor zijn, ook naar de reguliere sector toe. Opnieuw wordt op zo´n moment duidelijk dat we nog bergen werk te verzetten hebben en dan niet zozeer voor de MMV, maar voor de patiënten zelf en voor hen die dat niet willen worden. Voor ons allemaal dus.

Oorlog en vrede in onze darmen

4

10

Goed functionerende darmen zijn net zo belangrijk voor onze gezondheid als voeding. Dat inzicht doet in wetenschappelijke kringen de laatste tijd steeds meer opgang. Een verstoorde darmfunctie kan zomaar effect hebben op de longen of de huid. Dr. Hans Stoop legt uit wat de samenhang precies is tussen darmen en ons immuunsysteem.

Volle zaal, enthousiast publiek, geweldige lezingen

14

Een volle zaal, een enthousiast publiek,smakelijke hapjes, een eersteklas lunch en niet te vergeten geweldige sprekers. Riëtte Janssen vertelde tijdens de kennismakingsdag voor nieuwe leden op zaterdag 3 maart hoe we én gezond én lekker kunnen eten terwijl dokter Hans Moolenburgh een ieder toewenste “een goede rebel” te worden…

‘Niet lukraak maar wat slikken’ Na zijn advies om terug te keren naar het dieet van onze voorouders gaat dr. Gert Schuitemaker in het tweede deel van het interview met hem in op de tekorten aan essentiële voedingsstoffen die velen hebben. Hij raadt aan om supplementen te gebruiken maar niet lukraak. “Al te vaak deden en doen we maar wat. “

‘Weerstand tegen dat kunstmatig opfokken’ Toen Ineke en Jan van de Waterlaat in het zuiden van het land woonden, zagen ze daar alom de enorme varkensschuren met duizenden dieren. De bio-industrie stuitte met name Jan heel erg tegen de borst omdat hij van huis uit een heel andere omgang met vee gewend was. Het kunst­ matig opfokken werkte heel vervreemdend.

18

23

Cor van Groningen eindredacteur Uitzicht

3

Denise Snoeijen:

‘Blijf positief, dat bevordert de kwaliteit van je leven’

4

Als je te horen krijgt dat je moeder kanker heeft… Het huis van de 21-jarige Denise Snoeijen, studente pedagogiek, ademt rust. Keurig opgeruimd. Op tafel grote potten voedingssupplementen, het boekje ‘Wat zit er in uw eten’, de DVD Life en een ansichtkaart met een mooie spirituele tekst (zie kader). Niet bepaald de inrichting van een gemiddelde student – en dat klopt. Denise’s leven kreeg een nieuwe wending toen haar moeder kanker kreeg. Een verhaal over de impact van kanker op een kind. Tekst: Petra Pronk

A

ls mensen kanker krijgen gaat de aandacht van de omgeving auto­matisch naar de patiënt. Logisch. Maar achter elke zieke zit ook een familie; ook op de familie heeft de ziekte invloed. Welke invloed precies, dat hangt van veel factoren af, maar een van de belangrijkste factoren is de manier waarop je daar zelf mee omgaat. Dat is althans de ervaring van Denise Snoeijen, dochter van Jeannette Moors, van wie er een interview stond in Uitzicht in december 2011. De kamer van Denise biedt uitzicht op het Nijmeegse Goffertpark. Heerlijk rustig, vindt ze. “Ik woonde eerst op kamers in het centrum, maar dat gaf behoorlijk wat stress en onrust. Ik merkte dat ik me rustiger voelde als ik dichtbij het bos zat.” Die uitspraak kenmerkt haar. Het gaat bij Denise vaak om ‘voelen’ en daar dan vervolgens naar handelen. Dat heeft ze niet altijd gehad. Sterker nog, vroeger was ze een behoorlijk gesloten meisje dat het lastig vond om in contact te treden met de wereld en met zichzelf. Dat veranderde toen haar moeder ziek werd. Maar dat ging niet zonder slag of stoot.

Het gebed dat verhoord werd Ik vroeg om kracht, en God gaf me moeilijkheden om me sterk te maken. Ik vroeg om wijsheid, en God gaf me problemen om te leren op te lossen . Ik vroeg om voorspoed, en God gaf me verstand en spierkracht om mee te werken.

vertelde. “Dat was een eye-opener”, zegt Denise. “Toen begreep ik ineens dat dat een beschermingsmechanisme was. Dat ik me emotioneel afsloot omdat het eigenlijk te erg was om toe te laten. Maar ik heb me toen ook gerealiseerd dat het belangrijk was om eerlijk te zijn in wat ik voel en dat gevoel ook toe te laten in plaats van het weg te lachen.” De zangpedagoge gaf haar ook nog een ander advies: vertel je moeder elke dag dat je van haar houdt. Dat advies heeft ze opgevolgd, en sindsdien is het contact met haar moeder wezenlijk veranderd. “We zijn dichter bij elkaar gekomen”, verklaart Denise.

Ik vroeg om moed, en God gaf me gevaren om te overwinnen.

Dat komt niet alleen doordat zij zelf opener is geworden maar ook doordat haar moeder veranderd is. “Het is net Ik vroeg om liefde, of ik twee moeders heb. Een van toen en God gaf me mensen om te ze ziek werd en eentje van nu. Die van helpen. ‘toen’ was er altijd wel, hield van ons en je kon altijd bij haar terecht als er echt Ik vroeg om gunsten, iets was, maar ze was ook op afstand, en God gaf me kansen. kwam nooit echt dichtbij. Ze was altijd druk bezig met dingen die niet echt Ik ontving niets van wat ik vroeg. belangrijk waren, had veel stress en Ik ontving alles wat ik nodig had. nam ongezonde voeding tot zich. Muziek als uitlaatklep De moeder van nu is een stuk relaxter Denise was 15 jaar toen ze te horen Denise: ‘De symboliek van deze tekst geeft en toegankelijker. Weet wat belangrijk kreeg dat haar moeder kanker had. is en maakt zich niet meer druk om wat mij kracht om positief te denken’. “Die boodschap kwam niet echt bindat niet is. We hebben veel dezelfde nen”, vertelt ze. “Ik hoorde het wel maar interesses, zoals gezonde voeding, en op de een of andere manier drong het praten veel met elkaar over dingen die niet echt tot me door. Waarschijnlijk omdat ik ook niet wilde er echt toe doen. Ook het contact met de rest van de familie dat het doordrong. Ik reageerde alsof er niets aan de hand is hechter geworden.” was en dacht op dat moment alleen maar ‘en wat nu’?” In het begin vond Denise het moeilijk om over haar gevoel te praten. Positief denken “Ik had wel mensen bij wie ik met mijn verhaal Denise is dankbaar dat haar moeder nu zo positief in het leterecht kon, maar ik had niet zoveel behoefte om te praten ven staat. De manier waarop zij met haar ziekte is omgegaan en heb ervoor gekozen het grotendeels in mijn eentje te veris voor haar dochter een bron van inspiratie. “Het maakt een werken.” Ze trok zich terug in haar studie en in zichzelf. Maar wereld van verschil of je een moeder hebt die negatief denkt ze had wel een uitlaatklep: muziek. Achter haar keyboard kwaen het niet meer ziet zitten, of eentje die ervoor gaat en volop men de emoties boven die ze in het normale leven niet toe kon bezig is te werken aan haar herstel met gezond eten, positief laten. Al het verdriet om wat ze zag, de beelden van wat chemo denken, visualisaties en spiritualiteit. Haar motto was altijd met haar moeder kon doen, stopte ze in droevige composities. ‘Ik ga voor het wonder’ en dat heeft op ons als kinderen een Haar muziek vormde een toevluchtsoord, waardoor ze in het positief effect gehad. Ik zie kanker niet alleen maar als iets gewone leven redelijk normaal kon functioneren. Dacht ze. negatiefs. Het heeft ons als gezin ook iets gebracht en mij persoonlijk sterk beïnvloed.” Eye-opener Ze vertelt over een college waarbij het ging om de vraag hoe Haar zangpedagoge wees haar er op een gegeven moment op kinderen in achterstandswijken toch een goed leven kunnen dat ze altijd glimlachte als ze over de ziekte van haar moeder krijgen. De sleutel bleek te liggen in drie dingen: een inspire-

5

Tip voor familie van mensen met kanker • Geef duidelijk je eigen grenzen en je behoeften aan. • Wees niet bang om hulp te vragen. • Neem de tijd voor jouw eigen verdriet. • Praat erover met iemand die je vertrouwt en/of zorg dat je een uitlaatklep hebt • Verwerk dingen op een manier die bij jou past. • Kies bewust welke informatie je binnen laat en welke niet. • Omring je met mensen van wie je positieve energie krijgt.

rend persoon in hun omgeving, deze persoon ook daadwerkelijk te zien als inspirerend persoon en hiernaar te handelen. Het belang van die drie factoren herkent ze in haar eigen leven. De manier waarop haar moeder met haar ziekte is omgegaan is het beste bewijs van de stelling dat niet de omstandigheden bepalend zijn voor hoe je in het leven staat, maar jouw houding ten aanzien van die omstandigheden. ”Op een cursus ‘Stress de baas’ van Albert Sonnevelt hoorde ik de uitdrukking: ‘Je kunt de wind niet veranderen, maar wel de zeilen’. Ik kon niet veranderen dat mijn moeder kanker had, maar ik kon wel kiezen hoe ik daarmee om wilde gaan. Ik ben ervan overtuigd dat dit niet alleen bijdraagt aan je geluk maar ook aan je gezondheid.”

Veranderingen

De ziekte van haar moeder heeft een paar dingen fundamenteel veranderd. Ten eerste vindt ze het niet vanzelfsprekend dat haar ouders er zijn en maakt ze bewust werk van de onderlinge band. Ten tweede staat ze zelf anders in het leven. Bewuster, in alle opzichten. “Ik ben op een breed gebied bezig met gezondheid. Op fysiek gebied probeer ik zo gezond mogelijk te leven. Ik eet gezond en slik supplementen. Ik ga geregeld naar de natuurwinkel. Daarnaast probeer ik zoveel mogelijk te bewegen. Ook ben ik niet zo van de mobiele telefoon, ik heb die vaak uitgeschakeld vanwege de straling. Ook heb ik thuis geen draadloos internet.” “Ik denk dat ik in een aantal opzichten een andere levensstijl heb dan de meeste studenten. Op cognitief gebied ben ik heel bewust positief bezig. Ik denk niet in problemen maar in oplossingen. Je kunt je gedachten beïnvloeden en ik kies bewust voor positieve gedachten, omdat ik heb gemerkt dat ik me daardoor beter voel. Ik heb de cursus ‘Mindfulness’ gevolgd en doe dit nog steeds met een paar vriendinnen. Zo maken wij elkaar ook weer bewust. Dingen doen die goed voelen is het ijkpunt geworden. Op sociaal-emotioneel gebied hecht ik veel waarde aan mensen die echt belangrijk voor mij zijn; ik probeer ook om die relaties actief te onderhouden. Op spiritueel gebied geloof ik

6

in energie en het belang van balans. Ik kies ervoor om geen tijd meer te stoppen in ‘energieslurpers’ maar me te omringen met mensen en dingen die energie opleveren.”

‘Blijf positief’

Als Denise iets door wil geven aan familieleden van mensen met kanker is het wel dit: “Blijf positief, want dat bevordert de kwaliteit van je leven enorm. Trek je niet terug in een hoekje maar probeer door te gaan met leven. Als iemand van wie je houdt kanker heeft is dat erg, maar het is niet je hele leven. Er is meer dan alleen kanker. ‘Energy flows where the attention goes’, oftewel de energie gaat naar waar jij die op richt. Kies waar je naar kijkt, want dat beïnvloedt hoe je je voelt.” Tegen ouders zou ze willen zeggen: wees eerlijk naar je kinderen toe, hoe moeilijk dat ook is. “Je voelt als kind toch wel als er iets mis is, dus daar kun je beter open en eerlijk in zijn. Wacht niet te lang met te vertellen wat er aan de hand is.” Daarnaast wilde zij ook de ruimte om op haar eigen manier met haar verdriet om te gaan. “Het is belangrijk dat je jezelf de tijd geeft om te verwerken en je evenwicht te hervinden.”

Leerproces van bewustwording

Al met al kijkt Denise terug op het hele ziektetraject van haar moeder als een groot leerproces van bewustwording. “Het klinkt misschien raar, maar het was niet alleen maar negatief. Het heeft ons ook wat gebracht. Je onthoudt wel de pijnlijke feiten, maar het gaat erom hoe je ermee omgaat. Ik heb ervoor gekozen om net als mijn moeder niet in de slachtofferrol te gaan zitten, omdat dat je enorm belemmert. Ik kijk liever naar wat ik ervan kan leren. Wat ik hiervan geleerd heb is om heel bewust te kiezen hoe ik mijn leven wil inrichten. Zo werd bijvoorbeeld ook in de cursus ‘Stress de baas’ gezegd dat het leven gemiddeld uit 4000 weken bestaat. Ik heb er al ongeveer 1000 weken opzitten en zit dus op 3000 weken. Hiervan slaap ik 1/3 deel. Dus nog 2000 weken. Trek daar bijvoorbeeld school, werk en persoonlijke verzorging nog van af en uiteindelijk kom ik tot de realisatie wat voor mij belangrijk is. Waar wil ik die resterende tijd mee vullen? Die vraag dwingt me om doelen te stellen en te beslissen wat belangrijk is en wat niet. Waar wil ik tijd insteken, wat is de moeite waard, waar wil ik naar streven? Wat is ervoor nodig om dat te bereiken? “Mijn buurvrouw zegt altijd ‘van geen actie komt geen actie’. Als je iets wilt, moet je er wel wat voor doen. Ik weet in elk geval dat ik muziek wil maken en mensen wil helpen en doe dit dus ook volop. De kanker die mijn moeder heeft gehad, heeft een proces van persoonlijke ontwikkeling in gang gezet dat nooit meer zal stoppen. Mama zegt altijd: ‘Je leert net zo lang totdat al je vingers even lang zijn.’ Ik ben met heel andere dingen bezig dan de meeste van mijn leeftijdgenoten, maar op de een of andere manier past dit wel bij mij. Ik leer en groei elke dag en heb geen zwaar gevoel meer zoals toen ik te horen kreeg dat mijn moeder kanker had.”

De positie aan het begin van het jaar Jaarverslag 2011 van het bestuur MMV

• In het najaar 2008 is het zogenoemde ‘Strategisch Beleidsplan 2008 – 2012’ geformuleerd. • In het voorjaar 2010 is aan de leden voorgelegd een concretisering van het genoemde beleidsplan, op het zorginhoudelijk vlak, de informatievoorziening, de dienstverlening en belangenbehartiging aan de leden en onderzoek. Daarnaast het doorzetten van de naamswijziging van de vereniging in MMV. • Contouren zijn gelegd van de Moerman Academie, de Ambassadeursorganisatie en de patiëntinformatie, naast het versterken van het bestuur en het Centraal Bureau. • Statuten van de MMV zijn inclusief de wijzigingen door de leden geaccordeerd.

Ontwikkelingen in 2011

Met enige ruimte is in dit jaar een bijna geheel nieuw bestuur aangetreden, er is afscheid genomen van de interim-voorzitter Hans Blauwbroek en de bestuursleden Margreet Heijerman-Strating en Jan Strating, Rob Kappé was ook dit jaar nog de facto de penningmeester van onze vereniging. Deze mutaties impliceren dat de kennis over hoe de vereniging reilt en zeilt m.n. ligt bij het bestuurslid Hans Stoop, onze adviseur en nestor Cor van Groningen, de medisch adviseur Bob Hornstra en de stafmedewerker Wim Kuling. Piet Sijpersma is adviseur in het bijzonder op het zorgveld vlak en vertegenwoordigd de MMV in het Patiënten Platform voor Complementaire Geneeskunde, PPCG. In de reguliere acht avondvergaderingen in Gorinchem was ruimte voor informatieoverdracht en afstemming, naast het passeren van een breed scala onderwerpen. Een aantal opvallende punten, die soms herhaald zijn besproken of waarover is gerapporteerd m.b.t. de voortgang, te noemen, de ambassadeurs, het kook-

boek, een opvolger voor de penningmeester, pogingen tot het verkrijgen van een PGO-subsidie, de ontwikkeling van de huisstijl MMV, de ANBI-status van de vereniging, de overeenkomst met ‘de Roode Roos’, administratieve organisatie van het Centraal Bureau en perikelen rond de automatisering. Naast de genoemde vergaderingen zijn twee ‘heidagen’ georganiseerd, de eerste in juni op ‘De Hoge Veluwe’ bij Otterlo en een tweede keer in december in ‘Avifauna’ in Alphen aan de Rijn. De Otterlo-dag stond in het teken van de bestuursorganisatie, aansluitend op het bestaande strategisch plan, wat zijn de op te pakken onderwerpen en de prioriteiten, hoe verdelen wij de taken, wat is de inhoud en omvang van deze onderwerpen, hoe verloopt de afstemming, welke personele uitbreiding hoort daarbij, c.q. welke taakstelling en versterking van het Centraal Bureau is noodzakelijk, wat is de tijdsplanning. De middag en avond in Alphen was de kans samen met de Maatschap voor Communicatie uit Utrecht het concept rapport over hun onderzoek naar de

kernwaarden, de positie van de MMV in het land en het voorgenomen realisatie trajecten te bediscussiëren. Daarnaast is het organogram van de MMV vastgesteld, waarin de onderlinge verbanden zichtbaar worden gemaakt tussen de verschillende actoren en zijn de projectafspraken afgerond, op weg naar 10.000 leden! De actuele taakverdeling over de bestuursleden is als volgt Dave Schut voorzitter, Hans Stoop continueert de verdere uitbouw van de Moerman Academie en is de animator van initiatieven rond wetenschappelijk onderzoek, Jan Bor is verantwoordelijk voor de verdere uitbouw van de ambassadeursorganisatie, Sietze Blom leidt het project marketing, de promotie van de MMV en het offertetraject van de website reconstructie, Johan Klumpenaar secretaris en externe contacten, de bijdragen van de kandidaat-bestuursleden is voorshands vastgesteld voor Jan Meijerink de projecten actualiseren van de voedingswijzer en de uitgave van een nieuw kookboek, volgens de Moermanvoedingslijn, Nico Sleeuwenhoek penningmeester. Johan Klumpenaar, secretaris

7

Negatief exploitatieresultaat Verslag van de penningmeester: jaarverslag over 2011 en begroting 2012

De MMV heeft het jaar 2011 in financieel opzicht met een aanzienlijk negatief saldo afgesloten. Lagere inkomsten uit de contributies en giften, meer kosten dan begroot voor magazine Uitzicht, resulteerden erin dat het boekjaar 2011 werd afgesloten met een negatief exploitatiesaldo van € 22.343,-. Tekst: Rob Kappé, penningmeester a.i. Daarnaast zijn er in 2011 bijzondere lasten gemaakt ten bedrage van € 33.675,-, die te maken hadden met de strate­ gische heroriëntatie welke door het bestuur in 2011 is gestart. Het totale resultaat over 2011 komt daarmee uit op een negatief saldo van € 56.018,-. Het aantal betalende leden per 1 januari 2011 is ten opzichte van 1 januari 2010 nagenoeg gelijk gebleven. In 2011 is een voorstel tot contributieverhoging per 1 januari 2012 door

de Algemene Ledenvergadering aangenomen. De effecten daarvan worden eerst in 2012 zichtbaar. Onderstaand een overzicht van de kosten en de baten van de vereniging. De stand van de algemene reserve van de Moermanvereniging per 1 januari 2012 is € 241.618.

Staat van Baten en Lasten 2011

Baten Contributies Giften

begroting 2012

werkelijk 2011

begroting 2011

werkelijk 2010

€

€

€

€

156.000

136.480

145.000

137.049

18.000

18.718

20.000

24.881

Saldo boekenverkoop e.d.

1.000

42

1.000

388

Advertentie opbrengsten

45.000

44.366

45.000

44.614

5.000

8.058

10.000

8.155

225.000

207.664

221.000

215.087

143.000

141.948

134.500

134.085

5.200

4.061

12.000

4.846

Rente/dividend Totaal baten

Lasten Kosten Magazine ‘Uitzicht’ Patiëntenbelangen/regiokosten Voorlichting/werving

5.000

177

4.000

5.233

24.000

21.524

25.000

21.234

3.500

3.256

3.500

3.256

Kantoor- en huisvestingskosten

21.300

27.494

23.000

19.358

Bestuurskosten

18.500

21.170

14.500

35.021

Personeelskosten Afschrijvingen

Overige lasten (o.a. internet/PR) Totaal lasten Exploitatieresultaat Bijzondere lasten Totaal resultaat

8

4.500

10.377

4.500

-1.025

225.000

230.007

221.000

222.008

0

-22.343

0

-6.921

33.675 -56.018

ALV 2012

over 2011

zaterdag 21 april in Baarn

De jaarlijkse Algemene Ledenvergadering van de MMV wordt gehouden op zaterdag 21 april 2011 in het gebouw ‘Het Brandpunt’, Oude Utrechtseweg 4A in Baarn. De vergadering begint om 10.00 uur, maar de zaal is al om 09.30 uur open. Om 11.15 uur is er een korte pauze. Tijdens de middagbijeenkomst zal Dr. Hans Stoop een lezing verzorgen over de klassieke voedingswijzer bij de Moermantherapie.

Agenda

Begroting 2012

De begroting 2012 is opgemaakt op basis van ongewijzigd beleid. Geen rekening is gehouden met de effecten van de door het bestuur in 2011 opgestarte strategische heroriëntatie, waarvan de uitvoering in 2012 zal worden gestart. Het bestuur zal aan de algemene ledenvergadering een projectmatige invoering van de geformuleerde plannen naar aanleiding van de strategische heroriëntatie ter goedkeuring voorleggen, inclusief de daaraan verbonden kosten. Inkomstenverhogende effecten zullen vooral na 2012 zichtbaar worden.

Stichting Steunfonds Amnestie

De Stichting Steunfonds Amnestie heeft het jaar 2011 afgesloten met een iets hoger positief resultaat in vergelijking met 2010. De beleggingsopbrengsten werden negatief beïnvloed door de lagere rentestanden. Dalende beurskoersen leidden tot een boekverlies op de obligatieportefeuille. Ontvangen legaten van ruim € 90.000,- compenseerden de genoemde negatieve effecten. Onderstaand een overzicht van de baten en lasten:

Baten

2011

2010

€

€

Giften en legaten

93.902

47.724

Rente en dividenden

29.393

38.765

Koerswinst beleggingen Totaal baten

123.295

86.489

884

606

Lasten Organisatiekosten Accountantskosten Koersresultaten en kosten beleggingen

1.900

1.451

-27.496

-7.345

-30.280

-5.288

Totaal lasten

-5.288

-41.109

Resultaat

93.015

91.777

Opening Mededelingen Notulen algemene ledenvergadering van 23 april 2011 Jaarverslag secretaris Jaarverslag penningmeester Verslag Steunfonds Amnestie Rapportage financiële commissie Bestuursverkiezing • Voorstel de heer Jan Meijerink uit Dalfsen te benoemen tot bestuurslid. • Voorstel de heer Nico Sleeuwenhoek uit Delft te benoemen tot penningmeester. 9. Aanpassing statuten MMV, m.b.t. beoordelings­ verklaring accountant. 10. Begroting 2012 11. Presentatie projectontwikkelingen 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

Brede gelegenheid tot een gedachtewisseling, verduidelijken, het doen van suggesties en het inbrengen van ideeën. Tevens wordt voorgesteld over te gaan tot het instellen van een Leden­adviesraad (LAR). 12. Vaststelling datum ALV 2013, voorstel zaterdag 20 april 2013 13. Rondvraag 14. Sluiting.

Lunch voor de leden 12.30 uur

Een goed gebruik van de vereniging is het aanbieden van een lunch aan haar leden. Aanmelden voor deze lunch kan tot uiterlijk 10 april bij het Centraal Bureau van de MMV, telefoon (0172) 49 79 44, op werkdagen van 9.00 - 13.00 uur of per e-mail [email protected]

Middagbijeenkomst 13.30 uur

De middagbijeenkomst begint om 13.30 uur en eindigt om 15.00 uur. Dr. Hans Stoop, bestuurslid MMV, houdt een lezing en gaat met u in gesprek over de klassieke voedingswijzer, de kern van de therapie van de arts Cornelis Moerman en de nadere inzichten tot heden. Na afloop van de middagbijeenkomst is er gelegenheid voor ontmoeting, een gesprek en een drankje.

9

Goed functionerende organen net zo belangrijk als gezonde voeding (deel 1)

Oorlog en vrede in onze darmen Dat goed functionerende darmen net zo belangrijk voor onze gezondheid zijn als voeding, is een inzicht dat pas de laatste tijd baan breekt. Als er iets misgaat in de darmen, kan dat zomaar effect hebben op de longen of de huid. Dr. Hans Stoop legt uit hoe dat kan en wat de samenhang precies is tussen darmen en ons immuunsysteem.

Z

oals bekend is ons lichaam opgebouwd uit allerlei soorten cellen, die op hun beurt weer opgebouwd zijn uit celorganellen, membranen, celvloeistof en tal van andere onderdelen (afb. 1). De cellen worden gemaakt uit grondstoffen die we via de voeding binnenkrijgen. Tijdens de zwangerschap worden ze geleverd door de moeder, eerst voor de aanleg van onze organen en later wanneer deze compleet is voor de continue vernieuwing en vervanging van onze lichaamscellen (afb. 2). Onze dagelijkse voeding moet dus de goede macro(koolhydraten, vetten en eiwitten) en micronutriënten (vitamines, mineralen en sporenelementen) leveren om dit mogelijk te maken. Om deze reden is het van het allergrootste belang dat we de juiste voeding nuttigen. Wat die juiste voeding is kunt u lezen in de nieuwe ‘Voedingswijzer behorende bij het oorspronkelijke Moermandieet’. In deze voedingswijzer wordt uitgelegd waarom deze voeding goed voor u is. Maar dat is nog niet alles. Wat we vaak vergeten is dat er nog een heel proces nodig is voor de opname van deze nutriënten. We hebben het dan over onze spijsvertering.

Cruciale rol

In dat proces spelen de darmen een cruciale rol. Allereerst is daar de dunne darm, het langste deel van de spijsver­ teringskanaal dat bestaat uit drie segmenten, die lopen van de uitgang van de maag (de pylorus) tot de dikke darm: •d  uodenum (de twaalfvingerige darm) van ongeveer 25 cm. • j ejenum (de nuchtere darm) van ongeveer 2,5 m. • i leum (de kronkeldarm) van ongeveer 3,6 m.

10

De bouw van de wand van de dunne darm is vrijwel overal hetzelfde (afb. 3). Vanuit het inwendige van het darm­ kanaal gezien krijgen we eerst het slijmvlies met daaronder bindweefsel. Dat bestaat onder meer uit bloedvaten, lymfe-­vaten en cellen die behoren tot het afweersysteem, en vervolgens de spierlaag. Vervolgens komen we bij de dikke darm, die onderverdeeld wordt in: •c  olon: opstijgend deel met als eerste gedeelte de blinde darm (coecum) en het wormvormig aanhangsel (de appendix), het dwars gedeelte, het afdalend deel met het S-vormig deel (sigmoid). • r ectum (endeldarm): het in de anus eindigende deel.

Darmbacteriën

Om het maximale voordeel uit ons eten te halen, moet ons lichaam het wel kunnen opnemen. Hiervoor dient het afgebroken te kunnen worden tot de macro- en micronutriënten en dienen deze nutriënten tenslotte in het bloed te worden opgenomen. Hiervoor is een optimale spijsvertering die begint bij de mond en eindigt bij de anus onmisbaar. De eerste stappen worden al gezet bij de bereiding van onze maaltijd, wanneer we het voedsel in kleine brokjes verdelen en (soms) verwarmen of kort verhitten. In de mond wordt het vervolgens nog fijner verdeeld, gemalen en gemengd met speeksel. Daarin bevinden zich verteringssappen, waaronder enzymen, die de aanzet geven tot het vrij­ maken van de nutriënten. In de maag wordt het voedsel vervolgens goed gemengd en worden er via de maagsappen nog meer enzymen toegevoegd om

nutriënten (verder) vrij te maken. In kleine hoeveelheden wordt de voedselbrij vervolgens aan de dunne darm aangeboden. Een verdere afbraak vindt plaats in het eerste deel van de darm (dunne darm) met behulp van darm­ sappen, de gal en de enzymen uit de alvleesklier. De opname van de vrij­ gemaakte nutriënten gebeurt via het slijmvlies van zowel de dunne als de dikke darm. Uiteindelijk blijft er behalve afval ook nog moeilijk verteerbaar materiaal over: de voedingsvezels, die onder andere bestaan uit cellulose en andere plantaardige stoffen. In dat plantaardig voedsel zitten de meeste nuttige bestanddelen opgeborgen in cellen met een wand van cellulose en lignine. Hierop hebben lichaams­eigen enzymen geen vat. We hebben er onze darmbacteriën voor nodig. Zij zijn in staat om de celwanden te kraken door fermentatie en voor ons allerlei nuttige voedingsstoffen te produceren. Bovendien maken sommige bacteriën zelf eiwitten aan. Dit fermenteren kost nogal wat tijd en heeft een ruimte nodig waar de zuurgraad neutraal is en de temperatuur constant. Bij de mens is dat aan het eind van het darmstelsel: de blinde darm en de dikke darm. Aan het eind van de dunne darm komen nog heel wat grote moleculen vol kostbare onderdelen ongeschonden uit de strijd. Vervolgens komen de bacteriën die in de dikke darm huizen, in actie en slopen de suikers, eiwitten en aminozuren. De voedingsvezels die hier worden afgebroken, leveren een deel van onze energiebehoefte. Tegelijk maken ze het darmmilieu zuurder waardoor het voor ziektekiemen lastiger wordt om zich

Afb. 1 C  el met celorga­nellen, membranen enz. Uit: De Merck Manual Afb. 2 M  odellen van embryo's van 1 tot 8 weken. Afb. 3 D  e opbouw van de wand van de dunne darm. Afb. 4 A  antallen bacteriën in de verschillende compartimenten van het maag-darm kanaal. cfu/ml = kolonie vormende eenheden per milliliter Duodenum = twaalfvingerige darm jejunum = dunne darm ileum = dunne darm colon = dikke darm.

Afb. 1

te vestigen. Ook ontstaan er natuurlijke antibiotica dankzij producten die gevormd worden bij de fermentatie.

Microbiota

Afb. 2

Afb. 3

Afb. 4

Opname van de nutriënten in het bloed is alleen maar mogelijk wanneer de wand van onze darm heel erg dun is en een groot oppervlak heeft. Het is daarom niet zo moeilijk te begrijpen dat langdurige diarree en terugkerende infecties van de darmen ervoor kunnen zorgen dat er een tekort aan macroen micronutriënten kan ontstaan in het lichaam. Diarree zorgt namelijk voor een snelle passage in de darm en ontstekingen voor een mindere doorlaatbaarheid van de darmwand. Maar hoe houden we onze darmwand gezond of zorgen we dat deze gezond wordt? Steeds vaker blijkt uit onderzoek dat onze voeding invloed heeft op de gezondheid van de darm. Dat kan in positieve zin zijn door bijvoorbeeld vezelrijk voedsel te nuttigen, dan wel negatief als we veel geraffineerde producten en dergelijke eten. Van vitaal belang hierbij is onze darmflora of beter: onze microbiota. Microscopisch klein leven betekent dat. In onze microbiota spelen bacteriën een niet weg te denken rol. In de maag en de dunne darm is dat slechts beperkt het geval omdat daar maar enkele soorten bacteriën voorkomen (afb. 4). Dit zit ‘m in het zure milieu, de gal en de stoffen vanuit de alvleesklier die de meeste micro-organismen doden. De dikke darm daarentegen bevat een erg hoge dichtheid aan levende bacteriën. Onze ontlasting bestaat voor ongeveer 60% procent uit bacteriën. Zonder de grote hoeveelheid aan darmbacteriën is een normaal gezond leven haast niet mogelijk.

11

Oorlog en vrede

De menselijke darm is dus de natuurlijke omgeving van een grote bacterie­ gemeenschap die zowel nuttige als schadelijke bacteriën bevat. De zogenaamde microbiota van de darmen is van groot belang bij de verdediging tegen ziek­ makende bacteriën die vanuit de darm het lichaam proberen binnen te dringen. Niet voor niets dat Geert d’Haens, hoogleraar infammatoire darmziekten, in december vorig jaar als titel voor zijn inaugurele rede koos: ‘Oorlog en vrede in het maagdarmkanaal en daarbuiten’. Als de darmflora gezond is, zijn de goede en de slechte bacteriën met elkaar in evenwicht. Dieet en de blootstelling aan antibiotica hebben een duidelijke invloed op de samenstelling van de microbiota. Na een behandeling met antibiotica bijvoorbeeld, wordt in de regel een afname in de diversiteit van de micro­ biota gezien. Een aantal dagen tot een aantal weken na het beëindigen van de behandeling is de microbiota ongeveer weer gelijk, maar bepaalde bacteriesoorten zijn voorgoed verdwenen. Dat is afhankelijk van de gebruikte groep van antibiotica. De vermindering van het aantal bacteriën van een bepaalde stam veroorzaakt door de eerder genoemde antibiotica, heeft als gevolg dat de bacteriën van een andere stam kunnen toenemen, met tevens als gevolg een verandering in ons functioneren van het afweersysteem.

Zesde zintuig

Het immuunsysteem, ons zesde zintuig, staat continu in contact met de buitenwereld en heeft geleerd om ziekmakende bacteriën te herkennen en onschadelijk te maken. Het immuunsysteem kan namelijk de ‘goede’ en ‘slechte’ bacteriën onderscheiden. Dat geldt ook voor de bacteriën in het maag- darmkanaal, waarvan de wand wordt bevolkt door zo’n 60 tot 70 procent van de cellen van het immuunsysteem. Het opruimen van de ziekmakers is van groot belang. Als er iets misgaat in de darmen, is het goed mogelijk dat dat effect heeft op de longen of de huid, want de immuuncellen verspreiden zich door het gehele lichaam. We hebben enkele barrières die ons lichaam beschermen tegen de ‘gevaren’ van de buitenwereld. De bekendste barrière is wel de huid. Minder bekend is het slijmvlies, ofwel de bekleding van onze darm. Deze beschermt ons tegen de inhoud van de darm en zorgt ervoor dat alleen volledig afgebroken (verteerd) voedsel wordt doorgelaten. Alles wat namelijk onvoldoende verteerd is kan, wanneer het niet wordt tegengehouden, reacties oproepen van ons afweersysteem. Dat zien we duidelijk bij voedselallergieën. Het aantal mensen met een voedselallergie groeit. Vier procent van de kinderen in het Westen ontwikkelt een voedsel­ allergie, waarvan 80 tot 90 procent in het

12

eerste levensjaar. De allergieën blijken regionaal gebonden te zijn. In Nederland kennen we de melkallergie, in Scandinavië visallergie, in Azië een rijstallergie. Een allergie bij jonge kinderen ontwikkelt zich vaak doordat de darm op die leeftijd nog heel permeabel (doorgankelijk) is, waardoor de drempel laag is en er dus sneller en gemakkelijker contact op kan treden tussen het immuunsysteem en de onverteerde darminhoud. Een voedsel­ allergie kan zomaar het gevolg zijn. Op zowel jonge als oudere leeftijd speelt de samenstelling van de darmflora een belangrijke rol bij een allergische reactie.

een goede ontwikkeling van de darm en het immuunsysteem, en zelfs de vet­ opslag. Wetenschappers zijn het erover eens dat een veranderende afwijkende samenstelling van de darmflora een duidelijke relatie heeft met ziekten. Hier komt voeding om de hoek kijken, want die zorgt voor de hoeveelheid en samenstelling van de microbiota (darmbacteriën). Een voorbeeld: een vetrijk dieet verandert de structuur van de micro­ biota in de darm, wat kan leiden tot een verminderd functioneren van het darmslijmvlies. Daardoor kunnen gemakke­ lijker ontstekingsreacties optreden. Een typisch voorbeeld is dat vaccins tegen kinderziekten slecht werken in delen van de wereld waar de voeding inferieur is. Slechte voeding heeft immers direct invloed op de darmflora en daardoor op het immuunsysteem.

Lactobacillen

Samenhang tussen darmbacteriën en immuunsysteem Uit balans

Naar schatting zijn er meer dan duizend verschillende soorten bacteriën in de darmen aanwezig. Sommige komen maar tijdelijk in de darmen voor terwijl andere de darmwand permanent kunnen koloniseren. Ondanks deze grote variatie aan bacteriën is de microbiota normaal gesproken in balans. Maar dat is niet vanzelfsprekend. Door verschillende oorzaken kan de microbiota uit balans raken. Dit wordt ook wel ‘dysbiose’ genoemd. Uit onderzoek blijkt dat iedereen dezelfde microbiota-kern heeft, de zogenaamde ‘core’. Dit zijn de bacteriën die bij elk mens aanwezig zijn. Deze kern beslaat minder dan 20 procent van onze microbiota. Dat betekent dat de andere 80 procent bacteriën per individu kunnen verschillen. Het is dus goed mogelijk dat het aantal bacteriesoorten veel groter is dan de eerdergenoemde duizend. Verschillende onderzoeksgroepen houden zich bezig met dit vraagstuk. Door onderzoek sinds de jaren zestig, waarbij de microbiota gemanipuleerd werd, weten we dat de behandeling van diarree en darminfecties met darmbacteriën heel goed mogelijk is. Gebleken is dat darmbacteriën van belang zijn voor

Afzonderlijke aandacht verdienen lactobacillen. Ze zijn terug te vinden op verschillende plaatsen in het lichaam, en zijn onder andere actief in de dunne darm waar voedingsstoffen worden opgenomen. Sommige soorten lactobacillen hebben bijzondere eigenschappen die een positief effect op het immuun­ systeem kunnen hebben. Ze houden onder andere plaatsen bezet op onze darmwand zodat slechte bacteriën, schimmels en gisten zich daar niet meer kunnen vestigen. Ook produceren ze zuren waardoor slechte bacteriën minder goed kunnen groeien. Daarnaast verbruiken lactobacillen veel voedingsstoffen zodat het voor de slechte bacteriën moeilijk wordt om te overleven. Lactobacillus plantarum valt onder de groep van melkzuurbacteriën die suikers omzetten in melkzuur (fermentatie). In de dikke darm vinden weer andere belangrijke processen plaats. Hier spelen vooral anaerobe bacteriën (bacteriën die zonder zuurstof kunnen leven), zoals bifidobacteriën, een rol. Ze zorgen onder andere voor een zuur milieu, wat goed is voor de peristaltiek (knijpbeweging) van de darm. Ook leveren ze een bijdrage aan het reguleren van de vochthuishouding in de dikke darm en helpen ze, zoals al eerder vermeld, bij het verteren van vezels. Ook leeftijd heeft invloed op onze microbiota. Het percentage bifidobacteriën bijvoorbeeld neemt aanzienlijk af op latere leeftijd. Uit recent onderzoek blijkt dat het percentage bifidobacteriën in de microbiota bij ouderen ongeveer 1 procent is terwijl dit bij volwassenen nog zo’n 3 tot 6 procent van de totale microbiota is! In het volgende nummer deel 2: Waarom yoghurt het evenwicht in de darmen wel verstoord en Biogarde niet.

Kruiden natuurlijke heelmeesters

Informatie: Marry Foelkel Tekst: Petra Pronk

Rozemarijn: op weg naar de lente O

ok zo’n zin in de lente? Schaf dan een rozemarijnstruik aan. Dit is het kruid voor het ultieme lentegevoel. Dit kruid biedt een enorme energieboost op het moment dat we die het hardste nodig hebben, zo aan het eind van de winter. Rozemarijn is een houtige, aromatische en altijd groene heester met enigszins vetachtige langwerpige blaadjes. De Latijnse benaming betekent ‘dauw (Ros) van de zee (Marinus)’ en daar heeft het ook wel iets van weg als deze heester in het vroege voorjaar bloeit met kleine blauwwitte, bijna doorschijnende bloemetjes. De plant stamt uit de landen rond de Middellandse Zee, maar gedijt ook redelijk in een gematigd klimaat op zonnige plaatsen in niet te vochtige kalkaarde. Het is familie van de tijm en net zo geurig. Van koningin Elizabeth was bekend dat zij in haar muffe kastelen en paleizen in elke hoek een rozemarijnstuik had staan en de naalden op de grond strooide om de lucht te verversen.

Goede doorbloeding

“Rozemarijn is echt een kruid van deze tijd”, zegt Marry. “De kans is groot dat de planten na de strenge vorst van deze winter bevroren zijn, maar het is de moeite waard een nieuwe aan te schaffen. Dit kruid is zowel fantastisch in de keuken als voor de gezondheid. En ga je deze zomer naar het Middellandse Zeegebied, neem dan vooral een paar struiken mee, daar heb je de hele winter plezier van.”

Rozemarijn bevat etherische oliën en vormt daarom het immuunsysteem van de plant. Het bevat veel flavonoïden (vitamine C-achtige stofjes) en harsen looistoffen met een samentrekkende werking, waardoor het goed is voor de huid. Het belangrijkste pluspunt van roze­ marijn is dat het de bloedsomloop stimuleert. “Rozemarijn heeft een ontspannende en activerende werking”, zegt Marry. “Terwijl een kruid als lavendel ontspannend en slaapverwekkend werkt, werkt rozemarijn ontspannend en verfrissend. Je wordt er energiek van doordat het de doorbloeding stimuleert. Daarom is het zeer geschikt voor mensen met een lage bloeddruk en voor kouwelijke types. Het is prima te gebruiken voor hand- en voetbaden om de doorbloeding in handen en voeten te bevorderen.”

Antioxidant

Ook stimuleert het de spijsvertering en versterkt het de maag door de productie van maag- en galzuren en helpt het bij verstopte en ontstoken bijholtes. Het is een sterke antioxidant, tumorremmend, ontstekingsremmend en heeft een antivirale en antiparasitaire werking. Rozemarijn versterkt ook het centrale zenuwstelsel en doet wonderen bij stressgerelateerde hoofdpijn. Vanwege de stimulerende werking wordt rozemarijn ook uitwendig gebruikt als massageolie, in shampoo of badolie. De takjes zijn volgens Marry heerlijk in de thee. Ze vormen een hele goeie combinatie in de thee met meidoorn (bij een lage bloeddruk) en citroenmelisse

Recept voor massageolie Massageolie van rozemarijn het ultieme recept voor een mooie en goed doorbloede huid. Ook een probaat middel voor mensen met donker haar tegen de eerste grijze haren. Neem wat takjes rozemarijn. Zet die op amandelolie of olijfolie 3 weken in de zon in een blanke glazen pot. Filter de olie daarna en doe deze over in een andere donkere pot. De massageolie blijft ruim een jaar goed.

(bij maag en spijsverteringsklachten). Daarnaast zijn de gesnipperde blaadjes heerlijk over gebakken aardappeltjes. Het is ook mogelijk om er zelf tinctuur van te maken en een opwekkende olie. Marry: “Wat rozemarijnolie verdampt met water in een ziekenkamer is een goed middel om mensen op te monteren: het geeft de moedelozen moed.” Een waarschuwing is op zijn plaats: door de stimulerende werking op de doorbloeding is het niet raadzaam rozemarijn te gebruiken bij bloedverdunners en als u last hebt van een hoge bloeddruk of epilepsie.

Inhoud: Marry Foelkel Tekst: Petra Pronk

13

Moermanarts Hans Moolenburgh (85) maakt indruk op nieuwe leden MMV

Volle zaal, enthousiast publiek, geweldige lezingen Een volle zaal, een enthousiast publiek, geweldige lezingen, smakelijke hapjes en een eersteklas lunch. Zie daar de ingrediënten voor een meer dan geslaagde ontmoetingsdag voor nieuwe leden van MMV. Tekst en foto’s: Jan van Klinken

W

eken van tevoren was de kennismakingsdag van zaterdag 3 maart in Baarn al volgeboekt. Zo’n 130 nieuwe leden met introducees waren toegestroomd om als eerste van Riëtte Janssen te horen hoe we én gezond én lekker kunnen eten. Over aandacht had ze niet te klagen. Het middaggedeelte was niet minder boeiend. Toen gaf Moermanarts Hans Moolenburgh zijn visie op gezondheid en ziekte. De 85-jarige medicus deed dat op ongeëvenaarde wijze, waarbij hij komische noten en vlijmscherpe analyses op aangename wijze wist af te wisselen.

Als algemene adviezen reikte ze aan om soja met mate te gebruiken en uitsluitend in gefermenteerde vorm (dus geen tofu), regelmatig zeewier op het menu te zetten omdat het supergezond is en te streven naar een kilo groenten per dag. Verder zijn de kleine vissoorten met het oog op de vervuiling van de zee gezonder dan grote, kunnen we onze zwaarste maaltijd het beste tussen de middag nuttigen en voegen aardappelen weinig toe. “Rijst is beter”, zei ze. Granen dienen voor gebruik altijd geweekt te worden om het fytinezuur eruit te halen.

Riëtte Jansen, die al jaren de recepten in Uitzicht verzorgt, gaf de nieuwe MMV-leden als aanbeveling mee de dag te beginnen met een groot glas lauwwarm water met daarin een uitgeperste citroen. “Dan brengt u meteen uw darmen op gang”, lichtte ze toe. Daarna is het zaak de mond te spoelen omdat het zuur van citroenen (evenals dat van andere vruchten!) het glazuur van de tanden kan aantasten.

Reguliere behandeling

Supersmoothie

Zelf begint ze de dag met een supersmoothie* of met fruit met geweekte muesli. Daarbij geeft ze voorkeur aan klein fruit. Ze gaat verder met Japanse groene thee (beter dan Chinese, vindt ze). De mogelijkheden om de dag gezond en lekker te vervolgen, zijn legio. Haar rubriek in dit blad getuigt daarvan.

14

Dokter Hans Moolenburgh zei niets tegen reguliere behandeling van kanker te hebben. “Voor de acute behandeling van de ziekte moet je in het ziekenhuis zijn. Dat kunnen ze nergens beter.” Reguliere artsen moeten alleen niet doen of ze de ziekte enigszins onder de knie hebben. “Na de behandeling hopen ze dat het goed gaat. Dat is fout want vaak gaat het niet goed. Het is dan juist tijd om aan het werk te gaan. Dat had Moerman goed gezien en dat maakte hem geniaal.” Tegen die achtergrond vond hij het een slechte ontwikkeling dat er weinig artsen in de lijn van Moerman willen werken. “Dat komt niet alleen door de Vereniging tegen de Kwakzalverij maar ook door het werken in maatschappen.

Artsen die overwegen om een niet-toxische tumortherapie toe te passen, lopen het risico de maatschap te worden uitgegooid. Dat is de reden waarom er geen aanwas is onder jongere collega’s.”

Verborgen depressies

Wat hij in de praktijk veel tegenkomt, is dat patiënten gebukt gaan onder een grote zinloosheid. “Er zijn heel veel verborgen depressies. Dat leidt onder andere tot enorme alcoholconsumptie onder de jeugd. Zo wordt het lege gevoel weggewerkt.” De ‘seksontploffing’, zoals hij het noemde, is een ander symptoom van het moderne levensgevoel. Gevolg van de negatieve gevoelens is dat het immuunsysteem wordt ondermijnd. Dat manifesteert zich in ziekten zoals kanker. Hij had nog twee belangrijke tips, die hij met een forse dosis ironie bracht, maar ook met een serieuze ondertoon. “Geloof nooit iets tot het heftig door de autoriteiten wordt ontkend.” En: “U bent partner van de arts. Hij geeft advies en u beziet of u het er mee eens bent.”

Rebellen

Tot slot wees hij erop dat goede rebellen volgens onderzoek de meeste kans maken om te overleven. “Daarom wens ik u toe dat u een goede rebel wordt.” * (http://www.uitdaging.net/pdf/eBoekFruit-Smoothie.pdf)

Vrijwilligers infolijn gezocht “Verbinding is voor MMV een kernwoord”, zei voorzitter Dave Schut aan het begin van de kennismakingsdag. Een belangrijk onderdeel in dat verband is de AG-Infolijn. Die legt de verbinding tussen vragen aan de kant van de patiënt en kennis aan de kant van MMV en verwante orga­ nisaties. Onmisbaar voor die ver­ binding zijn vrijwilligers en die kan de infolijn goed gebruiken. Wie het een uitdaging vindt om bij het werk van deze lijn betrokken te zijn, kan contact opnemen met mevrouw Elly Best (0318) 63 30 64.

Voor MMV een 8 en dikke 10 voor Moolenburgh Dat de bezoekers zaterdag 3 maart enthousiast huiswaarts zouden keren, was al tijdens de kennismakingsdag zelf duidelijk. De reacties waren uitsluitend positief. Dat beeld wordt nog eens bevestigd door de massaal ingevulde evaluatieformulieren. Als gemiddeld rapportcijfers deelden de nieuwe leden maar liefst een 8,2 uit. Een en al lof was er voor de sfeer, de lunch en het geschetste toekomstbeeld van MMV maar ook en vooral voor de presentatie van dokter Hans Moolenburgh. “Top”, schreef een bezoeker op het formulier. “Super”, noteerde een ander. “Een dikke 10”, cijferde een derde. Riëtte Janssen en de organisatie deelden in de complimenten. “Goed te benaderen”, tekende een bezoeker nog aan. En over de dag zelf: “Enorm goed verzorgd.” Op een enkele kritische kanttekening na dat het soms wat rommelig was, bestond het gros van de reacties uit louter loftuitingen. Allemaal opstekers! Waarvoor dank.

15

Recepten voor 4 personen

Het is mogelijk dat recepten en ingrediënten niet in overeenstemming zijn met uw persoonlijke dieet. Raadpleeg bij twijfel altijd een arts.

Lekker eten

Rode bieten smoothie

Hummus met paprika

Gebakken hummus bolletjes

Ingrediënten: 2 rauwe rode bieten • 2 appels • ½ citroen • 2 à 3 glazen gefilterd water • 2 el versgemalen lijnzaad • 1 el olijfolie • 1 tl vitamine C poeder • 1 tl kurkuma • mespunt zwarte peper • 1 tl rode paprikapoeder • 1 tl kaneel • ½ tl gemberpoeder • 1 tl spirulina • 1 tl fijn zeewier • handje zevenblad, weegbree, paardenbloemblad, winterpostelein of veldsla • handvol kiemen (fenegriek, linzen, broccoli, alfalfa of andere)

Ingrediënten: 1 pond gare kikkererwten 1 rode paprika zonder zaadlijsten, in blokjes 2-3 el biogarde 1 el vers gemalen koriander 2 el fijngemalen sesamzaad 2 el tahin 2 tot 4 el olijfolie 4 tenen knoflook, geplet ½ theelepel cayenne- of chilipeper 2 tl vers gemalen komijn ½ tl gember 1 tl tamari

Ingrediënten: 200 g hummus 2 el kikkererwtenmeel 3 el kokosolie sesamzaad

Bereidingswijze: Was de bieten grondig met een borstel en verwijder alleen het wortelgedeelte. Snijd de biet in blokken. Was de appel en verwijder alleen het steeltje en snijd in blokken. Citroen uitpersen of met schil gebruiken en grof snijden. Was het bladgroen grondig en snijdt het grof in stukken. Spoel de kiemen. Doe alle ingrediënten in de blender en blender dit 2 tot 3 keer totdat het vloeibaar is. Drink de smoothie al kauwend op. Houd u meer van een lauwwarme smoothie, dan mengt u er in uw glas een klein scheutje gekookt water doorheen. Deze smoothie smaakt heerlijk en is zeer rijk aan vezels en inhoudstoffen.

Bereidingswijze: Alle ingrediënten pureren in de keuken­ machine en de hummus is klaar. Ingrediënten zijn naar smaak in hoeveelheid te variëren. Heerlijk als bij­gerecht, of om nori vellen mee te vullen of om balletjes van te maken als snack of bij de warme maaltijd.

(Het recept van de Rauwe bietensalade met appel en sinaasappel, geserveerd op de nieuwe ledendag, vindt u in Uitzicht/8 2011).

16

Bereidingswijze: Maak van 1 el hummus bolletjes en rol deze door kikkererwtenmeel en bak ze kort in de kokosolie. Warm serveren met sesamzaad. Heerlijk om bij een groenteschotel te serveren.

Recepten insturen Heeft u een lekker recept dat past binnen de Moermankeuken? Kok Riëtte Janssen ontvangt het graag van u. Zij wil deze recepten in deze rubriek gebruiken, zodat anderen ook kunnen meegenieten. Stuur uw recepten per mail naar [email protected].

met Riëtte Janssen Gevulde nori of sushi’s Ingrediënten: 4 nori vellen hummus 100 g waterkers, rucola, daslook of gemengd ½ komkommer julienne gesneden kiemen 1 doosje enoki paddenstoelen Sausje ingrediënten: ½ dl shoyu 1 el sesamzaadjes

Bereidingswijze: Leg het nori vel op een plat vlak. Strijk een laag van 1 cm hummus in een 4 cm brede strook op 3 cm van de onderkant. Leg daarop wat van de groene groente, komkommersliertjes, kiemen en leg aan de zijkanten 2 tot 3 enoki paddenstoelen. Rol het vel zo stevig mogelijk op en maak het uiteinde vochtig met wat water, zodat je de rol dicht kunt plakken. Snijd de rollen diagonaal door en zorg dat er een paar enoki’s uitsteken aan de ene kant en kiemen of waterkers aan de andere kant. Dip de rollen in het sausje. Enoki’s of fluweelpootjes kunnen rauw gegeten worden en zijn rijk aan antioxidanten.

Gado-gado met cashew­ notensaus

Stampot van koolraap met broccoli en walnoten

Ingrediënten: 300 g groene kool • 1 broccoli • 1 grote winterpeen • 2 ons shii-takes • 1 ui • ½ komkommer • 300 g taugé • 4 zachtgekookte eieren • 2 el olijfolie • 4 el lente-uitjes, bieslook of daslook

Ingrediënten: ± 1 kg oranje koolraap, geschild en in blokjes gesneden • 500 g broccoli • 2 grote fijngehakte uien • 2 tenen geplette en grof gehakte knoflook • 3 el milde olijfolie • 1½ tl kurkuma • ½ tl zwarte peper • 2 tl rozemarijn • ½ tl nootmuskaat • 2 el tamari • 2 blaadjes salie fijngehakt • 150 g grof gehakte walnoten • 20 g roomboter • 4 el daslook of bieslook of peterselie of paardebloemblad

Ingrediënten cashewnotensaus: 150 g rauwe cashewnoten (2 uur geweekt) • 2 geplette teentjes knoflook • 1 el tahin • 1 el citroensap • 1 tl vers geraspte gember of gemberpoeder • 2 tl kurkuma • ½ tl zwarte peper • snufje cayennepeper • 4-5 el vocht van de gestoomde groenten • 1 tl diksap • 1 tl tamari

Bereidingswijze: Maak eerst de cashewnotensaus en zet die in de koelkast. Was de groene kool verwijder de middennerf en snijd deze in dunne reepjes. Schil de broccolisteel en snijd deze in kleine blokjes. Snijd de broccoli in kleine roosjes. Borstel de winterpeen schoon en snijd de winterpeen in julienne reepjes. Was de taugé. Snijd de komkommer in plakjes. Stoom de groene kool, broccoli en winterpeen kort. Doe de laatste minuut de taugé erbij. Smoor de ui met fijngesneden shii-take 5 minuten. Voeg alle gestoomde groenten toe en roerbak het 1 minuut. Kook de eieren 4 minuten in kokend water en pel ze voorzichtig. Maak op de borden een rand met komkommerschijfjes. Verdeel het geroerbakte mengsel over de borden en lepel er de cashewnotensaus overheen. Plaats in het midden van elk bord een zacht­gekookt ei. Garneer met fijngesneden lente-uitjes, bieslook of daslook. Serveer er zilvervliesrijst bij. Bereidingswijze saus: Spoel de cashewnoten af. Doe alle ingrediënten in de keukenmachine en maak er met de pulse knop een romige saus van. Proef en maak op smaak. Lepel de saus over de gado-gado. Deze saus is ook heel goed te gebruiken bij rauwkost­ salades.

Bereidingswijze: Was de broccoli en snijd de roosjes eraf. Schil de stronk en snijd deze in stukjes. Stoom de stukjes stronk 5 minuten en doe dan de roosjes erbij en stoom het geheel nog 5 minuten. Neem een grote pan en smoor in milde olijfolie de uien, kurkuma, peper, knoflook, rozemarijn, tamari en een scheutje water de koolraapblokjes tot ze gaar zijn. Stamp dit mengsel fijn met een stamper of staafmixer. Strooi over de gare broccoli de nootmuskaat. Schep de broccoli, wal­ noten, roomboter en salie door het koolraapmengsel. Proef en maak op smaak. Strooi er verse kruiden overheen.

17

Gert Schuitemaker is een pleitbezorger van het oerdieet, dat in grote lijnen samenvalt met het bekende mediterrane dieet. Warm aanbevolen wat hem betreft, zeker als gekozen wordt voor biologisch. Maar zelfs dan is de kans groot dat we tekorten hebben aan essentiële voedingsstoffen. Vandaar dat hij iedereen aanraadt supplementen te gebruiken. “En dan niet lukraak maar wat slikken. Al te vaak deden en doen we maar wat.” Tekst: Jan van Klinken

Verrassende adviezen dr. Gert Schuitemaker in ‘Fit met voedingssupplementen’ (2 en slot)

‘Niet lukraak maar wat slikken’ H

et ondoordacht innemen van supplementen komt zijn inziens door de wijze waarop veel onderzoek wordt uitgevoerd. “Dan wordt gekeken wat bijvoorbeeld selenium doet bij dikke darmkanker. De samenhang ontbreekt.” In zijn jongste boek ‘Fit met voedingssupplementen’ heeft Schuitemaker een zogeheten stepupschema opgenomen waarin hij verbanden aanbrengt. Als algemeen advies vindt hij het regelmatig innemen van een multivitamine een aanrader. “Niet vitaminen afzonderlijk. Vitaminen en mineralen werken in ons lichaam samen.”

Heel veel groenten

Zelf slikt hij dagelijks een multi. Daarnaast neemt hij ook nog extra vitamine D in. ”De wetgeving is op dit punt verouderd”, legt hij uit. “In een multi mag maar een beperkte hoeveelheid vitamine D. De moderne inzichten geven aan dat een dagelijkse hoeveelheid van 2000 internationale eenheden gewenst is.” Vervolgens neemt hij dagelijks ook nog 3 keer 600 milligram vitamine C in. Die spreiding is beter dan in een keer met het oog op de opname in ons lichaam. Tot slot slikt hij ook nog een visolie­ capsule. “Ik eet ook wel verse vis. Verder eet ik heel veel groenten. Biologisch. We treffen het want de biologische boer zit hier om de hoek. We hebben een stoomoven en die bevalt fantastisch. Pasta of aardappels eten we nauwelijks.” Sporten doet de 59-jarige Gendringer twee tot drie keer per week. Het liefst

18

fietst hij, maar dat kost heel veel tijd en bovendien is het weer lang niet altijd geschikt. “Dus is het vaak hardlopen. Ik moet me er wel toe zetten maar als ik het gedaan heb, ben ik blij.” Onderzoek heeft naar zijn zeggen aangetoond dat een korte intensieve training effectiever is dan een zogeheten duurtraining. “Bij de hoogintensieve trainingsgroep trad een duidelijke verbetering van de bloeddruk, BMI en de insulineconcentratie op en een aan­ merkelijke afname van het percentage lichaamsvet. Tot nu toe heb ik er veel

Mythe rond volkorenbrood Volkoren- en meergranenbrood hebben voordelen maar ook nadelen. Nadeel is dat het brood rijk is aan fytinezuur (fytaat). Fytinezuur bindt zich aan calcium, ijzer, zink en waarschijnlijk ook aan magnesium. Die mineralen kunnen zodoende niet meer door de darmwand worden opgenomen. Wie uitsluitend vol­ koren- en meergranenbrood eet, loopt een serieus risico op ijzertekort, zeker als er thee of melk bij wordt genuttigd. Opties zijn: wisselen met bruinbrood (liefste gemalen op molenstenen), zuurdesemvolkoren of speltbrood. Wat ook kan, is zelf volkoren- en meergranenbrood bakken. Vier uur laten rijzen en het meeste fytinezuur zal zijn afgebroken.

baat bij maar je moet het altijd afkloppen. Je weet het natuurlijk nooit.” Feit is dat hij jarenlang veel van zich heeft gevergd. “Van mijn 30ste tot mijn 55ste jaar heb ik echt gebuffeld. Toen werkte ik bij wijze van spreken dag en nacht. Zonder supplementen had ik het waarschijnlijk niet gered.” Gezonde voeding en basissuppletie vormen in zijn schema de eerste twee belangrijke stappen voor ieder mens. De derde stap betreft suppletie voor bijzondere omstandigheden. Bekende voorbeelden zijn foliumzuur voor zwangere vrouwen, Q10 als het hart minder wordt en alfaliponzuur tegen veroudering van de huid.

Schrijnend

In zijn nieuwe boek haalt Schuitemaker hard uit naar de Nederlandse gezondheidsautoriteiten en de farmaceutische industrie. Ondanks de enorme hoeveelheid wetenschappelijke kennis die tegenwoordig beschikbaar is, verandert er nog weinig aan het gezondheidsfront. Of hem dat frustreert? “Nee, gefrustreerd zal ik niet zeggen, wel teleurgesteld. Het tempo waarin de veranderingen zich de afgelopen 25 jaar hebben voltrokken, is erg traag. De voedingsindustrie en de medische wereld hebben er geen belang bij dat het snel verloopt.” Een schrijnend voorbeeld vindt hij de aanpak van het vitamine D tekort. “Pas in 2008 heeft de Gezondheidsraad erkent dat dit een massaal voorkomend probleem is. Maar wat adviseren ze? Om het pas vanaf het vijftigste levens-

jaar te slikken. Een waardeloos advies. Zo is er weer 20 jaar verknoeid.”

Scheurbuik

Een van de grote misverstanden is volgens hem dat voedingstekorten iets nieuws zijn. Een bekend voorbeeld is de mensonterende ziekte die zich voordeed op de zeilschepen die op Indië voeren. “Pas een eeuw nadat een arts had vastgesteld dat het om scheurbuik ging en dat die kon worden opgeheven met vitamine C-rijke limoenen, werd deze als gebreksziekte algemeen geaccepteerd. Zo zijn er veel meer voorbeelden uit het verleden.” Maar ook nu doen zich dergelijke ziekten voor, zij het niet herkend. Schuitemaker: “Wanneer iemand overlijdt aan een longontsteking, dan wordt die als doodsoorzaak geregistreerd. Maar die kan het gevolg zijn van een griep die weer het gevolg is van een chronisch tekort aan vitamine C. Het komt nog steeds vaak voor dat een ziekte nooit herkend wordt als een gebreksziekte. Dat er zo weinig wordt gedaan met de kennis uit het verleden en artsen niet alert (genoeg) zijn op tekorten, heeft alles te maken met de wijze waarop de gezondheidszorg werkt. “Vitaminen en mineralen zijn in tegenstelling tot medicijnen niet patenteerbaar. Daardoor zijn ze een ondergeschoven kindje geworden”, zegt hij.

Gebreksziekten nog steeds niet voldoende herkend Bemoedigend

Toch is hij op dit punt niet pessimistisch. “Er is een ontwikkeling in de wetenschap die zich aan het oog van de gemiddelde burger onttrekt en die wordt aangeduid als systeembiologie. Je kijkt dan naar het geheel. Je zou het holisme kunnen noemen. Dat is bemoedigend.” De systeembiologie staat haaks op de huidige cultuur binnen de geneeskunde waarbij het menselijk lichaam in onderdelen wordt opgesplitst en elke dokter meester is op een eigen wapen. De cardioloog weet alles van het hart en de

Tips voedselbereiding • Wortels, tomaten en spinazie bij voorkeur verwarmen of pureren. Dan kan ons lichaam meer betacaroteen, luteïne en lycopeen opnemen. Niet-gekleurde groenten zoals witlof rauw eten omdat bij het koken ervan veel vitamine C verloren gaat. • Beter diepvriesproducten eten dan groenten uit blik. Vitamine C blijft bij het invriezen beter behouden. Soms zijn ingevroren groenten zelfs beter dan verse. Groenten die bijvoorbeeld lang in de warmte liggen zoals op de markt, verliezen veel vitamine C. • Bak en braadt in stabiele vetten/ oliën, zoals boter, kokosvet en olijfolie. Gebruik in dat geval geen extra vierge. Verwarm de pan langzaam.

bloedsomloop, de uroloog van blaas en nieren maar er is geen geneesheer die het totaal overziet. De systeembiologie wil dat patroon doorbreken. Dat deze ontwikkeling toekomst heeft, staat voor Schuitemaker vast. “Het zal wel moeten want de gezondheidszorg wordt onbetaalbaar. Dat is mede een gevolg van de nietholistische aanpak. O, u heeft maagzuur, dan krijgt u maagzuurremmers. Maar wie die langdurig slikt, ontwikkelt onherroepelijk een vitamine B12 tekort en dat manifesteert zich pas veel later, onder andere in dementie of osteoporose.

Maagzuur is doorgaans en in de eerste plaats een leefstijlprobleem. Het heeft te maken met voeding of stress bijvoorbeeld. Je moet dus aan de voorkant van het probleem en niet aan de achterkant werken.”

Twitter

Net zoals we oude en nieuwe economie onderscheiden, maakt Schuitemaker onderscheid tussen oude en nieuwe voedingswetenschap. De universiteit van Wageningen, die veel aan voedingsonderzoek doet, zit in zijn ogen “nog te veel op het oude spoor.” De inspanningen die er worden gepleegd, noemt hij op zich lovenswaardig maar het huidige krachtenveld maakt het niet eenvoudig. “We vechten echt tegen een miljardenindustrie”, zo betitelt hij de strijd tegen heersende belangen. Wat hij wel ervaart, is dat onder consumenten groeiende weerstand ontstaat. “Mensen vertrouwen de moderne voeding niet meer. Ik merk dat met name vrouwen exact aanvoelen wat we be­ doelen. Die onderkennen steeds meer het belang van voeding en leefstijl. Die mensen zijn te benaderen via Twitter bijvoorbeeld. Daarom ben ik op dat medium ook actief. Zo kan ik veel mensen bereiken en hen een hart onder de riem steken, zodat ze niet meer meteen uit het lood zijn geslagen als de Consumentenbond weer eens een hoop onzin uitkraamt over voedingssupplementen.”

19

In deze rubriek gaat arts drs. Bob Hornstra in op de meest uiteenlopende medische vragen. Schriftelijk gestelde vragen worden uitsluitend in deze rubriek beantwoord en niet in een persoonlijk schrijven. Vragen met een algemene strekking zijn altijd welkom. Voor dringende persoonlijke vragen: bel met Patiëntenvoor­ lichting 088-2424240.

Vraag Foute toevoegingen ‘Waar vinden we nog voor 100% natuurlijke preparaten zonder al die foute toevoegingen, maar met de juiste, natuurlijke veilige ingrediënten?’ Een patiënt schrijft: ‘Verwijzend naar uw artikel in Uitzicht 10 over Bloedverdunners met onder andere informatie over E-nummers, het volgende. Verkeerde E-nummers zitten volgens mij in alle vitamineproducten en in bijna alle andere middelen die je voor bepaalde problemen kunt gebruiken. Men neemt dus iets in om de gezondheid te dienen, maar krijgt dan wel allerlei stoffen binnen die niet gezond zijn terwijl veel middelen ook nog eens lange tijd worden gebruikt. Ook ik verwijs nog maar eens naar het door u aangehaalde boekje van Corinne Gouget. Na controle van de inhoud van de supplementen die ik slik (i.v.m. prostaatkanker) ben ik geschrokken van al die vul- en hulpstoffen met, volgens Corinne Gouget, als code rood of oranje. Zo bijvoorbeeld de nummers E 460, 463, 1202 met respectievelijk microkristallijne cellulose, hydroxypropylcellulose en polyvinylpyrrolidon in multivitamines, vitamine C, Ubiquinol enz. Alles bij elkaar krijg ik dagelijks, vooral via de vulstof, heel wat chemie binnen! Zouden er als vulstof ook andere verbindingen te gebruiken zijn als calciumcarbonaat of canolaolie?’ In zekere zin is het een goede zaak dat mensen met hun neus op de feiten worden gedrukt: naast het gemanipuleer met onze voeding worden we ons nu ook bewust van de chemische toevoegingen die verstopt zitten in supplementen die we nou juist kopen om gezond te worden of te blijven. Het wordt tijd dat ook de fabrikanten van orthomoleculaire middelen hun producten zuiveren van chemische toevoegingen. AOV is op de juiste weg met de nieuwe lijn voedings­supplementen zonder kunstmatige toevoegingen. Dus niet alleen zorgen voor organisch goed opneembare verbindingen en garanties dat er geen aller­ genen, zware metalen en dergelijke zijn bijgesloten, maar ook zorgen voor plantaardige vegacaps die gemaakt zijn van plantaardige cellulose (dit is een

20

plantenvezel uit hout). Dan is de noodzaak van het gebruik van hulpstoffen en toevoegingen die voor het maken van een tablet nodig zijn verleden tijd. Dus vrij van kleur-, geur- en smaakstoffen en conserveermiddelen, maar ook vrij van antiklonter-, geleer-, glans-, verdikkings- of verstevigingsmiddelen. Fytotherapeutica mogen niet doorstraald zijn en geen vervuilingen zoals PAK’s bevatten. Sommige New Chapterproducten voldoen ook aan deze eisen. We zullen er voor zorgen dat meer fabrikanten van orthomoleculaire middelen nota nemen van het boekje van Corinne Gouget! Het gevaar van al die E-nummers zit vooral in het feit dat enkele nummers elkaars toxiciteit enorm kunnen versterken en dat ook de hoeveelheid van ieder daarbij een rol speelt. Bovendien speelt ook de gevoeligheid van de gebruiker mee, net zoals bijvoorbeeld de gevoeligheid voor elektrostress. Mijn advies op dit moment is: kijk en vergelijk en probeer op zijn minst cumulatie van verschillende rode Enummers te voorkomen. Wij zullen u de komende tijd zeker op de hoogte houden van de vorderingen op dit gebied.

Teveel van het goede ‘Supplementen, soms vraag ik me af of dat allemaal niet een beetje veel van het goede is. Graag hoor ik uw mening daarover.’ Een vrouw van 70 jaar stelt bovenstaande vraag. Ze schrijft me: ‘Ik ben sinds 2007 lid van de Moermanvereniging en lees met veel interesse het blad Uitzicht. De voedingsadviezen die daarin worden gegeven probeer ik zoveel mogelijk op te volgen en omdat ik ook gebruik maak van voedingssupplementen hebben de desbetreffende artikelen ook mijn interesse. Naar aanleiding van dat alles zou ik graag willen weten of ik wel goed bezig ben. Ik ben een vrouw van 70 jaar. Elk jaar krijg ik van mijn huisarts een zogenaamde gezondheidscheck en tot nu toe is daaruit steeds gebleken dat ik geen afwijkingen heb. Ik

Antwoord heb wel artrose in mijn knie waarvoor ik vier maanden geleden in het ziekenhuis behandeld ben met een Hyaluronzuur-injectie. Dat heeft goed geholpen want ik ben sindsdien pijnvrij. Wel heb ik sinds kort last van mijn onderrug; naar de oorzaak daarvan wordt nog gezocht. De arts vermoedt een hernia. Verder voel ik mij goed gezond. Ik probeer zoveel mogelijk te leven volgens de principes van de artsen Moerman en Houtsmuller. Daarnaast gebruik ik ook nog de volgende supplementen: V-2000 multi van Solgar, Magnesium-400 van Orthica, aanbevolen door mijn behandelend neuroloog in verband met langdurige hoofdpijnklachten in het verleden. Eén levertraancapsule van Vitals en één ijzer AC 15 mg, aanbevolen door mijn acupuncturist na een levend bloedanalyse. Verder één Bio Active Q10 Uniquinol 50 mg en tweemaal per dag 2 tabletten Fintro Forte plus in verband met de artrose in mijn knie.’ Omdat uw vraag me voor een aantal lezers belangrijk lijkt, heb ik het een en ander uit uw brief in extenso weergegeven. Ik ga er maar vanuit dat u de door u gebruikte supplementen neemt uit preventief oogpunt. Zo is Q10 een verstandige keuze; uw keuze wordt zelfs ondersteund door het National Cancer Institute. Het NCI stelt dat Q10 kanker kan helpen voorkomen door het reduceren van groei van mogelijke kankercellen, omdat Q10 een zeer sterke functie als antioxidant heeft. Bij kankerpatiënten wordt het gebruik van Q10 aanbevolen omdat het immuunversterkend werkt, de groei van tumorcellen kan remmen en zelfs de kans op terugkeer van de tumor na de behandeling kan reduceren. Meer details over de werking van Q10 kunt u vinden in het uitstekende artikel van Marleen Nys in het tijdschrift ‘Arts, Therapeut en Apotheker’, nummer I van dit jaar. De magnesium/calcium in de vorm van Magnesium400 kan inderdaad zijn nut hebben zeker als er migraine of ernstige hoofdpijn in het spel zijn. De zeer sterke multivitaminentablet van Solgar zou ik u niet gedurende lange tijd adviseren tenzij u blootstaat aan grote geestelijke of fysieke stress; de laatstgenoemde kan bijvoorbeeld optreden bij het

lopen van de Vierdaagse. Solgar is wel een uitstekend merk, maar in uw geval zou ik een multi kiezen met een lagere dosis B-vitaminen. De levertraancapsule vooral in de winter is niet verkeerd maar mogelijk voor u te zwak; vraag uw huisarts eens uw vitamine D (25(OH)D3 te laten bepalen. Tegenwoordig is het wenselijk dat deze vitamine D spiegel minimaal 100 nmol/L bedraagt. Vitamine D heeft zeer veel functies. Zo is in een recente studie (een zogenaamde meta-analyse) bevestigd dat een hoge vitamine D- en calciuminname gepaard gaat met een aantoonbaar lagere kans op borstkanker. In Amerika krijgen kankerpatiënten momenteel het advies 5000 IU (125 mcg) vitamine D3 per dag of meer te gebruiken. De gunstige effecten van dit vitamine hebben ondermeer betrekking op borst-, prostaat-, dikke darm-, long- en maagkanker, maar ook bij het non-Hodgkinlymfoom en het melanoom. Langdurig ijzertabletten slikken lijkt niet gunstig omdat ijzer onder andere ook een pro-oxidant kan zijn; liever een wat breder multi mineralen tablet of zoals dit kan voorkomen in een algemene multi vitamine/mineralen formule. Ik mis echter groene thee, curcumine en waterkers die u respdctievelijk als thee, poeder en als groente kunt eten. Dit is een uitstekend trio dat elkaar aanvult en versterkt, ook wat betreft de ontgiftende werking via de lever. Ze werken sterk anti-inflammatoir (ontstekingremmend) en activeren in kwaadaardige cellen apoptose (spontane celdood). Curcumine stimuleert de opname van EGCG (het werkzame groene thee extract). Tenslotte adviseer ik het gebruik van vitamine C na de maaltijd; driemaal daags 500 mg tot één gram gemiddeld per dag. Selenium kunt u als tablet innemen (200 mcg per dag) maar ook in de smakelijker vorm van paranoten: 3 tot 5 paranoten daags. Overigens, als uw rugklachten veroorzaakt worden door een hernia, zoals uw huisarts denkt, en u heeft pijnklachten vanuit de lendenwervelstreek door drukmomenten als hoesten, niesen en persen op het toilet, dan kan soms Tellurium (C30) verlichting geven.

21

Radio en

televisie Valse hoop Tekst: Arjan van Laar

De impact van internet als informatiebron neemt hand over hand toe. Veel van wat er te zien is bereikt niet, of pas veel later, de traditionele communicatie­ kanalen. Op dit moment ‘draait’ er een knap gemaakte film op youtube over een arts/wetenschapper die een medicijn tegen kanker zou hebben ontdekt en zijn strijd tegen de gevestigde belangen. Maar knap gemaakt wil nog niet zeggen dat het ook waar is.

M

et name uit de Verenigde Staten komen onafhankelijk gemaakte films die wat betreft professionaliteit niet onderdoen voor serieuze, in opdracht van de omroepen geproduceerde documentaires. Ze kenmerken zich door een duidelijke opbouw, goed uitgewerkte verhaallijnen en een trefzekere bijdrage van de muziek aan de dramatische lading. Hoe krachtig de werking van een goed gemaakte film kan zijn, blijkt wel uit het feit dat uw recensent doorgaans met een flinke dosis scepsis begint te kijken, om gedurende de film om te slaan als een blad aan een boom. Zo ook met de film over Stanislaw Burzynski’s strijd tegen de Amerikaanse medische autoriteiten. De van oorsprong Poolse arts/onderzoeker zou met zijn ‘antineplastonen peptiden’ wonderbaarlijke genezingen van opgegeven kankerpatiënten bewerkstelligen. Vooraf dringt de volgende vraag zich op: als dat medicijn zo goed is waarom heeft meneer Burzynski dan geen financiers kunnen vinden om zijn medicijn in de markt te zetten? Dat moet wel kwakzalverij zijn. Maar als de wenende ouders van miraculeuze genezen kinderen elkaar vervolgens in rap tempo af­ wisselen, dan moet je wel van steen zijn om die stelling één op één vol te houden. Wat de acceptatie ook helpt, is de herkenbare kritiek op de medische autoriteiten, de bijzonder matige resultaten van chemotherapie, de nadruk op de vaak gruwelijke bijwerkingen van chemo en bestraling op kwetsbare kinderen. Maar na afloop komt toch die ene vraag weer bovendrijven: hoe serieus moeten wij de claims van meneer Burzynski nemen als hijzelf er kennelijk geen been in ziet zijn patenten met een grote farmaceut te delen? Waarom dan toch aandacht voor deze film? Omdat mensen met kanker sowieso veel kans hebben met Burzynski en zijn peptiden geconfronteerd te worden. Al was het alleen maar uit goedbedoeld medeleven van familie en (sociale media)vrienden. Net als Suzanna van der Hunnen; pseudoniem van een vrouw die vijf jaar geleden bedankte voor verdere chemotherapie en daar een boek over schreef. Haar per e-mail gegeven commentaar op Burzynski laat aan duidelijkheid niets te wensen. “Er zijn meer van dit soort verhalen. Veelbelovende middelen tegen kanker die alleen nog grootschalig getest moeten worden. Maar de farmaceutische industrie belemmert dat. Er ontstaat een welles-nietes discussie die soms decennia voortsleept. Conclusie: uiteindelijk draait het bij beide partijen om geld. Ze beschuldigen elkaar ervan zich over de ruggen van patiënten te verrijken. Het erge is dat ze dat doen ten koste van mensen die ten dode zijn opgeschreven en wanhopig zijn.”

ON

OFF

www.suzannavanderhunnen.nl www.rtl.nl/xl zoekterm: lang zullen we leven www.youtube.com zoekterm: burzynski

22

Het zien van de film liet Suzanna niet onberoerd. Maar ze is vast van plan haar emotionele balans te beschermen. “Ik heb mij een paar keer in zo’n maalstroom mee laten sleuren. Adrenaline die door mijn gestel gierde: hoop op (toch!) genezing. Ik ben er mee gestopt. De meeste middelen zijn (duur!) verkrijgbaar, maar het is totaal onduidelijk wat ze voor gevolgen hebben. Als ik vijf jaar geleden was over­ gestapt op een dieet van blauwe groente en fruit dan was dát de verklaring geweest waarom ik nog leef.” Volgende keer onder meer aandacht voor een door het Cancer Genomics Centre gesponsorde RTL-productie waarin prof. René Bernards van het Cancer Genomics Centre, de verwachting uitspreekt dat kanker over tien jaar een chronische ziekte is.

Lijf & Leden Leden van de Moermanvereniging vertellen hoe ze persoonlijk invulling geven aan het thema ‘gezond eten – gezond leven’.

‘Weerstand tegen dat kunstmatig opfokken’ H

oewel Ineke en Jan van de Waterlaat nog maar kort lid van MMV zijn, wil dat niet zeggen dat hun belangstelling voor een gezonde leefstijl van vandaag of gisteren dateert. Integendeel. Ze kunnen zichzelf rekenen tot de voorhoede. Al meer dan 20 jaar zijn ze bijvoorbeeld vegetariër. In die tijd werden ze daar zelfs nog een beetje vreemd om aangekeken. Een van de redenen om vlees en vis voortaan te laten staan, had te maken met de diepgewortelde opvatting dat het niet goed voor hun lijf kon zijn. "Die grote stukken vlees worden gewoon niet goed door ons lichaam verteerd. Bij vis ging het ons er vooral om dat de zee indertijd vervuild was met kwik. Nu komt daar dan nog het plastic bij", lichten Ineke en Jan toe.

Boerenfamilie

Een andere reden om vegetariër te worden, was de wijze waarop dieren werden en worden gehouden. Ze woonden een tijdje in het zuiden van het land en zagen daar alom de enorme varkensschuren met duizenden dieren. De bio-industrie stuitte met name Jan heel erg tegen de borst omdat hij van huis uit een heel andere omgang met vee gewend was. "Ik kom uit een boerenfamilie en thuis hadden wij ook een paar varkens. Toen ik zag hoe dat in Brabant ging, werkte dat heel vervreemdend. Zo was het ook met de akkerbouw. Mijn moeder onderhield een moestuin waarin ze van alles en nog wat verbouwde. Toen we in Noord-Holland woonden, zag ik akkers met alleen maar rode en witte kool. Langzaam maar zeker ontwikkelde zich een zekere weerstand tegen al die moderne productiemethoden waarbij alles kunstmatig wordt opgefokt."

Ze werden steeds kritischer. Ineke begon er bijvoorbeeld op te letten dat hun twee jongens niet al te veel suiker binnenkregen want dat kon volgens haar nooit goed voor hen zijn. Weerstand ontwikkelde het echtpaar ook tegen de manier waarop artsen met gezondheid en ziekte omsprongen. Jan: "Vaak zijn artsen alleen maar bezig met symptoombestrijding. Je bent de spreekkamer nog niet uit of de pillen staan al bij de apotheek gereed. Dat soort geneeskunde spreekt mij eerlijk gezegd niet zo aan. Ik zou veel liever zien dat artsen op zoek gaan naar de oorzaak. Een klacht komt niet uit de lucht vallen."

Wielrennen

Behalve dat ze gezonder eten dan de gemiddelde Nederlander, doen Ineke en Jan ook veel meer aan beweging. Jan was tot zijn 22ste een vaardig voetballer maar moest na twee meniscusoperaties afhaken. Naderhand ging hij hardlopen en later wielrennen en dat doet hij nog steeds. Voor een tocht van 70 kilometer of meer draait hij zijn hand niet om. De sociale contacten die hij op die manier opdoet, bezorgen hem veel genoegen maar hij doet het ook voor zijn conditie. Hij vindt het heerlijk om op die manier buiten actief te zijn. Bewegen is voor hem allerminst een opgave, zolang het maar niet in een sportschool hoeft. Voor Ineke is het indoor sporten geen probleem maar verder geldt ook voor haar dat ze al haar hele leven aan beweging doet. "Tegenwoordig doe ik aan groepssporten. Ik voel me er echt prima bij. Als ik het een tijdje niet doe, merk ik het meteen. Dan voel ik me toch minder fit." Ze kan eigenlijk niet begrijpen dat veel mensen aangezet moeten worden tot

Naam: Ineke en Jan van de Waterlaat Leeftijd: Ineke 66, Jan 69 Woonplaats: Didam

meer bewegen. Dat is bij haar nooit aan de orde geweest. "We wandelen ook graag en als we dan met z'n tweetjes over de hei lopen, verbaas ik me er wel eens over hoe stil het is. Je zou willen dat er veel meer mensen zouden genieten van de mooie natuur in alle jaargetijden. Wat is er mooier dan met zomerweer wandelen over de heide die in bloei staat? Maar het gebeurt vaak genoeg dat we zomaar met z'n tweeën zijn.” Sympathie Tot nu toe heeft hun gezonde leefstijl als plezierig gevolg gehad dat ze zelden of nooit een dokter nodig hebben, al moet je dat afkloppen zoals Jan zegt. Ze denken over gezondheid en ziekte tegenwoordig best wel vaak na omdat er in hun omgeving veel mensen zijn met kanker. Ineke: “Als het even kan, wil je die ziekte toch voor zijn. Toen we voedingssupplementen nodig hadden en op de website van de Roode Roos de naam van MMV tegenkwamen, waren we er snel uit.” Jan: “Ik kan me nog goed herinneren hoe dokter Moerman indertijd werd dwarsgezeten en belachelijk werd gemaakt. Onze sympathie lag duidelijk aan zijn kant.”

23

Sociaal contact goed voor de gezondheid S

ociaal contact, een praatje of een arm om je schouder. Dat is niet alleen fijn en gezellig, maar heeft ook directe invloed op onze gezondheid. Geestelijke en lichamelijke nabijheid hebben aantoonbaar meerwaarde voor ons immuunsysteem en vertalen zich zelfs in een hogere levens­ verwachting. Dus: pak de telefoon en nodig die vriendin uit! En als je het echt goed wilt doen, geef haar dan een dikke knuffel.

Het is opvallend dat mensen die vitaal oud worden vaak een groot sociaal netwerk om zich heen hebben. Ze hechten waarde aan de verbinding met anderen en doen daar ook moeite voor: zo zitten ze in allerlei clubjes en verenigingen en besteden ze veel tijd aan vrienden en kennissen. De inhoud van die contacten kan variëren van een dagelijks praatje met de buurvrouw tot het doen van vrijwilligerswerk of lid zijn van een kookclub.

Positief effect

Samen met anderen

Uit allerlei wetenschappelijke onderzoeken blijkt dat mensen die zich vaak eenzaam voelen een lagere levensverwachting hebben. Mensen zonder een vaste relatie, met weinig vrienden of een zwakke familieband hebben maar liefst twee keer zoveel kans om eerder te overlijden dan mensen die wel een goed sociaal netwerk hebben. Sociaal isolement blijkt even schadelijk voor je gezondheid als roken, hoge bloeddruk, een hoog cholesterolgehalte, vetzucht en een gebrek aan lichaamsbeweging. Aandacht en liefde hebben een positief effect op heel veel aspecten van het leven en zijn voor de ziel dus net zo belangrijk als het eten van volwaardige voeding voor je lichaam.

Dat sociaal contact positief uitwerkt op de gezondheid is niet zo gek, want we worden pas echt mens in de relatie met anderen. Het is juist in dat contact dat je de mogelijkheid geboden wordt om bezig te zijn met wezenlijke dingen en gevoel te ervaren dat bijdraagt aan je welzijn, zoals dank­ baarheid, je zelfbeeld versterken, troost ontvangen of geven, een geluksgevoel ervaren, hulp krijgen, je nuttig voelen, met je talenten aan de slag gaan of gewoon eens lekker lachen. Lichaam en geest varen daar wel bij.

Advertenties

Bi

ol

Green Magma

og

isc

uw dagelijkse portie (extra) groenten Door onze drukke levensstijl komen we niet altijd toe aan onze dagelijkse portie groenten. Green Magma kan u helpen. Het bevat het extract van biologisch geteelde jonge, groene gerstebladeren. Dit groene gerstextract bevat alle belangrijke vitaminen, mineralen,

enzymen en spoorelementen zoals die ook voorkomen in verse bladgroente. Bovendien is Green Magma rijk aan chlorofyl. Chlorofyl helpt ons lichaam op een milde wijze te reinigen, het stimuleert de spijsvertering en beschermt ons tegen vrije radicalen.

h

Gezond leven Gezond blijven 10% kort i Rood ng bij de e Ro os

Dankzij de natuurlijke uitgebalanceerde samenstelling heeft Green Magma een gunstige invloed op de gezondheid. U voelt zich fit en energiek.

Green Magma:



ras ng

r sap aa

np

oe d e

i

n

va

  Reinigende eigenschappen Krachtige antioxidant Bevat meer dan 70 voedingsstoffen Het gepatenteerde productieproces waaronder vitaminen en mineralen garandeert kwaliteit en de aanwezigheid Uw dagelijkse (extra) portie groenten en activiteit van de enzymen

TS Products, Harderwijk Infolijn: 0341 - 46 21 46 [email protected] www.tsproducts.nl

Verkrijgbaar in poeder en tabletten, bij uw natuurwinkel en gezondheidswinkel, o.a. De Tuinen.

Vraag nu een gratis proefzakje aan via [email protected] o.v.v. de code GMU12.

24

TS Products, Harderwijk

Infolijn: 0341 - 46 21 46 [email protected]

www.greenmagma.nl

orm rv

  

Een leven lang vitaal! Squalene is een bijzondere stof die zowel in het menselijk lichaam als in de natuur wordt aangemaakt. Het behoort tot een speciale groep antioxidanten, de zogenaamde isoprenoïden en wordt uit de levertraan van de diepzee dogfish verkregen. Squalene heeft het vermogen om zuurstof toe te voegen aan de menselijke cel. Hierdoor beschermt het de cellen waardoor het lichaam wordt behoed voor de ziekmakende moleculen. Issho Genki® Squalene iP6 is een veelzijdig, natuurlijk en zuiver voedingssupplement dat uw lichaam weer in balans brengt.

Versnelt herstel

Toename energie, vitaliteit en uithoudingsvermogen Beschermt tegen vroegtijdige veroudering van de huid

Beschermt tijdens chemotherapie en bestraling Beschermt cellen en weefsels

Fyto-Life van Hogendorpplein 28 5051 SR Goirle T: +31 (0) 13 534 6437 F: +31 (0) 13 530 2247 E: [email protected] W: www.fyto-life.nl www.isshogenki.com

Vitamine C… ruim een jaar na Fukushima Symptomen tengevolge van een vitamine B12-tekort manifesteren zich pas na jaren. Verleden jaar, op het jaarlijkse orthomoleculaire congres in Canada, gaf de Japanse arts Atsuo Yanagisawa een opmerkelijke presentatie. Het was ruim een maand na de nucleaire ramp in Fukushima. Hij berichtte over de mogelijkheden van biochemische bescherming tegen radio­actieve straling. Onderzoekers van het Japanse Ministerie van Defensie hadden reeds voor de ramp in 2010 een artikel gepubliceerd waaruit bleek dat muizen met een hoge dosis vitamine C, in combinatie met beenmergtransplantatie, tegen een hoge dosis straling beschermd konden worden (J Radiat Res 2010; 51:145–56). Opmerkelijk was dat van deze kennis geen gebruik is gemaakt bij de Fukushimaramp. In Japan is veel moeite gedaan om in de media te laten zien hoe moedig de reddingswerkers waren en hoe zij beschermende kleding kregen en zich moesten afdouchen. Yanagisawa heeft zich erover verbaasd hoe weinig aandacht er was voor de mogelijkheid van biochemische bescherming. Reden om een documentaire te maken om het publiek binnen en buiten Japan hierover te informeren. Met een filmploeg trok hij de wereld over en interviewde wetenschappers en artsen die hun mening gaven. Zo was hij afgelopen januari in Londen, waar hij sprak met de Britse arts Damien Dawning, de biofysicus Steve Hickey en ondergetekende. Hickey was bijvoorbeeld helder in zijn oordeel: ‘De Japanse regering heeft gefaald om de bevolking te informeren en zo vele duizenden doden te voorkómen als gevolg van Fukushima.’ Maar er is voor de Japanse overheid nog een mogelijkheid om een en ander goed te maken. Want Yanagisawa besloot zelf onderzoek te doen bij een aantal reddingswerkers die in Fukushima aan radioactieve straling waren blootgesteld. Het betrof zeventien mannen in de leeftijd van 32 tot 59 jaar die gedurende vijf tot zes weken werkten in de kerncentrale. Hun werkzaamheden bestonden onder andere uit het verwijderen van radioactief water/afval en het meten van de straling. Bij de mannen werden bloedmonsters verzameld en geanalyseerd, waarbij de concentratie vrij DNA (als maat voor DNA-schade) alsook de expressie van 47 kanker­ gerelateerde genen werd onderzocht. Van de werkers waren er vier die vooraf eenmalig 25 gram vitamine C intraveneus toegediend hadden gekregen. Gedurende de weken in de kerncentrale gebruikten ze dagelijks een supplement met antioxidanten. Bij deze mannen werd geen significante verandering in de concentratie van vrij DNA en in de expressie van kankergerelateerde genen gevonden. De overige werkers hadden vooraf geen vitamine C-infuus gekregen. Bij twee van hen werd na blootstelling aan de radioactieve omgeving een verhoogde concentratie vrij DNA gevonden en bij drie was in het bloedmonster een verhoogd risico van kanker geconstateerd. Opmerkelijk was dat toen ze achteraf gedurende twee maanden intraveneus vitamine C kregen toegediend en daarnaast oraal antioxidatieve supplementen namen, de concentratie vrij DNA tot de normaalwaarde daalde en het kankerrisico significant afnam. Op basis van informatie na de nucleaire ramp bij Tsjernobyl over kinderen, blijkt dat door suppletie met alfaliponzuur en vitamine E biomarkers van oxidatieve stress in de urine verlaagd worden. Yanagisawa stelt dat er talrijke wetenschappelijke rapporten zijn waarin voedingsstoffen radioprotectief blijken te zijn, waaronder vitamine A, vitamine C, Vitamine E, liponzuur, selenium, glutathion, melatonine, probiotica en resveratrol. Hij benadrukt dat een antioxidatieve overcapaciteit een sleutelrol speelt bij de bescherming tegen radioactiviteit. De documentaire van dr. Yanagisawa zal voor de zomer klaar zijn.

www.ortho.nl

Dr. Gert Schuitemaker

25

Kruiswoordraadsel Oplossing ‘Houding bepalende factor voor gezondheid’. Dat is de oplossing van de puzzel in Uitzicht 2012/01. Je hoort het zo vaak: Je moet positief zijn, positief denken, lief zijn voor jezelf, van je zelf houden, enz. Gemakkelijk nietwaar! Je denkt positief en je wordt gezond en kunt rijk worden (the Secret van de Australische Byrne). Ik denk toch echt dat dit op deze manier te gemakkelijk wordt gesteld. Het is medisch aangetoond dat onze gedachten een grote invloed hebben op onze lichamelijke en emotionele conditie. Maar kunt u dit alleen? Positief denken kunt u leren, er zijn vele goede zelfhulpboeken te koop, over onder andere de Simon­­tonen Sedonatherapie .U kunt zich aan­ sluiten bij een lotgenotencontactgroep. Probeer aan uzelf te werken en bedenk dat de keuze om positief of negatief te denken uw eigen keuze kan zijn. Dr. Houtsmuller ging uit van vier aspecten: 1. gerichte voeding, 2. toevoegen van nutriënten, 3. het geven van kankerremmende stoffen zonder bijwerkingen en 4. mentale steun (een buddy). Kent u de experimenten van Masaru Emoto? Hij doet onderzoek naar water en heeft aangetoond dat de intentie achter een woord, gebed of lied watermoleculen kan veranderen en daarmee de materie. Wat zullen uw gedachten op uw lichaam kunnen doen? U hoeft geen ander mens te worden om dingen eens anders aan te pakken. Leg het negatieve naast u neer en pak het positieve. Een wandeling in het bos waar het vredig en kalm is, kan de spanning wegnemen die het moderne leven veroorzaakt. De prijzen gaan naar deze winnaars: 1e prijs: mevr. Kroeskop, Vlaardingen 2e prijs: mevr. De Wolde, Afferden 3e prijs: mevr. Van Kempen, Katwijk. De inzenddatum voor de puzzel in Uitzicht 2012/03 sluit 15 mei 2012. LET OP! Het inzenden van de oplossing is alleen mogelijk door: overschrijving van tenminste € 1,- op ING rekening 6189, t.n.v. Moermanvereniging te Alphen aan den Rijn. Vermeld uw oplossing onder mededelingen. Gert Tretmans Tuinvaas 16 7609 ZT Almelo tel. (0546) 56 94 11. E-mail: [email protected]

26

1

1

11

12

2

3

18 22

1

4

1

1

13

14

19

1

20

23

34

42 1

1

36

43

1

1

1

59

1

52

60

1

44

1

53

54

67

1

68

1

74

75

1

82

1

16

25

1

88

10

21 27

31

32

39

40

45

41

46 50

55

1

1

62

63

69

56

1

57

64

1

70 1

1 17

58 65

71

76

77

80 1

9

26

1

79

83

87

15

8

49

61

1

1

30 38

66

78

1

29

48 1

7

1

37

47

73

1

1

51

72

6

24

28 33

5

81

84

85

1

1

86

89

10

80

29

51

83

54

44

75

55

60

87

53

6

76

25

87

17

50

87

48

77

69

5

49

68

33

87

63

30

25

54

15

8

62

74

81

87

63

37

45

52

49

57

4

81

Horizontaal: 2. Noorse lichtgoden 5. bosgod 8. gereedschap 11. expert fiscal 13. kloosteroverste 15. oor (Engels) 17. geluid van een ezel 18. bijbelse figuur 20. kregelig 21. krijgsmacht 22. astatium 23. planeet 25. land in Azië 27. rubidium 28. krijgsmacht 29. famililid 31. voegwoord 33. water in Utrecht 36. peetoom 38. rivier in Zuid-Holland 40. bid (Latijn) 42. boonvormige klier 44. persoonlijk voornaamwoord 45. reverende pater 46. stijf 47. plaats in België 48. kosten koper 49. technische dienst 50. onderhuids vet 51. rivier in België 53. landbouwwerktuig 55. civiel ingenieur 57. maar (Duits) 59. voormalig Nederlands eiland 60. plaats in België 62. walkant 65. Griekse letter 66. zeearm van de Rode Zee 68. dun 70. aartsengel 72. aankomend 74. uit Namen 76. bij het genoemde 77. persoonlijk voornaamwoord 78. wijnmaat 79. alcoholische drank 81. dorp in Gelderland 82. recto 83. grondsoort 84. graansoort 86. Frans lidwoord 87. Egyptische godin 88. flinke 89. vinnige klap. Verticaal: 1. genoegen 3. oogziekte 4. achter 5. plaats 6. sport van een ladder 7. zuiver 8. zuster 9. welpenleidster 10. onbeschaafd ongevoelig mens 12. dandy 14. ovaal badje 16. vertegenwoordiger 17. Europeaan 19. groot onheil 21. schuifbak 24. strook 26. vleessoort 28. werelddeel 29. zwaardwalvis 30. arrondissement 32. visnet 34. ooievaar 37. boomvrucht 39. vrije keuze 41. vuurpijl 43. veilige haven 46. plaats in België 51. lui mens 52. een van de Bovenwindse Eilanden 54. scheepstouw 55. bergpas 56. jongensnaam 58. oppoken 60. begroeiing- van het hoofd 63. hartstochtelijk 64. Rijksdienst voor Oorlogsdocumentatie 61. iemand die niet goed kan lopen 67. onhandig mens 69. tussen 71. voor alle andere 73. medische specialisatie 75. Engels eiland voor de Franse kust 76. nauwe 77. bron 80. elektrisch geladen deeltje 83. rund 85. en personne. Als u de hele puzzel hebt ingevuld, kunt u ook de rest van de puzzel oplossen. U leest dan tevens de uiteindelijke oplossing.

Uitzicht is het tijdschrift van MMV Natuurlijke kankerpreventie en Ondersteunende therapieën. Het verschijnt tien keer per jaar en wordt gratis aan de leden van de vereniging beschikbaar gesteld. Verantwoording De redactie van Uitzicht en het bestuur van MMV brengen de inhoud ter kennis en beoordeling; zij aanvaarden geen verantwoordelijkheid voor de toepassing ervan. Overname van artikelen door derden is uitsluitend toegestaan met schriftelijke toestemming vooraf. Redactie en bestuur behouden zich het recht voor zonder opgave van redenen teksten, advertenties en te beantwoorden vragen te weigeren. Eindredactie Cor van Groningen Medewerkers aan dit nummer: Drs. Bob Hornstra, arts Riëtte Janssen Jan van Klinken Arjan van Laar Hans Nieuwstad Petra Pronk Dr. Gert Schuitemaker

Korte berichten Minder beroertes met fruit en witte groenten De dagelijkse consumptie van een appel of een peer vermindert de kans op een beroerte met de helft over een periode van tien jaar. Dat concludeerden onderzoekers van de Wageningen Universiteit in het medisch wetenschappelijk blad Stroke. De onderzoekers pleiten voor meer onderzoek om te weten of het aanbeveling verdient om dagelijkse ‘wit fruit’ te eten. Het onderzoek, dat plaatsvond onder ruim 20.000 Nederlanders, spitste zich

toe op de vraag naar de gezondheidswinst van de verschillende kleuren groente. Er werd onderscheid gemaakt in 4 categorieën: rood of paars (tomaten, bessen), groen (spinazie, andijvie, sla, sperziebonen), geel en oranje (voor­ namelijk citrusvruchten) en wit (appels, persen, knoflook, ui, bloemkool en komkommer). Alleen de categorie wit gaf na een periode van 10 jaar beduidend minder kans op een ernstige beroerte.

Gezond eten: jong geleerd oud gedaan

Redactiecommissie Truus Hartsink Dr. Hans Stoop Cor van Groningen

Wil je kinderen en jongeren aanleren om voldoende groente te eten, dan moet je daar vroeg mee beginnen. Dat stelt het Voedingscentrum op basis van onderzoek door Wageningen Universiteit. Over het algemeen eten Nederlandse jongeren te weinig groente. Ze weten wel dat het gezond is, maar ‘lekker’ eten vinden ze belangrijker. Gezond eten zien ze vooral als een zorg voor later. Praten met leeftijdsgenoten over gezond

Redactieadres Redactie Uitzicht Hof van Azuur 30 2614 TB Delft

Motivatie voor bewegen fluctueert per week

Advertenties Advertentiemogelijkheden en tarieven kunnen worden aangevraagd bij: J.P.H. Geraats Louis Regoutstraat 36 6006 LL Weert Telefoon (0495) 53 22 20 Inschrijving Uitzicht ISSN 0169-9938 Uitzicht op internet www.moermanvereniging.nl E-mail: [email protected] Kopij volgend nummer: Magazine 4/2012 vóór 27 april 2012

c o l o f o n

Fotografie Stef Breukel e.a.

Om goede voornemens op het gebied van bewegen vol te houden is motivatie van groot belang. Die motivatie verandert van week tot week, concluderen onderzoekers van de Pennsylvania State University. Juist die fluctuaties in motivatie bepalen of we wel of niet bewegen. Dat maakt ook dat de veranderende motivatie ervoor kan zorgen dat iemand zijn goede voornemens niet waarmaakt of volhoudt. Onderzoeker David Conroy bestudeerde samen met zijn collega's 33 studenten gedurende 10 weken. In die periode werden zowel de intenties om te be­­­we­­ gen, als het daadwerkelijke beweeg­ gedrag van de studenten bijgehouden. Hieruit bleek dat bij de meeste deel­ nemers de motivatie om te sporten per week fluctueerde. Het gedrag hing samen met de motivatie.

eten doen ze dan ook nauwelijks. Bovendien zijn ze weinig avontuurlijk als het om eten gaat. Ze eten het liefst wat ze kennen. Daarom is op tijd be­ ginnen met groente en fruit belangrijk. Verder blijkt groente buiten de warme maaltijden thuis maar weinig beschikbaar te zijn. In school- of sportkantine is het meestal niet te vinden. (bron: GezondNu)

De veranderingen in motivatie worden volgens Conroy vooral veroorzaakt door alle andere eisen die aan ons gesteld worden. "De ene week zijn we misschien een beetje ziekjes, de andere week hebben we een deadline." Wat de oorzaak ook is, de dips in motivatie zijn funest. "Hoe constanter iemands intentie is, des te groter is de kans dat hij de intentie ook naleeft", aldus Conroy. Dit betekent echter niet dat minder gemotiveerde mensen hun beweegdoelen niet kunnen halen. Zij zullen dit alleen op een andere manier moeten doen. Bijvoorbeeld door het bewegen meer een onderdeel te laten zijn van het dagelijks leven. Volgens Conroy kunnen deze mensen het beste van week tot week bekijken hoe ze hun goede voornemens waar kunnen maken. (bron:Gezondheidsnet.nl)

27

Advertentie

Postbus 16035 2500 BA Den Haag Telefoon 070-3010701 Fax 070-3010707

De Roode Roos B.V. Magazijn voor orthomoleculaire voeding Deze keer een andere selectie van producten, welke door “De Roode Roos B.V.” geleverd kunnen worden. Hierdoor krijgt u een inzicht van ons ruime assortiment, van meer dan 3500 producten en 80 leveranciers. Bestellen bij De Roode Roos B.V. Alle producten worden in principe geleverd met een korting van max. 25% ten opzichte van de adviesprijs. Om te bestellen kunt u gebruik maken van de lijst die hiernaast is afgedrukt. Eventueel kunt u eerst een fotokopie maken. Onze volledige catalogus is op aanvraag verkrijgbaar. Uw schriftelijke bestelling kunt u naar onze postbus sturen. Vervolgens laten wij de bestelling door TNT-Post bij u thuis bezorgen. Ook kunt u ons gratis naamnummer 0800-ROODEROOS (0800-7663376) gebruiken. Internetgebruikers kunnen een e-mail versturen naar [email protected] of direct bestellen via onze webwinkel op www.derooderoos.com Vanaf nu biedt De Roode Roos u de mogelijkheid uw bestellingen te betalen via doorlopende machtiging voor automatische incasso. Een machtigingskaart hiervoor kunt u opvragen via onze website: www.derooderoos.com/machtigen

Nr

Fabrikant

Leden

205 Multi vit.& mineralen (240 tab)

Plantina

€ 98,75

€ 74,06

268 Bio-Quinon Q10 Super 30 mg (150 caps)

Pharma Nord

€ 46,50

€ 34,87

547 BioSil (30 ml)

Bio Minerals

€ 30,50

€ 22,88

586 MaxEPA (100 softgels)

Cardio Vasc. Res.

€ 37,00

€ 27,75

1388 MultiVit Basic (module 1) (90 vcaps)

Alfytal

€ 20,75

€ 18,68

2308 DHA 250 (120 caps)

Now Foods

€ 38,25

€ 28,69

2836 MetaRelax (90 tab)

Metagenics

€ 23,99

€ 17,99

2999 Eye Q 500 mg (210 caps)

Springfield

€ 36,95

€ 27,71

3273 Lignan Flax Oil Complex (473 ml)

Barlean's

€ 19,95

€ 14,96

3402 Optimal Prenatal DHA Formula (60 softgel Minami Nutrition

€ 28,50

€ 21,38

3492 Bio Bran MGN3 250 mg (50 tab)

Medpro

€ 65,00

€ 58,50

3588 Symbioflor 1 (50 ml)

Energetica Nat.

€ 13,60

€ 10,88

3654 Prostaatformule (60 tab)

Best Choice

€ 11,50

€ 8,63

3924 MagAsorb 150 mg (Magnesium als Citraat Lamberts

€ 12,20

€ 9,15

4084 Women's Mood (30 caps)

Care For Women

€ 19,95

€ 14,96

4105 Levertraan Forte (60 softgels)

Bonusan

€ 9,00

€ 6,75

4126 Coriolus Versicolor-extract 750 mg (90 cap AOV

€ 31,70

€ 23,78

4398 Active Biodream (800 gram)

Biodream

€ 45,00

€ 36,00

4456 Spirulina (180 tab)

Marcus Rohrer

€ 13,32

€ 11,32

4617 Solidago Complex Tinctuur (50 ml)

Zonnegoud

€ 11,59

€ 8,69

4630 Co Enzyme Q10 with MCT (60 vcaps)

Viridian

€ 37,25

€ 29,80

4646 Super Greens (220 gram)

VitaKruid

€ 46,70

€ 39,70

4754 Bio Nutriënt l-Tryptofaan (60 vcaps)

CellCare

€ 21,90

€ 17,52

5400 Vitamine D3 15 mcg (90 softgel)

Bonusan

€ 11,00

€ 8,25

5696 Luchtweg Formule (60 vcaps)

VitOrtho

€ 19,95

€ 14,96

5861 Delima Feminin (10 ovula)

Pekana

€ 14,90

€ 11,18

5878 Glucosamine Summum (120 tab)

Supplemed

€ 35,90

€ 26,92

6096 CalAsorb (180 tab)

Lamberts

€ 27,50

€ 20,62

6097 Salvestrol Prostaat (60 caps)

Vitals

€ 39,95

€ 29,96

6213 Elke Dag (90 tab)

Vitals

€ 49,95

€ 37,46

6599 True Superfood (400 gram)

Vitals

€ 65,00

€ 48,75

Prijswijzigingen voorbehouden Vermeld hier uw adresgegevens: Uw naam: (Dhr/Mevr):

Lidmaatschap nr.:

Adres:

Geboortedatum:

Postcode & Woonpl.:

E-Mailadres:

Telefoonnummer:

(evt.) voorschrift van:

28

Normaal

Boekenlijst Deze boeken kunt u bestellen bij de Moermanvereniging. Wilt u één of meerdere boeken toegestuurd krijgen, vul dan duidelijk een girokaart in met het juiste bedrag en de titels van de gewenste boeken. Geen geld opsturen! Het gironummer waarop u kunt bestellen is: 355.999 t.n.v. De Moermanvereniging Postbus 508 2400 AM Alphen aan den Rijn. De prijzen zijn inclusief verzendkosten binnen Nederland. Daarbuiten wordt € 3,50 extra berekend.

01. Dr. Moerman, een weg tot genezing, C. van Groningen en A. Ronhaar 02. U kunt meer dan u denkt, aanvullende maatregelen om kanker te helpen voorkomen en genezen, Hans Moolenburgh sr. 09. Verhütung und Heilung von Krebs, Jac. Landman 10. Die Moerman-Krebs-Diät, E. Wannee-Immerzeel 17. A solution to the Cancer Problem 24. Kookboek, Lia v.d. Geest en Lydia Sleutel 28. De actuele voedingstabel, wat zit waar in? 29. Retrospectief onderzoek naar de effectiviteit van de Moermantherapie 37. Het Gouden boekje voor de Gezondheid, G.E. Schuitemaker Voor meer boeken van de heer Schuitemaker zie: www.gezondeboeken.nl 41. Bondgenoot, autobiografie van een immuuncel, Henk Fransen 42. De helende factor, Bob Th. Hornstra 44. Voed je goed, voel je goed, Monique van den Assum 45. Dvd ‘Geef ziekte geen kans, eet en leef gezond’, Kees Braam

€ 11,30 € 25,00 € 6,80 € 6,80 € 7,95 € 7,95 € 9,50 € 20,40 € 12,50

€ 12,75 € 16,50 € 4,95 € 6,95

Koopt u onze verrassingstas! Met in ieder geval de complete jaaruitgave van Uitzicht 2011. Leuke hebbedingetjes en heel veel informatie! Een gezond en prachtig cadeau om weg te geven.

€ 15,00

Advertenties

www.vitortho.nl

NIEUW!

BIOLOGISCH ACTIEF De nieuwe producten van VitOrtho zijn met de grootste zorg vervaardigd. Hierbij wordt rekening gehouden met mens en natuur. Alle producten zijn zeer goed opneembaar door het lichaam.

Topkwaliteit voedingssupplementen met een gezonde prijs

29

algemene informatie De Moermanvereniging voor natuurlijke kankerbestrijding stelt zich ten doel welzijn en belangen te behartigen van patiënten die met de Moermantherapie worden behandeld, en zoveel mogelijk bekendheid te geven aan deze therapie ter bestrijding van kanker.

Bestuur Vriendelijk verzoek alle post bestemd

Administratie/ algemene informatie

Informatie lezingen en kooklessen

voor het bestuur te zenden aan:

De administratie van de vereniging

Schriftelijke vragen naar:

Postbus 508

wordt gevoerd door de heer

Postbus 508

2400 AM Alphen aan den Rijn

Wim Kuling.

2400 AM Alphen aan den Rijn

Voorzitter:

Centraal Bureau:

Dave Schut

Postbus 508

Eefde

2400 AM Alphen aan den Rijn

Postzegel insluiten.

Klachten van patiënten

Telefoon: (0172) 49 79 44 (werkdagen Secretaris:

tussen 09.00 uur en 13.00 uur)

Johan Klumpenaar

Fax: (0172) 47 06 44

President Wilsonlaan 33

E-mail: [email protected]

4334 GB Middelburg Telefoon: (0118) 63 59 89 E-mail: [email protected] Penningmeester a.i. Nico Sleeuwenhoek De Eendracht 20 2614 LX Delft Telefoon (015) 2562921 Email: [email protected] Marketing: Sietze Blom Buitenom 1 8314 AM Bant Telefoon: (0527) 26 18 25 E-mail: [email protected] Interne contacten: Jan Bor Schoolstraat 1 4221 LR Hoogblokland Telefoon: (0183) 56 36 28 E-mail: [email protected] Wetenschap en artsencontact: Hans Stoop Coehoornstraat 40

Aanmelding nieuwe leden Schriftelijk bij het Centraal Bureau of via de website.

Lidmaatschap

(automatische incasso), € 29,- per kalender­jaar (acceptkaart). Voor Belgische leden minimaal € 37,- (accept € 42,-) op rekening ING bank 335-0078672-51 t.n.v. Moerman­vereniging. Voor de overige leden in Europa € 37,- (accept € 42,-), buiten Europa € 42,- (accept € 47,-). Een kleine ‘overbetaling’ op de minimumcontributie wordt zeer op prijs gesteld. Contributie giro 42.39.229 t.n.v. Moermanvereniging te Alphen aan den Rijn. Opzegging lidmaatschap: vóór 1 december van het lopende jaar. Administratiekosten: € 3,50 wanneer een herinnering gestuurd moet worden.

Vaartstraat 247, 1075 RM Amsterdam

Advertenties Uitzicht

Telefoon: (0164) 25 04 61

worden à € 5,25 per exemplaar.

E-mail: [email protected]

Dit kan schriftelijk of telefonisch bij het Centraal Bureau.

Adviseurs:

Internet

Drs. Bob Hornstra www.moermanvereniging.nl

Witsenstraat 12-3 6913 GV Arnhem Telefoon: 06 44386268 Zeeland/West-Brabant Mevr. K. Walhout Oranje Nassaustraat 26 4341 GC Arnemuiden Telefoon: (0118) 60 18 68 Den Haag Mevr. R. Rosier Gerrit van de Veenlaan 216 2552 WN Den Haag

aangevraagd bij:

Telefoon: (070) 391 02 79

J.P.H. Geraats Louis Regoutstraat 36, 6006 LL Weert

Friesland

Telefoon: (0495) 53 22 20

Mevr. T. Meesters

E-mail: [email protected]

Singel 7 8771 SV Nijland

Stichting Steunfonds Amnestie

Telefoon: (0515) 56 98 13 Groningen/Drenthe

Giro 3290997 t.n.v. de Stichting

Mevr. H. Prins

Steunfonds Amnestie, Reijerskoop

Schout Poelmanweg 32

291, 2771 BL Boskoop of via ING

9617 BX Harkstede

bank, rekeningnummer 67.20.27.240

Telefoon: (050) 404 22 46

t.n.v. Stichting Steunfonds Amnestie in Boskoop.

Limburg

Bovenstaande rekeningnummers van

De heer J.H.P. Peters

Stichting Steunfonds uitsluitend te

Oude Heerweg 145

gebruiken voor giften.

5941 EK Velden

De stichting Steunfonds Amnestie is

Telefoon: (077) 472 14 53

door de Belastingdienst erkend als

E-mail: [email protected]

algemeen nut beogende instelling (ANBI), sinds 01-01-2008. Een schen-

Noord-Holland Noord

king aan deze stichting is aftrekbaar

Vacature

van de inkomstenbelasting (binnen de daarvoor geldende regels).

Overijssel Dhr. G.J.W. Tretmans

Legaten Wie het Steunfonds testamentair wil gedenken, wordt aanbevolen gebruik te maken van de volgende formulering: ‘Ik legateer aan de Stichting Steunfonds Amnestie, gevestigd te Elst (Gld) de som van €……… vrij van rechten en kosten’.

E-mail: [email protected]

Regio-secretariaten Patiëntenvoorlichting

Mevrouw R. van Elk

Advertentietarieven kunnen worden

Losse nummers Uitzicht Losse nummers kunnen (na)besteld

Piet Sijpersma

federatie Additieve Geneeskunde)

Nieuwe leden: € 25,- per kalender­jaar

4611 KS Bergen op Zoom

Cor van Groningen

Stichting Klachtrecht AAG (Artsen-

Gelderland

Amsterdam en Wijde Omgeving

Telefoon: 088-2424240 (Infolijn)

Mevr. T. Visser

Of voor algemene informatie over de

Quellijnstraat 128

vereniging: (0172) 49 79 44

1073 XL Amsterdam

Tuinvaas 16 7609 ZT Almelo Telefoon: (0546) 56 94 11 Rotterdam Dhr. M. Ouwehand Statenweg 405 3039 HP Rotterdam Telefoon: (010) 467 78 64 Mobiel: 06 23234874 Rijnmond/Westland Vacature

Telefoon: (020) 675 41 50

(Zie ook colofon pagina 27)

30

Belasting op junkfood In rijke landen zouden de inwoners een belasting moeten betalen op ongezonde snacks en frisdranken. Dat stelt de Belg Olivier de Schutter, speciaal VNrapporteur rond het recht op voedsel. Het idee is niet nieuw. In Denemarken is vorig jaar al vetbelasting ingevoerd en in de Verenigde Staten zijn ze van plan frisdranktaks in te voeren. Volgens Olivier de Schutter, die een lijst van aanbevelingen opstelde en aanbod aan de Mensenrechtenraad in Genéve, zal tevens de landbouwindustrie beteugeld moeten worden door subsidies voor vet-, zout- en suikerrijke producten af te schaffen. “Recht op voedsel betekent niet enkel het recht om voldoende te eten maar ook het recht op gezonde en redelijke voeding”, aldus de expert. “Bestaande voedingssystemen zijn er niet in geslaagd honger uit de wereld te helpen en hebben tegelijkertijd eetgewoontes aangemoedigd die een bron zijn van overgewicht, wat wereldwijd meer doden veroorzaakt dan ondergewicht.” Wereldwijd lijden 1 miljard mensen honger, terwijl 1,4 miljard anderen een overgewicht hebben dat veroorzaakt wordt door ongezonde eetgewoonten. De Schutter citeerde onderzoek waaruit blijkt dat een belasting van 10 procent op frisdranken de omzet van die dranken met meer dan 10 procent zou doen dalen. Hij stelt voor om de inkomsten van die belastingen te gebruiken om gezonde voeding te subsidiëren. (bron: Happynews.nl)

Recepten gevraagd! Veel MMV-leden hebben in de loop der jaren binnen de voorschriften van de Moerman voedingswijze eigen recepten ontwikkeld, zo blijkt. Graag wil het Centraal Bureau van de vereniging deze recepten verzamelen met het oog op nieuwe uitgaven. Vandaar het vriendelijke (en ook wel een beetje klemmende) verzoek om uw recepten in te sturen. Dat hoeven echt geen culinaire hoogstandjes te zijn. Alles waarmee anderen hun voordeel mee kunnen doen of een dienst wordt bewezen, is welkom! Inzenden kan per post: MMV, Postbus 508, 2400 AM Alphen ad Rijn of per e-mail: [email protected]. Bij voorbaat hartelijk dank voor uw medewerking!

Advertentie

Activiteitenkalender 21 april – Baarn Algemene Ledenvergadering MMV Thema: Ledenvergadering MMV Plaats: Het Brandpunt, Oude Utrechtseweg 4A, Baarn Tijd: 10.00 uur, zaal open 09.30 uur Lezing: Spreker dr. Hans Stoop

In het volgende nummer van Uitzicht • Waarom yoghurt het evenwicht in de darmen wel verstoort en Biogarde niet. • Nadere kennismaking met nieuwe bestuursleden. • Wat Nederland doet met het advies om suiker te behandelen als alcohol.

31

Echina mondspray helpt! Echina verbetert de conditie van uw tandvlees en het helpt effectief bij lipblaasjes en witte of rode plekjes in de mond. Echinacea Purpurea extract verhoogt bovendien uw weerstand. 100% natuurlijk! Geschikt voor dagelijks gebruik door jong en oud. • Bij alle ongemakken in mond- en keelholte • Stimuleert het immuunsysteem • Werkt zuiverend • Verfrissend, verlichtend en hygiënisch

www.aromed.eu

VASCULAIRE NUTRIËNTEN

NA 11501 adv vascusan 185x130.indd 1

30-05-11 11:02