qo • jaargang NR. 469
JUNI
tram
bus
trein
1997
metro
maandblad gewijd aan het stads-, streek- en spoorwegvervoer uitgegeven in samenwerking met de Nederlandse Vereniging van Belangstellenden in het Spoor- en tramwegwezen
HET OPENBAAR VERVOER
-------------------· Nr.469 JUNI 1997
redactie:
p.h.kiers assumburg 94 1081 GC amsterdem
contact a.d.v.: administratie:
j. voerman p.h. kiers
-
- -- - - - -
ISSN: 1381-9011
telefoon (020) 6 42 29 79
abonnementsgeld f 18,- per jaar {buitenland f 30,- per jaar) losse nummers f 3,50 (incl. verzendkosten)
-,- - - - - - - - - - - - - - - - - '' postrekening 133100 '' t.n.v. "Het Openbaar Vervoer" :'
============================================='====================================
-
INHOUDSOPGAVE blz. 1. Gemeentevervoerbedrijf Amsterdam. • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 91-93, 98 2. Haagsche Tramweg-Maatschapp Ij. • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 94, 98 3. Rotterdamse Elektrische Tram • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •• 95-96 4. Nederlandse Spoorwegen • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 99-103 5. Lovers Rail • • • • • • • . . . . • . • . . . • . . • • . • • • . • . • • . 103 6. Stoomtram Hoorn-Medemblik • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 98 7. Gemeentelijk Vervoerbedrijf Utrecht • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 97 8. Oostnet (waaronder Arnhem) • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 97 9. Streekvervoerbedrijven: Midnet, NZH, ZWN • • • • • • • • • • • • • • • • • 97-98 10. Berichten uit Belgiä: De Lijn, SRWT, ASVi, MIVB, NMBS • • • • • • • • • • 104-105 ll. Berichten uit andere landen. • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 106-108
-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.
NIEUWSGAARDERS Uw berichten voor het julinummer hebben wij gaarne in huis q:i 12 juli ABONNEMENTSGELD 1997 De abonnees met de volgende nummers betaalden nog niet. Graag THANS Uw betaling, waarvoor onze dank. Kijkt U allen even Uw nummer na? 865(2x), 1021,1001,1196,2286,2452,2501,2672,5002,5040,5206,5210,5401,5423;9125,9134,9164, 9174,9224,9286,9308,9313,9318,9363,9377,9399,9454,9466,9473,9489,9508,9530,9534, 9542,9572,9581,9587,9595,9611,9618,9645,9648,9652,9653,9679,9697,9709,9731,9762, 9824,9844,9859,9898,9907,9910,9934,9938,9958,9960,9961,9968,9978,lOOl3,lOOl8,l0045, 10073,10093,10128,10134,10168,10214,l0234,10255,l0267,10276,l0283,10312,l0313,103l~ Abonnees in N.-Holland graag op 4883131, uit buitenland via Eurochèque of contant. INHOUDSOPGAVE 1994-1995 is verkrijgbaar door overmaking van f 4,- op onze giro. ADVERTENTIE Bod gevraagd op: jaargangen Het Openbaar Vervoer 1975 t/m 1990; het liefst alles tegelijk, maar 66n of meer jaargangen mag ook. Reacties (gewenste jaargang(en)+ bod) uitsluitend schriftelijk aan M. Bosch, Stellendamstraat 79A, 3086 ZH Rotterdam. TENTOONSTELLING "OPENBAAR VERVOER IN DE STAD GRONINGEN" In de maanden juni t/m oktober vindt in het gebou~ van het Noordelijk Bus Museum een tentoonstelling plaats over het openbaar vervoer in de stad Groningen vanaf eind vorige eeuw tot begin jaren negentig: paarden- en electrische tram, trolleybus, bus kunnen worden bekeken d.m.v. foto's, jaarverslagen, dienstregelingen, oude uniformen, miniatuurautobussen en andereattributen. Het museum is gevestigd in P.van Dijkstraat 5, Winschoten (tel.0597-424776) en geopend woensdag t/m zondag 13-17 uur. NEDERLANDS SPOORWEGMUSEUM Tentoonstelling; wedstrijd voor kinderen Van 28 juni tot 2 november vindt de tentoonstelling "Buitensporig 11 plaats, met curiosa uit het museumdepot. Markante, buitensporige en soms hilarische kleinoden komen uit het depot in het daglicht. Voor kinderen is er een aparte ruimte waarin zij objecten kunnen ontdekken, een miniatuurkermis in werking kunnen stellen en zij zelf modeltreinen kunnen besturen. Dok is voor kinderen een wedstrijd uitgeschreven. 4 t/m 12-jarigen kunnen uitbeelden hoe zij denken dat het openbaar vervoer er uit ziet als zij 70 jaar zijn (v66r l nov.~ Museum geopend dinsdag t/m vrijdag 10-17 uur; zaterdag en zondag 11.30-17.00 uur. Het boek "Het Autobusbedrif van de emaentetram Amsterdam 1905-1950" is ook weer te koop bij de Stadsboekwinkel, Voormalige Stadstimmertuin 4 6, Amsterdam( bij Weesperpl.). De ZDMERZWERFKAART 1997 is geldig van 1 juni t/m 31 augustus; prijs f 16,- (reductie f 10,50), voor Interliner f 5,- extra. Verkrijgbaar op streekbus en in voorverkoop.
,=====================, QV b I
I
:
-
91 -
!
Ringlijn 50 in gebruik met veel problemen : Op 28 mei opende minister Jorritsma met veel toeters, bellen en ballet in station Sloterdijk de nieuwe lijn. Op de achtertoegang van het station was voor de genodigden een grote tent opgezet. De minister arriveerde vanaf station Zuid met het treinstel 84+?9. Daarna de toespraken •••• Enige dagen v66r de opening moest het GVB bekendmaken dat het geautomatiseerde treinbeheersingsysteem en de perroninformatie nog niet functioneerden. Beschuldigingen aan leverancier Hollandse Signaal Apparaten, die echter verklaarde dat het de schuld van GVB en derden was. Vast staat dat ondanks waarschuwingen van mindere goden om slechts met een proefbedrijf met passagiers te beginnen, de metro-directie de volledige exploitatie heeft doorgedrukt. Het gevolg is dat voorlopig slechts gedurende de gehele diensttijd een kwartierdienst kan worden gereden, waarvoor 6 dienstwagens bestaande uit driewagenstellen zijn ingedeeld. In het persbericht was geschreven "drie wagenstellen", hetgeen door de gehele pers klakkeloos werd overgenomen. Zaterdag 31 mei was een matig bezochte open dag, voor een rit moest dan ook f 2,50 worden betaald. Verkrijgbaar was voor f 1,- een ganzebord-poster, getekend door Theo van den Boogaard. In de weekeinden zijn er nog veel "toerist-reizigers". l juni dus start exploitatie. Dm alle treinen met driewagenstellen te rijden, was en is niet voldoende dienstvaardig materieel, er rijden dus ook tweewegenstellen. Vanaf de eerste werkdag ontstonden al vertragingen van 10 minuten, treinen vielen uit ondanks een extra wachttijd van 15 minuten bij Isolatorweg om monteurs gelegenheid te geven herstellingen uit te voeren; treinen blijven onderweg steken. Het ergste was dat zelfs op de eerste dag ook bij het belangrijkste station: Zuid WTC iedere aanduiding ontbrak van welk perron de treinen vertrekken, geen enkele GVB functionaris aanwezig was (nog steeds niet) om de reizigers de weg te wijzen, met als gevolg dat reizigers vertwijfeld (rol)trappen op en af snelden en elkaar de weg vroegen. De gemeentelijke plannenmakers berekenden met hun theorieën dat na enige maanden B0.000 reizigers per dag van de ringlijn gebruik zouden maken, waarna de gemeenteraad in zijn inmiddels bekende onnozelheid toestemming gaf voor de aanleg. De werkelijkheid is o.i. per werkdag ca. 15.000 passagiers, d~ kan oplopen bij de geplande frequentie tot 20.000. 's Avonds zijn er vrijwel geen reizigers, vooral op het westelijke deel. Daar geen enkele kaartcontrole plaatsvindt, kan men er natuurlijk wel gratis gebruik van maken. Van overvallen 's avonds op de stations in West vernamen wij nog niets, de oorzaak zal zijn dat er geen mensen zijn om te overvallen. Wel worden de treinstellen van binnen en buiten al regelmatig beklad, zoals te verwachten was. Het vervoer op lijn 50 bestaat uit de voormalige passagiers van buslijn 48 (totaal ca. 3600, weekend D), passagiers van andere buslijnen in West en een enkeling van lijn 60, voormalige overstappers bij Spaklerweg en, bij de normale dienstregeling de helft van de passagiers binnen Zuidoost van lijn 54, namelijk 10.000. Hierbij te tellen ruim 600 van ex-1 ijn 45 en 130 van ex-1 ijn 43, die nu gedeeltelijk met 1 ijn 44 reizen. Nieuwe passagiers zijn niet erg waarschijnlijk, eerder zal de lijn voormalige passagiers afstoten. Degenen die voorheen bij het VU-ziekenhuis de halte van lijn 48 naar Sloterdijk voor de deur hadden, moeten nu 7 minuten lopen naar station Amstelveenseweg; zij die bij de universiteit opstapten, moeten nu eerst een halte met lijn 5 of 51 naar station Zuid. Wij schatten dat het aantal passagiers in de toekomst 25.000 per werkdag niet zal overschrijden, slechts bij verlenging naar c.s. via West wordt de lijn een succes. Na enige tijd hebben employ~'s van de metro-exploitatie stroken met bestemmingen van lijnen 50 en 51 op de displays geplakt; zij trachten er nog iets van te maken. :
a m s t e r dam
'-===================='
Het gehele metrobedrijf is trouwens verziekt: van binnen en buiten besmeurde metro's en sneltrams (geen uitgezonderd); verslaafden alom; veel fietsen in sneltrams (2 toegestaan}; bijzonder veel zwartrijders; ontbreken bestemming op metrolijnen; vrijwel geen controle hoewel nu op enige ondergrondse stations enkele toezichthouders zijn aangesteld die wel kaartjes mogen controleren, maar verder geen bevoegdheid hebben. In de nacht van 10 op 11 juni reden in totaal 14 treinen op lijnen 50,51,53,54 om het treinbeheersingsysteem uit te testen. Lijn 51 rijdt steeds op ma/vr tot einde dienst gekoppeld. In het weekend los, ook op de drukke zaterdag(avond) en op de zaterdag dat wegens demonstraties geen trams het centrum konden bereiken en naar metro/sneltram verwezen werd (13/6). Op zondag 1/6 reden om duistere redenen enige trems van lijn 51 de gehele dienst gekoppeld. De sneltrams 70-73 maakten ne hun aflevering een of enkele ritten op lijn 51 als proef en reden vervolgens om kilometers te maken in het (proef)bedrijf van lijn 50.
- g v b -
- 92 -
Nieuwe veerverbinding c.s. - Kop Java De veerverbinding die voorheen door "Annemieke" werd verzorgd tussen c.s. en bedrijven in Noord, is m.i.v. 2-6-1997 uitgebreid met een halte aan de kop van de Javakade. Op 9 juni vond de feestelijke opening plaats, waarbij ook de tot IJveer 35 verbou~de "Annemieke" aan pers en genodigden werd voorgesteld. De boot vertrekt van steiger 8 en vaart via Boorstraat (afroephalte), Zamenhofstraa~ Kop-Java terug naar steiger B, dit in de ochtendspits, •s middags in tegengestelde richting. In de ochtend is het vervoer vanaf het Java-eiland gratis, 's middags daarheen. Het verdere traject kost f 2,50 (er is een kaartautomaat op de 35). Vertrek steiger 8: 6.15 t/m 9.45; 15.05 t/m 19.05; Kop-Java 6.36 t/m 9.36, vaartijd gehele route 28', Kop-Java-steiger 8: 7 1 , steiger 8-Kop-Java: B'; freqentie 30 1 • Bij Kop-Java ligt de dubbele ponton 9, bij de nieuwe halte Zamenhofstraat ponton 3. Perl september schuift de halte op het Java-eiland op naar het westen en komt dan bij het nieuwe eindpunt van buslijn 59. Hier wordt een wachthokje geplaatst. Wijzigingen busll~en per 1-6-1997, begin zomerdienst De verlegging van lijn 19 via Baden Powellweg is definitief. 60 rijdt niet meer via Foppingadreef en kreegin Duivendrecht eindpuntlus Rijksstraatweg-Telstar111eg-Satellietbaan-v .d.Madeweg-Spakler111eg-Ouivendrecht NS; bij de Makro kwam een halte. lijn .§.2. (gereden door NZH) is zonder besluitvorming vanaf De Cuserstraat verlengd via Beneluxbaan naar Plein 1960, Amstelveen (69 rijdt alleen in ma-vr spits, avond en zondag). Voor de opgeheven bosbus is nog geen alternatief. Lijn 1§.2. (gereden door NZH): ritten tot Zagerij zijn verlengd tot Westwijkplein, Amstelveen. Informatie over opgeheven lijn 46: deze had per dag 44 passagiers, per spits 2 ritten, gereden door bus van 48, 15. Opgeheven haltes: Transformatorweg: Elementenstr./Einsteinweg (35,36), Campanulastr. (38), Lijsterweg (38), Jachthaven op Langbroekdreef (59,75), Drostenburg op Dolingadreef ( 59,62, NZH 175) en haltes op opgeheven tramhaltes ( 75 bij 4, NZH 80 bij 14). Tramhaltes lijn 2 Maassluisstraat en Ottho Heldringstraet zijn nog niet gecombineerd omdat bij station Heemstedestraat zonder spoorverlegging geen plaats is. Riekertaxi is op 2 Juni ingesteld ma-vr van 9.30 tot 15.00 uur van Station lelylaan en Henk Sneevlietweg naar industriegebied Schinkel/Riekerpolder. Prijs f 4,-. Er wordt gereden met een bestickerd 8-persoonsbusje. Ook telefonisch boeken: 5876111. Voorstel tramlijn naar De Aker (MAP II) Nadat door wethouder Bakker aan het GVB opdracht was gegeven de mogelijkheden om een tram naar De Aker door te trekken, dus geen buslijn, is berekend dat lijnl via de Pieter Calandlaan erheen kan, terwijl 1 ijn 17 weer naar het Dijkgraafplein moet rijden. Aan de raadscommissie is dit voorstel aangeboden, tevens om de reservering voor de tramtunnel onder de Schinkel te handhaven en ieder gelegenheid te geven over deze voorstellen zijn mening te geven. Veel aandrang vanuit de bevolking en winkeliers is er al om De Aker via de Baden Powellweg met het belangrijke Osdorpplein te verbinden. Ge lande tremomleidin en voor de Euroto 6 6 18.00 ut m 13 6 18 00 u en 18 6 t m 22 6 18.00 ui 4 Weteringschans-Vijzelstraa~ 6 6 18.00 ut m 22 6 18.00 u: l.Q. Ceintuurbaan-Ruyschstr7-oosterpark-LinnaeusstraatPlantage Middenlaan (richting v.Woustr. was lus frederikspl. niet meer te berijden). 14/6 t/m 17/6 !(13/6 vanaf 18.00 u) Van Woustr.-Ceintuurbaan-ferd.Bolstraat-Vijzelstraat-Muntplein (vanaf Rijnstraat dus route die tot nov.1943 gereden werd); §. vanaf Weteringcircuit: ferd.Bolstr.-Ceintuurbaan-Ruyschstr.-Oosterpark-eigen route tot Tropencircuit-Pl.Middenlaan-Waterloopl.-Rembrandtpl.-Reguliersbreestr.-Vijzelstr. en vanaf Weteringcircuit eigen route naar Stadionplein • .!Q. tegengesteld aan 6. 1 Plantage-Waterloopl.-Rembrandtspl.-Reguliersbreestr.-Vijzelgracht-••• v.v. 15/6 t/m 16/6 17.00 u ,!i en l.Q. via Damrak-C.S.-N.Z.Voorburgwal (i.p.v. over Dam)v.v. Voorts vervielen haltes zoals Muntplein, la J.v.Campenstr., Magna Plaza (NZ Vb.wal). Omleiding lijnen 2 1 5,20 i.v.m. bouw touringcar-parkeergarage bij P.Potterstraat Voor de bouw van de garage moet vlak naast de trambaan in de Paulus Potterstraat geheid worden. lijnen 2,5 en 20 worden vanaf 23/6 gedurende 3 weken omgeleid via Overtoom-Stadhouderskade. Stadsdeel Zuid betaalt de kosten, ruim f 400.000,- axel.BTW. lijn 12 berijdt op Sloterdijk de binnenlus; de buitenlus eindigt nog in een gat. Conducteurlijnen Binnenkort krijgt lijn 25 conducteurs, daarna volgt lijn 9 zodat dan alle Lekstraatlijnen conducteurs hebben, gemakkelijk voor indeling van het materieel. Nieuwe directeur busbedrijf (opvolger Mw. v.Kranendonk, zie blz.73; 5/97) Per 1 juli is benoemd tot directeur Busbedrijf de heer C.M.B.van Eerden (48), afkomstig van de NZH, waar hij o.a. directeur Jonk Cars en regiodirecteur was. Lijn 2 wordt wegens werkzaamheden van 11/7 l8.30u t/m 13/7 ingekort tot Slotervaart.
- g v b -
- 93 -
Zomerdienstre elin tram m.i.v. 1-6-1997 ( aantal wagens-omlooptijd) maandag-vrijdag geel in principe eerste en laatste 2 weken zomerdienst= meer trams ochtendspits) liin mo.vr. mo.sp. morgen middag mi.sp. vroe e av. middenav. ,!!2i opmerkingen 1 fr.20 12-72 10-80 14-84 14-77 11-82 83 9-81 7-70 geel: 14-71 a.s. 2 fr.20 12-72 11-88 12-84 14-77 10-75 9-81 7-70 geel: 14-72 o.s. 3 fr.20 10-75 10-85 15-90 10-75 8-80 6-90 5-75 4 3-60 7-55 6-72 7-70 6-60 5-60 5-75 4-60 5 fr.15 12-78 8-80 12-84 12-78 7-84 5-75 5-75 6 fr.20 6-63 6-72 6-72 7-70 5-75 5-75 4·60 7 3-60 6-63 6-72 6-72 7-70 5-75 5-75 4-60 9 fr.20 8-64 7-70 9-76 9-72 6-72 5-75 5-75 10 3-60 6-63 6-72 6-72 6-60 5-75 5-75 4-60 ma.morgen 7-72 12 fr.20 8-80 7-84 7-84 8-80 6-90 6-90 5-75 I..ilapjesmarkt) 13 3-60 10-62 7-70 8-72 8-64 7-70 5-75 4-60 14 fr.20 11-110 12-120 12-120 11-110 e-120 0-120 7-105 16 fr.20 6-52 5-60 6-60 6-54 5-60 5-75 4-60 geel: 7-52 a.s. 17 3-60 6-66 6-72 7-84 7-70 6-72 5-75 4-60 20West 5-50 5-50 5-50 200ost 5-50 5-50 5-50 4-60 geel: 7-52 o.s. 24 fr.20 6-52 5-60 6-60 7-63 5-60 5-75 4-60 geel: 7-51 a.s. 25 fr.20 6-51 5-60 6-60 7-63 5-60 5-75 Hoogzomer Van 30/6 t/m 2/8-1997 geldt de volgende, beperkte hoog zomerdienst. 1 fr.20 9-67/68 9-81 11-83 11-77 freq.9/9! 6-72 7-84 6-72 7-84 2 fr.20 9-67/68 9-81 11-83 11-77 fr.9/10, 5-75 3 fr.20 7-70 7-84 9-Bl 9-81 8-80 6-90 4-60 4 3-60 5-50 5-60 6-72 6-60 5-60 5-75 5-75 5 fr.15 8-80 8-80 10-80 10-75 7-84 6-90 5-75 4-60 6 fr.20 5-60 5-75 6-72 6-72 5-75 4-60 7 3-60 5-60 5-75 6-72 6-72 5-75 5-75 5-75 9 fr.20 6-64 7-70 9-76/77 9-72 6-72 5-75 4-60 ma.morgen 6-75 10 fr.20 5-60 5-75 6-72 5-60 5-75 5-75 5-75 2.J.1apjesmarkt) 12 fr.20 6-72 6-90 7-84 6-72 6-90 6-90 4-60 13 3-60 6-60 6-72 7-70 7-63 5-60 5-75 Bovendien zijn 7-105 14 fr.20 9-110 10-100 10-100 9-110 8-120 8-120 op alle dagen 4-60 16 3-60 5-50 5-60 6-60 6-54 5-60 5-75 op alle uren 4-60 17 3-60 5-60 5-75 7-84 7-70 6-72 5-75 2 111achtwagens 20West 5-50 5-50 5-50 aanwezig. 200ost 5-50 5-50 5-50 5-75 4-60 24 fr.20 5-50 5-60 6-60 6-54 5-60 25 fr.20 5-49 5-60 6-60 6-54 5-60 5-75 4-60 Voor de omleidingen bij Eurotop zijn de volgende dienstregelingen uitgebreid: (ma-vr) 6-90 5-75 m.i.v. 16/6 6 fr.20 7-74 7-84 7-84 8-80 6-90 6-90 5-75 m.i.v. 16/6 10 fr.20 7-77 7-84 7-77 6-90 7-84 m.i.v. 9/6 20West 6-60 6-60 6-60 m.i.v. 9/6 200oet 6-60 6-60 6-60 I.v.m. afsluitinq Paulus Potterstr. en inkorting 2 tot Slotervaart volgende drg.: 10-90 8-80 P.P.str.,23/6-11/7 2 fr.20 13-76 12-92 13-88 15-81 ll-84 6-90 5-75 P.P.str.,23/6-11/7 5 fr.15 13-82 9-84 13-88 13-82 8-88 10-88 8-80 id.+Slv.,op 11/7 2 fr.20 13-76 12-92 13-88 15-81 11-84 De zater- en zondag dienstregelingen geven wij volgende maand. Eurotop zorgt voor chaos Door verplaatsingen van de regeringsleiders met hun aanhang voor onder meer hun maaltijden zijn voortdurend straten afgezet met els gevolg grote vertragingen voor tram en bus. De met de top gepaard gaande demonstraties zorgden voor de grootste ontregelingen, vooral op zaterdag 14 juni toen iedere Europeaan die het ergens niet mee eens is, dit in Amsterdam kwam verkondigen. Trams en bussen werden uit het centrum geweerd. De lijnen 4(vanaf 12.30),6, ?(in de middag), 20 en 24(vanaf 12.15) reden geheel niet, de andere tramlijnen behalve 3 en 12 werden omgeleid/ingekort. Ook op 15 juni was het openbaar vervoer een grote chaos, evenals het overige verkeer. De stad deed deze dagen denken aan de oorlogsjaren met afzettingen en aan situaties rond de Berlijnse muur. Welke figuur is eigenlijk op het absurde idee gekomen de Eurotop in Amsterdam te organiseren en nog wel midden in de stad •.• VERVOLG GVB: blz.ga
,=====================,
:
,
m d • n h a a g h t
:, :
-
94 -
Tramhalte Spui Wethouder l'laljer heeft nu voorgesteld de tramhalte op het Spui tussen het Spuitheater en het Mercure Hotel Central toch te handhaven, in ieder geval tussen 1998 en het in gebruik nemen van de tramtunnel in 2000. Vanaf juli 1998 rijden lijnen l,8,9,10,16 weer over het Spui i.p.v. Schedeldoekshaven, dan komt er dus een halte bij het Spuitheater. Het gevolg is wel dat lijnen 8,10 en 16 drie keer zullen halteren, bij Asta, Spuitheater en Bierkade. In 2000 zal de halte bij Asta opschuiven naar de Grote Marktstraat. Buslijn 15 Nog niet is vermeld dat vanaf begin maart 1 ijn 21 is gesplitst in 1 ijn 15 C. S.-Ypenburg an 21 C.S.-Orievliat. (voorheen reed 21 van c.s. naar Ypenburg/Drievliet.) Exploitatie - haltes Vanaf 12 mei is de "bufferhalte" van lijn 12 Rijnstraat/c.s. richting Duindorp opgeheven i.v.m. de bouw van de Koningstunnel. Vanaf 18 mei worden de sporen op de Laan van Meerdervoort tussen Azaleaplein en De Savornin Lohmanplein vernieuwd. Daartoe moet tot! 1 juli op steeds wisselende delen via enkelspoor worden gereden via klap/veerwissele, beveiligd met seinlichten. Op 26 mei werd de Grote Marktstraat afgesloten voor doorgaand verkeer, zodat busroutes gewijzigd moesten worden. Lijn 25 en ZWN rijden lutherse Burgwal, Paviljoensgracht, Stille Veerkade, Amsterdamse Veerkade, Ammunitiehaven (terug Schedeldoekshaven), Prins Bernhardviaduct. Wegens de extra drukte op de Amsterdamse Veerkade zUn ook lijnen 5 en 30 verlegd: 5 rechtdoor Spui-Zieken/Rijswijkseplein, Oranjelaan, Stationsweg, terug Stationsplein, Rijswijkseplein, Pletterijkade, Spui; 30 vrije baan Schedeldoekshaven, Spui, als 5, terug Hofwijckstr., Stationspl. kopkeren, als s. De Grote Marktstraat blijft afgesloten tot in het tweede kwartaal van 1998. Op 9 juni is begonnen met aanleg voor lijn 17 op De Genestetlaan. Lijn 18 is verlegd. Het uitbreken van de tramsporen op het Spui bij de Kalvermarkt begon op 11 juni, dit om de aansluiting met de Kalvermarkt mogelijk te maken. De zomerdienst begint op zaterdag 5 juli. Er komen dan enige nieuwe haltenamen: op Kalvermarkt nieuwe halte Kalvermarkt-Stadhuis; halte Muzenstraat wordt Turfmark~ halte Schoolstraat in Delft wordt Prinsenhof (dit met het oog op toeristen). Lijn lK wordt overdag tijdelijk verlengd naar H.S. (linkerspoor Stationsweg) daar de huidige keerbeweging niet meer mogelijk is t.g.v. gewijzigde spooraansluiting. De 3 rit ten die I s nachts van Scheveningen vertrekken, blijven eindigen bij C.S. en rukken in naar Scheveningen via Kalvermarkt-Spui-Parkstraat-Scheveningseweg, waarbij ook op de terugweg reizigers kunnen worden meegenomen. Op zondagochtend wordt de eerste rit van lijn 11 vervroegd vanaf Scheveningen zodat de Thalys gehaald kan worden. De eerste 9 zal in de zomer op zondagochtend al om 9.07 van Vrederust vertrekken voor o.a. ';en vroegere verbinding H.S.-Pladurodam. Bijzonder vervoerbewijs Op 29-2-.!.22§. is voor werkbezoeken van scholieren aan instellingen een kaart "Kijk mee dag 1 96" uitgegeven, die dag geldig op alle HTM-lijnen. Nieuwe historische tram Pekelmotorwagen HS gaat over naar het Haags Tram Museum. Daar wordt deze terugverbouwd tot motorwagen 295 in de toestand van de jaren vijftig, dus met schaarbeugel, filmkasten, banden op de wagenbak en grijs geschilderde truck. De 295 is in 1926 gebouwd door Werkspoor en werd in 1964 omgebouwd tot pekelwagen. Uit het jaarverslag over 1996 (1995: blz.130, 8/95; tussen haakjes cijfers 1995) Reizigerskms (x l miljoen) tram 244,3 (248,9) -1,8%; bus 130,1 (134,9) -3,6%, totaal 374,4 (383,8) = -2,4%. De dynamische bezettingsgraad is bij de tram 22,4% (23,3) en bij de bus 25,6% (27,3). Gemiddelde snelheid tram 18,9 km/u (18,3), bus 20,0 (19,B). Totale opbrengst lijndienst (x f l miljoen) 86,2 (80,0), waarvan uit studenten OVjaarkaart 6,0 (5,9). Stijging ook door nieuwe verdeelsleutels V&W per 1-1-1996. Bedrijfsopbrengsten (x f 1000,-) 308.536, lasten 297.195, exploitatiesaldo 11.341. Gemiddelde personeelsbezetting in 1996 was 1826 (1851). Aantal trams per 31-12-1996: 155 (158), bussen 198 (192). Personeelsamenstelling: 28% trambestuurders, 29% buschauffeurs, 13% direct technisch personeel, 2o% indirect personeel, la% VIC/IC/PSV. Ziekteverzuim 7,3% (B,2%). Specificatie kostensoorten: 46% personeelskosten, 29% kapitaallasten, 4% energieverbruik, 8% onderhoud en reparatie, 13% overige lasten. Het verslag bevat vele kleurenfoto's die de HTM-dienstverlening illustreren. VERVOLG H.T.M. : blz. 98
!
'------=-------------='
=
=
,=====================,
-
95 r t : Materieel en werkplaatsen tram : r o t t e r d a m : Voor 2e fase Tramplus staat mr.704 in de werkplaats. Na revisie 4 kwam mr.746 gereed. In de werkplaats staat mr. 718 voor revisie 4 en 836 voor revisie 2, Na herstel kwam mr,816 gereed, terwijl het werk aan mr.735 (groen-wit+ nieuw meubilair) flink vordert. Mr,701 is nog steeds niet gereed. Binnengenomen voor herstel werd mr.385. {Situatie circa 7-6-1997) Na de 5 trams, genoemd in de vorige uitgave, zijn geen rijtuigen meer voorzien van de nieuwe stoelen, type 800-serie van de bus, Reclames: Van totaalreclame werden voorzien de mr. 806: Onderlinge Zorgverzekeringe, (lÎchtge;l); 810: Libertel 4a, for you {blauw/paars); 825: Saven Up (lichtblauw). Museumtrams: Voor de toeristische museumtram (blz.77; mei 1997) zijn deze zomer beechikb';'a'rde stellen 192+284, 123+1042, 1+327 en 537+1008. Mr.537 moet nog enigszins worden opgeknapt. Er is een plan om de A en. 8-bak van het al lang ter zijde staande mr.1625 aan gemeentewerken over te doen, die het als speelobject in de Esch wil neerzetten. De C-bak (ex 364) zou dan in mr.373 kunnen worden geplaatst en aldus een 10-asser vormen. Dit is nog niet zeker wegens beperkte mankracht bij afdeling Materieel. Materieel Sneltram Mr. 5201 (type T) is als eerste van de serie in de Centrale Werkplaatsen binnengenomen voor zijn "midlife" revisie (rev, 4). Of het rijtuig van buiten of van binnen wijzigingen zal ondergaan, is nog niet duidelijk. Infrastructuur Vanaf 1 juni (begin zomerdienst) is het nieuwe metrostation "Wilhelminaplein" in gebruik genomen. Op 4 juni werd het officieel door minister Jorritsma geopend. De railaanleg op de Beijerlandselaan kwam gereed, behalve de aansluiting op de Randweg, Op de plaats van de vroegere tramtunnel aldaar werd een groot deel van de sporen reeds gelegd, Op 8 juni werd het nieuwe spoor richting noord in gebruik genomen, vier weken later zal het andere spoor volgen. De aftakking naar de Beijerlandselaan zal dan ook gereed zijn. Half juni startte de montage van de bovenleiding in de Beijerlandselaan. Binnenkort wordt 600 meter spoor op de Schiedamseweg tussen Marconiplein en de gemeentegrens van Schiedam vernieuwd. Hierdoor werd lijn l vanaf 21 juni ca. 21.00 u t/m 23 juni aanvang dienst gesplitst: c.s.-Marconiplein en Woudhoek-Stadserf. Op het overige deel reden bussen, Spoorwerkzaamheden vonden tevens plaats nabij het Mathenesserplein, waardoor de lijnen l en 7 op de avonden van 1 en 2 juni vanaf 22,00 uur moesten worden omgelegd via Mathenesserlaan-Claes de Vrieselaan v.v. Exploitatie Van de serie 1600 doen tijdens de zomerdienst alleen de gerenoveerde trams dienst. De laatste waken van de winterdienst reden vaak "gewone" 700-en op lijn 20; waargenomen · zijn 706, 724, 744 en 747. Het is nu zeker dat m.i.v. de winterdienst per 1 september lijn 17 wordt opgeheven. Lijn l gaat dan op ma-ze overdag, op koopavonden en zondagmiddag weer doorrijden naar het Oostplein, vanaf c.s. via de route van lijn 3/13. Op het Kruisplein zal het voor het publiek nogal verwarrend worden omdat lijn l daar dan alle vier sporen gebruikt, elk in een andere richting! De koppeling op zondagen van de lijnen l en 13 vervalt hiermee; lijn 13 wordt dan op een iets ingewikkelde manier aan lijn 3 gekoppeld: lijn 3 tot Blijdorp gaat terug als lijn 13 naar c.s. en vandaar ook weer als lijn 13 naar Blijdorp. De vroegere eindpuntlus van lijn 3 komt dan weer in gebruik. Er moeten twee wissels electrisch bedienbaar worden gemaakt. Het bliksembezoek op 28 mei van president Clinton aan de Wilhelminapier zorgde er voor dat de Erasmusbrug voor alle verkeer werd afgesloten. Van circa 18.30 tot 21.30 uur reed lijn 20 hier niet, doch week uit naar Maashaven c.q. Willemsplein. Vooraf en daarna werd lijn 20 met 4 trams versterkt: 705,726; uit Kralingen 742,810. Op 7 en 8 juni vond het jaarlijkse Dunya festival plaats in het Park. Lijn 5 werd op het traject C. S.-Willemsplein versterkt door lijn 15 en lijn 6 op het deel OostpleinHudsonplein door lijn 16. Op sommige uren werd hier een 5 1 dienst geboden. Zomerdienst m.i.v. l juni 1997 De frequentie van lijn 20 tijdens de spits werd nogal rigoreus verlaagd: ochtendspits van 5 naar 8 1 , middagspits (l richting) van 5 naar 10', met als gevolg overvolle trams en passagiers die geregeld aan de haltes moeten achterblijven. Geen goede zaak! Wal is het aanbod C.S.-Wilhelminaplein iets verminderd door opening metrostation.
i
8
'====================='
- r e t -
- 96 Vanaf l juni verwisselden de lijnen 7 en 9 hun eindpuntspoor op de Burgemeester Oudlaan: 9 nu binnenspoor, 7 middenspoor, dit in verband met de grotere lengte van 2 1600-en op lijn 9, ldaardoor het passeerspoor 111erd geblokkeerd. Buslijn 37 (Wilgenplas-Kralingse Zoom) reed op 30 mei voor het laatst; het aantal passagiers bleek onvoldoende voor verdere exploitatie. Lijn 66 werd ingekort tot Metrostation Wilhelminaplein (voorheen tot Rijnhaven). Lijn 52 kreeg in Schiedam een gewijzigde route: in plaats van via de Borodinlaan wordt nu over de Vivaldilaan en de Mozartlaan gereden. Hierdoor is het winkelcentrum Hof van Spelend beter bereikbaar. De extra diensten van ZWN-lijn 98 c.s.-kantorencomplex Rivium rijden nu door naar Capelse brug. RET NIEUWS, uitgave mei/Juni 1997 geeft o.a. de wijzigingen vanaf de zomerdienst. Spitsbusli)nen Minister Jorritsma heeft gelden beschikbaar gesteld om spitslijnen te openen tussen Heijplaat en Ridderkerk en tussen Spijkenisse en Ridderkerk (wat passagiers uit deze plaatsen bij elkaar te zoeken hebben, is niet geheel duidelijk). Station Lombardijen en de Waalhaven zullen hierbij worden aangedaan. Beide worden door de R.E.T. gereden. Servicepunt Op 31 mei heeft de R.E.T. een servicepunt geopend op de Coolsingel 141 voor o.a. kaartverkoop, inlichtingen, verhuur trams en bussen, boeken van minitrips. Materieel autobus Tot aan de zomerdienst waren nog enkele 900-en actief: 913, 945 en 947, vaak op lijn 45 extra, maar ook op lijnen 32, 35, 38 en 39, vrijwel niet meer op de Linker Maasoever. Ook 937 en 943 reden nog wel voor speciale doeleinden, 937 nog begin zomerdienst. Toch zullen m.i.v. de winterdienst waarschijnlijk wel weer enkele 900-en nodig zijn. De nieuwe 800-en die zijn besteld, zijn er dan namelijk nog niet. De 931 en 935 en mogelijk ook 932 zijn op werkdagen verhuurd aan Stadsbus Dordrecht voor instructie. De bussen 698 en 699 zijn thans bij Berkhof voor revisie. Alle bussen van de 600-serie behalve de 610-619 hebben nu een nieuwe computer waardoor onder meer automatische halte-afroep mogelijk is. In de praktijk wordt dit echter weinig gebruikt. Sinds de inkorting tot Wilhelminaplein rijdt lijn 66 vrijwel geheel met 600-en wegens de bestemmingsfilm. De DAB-Jes 701, 702 en 706 die in Dordrecht zijn, doen daar meestal dienst als leswagen. Dordrecht heeft namelijk 9 DAB-busjes besteld voor het City-vervoer. Correctie en aanvulling bericht op blz.59; 4/97: Het busje 115 dat dienst doet als "metrofeeder" in Rhoon, is niet van het fabrikaat Peugeot maar (ook volgens het kentekenbewijs) van het fabrikaat BUSINESS en wel van het type 2002. Dit is eigen ontwikkeling van BUSiness B.V. te Veldhoven en bij de bouw wordt naar keuze van da klant gebruik gemaakt van onderdelen van de Sevelbestelwagens, Citroën, Jumper, Peugeot Boxer of Fiat Oucato. Chassis en carrosserie zijn eigen ontwikkeling van dit relatief kleine puur Nederlandse bedrijf. In het Rotterdamse is overigens nog een tweede BUSINESS 2002 (in RET-kleuren) in gebruik bij Taxi Roonay B.V. in Hoek van Holland. Ook in het zuiden rijden diverse 2002-en, echter meestal in 8+1 uitvoering. Bijzonderheden per datum Op lijn 20 reden ÏQL[ 724,747; 21/5 706,744; 22/5 744; 26/5 747. lJ:1§. Mr. 747 reed op lijn l (Hilladijk-wagen). Laatste dag lijn 37, met bussen 209 en 212. De laatste rit werd om duistere redenen niet geraden. 31/5 Onverwacht kwam slijpwagen 2303 weer op straat om overtollig asfalt van da tramrails te verwijderen in de Zaagmolenstraat en op de Linker Rottekade. TramPlus (zie blz.77; 5/97) In het juni-nummer van "Rond de RET'' zijn de plannen voor de TramPluslijnen genoemd. De uitvoering van de Schiedam/Vlaardingenlijn moet beginnen in 1999/2000, deze begint op het Oostplein en volgt de huidige route van lijn l naar Schiedam-Woudhoek en krijgt een aftakking naar Vlaardingen-Holy, rijdt langs station Schiedam/R'dam-West. De IJsselmondalUn gaat van c.s. via Van Oldenbarneveltstraat, Coolsingel, Kop van Zuid, Varkenoordse viaduct, Sportdorp, Winkelcentrum Keizerswaard en via lijn 2 naar de Beverwaard. De start uitvoering is 2001, doch het deel naar Stadion Feyenoord wordt i.v.m. het EK-voetbal in 2000 eerder uitgevoerd (begin werk in 1997). De Carnisselandal ijn volgt vanaf C. 5. de route van 1 ijn 20 tot Beijerlandselaan en gaat dan via Dordsestraatweg en Slinge naar Carnisselande, dat is het nieuwbouwgebied tussen Smitshoek en de A29. De start van de uitvoering is gepland in 2002.
- 97 OOSTNET Na de start van Oostnet werd besloten dat de blauwe (ex-GVA) bussen 4-cijferige VSN-nummers zouden krijgen. Omdat de technische dienst van Oostnet graag de oude wagenparknummers wil herkennen in de nieuwe nummers werd een opmerkelijke vernummering bedacht, die werd uitgevoerd van 23 mei t/m 2 juni. Bij de trolleybussen was e.e.a. het simpelst door voor het bestaande nummer een O te plaatsen: 143-156,158,159,161 = 0143-0156 ,0158,0159,0161 ; 162-171 = 0162-0171 ; 172-182 = 0172-0182; 201 = 0201 ; 101 = admin .nr. 0101 . Bij de dieselbussen werd bedacht dat de VSN-nummers 1875-1896, die toebehoorden aan de 59-80 , konden worden gebruikt voor de 75-96 . Aan de 59-74 konden dan de eerder bij GSM/GVM gebruikte nummers 1359-1374 worden gegeven. Omdat echter de 1359,1360 en 1363 nog aanwezig waren, kregen de 59-64 de nummers 33593364 en de 65-74 de nummers 1365-1374. De VSN-nummers 1897-1898 (81-82) en 2078-2091 (83-96) zijn nu dus vervallen. Bij de gelede 21-25 en 26-27 was het toekennen van herkenbare nummers niet mogelijk; de 21 -25 kregen hun echte VSN-nummers 7739-7743, de 26-27 echter kregen de foutieve nummers 771 7-7718 in plaats van 7117-7118. Recapitulatie vernummering dieselbussen: 21-25 = 7739-7743; 26-27 = 7717-7718; 59-64 =3359-3364, 65-68 = 1365-1368; 69-74= 1369-1374; 75-78 = 1875-1878; 79-82 = 1879-1882; 83-96 = 1883-1896. Van de Gentse trolley's blijft de 228 (Gent 03) nog enkele maanden in Arnhem , de overige 3 gingen begin juni retour. De gelede Berkhof Premier 7153 rijdt vanaf begin juni bij de NZH. Op zaterdag 5 juli beginnen officieel de werkzaamheden voor het grote project Arnhem Centraal. Minister Jorritsma laat dan een flat op het Stationsplein imploderen . Er komt een nieuw NS-station, een nieuw busstation, een autotunnel onder het Willemsplein en een ondergrondse parkeergarage onder het huidige Stationsplein-west. Verder worden er diverse kantoren gebouwd. De streekbussen krijgen voorlopig halten op het stadsbusstation. Ook op andere plaatsen in Arnhem vinden, vaak omvangrijke, werkzaamheden plaats die soms ook overlast voor het openbaar vervoer veroorzaken. Er wordt o.a. gewerkt aan de reconstructie van de Velperweg , aan het Velperplein (nieuwe bushalten), aan de Eusebiusbinnensingel {als gevolg hiervan is de aloude remiseroute voor de trolleybussen naar de Eusebiusbuitensingel verlegd) en aan de Batavierenweg (t.b.v. Stadion Gelredome) .
GEMEENTELIJK VERVOERBEDRIJF UTRECHT Exploitatie Ten behoeve van de vrijmarkt ter gelegenheid van Koninginnedag reed in de nacht van 29 op 30/4 een speciaal vrijmarktnet. Er werden 3902 plaatsbe111ijzen verkocht. Wijzigingen n.a.v. de invoering van de zomerdienst 1997 (I) op 1-6-1997: lijn 5: verlegd via Adelaarstraat, Keatstraat, Oudenoord, St.Jacobsstr.,Vredenburg. lijn 25: nieuwe 1 ijn Centraal Station-Noorderbrug v.v. ter vervanging van lijn 5 op dit traject en in principe op proef tot het eind van het jaar. Exploitat ie maandag tot en met zaterdag tijdens daguren om het half uur. lijn 27: opgeheven. In de praktijk reeds met ingang van 28/4 wegens gebrek aan personeel(!). Op 28/6 zal daad11.1erkel ijk worden begonnen met de aanleg van de hov-busbaan in de Lange Viestraat. Deze opbreking zal grote consequenties hebben, niet alleen voor de GVU-1 ijnen, maar ook voor de Midnet-1 ijnen. Materieel Op 8/4 zijn aan een handelaar verkocht de wagens 350,353,362,365,366,389. Via de Rotterdamse haven zijn zij naar elders ( wie heeft meer informatie? )geëxporteerd. ZWN-GROEP Afgevoerd: naar Milot 6440,6503,8358,8423,8438,8462,8586,9130,9143,9144; Rusland: 8588,8594,8767,8771,8773,8774,8777,8784,8787; Vermaat: 8815,9334,9340,9341; voorts: 6732 (008), 8589,8590,8592,9133,9138,9302,9417. In de reeks 8000 z ijn nu nog aanwezig: 8778-8781,8785,8786,8814,8816-8820. MIDNET De Bolderman touringcars blijken in de 29.000 serie genummerd (blz.80;5/97), behalve de 101 en 102 (wel in de 20.000 serie). Op 1/6 zijn aan Vermaat verhuurd voor groepsvervoer374,9244,9804,9812/3,9823,9826/7. Half mei is 5733 aan Hermes verkocht. Door opheffing van de Interliner naar Wijk bij Duurstede zijn er ruim voldoende interliner-wagens, de reserves 248,311,406,408 rijden nu op gewone lijndiensten. Begin juni is de ombouw met wit schilderen van 234-237 voltooid; rond Utrecht rljden zij nu lijndiensten, door de achterdeur zijn zij aanmerkelijk beter inzetbaar. De vijf standen versnellingsbak bleef gehandhaafd, zodat de chauffeurs flink moeten schakelen. VEONN Aanvullingen/correcties op het materieeloverzicht op blz.80 volgen binnenkort.
- 98 N.Z.HOLLANDSE VERVOERMAATSCHAPPIJ Sinds begin juni is servicebus 6023 (ex RET) verhuurd aan Dordrecht. Van Dostnet kwam een derde interliner: 1075, naar Dostnet ging als vervanger 1022. M.i.v. de nieuwe dienstregeling zijn lijnen 91 en 171/172 exploitatief gekoppeld, waardoor bespaard wordt op standplaetstijd bij Amsterdam es. Organisatorisch ingewikkeld: chauffeurs van garages Zaandam en Leimuiden moesten nieuwe trajecten leren. De volledige omloop wordt met geledes serie 7100 gereden met digitale lijn- en richtingfilms. Dit had een flinke verhuizing tot gevolg. De tourgeledes 7998 en 7999 rijden nu vanuit Alkmaar, na jaren spitswerk rond Purmerend. Na voltooiing van de busbaan langs het Noordhollands Kanaal bij het Schouw wordt lijn 170 (Uithoorn) gecombineerd met 104/107 (Purmerend) zodat het busstation in het Prins Hendrikplantsoen niet meer nodig is (een nieuw busstation bij es heeft dan weer minder nut). Verhuurd aan CTG: 535. De Den Oudsten lagevloerbussen 2127 en 2128 rijden nu op de Schiphol-(personeel)pendels naar het Dorint hotel. De witte 6335 en 6336 keerden terug naar de Haarlemse stadsdienst, hier rijden nu ook alla Dennis Darts 6377-6380. STOOMTRAM HOORN-MEDE~BLIK Het Bello-festival vindt plaats op 28 en 29 juni, zie blz.78 en 79, mei 1997. Het concert op zondag wordt niet gegeven met Hammond-orgels, maar met Keyboards. Als gastlocomotieven zijn aanwezig M.:.B.:.S.:. ~5! !!n_d!! bruine v.s.M.dieselloc 2233. H.T.M. VERVOLG van blz. 94 Aanleg rails voor lijn 17 Op 18 juni is begonnen met de spooraanleg op de De Genestetlaan. Op l juli wordt in Rijswijk gestart op de kruising Burgemeester Elsenlaan/Sir Winston Churchilllaan. Trammaterieel Ven zwenk/zwaaideuren werden na de 3055 voorzien: 3004,3005,3007,3013,3014,3029, 3033,3036,3039,3044,3045,3046,3053,3056,3060,3063,3066,3069,3081,3082,:JlllJ,3095,3098. Da mogelijkheid voor afsluiting van de achterste rijtuigbak wordt ingebouwd in de 3041 t/m 3100. De 3094 heeft dit al, aan de 3090 wordt gewerkt • .§.i!,u.2,t.!,e_C.:.W.:. ,2P_l.2,-6-l9i7..!. bij plaatwerker 3018, 3025, 215; 3121( reed bij Noorderstrand op 3002); electriciën: 3006,3130,3026,3090; lichtploeg: 3039,3067; remise 3043(revJ, 3056 (bij Vrederust 18/6 ontspoord, lijn 8), H5,H7,1101,1308+2104,NZH B 303. Io!_a.2,l1:_e.E_l8m!_S.!. 3089 voor Haaglanden met foto's van straattaferelen,o.a. met 3134, blauw; 3080 mobiele telefoon, zwart/rose; 3037 Saven-up, lichtblauw; 3118 grijs met achterop in fel geel "do running". - - - - - G.V.B. VERVOLG van blz. 93 Materieel tram Tot conducteurtram werden verbouwd 642,649. Van de serie 725-779 blijkt niet de 774, maar de 725 als proef te dienen voor ombouw tot conducteurtram (zie blz.74; 5/97). Io!,a~,,te,Ç_ll!TI.!!,S.!. 817 en 832 kregen nu reclame voor Phones 4U; 734 voor het waterleidingbedrijf (blauwgroen met wit; deze werd in december 1993 ook al "watertram"); 840 kreeg een nieuwe AH-reclame; bij 835 we..t2. Appelsientje vervangen door TRP jeans; Materieel ringlijn LJ...07 kreeg gewone reclame, was"filmtram'J Afgeleverd werden mw 95 op 16/5, 96 op 26/5, 97 op 2/6, 98 op 11/6, 99 op 18/6. Materieel autobus Op 12/5 botste de 333 op NZH 7952 op de Bijlmerdreef, op 7/6 266 op NZH 4635 op de P.H.kade bij ee IJtunnel, beide GVB bussen werden onderdelenleverancier; 1/6 ging de 213 buiten dienst. In april/mei was 353 tijdelijk in Zuid en 374 in garage West. Van de Franse bussen gingen 558 en 561 begin april buiten dienst met grote defecten; de overige reden tot eind mei en staan vanaf 18/6 voor verkoop bij CVL metro, Spaklel'III. Exploitatie Op zondag l juni vond de Grachtenloop plaats: tot 17.00u 1,2,5 via Rozengracht. Een werkonderbreking ( lande! ijk ui tgeroepan door vakbonden voor meer koopkracht) vond plaats op woensdag 4 juni van 6.00 uur tot B.30 uur; ook ponten voeren niet. Innen boetes zwartrijden Hiervoor is nu een incassobureau ingeschakeld. Zakkenrollers Onderzocht wordt of het o.v. ontzegd kan worden aan bekende rollers. Begroting A.J.Havermans, oud-burgemeester van Den Haag onderzoekt of politici de GVB begroting 1994 gemanipuleerd hebben om deze sluitend te krijgen. Verschenen zijn: GVB Nieuws zomer 1997; omleidingen tramlijnen 6 t/m 22 juni. Metro111acht Op 12/6 warden de eerste 32 Stadstoezicht-medewerkers "metrowacht 0 • Noord-Zuid-lijn B&:W pleiten bij de minister voor doortrekking naar Schiphol/Hoofddorp. De weken v66r het referendum barstte de propaganda goed los van gemeentezijde; deze tracht met onzinnige argumenten en halve waarheden de bevolking voor zich te winnen. Ook wanneer de gemeente wint, zullen er nog veel financiële problemen opdagen om van bouwkundige niet te spreken. In ieder geval wordt dan het o.v.slechter van kwalitei~
- 99 -
Nederlandse Spoorwegen
Treinstellen DM '90
Op 27 /5 verscheen onaangekondigd de 3438 in Venlo en gedurende 14 dagen bleef het stel daar staan, bij gebrek aan mogelijkheden het naar Zwolle te vervoeren. De 3438 werd alvast gebruikt voor instructie, naast de 3421 die daarvoor officieel in Venlo was gestationeerd. Toen op 10/6 de wèl aangekondigde 3439 niet aan de grens verscheen, werd de 3438 in diens plaats alsnog naar Zwolle gesleept. De 3439 bracht een bezoek aan een Duitse tentoonstelling alvorens naar Nederland te komen . Op 19/6 werd het stel samen met de 3440 overgebracht naar Zwolle. De 3441 wordt op 1 /7 verwacht. Na de verbouwing van delen van de noordelijke Maaslijn werden er aanvankelijk nachtelijke proefritten met DM '90 gereden, later ook overdag. Kort daarna verscheen DM '90 in de pendeldiensten op de baanvakken die waren aangepast. Nadat de emplacementen Blerick en Venlo aangepast waren tijdens lange buitendienststellingen op 14, 15 en 16 juni, werd vanaf 17 juni DM '90 ingezet in de hele treindienst Nijmegen - Venlo. In juni werden in Zwolle de lndusi-installaties ingebouwd in de daarvoor voorbereide stellen 3431 en 3432 . Hierna zouden de stellen naar Maastricht en Heerlen worden overgebracht voor instructiedoeleinden. De toelatingsproblemen van de stellen in Duitsland zijn nog verre van opgelost. DE2 en DE3 Zoals bericht begon de inzet van DE2-en gedurende de maand juni een ware eindsprint: er was geen reserve meer en alle 20 in Zwolle gestationeerde stellen moesten dagelijks op de baan zijn. Deze inzet was toch wat te hoog gegrepen en in DE2-diensten werd dan ook soms voorzien door DE3-en, waarvan er enkele op reserve staan . De inzet van de DE2-en op Zwolle - Enschede kwam al spoedig voortijdig ten einde, omdat de reizigers direct begonnen te klagen en vooral omdat de DE2-en structureel vertraging veroorzaakten. Van de Maaslijn vrijgekomen DE3-en kwamen naar de bedreigde verbinding en een aantal diensten van de DE2-en werd geruild tegen DE3-diensten op Zutphen Winterswijk. Op 29 of 30/6 zal het naar alle waarschijnlijkheid afgelopen zijn met de DE2-en en moet men voor het karakteristieke gebrom naar Zuid-Limburg. Er zijn geen afscheidsritten en dergelijke gepland voor de DE2-en, hetgeen alles te maken heeft met de kosten ervan (het bekende Chartertrainseffect) en de hindernissen die aan dergelijke ritten in organisatorisch opzicht worden opgelegd onder de noemer , , Spoorwegveiligheid". Bij de DE3-en is de 111 gewoon volgens plan afgevoerd (zij het op papier op 18/5) en op 1 /6 in Zwolle terzijde gesteld. De 132, die behalve aan de kop van de ABk over de hele lengte beschadigd is aan de daken, is officieel niet afgevoerd. In de zomer zal over het lot van het stel worden beslist. Motorriituiaen mDDM De problemen van het mDDM met de besturingselektronica hebben geleid tot het uitstellen van de start van het proefbedrijf tot 1 juli en mogelijk later, en tot een vertraging in de levering van de rest van het mDDM met ten minste vier maanden. In juni werden talrijke proefritten gereden met alle drie mBvk's, soms ook in combinaties van twee stammen. Het mDDM kwam daarbij op trajecten waar het nog niet eerder geweest was, zoals in Maastricht en Heerlen op 11 /6, in Zwolle, Nijmegen en Den Bosch op 12/6 en in Den Helder op 13/6. Opvallend is het aantal keren dat proefritten tussen Vlissingen en Kruiningen gemaakt werd: gepland 24 slagen in vier dagen in mei en juni. Ook werd een proefbedrijf zonder reizigers gereden tussen Lelystad en Hoorn van 16 t/m 20 juni. Treinstammen DD-IRM: verbouwing en bakwisseling Nadat de benodigde eerste-klassestoelen met vertraging waren geleverd, ging de verbouwing van de 8432 en 8433 in juni alsnog van start. De 8433 liep op zaterdag 7 /6 in het revisiebedrijf Haarlem binnen, om er op 8/6 als driewagenstel 8499 te vertrekken. In de week erna werd het interieur van ABv 380 8205 in Hlm verbouwd, waarna hij op 13/6 in de 8499 geplaatst werd. De 8432 zal in het weekend van 21 /6 en op 27 /6 Haarlem bezoeken voor het uitnemen en herplaatsen van ABv 380 8204 en vernummering in 8498. Opnieuw heeft een bak wisseling plaatsgevonden bij het DD-IRM. De 8457 liep op 4/6 in Haarlem binnen met schade aan mBvk 290 8613. De treinstam werd voorzien van mBvk 290 8609, afkomstig uit de 8455 en inmiddels hersteld van botsschade. Op 9/6 vertrok de 8457 in zijn nieuwe samenstelling mBvk 290 8609 + ABv 380 8057 + 380 8228 + 290 8614. Voor het vervangen van de koppelingen in het aircosysteem (blz. 46) heeft de minister van VROM vier maanden extra tijd gegeven. De f/are-koppelingen, waaruit het schadelijke koelmiddel HFK kan lekken, moeten op 1-2-1998 vervangen zijn. Het vervangen kan hierdoor tijdens onderhoud plaatsvinden.
DE-locomotieven 2200 De even onverwachte als rigoureuze terzijdestelling van de laatste "Rotterdamse" 2200-en werd direct na ingang van de nieuwe dienst gerealiseerd en de 2361, 2369, 2370, 2376, 2382, 2383 en 2384 kwamen alle in Feijenoord buiten dienst te staan en werden daar ontdaan van de radiografische besturingsapparatuur. Reeds op 3/6 werden de 2361, 2369, 2382 en 2383 in Roosendaal gestald. De defecte 2367 heeft Tilburg niet meer verlaten.
-ns-
- 100 -
Rangeerlocomotieven 600 De 677. die al sinds maart onderweg was van Zwolle naar Maastricht en uiteindelijk in de Watergraafsmeer terecht was gekomen (zie blz. 82). werd daarna ook administratief overgeboekt van Maastricht naar de Watergraafsmeer. De officieel al in januari af te voeren 673 is nog steeds in dienst, terwijl de 693 nog steeds terzijde staat in Tilburg. De 674 wordt na herstel door Tilburg eind juni toch weer in dienst verwacht. De loc hoort tot het bestand van het onderhoudsbedrijf Feijenoord en wordt in eerste instantie in Roosendaal ingezet ter vervanging van de 685, die nodig in onderhoud moet. In Tilburg staat nu nog de 687 met een defecte krukas. Herstel van deze loc is nog onzeker.
Locomotoren Per 1 /6 werden ook drie Cargo-locomotoren afgevoerd en terzijde gesteld. De 312 (uit Haarlem) ging in de Watergraafsmeer aan de kant, de 310 in Onnen en de 322 in Almelo. Het bericht over de 355 en 207 op blz . 83 berustte op een aantal misverstanden. De 355 is op 18/4 overgebracht naar de VSM voor het afstaan van de motor. Het casco zal waarschijnlijk naar het Zuiderpark in Den Haag gaan. Verkoop van de 207 is niet (meer) aan de orde .
Elektrische locomotieven Geheel onverwacht en midden in de lopende dienst kregen zeven locomotieven de officiële status "terzijde gesteld", te weten de 1147 en 1149, 1204 en 1217 en 1308, 1313 en 1316. In het geval van deze locs is de status minder definitief dan gewoonlijk. Zij worden in Tilburg rijvaardig neergezet en zodra er een loc met schade of defecten Tilburg binnenkomt. wordt een van de "terzijde" gestelde locs weer de baan op gestuurd. Op dit moment staan in Tilburg de 111 Q en 1309 en dat betekent dat de 1147 en de 131 3 of 1316 pas naar Tb gaan als hun soortgenoot hr,rsteld wordt afgeleverd. De 11 49 en 1308 hebben minder gunstige vooruitzichten, omdat zijzelf al in Tb staan met defecten. Of deze nog hersteld worden, is maar de vraag. De reeds lang geleden afgevoerde 1119 kwam op 20/5 uit Maastricht in Tilburg aan. Nadat NS Vastgoed had ontdekt dat er locomotieven in de loods te Roosendaal waren gezet, gaf deze instelling opdracht ze te verwijderen. De 1 202, al geruime tijd met een reservestatus terzijde, is al een paar jaar de beoogde 1 200 voor het Spoorwegmuseum. De loc, waarvan vorig jaar de deuren in de neuzen werden geruild met de originelere exemplaren van de 1216, werd medio mei rijvaardig gemaakt en gepoetst en kwam op 23/5 naar het Spoorwegmuseum ter gelegenheid van de viering van 50 jaar Marsha/1 Plan, waarvan de 1200 in zekere zin een product is. In juli zal de loc terugkeren naar Tilburg, waar hij geschilderd zal worden hopelijk in Berlijns blauw.
Motoroostrijtuigen Na de vrijwel geruisloze beëindiging van het postvervoer per spoor (de treinen reden al sinds 20/5 als spooktreinen leeg door het land, terwijl de post al over de weg vervoerd werd) stonden op 1 /6 op de gebruikelijke plaatsen mP's (en Hbbkkss-en). die echter niet meer in actie kwamen . In de loop van de eerste week van de nieuwe dienstregeling werden 16 mP' s terzijde gesteld en verzameld op Zwolle Rangeerstation: de 3006, 3007, 3011, 3013-3018, 3020, 3022, 3023, 3025, 3026, 3028, 3031. Ook de meeste Hbbkkss zijn inmiddels in Zwolle gestald. In dienst voor het trekken van de treinen van het Sternet Werkplaatsen zijn nog zeven mP's: 3019, 3024, 3027, 3029, 3030, 3033 en 3034. In tegenstelling tot afspraken met KPN droegen zij nog steeds de opschriften PTT Post. Midden juni verschenen de 3027 en 3030 als eerste zonder de opschriften, althans: de witte letters waren verwijderd. Op de rode ondergrond is PTT Post des te beter te lezen, in donkerrood .. .
Slaaorjjtuiaen Na de levering van vier opgeknapte rijtuigen type MU (blz. 82) werden de vijf rijtuigen type AB 33 teruggeleverd aan Wagons-Lits. De 61 84 71-30 801 , 805, 807, 818 en 819 werden in mei verzameld op de Watergraafsmeer en stonden daar medio juni nog steeds.
Slooomaterieel Op 6/6 werd door de 381 + 765 en het inmiddels vaste team voor dit werk de 779 overgebracht van Zwolle Rangeer naar Amsterdam Westhaven. Met dit stel, een van de meest complete die nog in Zwolle stond, werd in de Westhaven waarschijnlijk een snelheidsrecord gevestigd in het plaatsen bij Hollandia . De 779 werd meteen naar de Basisweg geduwd en door Hollandia binnen gesleept. Dit tempo was niet het gevolg van een grote behoefte aan sloopmaterieel: 14 dagen later stond de 779 onaangeroerd achter op het terrein van de sloper en was de sloop van de 768 nog gaande. Op 20/6 werd de 780 overgebracht door loc 1111 en de bekende koppelwagen . Het transport van het laatste stel uit Zwolle, de 784, zal waarschijnlijk plaatsvinden op 3/7. Dit zal tevens de laatste rit op eigen kracht zijn van de 381 en 765. Zij zullen op de Watergraafsmeer deels ontmanteld worden en na de 770, die medio juli naar de sloper gaat, begin augustus aan Hollandia worden overgedragen .
Schadegevallen Door omstandigheden kunnen deze maand van de in de revisiebedrijven binnengekomen schadegevallen geen bijzonderheden gegeven worden . Volgende maand zal de achterstand worden ingehaald ..M.ilH::
-ns-
- 101 -
rieelnieuws revisiebedrijf Haarlem (12/5 - 18/6) Voor revisie o f ~ revisie kwamen in Hlm binnen: 453 (R6, 12/5), 460 (R6, 16/5), ELP2 .9..31 (R4, 29/5), 461 (R6, 29/5), 454 (R6, 18/61 en voor verbouwing en nieuw interieur ELD2 407 (27/51. Afgeleverd werden: 2867 (12/5), EL2 .9.l4 (20/5), 2868 (3/6), 2024 (10/6, Citypendel) en na verbouwing EL2 404 (26/5). Met schade of defecten kwamen naar het rb: B 20-70 705 (15/5), 8279 (21/51, BKD 82-70 938 (30/51, A 10-77 637 (4/6), 8457 (4/6), alle met botsschade, 848 + 893 (9/6) stormschade. Na herstel afgeleverd werden: 8457 (9/6; bakwisseling, zie elders), 8 20-77 705 (13/6). Voor het aanbrengen van cabine-airconditioning kwamen in Haarlem aan: 2852 (13/5), 3227 + 3228 (14/5), 2863 (15/5), 4001 (16/5), 3229 + 3230 (20/5), 2866 (21/5), 2884 (22/5), 3205 + 3209 (23/5), 4002 (26/5), 2882 (27/5), 2893 + 3226 + 3231 (28/5), 4007 (2/6), 2836 (4/6), 2890 + 4003 (9/6), 2872 (12/6), 2843 + 4006 (16/61; afgeleverd werden: 2874 (13/51, 3224 + 3225 + 2861 (14/5), 2852 (16/5), 3227 + 3228 + 4005 (20/5), 2863 (21 /5), 3229 + 3230 (23/5), 2866 (26/5), 4001 (27/5), 2884 + 3205 + 3209 (28/5), 2882 (30/5), 3226 + 3231 + 4002 (2/6), 2893 (4/6), 2836 (9/6), 4007 (10/6), 2890 (12/6), 2872 (17/6), 4003 (18/6). Voor onderhoudsresearch was de 2886 in Hlm van 9/6 tot 13/6; op 17/6 kwam de 2892 binnen. Materieelnieuws revisiebedrijf Tilburg ( 12/5 - 14/6) Naar het rb Tb kwamen voor revisie Be 50-90 108 (2/6), voor TTA 6445 (15/5, defecte motor), 6453 (2/6), 6408 (12/6) en voor een veiligheidsbeurt lmt 227 (21/5), DE3 135 (28/5). Voor het inbouwen van een nieuw interieur, baanruimers en cabine-airco kwamen de OH-stellen 3106 + 3115 ( 1 2/5 l, 3112 + 3113 (10/6) binnen. Afgeleverd werden: na revisie Be 50-90 101 (20/5), 50-70 113 (6/6), na TTA 6424 (28/5), 6445 (29/5), 6452 (11 /6, tevens schadeherstel), 6453 (13/6), 6519 en 6520 ( 12 en 13/6, beide tevens aangepast voor dienst in België), na een veiligheidsbeurt lmt 227 (29/51 en DE3 135 (6/6) en met nieuw interieur etc. DH1 3109 + 3110 (12/5), 3106 + 3115 (10/6). Met schade/defecten kwamen naar Tilburg: 298 (12/5) met diverse defecten, 6445 (15/5) defecte dieselmotor (15/5, tevens TIA), 1149 (22/5) onrustige loop, 335 (22/5) defecte dieselmotor, 1721 (29/5) defect, 1308 (2/6) el. sluiting, Bv 26-37 402 (3/6) botsschade, 1110 + 1210 (4/6), 279 (5/6), DH2 3203 (10/6) botsschade, 360 (6/6), 88-70 015 (10/6), Be 50-90 106 (11/6), alle met nog onbekende defecten. Afgeleverd na herstel: 88-70 020 (12/5), 6460 (16/5), Be 50-90 102 (20/51, 1636 (21/5), 1621 (22/5), 298 (29/5), 88-70 026 (30/5), 1203 (5/6), 1641 (12/6, tevens completeren ARR). Voor wijziging van de bekabeling van de Automatische Ritregistratie was de 1615 op 22/5 in Tb. Voor een wijziging van de airconditioning kwamen de volgende couchetterijtuigen naar Tilburg: 5070 127 (13 - 20/5), 50-70 118 ( 15/5 -5/6), 50-90 104 ( 16/5 - 9/6), 50-70 116 (20/5 - 6/6), 50-70 120 (6/6), 50-70 111 (12/6). Milieuvergunningen: Watergraafsmeer nog steeds bedreigd Ter nadere verklaring van het bericht op blz. 87 over een dreigende sluiting van het nieuwe opstelterrein Watergraafsmeer het volgende. Volgens de in 1993 van kracht geworden Wet Milieubeheer vallen spoorwegemplacementen onder de geluidsnormering voor industrielawaai en is NS verplicht voor elk terrein een milieuvergunning aan te vragen. De geluidsnormen zijn dermate streng dat zij voor railverkeer niet te halen zijn, waardoor gemeenten vrijwel nooit milieuvergunningen meer kunnen afgeven. Bij de Watergraafsmeer wordt deze zaak op de spits gedreven. Na protesten van omwonenden met een beroep op deze milieuwetgeving werd de voorlopige milieuvergunning voor het emplacement in april 1997 op last van de Raad van State vernietigd. Het terrein moet binnen een jaar na de uitspraak gesloten worden, tenzij de NS tegen die tijd aan de geluidsnormen zou kunnen voldoen. NS stelt dat er geen technische mogelijkheden zijn om onder de geluidsnormen te blijven, of de emplacementen zouden geheel overkapt moeten worden. Het bedrijf is in beroep gegaan tegen de sluitingstermijn van een jaar. De Raad van Bestuur van het NS-concern heeft inmiddels contact gezocht met de ministers van Verkeer en Waterstaat en van VROM met de bedoeling een convenant met de rijksoverheid te sluiten, waarin de NS zich verplicht alle mogelijke maatregelen te nemen de geluidshinder terug te dringen en het rijk een permanente ontheffing van de geluidnormering toestaat. NSM Onderhoud & Service Behalve de revisiebedrijven gaat ook bedrijf Onderhoud & Service van NS Materieel ingrijpend reorganiseren. In dit bedrijf zijn de onderhoudsbedrijven, de storingsdienst langs de lijn en de materieelreiniging ondergebracht. Het basisidee voor de reorganisatie is het verplaatsen van werk van de onderhoudsbedrijven naar circa veertig servicepunten door het hele land, waardoor materieel minder vaak naar een onderhoudsbedrijf zal behoeven te gaan. Een gevolg zou het sluiten van een of twee van deze bedrijven kunnen zijn. De vorm van de reorganisatie moet nog worden ingevuld, maar de doelstelling is een bezuiniging van f 100 miljoen en de vermindering van arbeidsplaatsen bedraagt zo'n 500. Voordeel-uren kaart In de loop van het jaar gaan drie soorten kortingkaarten op in de nieuwe Voordeel-urenkaart: de Jongerenkaart, de Rail Aktiefkaart en de Seniorenkaart. De drie kaarten leken toch al op elkaar; zo
-ns-
- 102 -
boden zij alledrie 40 % korting op reizen buiten de ochtendspits. De Voordeel-urenkaart zal dezelfde voordelen bieden, dus ook de zeven vrije reisdagen voor senioren . De kaart heeft het formaat van een bankpasje en is twee jaar te gebruiken, waarna een nieuwe wordt thuisgestuurd. Voor wie de kaart op deze manier als doorlopend abonnement gebruikt, geldt hij ook als Museumjaarkaart en als kortingkaart voor Trans-vakantiereizen en de AutoSlaap Expres en Alpen Expres.
Castricum en de disco Voortdurende problemen met het vervoer van discogangers met de laatste treinen van de dag hebben NS Reizigers doen grijpen naar een ongewone maatregel. Na vechtpartijen tussen zo'n 250 man en herhaalde vernielingen van het interieur van Sprinters, besloot NSR vanaf 7 /6 op zaterdagnacht na middernacht geen treinen meer in Castricum te laten stoppen en de discogangers niet meer te vervoeren. In april was deze maatregel al drie weken beproefd en succesvol gebleken. De reizigers van de drie getroffen treinen naar Alkmaar en Den Helder worden van Uitgeest per bus naar Castricum vervoerd, reizigers van Castricum naar noordelijker bestemmingen krijgen een taxi aangeboden, indien zij niet onder invloed verkeren of zich misdragen.
De tocht van een verwarmingswagen Nadat de twee verwarmingswagens (de Hot Hoppers) van de Watergraafsmeer, oorspronkelijk afkomstig uit de museumverzameling in Blerick en uit Hengelo, buiten dienst waren gesteld, werd de Hengelose wagen ter beschikking gesteld aan de STAR, die hem als Dg wil gebruiken. Het transport naar Stadskanaal mag wel ludiek genoemd worden: de wagen werd met behulp van de Wgmkoppelwagen op 21 /5 door de 765 + 381, die de 392 voor sloop gingen ophalen, meegenomen naar Zwolle. Op 25/5 bracht DE2 183 het geheel van Zwolle naar Stadskanaal. De 183 reed daarbij door tot over de brug over de Valthermond, het voorlopige einde van de STARlijn voor het hek van een koppige particulier. De koppelwagen werd door de (inmiddels door vlakke plaatsen nogal bonkende) 183 weer in Zwolle afgeleverd en keerde op 6/6 met het volgende slooptransport op de Watergraafsmeer terug.
Stationskaooen Amsterdam
es
Op 18/6 werd de renovatie van de stationskappen van Amsterdam CS officieel afgerond met een receptie en een rondrit met de blokkendoos rond Amsterdam. Het werk heeft circa f 64 miljoen gekost en vijftien jaar tijd, hetgeen ruim het dubbele is van de tijd die de bouw van de twee kappen destijds heeft gevergd. De renovatie heeft het aanzicht van Amsterdam CS nogal veranderd : de bagagebrug en de middenvoetbrug zijn verdwenen en de bovenleiding is niet meer opgehangen aan de kapspanten, maar aan balken. Markant is de nieuwe, transparante kap die tussen de twee bestaande kappen over de sporen 8, 9 en 10 is gebouwd en die de oorspronkelijke luifels vervangt.
Grote werkzaamheden Bij de buitendienststelling van Amersfoort op 24 en 25/5 werd weliswaar tijdig de toelating van DE3-en in Bentheim formeel geregeld (blz. 85), maar helaas waren daar ook werkzaamheden en moest toch in Hengelo gekeerd worden .... In het weekend van 15 en 16 juni vond de derde grote buitendienststelling in het project Weesp - Gaasperdammerweg Aansluiting plaats, waarbij de treindienst werd beperkt tot een stopdienst Amsterdam - Amersfoort en Weesp - Lelystad. In het weekend van 6 juli zal iets dergelijks zich nog eenmaal herhalen, waarna het project in hoofdlijnen gereed is. De vertraging in de oplevering bedraagt daarmee "slechts" veertien maanden. In Amsterdam CS is, ondanks een grote buitendienststelling op 9 en 10/5, het project Singelgracht nog steeds niet afgerond. Ook het verlengde spoor 15 ligt nu ruim een jaar op de indienststelling te wachten. In Hoofddorp komt de vrije kruising op zijn vroegst in augustus in dienst, drie maanden te laat voor de nieuwe dienstregeling. Vergelijkt men dit met de lengte van buitendienststellingen om een paar wissels te vervangen (te Muiderpoort: twee weekeinden van 56 uur Gooilijn of Utrechtse lijn gestremd) en men begrijpt dat er iets heel erg mis is op het gebied van de infrastructurele werken .
Korte berichten - Na een brand in rijtuig 61 80 21 -91 028 van EC 148 op 7/6 werd het materieel op Utrecht GE weggezet en pas op 9/6, zonder het beschadigde rijtuig, weer in de dienst ingezet. In de tussentijd reed een stam SBB-rijtuigen in de EC-dienst Amsterdam - Keulen. - Van 10 - 13/6 maakte de 1709 met 5 Df's dagelijks een rondje Leidschendam - Woerden - Zuidtak Zwolle - Tilburg - Leidschendam als proefrit voor de thyristoren. - AD-Sprinter 2027 is zijn totaalreclame kwijt en oogt nu als een Citypendel met een vreemd dak. - De zeer secure beheerders van het museummaterieel op de Watergraafsmeer stellen er prijs op te laten weten dat de nummerplaten van loc 2498 niet, zoals in Railmagazine 144 onbesuisd beweerd werd, "op grove wijze door een spoorwegvandaal verwijderd zijn", maar juist om dit te voorkomen direct na aankomst van de loc netjes zijn afgenomen en zorgvuldig opgeborgen . Zo de waard is ... - Op 20/6 sloten het Rijk en de OV-bedrijven een contract voor de Studentenkaart à f 570 miljoen. - Op 20/6 besloot de Directie van NSR het hele park ICR te moderniseren. Enkele kenmerken: airconditioning, andere stoelopstelling, verbouwing van een aantal A's en BKD's tot B's. Nader nieuws volgt. - Tevens is in principe besloten de treinstellen plan T te reviseren in plaats van af te voeren.
-ns-
- 103 -
Thalvs Op 11 en 1 2/6 reden weer nieuwe PBKA-stellen afnameritten vanuit Brussel naar Amsterdam Watergraafsmeer v.v . De nieuwe stellen kunnen nog niet in de Thalys-dienst worden ingezet, omdat Railinfrabeheer niet tijdig voor voorzieningen heeft gezorgd: er zijn nog geen bakens geplaatst waarop de ATB tussen Essen en Roosendaal automatisch in- en uitgeschakeld wordt. De 4301 reed op 19/6 enkele verkennende slagen Amsterdam - Utrecht, om in de nacht van 22 op 23/6 ritten met 160 km/h te maken. Later zal ook met 200 km/h gereden worden. Doel is het gedrag van de zeer slappe ondergrond van deze lijn op het effect van hogere snelheden te bekijken .
Station Hollandse Spoor De geheel vernieuwde hoofdhal en voetgangerstunnel van Den Haag HS werden op 23 mei officieel geopend, waarmee de grote opknapbeurt van het station deels voltooid ia. Het station is gebouwd tussen 1888 en 1893 door de H.IJ.S.M. architect D.A.N. Margadant en nu gereata.areerddoor architect Th.Fikkars. Tussen 1948 en 1950 was het gebouw door H.G.J.Schelling gemoderniseerd, in feite verpest tot een efficiënte, saaie hel, waaruit alle weelde werd verwijderd; de perrongebouwen bleven toen gelukkig nog intact. Omdat er niets meer over was van de vroegere ornamenten en tableaus, heeft fikkers getracht de grandeur van het fin de si~cle terug te roepen met eigentijdse middelen op basis van de werktekeningen uit 1893. In hoofdhal en -tunnel, wachtkamer, perrongebouw Ben zuidtunnel is steenroze de sfeerbepalende kleur, dit afgewisseld met de glans van roestvrij staal en de tinteling van glas. Beeldend kunstenares Josephire Sleet heeft bijzondere panelen aangebracht op de plaats van de oorspronkelijke tegeltableaus, met poëtische beelden en impressies. Tot voorjaar 1998 wordt nog gewerkt aan o.a. de restauratie van de buitengevel, vernieuwing van de perrons, bouw ven een nieu~e rijwielstalling met winkels en de ombouw van de zuidhal. Voor de stalling is gekozen voor een bijzonder ontwerp. Onder de rijtuigkap uit 1894 werden aanvankelijk koetsen gestald, later de tram. De rijwielstalling wordt in de kapconstructie gebouwd; hierbij ontstaat ruimte voor zo'n 1650 fietsen, verdeeld over twee niveaus. Onder de kap worden ook enkele winkels gesitueerd met een ingang aan de centrumzijde. De HTM verkoopbalie bevindt zich bij de hoofdingang links van de kaartverkoop. Aan weerszijden van de hoofdhal bevinden zich trouwens diverse winkels. De oude perrontunnel is verbreed van 5 tot 10 meter en voorzien van vaste en roltrappen en liften naar de perrons. De "hobbel" uit de tunneldoorgang is verdwenen. Door de groei van het aantal reizigers was verbouwing en vergroting noodzakelijk geworden. In 1989 waren er 17.000 in/uitstappers per dag, in 1996 al 34.000. Stene Line Op 28 mei werd de Stene HSS, type reuze catamaran met een kruissnelheid van ca. 75 km/u door de Stene Line aan de pers gepresenteerd en door minister Jorritsma i ngewijd. NS paste zijn dienstregeling zodanig aan dat de beide overtochten van Hoek van Holland naar Harwich en terug een treinaansluiting hebben, hoewel niet met een voor ieder prettige tijd. De snelle "Stens Discovery" die voor de overtocht 3 uur en 40 minuten nodig heeft, vertrekt uit Hoek van Holland om 7.15 en 16.10 en is terug om 15.30 en 23.59. Deze concurrent van de Kanaaltunnel is inderdaad snel, niet gezegd kan worden dat hij geheel rustig over het water glijdt. Het ont- en inschepen verloopt zeer snel: in 40 minuten zijn maximaal 1500 passagiere en honderden auto's gewisseld. Met het nodige vermaak, spijs en drank hebben de passagiers een mooi zicht op zee door de grote panorama-ramen rondom. Een retour van elk NS-station naar Londen kost f 180,-, jeugd en 60+ betalen f l60r Lovers RaiI
Te elfder ure werd bekend dat met ingang van 1 juni zes slagen per dag door de Kennemerstrand Expres gemaakt worden in een strakke tweeuurdienst, te beginnen om 8.55 uur in Amsterdam. Tegelijk I werden ook de Spaarne Expressen opgeheven, in ieder geval tot 1 september. Rond die datum zou Lovers over een gehuurde DE3 moeten kunnen beschikken . Lovers heeft de dienstregelingmakerij overigens aardig uitbesteed : men roept zijn wensen en NS Reizigers (!) regelt de treinen in opdracht van Railned . Begin juni werden bij een inspectie door NMBS-technici drie van de vier rijtuigen uit de trein gezet. Nadat twee stuks binnen twee dagen weer in dienst waren gekomen, bleef de LR4 buiten dienst staan met defect remwerk. Hoewel herstel te Watergraafsmeer mogelijk zou zijn, is het plan het rijtuig bij WL in Oostende te laten herstellen. Midden juni stond het n~g. steeds op de Wgm. Drie rijtuigen zijn overigens meer dan genoeg voor het zeer geringe aantal re1z1gers dat vervoerd wordt. Nieuw sinds 13/6 is de Amsterdam Beachpas: retour bij het GVB + Kennemerstrand / Amsterdam Beachexpres voor f 15,--.
- 104 BERICHTEN UIT BELGit VLAA~SE VERVOER~AATSCHAPPIJ DE LIJN Jaarverslag 1996 (verslag 1995: HOV juni 1996, blz. 105/6) Waar De Lijn in de voorbije jaren het sterkst investeerde, vertoonde het marktaandeel een positieve trend; dat was vooral in en rond de steden. Op veel plaatsen werd de doorstroming daadwerkelijk verbeterd. Door het ondergronds brengen van lijn 3 in Antwerpen ging in de Stuivenbergwijk het aantal klanten er met 50% op vooruit. Evolutie netto-vervoerontvangsten op het voertuig 1995-1996: stadslijnen Leuven 2, 75%, lijnen van en naar Leuven 3,35%, stadslijnen Gent 2,39%, tram- + trolleybuslijnen Gent 3,19%, stadslijnen Aalst 3,63%, snelbuslljnen Limburg 14,01%, stadslijnen Antwerpen 1,24%, stadslijnen Brugge 5,82%, stadslijnen Oostende 3,93%. Over het algemeen doen tram en trolleybus het beter dan de bus. De kusttram kon ondanks het zwakkere toeristisch seizoen 1996 afsluiten met een status-quo. De trams waren samen goed voor 27,34% van de vervoerontvangsten; nochtans vertegenwoordigden zij amper 9,7% van de beladen voertuigkilometers. Eind 1996 waren in dienst 4494 mannen en 503 vrouwen; valtijd totaal 4879. ].o.llJ!n&.!!!.a!.e.tiJ!el Nieuw waren 15 tweedeurs lagevloerbussen Van Hool A360, 78 standaardbussen Jonckheere Commune, 19 harmonicabussen Van Hool AG500, 4 microbusjes Peugeot Denolf&Depla en 16 lagevloerbussen Van Hool A300. Afgevoerd werden een gelede kusttram en 19 oude bussen. Aan de Kust kregen 6 trams er een tussenkast bij. l bus werd omgebouwd tot depannagewagen. 15 nieuwe voertuigen van diverse aard (vracht-, bestel-, peisonenwagens, wagens voor dubbel gebruik, aanhangwagens enz.) kwamen in de plaats van 13 oude, wat hun totaal brengt op 250. Eind 1996 bestond het spoormaterieel uit 50 gelede trams Kust, 166 PCC trams Antwerpen, 54 PCC trams Oost-Vlaanderen, 9 gelede Bochumtrams, 3 locomotieven, 2 spoorauto's, 7 motorrijtuigen reizigers, 4 motorrijtuigen dienst, 22 aanhangrijtuigen en 19 verscheidene wagons. Besteld zijn 3 2-richting- en 6 enkelrichtingtrams. In 1997 zullen instromen 15 gelede en 19 gewone lagevloerbussen Van Hool A300, 5 standaardbussen Jonckheere Commune, 3 gelede bussen Van Hool AG50D, 8 lange-afstand bussen Van Hool A600, 10 midibussen Mercedes-Denolf&Depla, 40 citybussen Van Hool A308, 1 microbus Mercedes Business en 4 microbussen Peugeot-Denolf&Depla. Thans zijn er 1269 standaard-, 201 harmonica-, 74 stads- en minibussen, 20 trolleybussen, totaal 1564. De oudste hiervan (35 standaards) zijn uit 1976. lnfr_!S,!r,!d_C,!U,!;!,r .8,n!w!.r.e.en Het spoorvernieuwingsproject Britselei, Amerikalei en Ter Heydelaan werd samen met de bijbehorende wegeniswerken over ca. 2 km goedgekeurd. Ook werd goedkeuring bekomen voor de inrichting van een nieuw onderstation dat de tractieproblemen zal oplossen. Projecten liggen ter studie voor de herprofilering van de Leien en de ombouw van de trambaan op Grote Steenweg en Antwerpsestraat tot tram/busbaan, evenals mogelijke tramverlengingen van o.a. lijn 3 tot aan de Grote Ring te Merksem en de lijnen 7 en 15 te Mortsel. De principiäle goedkeuring werd bekomen voor de realisatie van een tramverbinding met Zwijndrecht. §_en,t Hierover is ook reeds uitgebreid bericht in HOV (o.a. tramlijn naar Zwijnaarde) • .!S.u!_t Voor de verlenging van de Kustlijn naar Adinkerke kwam in 1996 goedkeuring. JLe1:v..9.e!,d~.te.!.zig!_r!_ (x 1000) op biljetten 22.113; kaarten 63.964; gewone, stad, voorstad abonnementen 46.919; schoolabonnementen 61.074; NMBS/De Lijn-abonnementen 11.142; bijzondere diensten 8.997; evenementen 583; andere 54 = totaal 214.846. Da totale ,2.0,ivJ!_n.9.s,ien. van het vervoer bedroegen 4.492.969 in duizenden franken • .b,e!!9ie_tramnet: Antwerpen 86,96, Oost-Vlaanderen 29,99, West-Vlaanderen 65 km. Lengte trolleybusnet Oost-Vlaanderen 8,3 km. Lengte busnet eigen beheer, resp. verhuurders: Antwerpen 1.492,12 - 1.218,49; Limburg 1.549,53 - 1.289,26; Oost-Vlaanderen 1.052,90 - 1.650,86; Vlaams-Brabant 1.517,61 - 794,58; West-Vlaanderen 1.306,00 - 786,00, in totaal derhalve 12.657,35 km. f.x.e_l..9.i,iaiiJ!k..9.s,ien. (x 1000 F) 14.723,1 (incl. 3.225,2 vergoedingen aan exploitanten). Het is een mooi uitgevoerd jaarverslag, geillustreerd met kleurenfoto's en de nodige statistieken, echt een verslag over het wel en wee van het afgelopen jaar, dat tevens als naslagwerk kan dienen. Dit in tegenstelling tot verslagen van een aantal Nederlandse vervoerbedrijven, waarin het materieel soms zelfs niet ter sprake komt. Actuele berichten - - - - - - - Binnenkort worden 67 standaardbussen A600 met DAF-motor besteld bij Van Hool voor 5,32 miljoen frank per stuk, waarbij De Lijn per bus onderdelen levert van 436.283 frank, te leveren voor eind 1998. 21j zijn bestemd voor Antwerpen (29), Vlaams-Brabant (24) en West-Vlaanderen (14).
- de lijn -
- 105 Antwerpen Op 16 juni is begonnen met de aanleg van de railverbinding tussen de Noorderlaan en de huidige bovengrondse tramsporen bij het Sportpaleis. Duur 7 weken. Voor het havenfeest Portival op 31 mei en l juni werden vele tram- en buslijnen versterkt. Een speciale busdienst reed vanaf Centraal Station en Rooseveltplaats op zaterdag. Die dag kostte een speciaal heen- en terugticket 60 frank. Wellicht gaat er vanaf september in de nachten van vrijdag en zaterdag een nachtbus rijden op lijn 41 naar Turnhout, vertrek Rooseveltplaats 1.40 u, aan circa 3.00 uur. Ir!!.m.!!!.a!_e.!:_i!.e.! Na modernisering kwamen gereed in maart PCC 7149 en in april 7094. Limburg Vanaf 1 juli is het busvervoer binnen Hasselt gratis. Thans worden er dagelijks 1000 reizigers vervoerd, de burgemeester hoopt dat het er 5000 worden. Stad, De Lijn en het Vlaams Gewest betalen samen de meerkosten. Thans zijn de inkomsten van biljetten en abonnementen 12% van de kosten, de gemeente zal dat bedrag voorschieten; tot eind 1998 is dat 38 miljoen. Het betreft de lijnen op het grondgebied van Hasselt, buitenwijken, deelgemeenten en het traject naar Limburgs Universitair Centrum. Er start dan ook een nieuw stadsnet, met sterk verhoogde frequenties. N.M.V.8. Door een medewerker van museum Schepdaal is de wagenbak gevonden van mw 9566 (La Hestre, 1921). Ook is de wagenbak van AR-aanhangrijtuig 1276 (type Andenne) teruggevonden. Laatstgenoemde is al overgebracht naar stelplaats Kuregem. SOCIETE REGIONALE WALLONNE DU TRANSPORT Het verzoek van EMI/Renault om het contract voor Van Hool en Berkhof om 320 bussen te mogen bouwen voor de SRWT te schorsen, is door de raad van state afgewezen. Charleroi Op 17 april werden het nieuwe vertrekperron en inlichtingenkantoortje bij het Gare du Sud in gebruik genomen. Het is mogelijk dat lijn 62 begin september weer in dienst komt tot Calvaire. Vorige maand berichtten wij al dat aan de sporen gewerkt wordt. Van 25 mei tot 12 oktober wordt weer op zon- en feestdagen gereden naar Thuin. Vertrokken wordt van Anderlues om 13.00 uur, van Lobbes om 13.25, 14.30, 15.30, 16.30, 17.30; terug van Thuin ieder heel uur van 14.00 t/m 18.00 uur, de laatste tram rijdt uiteraard weer door naar Anderlues, aan 18.40 uur. Op 15, 16 en 17/8 vindt het "Festival" plaats met een uitgebreide dienst. Ook wordt een versterkte dienst uitgevoerd op 7/9 (dag van het patrimonium) en 4/10 (TTB-dag). (l'Etincall~ M.I.V.B. - BRUSSEL In maart zijn in de nieuwe kleuren de 7707 en 7939 geschilderd. o.a. een nieuwe kopverlichting is aangebracht bij de PCC's 7067 en 7074. Mw 2050 stond van 23 tot 25 april op "Rail-Tech" in de jaarbeurs van Utrecht. (Tram 2000; 5-1997) Na in Luik voorzien te zijn van een werkende mechanische reminstallatie keerden de ex-BIB open aanhangrijtuigen terug in het museum van Woluwe, met nrs 1571,1600. Op het feest van 100 jaar Tervurenlaan op 31 mei reden koningin Paola en koning Albert in motorwagen 830, die de 1571 en 1600 trok (zie blz.69; 4/97). Wagens de hevige stormstoten waardoor(takken van) bomen werden afgerukt, ontspoorde op 7 juni in de middag een museumtram op de lljn naar Tervuren. Hierdoor werden twee trams van lijn 44 ingesloten, bussen werden ingezet. Nadere gegevens volgen. Op 26 mei brak 's ochtends in stelplaats Delta een wilde staking uit bij metro en bus i.v.m. CAO onderhandelingen. Dit breidde zich uit tot andere busstelplaatsen en tot een deel van de trambestuurders van Koningslaan en Sint-Gillis. Na onderhandelingen werd 's middags de dienst hervat, behalve vanuit Haren wegens een blokkade. Op 9 juni veroorzaakte een stroomstoring om 6.50 uur in de metro nabij station Zwarte Vijvers een hevige rookontwikkeling. Aan de veiligheidszekering van het achterste sleepcontact van het tweede rijtuig was brand ontstaan. De bestuurder begeleidde meteen de reizigers naar het station; enigenwaren door rook bevangen. Precies volgens het rampenplan is gehandeld; de eerste hulpverleners waren na 3 minuten ter plaatse. Vanaf juli mogen onder bepaalde voorwaarden in het weekend fietsen mee in de metro. In 1996 zijn in tram en metro meer reizigers vervoerd dan in 1995, de bus liep terug. In station Simonis werd op 10 juni een speciale informatie/bewegwijzering voor slechtzienden in gebruik genomen. Tevens werd begonnen met de bouw voor een onderkomen voor de "metropolitie" in station Rogier; hier zullen ook reizigers zich kunnen vervoegen. Eind 1997 zal deze ruimte gereed zijn. N.M.B.s. (overige berichten volgende maand) 80 dieseltweetjes worden besteld blj GEC Alsthom en gebouwd in Barcelona en Valencia Luik krijgt eind 2002 een "spoorwegkathedraal",gebouwd door Santiago Calatrava. Materieel: buiten dienst gingen HLE 1804 1/1, 1803 1/4, 1802 14/4, 7006 1/2-1997. Vanaf 1/6 rijdt een Thalys rechtstreeks van Antwerpen en Brussel Zuid naar OisneyParijs (Marne-la-Vall~e), stopt niet te Lille, reistijd 2u 41 min.
- 106 BERICHTEN UIT ANDERE LANDEN
CHINA Oalian D• vooroorlogse, door Japanse fabrieken gebouwde trams (zie blz.115-118; 101967, stadsnaam destijds Dairen) worden thans volledig gerenoveerd, waarbij de houten wagenbakken vernieuwd worden en het messing opgeknapt of vervangen wordt. Zij worden donkergroen of bruin geschilderd. Drie l tjnen zijn in deze stad in gebruik: 201, 202 (BS 3/97) en 203 (in 1967 waren dat lijnen l-6). DUITSLAND Berlijn Vanaf 2 juni rijdt lijn 28 ( in dienst ma-vr) vanaf Rüdickenstr. via Falkenberger Chaussee naar eindpunt Falkenberg. Met een jaar vertraging zal het 1t km nieuwe tramtraject Buchholz Kirche-Blankenfelder Strasse pas in 1999 in gebruik genomen (BVB 6/97; B.Z. 30-5-1997) kunnen worden. Bremen Op 3 maart is begonnen met de werkzaamheden voor de verlenging van lijn 6 (BS 3/97) van Riensberg naar de universiteit. Dassau Mw 014, die destijds van Duisburg is overgenomen, is verkocht aan Norrkëping. Duisburg Op 16 maart werd de nieuwe Aakerfährbrücke over de Ruhr feestelijk geopend; ( B5 3/97) lijn 903 rijdt hierover. DOsseldorf Bij Siemens-Ouewag zijn in 1996 138 driedelige lagevloertrams, later aangevuld met viarassige bijwagens besteld. Deze order is nu beperkt tot 48 motorwagens terwijl ter compensatie 90 volledige lagevloertrams besteld zijn, waarvan het concept gebaseerd is op de Combine. Aflevering hiervan tussen 1999 en circa 2003. (SV 4/97) In maart vertrok mw 2512 naar Poznan, in april emigreerden nog 2454 en 2499.(853/9~ Frankfurt (Main) In maart vertrokken naar Galati in Roemenië mws 206,218,221,237, 240 en bijws 1230,1231,1233,1238 en de licht beschadigde 1820. (BS 3/97) Halberstadt ( zie blz.142; 8/96) Lijn 3 rijdt vanaf 1-6-1997 weer uitsluitend tussen Klusberge en Herbingstrasse. (BS 3/97) Hannover In april werden de eerste 11 Stadtbahn 2000" wagens door LHB geleverd (de nieuwe Stadtbahn generatie), genummerd vanaf 2001. De laatste trams van de serie 500 (zesassig geleed) reden op 18 april in de dienst. Mw 522, met bijwagen 1513, wordt een historisch tramstel. (BS 3/97) l!!!!, Half april begon de aflevering van de tweede serie GT6M trams 611-619. Rakomotorwagens worden nu zo aangepast dat zij twee aan twee gekoppeld kunnen rijden. (BS) Karlsruha Begin maart is mw 837 als eerste van de derde serie tweesysteem-Stadtbahnwagens afgeleverd ( type GTB-1000/25-M), er volgen nog 20 stuks, 4 daarvan krijgen een middendeel atet bistro en toilet. Voor de stad zijn 10 lagevloertrams besteld, type GT8-70D/N, te leveren in het eerste halfjaar van 1999. De vernummering van het materieel (blz.213; 12/96) ondervindt vertraging. De 851-880 zijn nu 551-580; binnellkort zal ook serie 521-530 de nummers 581-590 dragen. Later zullen lof 2 voor het nummer worden geplaatst. (SV 4/97) Kassel Wegens materieeltekort door het toenemende vervoer zijn da buiten dienst staande zesassige gelede motorwagens 313 en 308 aan elkaar gekoppeld, waarbij 308 gemotoriseerde bijwagen is. Alle nu overbodige delen van de tot eenrichtingstel omgevormde trams werden verwijderd. Vanaf 14 april is het in dienst op l ljnan l en 5. Door DWA,Bautzen worden 12 lagevloer gelede trams gebouwd voor% 36 miljoen DPI, die geleverd zullen worden in het eerste halfjaar 1999. El.installatie: Kiepe.(85 3/97) Keulen Op 31 mei werd hat ondergrondse traject Herler Strasse-helling naar de MOlheimar brug (1,3 km, lijnen 13,15,16) feestelijk in gebruik genomen. Eind maart was da gehele serie lagevloertrams 4001-4080 door Bombardier afgeleverd. Kort daarna is een vervolgserie van 40 wagens besteld, te leveren vanaf voorjaar 1998. Het historisch stel 1155+1159 dat vanuit Wenen terugkeerde, ontving nu ook toestemming om 111eer naar Bonn te rijden. (BS 3/97) Ludwigshafen Op 1 juni werd de nieuwe remise Rheingönhaim in gebruik genomen, ter vervanging van Luitpoldhafen. (BS 3/97) Magdebur_g Bij Adtranz/DWA/LH8 zijn nog 15 NGTBD-trams besteld, te leveren v66r 2000. Mannheim De uitbreiding van remise Möhlstrasse kwam gereed, waardoor op 1 juni de remise Luzenberg gesloten kon worden. (BS 3/97) MOlheim Eind maart keerde gelede mw 282 terug van Mittenwalde, waar een lagevloer middenbak werd ingebouwd. De tram wordt eerst op lijn 112 ingezet, daarna op 102. ~Onchen Begonnen is met de werkzaamheden voor de verlenging van de lijnen 15 en 25 via de "Oosttangent" Ostfriedhof - Max-Weber-Platz (2,2 km). (SV 4/97) Naumburg Tussen Theaterplatz en Jägerplatz rijden weer trams op 28 en 29 juni en 6 september. Het traject op de Post- en Lindenring tot het congrescentrum wil men binnenkort weer rijvaardig maken. ( BS 3/97)
- duiteland
- 107 Saarbrücken Het plan is op 1 oktober het eerste deel van de nieuwe tramlUn/Stadtbahn te openen (wellicht wordt het pas eind 1997), tussen de Ludwigstrasse en Sarreguemines (Frankrijk). Het eerste stukje ( 1 à 2 km) ligt in de straat, waarna 18 km via de spoorbaan wordt gereden, de laatste km daarvan in Frankrijk. 15 lagevloertrams zullen met een 5' freq. in de spits het traject in 30' berijden. ( 1 VdR 2589; 26-3-97) Wuppertal Aanvulling bericht blz.70; 4/97: Mw 7 botste om onverklaarbare redan op de juist vertrekkende, volle historische Kaiserwagen 5+22, alle drie werden flink beschadigd. De 7 had juist die dag reclame gekregen voor Bayer asperientjes, welke toen dus wel nodig geweest zullen zijn. (BS 3/97) Industrie: Combino Van 23 tot 29/6 rijdt de Combino-tram op het normaalspoornet in Essen, vervolgens is Potsdam weer aan de beurt tot 25/B; 1/9 t/m 23/11 is hij te vinden op de Diagonal in Barcelone;van 23/2 tot 29/6-1998 na omsporen op het smalspoor-tramnet van Essen. {Sch.v.akt. 6/97) FRANKRIJK Montpellier Voor het toekomstige trambedrijf dat in september 2000 van start moet gaan, zijn bij GEC Alsthom 28 gelede trams van het type Citadis (TGA 301) besteld. De tram bestaat uit drie delen en rust op drie draaistellen; het lagevloer middendeel heeft een hoogte van 350 mm, de totale lengte bedraagt 30 meter, de breedte is 2,65 m; capaciteit 220 reizigers, de maximum snelheid bedraagt 70 km/u. In totaal kost het materieel 302 miljoen francs. Eind 1998 wordt de eerste tram geleverd, zodat begin 1999 de technische proeven kunnen beginnen. (lVdR 2593; 23-4-1997) GROOT-BRITTANNit Manchester Altram ontving de concessie voor de bouw en exploitatie van de sneltramlijnen naar Salford Quays en Eccles voor een periode van 17 jaar. Dit consortium zal ook de huidige lijnen gaan exploiteren. De verlenging omvat 12 haltes; nieuwe bruggen moeten gebouwd worden over de Bridgewater en Manchester Ship Canals. In Juli wordt met de werkzaamheden begonnen zodat de trams eind 1998 naar Salford Quays (RW 7/97) kunnen rijden en in 1999 naar Eccles. NOORWEGEN .Q.!!.g, Daar begin maart bleek dat bij het nieuwe voorstadsmaterieel 2000 de sluiting van de deuren gevaarlijke situaties ken opleveren, werd bijna al dit materieel uit de dienst genomen. Omdat kort daarop het skifastival in Holmenkollen plaatsvond, ~arden weer, voor het eerst na begin 1995, een paar houten rijtuigen serie 600 in de dienst opgenomen. (85 3/97) Trondheim De motorwagens 91 en 98 botsten met elkaar op het enkelspoor tussen Ugla en Lian op B april, waarbij zij ernstig beschadigd werden. Ter vervanging zullen t111ea van de nog bij TT aanwezige LHB-trams dienstvaardig worden gemaakt; aan mw 10 (die GB 100 wordt) wordt al gewerkt. Voorlopig wordt voor da vervanging gebruik gemaakt (LR&MT 5/97) van de Strimmen museumtrams 19 en 29. OOSTENRIJK Qm. Voor het vervoer naar het beursterrein reed in mei voor het eerst een lijn 26 van Jakominiplatz naar St.Peter. (Sch.v.akt.6/97) De gerestaureerde/gedeeltelijk nieuw gebouwde historische mw 45 reed op 28 april zijn eerste proefrit. Aanleiding was het eeu111feest van de electrische tram.(S.v.a.6) Wenen Afgeleverd in mei door SGP werden U1 2313+3313. Op 4 april vetrokken mws 102, 105,106 en bws 1804,1807,1855 naar Sarajevo. Als laatste van de 13 tramstellen volgden op 29 april mw 121 en bijwagen 1813. ( Sch.v.akt.6/97) Zillertalbahn Van de 088 zijn 3 rijtuigen ex Ybbstalbahn gekocht: B4ip/s 3181, 3183 en 3184. De destijds uit Hongarije overgenomen rijtuigen die nog steeds opgeknapt moesten worden, zullen nu waarschijnlijk afgevoerd worden. (Sch.v.akt.6/97) POLEN Poznan ex GVB-trams: volgende bladzijde onderaan. Wroclew Wegens 120 jaar tram in dit vroegere 8reslau vinden ritten plaats met historisch materieel en zijn er open dagen. Op 10 juli rijdt een paardentram, op 12 en 13 juli vinden tramparades plaats. {BS 3/97) TAIWAN Taipei De metrolijn van het stadscentrum naar Tamshui is geopend op 28-3-1997.(LR&M~ ZWEDEN U. S .A. na Zwitserland ( volgende bladzijde) Norrk8ping In maart arriveerde vanuit Dessau de 8-assige mw 014 (ex Duisburg 1059). Deze kreeg nummer 72 (type M 97) en ging vervolgens proefrijden om na te gaan of ook achtassers hier dienst kunnen doen, met Geamatic-besturing. Het ligt in de bedoeling de middenbak te wijzigen in een lagevloergedeelte. Voor rekening van NorrkH-
- buitenland -
- 108 ping staan in Dassau nog de 001, 004 en 011 opgeslagen. Op 9 april werd als eerste omgebouwde/gemoderniseerde M94 tram de 67 in dienst gesteld. Hierna volgt 61.(MfSS) Stockholm Voor lijn 7 ie de 618 (type B31C) omgebouwd tot caf,-bijwagen; op 30 april werd deze in gebruik genomen. Het betreft ex bijwagen 434 (527) van Göteborg.(Mf553) ZWITSERLAND Basel B 1492 is voorzien van een lagevloerdeel en airco en rijdt sinds april proef op lijn 3. DBB Dampfbahn Barn BLS stoomloc GTB 3 is in onderhoud genomen. DVZO Dampfverein ZUrcher Dberland Uit het locdepot Winterthur zijn de draaischijf en een kolenkraan overgenomen. FO Furka-Oberalp l'lomp~-Tujetsch wordt een kruising van 270 m; de kruising Lax wordt verlengd tot 223 m. In mei en Juni zijn ritten met de eigen stoomlocomotief HG3/4 4 gehouden. Lausanne Trolleys 651-679 en enkele andere moesten tijdelijk terzijde in verband met scheurtjes in de remophanging; van elders werden 15 bussen gehuurd. Lugano Over de automatisering van de funiculaire stad-fFS wordt een referendum gehouden. Luzern De stad wil af van de Krienz-Luzern Bahn, waarvan de concessie nog tot 2015 loopt, doch die de verbetering van de Kantonstrasse in de weg zit. MThB l'littel Thurgau Bahn De exploitatie wordt overgenomen van de lijn EtzwilenRielaeingen (D), die eigendom van de 588 blijft. Tussen Tobel en Bettwiesen is de halte Tägerschen geopend. Neuch&tel Da verlenging van de "littoral" naar de universiteit en vervolgens naar Marin is opnieuw aan de orde gesteld. RBE Rive Bleue Express Samen met Alp Rail wil men de VVT dieseldubbeldekker overnamen. Winterthur Trolley 105 is in 1995 gesloopt. 51-53, 56 en 121 gingen in 1996 terzijd~
u.s.A.
Boston De eerste van de nieuwe Kinki-Sharyo trams, serie 3700-3719 werd op 4 maart afgeleverd, in de nieuwe grijs en groene kleur. De Breda lagevloertrame worden vanaf december verwacht. Op l september vinden feestelijkheden plaats i.v.m. het eeuwfeest van de tram, met o.a. een optocht waarin ook trams uit het Saashore Trolley Museum meerijden. (LR&MT 6/97) Jersey City Op 21 april werd officieel begonnen met de werkzaamheden voor de aanleg van de geplande sneltramlijn. ( LR&MT 6/97) Naw York MTA/NVCT heeft 1080 metrorijtuigen besteld. Het Canadese Bombardier zal 680 wagens leveren type R 142 (leverde in 1982 al 825 stuks type R-62A) voor$ 921 miljoen, met een optie op nog 200 etuks.Kawaeaki zal 400 rijtuigen leveren voor $ 540 miljoen. (lVdR 2596; 14-5-1997) Philadelphia Het tramtraject over de 58th St, tussen Chester en Woodlande Avenues wordt vanaf B juni weer gebruikt door lijn 13 wegens reconstructie van een brug. Sneeuwveegmotorwagen C-145 (Brill, 1923) is terug overgenomen van museumgroepen om, na een opknapbeurt, komende winter weer in te kunnen zetten. (LR&MT 6/97) Salt Lake City Op 11 april is officieel begonnen met de aanleg van de eerste TRAX sneltramlijn naar Sandy. Inmiddels zijn er ook plannen voor drie andere lijnen.(LR&MT) San Diego Als nog dit Jaar de Mission Vally West verlenging van de sneltram in dienst zal zijn, wordt de noord-zuidl ijn de Blue Line en de ooetl ijn naar San tee de Orange Line. Bij het in dienst komen van het genoemde nieuwe traject zal de Blue Line van Old Town naar het eindpunt Jack Murphy Station iedere 15 minuten rijden; in de spits wordt de frequentie tussen Old To~n en het eindpunt San Ysidro bij de Mexicaanse grens 7! minuut. (LR&MT 6/97) San Francisco Op 10 mei werd de BART verlenging Dublin/Pleasanton (22,S km) geopend; de rapid transit lijnen van de BART hebben nu een totale lengte van 153 km. Voor de Muni is een contract uitgegeven voor aanleg van tramsporen in de Market St vanaf het huidige eindpunt Framont St tot de Steuart St. Steeds meer Boeing trams worden afgevoerd. Van de oorepronkel ijke 130 zijn er nu nog 111 over. De tweerichting PCC 1007 is nu geschilderd in de roodachtig bruin an crême kleur van de vroegere Philadelphia Suburban Trensportation Company.(LR&MT6/91) POLEN Poznan Van de Amsterdamse trams blijkt de 857 in 1996 gesloopt te zijn, evenals het restant van mw 862. De 881 had in mei 1997 ook een witte reclamebeschildering.
