het openbaar vervoer maandblad g e w i j d aan het s t a d s - en s t r e e k v e r v o e r , in h e t b y z o n d e r het gemeentevervoerbedrijf amsterdam
•het openbaar vervoer abonnementsprijs ƒ 4,- per .iaar - losse nummers ƒ 0,40 abonnementsprijs inclusief autobusbijlage ƒ 6,50 per jaar - losse nummers ƒ 0,60 hoofdredacteur c.van mechelen jr. 1e jacob van campenstraat 43 amsterdam - zuid = telefoon 79 35 90 redactie en administratie p.h. kiers van suchtelen van de haarestraat 3 '' amsterdam- osdorp = telefoon 19 36 69 alle betalingen op gemeentegiro 0 3131 t.n.v. 'het openbaar vervoer', van suchtelen van de haarestraat 3 '' te amsterdam-osdorp. het girokantoor der gemeente amsterdam is onder no. 13500 aangesloten bij de postgirodienst te den haag. INHOUDSOPGAVE: • 1. Gemeentevervoerbedrijf Amsterdam 2. Kaart remise- en garageroutes G.V.B.A 3 . Rotterdamsche Tramweg Maatschappij 4. Rotterdamse Electrische Tram 5. N.N.Gemengd Bedrijf Haagsche Tramweg Maatschappij. . . 6. Buitenlandse Berichten. . . 7 . Tramplannen voor Utrecht 8. Foto's Gemeentevervoerbedrijf Amsterdam. . . . . . . .
blz. 115-120,123 118 121 121 121,122 124,125 125 126
Vervolg pagé125:tramplannen Utrecht 5.(Rivierenwijk) Soerateslaan-Rijnlaan-Croeselaan-Leidseweg-C.S.-MoreelselnMariaplaats-Doorbraak 1-Vredenburg-St.Jacobstr.-Oudenoord-Nijenoord-OmloopLaan v.Chartroise-Marnixlaan-Binsteindreef.Verdere route nader te begalen N I E U W E B I J L A G E Aan het maandblad 'het openbaar vervoer' zal met ingang van 1964 een bijlage worden toegevoegd, voorlopig bestaande uit 2 pagina's per maand.Hierin zullen algemene,fundamentele beschouwingen worden gehouden betreffende het openbaar vervoer. ^ Men kan zich op deze bijlage abonneren voor een bedrag van ƒ 1 , - per jaar. Betaling kan o.a. op eenvoudige wijze geschieden tezamen met het abonnementsgeld voor 'het openbaar vervoer' over 1964, M E D E D E L I N G Wanneer definitief besloten zal worden de posttarieven ook voor maandbladen e.d, m.i.v.1-1-1964 te verhogen, zullen wij helaas gedwongen worden onze abonnementsprijs m.i.v. 1964 met ƒ 0,25^te verhogen, waarmede we dan tevens de vehoogde papierprijzen kunnen compenseren.
>'.
- 115 -
Aanbrengen bij wijze van proef van een luidsprekerinstallatie voor de tramlijnen 1 en 2. Voordracht van B & W dd. 25 oktober 1963 Reeds meermalen is aangedrongen op verbetering van de voorlichting aan het publiek in geval van storingen en vertragingen in de dienstverlening van het Gemeentevervoerbedrijf. Aanvankelijk werd het publiek door middel van op auto's aangebrachte luidsprekers in kennis gesteld van storingen en vertragingen. Deze wijze van informatie heeft echter niet aan de verwachtingen beantwoord, omdat een voorbijrijdende auto alleen het aanwezige publiek bereikt, doch even later aankomende personen uiteraard in onwetendheid laat. Daarom is deze toepassing gaandeweg in onbruik geraakt. Bij een onderzoek naar een methode om in de berichtgeving aan het wachtende publiek verbetering te brengen, is gebleken, dat dit mogelijk is, en wel door het aanbrengen van luidsprekers in de verkeerszuilen, welke op vele halteplaatsen aanwezig zijn. Het aansluiten van deze luidsprekers is mogelijk door samenwerking tussen het Gemeentevervoerbedrijf en het Gemeente-energiebedrijf, welke hierin bestaat, dat het Energiebedrijf aan het Vervoerbedrijf gelegenheid geeft, gebruik te maken van het eigen telefoonnet, waarover dit bedrijf beschikt. Bij dit systeem is het tevens mogelijk, de bestuurder in staat te stellen met behulp van een losse telemicrofoon zich in verbinding te stellen met de centrale meldingspost. Hierdoor zullen in zo kort mogelijke tijd centraal de eventueel nodige maatregelen kunnen worden beraamd en worden getroffen om de passagiers te waarschuwen. Aangezien wij van mening zijn, dat het aanbeveling verdient, ervaring met dit systeem op te doen, alvorens het algemeen toe te passen, stellen wij u voor, een proef te nemen voor de halteplaatsen van de tramlijnen 1 en 2. Te zijner tijd kan dan al naar gelang van de hiermede opgedane ervaringen tot verdere uitbouw van dit systeem worden overgegaan. De kosten, verbonden aan het aanbrengen van een luidsprekerinstallatie voor de tramlijnen 1 en 2, worden geraamd op ƒ .82.000. Een krediet, ter grootte van dit bedrag, ware te onzer beschikking te stellen. Deze uitgave is van buitengewone aard en zal mitsdien uit buitengewone middelen dienen te worden bestreden. Electronisch bestuurde tramwagen (li) In ons vorige nummer (bladzijden IO5/IO6) publiceerden wij iets over de electronische besturing van motorwagen 652. Eveneens aan het gvb orgaan Contact ontleven wij thans het volgende. U. moet zich voorstellen, dat zich in de installatie een soort electronische klok bevindt. Die geeft 10 maal per seconde een klein stroomstootje. En dat doet hij als een goede klok met de regelmaat van een klok. Met zo'n stroomstoot je kunnen we iets doen. Denk maar eens na. Als u op een deurbedieningsknop drukt, geeft u een stroomstootje, de deurmotor gaat lopen en hij stopt weer als de deur geheel geopend of gesloten is. Zo kunnen we ook met het stroomstootje van de klok iets doen. En dat iets is:"één stand opschakelen" of "één stand terugschakelen". Of het opschakelen r£ terugschakelen wordt, hangt af van een ander commando, wat gewoonlijk bepaald wordt door de stand van de gangknuppel. Maar nu gaat u aan het rekenen: we hebben bijv. 16 remstanden, dus in l 6 x 0 , 1 s e c , d.i. in ruim 1^ sec. sta ik op de hoogste remstand. Ik kan het wel vlug, maar als ik zo snel zou schakelen, zou ik brokken maken. Hoe zit dat? Wel, de klok is in staat om zeer snel te schakelen, maar als hij af en toe even stilstaat, schakelt hij langzamer. We moeten een snelheid kiezen die zeer hoog is, want als u bijv. even afgeslagen hebt voor een lijnonderbreker, en u brengt de knuppel weer in stand vol vooruit, dan moet de apparatuur in
- gvb -
- 116 -
enkele seconden weer in de hoogste rijstand staan. Langzamer schakelen wordt dus bereikt door de klok eenvoudig af en toe stil te zetten. Zodoende kunnen wij elke gewenste schakelsnelheid gelijk aan of kleiner dan 10 per seconde be reiken. Er moeten dan apparaten aanwezig zijn, die de klok op het gewenste ogenblik even stil zetten. Zo'n apparaat is bijv. de stroombegrenzer. De motorstroom wordt door de stroombegrenzer gevoerd. Men zou de stroombegrenzer enigszins kunnen vergelijken met de tegenwoordige automaat. Ook daar wordt de motorstroom doorheen gevoerd. Over schrijdt hij een bepaalde waarde, dan slaat de automaat uit; Overschrijdt bij de stroombegrenzer de stroom een bepaalde waarde, dan gaat er alleen maar een signaal, in de vorm van een heel klein stroompje, naar de klok en zet deze stil. Is de motorstroom weer onder de voorgeschreven waarde gedaald, dan wordt de klok weer vrijgegeven en deze schakelt weer verder. In feite bepaalt de bestuurder met welke stroom hij z.'n wagen wil laten aanlo pen, door de gangkmippel op een bepaald punt in het rijgebied te plaatsen. Nemen we bijv. aan, dat de bestuurder de knuppel zo plaatst, dat de stroom op 200 amp. begrensd wordt. Dan loopt de wagen aan met een stroom, die schommelt om de 200 amp. Plaatst hij de knuppel verder naar voren bijv. op 275 amp., dan loopt de wagen aan met rond 275 amp. Wordt de knuppel helemaal naar voren ge drukt, dan wordt weggereden met de hoogst toelaatbare stroomsterkte. De genoem de getallen staan er natuurlijk niet bijgeschreven, omdat dit geen zin zou heb ben. De bestuurder bepaalt dus eenvoudig aan de hand van de verkeerssituatie of hij snel 'of langzaam wil optrekken. Angst, dat de automaat zal uitslaan, behoeft hij evenwel niet meer te hebben. Heeft men de ruimte, dan is er geen enkel be zwaar om de knuppel metéén geheel naar voren te duwen. De automatiek zorgt dan wel voor de rest. Het remmen gaat op dezelfde wijze, alleen mét dit verschil, dat de maximale remstroom belangrijk hoger ligt, dan de maximale aanloopstroom. Bij het aanlo pen gaan we niet boven een versnelling van 1 a 1 , 2 m/sec^, omdat dit anders door de staande passagiers als onaangenaam ondervonden wordt, terwijl ook de motoren en de schakelapparatuur te zwaar belast zouden worden. Dezelfde rede nering geldt voor remmen. Ook daar moeten we als regel geen- grotere vertraging dan 1 & 1 , 2 m/sec^ kiezen. Maar er kan zich een noodsituatie voordoen, waarbij we gedwongen worden van twee kwaden het minste te kiezen. We remmen dan zo sterk mogelijk om een ernstig ongeluk te voorkomen. Maar er komt nog iets bij. Er is al gezegd, dat slippen of glijden onmiddellijk ean het electronisch brein gerapporteerd wordt. Hoe gaat dat in z'n werk? Op 2 assen, een motoras en een loopas, is een schijf gemonteerd. Deze schijf is aan de omtrek bezet met een groot aantal magneetjes. Telkens als een magneetje een bepaald plaatje passeert, wekt het hierin een signaal op ( een klein stroomstootje). De signalen van elke as gaan naar een teller. We kunnen nu als bijv. de ene teller op 32 staat, als het ware kijken hoe het met de andere teller staat. Slippen de wielen niet, dan draaien ze even hard en dus moet de andere teller ook op 32 staan. Dan gebeurt er niets en er wordt opnieuw geteld. Stel nu dat één teller op 32 staat en de ander nog maar op 28. Dit duidt op slippen, althans bij remmen; bij optrekken duidt het op doorslaan van een wielstel. We kunnen ons nu voorstellen, dat een verschillende stand van de beide tellers verwerkt wordt tot een signaal (stroomstootje). Dit signaal geeft bij slippen het commando "Zandstrooien en niet verder schakelen". Bij doorslaan van de wielen tijdens optrekken komt alleen hot commando "niet verder schakelen" (dus klok stilzetten). U moet zich bij dit alles voorstellen, dat e.e.a. in een onderdeel van een seconde gebeurt. De telperiode bijv. duurt l/50 seconde. Voer het begin van de remming, als we dus beslist nog niet slippen, kan men een teller ook gebruiken om de snelheid te meten. Immers de stand van de teller na l/50 sec. is een maat voor de snelheid. Er is al gezegd dat naarmate de beginsnelheid lager is, men met een hogere remstand kan beginnen te remmen. De teller kan verschillende signalen geven, afhankelijk van de bereikte stand na l/50 seo.
K
- 117 -
- gvb -
Na l/50 sec. komt er dus een signaal uit, dat bepaald is door de snelheid van de wagen. Dit signaal schakelt de verlangde remstand in. Tenslotte de rukbeperker. Wanneer we de knuppel zo ver mogelijk naar voren plaatsen, dan is de stroom begrensd op de maximale waarde. Laten we veronderstellen dat -dit 325 amp. is. Zoals gezegd schakelt de klok zeer snel, telkens na l/lO sec. een volgende stand. Dit betekent, dat na 0 , 6 sec. deze 325 amp. overschreden wordt. Pas dan gaat de stroombegrenzer werken. Ho^el de bij 325 amp. behorende versnelling van de wagen op zich zelf niet hinderlijk is, is wel het in zo'n korte tijd oplopen van de versnelling onaangenaam. Om dit snel oplopen van de versnelling (de ruk) te voorkomen dient de rukbeperker. De werking is voor een niet-electrotechnicus moeilijk te begrijpen. Er is reeds verteld dat de motorstroomdoor de stroombegrenzer vloeit. Deze wekt daarin een magnetisch veld óp, ónder invloed waarvan een bepaalde weerstand toeneemt. Deze weerstand ligt. in een brug van Wheatstone, zodat op een bepaald punt een verandering van de.potentiaal optreedt, waarmee het signaal "klok stilzetten" gege- • ven wordt (dus niet verder schakelen). Men kan zich nu voorstellen, dat men een condensator met enkele weerstanden aanbrengt en dat door de plotselinge daling van de potentiaal de condensator geladen wordt. Deze laadstroom nu heeft eveneens de opdracht'de klok stil te zetten. Condensator en weerstanden zijn zo gekozen, dat een geleidelijke daling slechts een zwakke laadstroom veroorzaakt, die niet bij machte is de klok stil.te zetten. Voor de niet-electrotechnicus kan volstaan worden met de volgende vergelijking. Stel men heeft een groot meer waardoorheen een rivier stroomt. Dezelfde hoeveelheid water die aan de éne kant in het meer stroomt, stroomt er aan de andere kant weer uit. Maar als de "watertoevoer plotseling sterkt toeneemt zal eerst de waterspiegel van het meer moeten stijgen, voordat ook aan de andere kant de grotere waterhoeveelheid wordt afgevoerd. Bij de uitgang van het meer zal de stroomsterkte dus langzanar stijgen dan bij de ingang, hoewel beide stroomsterkten na verloop van tijd weer gelijk worden. Zo kunt u zich voorstellen, dat het door soortgelijke middelen ook mogelijk i s de plotselinge stijging van een electrische stroom af te remmen. De werking van een condensator is vergelijkbaar met de werking van het meer. En nu maar wachtenop de dingen, die komen zullen. Vanzelfsprekend zullen na de inbouw van de installatie nog uitgebreide proefritten met de wagen genomen moeten worden. Aangezien de zaak nog niet geheel aan de kinderschoenen ontgroeid i s , kan er gedurende die tijd ook nog wel eens iets gewijzigd worden, waardoor deze beschrijving op een enkel puntje zou kunnen afwijken van hetgeen u straks te zien krijgt. 1
Groter gebruik van abonnementen en goedkopere kaartsoorten Volgens het Bureau van Statistiek der Gemeente Amsterdam werden door het gvb i: 1 9 6 2 , 144>6 miljoen passagiers vervoerd (93»4 miljoen per tram en 5 1 , 2 miljoen per bus). Dit bracht het bedrijf ƒ 2 6 , 7 miljoen aan inkomsten op, waarvan de tram ƒ 1 7 > 5 miljoen en de bus ƒ 9»2 miljoen voor zijn rekening nam. De overeenkomstige cijfers voor het jaar. I 9 6 I waren 1 4 6 , 6 miljoen passagiers (95»2 tram en 5 1 » 4 bus) met een opbrengst van ƒ 2 7 , 2 miljoen* Vergelijking der cijfers toont aan dat er in I 9 6 2 bijna 2 'miljoen passagiers minder werden vervoerd, en dat de inkomsten met ƒ 490.000 daalden* Daarbij is het echter niet gebleven. Ook de gemiddelde prijs die het publiek per rit betaalde gaf van I 9 6 I op I 9 6 2 een daling te zien en wel van 18,6 cent in 1 9 6 1 tot 18,5 cent in 1 9 6 2 . Dit wijst er op dat, naast het verminderde verbuik, in toenemende mate gebruik wordt gemaakt van de goedkopere tariefstypen. Het stijgende aantal passagiers vervoerd op abonnementen wijst ook in die richting ( 1 0 , 6 miljoen in 1 9 6 2 tegen 1 0 , 4 miljoen in I 9 6 1 ) . 1
remiserit
tramlijn
i d . , a l l e e n tussen 7 en 19 uur garagerit — —
buslijn
lege retourrit
spitsuursnelbuslijn
0
einde remise/garagerit/beginpunt*';•...
1 \
einde r e m i s e / g a r a g e r i t
Q
route l e g e r e t o u r r i t
(£)de ritten van lijn S einde dienst en één t ochtend bij aanvang d
via Muiderpoortstation.
spitsuurlijn
snellijn
Zond
B
-gvb-
- 119 -
Multatuliweg
nieuwe tramlijn en wegen op te breken tramlijn(tijdelijk) op te breken straten NIEUWE SITUATIE BOS BH LOMMERPLEIN (zie ons bericht op blz. 107)
Hoofdweg
Motorwagen 518 kreeg een treeplankje bij de dienstin gang.
g vb a m s t e r d a m
De motorwagens 503 en 538 werden voorzien van een nieuw ruitenwissermechanisme. De volgende motorwagens kregen een verkorte beugel met nieuw type sleepstuks 493,528,529,531,533-540,543,545-549-
De gelede wagens 554*607,627 en 633 werden voorzien van een pantograaf met grote zwikbeugel. De 636 kreeg een pantograaf serie 6OI-634 met grote zwikbeugel. Op lijn 27 werd één nieuw aangemaakt kopkoersbord gesignaleerd waarbij de teksten op de rood-geel-rode achtergrond in zwarte letters i.p.v. witte zijn aangebracht. Motorrijtuig 470 kreeg op het achterbalkon aan de linkerzijde, in de hoek be grensd door de vroegere instapdeur en de scheidingswand tussen wagenbak en bal kon een grote stalen kast met hangslot, die zeker de plaatsruimte inneemt van twee staande passagiers. In deze bergruimte bevindt zich een kWh-meter. Deze motorwagen doet ten behoeve van het meten van de verbruikte stroom afwisselend dienst op verschillende lijnen van de remise Lekstraat. Motorwagen 608 verhuisde van de remise Havenstraat naar de Kr.Mijdrechtstraat, in ruil voor de 622. De eerstgenoemde remise heeft thans de no's 622-652, ter wijl laatstgenoemde remise de nummers 601-621 heeft. Teneinde het tekort aan blauwe wagens in de remise Kr.Mijdrechtstraat aan te vullen werden de no's 436 en 443 van de Havenstraat naar de Lekstraat overge bracht. • • Tenslotte zij naar aanleiding van onze publikaties op blz. 103 nog opgemerkt, dat motorrijtuig 491 zich in de remise Kr.Mijdrechtstraat bevindt. 1
De mededeling onderaan bladzijde 1 1 2 betreffende de extra dienstdoende auto bussen behoeft een kleine verduidelijkingt een aantal van de aldaar genoemde extra's bestaat uit normale dienstwagens van een bepaalde lijn, d.w.z. dat bijvoorbeeld een 3e dwgn van lijn P een aantal ritten als Extra dwgn op lijn 40 rijdt.
-
120
St.Nikolaasintocht Tijdens de intocht van St.Nikolaas en zijn gevolg op zaterdag 16 november jl. werden de gebruikelijke inkortingen en routewijzigingen van kracht, zoals deze ieder jaar plaatsvinden,. Tussen de Plantage Parklaan en bot CS werd wederom een pendeldienst met autobussen onderhouden. Tijdens de stillegging van het tramverkeer over het Damrak werd een aantal trams naar het Stationsplein ge- dirigeerd, dat onmiddellijk na het herstel van de Damrakroute de eerste storm loop van huiswaarts kerende St.Nikolaasvereerders moest opvangen. Het betrof de volgende extra wagens: 1 drieassige tramtrein lijn 16 1 drieassige tramtrein lijn 24 1 tweeassige tramtrein lijn 4 1 tweeassige tramtrein lijn 25 2 tweeassige tramtreinen lijn 9» De laatstgenoemde trams van lijn 9 werden vanaf het middenplein CS achteruit gereden naar de nieuwe standplaats bij het oostelijk tramwachthuisje. Voetbalwedstrijd Olympisch Stadion Op zondag 20 oktober jl. werden ten behoeve van de internationale voetbal wedstrijd in het Olympisch Stadion de gebruikelijke versterkingen en route wijzigingen van kracht. Hierbij zij opgemerkt dat de pendeldiensten van de lijnen 1 (Leidsebos je-Stadionplein), 16 en 24 (Rembrandtplein-Stadionplein) zonder de gebruikelijke bordjes reden met opschriften als 'Rembrandtsplein' en 'Leidsebosje (rood met witte letters). De extra's van lijn 16 bestonden uit 4 tweeassige stellen, lijn 24 reed met 5 extra drieassige treinen en lijn 1 reed met 5 extra kleine gelede wagens. Lijn 16 werd tussen ca. 12 en 18 uur verlengd naar het Stadionplein, terwijl de vermelde extra's uitsluitend pendel den vóór de aanvang van de wedstrijd. Na afloop van de match reden de E-^s over de gehele route., waarbij nog de volgende extra-extra wagens werden ingezet: een drieassige motorwagen op lijn 1 en 3 tweeassige treinen op de lijnen 16 en 24 elk. Na afloop hebben op lijn 24 tevens nog enkele autobussen gereden bij gebrek aan trams. Lijn 16 reed overdag met 8 drieassige stellen, en in de avonduren met enkelgelede wagens i.p.v. dubbelgelede. Vóór en na de wedstrijd werd met autobussen een sneldienst onderhouden tussen het CS en het Stadionplein. 1
RAI-dienstregeling lijn 4 Ten behoeve van de Amerikaanse tentoonstelling in het RAI gebouw heeft lijn 4 een speciale dienstregeling, waarbij overdag en 's avonds twee tramwagens meer rijden. Overdag bestaan de twee toegevoegde treinen uit tweeassers en 's avonds uit een tweeassige en een drieassige trein. Sedert 18 november jl. rijden de vaste extra dienstwagens zoals vermeld in ons overzicht op blz. 104Materieelverdeling Op de lijnen 7 en 10 rijden nu en dan bij gebrek aan tv? drieassige wagens tweeassige stellen, die dan ook gedurende de gehele avond blijven rijden. De smalle en brede gelede wagens van de remise Havenstraat worden thans door elkaar ingezet op de lijnen 13,17,24 en in de avonduren op lijn 1 6 . Vanzelfsprekend betreft dit uitsluitend de dubbelgelede wagens. Op 18 nov. jl. deed gedurende de avonduren een kleine gelede wagen dienst op lijn 17. Tijdens de spitsuren moet soms een wagen uitvallen i.v.m. materieelgebrek. (vervolg op blz. 123)
R T M R o t t e r d a m
Materieel Het nieuwe tramstel is inmiddels aan de keuring van de Rijks verkeersinspectie on derworpen. Het zal nu wel vrij spoedig in dienst genomen kunnen worden. Verdwenen romantiek
R E T R o t t e r d a m
Materieelverdeling De motorrijtuigen 430 en 541 zijn overgebracht naar de remise Delfshaven.
Lijnwerk De aanleg van het nieuwe sporenkomplex op het Eendrachtsplein, die was onderbroken voor de aanleg van belangrijker objekten (verlegging Coolsingel, nieuwe toegang Willemsbrug), is hervat. Metrobouw Zoals wij reeds in ons nummer van december I962 lieten weten zijn door ver schillende omstandigheden de kosten van de metrobouw sterk gestegen. Daarom hebben B & W thans de Raad gevraagd een extra krediet van ƒ 36.400,000 te wil len verstrekken voor de v/erken op beide maasoevers. Dit bedreig wordt verant woord door te wijzen op de wijzigingen van het Station Beurs, de uitbreiding van de ondergrondse stations met schudlgelegenheden voor in totaal 25*000 per sonen, het maken van ondergrondse transformatoren- en gelijkrichterstations bij de Meent,en ia-de, Sohiedamsedijk, de stijging van de indexcijfers voor de bouw kosten, de stijging van de opslagkosten van de dienst van Gemeentewerken, ver hoging van de stelpost voor bijkomende werken, aanvullende voorzieningen ten behoeve van de B.B. en het aanbrengen van extra roltrappen, dit alles ten belope van ƒ 30.000.000, en bestemd voor de werken op de Rechter Maasoever. De overige ƒ 6.4OO.OOO komen de werken op de Linker Maasoever ten goede, voor stijging indexcijfer bouwkosten, bijkomende werken, hogere bergkosten bagger specie en verzwaring tunnelfundering met 110 extra palen in verband met de eisen van Rijkswaterstaat. Alles bijeen zal de metrobouw volgens de huidige ramingen ƒ 195.000.000 vergen; hiervan zal het Rijk ƒ 2.500.000 bijdragen voor de aanleg van schuilplaatsen. Met de loon- en prijsstijgingen sinds I962 is hierbij nog geen rekening ge houden. H T M Den
Haag
Op 3 oktober jl. heeft het Raadslid de heer mr, L.B. van den Muyzenberg de hierna volgende vragen tot het college van B & W gericht.
•HTM-
- 122
1 . Is Uw College op de hoogte met de berichten in de pers, dat er bij de H.T.M. binnenkort 75 conducteurs overcompleet zullen worden, wanneer zal worden over gegaan tot het omzetten van de lijnen 2 en 5 in één buslijn en op de lijn naar Voorburg PCC-cars met eenmansbediening worden ingevoerd? 2 . Indien deze berichten geheel of althans in hoofdzaken juist zijn, is Uw College dan niet van; mening dat de serviceverlening bij de H.T.M. door deze maatregel wederom aanzi enlijk zal afnemen, aangezien de praktijk duidelijk uit gewezen heeft, dat de eenmansbediening de oorzaak is van vaak zeer groot tijd verlies, lange washttijden voor het publiek en meermalen voor het rijden van een vrijwel lege tram of bus vlak achter een overvolle voorganger? 3. Indien Uw antwoord op vraag 2 bevestigend luidt, is Uw College dan niet van mening, dat nu er door opheffing van de lijnen 2 en 5 personeel vrij komt en dus het bekende personeelstekort van de H.T.M. afneemt, het juist- aanbeveling zou verdienen om dit vrijkomende personeel te benutten om de eenmansbediening in te krimpen, ook omdat deze te zware eisen stelt aan de bestuurders-conducteurs? B & W van Den Haag beantwoordden op 29 oktober jl. deze vragen als volgt. Ad 1 . Wij zijn op de hoogte van het reeds lang bestaande voornemen van de H.T.M., de tramexploitatie op de lijnen 2 en 5 om te zetten in een autobusex ploitatie en met het voornemen het oude trammaterieel op de lijn naar Voorburg te vervangen door PCC-wagens. Dit laatste heeft inmiddels plaatsgehad. Dat deze maatregelen een overcompleet aan conducteurs tot gevolg zou hebben, was onsi eveneens bekend. Ad 2 . De service verlening van de H.T.M. zal door deze maatregelen naar ons' oordeel niet noemenswaardig afnemen. Wij vestigen er de aandacht op, dat de vertraging, welke zich vooral tijdens de spitsuren bij het openbaar vervoer voordoet, in belangrijke mate docr de moeilijke verkeersafwikkeling in het al gemeen wordt veroorzaakt. In de Memorie van Antwoord op het 'Algemeen Verslag over de ontwerp-bogroting 1964 hebben wij dan ook medegedeeld, dat wij hebben besloten bij beslissingen omtrent verkeersaangelegenheden, straataanleg enz. rekening te houden met de noodzakelijkheid aan het openbaar vervoer prioriteit te verlenen, waardoor de vsrvoerssnelheid zal worden verhoogd. Daarnaast is het ons bekend, dat de vervoorssnelhcid ook wordt verlaagd door het feit, dat bij eenmansbediening het afhelpen van de passagiers bij de haltes meer tijd vergt dan gewenst is. Daarom wordt ernaar gestreefd het oponthoud bij de halteplaatsen zoveel mogelijk te beperken door het stimuleren van het ge bruik van rittenkaarten in plaats van enkele-reisbiljetten, waardoor het tijd rovende wisselen van geld zoveel mogelijk wordt voorkomen. Bovendien ligt het in de bedoeling te komen tot automatisering van de afstempeling van de plaats bewijzen. De bezwaren, welke aan de eenmansbediening zijn verbonden, zullen door deze maatregelen ten dele worden opgeheven. Ad 3. Gelet op het vorenstaande bestaat er geen aanleiding het vrijkomende per soneel te gebruiken om de eenmansbediening in te krimpen. Dat de eenmansbedie ning te zware eisen sbelt aan de bestuurders-conducteurs is niet -gebleken, hoe wel hun taak ongetwijfeld zwaar moet worden geacht. Inkrimping van de eenmans bediening is uit dien hoofde niet noodzakelijk. Het is een gelukkige omstandig heid, dat de meesten van de hier bedoelde personeelsleden, indien zij al niet kunnen worden omgeschoold om in het tekort aan autobus-chauffeurs te voorzien, vrij gemakkelijk eldexs een werkkring kunnen vinden. WIJ NEMEN AFSCHEID VAN ONZE 250-ERS is een aardig verhaaltje met foto's, dat gepubliceerd werd in het contactorgaan HET PUBLIEK EN ZIJN HTM, no's 5 1 , 5 2 en 54» Het is een waardig afscheid, geschreven door HTM kenner R.P. de Bock.
X
• gvh
-
.
- 123 -
...
gvjb_nieuws (vervolg van blz. 120) Bij de aanleg van de nieuwe tramlus Prins Hendr^kkade-Kamperbrug-Stationsplein werd o-a« gebruik gemaakt van de diesellok + bovenleidingmontageaanhangwagengvb 1. In tegenstelling tot ons bericht op blz. 99 werd het nog nimmer gebruikte wissel op de middentoegangsbrug CS voor een eventuele verbinding Stationspleinmi ddentoegangsbrug-"Linksaf Prins Hendrikkade alsnog verwijderd. Autobussen Instructïebus no. lp deed op 18 november jl. dienst als extra dienstwagen, daarbij aan de achterzijde voorzien van de aanduidingen betreffende leswagen. De autobusseri 58 en 45 zijn tijdelijk verhuurd aan de Centrale Vervoersdienst Nijmegen, p.lwaar zij dienstdoen op buslijn 8. De bussen zijn in de oorspronkelijke staat gehouden, inklüsief de wagennummers. Slechts de lijn- en richtingfilms zijn vervangen. Routewijzigingen buslijnen H en P Sedert maandag 18 november jl. rijdt lijn H een gewijzigde route i.v.m. vernieuw ingswerkzaamheden aan de Amstelveenseweg. De route luidt thans: Kalfjeslaan -Amstelveenseweg-- De Boelelaan-Buitenveldertselaan-Parnassusweg-Prp.nses Irenestraat-Amstelveenseweg-Stadionplein-Amstelveenseweg-Haarl.meerstation. Sedert 4 november jl. is de route van lijn P weer normaal (zie blz. 100). M.i.v.. maandag 25 november t/m.zondag 8 december 1963 wordt de route van lijn P gedeeltelijk gewijzigd: Stationsplein-westelijke toegangsbrug CS-Pnns Hendrikkade -Droogbak-De Ruyterkade enz. Veren ; Aan Contact, het gvb orgaan, ontlenen wij volgend bericht. Een paar weken geleden is op de "Rheinwerft" in het Duitse plaatsje Walsum bij Buisburg onze nieuwste pont te water gelaten. "In stilte" om zo te zeggen. De pont zal straks als no. 24 aan de vloot worden toegevoegd. Uiterlijk zal de 24 straks sterk lijken op zijn laatste voorganger, de veerpont no. 23. Op slechts enkele zeer kleine onderdelen na, is de opbouw namelijk geheel gelijk. Zo if *> " opk.met.de installatie en met het vermogen; beide zijn gelijk aan die van de 24. Tenslotte wijkt .ook de bediening van de nieuwe pont niet af van zijn laatste voorganger. Vier extra waarschuwingslampjes op het bedieningspaneel duiden er echter op, dat er ergens in de installatie toch verschil moet zijn. Inderdaad, de -voortstuwing is electronisch geregeld. In de praktijk van de bediening leidt dit niet tot andere handelingen. Verwacht mag worden, dat dit verschil zal leiden tot een nog grotere bedrijfszekerheid. Wanneer de werkzaamheden niet vertraagd worden, zal de veerpont tegen het einde van dit jaar naar Amsterdam worden gevaren. o4
Geleidingen De aanduidingen op de palen van de uitgeschakelde lijnonderbrekers zijn gewijzigde De. witte band met blauwe streep of blauw kruis is komen te vervallen. Op behoor?"vjke hoogte heeft men thans een zeer brede witte band op de map-*schilderd, ter vervanging van de Oude band met schuine .. v blauwe streep (scheiding v a n twee kabeldistrikten), terwijl een dubbele witte band op grote hoogte dient ter vervanging van de oude band met blauw kruis (scheiding tussen twee centralevakken). Deze wijziging kan een behoorlijke verbetering worden genoemd.
- 124
N.M.V.B.
-
M.i.v.de zomerdienst is lijn 1 1 barre (Borinage) ingekort van St.Ghislain depot tot St.Ghislain Markt. Als volgende lijnen zullen de lijnen van Dour naar Elouges, Erquennes en Quiévrain opgeheven worden,. Lijn 9 blijft dan op het traject Mons-Dour gehandhaafd. 9 standaardwagens afkomstig van de lijn Brussel-Leuven worden in Brussel verbouwd tot type TE De eerste, die hiervan gereedgekomen zijn, zijn de 10084 en de 10322. Er zullen dan 21 van deze wagens zijn in Brussel en 19 in La Louvière/Anderlues, In tegenstelling tot vroegere plannen blijven de Braine-le-Comte wagens toch behouden. Men is bezig deze te reviseren. In de groep Charleroi worden als volgende de lijnen van Marcienne naar Thuillies en van Charleroi naar Nalines met de zijtak naar Point dn Jour opgeheven. In de groep Brussel wordt lijn F buiten de spitsuren opgeheven.Lijn W zal waarschijnlijk volgend jaar voor het grootste deel opgeheven worden.Slechts het traject Brussel - Midden Hut blijft dan gehandhaafd. Op 2 1 - 9 - 1 9 6 3 heeft stoomloc 1076 met rijtuig 1208 (voor een excursie) het laatst het tramtraject naar Waver bereden. De loc doet nu nog slechts dienst op het fabrieksterrein van de Sucrerie de Wavre. De goederenmotorwagen 9965 is in het museum te Schepdaal geplaatst. De lijn Poulseur - Sprimont zal in 1964- opgeheven worden. Men is nl. gestuit op steen van inferieure kwaliteit, waardoor het niet meer mogelijk is hoeveelheden van enige betekenis aan IJmuiden te leveren. De goederenlijn Groenendaal - Overijse reed op 9—8-1963 voor het laatst. FRANKRIJK Uit het jaarverslag 1962 van de R.A.T.P, (Régie Autonome des Transports Parisiens) Lengte metro 3 1 - 1 2 - 1 9 6 2 : 1 6 8 , 9 km dubbelspoor & 20 km voor lijn naar Sceaux Aantal rijtuigen: 763 (4~ motoren) ;535 (2-motoren) ;1324 (aanhang-);40 (geleed); 71 (luchtbanden). Lengte autobusnet& trolleybusnet: 1589 km. Aantal autobussen: 3 1 0 5 ; aantal trolleybussen: 5 7 . Aantal metroreizigers: 1 1 7 5 , 8 miljoen ( 1 9 6 1 : 1 1 5 8 , 5 miljoen) Aantal autobusreizigers: 770 miljoen ( 1 9 6 1 : 797 miljoen) De voornaamste oorzaak van de daling van het aantal autobusreizigers is de onvolmaaktheid en de onregelmatigheid van de diensten. In 1959 is een overeenkomst gesloten met de Franse staat, waarbij de R.A.T.P verplicht is een sluitende begroting over te leggen. De verliezen aan ontvangsten, die een gevolg zijn van de door de staat opgelegde te lage algemene tarieven, alsmede die welke ontstaan door de reducties, worden door de staat gecompenseerd. Tengevolge van de sociale vervoerspolitiek moet in 1962 de Franse staat aan de R.A.T.P. ongeveer 285 miljoen francs vergoeden. Om ook de omgeving van Parijs door de Metro te bedienen zal een nieuw bedrijf gesticht worden, de Réseau Express Rëgional" (ter aanvulling van de S.N.C.F.).Eerst zal een oost-west-lijn aangelegd worden; in aanleg hiervan zijn reeds een lijn van Etoile naar La Folie en een lijn naar Vincennes. De vervoerscapaciteit van lijn 1 wordt opgevoerd. Delengte van de treinen is reeds vergroot van 4 op 6 rijtuigen, waarvoor de perrons van 13 stations verlengd moesten worden. Het nieuwe materieel met luchtbanden doet op deze lijn dienst. Lijn 4 krijgt eveneens deze rijtuigen, terwijl ook de stations van deze lijn geschikt gemaakt zullen worden voor treinen bestaande uit 6 rijtuigen. De controle zal v/orden verplaatst naar de ingang van de stations bij de verkoopplaatsen, Tot nog toe bevond deze zich bij de toegang tot de perrons. In 1963 wordt op lijn 1 een electronische apparatuur in gebruik genomen,waar door de loop der treinen automatisch wordt geregeld en kleine onregelmatigheden in de dienst worden vereffeid„ ,:
FRANKRIJK (vervolg)
- 125 -
De Régie Départemental des Chemins de Fer & Tramways Electriques des Bouches du Rhfine bezit 5 lijnen, waarop met stoom- en dieseltractie goederenvervoer plaatsvindt (geen personenvervoer meer bij deze maatschappij), nl. a) La Ciotat Gare- La .Ciotat- Ville d) Arles - Fontveille Carrières b) Barbentane - Plan d'Orgon é) Pas des Lanciers- Bel Air la Méde. c) Tarascon - St.Rémy De Frans-Spaanse tramlijn tussen San Sebastiaan en wordt door de Societad Explotadora de Ferrocariles derniseerd. Nieuw materieel zal aangeschaft worden stations worden vernieuwd. De lijn (1000 mm) is 22 bestaat uit 10 motorwagens,9 bijwagens, 2 elocs en
Henday, die geëxploiteerd y Tranvias, wordt gemoen baan, bovenleiding en km lang. Het materieel 48 goederenwagens.
De lijn Somain - Peruwelz is m.i.v. 16-4-1963 voor reizigersvervoer gesloten. Te Valenciennes is de lijn naar Marly 7 - 7 - 1 9 6 3 opgeheven. Aan het einde van dit jaar wacht de lijn naar St.Amand hetzelfde lot. In Lille zijn de lijnen E en J m.i.v. 1-8-1963 opgeheven. DUITSLAND In Frankfurt worden 30 bijwagens verbouwd om dienst te doen zonder conducteur. In Muhlheim zullen alle trams en autobussen van radiozenders voorzien worden. Op 1 3 - 1 0 - 1 9 6 3 is hier lijn 15 opgeheven. Te München is het eerste deel van een nieuwe tramremise op de hoek van Einsteinstrasse en Leuchtenbergring in gebruik genomen. In Hagen is lijn 11 m-i-v- 3 1 - 1 0 - 1 9 6 3 opgeheven. In Oberhausen rijdt lijn 4 nog steeds i.v.m. het niet verlenen van een autobusconcessie. U T R E C H T Enige inwoners van Utrecht hebben een adres aan de gemeenteraad gericht,waarin ter oplossing van de grote verkeers- en vervoersmoeilijkheden in die stad, een plan is opgesteld, waarbij het railvervoer in ere hersteld zou moeten worden. Andere oplossingen, zoals het creëren van meer parkeerruimte en het verbreden van wegen kan slechts een tijdelijke verlichting bieden. Slechts wanneer velen van het openbaar vervoer gebruik zouden maken, zou dit een blijvende verbetering voor het verkeer betekenen. Voorgesteld worden via enige reeds geplande doorbraken een aantal tramlijnen,gedee ltelijk ondergronds aan te leggen. Het plan kan in diverse fasen uitgevoerd worden. Voor het geheel zouden, volgens de adressanten 10 dubbel- en 40 enkelgelede tramwagens benodigd zijn. De interlokale busdiensten zouden samen moeten komen in een busstation aan de rand van de stad, iets ten noorden van de Berekuil, alwaar ook een grote parkeerplaats gebouwd zou moeten worden.Het tramnet zou aangevuld moeten worden met een aantal buslijnen. Het adres heeft bij de pers en bij de gemeenteraad een gunstig onthaal gehad. In diverse Utrechtse kranten is er uitgebreid over geschreven. Geen enkele reactie tegen de tramplannen verscheen. De volgende lijnen werden voorgesteld: 1. Centraal Station-Moree1se1aan-Catharijnesingel-Tolsteegsingel-MaliesingelMaliebaan-Busstation. 2.(Oog in Al) Joseph Haydnlaan-Lessinglaan-Spinozaweg-Vleutenseweg-DamstraatLeidseweg-C.S.-Moreelse1aan-Catharijnesingel-Doorbraak 2-Rubenslaan-Adr.v. Ostadelaan-Jan van Scorelstraat-Prins Hendriklaan. 3.(Zuilen) Th.Thijssenplein-Norbruislaan-Burg.v.Tuylkade-Egmondkade-R.v.d. Hamkade-Ahornstraat-Nijonoord-Oudenoord-St.Jacobstraat-Vredenburg-Doorbraak 'l-Mariaplaats-Moreelselaan-G.S -Leidseweg-Croeselaan-Balijelaan-Kon.Wilhelminalaan-Churchill-laan-Marco Pololaan-V.di Gamalaan-Livingstonelaan. 4,Churchill-laan-Marshall-laan-van Heuven Goedhartlaan-Beneluxlaan-Weg der Verenigde Naties-Graadt van Roggenweg-Leidseweg-C.S.-Moreelselaan-Catharijnesingel-Ledig Erf-Doorbraak 2-Albatrosstr.-Briljantin.-Pr.Jul.w.-Kast.psn. (route lijn 5 op binnenzijde voorpagina)
- 126 DECEMBER-' Decembermaand
-
Feestmaand
U N I E K E
-
A A N B I E D I N G Geschenkenmaand
-
Potomaand
A A N B I E D I N G
5 prachtige gvb foto's op 13x18 cm 1. 2. 3. 4. 5.
Lijn Lijn Lijn Lijn Lijn
26; motorwagen 117» Stationsplein, 9 februari 1946. 4: 330 + 754 in boog West.toegangsbrug CS - P.H.kade, 5 sept.1955» 2 : 507 + 962; Leidsebosje, 1 oktober 1960. 9: 464 + 785; Muntplein, 7 april I963. 1 : motorwagen 430 (volledig ingetuigd); brug Leidsekade, 25 juni 1963. PRIJS SLECHTS ƒ 2,75 PER SERIE. •
Bestellingen d.m.v. storting of overschrijving op gemeentegirorekening 0 3131 t.n.v. 'hot openbaar vervoer', van Suchtelen van de Haarestraat 3 te Amsterdam-Osdorp. Bij tijdige bestelling volgt toezending vóór de Kerstdagen. M
;
gvb foto's
1186.436 1186.437 1186.442 1186.445 1186.448 1186.449 1186.450 1186.452 1186.453 1186.454
AL AL AL AL AL AL AL AL AL AL
1186.455 1186.614 1186.461 1186.462 1186.463 253«375
AL AL AL AL AL BL
253*377 BL 2 5 3 . 3 7 6 BL 253.546 BL 253.710 BL
;
Lijn 24: 56O; westelijke toegangsbrug CS, 7 - 1 0 - 1 9 6 3 . Lijn 9 : 535+985? P.H.Kade, 7-IO-I963. Lijn 5 : 468+778.5 P.H.Kade, 7-IO-I963. Lijn 5: 464+75O; middentoegangsbrug CS (oude lus); 7 - 1 0 - 1 9 6 3 . Lijn 9 : 607; middc.rtoegangsbrug CS (oude lus), 7-IO-I963. Lijn 1 0 : 420+775; Weteringcircuit, 7-IO-I963. Lijn 1 0 : 584? Weteringcircuit, 7-IO-I963. Lijn 17: 644 naast lijn 1:557» oude situatie CS", 8 - 1 0 - 1 9 6 3 . Lijn 1 3 : 417+728 naast lijn 2 : 520; oude situatie CS, 8-IO-I963. Lijn 1 7 : 642 (film ' 1 6 ' ) (naar remise), naast lijn 2 : 565» oude situatie CS, 8-IO-I963. Lijn 27: 413+754» oude situatie CS, 8-IO-I963. Lijn J: 614; nieuwe standplaats CS, 2 2 - 1 0 - 1 9 6 3 . Lijn 1 7 : 638 naast lijn 1 3 : 505+974; nieuwe situatie CS,22-10-63. Lijn 9 : 536+997 in boog Damrak/Nieuwe Brug;. 2 2 - 1 0 - 1 9 6 3 . Lijn 9 : 434+783; Pr.Hendrikkade bij St.Nikolaaskerk, 2 2 - 1 0 - 1 9 6 3 . Lijn 1 6 : 400+75l(oxtra wagen naar Rembrandtsplein); Reguliersdwarsstraat, 2 0 - 1 0 - 1 9 6 3 . Damrak met achter elkaar tweeassige stellen van de lijnen 1 6 , 2 4 en 25; 2 1 - 1 0 - 1 9 6 3 . Mot.wagen 453 als eerste wagen op nieuwe spoor P.H.Kade (inrijden), ingetuigd als lijn 4 ; 2 I - I O - I 9 6 3 . Dieselloc + montagëahw gvb.1; Stationsplein oostzijde, 1 0 I O - I 9 6 3 . Werkzaamheden t.b.v. aansluiting nieuwe sporen Middentoegangsbrug CS bij Stationsplein met o.a. montage-auto's 58 en 6 0 ; 2 1 - 1 0 - 6 3 .
Bovenstaande foto's zijn van het formaat 7 x 1 0 cm en kosten 40 cent per stuk. Bestellingen via onze gemeentegiro 0 3131 onder DUIDELIJKE Vermelding van de gewenste nummers. • M E D E D E L I N G • • Alle nog lopende fotobestellingen zullen in de eerste helft van december a.s. worden afgehandeld.
