hei openbaar vervoer maandblad g e w i j d aan h e t s t a d s - en s t r e e k v e r v o e r , in het byzonder het gemeentevervoerbedrijf amsterdam
het openbaar_vervoer abonnementsprijs ƒ 5>25 per jaar losse nummers ƒ 0,50
abonnementsprijs inclusief bijlage ƒ 6,25 per jaar
hoofdredacteur c.van mechclon jr. redactie en administratie p.h.kiers Ie jacob van campenstraat 43 van suchtelon van de haarestraat 3 ' ' amsterdam = oud-zuid amsterdam = osdorp telefoon 79 35 90 telefoon 19 36 69
alle betalingen op gemeentegiro 0 3131 t.n.v. 'het openbaar vervoer', van suchtelen van de haarestraat 3 tc amsterdam-osdorp. het girokantoor der gemeente amsterdam is onder no. 13500 aangesloten bij de postgirodienst te den haag. M
INHOUDSOPGAVE 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.
blz.
Gemeentevervoerbedrijf Amsterdam 37-41 Haagse Tramweg Maatschappij 41-42 Rotterdamse Electrische Tram 44 Een herinnering aan de N.Z.H 45 Uit de geschiedenis van het Amsterdamse openbare vervoer . . .48 Historische foto's van Amsterdamse autobussen 48 Buitenlandse Berichten 47 Spanjes overzicht tram-en lokaalspoorbedrijven 43 Zwitserland: Solothurn-Bern 46
1 0 . De Amsterdamse stadsspoorweg - een hersenschim van P.W.?. . . Bijlage
ABONNEMENTSGELD Wij verzoeken onze lezers, die hun abonnementsgeld nog niet overgemaakt hebben, dit thans per omgaande te doen. U bespaart ons hiermee veel moeite en ergernisJ
Nagekomen bericht Gemeentevervoerbedrijf Amsterdam Volgens een persbericht zal van de kant van het gemeentevervoerbedrijf binnenkort een voorstel uitgaan om plastic kegels te plaatsen langs de trambanen op het Damrak en de N.Z.Voorburgwal. Deze kegels zouden ver plaatsbaar zijn. Indien deze proef slaagt, zal dit systeem ook in andere straten worden toegepast. Metro Tussen de provinciale autoriteiten en de gemeenten van de Zaanstreek en Amsterdam worden besprekingen gevoerd over doortrekking van het Amster damse stadsspoor bovengronds van Oostzaan naar de polder Enge-Wormer over de Zaan naar Wormerveer. In de Enge-Wormer moet het toekomstige streekcentrum van de Zaanstreek komen. De Zaangemeenten zijn bezig met plannen tot ontsluiting van dit, thans nog maagdelijke polderland.
- 37 g v b
Een gewijzigd lijnennet?
Als enig dagblad heeft de Volkskrant op 5 april j . 1 . een artikel gepubliceerd over een aantal toekomstige wijzigingen in het lijnennet. Daar in het artikel enige malen gesproken wordt over de verschillen van mening tussen raadsleden en de tramdirectie, lijkt het ons het meest voor de hand liggend,dat deze zaken in behandeling zijn bij de raadscommissie en dat een van de leden van de katholieke raadsfractie, die aan de onderhandelingen in de commissie van bijstand deelnomen, deze zaken openbaar heeft gemaakt en wel via de katholieke Volkskrant. Daar de desbetreffende wethouder eveneens KVP is, is het begrijpelijk, dat geen kritiek op deze plannen werd geuit. Zoals in het verleden in dergelijke gevallen wel meer gebeurd is, worden plannen,die - wegens de vele bezwaren,die eraan verbonden zijn -- toch nooit in die vorm worden uitgevoerd, gepubliceerd, alsof zij binnenkort gerealiseerd zullen worden. De wijzigingen, die,volgens de Volkskrant,doorgevoerd zullen worden, zijn: - Lijn 13 wordt doorgetrokken naar Geuzenveld. - Lijn 21 zal Geuzenveld met de V/ibPutstraat en omgeving gaan verbinden. - Lijn 19 zal de route nemen Osdorp-Sloterdijk. - Lijn 23 zou van Slotervaart gaan lopen naar de Wibautstraat, de Transvaalbuurt en de Watergraafsmeer. - Lijn 18 moet worden doorgetrokken naar Sloterdijk. - Buslijnen E en P zouden gecombineerd moeten worden evenals de lijnen G en H. - Lijn 2 vervalt en wordt vervangen door een nieuwe buslijn, die na het Leidseplein een andere route zal nemen naar Amsterdam-oost. Dit is een van de wijzigingen, die nog dit jaar te verwachten zijn omdat de Koninginneweg lange tijd afgesloten wordt in verband met belangrijke rioleringswerkzaamheden. Extra voordeel is, dat de nauwe, overbelaste Leidsestraat dan voortaan maar dén tramlijn te verwerken zal krijgen: lijn 1, waarvan het beginpunt zou verplaatst worden naar het Hoofddorpplein. (Volgens deze redenering zullen alle passagiers van de overbelaste lijn 2 hun arbeidsterrein vanuit het centrum dus moeten verplaatsen naar Amsterdam-oost, redactie HOV) - Buitenveldert krijgt een nieuwe rechtstreekse verbinding per bus met het Leidseplein. - De tramlijnen 7 en 10 zouden voortaan met bussen worden gereden. - Lijn 5 zal, zodra, de Weesperstraat gereed is met bussen worden bediend.(De tramdirectie heeft echter herhaaldelijk beweerd, dat het onmogelijk is met autobussen via Damrak en Rokin te rijden, redactie HOV). a m s t e r d a m
Ter verklaring van dit - in het artikel volkomen ten onrechte genoemde - tweede tramnet, word": gezegd: "De stormachtige ontwikkeling van de stad naar west, oost en zuid en het ontstaan van nieuwe subcentra dwingt nu tot herziening van het lijnenpatroon. Er zijn nog wat bijkomstige verschijnselen, die omlegging en vervanging van tram door bus noodzakelijk maken. Het aantal passagiers in de spits is aanzienlijk gestegen, het vervoer op zaterdag en zondag is gedaald omdat steeds meer Amsterdammers in het weekend net eigen vervoer naar buiten trekken en het avondverkeer is door de televisie sterl: jodaald. Het nieuwe tweede-lijnennet wordt gericht op de wooncentrun.j. De huidige tramradialen kunnen de tuinsteden en de nieuwe subcentra niet 1 edienen en daardoor wordt de trampassagier, die éê"n soms zelfs twee maal moet overstappen om van huis naar zijn werk te gaan, ervan weerhouden de tram te pakken. Onderzoekingen hebben aangetoond, dat bijv. de bedrijven in en om de Wibautstraat rechtstreekse verbinding wensen met Went en Slotervaart vroeg om een tram- of busverbinding met Amsterdam-Oost.
gvb -
- 38 -
Het vervoerbedrijf wil het nieuwe lijnennet tevens een nevenfunctie geven om dat het vervoer buiten de spitsuren op deze lijnen niet erg groot zal zijn. Daarom zullen de nieuwe lijnen, waar dat kan, langs de rand van de oude binnen stad worden geleid. Er zullen nogal wat wijzigingen moeten worden aangebracht in het oude net, er zal moeten worden gecombineerd, enkele diensten zullen wor den opgeheven en in een aantal gevallen wordt de tram door een bus vervangen ofschoon ook daartegen in de raad bij het tramdebat nogal wat bezwaren naar voren werden gebracht."(Gelukkig is in ons democratische land in de gemeente de raad het hoogste gezagsorgaan, redactie HOV). Nu staat aan het begin van het artikel "Iedere weggebruiker praat en denkt over het verkeer en komt met oplossingen aandragen. Dat is niet erg, maar enkelen menen, dat ze expert zijn en dat maakt een gesprek tussen de mensen die er da gelijks beroepshalve mee bezig zijn en de amateur-deskundige vaak erg moeilijk.' O.i. zal dit gesprek inderdaad zeer moeilijk zijn, daar in Amsterdam de ama teur-deskundigen blijkbaar de economen van het Gemeentevervoerbedrijf zijn. Inplaats van met een doordacht, wetenschappelijk beredeneerd plan te komen, heeft men als kleine kinderen blijkbaar lijntjes getrokken op een kaart van het bestaande lijnennet en de meest vreemdsoortige punten met elkaar verbonden. Wij vragen ons af, of deze plannenmakers wel eens de straat opgaan om de prak tijk te aanschouwen. Terwijl het toch bekend is, dat in de toekomst het weg vervoer steeds verder toeneemt, tengevolge waarvan juist de bussen steeds meer vertraging zullen ondervinden, wil men zeer lange buslijnen creëren via stra ten, die thans reeds verstopt zijn en wil men buslijnen, die onophoudelijk zeer grote vertragingen ondervinden, zoals de lijnen E en P, aan elkaar koppelen. Het is bovengenoemde deskundigen blijkbaar ook niet bekend, dat destijds in de "Nota van de Commissie Verkeer en Vervoer over het verkeer op de ringwegen langs de Singelgracht" zeer duidelijk naar voren is gekomen, dat het vervoer met autobussen wegens het aantal te vervoeren passagiers ook niet mogelijk is. (Zie "Het Openbaar Vervoer", jaargang 1960, p a g . 1 0 0 / 1 0 1 ) . Hoewel dit rapport het eenrichtingverkeer behandelde, gelden de vervoerscijfers voor het bestaan de tweerichtingverkeer natuurlijk eveneens. Wij vinden het niet de moeite op de overige punten in te gaan. Wij geloven trouwens niet, dat dergelijke onzin ooit door de gemeenteraad aanvaard zal worden. Wijziging exploitatie buslijn 31 M.i.v. 23 maart j . 1 . wordt de dienst van lijn 31 onderhouden met één microbus van de gemaakte keergelegenheid op de Durgerdammerdijk bij de Schellingwoudordijk naar de standplaats Nieuwendam v.v. en een bus van het normale type via de Zuiderzeeweg naar Station Muiderpoort v.v. Aan de standplaats Nieuwendam wordt de passagiers, komende van Schellingwoude, een aansluitende verbinding gegeven op de bus gaande naar de richting Station Muiderpoort, ook in omgekeerde richting. Aan de standplaats Nieuwendam dient door beide bussen op aansluiting te worden gewacht, met dien verstande dat door de 2e dienstwagen (normale type bus) niet langer dan 5 minuten na de aangegeven vertrektijd wordt gewacht. De ritten 20.22 en 0.28 uur van de Durgerdammerdijk geven geen aansluiting :.an Nieuwendam naar de richting Muiderpoort. Doodstop N.a.v. het zich voorgedaan hebben van enige ernstige aanrijdingen is met in gang van 9 maart j . 1 . het maken van een doodstop voorgeschreven, wanneer het verkeer niet d.m.v. lichtsignalen wordt geregeld, voor de lijnen 7»17 en 27, in de richting Marnixstraat, in de Kinkerstraat hoek Nassaukade en voor de lij nen 1 6 , 2 4 en 25 in richting C.S., in de Perd.Bolstraat hoek Stadhouderskade.
- 39 -
-gvb Diverse berichten
Sedert onze vorige opgave werden gesloopt: de motorwagens 400 en 431 de bijwagens 800 en 810. De volgende rijtuigen kregen rijtuignumners van het nieuwe type: 4 1 0 , 440, 464, 517 en 784. Motorwagen 523 kreeg een verbouwde bestuurderscabine en een uitgebouwd lijnkleurenkastje. De motorwagens 397 en 436 verhuisden van de Lekstraat naar de Havenstraat. In omgekeerde richting ging 405. De bijwagen 954 vertrok uit de Havenstraat naar de Lekstraat, terwijl deze remise naar de Havenstraat bijwagen 988 terugzond. Op Goede Vrijdag 16 april j . 1 . deden gedurende de middagspitsuren op de tram lijnen de volgende aantallen wagens dienst: lijn 1; 1 2 ; lijn 2 : 9 ; lijn 3: 1 3 ; lijn 4 : 85 lijn 5: 6 lijn 7s 11» lijn 9 : 1 0 ; lijn 1 3 * 1 1 ; lijn 1 6 : 1 0 ; lijn I 7 s l 4 ; lijn 2 4 . 1 0 ; lijn 2 5 - 1 0 ; lijn 2 7 . 6 . Lijn 16 reed geheel met 3-assige tramstellen;op lijn 24 reden 3 gelede wagens. Op 2e Paasdag, 16 en 24 ieder In verband met vanaf het C S .
19 april j . 1 . reden op lijn 1 8 extra wagens en op de lijnen 7 extra's. Dit ten behoeve van een stadionwedstrijd. de drukte ten gevolge van terugkerende treinreizigers deden 's avonds 3 drie-assige tramstellen dienst als zwerftrams.
De electronische motorwagen 570 is op lijn 7 in dienst gesteld Deze wagen rijdt steeds vóór of achter de andere electronische wagen 652. De avondroute van de spoorbus op lijn 21 is m.i.v. 5 april j . 1 . enigszins ge wijzigd. Wegens de voorheen te grote halteafstand wordt thans, komende vanuit de Burgemeester de Vlugtlaan voorbij de Slotermeerlaan doorgereden tot het circuit bij de A.Moddermanstraat om daarna terug te keren en bij de Slotermeer laan rechtsaf te gaan. Deze ingewikkelde constructie maakt het mogelijk om de halte van lijn 2 1 , juist voorbij do Slotermeerlaan, aan te doen. (lijn 13 was toch eenvoudiger; nu blijft het maar modderen, man). Het dagelijks bestuur van het wijkcentrum Geuzenveld heeft besloten een studie commissie "Openbaar Vervoer" in te stellen. Deze commissie moet trachten in een rapport suggesties voor verbeteringen op korte en langere termijn uit te werken. De oorzaak hiervan ligt in het feit, dat de bevolking van Geuzenveld nog steeds ontevreden is over zijn openbaar vervoer. De wissels, genoemd onder de punten 6 t/m 10 op pagina 16 van ons januari nummer, zijn met ingang van 9 maart j . 1 . electrisch bedienbaar gemaakt. In verband met het eindpunt van lijn 16 is op 23 maart 1965 het volgende aan schrijven uitgegaan: In verband met het aanbrengen van een verkeersgeleidende vluchtheuvel in de Ha venstraat, in de boog voor de remise, langs het spoor van lijn 16 wordt van he den af voor het uit laten stappen van passagiers, wanneer er zich op de stand plaats 2 treinen bevinden, het navolgende bepaald: De als derde aankomende trein stopt voor het uit laten stappen van passagiers aan deze vluchtheuvel om dan vervolgens op te rijden tot aan de witte streep welke is aangebracht in het tramspoor. Hier wordt gewaoht tot er kan worden op gereden naar de standplaats. Do als vierde aankomende trein stopt aan de vlucht heuvel voor het uit laten stappen van passagiers en wacht daar tot er kan wor den opgereden naar de plaats van de als derie aankomende trein.
- 40 Fragmenten uit het Algemeen Verslag met de daarbij behorende Memorie van Beantwoording over de Gemeentebegroting voor I965 22-2-1965
Waarom nemen B & W niet onmiddellijk een proef met de afscheiding van de trambaan van het overige gedeelte van de apenbare weg door middel van verhoogde scheidingen tussen beide? B & W zien na het ontvangen van de adviezen van de Commissie voor Verkeersproblemen en van de Verkeerscommissie geen aanleiding hiertoe over te gaan. De ingestelde werkgroep ad hoe heeft opdracht, dit probleem nog eens nader te belichten. B & W hebben onlangs medegedeeld, dat de bebouwing van Buitenveldert bij de oorspronkelijke 'planning' ten achter is gebleven, hetgeen reden was om de aanleg van een trambaan voorlopig uit te stellen. Wanneer zal tot doortrekking van tramlijnen naar Buitenveldert en eventueel zelfs tot in Amstelveen worden overgegaan? De bebouwing van Buitenveldert is thans zover gevorderd, dat de vervoersplannen voor dit stadsdeel een definitieve vorm hebben gekregen. B & W hopen binnenkort ter zake voorstellen in te dienen. Naar hot zich laat aanzien zal, indien Amstelveen hierbij niet wordt betrokken, een tramverbinding niet gemotiveerd zijn. Zou de frequentie van de tramlijnen, die niet in het Centrum komen (nl. de lijnen 3»7 en 1 0 ) , verbeterd kunnen worden? De vraag naar vervoer op de tramlijnen 3?7 en 10 motiveert geen hogere frequentie. Het verschijnsel van overvolle tramwagens is een gevolg van ve£keersstagnaties, die de regelmatige dienstuitvoering ongunstig beïnvloeden. Is het wenselijk, het openbaar vervoer van en naar de industriegebieden te verbeteren? Met de in de desbetreffende gebieden gevestigde industrieën bestaan bijzonder vruchtbare contacten. Het openbaar vervoer is dan ook geheel aangepast aan de behoefte en de werktijden van deze industrieën. Ander vervoersaanbod komt in deze gebieden vrijwel niet voor. Zou een betere en snellere regeling van het tramverkeer niet kunnen worden bevorderd door het opheffen van een groot aantal tramhalten, zoals bijvoorbeeld op de radialen bij de grachten, waar de tram om de honderd meter moot stoppen? Het opheffen van halten -van de radiaallijnen bij de grachten zou het tramverkeer nauwelijks versnellen, gezien de ter plaatse voorkomende verkeerslichten. Wel zou de dienstverlening aan het publiek aanmerkelijk verslechteren, daar vrij grote aantaller? passagiers van deze halten gebruik maken. Enige voorbeelden zijn: Vijzelstraat bij Herengracht 36OO passagiers per dag; Vijzelstraat bij Kei zere gx.cn>Iifc 29CO paosagiers per dag; Vijzelstraat bij Prinsengracht 2600 passagiers per dag. Is het niet mogelijk, vluchtheuvels, die tevens gebruikt worden als halte voor meer dan één tramlijn, een zodarige lengte te geven, dat twee tramstellen tegelijk passagiers kunnen laten in- en uitstappen? Er zijn 72 halten, die door meer dan één tramlijn werden aangedaan. Van deze 72 halten hebben er reeds 28 een zodanige lengte, dat gelijktijdig bij meer
- 41 -
- gvb -
dan é*ón tramtrein kan worden in- en uitgestapt. Van de overblijvende 44 halten staat van 23 vast, dat de straatsituatie geen wijziging toelaat. Voor de overige 21 halten wordt nagegaan, of verlenging mogelijk is. Zijn de lijnen 27 en 17 tijdens het spitsuur wel voldoende op elkaar afgestemd? De ervaring leert, dat de wagens van lijn 27 tijdens de avondspits reeds leeglopen vanaf de J.P.Heijestraat; de overvolle wagens van lijn 17 lopen pas leeg vanaf Meer en Vaart. Zou het geen aanbeveling verdienen om de wagens van lijn 27 te laten doorrijden tot het Osdorpplein? De in de vraag gereleveerde ervaring is juist en beantwoordt doel, waarvoor lijn 27 is ingesteld. Deze lijn beoogt immers giers naar Osdorp, die op lijn 17 zijn aangewezen, voldoende tot vervoer te geven. Het verdient geen aanbeveling, lijn 27 naar het Osdorpplein.
dus aan het voor de passagelegenheid door te trekken
Zoals gewoonlijk kwamen uit de antwoorden van B&W dus geen nieuwe gezichtspunten naar voren. Daar het Gemeenteblad, waarin de rondclinge behandeling van de begroting is opgenomen, nog niet is verschenen, citeren wij hieronder het verslag van de vergadering, dat in Het Parool van 31 maart j . 1 . was. opgenomen. Drs.Ed.vnn Thijn (PvdA) merkte onder meer op:" De wethouder wordt op die manier de verpersoonlijking van zijn eigen praatpaal, die wachtenden meedeelt, dat helaas door onvoorziene omstandigheden vertraging is opgetreden." Deze vergelijking van mr.P.H.C.van Wijck met bedoelde apparatuur aan de haltes van lijn één was de heer van Thijn ingegeven door het feit, dat de wethouder bij het jongste debat over de tramtarieven twee concrete toezeggingen had gedaan, die geen van beide zijn geëffectueerd. Do wethouder had aangekondigd dat B ié W er met kracht naar zouden streven de beloofde nota over de dienstverlening van het vervoerbedrijf tijdig vóór de behandeling van deze begroting te laten verschijnen. Hij had ook beloofd te trachten vóór dit tijdstip pre-advies te laten uitbrengen ovor een nota, van de heer van Thijn en zijn partijgenoot Matteman. De hoor van Thijn heeft nu maar zelf een pre-advies uitgesproken, dat hij samenvatte in vier stellingen: Onrendabele lijnen bij het GVB moeten als normaal worden beschouwd; de uitbreiding van het lijnennet moet gebaseerd zijn op overwegingen ten aanzien van de totale verkeerssituatie; trams zijn in het algemeen meer vervoersaantrekkend dan bussen, en verdienen mede om die reden in het algemeen ook de voorkeur; het tramlijnennet moet de stadsuitbreiding op de voet volgen. De heer van Thijn bepleitte voor het vervoerbedrijf een "agressieve verkoopspolitiek", waarmee hij bedoelde dat men het openbaar vervoer voor het publiek zo aantrekkelijk mogelijk moet maken. Hij wil hiermee de"automobilist van morgen van de straat houden."
HTM Den
H a a g
Kindertrams Sedert enige tijd worden de beide kindortrams gereden door PCC-wagens van de 1000-serie. De wagens vinden onderdak in de remise Lijstorbesstraat.
Museumtramst el Ook deze zomer zal het museumtramstel 265 + 505 dienst doen. De dienstregeling zal nog bekend gemaakt worden. Buitenlijn-materieel Thans zijn nog slechts aanwezig mrs 57,58,90 en het ahr.118. Verlenging_lijn 6 Dê~wërkzaamEeSen~i.v.m. de verlenging via de Escamplaan zijn thans begonnen.
- 42 -
- htm -
Daar de verbouwing en omnummering van het Haagse werkmaterieel thans nagenoeg voltooid is, nemen wij hieronder een overzicht van dit materieel op. Voor eventuele aanvullingen en wijzigingen houdt de redactie zich gaarne aanbevolen. Nr.
Type
Sedert Voorheen Bouwjaar Fabriek
H 1 H 2
pekelmotorwagen pekelmotorwagen pekelmotorwagen pekelmotorwagen pekelmotorwagen pekelmotorwagen pekelmotorwagen pekelmotorwagen pekelmotorwagen pekelmotorwagen pekelmot orwagen pekelmotorwagen pekelmotorwagen pekelmotorwagen pekelmotorwagen pekelmotorwagen pekelaanhangwagen pekelaanhangwagen pekelaanhangwagen railreiniger railreiniger slijpaanhangwagen railtransportwagen onkruidwagen
1963 1963 1962 1964 1964 1964 1964 1964 1962 I964 1965 1965 1965 1965 1965 1965 1965 1965 1965 1961 1964 1962 1961 1960
mr.291 mr.292 mr.293 mr.294 mr.295 mr.296 mr.297 mr.298 mr.299 mr.290 mr.254 mr.256 mr.258 mr.260 mr.262 mr.267
1962 1962 1965 1965
W&G 1 W&G 2
H 3
H H H H H H H H H H H H K H H H H H H H H
4 5 6
H H H H
28 open goederenwagen 29 open goederenwagen 30 railt ransportlorri e 31 open goederenwagen
7 3 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 21 22 25 26 27
E 41 di e selmont agewagen 1960 H 42 mont ago aanhangwagen 1960
1926 1926 1926 1926 1926 1926 1926 1926 1926 1926 1919 1919 1919 1919 1919 1921
1 2 2
1922 1927
Werkspoor Werkspoor Werkspoor Werkspoor Werkspoor Werkspoor Werkspoor Werkspoor Werkspoor Werkspoor HAWA HAWA HAWA HAWA HAWA 1) HAWA 1) tot I96O pekelahr.7 tot I96O pekelahr.8 tot 1960 pekelahr.14 WpcHTM Schörling
W&G 30
1910
Skabo
c 123
1911
Uerd.
3
1924 1882
Ganz Ovingh
H 7 H 8
H 14
W&G 12
H 43 haspellorrie
1960
1910
Skabo
H H H H H
196O 1961 1961 1961 1961
1927 1927
Schuman Schuman
51 electr.loc. 52 electr.loc. 53 zandlorri e 54 zandlorrie 55 zandlorrie
Opmerkingen
ex 7 0 1 ( 1 9 5 2 ) , ex Oslo(l925) truck van ombouwer truck van ombouwer voorheen ongenummerd ex NZH C 123 ( 1 9 5 9 ) , truck ex B 1 0 4 ( 1 9 1 9 ) , ex B 4(1918) ex RET 2409(1937),ex RETM benzinemw.506 (1930),ex rtg.518 ( 1 9 2 4 ) , e x S1ÏM4(1919) truck ex 7 1 0 , ex Oslo(l925) fabr.nr.2310 ; fabr.nr.2311 truck mr.41 truck mr.44 truck mr.25
Onder het oude nummer is nog aanwezig slijpmotorwagen HTM 1 l) Van de pekelaanhangrijtuigen is ook nog aanwezig H 16.. Tot I96O was deze wagen genummerd II. Pekelaanhangwagen I werd in 1960 vernummerd in H 1 5 ; deze wagen werd. reeds in 1962 afgevoerd.
- 43 TRAM
;.EN_LOKAALSPOORB^RIJyM_IN_SPANJE
In het Franse tijdschrift ''Chemins de fer secondaires" troffen wij een over zicht aan van de thans bestaande tram- en lokaalspoorlijnen in Spanje. Daar dit tijdschrift in ons land slechts zeer weinig lezers heeft en wij van elk land een overzicht van dit soort bedrijven trachten te geven, nemen wij deze opsomming hieronder over. Door de maatschappijen_zelf _ge_ë:_v.p_lplt_eerd Door de staat geëxploiteerd Alcoy. Puerta de Gandia 1 m Vasco Navarro 1 m Aznalcollar al Guadalquivir 1 m Castro-Urdiales a Translavina 1 m Cantabrico 1 m Madrid a Almorox 1,10 m Garreno 1 m Cartagena a los Blancos 1,05 m Gastilla y f.c. Secundarios 1 m Amorebieta a Guernica y Bermeo 1 m Catalanes 1 m Granada a Siërra Nevada 0,75 o Malaga a Puengirola 1 m Cataluna 1»44 m Tranvias de Linares 1 m Economicos de Asturias 1 m Perrocaril de la Lorna Economico de Villena a Alcoy y Yecia 1 m Calahorra a Amedillo Estrategicos y Secundarios de Alicante-lm 1 m 0,60 m Guardiola a Castellar d'en Huch Buitron a San Juan del Puerto l,06m Haro a Ezcaray Cartagente a Denia 1 m 1 m Jumilla a Cieza Manresa a Olvan 1 m La Poveda a Ciempozuolos y Torrejon Ferrol a Gijon 1 m La Robla Ferrocariles de Mallorca 1 m 0,91 m Langreo 1 m 1,44 m puertollaro a Penarroya Madrid a Aragon m Astillero a Ontaneda 1 1 m Ojos Negros a Sagunto Santander a Bilbao 1 m Ponferrada a Villablino l m Suburbano de Madrid Reus a Salou 1 m Utrillas a Zaragoza 1 m Ribas de Presser a Nuria m 1 San Feliu de Guixols a Gerona 0,75m Rio Tinto a Huelva l,o6 m Olot a Gerona 1 m Sadaba a Gallur 1 m Tortosa a la Cava 1 m San Andres de Montejos a Compostilla San Cebrian a Cillamayor Metrobedrijven (eigen exploitatie) San Sobastian a la Frontera Francesa Metropolitano de Madrid 1,44 m ("Topo") 1 m Metropolitano de Barcelona 1,44 m Sestao a Galdames en 1,674 m Soller 0,91 m Suburbanos de Malaga 1 m Funiculaires enz.(eigen expl.) -.Suburbanos de Bilbao 1 m Funicular de Archanda Tharsis a Rio Odiel 1,22 m Funicular de Gelida Tranvias Electricos de Granada Funicular de la Reineta Tranvias y Ferrocariles de Valencia Funicular de Monte Igueldo Vascongados Funicular de Tibidabo Vasco Asturiana Funicular do Montjuich Vigo a la Raraellosa Funicular de Valle de Nuria Valladolid a Ribadeo Funicular de Valvidriera Zummarraga a Zumaya Funicular Aero de Montserrat Funicular Aero de San Jeronimo Een aanvullende lijst (waaronder nog Teleferico de Barcelona enige stadstrambedrijven) hopen wij een Telesilla de Candanchu ander maal te geven. Daar onze gegevens Telesquis Pirenaicos nog niet geheel met de huidige toestand Empresas Rigat bijgewerkt zijn, verzoeken wij onze le Transportes Aeros del Guadarrama zers ons te doen weten, welke gegevens zij daarover bezitten.
J
H E T
J
|
R o t t e r d a m
•=====================>
TRAMNIEIJWS
J Afgeleverd werden de motorrijtuigen J6j op 1 8 - 3 - 1 9 6 5 ; 3 ^ 8 op 2 4 - 3 - 1 9 6 5 ; 3 6 9 ' . op 3 1 - 3 - 1 9 6 5 ; 369B-C op 1 - 4 1965;
8-4-19655
372A
op
370A
op
1-4-1965;
370B-C
op
8-4-1965;
371A
op
9-4-1965 en 371B-C op 1 5 - 4 - 1 9 6 5 .
Voor sloop werden afgevoerd; Motorrijtuig 4 4 9 op I8-3-I965 en op 1 9 - 3 - I 9 6 5 de motorrijtuigen 4 3 0 en 4 3 2 . Op 2 2 - 3 - 1 9 6 5 werden afgevoerd de aanhangrijtuigen 1 0 0 5 en 1 0 0 7 . Aonhangrijtuig 1 0 1 4 onderging op 2 3 - 3 - 1 9 6 5 hetzelfde lot. Spanjaardstraat De sporenaanleg voor lijn 1 0 in de Spanjaardstraat nadert zijn voltooiing. Ook in de omgeving van de Ruigeplaatbrug en Hudsonplein wordt nog hard gewerkt, teneinde deze nieuwe sporen zo spoedig mogelijk in gebruik te kunnen nemen. Materieelverdeling serie 2 3 1 - 2 4 4 In de remise Hillegersberg zijn ondergebracht de motorrijtuigen 2 3 2 - 2 3 9 en 2 4 3 en 2 4 4 . De overige enkel-gelede motorrijtuigen van deze serie verblijven in de remise Kralingen. Aanrijding m r . 5 4 4 Op donderdag 8 april 1965 werd mr.544 (lijn 16) op het Stationsplein door een mobiele kraanwagen aangereden. De schade was zo groot, dat het rijtuig waar schijnlijk niet meer voor reparatie in aanmerking zal komen. Materieelverschuiving De motorrijtuigen 4 3 7 , 4 4 2 , 4 9 0 en 491 werden naar remise Delfshaven overgebracht. AUTOBUSNIEUWS M.i.v. donderdag 1 april 1 9 - 5 wordt dc V.V.V.-Sightseeing Tour (rondrit voor buitenlanders) weer uitgevoerd. METRO De westelijke verkeersbrug van het Hofplein werd begin april afgebroken. Voetbalwedstrijd Nederland-Noord-Ierland op__J april I965 De "stadiondienst" werd bij aanvang en na afloop gereden met 21 tramstellen, waarvan er 1 3 bij aanvang 2 ritten reden. Lijn 2 werd versterkt met 1 tramstel. Na afloop werd niet,zoals gebruikelijk tot het Eendrachtsplein gereden, doch tot het Centraal Station. Lijn 5 2 werd bij aanvang en na afloop versterkt met 7 autobussen. Op zondag 11 april 1965 werd na afloop van de voetbalwedstrijd PeijenoordTelstar eveneens naar het Centraal Station gereden. Het is aan te nemen, dat het rijden naar het Centraal'Station in het vervolg zo zal blijven. Op verzoek van vele lezers hebben wij op de pagina hiernaast weer een tekening opgenomen. Ditmaal een herinnering aan de Waterlandse lijnen van de N.Z.H., naar een foto van de Heer L.Albers.
- 46 ZWITSERLAND SOLOTHURN - BERN D G smalspoorlijn Solothurn-Zollikofen-Bern (SZB) is waarschijnlijk de drukstgebruikte voorstadslijn in Zwitserland. Het eindpunt Bern verwerkt thans reeds per werkdag een 70 inkomende en uitgaande treinen. Vandaar, dat men besloten heeft om gelijk met de verbouwing van het SBB station Bern, waarmee in 1960 begonnen werd, de SZB lijn in Bern ondergronds te brengen. Het viersporig eindstation zal dan onder de SBB perrons komen te liggen, haaks daarop. Men wil dan tevens de lijn Bern-Boll-Worb van de Vereinigte Bern-Worb Bahnen (VBW) laten eindigen in dit station, waar men er op rekent 150 treinen per dag te verwerken. De SZB ontstond in 1922 door samenvoeging van de bedrijven ESB (Elektrische Solothurn-Bern Bahn, trajekt Solothurn-Zollikofen, geopend 1916) en BZB (Bern-Zollikofen Bahn, geopend 1 9 1 2 ) . Nadat buiten het dorp Zollikofen om een ringlijn, de zgn. "Rüttilinie", was gebouwd,konden in 1924 doorgaande treinen uit Solothurn te Bern binnenkomen. Er bestaat een verbinding met de VBW via Worblaufen-Ittigen; de SZB heeft voornamelijk een bovenleiding van 1200 V, de VBW van 850 V; slechts weinige speciaal ingerichte VBW motorrijtuigen kunnen daardoor thans op de SZB dienst doen. Voor het SZB voorstadsverkeer zijn drie pendeltreinen (serie 2l/8l) in bestelling; verder bestond het materieel op
1-1-1965 uit: serie
nummers
ABDe4/4 1 ABDe4/4 2 ABDe4/4 3 ABDe4/4 4-6 BDe4/4 1 1 BDe4/4 1 2
BDe4/4 BDe4/4 Be4/4 De4/4 De4/4 De4/4
De4/4 AB AB Bt Bt St B S 3 3 E 3 B2 B2 Bt
13 17 21-23 32 33 34 35
41,42 44
51-53 54 55-56 61-62 63 64
jaar
1959 1952 1955 1950 1916 1916
1924 1913 1955 1912 1916
I II fabrikaat 11 12 12 12
20 20 20 28 40 40 40 36 48
1957
1961 1916 1925 1950 1953 1958 1916
1921 1925
SWS-SZB/MPO SWS-SZB/MPO SWS-SZB/MPO SWS/MFO SWS/ïlPO SWS/MPO SWS/MFO SIG/MPO SWS/MPO SIG/MPO SWS/MPO SIG-SZB/MFO SIG-SZB/MPO
opmerkingen
voor
chassis ex BPe4/4 1 1 (1916)
ESB 1 1 ESB 2
chassis ex ABPe4/4 2 (1916) chassis ex ABPe4/4 3 (1929) tot 1 9 5 7 ABPe4/4 1
ESB 1 ESB 12 BZB 23
BZB ESB tot 1955 P e 4 / 4 21 chassis ex BPe4/4 1 6 (1912) (BZB chassis ex BPe4/4 15 (1912) (BZB
12
21 22) 21)
ESB 41,42
1 2 48 12 48
72 72 72 ESB 61,62 ESB 63
64 64
65 67-68
1921
64 64
1919
48
69 75 78-80
1957
64
tot 1 9 6 3 AB 43 gebouwd voor Bremen chassis ex B4 69 ( 1 9 2 0 )
1912 1931
30 48
ex PZ 91-93 (1916)
81-83
1954
64
D
111 112
1953 1957
Tm2/2
401
1949
Z
1,2
1957
])
1922
ex SBB Brünig F3 1 5 0 3 (1888)
ex Zi 1 (1931) Asper eigendom PTT
ESB BZB BZB BZB ESB
43
49,301 302 33 91-93
- 47 BUITENLANDSE BERICHTEN BELGIË BRUSSEL Gelede wagen 4005 is in dienst gesteld op lijn 35 • 4001 is thans omgenummerd tot 4031- Deze wagen rijdt op lijn 58. 4003 is ook gereed gekomen en doet als instructiewagen dienst. Een krediet van 300 miljoen Belgische francs is gegven voor do aanleg van de eerste fase van het ondergrondse tramnet. Binnenkort zal nog een krediet van 250 miljoen Belgische francs gegeven wordon. Begonnen wordt mot de werken tussen Eeuwfeest en de Steenweg op Etterbeek en tussen Queteletplein en Madouplein. DUITSLAND BAD EILSENER KLEINB ABN Op 22-1-1965 is het nieuwe station, dat 200.000,-DM ge kost heeft, geopend. Tegelijkertijd werd bekend gemaakt, dat het bedrijf op 1 juni a.s. stilgelegd zal worden. Het bedrijf exploiteert de 5,7 km lange normaalspoorlijn Bückeburg-Bad Eilsen. De motorwagens bestaan uit nr.204 (uit 1950) en de eloc 1 (uit 1913» in 1955 overgenomen van do OVAG,Gummersbach). DESSAU De aanhangwagens 107, 123 en 124 zijn buiten dienst gesteld. Dit waren voorheen motorwagens van de H.T.M., die in de .afgelopen oorlog daarheen zijn gevoerd. DUISBURG 21 zesassige gelede motorwagens zijn bij Düwag besteld. De wagens zul len gedurende 1966 afgeleverd worden. Tevens zijn 14 middenstukken besteld om zesassige gelede wagens te verbouwen in achtassige. In deze tussendelen zullen ook deuren gebouwd worden. In de laatste maanden van dit jaar worden zij afge leverd. HAMBURG M.i.v. 28-5-1965 zal te Barmbek lijn 6 opgeheven worden en lijn 9 inge kort worden tot het traject Hauptbahnhof-Plughaf en. MANNHEIM-LUDWIGSHAFEN Sedert I-I-I965 is het bedrijf gesplitst in tweo aparte bedrijven voor Mannheim en voor Ludwigshafen.Aan de passagiers, die de brug over de Rijn over rijden, worden aparte kaartjes verkocht voor de andere stad. Het materieel is gesplitst en zal volledig omgenummerd worden. VUPPERTAL M.i.v. I-5-I965 wordt lijn 15 naar Remscheid opgeheven. HONGARIJE In Boedapest is in het afgelopen najaar het prototype van een nieuwe gelede wagon in dienst gesteld (nr.3730,6-assig,2-richtingwagen,gebouwd bij Ganz) ZWEDEN STOCKHOLM Op 16 mei a.s. wordt tunnelbaan 2 verlengd over de trajecten T-Centralen-Ostermalmstorg (1140 m) en Ornsberg-Satra (4720 m ) . ZWTSERLAND NEUCHATEL Naar aanleiding van ons materieeloverzicht op blz. 42/43 van de jaargang 1964 willen wij nog gaarne opmerken, dat de motorrijtuigen 37,38 en 40 op I-I-I963 niet meer aanwezig waren; dit geldt ook voor de aanhnngrijtuigen 131 en 132. Het motorrijtuig 67 was op die datum reeds vernummerd in 65. JOEGOSLAVIË In de volgende steden wordt een trambedrijf geëxploiteerd (tussen haakjes is opgegeven het aantal lijnen en de spoorbreedte):
Beograd (7,1000); Dubrovnik (2,760); Osijek (2,1000); Sarajewo (3,1000); Subotica (3,1000); Zagreb (13,1000). TSJECHO-SLOWAKIJE Op pag.89 van de jaargang 1963 namen wij een overzicht op van de steden, waar trams rijden. Daar de aldaar vermelde Duitse namen moeilijkheden kunnen ople veren bij het opzoeken, geven wij thans in dezelfde volgorde een overzicht van de huidige namen van deze steden-: Pr aha, Brno, Bratislava, Kosice, Ostrava, Olomouc, Liberec, Jablonec, Usti nad Labem, Most, Plzen.
- 48 In het Maandblad Amstelodamum van december I964 troffen wij een artikel aan waarin enige passages overgenomen zijn uit de Dordrechtsche Courant. Daar de inhoud hiervan ook voor onze lezers interessant is,nemen wij hieronder deze passages over. Dordrechtsche Courant van 1 6 augustus 1 8 3 9 : Te Amsterdam staat eerlang de dienst van omnibussen in werking te komen,die van des morgens 7 tot des avonds half 1 1 van 18 stations in alle rigtingen zullen rijden,ook naar alle volksschuiten,veerschepen,diligences en naar het stations-locaal van den spoorweg.De prijs zal 20 cents zijn en men zal,naar eene bepaalde bestemming,voor hetzelfde geld uit den eenen omnibus,die niet in regte lijn naar die bestemming gaat,in eenen anderen correspondeerenden kunnen overgaan. Dordrechtsche Courant van 7 september 1 8 3 9 ; 3ij den grooten toeloop,welke de omnibussen bij den aanvang van den dienst te Amsterdam ia te beurt gevallen,heeft hier en daar eenige verwarring plaats gehad,waaronder ook verregaande kwade wil heeft gewerkt,en dit heeft ten gevolge gehadjdat de dienst vooreerst is gestaakt,tot dat de vereischte maatregelen,om aan de personen daarbij aangesteld,de nöodige veiligheid te verzekeren, en de rijtuigen voor moedwillige beschadiging te bewaren,zullen kunnen worden ten uitvoer gelegd. Historische foto's van Amsterdamse autobussen. 253.624 253«625 253«626
L D D L
253.628 D 253»629 L 253.630 L 253*631 L 253*632 L 253*633 253.634 253.635 253.636 253.637 253.633
L L L L D D
253.639 D 253.645 D 253.649 L 253.652 L 253.713 D 253.714 L
lijn A; bus 143- ündpunt Mauritskade,13-7-1940 lijn As rij wachtende passagiers vóór Magirusbus.Eindp.Tugelaweg,6-'39 bus 137 (buiten dienst,links voor). Bellamyplein lijn C; bus 94(serie 93-102,Werkspoor,1929sachterzijde bus ontbreekt op foto). Meeuwenlaan lijn D J bus 1 0 6 . Tulpstraat,1939 " ' lijn D ? rij Magirusbussen (extra voor Ajax-Stadion), o.a. bus 10 (links, achter). Sikkelstraat, 1939 lijn D ; bus 29 (achterzijde) met rij passagiers. Onderlangs lijn Di Magirusbus op Berlagebrug, 6-1939 lijn G: bus 29 (achterste deel van bus ontbreekt op foto). Eindpunt Sloten, 1939 lijn G: bus 1 4 6 . Eindpunt vóór Haarlemmermeerstation lijü KJ bus 1 1 9 ; lijn H? bus 26 bij Garage Oost lijn Kt bus 1 1 7 (achterste deel van bus ontbreekt op foto),Marcusstr. bus 141 niet houtgasgeneratorwagentje (front van bus ontbreekt op foto) bus 119 rit met de pers i.v.m. roeiwedstrijden langs Bosbaan bus serie 126-147 (voorste deel) op extra lijn naar Bosplan. Eindpunt in Bosplan met haltebord, 1939 lijn naar Bosplan? bus 135 met bord "Roeibaan . Stadionplein, 1939 bus 103 (koersborden lijn D, rechts achter) op terrein in Bosplan i.v.m. behendigheidsritten. als vorige foto, maar bus rechts voor haltebord; bushalte lijn Ejlijn E opgeheven, 1940 electrische laswagen 6. Haarlemmerweg bij aftakspoor naar Centrale Keuken (in richting Sloterdijk even voorbij van Hallstraat) ólectrische laswagen 6 en deel van emw. 59 op lijn 22. C.S.,1940 11
De prijs van bovenstaande foto's is ƒ 0,40. Het formaat is 7/ll(D)of j/lO(L). Bestellingen via onze gemeentegirorekening 0 3131 t.n.v. "Het Openbaar Vervoer"
BIJLAGE bij "Het Openbaar Vervoer" van april 1965 DE
«1
VII
AMSTERDAMSE^STADSSPOORWEG_-_EEN_HERSENSCKIM_VAN_FÜBLIEKE_WERKEN?
In het najaar van I 9 6 O werd door de Commissie Verkeer en Vervoer een interim nota uitgebracht over het stedelijk openbaar vervoer in Amsterdam. Hierbij besloot men met verdere onderzoekingen uit te gaan van het principe van een stadsspoorweg met een ringlijn om de oude stad, doorkruist door een lijn vanaf het C S . via Damrak, Rokin in richting Amstelveen, welke lijn in het noorden onder het IJ verlengd zou worden en zich verderop zou splitsen in een westelijke en een oostelijke tak. Verder zou het net in principe bestaan uit nog een tak in richting Amstelveen, westelijk van de reeds genoemde, twee takken in oostelijke richting naar de Bijlmermeer, een tak naar Geuzenveld en een tak naar Osdorp. Afdeling Stadsontwikkeling van Publieke Werken ging dus aan de slag en hield met elk te bouwen object in de gemeente reeds rekening met dit net, zoals bij het gebouw van Bellevue in de Marnixstraat, waar een metrostation zou moeten komen. Nadat herhaaldelijk door de wethouder beloofd was. dat een nader uitgewerkt rapport aan de gemeenteraad aangeboden zou worden, schijnt vorig jaar inder daad het eerste deel van het rapport gereedgekomen te zijn, dat echter slechts aan B & W en wellicht aan de commissie van bijstand uit de gemeenteraad ter kennisneming aangeboden is en dat dus nooit openbaar gemaakt is. De wethouder beloofde vervolgens op vragen uit de gemeenteraad, dat het rap port tegelijk met het tweede en derde deel vóór de begrotingsdebatten aan de raad aangeboden zou worden. De begrotingsdebatten vonden echter plaats zonder dat iets openbaar gemaakt was. De wethouder heeft nu wederom meegedeeld, dat dit najaar een rapport de Amsterdamse gemeenteraad zal bereiken: eerst moet echter het vierde deel van het rapport gereedkomen. Het vreemde van deze zaak is, dat de gemeenteraad zich nog steeds niet heeft kunnen uitspreken over het wel of niet uitvoeren van deze vorm van een stads spoorweg, terwijl gedurende vele jaren de dienst van Publieke Werken voortgaat met het uitwerken van één bepa.ild plan. Wij beginnen, n.a.v. diverse uitspra ken, die in dagbladen gepubliceerd zijn, te geloven dat Publieke Werken uit is gegaan van een öf niet te verwezenlijken öf ondoelmatig plan. De rapporten, die gereed zijn, handelen o.-".. over do monorail als alternatieve mogelijkheid en over het lijnenstelsel. Het vierde rapport zal handelen over het te gebruiken materieel. Vooral de materie van dit laatste rapport lijkt ons niet van een dergelijke urgentie, dat do openbaarmaking van de vorige rap porten hiervoor uitgesteld moet worden. Bij de antwoorden op dc begrotingsvragen blijkt, dat Publieke Werken steeds uitgaatvan eca gedeeltelijk ondergrondse stadsspoorweg. In de Volkskrant van 5 april j . 1 . lezen we echter " De tram zal gescheiden worden van de rest van het verkeer. Ze komt hangend aan een rail boven de grond (al-weg), onder de grond (metro) öf ze wordt door middel van betonnen randen'of hekwerk van de rest van het stadsverkeer gescheiden. Een combinatie van de dries metro-alvreggescheiden tramrails is eveneens denkbaar." In het metro-bureau hebben o.a. zitting de directeur van Publieke Werken en de directeur van het Gemeentevervoerbedrijf Ir.Ybema. Daar - gezien al^e plan nen van Publieke Werken - deze dienst beslist een ondergronds stadsspoorwegnet wil aanleggen, komen de andere plannen blijkbaar van de kant van het vervoerbedrijf.
VIII
Zoals wij in onze bijlage van november 1964 reeds vermeldden, kon Ir Ybema nog niet zeggen, waar de lijnen zullen lopen, terwijl ook het systeem nog niet vaststond. Hieruit mogen wij wel een gevolgtrekking maken, n . 1 . dat er intern in het metro-bureau weinig overeenstemming bestaat. Bij het gemeentevervoerbedrijf mogen wij een juiste voorstelling van toekomstig vervoersaanbod veronderstellen, maar bij Publieke Werken vermoeden wij een soort grootheidswaanzin, daar zij wellicht menen, dat Amsterdam vergelijkbaar is met steden als Parijs of Londen, terwijl bovendien vergeten wordt, dat dezo steden reeds zeer lang ondergrondse netten bezitten en dat Nederland een typisch fietsland is. Nog nooit is een metrobedrijf aangelegd in een stad met vele fietsers, die slechts zeer ongaarne van dat vervoermiddel af zullen stappen. Een nieuw gevaar voor de plannen van Publieke Werken heeft zich thans geopen baard. Wethouder van Wijck heeft gesproken (zie de Volkskrant van 1 april 1965) over de kosten voor een metro van 10.000 gulden per centimeter, dus 1 miljard gulden per kilometer. Wanneer we dit lezen, beginnen we te begrijpen, waarom de laatste maanden steeds over andere systemen gesproken wordt, die veel goed koper zijn. De gemeenten beschikken toch al over weinig geld, terwijl het er ook niet naar uitziet, dat het Rijk dergelijke reusachtige bedragen hieraan zal spenderen. Toch zal binnen niet te lange tijd iets besloten moeten worden. Na het gereed konen van de IJ-tunnel in 1968 wil men meteen de bouw van de eerste lijn ter hand nemen. Zonder te weten, welke lijn dit zal zijn, kunnen wij wel hiernaar gissen. In 1966 n . 1 . wil men met de bouw van de eerste huizen in de Bijlmermeer be ginnen. Dus na enige jaren zal hier een vervoermiddel met grote capaciteit, dus een railvervoermiddel moeten zijn. Hoewel de lijn toch niet tijdig gereed kan zijn, is het dus wel te verwachten, dat de eerste lijn in die richting aangelegd zal worden. Deze lijn zou dus in de oude stad lopen via Wibautstraat, Weosperstraat in de richting Geldersekade naar het C S . Tengevolge van dit tracé zal echter de stad bijna niet ontlast worden; slechts de spitsuurlijn 5 zou opgeheven kunnen worden, terwijl lijn 7 teruggelegd zou kunnen worden naar de Plantage. Terwijl de aanleg van deze lijn dus vele jaren werk en reusachtige sommen zou vergen, zou in de stad de toestand niet beter worden. Een tweede lijn zou pas, optimistisch beschouwd, omstreeks 1980 gereed kunnen zijn, om maar niet te spreken over do volgende lijnen. Wij menen daarom, dat Publieke Werken van deze plannen terug zal moeten komen en op eenvoudiger wijze zal moeten baginnen, door middel van tramtunnels op de moeilijkste verkeerspunten en door sneltrams naar de nieuwe sta.dslobben, ter wijl wel bij de bouw steeds rekening zal moeten worden gehouden met toekomstige metro-exploitatie. In de toekomst kunnen de ondergrondse gedeelten verbonden worden, om dan, indien het noodzakelijk blijkt te zijn ten gevolge van het toegenomen ver voersaanbod, omgebouwd te worden tot een echt stadsspoorwegbedrijf.
