hst openbaar vervoer maandblad gewijd aan het s t a d s - en s t r e e k v e r v o e r , jn h e t b y z o n d e r het gemeentevervoerbedrijf amsterdam
|
8e jaargang no. 2 - februari
j
het
openbaar
vervoer
abonnementsprijs ƒ 5»25 p^r jaar losse nummers ƒ 0,50
abonnementsprijs inclusief bijlage HET OPENBAAR VERVOER ƒ 6,25 per jaar
hoofdredacteur c. van meenden jr. Ie jacob van campenstraat 43 amsterdam = oud-zuid telefoon 79 35 90
redactie en administratie p.h. kiers van suchtelen van de haarestraat 3 ' ' amsterdam = osdorp telefoon 19 36 69
alle betalingen op gemeentegiro 0 3131 t.n»v. 'het openbaar vervoer', van suchtelen van de haarestraat 3' "te amsterdam-osdorp. het girokantoor der gemeente amsterdam is onder no. 13500 aangesloten bij de postgirodienst te den haag. 1
blz.
INHOUDS OPGAVE 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Gemeentevervoerbedrijf Amsterdam N.V. Gemengd Bedrijf Haagsche Tramweg Mij Openbaar railvervoer in Groot-Zoetermeer Buitenlandse Berichten Rotterdamse Elektrische Tram Foto's N.Z.H. . Foto's autobussen GVBA
8. Nogmaals: het overstapprobleem
13-19 19 & 22 20-21 20,22-24 22 23 24 BIJLAGE
RET-nieuws (vervolg van blz.22) Nadat op lijn 2 de treinstellen weer waren teruggekeerd, moest in de beginperiode veelvuldig met combinatiestellen (vooroorlogse mot.w.+naoorlogse bjjw.) gereden worden, zoals op de lijnen 2,4»10 en 1 4 , omdat nog niet genoeg dubbelgelede wagens in dienst waren. In ons vorig nummer hebben wij verzuimd te vermelden, dat op de werkdagen met koopavonden rond St.Nikolaas en Kerstmis de navolgende tramlijnen tussen ca. 14.00 en + 21.00 met extra materieel versterkt werden: lijn 2(2 losse vierassers),lijn 3 ( 1 enkelgelede wagen), lijn 4/4 (l oude vierassige trein), lijn 10 (2 losse vierassers, alléén 's avonds), lijn l6(l losse vierasser) en lijn 17 (l losse vierasser). Op Nieuwjaarsdag waren de navolgende tramlijnen versterkt: lijn 3 ( 1 0 ) , lijn 4 / 4 ( l 2 ) , lijn 9 ( 6 ) , lijn 1 0 ( 1 4 ) , lijn 15(8), lijn 1 6 ( 1 0 ) , lijn 1 7 ( 1 0 ) , lijn 2 2 ( 1 0 ) . Het tussen haakjes geplaatste getal geeft het totaal aantal wagons per lijn aan. w
w
In verband met de voetbalwedstrijd Feyenoord-DWS op zondag 14 febr. jl. reden op de extra ingelegde tramlijn naar het stadion Feyenoord 25 tramstellen. Na afloop werd gereden tot het Eendrachtsplein, alwaar via de route van diverse lijnen naar de remises teruggekeerd werd. Lijn 2 had zowel bij aanvang als bij afloop 2 extra treinstellen. METRO-NIEUWS Op het Hofplein (nw-zitide) wordt momenteel een nieuwe noodstraat aangelegd ter vervanging van de nu nog dienstdoende verkoersbrug. AÜTOBÏÏSNIEUWS Op maandag 1 febr. jl. werd buslijn 66 in exploitatie genomen. Nieuws over deze lijn en de buslijnen 4 5 , 5 0 , 5 6 , 6 2 en 67_brengen wij u in het volgende nummor.__ U LEEST DIT NUMMER ONGETWIJFELD PLEZIERIGER EN RUSTIGER WANNEER U HET ABONNEMENTSGELD OVER I965 HEBT BETAALD.' MOGEN WIJ NOG EEN DRINGEND BEROEP OP DE NI ETBETALERS DOEN? WIJ DOEN 12x PER JAAR ONS BEST VOOR U, WILT U EET lx VOOR ONS ?
gv b
Gemeentebegroting voor 1965
De begroting voor 1965 van het Gemeentevervoerbedrijf geeft een nadelig saldo aan van ƒ 18.310.000, dat, in afwijking van voorgaande jaren, uitsluitend betrekking heeft op de exploitatie van tram, bus en personenveren. Ket nadelige saldo van de pontveren, dat voor 1965 wordt geraamd op ƒ 5.I46.OOO, is hier niet inbegrepen. Hoewel telkenjare zowel in de Begroting als in de missive ten geleide van de Begroting een uitvoerige .specificatie werd gegeven van het nadelige saldo van dit bedrijf, verdeeld over de verschillende onderdelen, bleek telkens weer, dat het in onderdelen gespecificeerde totale tekort beschouwd werd als te zijn het tekort van het openbaar vervoer, t.w. tram, autobus en personenveren. Dit was niet alleen niet juist, doch stelde bovendien het bedrijf in een ongunstige positie tegenover vervoerbedrijven in andere steden, welke bedrijven niet tevens zijn belast met de exploitatie van pontveren. Om aan dit bezwaar tegemoet te komen, hebben wij gemeend om ten leaste van hoofdstuk X van de algemene dienst een bijdrage te doen verlenen aan het Gemeentevervoerbedrijf ter grootte van het nadelige exploitatie-saldo van de afdeling Pontveren. Hierdoor wordt bereikt, dat het nadelige saldo van het Gemeentevervoerbedrijf uitsluitend betrekking heeft op de nadelige saldi van de exploitatie van tram, autobus en personenveren. Voor het wederinstellen van een afzonderlijke bedrijfsvorm voor de afdeling, zoals v<5dr 1943 het geval was, achten wij geen aanleiding aanwezig. Het vorengenoemde nadelige saldo van ƒ 18.310.000 is tot stand gekomen met inachtneming Van de verhoging van de tarieven, waartoe Uw Vergadering op 28 oktober 1964 besloot. In de desbetreffende voordracht is uiteengezet, dat door het Gemeentevervoerbedrijf een aantal maatregelen in uitvoering zijn genomen om do regelmaat in de dienstverlening te bevorderen. Voorts is een werkgroep ingesteld, welke een onderzoek zal instellen, in hoeverre het aanbeveling verdient en mogelijk is verdere maatregelen, zoals genoemd in bovenbedoelde voordracht, door te voeren.') Omtrent deze aangelegenheid zal een nota aan u worden uitgebracht. Zoals wij reeds eerder hebben gesteld, kan alleen het tot stand brengen van een scheiding tussen het openbaar vervoer en het overige vorkeer een afdoende oplossing bieden voor de moeilijkheden, welke thans worden ondervonden en waardoor de dienstverlening van het openbaar vervoer zoveel kritiek ontmoet. Hot bureau, dat is ingesteld om de voorstellen van de Commissie Verkeer en Vervoer te concretiseren en de bouw van de stadsspoorweg voor te bereiden, heeft een eerste nota uitgebracht, welke besproken is in een gecombineerde-vergadering van de Commissie van bijstand in het beheer der Gemeentebedrijven en de Commissie van bijstand in hot beheer der Publieke Werken en der Stadsontwikkeling. Voorts zijn bij het bureau in vergevorderde staat van voorbereiding enige nota's over verschillende aspecten van de stadsspoorweg, nl. bijzondere vormen van openbaar vervoer, precisering van hot lijnenstelsel en keuze van de aan te leggen eerste lijn van de stadsspoorweg. De personeelssituatie bij het Gemeentevervoerbedrijf toont enige verbetering, doordat meer personeel kon worden aangetrokken dan in voorgaande jaren het geval was. Aangezien met de opleiding van personeel voor de functies van wagonbestuurder en buschauffeur geruime tijd gemoeid is, behoeven deze beide categorieën nog aanvulling. Aan het einde van I964 zijn alle bestelde dubbelgelede tramwagens in dienst gesteld. Thans zijn in gebruik 36 gelede en 69 dubbelgelede tramstellen. Aan uw College zal een voorstel worden voorgelegd om over te gaan tot het aanschaffen van 30 dubbelgelede tramstellen ter vervanging van het oude tweeassige materieel") a m s t e r d a m
Zie Het Openbaar Vervoer blz. 121 e.v. van november 1964. Zie Het Openbaar Vervoer blz. 133 december 1964» v
a
n
- gvb -
- 14 -
Het oude materieel, daterende van vóór 1930, behoeft' hoe langer hoe meer reparatie en is door zijn driemansbediening duur ih exploitatie. Vervanging door nieuw materieel zal in verband hiermede gemiddeld geen extra-lasten veroorzaken. Bovendien zal uniformiteit van het materieel de regelmaat in de dienstverlening ten goede komen. Ten behoeve van de nieuwe stadswijken en in hot bijzonder ten gevolge van de voortgang van de bebouwing in Noord zal de dienstverlening door middel van autobussen moeten worden uitgebreid. In verband hiermede zullen autobussen moeten worden aangeschaft. De hiervoor nodige gelden zijn beschikbaar gesteld bij Uw besluit van 7 juli 1960.. Zoals wij U in onze hierop betrekking hebbende voordracht van 24 juni I96C hebben medegedeeld, zal deze bestelling geschieden in overleg met de Commissie van bijstand in het beheer der Gemeentebedrijven (zie Het Openbaar Vervoer blz. 70 van juni I96O). Zoals hiervoren werd vermeld, is het tekort van de pontveren voor I965 geraamd op ƒ 5.146.000. In I963 bedroeg het tekort ƒ 4 . 0 5 1 . 8 4 7 , terwijl voor 1964 was geraamd ƒ 4.487.000. De personeelsbezetting bij de afdeling Veren geeft bijzonder grote zorgen, daar bedienend personeel voor stoommachines niet meer wordt opgeleid. Voor de bediening van de nieuwe diesel-elektrische ponten geldt deze moeilijkheid niet. In verband echter met de bouw van de tunnel onder het IJ hebben wij besloten, voorshands niet over te gaan tot het indienen van een voorstel tot uitbreiding van het aantal diesel-elektrische ponten. Onder de kapitaaldienst van de begroting voor 1965 staan onder de uitgaven o.a. de volgende posten vermeid: , verdubbelen rijdraad . . . ƒ 10.000,vernieuwing sporen en enige uitbreiding " 250.000,wijziging Weesperplein " 300.000,wijziging Leidsebosje " 25O.OOO,wijziging circuit Havenstraat " 900.000,wijziging Frederiksplein " 1.300.000,ontruiming remise Nw.Achtergracht(vermoedelijk voor 959^ voor Rijksrekening) " 100.000,ombouw elektrische laswagen " 10.000,uitbreidingsplannen en proefnemingen ' " 100.000,De Praatpalen In ons vorige nummer kon u al iets lezen over de 'praatpalen' langs de route van 'lijn 1 , die inmiddels op 1 februari jl. in dienst werden gesteld. Eveneens ontlenen wij hierover nog het volgende aan het gvb orgaan Contact. Vanaf genoemde datum dienen de wagenbestuurders der lijnen 1 en 2 te beschikken over een telemicrofoon. Hiervan moeten zij zich telkens bij aanvang dienst voorzien door bij opkomen in remise de telemicrofoon te halen bij de portier of door bij aflossen tijdens exploitatie de telemicrofoon over te nemen van de voorganger Bij het binnenrijden in de remise dient de telemicrofoon te worden ingeleverd bij de portier. Aan deze telemicrofoon, welke in een leren etui is geborgen, is een snoer met plug bevestigd. Wanneer de plug in een contact van een 'praatpaal' wordt gestoken komt onmiddellijk telefonische verbinding met de centrale meldingsdienst tot stand. De contacten van de praatpalen bevinden zich: bij een verkeerszuil aan de bovenzijde, onder de geperforeerde gaatjes van de loudspeaker; bij oen kast aan de onderzijde van een plaatijzeren kast, welke aan een bovenleidingsmast bevestigd is; als verkeerszuil: bij alle halten, waar een verkeerszuil aanwezig is; als kast: emplacement Centraalstation: kast aan mast links naast abri- van lijn 17
-gvb-
- 15 -
beide halten Spui; kast aan mast links op vluchtheuvel, zijde Kalverstraat, beide halten Leidsestraat/Keizersgrachti kast aan mast aan N.W.zijde t/o per ceel 455 van de Keizersgracht, beide halten Leidsestraat/prinsengracht: kast aan mast aan Z.0.zijde t/o per ceel 450 van de prinsengracht, halte Overtoom bij Stadhouderskade; kast aan mast op vluchtheuvel, standplaats Stadionstraat: kast aan mast, rechts van per^oneelshuisje, halte Stadionplein: kast aan mast, linies van abri. Vermeldenswaardige voorvallen dienen onverwijld door de bestuurder (indien noodzakelijk namens hern door de conducteur) tussen 7 (zondag 8) en 24 uur via de dichtstbijzjjide 'praatpaal' aan de Centrale lleldingsdienst te worden doorge geven. Voorbeelden van dergelijke voorvallen zijn: a. het meer dan 5 minuten te laat volgens dienstregeling vertrekken vanaf het C S . of de Stadionstraat, b. aanrijding, c. stremming door aanrijding overig verkeer onderling, d. ontsporing, stroomloze bovenleiding, defecte tramwagen, eerste hulpverlening aan een passagier, enz., e. opheffing van een gemelde stor.'.ng volgens a t/m d. Wanneer de plug van de telemicrofoon in het contact van de praatpaal wordt ge stoken, kan het volgende plaatsvinden: 1. de loudspeaker van de praatpaal geeft geen geluid: men krijgt dan een directe telefonische verbinding; 2. de loudspeaker van de praatpaal geeft wel geluid: men mag wel de plug reeds insteken, echter de telefonische verbinding komt pas tot stand als de loud speaker geen geluid meer geeft; 3. meerdere pluggen worden in eenzelfde bedieningssectie gelijktijdig ingesto ken: dan zijn deze gesprekken onderling hoorbaar. fien regeling van volgorde der gesprekken zal dan door de Centrale Meldingsdienst worden aangekondigd, met name wie het eerst het gesprek kan vervolgen. 4 . meerdere pluggen worden in meerdere bedieningssocties gelijktijdig ingestoken: het kan dan voorkomen dat men moet wachten alvorens in telefonische verbinding met de Centrale i.eldingsdienst te komen. Diverse gvb berichten Motorwagen 430, d: 1 enige tijd geleden zeer zwaar beschadigd word tengevolge van een aanrijding, waarbij het rijtuig in een brood- en banketbakkerij tot stilstand kwam, is thans in de Centrale Werkplaatsen gesloopt. Ter plaatse werden ook de bijwagens 795 en 812 gesloopt. De motorwagens die als instructierijtuigen dienst doen, zijn voortaan geheel voorzien van blanco koplantaarnplaten. In de beugel wordt veelal het bekende vierkantje aangebracht, óf helemaal niets. De volgorde van uitrijden van de zg. regen-extra's is als volgt; remise Haven straat de lijnen 2, 7> 1 3 , 1 en 1 7 ; remise Lekstraat de lijnen 25 on 3» De Berlag' "jrug wordt verbreed, in verband waarmede de bovenleidingpalen worden verplaatst. Het wegdek van de brug in de Zeilstraat wordt thans zodanig gewij zigd, dat de auto's naast de trambaan kunnen rijden. Per 19 februari jl. werd een vijftal wissels elektrisch b^lienbaar gemaakt: 1) Hoofdweg/Mercatorplein (halte lijn 1 3 ) , splitsing lijn 13 en remiseroute lijn 13 2) Mercatorplein even voorbij standplaats lijn 7> splitsing lijn 7 en remiseroute lijn 1 3 , komend van Hoofdweg naar Slotermeer;
- gvb
-
16 -
3) Hoofdweg/postjesweg, halte lijn 17/27> splitsing lijnen 1 7 / 2 7 en remiserit ten lijnen 1 3 / 7 richting Mercatorplein; 4) Surinameplein vóór Surinamestraat, splitsing lijnen 1 7 / 2 7 en remiseritten lijnen 7 / 1 3 / 1 7 / 2 7 richting Amstelveenseweg; 5) Amstelveenseweg/Overtoom, halte lijn 1 , splitsing lijn 1 en remiseritten lijnen 7 / 1 3 / 1 7 / 2 7 . Binnen afzienbare tijd zullen bovendien do volgende wissels elektrisch bedienbaar zijns 6) Rijnstraat/Vrijheidslaan, halte lijn 4 , splitsing lijn 4 richting Europaplein en remiseritten diverse tramlijnen richting Amsteldijk; 7) Van Woustraat/Ceintuurbaan, halte lijn 4> splitsing lijn 4 richting Prederiksplein en uit remise Lekstraat komende remisewagens van de lijnen 3(richting station M.P.) en 9. 8) Geintuurbaan/van Woustraat, halte lijn 3, splitsing lijn 3 richting Planciusstraat en naar de remise Lekstraat rijdende lijnen 3/9« 9) Linnaeusstra-it/Wijttenbachstraat, halte lijn 9> splitsing lijn 9 richting Tropen Museum en remiseritten lijn 910) Oosterpark/Linnaeusstraat, halte lijn 3, splitsing lijn 3 richting M.P. en uit remise Lekstraat komende wagens van lijn 9 richting Watergraafsmeer. Bij de standplaats van buslijn 26 aan het Europaplein is een lichtsein aange bracht, dat gaat branden zodra een uit de stad komende tramlijn 4 de halte Rooseveltlaan/Europaplein heeft bereikt. Dit betekent voor de chauffeur van buslijn 26, d?„t hij dient te wachten op de van lijn 4 komende reizigers. In verband met personeelsgebrek kan zich thans des avonds de situatie voordoen, dat op een bepaalde buslijn een wagen moet uitvallen(bijv. door ziekmelding van een chauffeur, terwijl geen reserve mensen meer aanwezig zijn). Ter vervanging van de uitgevallen wagen wordt dan aan buslijn 18 een wagen onttrokken, die dus de dienst van de uitgevallen wagen gaat overnemen. Ook is het al gebeurd, dat om dezelfde redenen een wagen van buslijn 14 naar lijn D werd gedirigeerd. Er doen hardnekkige geruchten de ronde dat het vervoerbedrijf voornemens is tramlijn 13 door te trekken naar Geuzenveld. Op blz. 1 werden enkele onjuistheden gepubliceerd, die wij hier even rectificeren. Mot.w. 547 werd pas in januari van dit jaar voorzien van hot nieuwe type rijtuigcijfers, terwijl bijwagen 989 niet vermeld dient te worden (was reeds lang van nieuwe cijfers voorzien]). Mot.w. 504 heeft géén uitgebouwd lijnkleurkastje. Na de vorige opgave worden de volgende wagens van nieuwe rijtuigcijfers voorzien; mot.wagen 420 en de bijwagens 739,820 en 970. Hot dubbelsleepstuk, dat sedert medio september I964 de beugel van motorwagen 499 sierde, is thans verwijderd. De motorwagens 403 en 438 zijn weer naar de remise Havenstraat teruggekeerd. Indien wij goed zijn ingelicht rijdt gelede motorwagen 570 reeds enige dagen proef mot een elektronische installatie, ongeveer analoog aan die van de 652. Op 1 5 / 1 - 6 5 reed als extra-dwgn op lijn 17 de drieassige tramtrein 519+952, ingetuigd als ' 1 7 ' . Sedert 4 - 2 - 1 9 6 5 rijdt op lijn 16 het tweeassige stel 447+792. Op II-2-I965 reed in de avondspits de 13e dwgn van lijn 10 als dubbelgelede wagen (de brede 660 .' ) . De voorlaatste alinea op blz. 1 (M.i.v. 4 januari gelede wagens) gelieve u als niet gepubliceerd te beschouwen. Een verbeterde publicatie vindt u thans op de volgende blz.
- gvb-
- 17 -
Sedert 4 januari jl. hebben zich enkele kleine materieelverschuivingen voorgedaan. Op lijn 1 wordt de 13e dienstwagen in de ochtendspits opgereden door een drieassige motorwagen. De 15e dwgn, die uitsluitend in de avondspits rijdt, bleef een drieassige motorwagen. Des ochtends wordt derhalve gereden met 13 gelede wagens en 1 drieassige motorwagen, des avonds met 14 gelede wagens en 1 drieassig motorrijtuig. Lijn 2 rijdt zowel in de ochtend- als in de avondspits met 7 gelede wagens, 4 drieassige en 3 tweeassige motorwagens. Lijn 10 rijdt in de ochtendspits met 1 1 gelede.wagens", 1 tweeassige en 1 drie assige trein. In de avondspits rijden er 10 gelede wagens, 3 tweeassige treinen en 1 drieassig trarastel, welke laatste om 20.53- binnenloopt. Opgemerkt zij, dat de 4e dwgn uitsluitend in de avondspits rijdt (2-assige trein), dat de 13e dwgn zowel 's ochtends als 's avonds tweeassig is en dat de 9e dwgn des ochtends ge leed is en 's avonds tweeassig. Er doen zich echter op lijn 10 regelmatig inci dentele wijzigingen voor. Op lijn 13 rijden in de ochtendspits 7 gelede wagens, 3 drieassige treinen en 2 tweeassige tramstellen. In de avondspits rijden er 7 gelede wagens, 3 drie assige treinen en 4 tweeassige stellen. De 5e dwgn en de 1 1 e dwgn rijden niet in de ochtendspits en worden 's avonds opgereden door een drieassige resp. een tweeassige trein. De 12e wagen is een drieassige trein, die de gehele dag rijdt en om 20.51 binnenloopt. De 8e dwgn is 's ochtends drie- en 's avonds tweeassig. De vier extra wagens worden door de remise Kr.Mijdrechtstraat geëxploiteerd (mot.wgns 446-475 + bijw). Op lijn 24 rijden in de ochtendspits 10 drieassige ^treinen en 1 gelede wagen. In de avondspits rijden er 10 drieassige, 2 tweeassige treinen en 1 gelede wagen. De 4e dwgn rijdt de gehele dag geleed, de dwgns 1 , 7 , 1 0 en 12 rijden tot na de avondspits als drieassige trein en worden dan verwisseld voor gelede wagens. De 9e en 1 1 e dwgn zijn 's ochtends drieassig en 's avonds tweeassig. De 3e en 5 dwgn rijden uitsluitend in de avondspits en bestaan uit drieassige treinen. e
Sedert 1 februari I965 rijden op buslijn 1 1 de bussen van de serie 250-294- Op lijn P werden de bussen 7 1 - 8 5 ingezet. De bussen 86-105 doen dienst als extra's op diverse lijnen. Lichte aanrijdingen op de trambaan De Amsterdamse politie wil onder het publiek propageren dat bij-lichte aanrijdingen in het vervolg de betrokkenen zelf de stand van :de-wagens op het asfalt afkrijten en dan de wagen zo spoedig mogelijk van de rijbaan verwijderen. Dit in verband met het feit dat het verkeer vaak langdurig gestremd wordt omdat weggebruikers na een aanrijding de situatie zo laten als die is, totdat de politie ter plaatse is. Soms komt het voor dat een automobilist die een kras op zijn spatbord heeft opge lopen, zijn wagen op de tramrails laat staan totdat de politie zich van de situatie op de hoogte heeft kunnen stellen. Hierdoor ontstaan in het spitsuur vaak onnodig opstoppingen op drukke verkeerswegen. Ook het trampersoneel heeft opdracht gekre gen bij botsingen op de rails aan de^e procedure mee te werken. De politie zalde zaak dan verder afhandelen. (AH) Commentaar; Het is te hopen dat de politie inderdaad een krachtige actie gaat voeren en niet zoals enige tijd geleden, toen er actie werd gevoerd om de trambaan vrij te houden, zal volstaan met enige aanplakbiljetten met de. teket'Houdt de trambaan vrij'. Overigens is het op zichzelf al een schande, dat éen dergelijke actie gedurende zovele jaren achterwege gebleven is. Ook om deze reden is ons vertrouwen in de nu aangekondigde actie niet erg groot,.
- gvb -
- 18 -
Aansluitingen op de laatste en eerste treinen Tot heden werden de verbindingen met diverse stadswijken voor passagiers van de laatste treinen verzorgd door het om ongeveer 0.30 uur en omstreeks 1.00 uur laten rijden van trams en autobussen. Bij ver traging van de treinen werd tot ongeveer 10 minuten na de officiële aankomsttijd gewacht. Bij bijzondere gelegenheden kwam het voor, dat de N.S. waarschuwde dat een ver traagde laatste trein bijzonder druk bezet was. In een dergelijk geval werd langer gewacht. Sedert 15 februari jl. werd de service aan de laatste treinpassagiors uitge breid. Thans wordt door de laatste trams en bussen gewacht totdat de trein binnen is, ook wanneer de trein een vertraging heeft van meer dan 10 minuten. Op deze wijze hebben de laatst aankomende treinreizigers altijd de zekerheid dat zij hun plaats van bestemming in de stad nog per openbaar vervoermiddel zullen kunnen bereiken. Voor de late passagiers uit de binnenstad die gewend zijn van de late diensten gebruik te maken kan dit betekenen, dat zij in geval van treinvertraging, wat langer moeten wachten. De laatste verbindingen warden voornamelijk door trams onderhouden. Slechts één verbinding, vanaf het Centraalstation naar Geuzenveld, geschiedt per bus. Uit de bevolking van Osdorp en Slotervaart is de wens naar voren gekomen, ook deze beide tuinsteden to betrekken in een late verbinding. Het Gemeentevervoer bedrijf is aan deze wens eveneens per 15 februari jl. tegemoet gekomen door een late verbinding met geheel Nieuw-West in te stellen, die wordt onderhouden door buslijn 2 1 . De late tramverbinding van tramlijn 13 is hiermede komen te vervallen. De betrokken aansluitingen zijn: , , ,. , vertrektijd GVB aankomst trein N.S. aansl.Iynen GVB normaal uiterlijk Amstelstat. 0.10 buslijnen D en E 0.15 bij aankomst trein Sloterdijk Stat. 0 . l 6 buslijn P 0.19 0.35 Sloterdijk Stat. 0.55 buslijn P 0.58 by' aankomst trein Centraal Station 0.21 1 - 9 - 1 6 - 2 5 , bus 21 0.24 0.40 Centraal Station 0.59 1 - 9 - 1 6 - 2 5 , bus 21 1.02 by' aankomst trein De nieuwe buslijn 21-verbinding volgt de onderstaande route: van CS via de route van tramlijn 13 tot Burg.Röellstraat-Burg.RöellstraatDr.H.Colijnstraat-via route buslijn 21 tot eindpunt lijn 21-TroelstralaanGoer Ban-Osdorper Ban-Baden Powellweg-Pieter Calandlaan-Johan Huizingalaannaar garage West (jan Tooropstraat). De volgende halten worden aangedaan: alle aanwezige BUShalten langs de route, bovendien Mercatorplein Noordzijde en Baden Powellweg bij Tussen Meer. 's Morgens vroeg wordt de nieuwe buslijn 21-verbinding (maandag t/m zaterdag) in omgekeerde richting gereden voor aansluiting op de vroegtreinen, terwijl boven dien de vroege tramlijn 13-verbinding is gehandhaafd. Het rijschema van dezo nieuwe buslijn 21-verbinding is: vertrek garage West 4 ' 3 6 uur vertrek standplaats lijn 1 9 . . . . 4.48 uur vertrek standplaats lijn 2 3 . . . . 4«50 uur vertrek standplaats lijn 2 1 . . . . 5>00 uur aankomst Centraalstation + 5-35 uur Tijdens deze ochtendverbinding worden alle aanwezige BUShalten langs de route aangedaan en bovendien wordt gestopt aan de Baden Powellweg bij Tussen Meer. n
TT
Op vrijdagen wordt de spoorwagen van buslijn 21 aangevuld met een bus van lyn 1 2 , die daarvoor om 0.35 de Oostzaanstraat vertrekt en als volgbus voor de tweede spoorwagen dienst doet.Op zaterdagen en zondagen rijden bussen van lijn 12 als v a n
- 19 -
-gvb-
';
volgwagens voor beide spoorbussen (waarbij de bus van lijn.21 op zaterdagen-op de tweede spoordienst geleed is). . . Het lijkt.ons wel een zeer ingewikkelde wijze van uitvoering van de spoordiensten, 'waarbij het publiek aan de route van lijn 21 hun.spoorwagen ontnomen is, zonder dat'hot is ingelicht, aangezien .na de persconferentie geen enkele mededeling daarover gedaan is en ook in de dagbladen geen enkel juist bericht verschenen is. In plaats van deze moeilijke oplossing had men natuurlijk veel beter, de spoorwagen van_lijn 13 kunnen handhaven en de spoorwagen van lijn 21 door kunnen laten rijden naar Osdorp. Ten koste van de ene wijk is. nu de andere wijk bevoordeeld. *
j HTM* | Enkelsporig trajekt lijn 1 1 » t | D e n Haag ] In de tweede helft van januari van dit jaar reed lijn 1 1 '===================== -• i.v.m. vernieuwing van rails en houten dwarsliggers 'vanaf het beginpunt Hollandse Spoor tot aan een overloopwissel tér hoogte van de Gabriel Metsustraat over verkeerd spoor. ' ; Om aan het eindpunt Hollandse Spoor de rangeerbijwagen te handhaven, moest aldaar druk omgerangeerd worden. Elk tramstel, dat vanaf het beginpunt vertrok, -reed allereerst het normale spoor richting Scheveningen op om vervolgens, na circa 25 meter verder een overloopwissel te hebben gepasseerd, over deze wissel achteruit te rijden om zodoende over verkeerd spoor richting Scheveningen te' rijden tot aan het overloopwissel ter hoogte van de Gabriel Metsustraatj alwaar weer op het goede spoor werd teruggekeerd. De beveiliging van dit enkelsporig trajekt werd aan een personeelslid van de HTM overgelaten, die tramstel voor tramstel over dit trajekt loodste (zodoende •kon er nooit meer dan 1 tramstel op dit gedeelte aanwezig zijn). "• 'Met ingang van 8 februari jl. is de frekwentie van tramlijn 37 tijdens de spitsuren van een 10-minutendienst op een 7 è, 8 min.dienst gebracht. 1
;
;
De HTM heeft in de maand februari een nieuw soort folder onder de titel 'HTMnieuws' uitgebracht, dit . ter voortzetting van 'Het publiek en zijn HTM*. De nieuwe folder neemt de vorm aan van een kleine krant van 4 pagina's, gedrukt -op kunstdrukpapier en zal iedere twee maanden verschijnen. Van het vele nieuws dat 'HTM-nieuws' brengt,tioemenwij: In de loop van dit jaar zal lijn 6, evenals voor de oorlog, verlegd worden via de Juliana van Stolberglaan en le v.d.Boschstraat. In 1965 zal ook lijn 1 1 als laatste lijn met PCC wagens uitgerust worden. Buslijn .24, die voorheen slechts in de zomermaanden'reed en sedert geruime tijd doorgetrokken is tot de Cannenburglaan, zal tot nader order blijven rijden, hoewel de bezetting van deze lijn nog steeds te wensen overlaat. Sedert korte tijd is voor het H.S. een inlichtingenkiosk voor de HTM geopend, waar ook voorverkoopkaarten verkrijgbaar zijn. Enige bedrijven en instellingen in Den Haag zijn gestart met de verkoop van rittenkaarten ten behoeve van. het eigen personeel. Indien het plan Lehner wordt uitgevoerd, zal de loopafstand van 89$ van de ' Haagse bevolking naar hun halte gelijk blijven, voor wordt deze langeren voor lijfo 'korter. Het gebruik van abonnementen is sedert 'de tariefsverhoging van 1 september '64 met bijna 5<J/o gestegen. • . • _ -.'J ;.'.*•..; ..'>.-..•• :
;
Plan Lehner Een commissie, onder voorzitterschap van oud-minister Korthals heeft'4ën- rapport uitgebracht over het openbaar vervoer in de Haagse agglomeratie. Dit rapport (vervolg op blz. 22)
- 20 Openbaar railvervoer in GROOT ZOETERMEER Zoals wij in ons januarinummer reeds in het kort meldden is besloten Zoetermeer te ontwikkelen tot een stad van 100.000 inwoners. Daartoe is in opdracht van deze gemeente een Struktuurplan Groot-Zoetermeer ontworpen door Prof. Ir. S.J. van Embden b.i.j Rein H.Pledderus en Ir. W.P.Schut' c.i.,. dat in januari van dit jaar werd bekendgemaakt. De Stad is gesitueerd binnen de zgn. "kleine ring" van de randstad Holland (dus midden in het gebied binnen de lijn Leiden-Den Haag-Rotterdam-Gouda-AlphenLeiden) en zal, om toch nog een maximum aan open ruimte in deze ring te behouden een kompakte vorm krijgen. Hoewel hij sterk op Den Haag betrokken is, en tendele als "slaapstad" voor de Haagse agglomeratie zal fungeren, heeft hij toch een zelfstandig karakter, en ligt dan ook geheel los van Den Haag. Haast een aantal woonwijken zal hij een aantal gebieden met industriële en handelsvoorzieningen krijgen. Daar ongeveer 40$ van de beroepsbevolking van Groot-Zoetermeer in Den Haag zal werken, verwacht men een dagelijkse pendel tussen beide plaatsen van 14.000 a 16.000 personen. Om de verplaatsing van dit aantal mensen snel en gerieflijk te doen geschieden is een openbaar snelvervoer Zoetenneer - Den Haag geprojekteerd, in de vorm van een autonoom railvervoer. Dit snelvervoer besloot men in Den Haag op het HTM net aan te sluiten, aangezien uit de publikaties, die met betrekking tot de toekomstige taak van de HTM zijn verschenen, opgemaakt kan worden dat: a. het voortbestaan c.q. tot stand brengen van externe verbindingen noodzakelijk wordt geacht; b. verbetering van het openbaar vervoor in de binnenstad tot de mogelijkheden behoort. De plaats van invoering van de lijn in de Haagse agglomeratie is door de ontwerpers van Zoetermeer niet aangegeven, daar dit een Haagse aangelegenheid is. Door kompakte bouw van de nieuwe stad kan binnen Groot.Zoetermeer voor het openbaar snelvervoer volstaan worden, met één zo kort mogelijk circuit, dat alle wijken doorsnijdt, ze onderling verbindt, en loopt via het raakvlak tussen het nieuwe centrum en de oude kern. Dit circuit voorziet' mede in de interne relaties die voornamelijk op het centrum en de kantorenwijk gericht zullen zijn. Op bijgaande kaart is de loop van het snelvervoer binnen de gemeente Zoetermeer aangegeven; daarop staa.t tevens een eventuele uitbreiding van het systeem geprojekteerd, noodzakelijk bij verdere uitbreiding van de bebouwing, die door de ontwerpers thans echter zeker niet wordt geadviseerd. De overwegingen, die geleid hebben tot het ontwerpen van een openbaar snelvervoer, zullen het onderwerp uitmaken van een artikel in onze bijlage. :
t |
1
J 1
Buitenlandse Berichten =
=
=
=
=
=
-
=
- -
=
=
-
=
-
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
'
=
ZWITSERLAND Op blz. 66/67 van de jaargang 1964 gaven wij een overzicht van de samenstelling van het CGTE tramwegmaterieel per I-I-I963. Uit officiële gegevens, die ons inmiddels uit Zwitserland bereikten, blijkt, dat hierop enkele korrecties zijn aan te brengen. De juiste gegevens luiden aldus:
Genève
-
nummers aantal motorrijtuigen 64-67,70 ) 127,130 151; 153 transp.
8
2 1 JL_ 12
bouwjaar
1
9
0
1
1920 1911 9
1
1 1
plaatsen
9 8
62 74
fabrikaat
S
I
G
S
M
S
/ SIS/SAAS SIG/S&H SIG/S&H
opmerkingen
verbouwd 1950/51 tweeassers bagagemot orwagen (vervolg op blz. 22)
- 22 -
-Buitenlandse BerichtenGEHETE (vervolg van blz. 20) Motorrijtuigen nummers transport 701-730 731-736 737-740
aantal
plaatsen
fabrikaat
opmerkingen
1950-52 1947 1948
104 103 103
SWP/SAAS SWP/BBC Hess/BBC
in I962 uit Luzern in 1962 uit Luzern
1951 1920
106 110
bouwjaar
12 30 6 4
52 aanhangrijtuigen 301-315 361-370
15
_I
behalve 362,367,368
22 In dit overzicht zijn niet meer vermeld, hoewel pas in 1963 gesloopt: de vierassige motorrijtuigen 51»52 en 81 ( l 9 0 l ) , de tweeassige motorrijtuigen 1 2 0 , 1 2 1 (1908) en 123 ( 1 9 2 0 ) , de vierassige motorrijtuigen 1 5 4 , 1 5 8 ( 1 9 1 1 ) en 162 ( 1 9 2 0 ) , en de vierassige aanhangrijtuigen 362,367 en 368 (1920). -vervolg Buitenlandse Ber:' chteh op blz. 23-. -Kapport LehnerHTM houdt zich uitvoerig bezig met het door de Duitse (vervolg_van_blz 19}_ verkeersdeskundige dr. Lehner voor de HTM uitgebrachte advies. Ofschoon de commissie in vele opzichten waardering heeft voor het advies van dr. Lehner, komt zij tot de conclusie dat het door hem ontworpen vervoersnet niet het antwoord kan vormen op de vraag hoe het tracé voor het openbaar vervoer er in de toekomst zal moeten uitzien. De commissie meent, dat de voorstellen van dr. Lehner slechts een verbetering inhouden van het bestaande net. Het comité stadsontwikkeling heeft zich met dit oordeel van de commissie-Korthals kunnen verenigen. Het heeft het rapport aan de gemeenteraad aangc' -den. Het beveelt de gemeenteraad aan een verkeersstructuurplan te doen ontwerpen voor de Haagse agglomeratie, bij voorkeur in samenwerking met de besturen van de agglomeratie-gemeenten. Het comité geeft de Haagse gemeenteraad verder in overwoging het plan-Lehner te aanvaarden voor een overgangsfase tot een definitieve oplossing van het vraagstuk, welke door een verkeersstructuurplan zal moeten worden geleverd. 1
R E T
Nieuw trammaterieel
Afgeleverd werden de motorrijtuigen 358 (A-B-C) op 2 1 - 1 - 6 5 ; 359 ( A ) op 26-I-65 en 359 (B-C) op 2 7 - 1 - 6 5 ; 36O (A-B-C) op 9 - 2 - 6 5 ; 361 (A-B-C) op 1 6 - 2 - 1 9 6 5 R o t t e r d a m
Thans zijn de motorrijtuigen 351 t/ra 358 in dienst gesteld. Diversen Op ïë-2-65 werd zandmotorrijtuig 2402 afgevoerd en overgebracht naar een sloperij. De rijtuigen 475,477,478,479,480,482,483 en 484 verhuisden van remise Kralingen naar Delfshaven. In omgekeerde richting gingen 487,500,534>537- No. 1 1 6 werd van Delfshaven naar Ilillegersberg overgebracht. De lijnen 2 en 3 worden zowel uit de remise Kralingen als uit de remise ffi1" '"i".._ berg geëxploiteerd (uit de laatste uitsluitend treinstellen). (vervolg onder INHOUDSOPG.) l
- 23 FOTO'S N.Z.H.
-
Tra jec_t_ Rijnsburg Splitsing - Noordwijk aan_ Zee
LA-2954 Tramstel A609/610+323 aan halte Rijnsburg Spl., 4-5-1958 - •• L A - 3 7 1 7 Tramstel A619/620+B12 in Brouwerstraat te Rijnsburg, 2 0 - 8 - 1 9 6 0 L A - 3 3 6 1 Tramstel A514+3510+B521 passeert brug over Trekvaart bij-Rijnsb.,5-9-59 LA-3495 Emr A404,tijdens proefrit,tussen Rijnsburg en Noordwijk,13-12-1959 L A - 3 6 6 6 Tramstel 3519+A409+B408 passeert wegovergang tussen Rijnsburg en Noordwijk, 1 6 - 7 - 1 9 6 0 L A - 3 2 3 0 Tramstel A6C7/608+323 aan halte in Voorstraat te Noordwijk, 7 - 6 - 1 9 5 9 L A - 3 6 2 3 Tramstel B403+A406+B521 in bocht om kerk aan Voorstr.të Noordw,., 4-6-60 L A - 3 6 1 1 Tramstel A611/612+B25 aan halte Zeestraat te Noordwijk,. 4 - 6 - 1 9 6 0 L A - 3 3 0 6 Tramstel A605/606+314 bij overgang op enkel'spoor,Nieuwe Zeeweg te Noordwijk aan Zee, 2 6 - 7 - 1 9 5 9 L A - 3 7 1 1 Tramstel A513+B520+B510. aan halte Kuis ter Duinstr.,Noordw.a.Z.,6-8-60 L A - 3 6 1 3 Omrijden emr A6.11/612 om ahr 325 aan ept.Noordwijk aan Zee, 4 - 6 - 1 9 6 0 LA-3428 Tramstel A611/612+B21 aan. ept.Noordwijk aan Zee,' 1 5 - 1 0 - 1 9 5 9 . Het formaat van deze foto's is 7/10 cm, de prijs bedraagt ƒ 0 , 4 0 per stuk. De prijs van de gehele serie is ƒ 4 , — • Bestellingen via onze gemeentegiro. BERICHTEN UIT AMERIKA De Philadelphia Suburban Transportation Company heeft van de Chicago,North Shore & Milwaukeë Railroad, welk bedrijf in 1 9 6 3 werd stilgelegd, de beide Electroliner overgenomen. Dit zijn 10-assige gelede wagens uit 1 9 4 1 , d i e met een snelheid van I 3 6 km kunnen rijden. Zij worden thans Liberty Liner genoemd-, de wagens hebben geen nummers,maar namen,n.l. "Valley Forge" en "Independance Hall". Zij doen dienst op! de lijn naar Norristown (een dér Red Arrow Lines). Zij zijn geheel gemoderniseerd,bezitten een restauratie-afdeling en tijdens de rit wordt zachte muziek gespeeld. Er bestaan plannen de lijri via een bestaande goederenlijn 33 km te verlengen. '* Nadat boven reeds'genoemde maatschappij in Chicagb.de lijn, naar Milwaukie en daarmee het bed'ivijf had stilgelegd,moest al het. vervoer dus over de weg worden afgewikkeld,wat tot gevolg had,dat de toestand hier al spoedig onhoudbaar wérd.De Chicago Transit Authority,die het vervoer in dit gebied verzorgt,heeft daarop de lijn gekocht. Daar het bedrijf de zeer "hoge kosten niet -alleen kon opbrengen,heeft de regering het nodige geld verschaft op grond van de wet van Pïesident Kennedy,de Urban Mass Transportation Act,waaruit nieuwe projecten voor het massale passagiersvervoer per rail gefinancierd kunnen worden. Hierdoor kon de lijn naar Skokie (bijna 8 km) weer in dienst•worden gesteld. Toen op 2 0 april 1 9 6 4 de lijn geopend werd,bleek het zo'n succes,dat de geplande spitsuurfrequentie van 10 minuten gebracht moest worden op 4"^ minuut en de frequentie buiten de spits van 3 0 minuten op 15 minuten. Het bedrijf heeft thans bij Pullman Standard 180 nieuwe wagens besteld ter modernisering van het wagenpark. Een andere belangrijke gebeurtenis,die te danken is aan bovengenoemde wet van President Kennedy,is de aanvang van de werkzaamheden aan het snelbaannet van San Francisco. President Johnson heeft hier op 1 9 juni 1 9 6 4 symbolisch een begin mee gemaakt. t
VERDER BUITENLANDS NIEUï/S RUSLAND • -"* Na Moskou,Leningrad en Kiev is.men thans bezig met de aanleg van een metro in Tbilissi (Tiflis) en in Bakoe", in Tbüissi,waar 9 stations gebouwd worden, zal de metro twee maal ondergronds 'de rivier de Koera kruisen. OOSTENRIJK InrTsbrück". Sedert I-I-I965 berijdt lijn 3 in de stad een ringlijn van de Haria Theresienstrasse via het station naar Pradl.Het traject naar "«Vilten is stilge'legdiDeze zomer nog zal de lijn verlengd worden over het nieuw aangelegd traject naar Amras.Ter vernieuwing van hét materieel zijn thans allereerst 7 zesassige gelede wagens besteld.
- 24 - Buitenlands Nieuws__(vervolg) BELGIË IpIT^^PEN. De p^oe£-?p"anto graaf van de 2-assige wagen is thans geplaatst op de 2046"; die" Van/de^2*048 is daarentegen op een 2-asser geplaatst Op opgeheven,waarbij lijn 1 1 is verlengd, zodat: de route thans' is. Ms^ma^kX" ---Eksterlaar. .•BBUSSEL. '• Sedert/l 2^1-19 65' rijden- op de lijnen 8 en 11 één-agent-wagens-met een selfontwaar dl'ngsapparaat. :.•'-•—? ,• .,-. I/.i.v. 26-1-1965 rijden 's avonds op de lijnen 25 en 35 ,#én-agent-v/agehs. De tweede gelede wagen, die ontstaan is door verbouwing van 2, oude v/agêns, i-s gereedgekomen. De wagen draagt het nummer 404.3 (het hoogste- nummer, van de serie in aanbouw) en is in de eerste helft van deze maand; in -dienst jjésteld op lijn 35* De oorzaak van de vreemde volgorde in de. nummers..van aflevering van de gelede wagens schijnt te zijn, dat het bedrijf•wers.chillend,© .trucks met eveneens verschillende typen rubbergeveerde wielen .-wil .proberen, waarbij •blijkbaar de- diverse typen niet dooreen :genummerd .mogen; worden. ry - .LUIK. De groene trams hebben thans lijnnummers gekregen. -Luik. - Serai-ng is lijn 2. geworden en Luik - Flémalle lijn 3, terwijl de aa^vuilende wagens van Pont. de Seraing naar Seraing en Flémalle 2 barre, resp. 3 barre worden gedoemd,.. Over de lijn naar Ougrée is ons' niets bekend'.' DUITSLAND " "''" ' "' ' '•' *'"' " '•' " ' ' ' ALBTALBAHN. Om materieel te kunnen aanvoeren vöör' 'de' "ombouw op normaalBpoor van de smalsporige lijn van Busenbach naar. Langensteinbach is van de D.B.' 1 1 jn-Mös-bach - Mudau de stoomloc 99-7203 overgenomen, (zie H0Y..1§64^pa^.96) DOSTMyNp. Het tramverkeer naar Unna wordt. op. 31-3-1965- stilgflegd.,.. _;•. DRL.3D2M .~3ee ember 1 9 6 4 z i j n als proef 2 Tatra T3 wagens-.uit. ,Praag^nrs. 64OI en 64-02") 'in bedrijf gesteld. , ..}.••:••.:.,au .<•KEULEN.-Men is thans bezig de zes-assige gelede motorwagens .3561""3-590 tot acht-assers om te bouwen. De nieuwe nummers zullen zijn..3.9.01-J930w r_r, y KOLK—B0NNER- EISfcNBAHNEN. -Het m'eawe naterieel, dat dit bedrijf heeft-besteld (zie" 'ons berich.V'op" pagT44 van het. april-nummer 1964) is afgeleverd en eind 1964 in dienst gesteld. De enkele motorwagens dragen; de num^erS:,ET 202-204 en dè gelede motorwagens'de nummers-ET 210-212. De maximum snelheid van de wagens, bedraagt 120 km/uur. M.i.v. de- nieuwe dienstregeling van., mei a.s. zal •het km -lange-.traject in 25 i.p.v. in 33 min.-worden afgelegd, waardoor een--treinstel in de: omloop kan worden uitgespaard. Per wagen zijn 12 eerste klasfeh--60tweede klas zitplaatsen aangebracht en zijn 78 staanplaatsen aanwezig;'-'De'lengte van de enkele wagens bedraagt 24560 mm, die van de dubbele '46060 mm, terwijl de breedte 2700 mm en de hoogte 3370 mm is. Het ledig gezwicht is 28,5, resp. 54,7 ton, terwijl het motorvermogen per wagen 4 x 100 Kvi bedraagt. De wagens werden gebouwd door de.- Waggon- und I^aschinenbau Donauwörthi GmbH, terwijl AEG de electrische uitrusting leverde. De dienst, zal uitgevoerd worden met treinen, bestaande uit 1,2,3 of 4- ;eenheden. XREFELD. Vanaf- 30-11-1964 is een nieuwe lijn 2' ingesteld' van 'Eisstadion via ÖaTiwalï"~naar Edelstahlwerke, resp. Friedhof;lijn 3 berijdt nu slechts het traject Hbf-Uerdingen Bf; lijn 5 slechts Hbf-3ockum Kirche .(in spits naar Uerdingen "Bf)5 lijn 6 is in 4 vernummerd;lijn 11 is opgeheven. Thans zijn dus ' aanwezig, de lijnen 1 t/m 50FFEN3A0H. Het meeste materieel van het-wagenpark is--aan Frankfurt verkocht óf gesloopt.Het bedrijf beschikt thans slechts over .3 vierassige. Grossraumwagens en de twee-assige motorwagen 02 met de bijbehorende bijwagens 1 0 3 - 1 ^ ' - ARGENTINIE :
;
:
; v ;
f v
c
:
;
:
v
;
0
:
;v
o
Te" Buenos Aires zijn de 2 overgebleven tramlijnen 51
e
n
:
52 in 1964 opgehovc.
.FOTO.' S AUTOBUSSEN GEMEENTEVERVOERBEDRIJF AMSTERDAM Formaat o'/"9 -cm. Prijs"/"Ü",3~&~pér stuk.' Bestellingen via onae gemeentegiro. 253.603 "C Lijn Gs bus 137 (rechts voor). Amsfelveenseweg, ept. ,"14-4-1952 253.604 -C Lijn G: bus 173,lijn Fs bus 174 (links voor), tijd. ept .A' v..w. 6 - 6 - ' 50 253.615 'C Lijn T: bus 146 (rechts voor).. Jan van Galenstraat,. 2-5-9-1952 253.627 C Lijn Ti bus 172 (links voor). Jan van Galenstraat, 2 7 - 9 - 1 9 5 2 253.620 C.Lijn H: bus 59. (rechts voor). Stadionplein, 1 5 - 8 - 1 9 5 4 253.622'C Lijn Gs bus 63 (rechts voor). Amstelveenseweg, ept., 2 0 - 2 - 1 9 5 5
BIJLAGE bij "Het Openbaar Vervoer" van februari^1965 '.
III
NOGMAALS s HET _ OVERST APP ROB LEEM . Naar aanleiding van het artikel in onze bijlage van juli 1 9 6 4 , ontvingen wij een brief van een lezer, waarin deze p.a. ingaat op de vraag "hoe maak ik het ongerief verbonden aan het overstappen zo klein mogelijk?" Hij stelt dat dit afhankelijk is van de loopafstand naar het tweede vervoermiddel en van de wachttijd. De inzender vervolgt; "Het eerste is geheel afhankelijk van de plaatselijke situatie en leent zich dus niet zo zeer voor een principiële bespreking. Blijft dus over het pro bleem van de wachttijd of wel de aansluitingen. Als voorwaarde voor goede aansluiting is door U reeds genoemd gelijke frequen tie. Beter kan, zoals we direct zullen zien, gezegd worden genormaliseerde frequentie. Maar daarnaast komt al gauw een tweede voorwaarde om de hoek kij ken en dat is genormaliseerde rijtijden tussen de verschillende knooppunten. Veelal doet zich nl. de noodzaak voor om op eenzelfde lijn niet in één, maar in beide richtingen aansluiting te geven. Daartoe moeten dus op dat aansluitingspunt de wagens in beide richtingen gelijkte jdig aankomen en vertrekken, d.w.z. dat aansluitingspunt moet dus samenvallen met een kruispunt op die lijn. Bevindt zich op zo'n lijn nu meer als- één knooppunt, dan kunnen hier alleen goede aansluitingen tot stand gebracht worden, als deze knooppunten met de kruispunten samenvallen, d.w.z. als de rijtijd, indien althans op de betrok ken lijn een gave starre dienstregeling wordt gereden een veelvoud van de halve frequentie bedraagt. Nu zullen er vele deskundigen zijn, die zeggen, dat de invoering van genorma liseerde rijtijden een volslagen onmogelijkheid is. Ik bén-echter van mening, dat deze bezwaren nog wel meevallen en 5at er aan de gelijke frequentie ook nog andere voordelen, zijn verbonden. Het is daarom, nodig om op beide onder werpen nader in te gaan. Allereerst dan de andere voordelen van een genormaliseerde frequentie. Zij is .bij onze streekvervoerondernemingen regel, maar bij de stadsbedrijven uit zondering. Hier is het met nan.- Arnhem, dat op al zijn trolleybuslijnen gedu rende de gehele dag een 10 min. dienst aanhoudt en men heeft daar zeer gun stige ervaringen mee opgedaan. Dit systeem brengt nl. met aich mede, dat van elke halte de bussen steeds op dezelfde tijd vertrekken, en nu leert de er varing, dat het publiek zich hier volkomen op instelt, zodat de wachttijd, die bij andere stadsbedrijven gemiddeld de helft van de frequentie bedraagt, hier tot een minimum is teruggebracht. En in Utrecht, waar 's avonds op vele lijnen slechts een 1 5 min. dienst wordt gereden, heeft men een dergelijke er varing opgedaan. Het publiek is ook hier met de dienstregeling volledig op de hoogte, zodat deze overigens vrij geringe frequentie voor een stadslijn toch geen overwegende bezwaren oplevert. Dan is er nog een ander voordeel. Als twee lijnen een gemeenschappelijk tra ject hebben, is het mogelijk, indien de frequenties geheel aan elkaar gelijk zijn en de dienstregeling op de juiste wijze is vastgesteld, de frequentie op dit gemeenschappelijke traject tot het dubbele op' te voeren. Er zijn enkele mensen geweest, die een vervoersonderzoek in Leiden hebben opgezet en die ons hebben proberen wijs te naken, dat een lijn met een 10 min. 'dienst en een lijn met een 1 5 min. dienst op een gemeenschappelijk traject een 6 min. dienst opleveren, maar er is natuurlijk geen vervpersdeskundige geweest, die deze daverende onzin heeft geloofd. Maar nu de bezwaren welke verbonden zijn aan een' genormaliseerde frequentie. Voor goed begrip is het wel nodig er op te wijzen, dat, indien men met alle ritten goede aansluitingen wil tot stand brengen, men een zeer beperkte keus heeft. Voor stadsverkeer heeft men slechts de keuze tussen een 10 min. dienst en een combinatie van 15 en 7g min. dienst, vóór streekvervoer valt dan een 20 min. dienst feitelijk uit, omdat die slechts 1 x per uur op een 30 min. dienst aansluiting kan geven., "
IV De inzender stelt vervolgens dat men eerst zou moeten.beslissen, welke frequenties men wil kiezen en dan de routes zou moeten vaststellen. Voor een vervoersnet, dat men moet ontwerpen, bijv. voor een te bouwen satellietstad, is dit natuurlijk een mooie oplossing; men kan dan ook de wegen zo ontwerpen, dat met zeer weinig verkeershinder gereden kan worden. Wellicht zou het een systeem zijn voor het toekomstige Zoetermeer. Bij kleine en middelgrote steden, waarvan de wegen (toevalligerwijs) goed t.o.v. elkaar gelegen zijn voor dit systeem, is het ook toe te passen, zoals in Arnhem blijkbaar het geval is. In grote steden is het bovenstaande natuurlijk niet in te voeren, daar hier vaak vele dichtopeenliggende kruisingen voorkomen en bovendien niet alleen in het centrum, maar ook in de buitenwijken veel verkeershinder kan optreden, tengevolge waarvan een vertraging zich over het gehele net kan voortzetten. Gedurende de drukke uren hebben op de meeste lijnen aansluitingen ook geen zin, daar de frequentie dan zo-hoog is, dat, indien de wagens op tijd rijden, de wachttijden steeds zeer kort zijn. Daarentegen is het wel noodzakelijk, dat lijnen,-die als echte aansluitingslijnen van een punt van een hoofdlijn een bepaalde buitenwijk ingaan, bij geringe frequentie, op die lijnen aansluiten. Deze lijnen behoren dus met dezelfde frequentie te rijden als de hoofdlijn of met een veelvoud-van deze frequentie en de vertrek- en aankomsttijden moeten zo afgesteld zijn, dat er een directe aansluiting gegeven wordt en dat bij geringe vertraging op die aansluiting gewacht wordt. Ter illustratie kunnen wij een voorbeeld geven hoe het in het geheel niet moets In Amsterdam geeft buslijn 18 (een lijn, die bijna geen zelfstandige functie vervult en vooral aftakking van lijn 1 7 is) bij de Postjesweg "aansluiting" op lijn 17« Nu rijdt buslijn 18 buiten de spitsuren iedere 10 minuten (tussen 2 0 . - en 2 1 . 1 0 iedere 1 4 minuten). Nemen wij de dienstregeling van lijn 1 7 . bijv. van 5 - 1 0 - 1 9 6 4 op werkdagen, dan zien wij, dat de frequentie van 9»14 tot 1 6 . 0 1 5 9-9i minuut bedraagt en de frequentie van 2 0 . 1 5 tot 22.304 : 10i - 1 0 ^ - 1 0 § - 10 minuut en vanaf 22.40 : 9 minuut. Wij merken hierbij op, dat de rijtijden van buslijn 18 vrij ruim zijn. Het zou dus zeer goed mogelijk zijn, overdag de lijn ook iedere 9i minuut te laten rijden. Daar lijn 1 7 , uit Osdorp komend, nauwelijks vertraging kan ondervinden vóór de Postjesweg, kan de aansluiting richting stad steeds aanwezig zijn. In de andere richting is vertraging van lijn 1 7 natuurlijk mogelijk; daarentegen is het zeer wel uitvoerbaar bij vertraging van de tram buslijn 18 enige minuten te laten wachten, zelfs tot de tijd, dat er evenveel minuten ever zijn voor de vertrektijd van het andere eindpunt als de rijtijd bedraagt. In de avond heeft ook niemand iets aan de bestaande frequentie. Tijdens de "schafttijd", waarin de frequentie 1 4 minuten bedraagt, zou de frequentie beter verlaagd kunnen worden tot 21 (d.i. 2x freq. van lijn 1 7 ) , dan kan geen passagier langer dan 21 minuten behoeven te wachten, voordat er aansluiting naar het centrum is; thans k m 14 + 10g = 244 minuut gewacht moeten worden. Bij een dergelijke geringe frequentie is het natuurlijk ook wel noodzakelijk, de vertrektijden aan te geven bij de halten en wel op duidelijke wijze, ïanneer men bijv., zoals in Amsterdam gebeurt, ziet staan, dat vanaf 2 1 . 2 9 u. iedere 13 minuten gereden wordt en liet is ongeveer kwart voor twaalf, zullen vele passagiers wel 1 3 minuten nodig hebben om uit het hcofd te berekenen, hoelaat de bus er nu aankomt. Men behoeft zich in ieder geval aan de halte niet te vervelen. Slechts voor de goedé rekenaars is het dan mogelijk zich nog even van de halte te verwijderen en indien men slechts één óf twee halten mee wilde rijden, te gaan lopen, indien men heeft berekend, dat de bus juist vertrokken is. In een dergelijk geval behoort de frequentie natuurlijk 1 2 o f 1 5 minuten te bedragen. Daar dezelfde tijden dan ieder uur terugkomen (terwijl uitgegaan behoort te worden van een vertrek op het gehele uur), is dat gemakkelijk te onthouden. Ook behoort, wanneer er toevalligerwijze een starre dienstregeling uitgevoerd wordt, bekendheid aan gegeven te worden. Het zal bijv, weinige inwoners van Osdorp bekend zijn, dat buslijn 23 overdag, op alle dagen van de week, van beide eindpunten precies, uitgaande van het hele u u r , iedere 10 minuten vertrekt. Het zou veel overbodig wachten uitsparen! :
