h e i openbaar vervoer m a a n d b l a d g e w i j d aan h e t s t a d s - en s t r e e k v e r v o e r , in het byzonder het gemeentevervoerbedrijf amsterdam
| 1
6e jaargang no. 10 - oktober 1963
\ 1
het openbaar vervoer abonnementsprijs ƒ 4>- per jaar - losse nummers ƒ 0,40 abonnementsprijs inclusief autobusbijlage ƒ 6,50 per jaar - losse nummers ƒ 0,60 hoofdredacteur c. van mechelen jr. Ie jacob van campenstrant 43 amsterdam-zuid = telefoon 79 35 90 redactie en administratie p.h. kiers van suchtelen van de haarestraat 3 amsterdam-osdorp = telefoon 19 36 69 M
alle betalingen op gemeentegiro 0 3131 t.n.v. 'het openbaar vervoer', van suchtelen van de haarestraat 3 te amsterdam-osdorp. het girokantoor der gemeente amsterdam is onder no. 13500 aangesloten bij de postgirodienct te den haag. M
INHOUDSOPGAVE L. Gemeentevervoerbedrijf Amsterdam 2. N.V.Gemengd Bedrijf Eaagsche Tramweg Mij 3. Rotterdamse Elektrische Tram 4. Buitenlandse Berichten 5. Foto's Gemeentevervoerbedrijf Amsterdam 6. Foto's M.I.V.B, 7. Foto's H.I.V.A 8. Foto N.M.Y.B
blz. . . . . 103-107, 112 107-109 109-110 1 1 0 - 1 1 1 , 113 114 114 113 113
M E D E D E L I N G Met ingang van 1 januari a.s. zal de autobusbijlage niet meer door ons worden verzorgd en uitgegeven. Van die datum af wordt de autobuskroniek een geheel zelfstandig orgaan van de Autobus Dokumentatie Vereniging. Voor nadere gegevens verwijzen wij u naar blz. A 42 van de Autobuskroniek van de vorige maand. Nu de autobusbijlage voor 'het openbaar vervoer* geheel komt te vervallen, kunnen wij u door middel van een kleine vermeerdering van het jaarlijkse aantal pagina's met ingang van januari 1964 nieuws verstrekken over de belangrijkste Nederlandse trolleybus- en autobusbedrijven. Deze ruimere berichtgeving gaat dus in geen geval ten koste van de bestaande inhoud en omvang van 'het open baar vervoer', m.a.w» voor de afdeling 'tramnieuws' blijft alle thans beschik bare ruimte volledig gereserveerd. Desondanks blijft de ABONNEMENTSPRIJS ONGEWIJZIGD GEHANDHAAFD op ƒ 4 , - PER JAAR. Aan het maandblad 'het openbaar vervoer' zal met ingang van I964 een bijlage worden toegevoegd, voorlopig bestaande uit 2 pagina's per maand. Hierin zullen algemene, fundamentele beschouwingen worden gehouden betreffende het openbaar vervoer, zoals bijvoorbeeld besluiten, genomen op congressen van de U.I.T.P (Union Internationale des Transports Publics),; er zal aandacht worden besteed aan de voor- en nadelen van ondergrondse tram en metro (Amsterdam) en er zal commentaar gegeven worden door de redactie of deskundige medewerkers. Men kan zich op deze bijlage abonneren voor een bedrag van ƒ 1 , - per jaar. Betaling kan o.a. ov eenvoudige wijze geschieden tezamen met het abonnements geld voor 'het openbaar vervoor' over 1964.
K
- 103 Motorwagen 525 kreeg een treeplankje bij de dienstin gang en'een nieuw ruitenwissermechanisme, terwijl het nieuwe type rijtuignummer werd aangebracht. Ook de motorrijtuigen 505 en 518 kregen een nieuw ruitenwissermechanisme. De motorwagens 453,456 en 550 werden voorzien van een verkorte beugel met nieuw type sleepstuk. De motorrijtuigen 496 en 550 hebben thans ook een treeplankje bij de dienstin gang. De bijwagens 955 en 981
werden voorzien van rijtuignummers van het nieuwe type.
De gelede wagens 564»602,608,622 en !623 kregen een pantograaf met grote zwikbeugel. Materieelverdeling sedert 6 oktober 1963. Dubbelgelede wagens Lijn
ma/vr
za
Gelede wagens
zo
3 5 5 5 6 4 5 5 - 1 1 7 2 2 9 3 13 7 9 9 17 13 13 12 24 5 5 5 5 5 25 5 Opm. De brede dubbel gelede wagens rijden hoofdzakelijk op de lijnen 17(zoveel mogelijk) en 13» en soms een enkele op de lijnen 7 en/of 24.
ma/vr
1 2 7 10 16
14 7 4 5
-
Drieassige treinen
za
zo
9 6 9 5 2
8
7 8
5 3
Lijn
1 2 3 4 7 9 10 13 16 24 25
ma/vr
1')
[Tweeassige treinen za zo Lijn ma/vr 12
:j
2' 2' 2 4 4 5 7 5 7 2 6 9 3 1 10 3 4 13 7 2 16 5 2 24 5 5 25 8 27 Opm. ') De lijnen 1 en 2 rijden zonder bijwagens. 5')
8 1 6 7 6 2 8 3 3
7 2 1 6 6 4 6 3 3
7 2 1
Na de avondspits gaat lijn 16 met dubbelgelede wagens rijden, afkomstig van lijn 1 7 . Ook rijdt er wel eens een kleine gelede wagen in de avonduren. Door bijzondere omstandigheden kan het bovenstaande schema niet altijd stipt worden uitgevoerd. Zo wordt i.p.v. drieassig materieel wel eens tweeassig gebruikt (o.a. op de lijnen!?,7,10 en 1 6 ) . Geleed materieel wordt soms vervangen door drieassig (lijn l). Op 17 oktober jl. werd op lijn 1 zelfs een gelede wagen vervangen door een tweeassige motorwagen (3e dwgn: 398). De remise Havenstraat beschikt thans over de motorwagens serie 396-445» met uitzondering van de nummers 434 en 445» de drieassige motorwagens 491-527 niet bijbehorende bijwagens 951-978, de kleine gelede wagens en de dubbelgelede mo torwagens 608 en 623-652. De remise Kr.Mijdrechtstraat heeft thans de motorwagens serie 446-475» alsmede de nummers 434 en 445 (de rollageraspotwagens), de drieassige motorrijtuigen 528-550 met de bijbehorende bijwagens 979-1000 en de dubbelgelede motorwagens
601-607 en 609-622. De tweeassige bijwagens zijn op evenredige
wijze over beide remise» verdeeld.
Afwijkende materieelverdelingen Van + 19/9 tot 26/9 reed op lijn 16 mot.w. 470 met bijwagon. Op 2379 reed als extra dwgn van lijn 1 een als lijn 7 ingetuigde mot.w.(407) (beugeleijfer l).
- gvb -
104 -
-
Autobuslijn 26 verhuisde 6 OKtober jl. naar de garage West en wordt thans ge ëxploiteerd met bussen van de serie 200-244« Autobuslijn 30 (Amsterdamse Bos-Stat.Haf.irl.meer) reed op 13 oktober voor het laatst in dit seizoen. De bussen 9 en 10 zijn ingericht als instructiebussen ter vervanging van de in middels verkochte bussen 106-109. Extra wagens tijdens de spitsuren Voorzover de personeelsbezetting zulks toelaat zullen (voornamelijk bij slecht weer) in onderstaande volgorde de extra trams en bussen uitrijden. TRAMLIJNEN i; 2]
4;
Liin
Dwgn
Remise
1 2 3 9
3E
Hav Hav KM KM
IE IE IE
5)
7
IE
KM
6)
4
IE
KM
7)
3E
KM
8) 16 9) 24 10) 25
IE IE IE
Hav KM KM
BUSLIJNEN
! Achter dwgn: J l
3 i 1) 2 13 \ • 3 .... ; 3) 's ochtends 7 J 4) 's middags 1 | 5) 's ochtends 2 [ 6) 's middags 9 J 7) 's morgens 6 J 8) 's middags 3 J 9) •s morgens 3 J 10) •s middags 1 1 J 11) 12 12 12 ;
Lijn
Dwgn
Garage
22 20
IE IE IE IE 2E 2E
West West West West West West West West Oost Oost Noord
14 P
22 20 22
14 E 11 B
3E
2E IE IE IE
Stationsplein In de nacht van 21 op 22 oktober werden de laatste aansluitingen op het Stations plein tot stand gebracht i.v.m. de herindeling van dat plein. Tengevolge van de hevige regenval ontstond er enige vertraging, waardoor de eerste wagens van lijn 9» die de nieuwe lus gingen berijden via de Kamperbrug, niet via de middentoegangsbrug het Damrak konden bereiken, doch dit via de westelijke toegangsbrugmoesten doen. De tramlijnen zijn thans als volgt over de diverse sporen verdeeld: spoor I (richting oost-west) s 16 en 24 spoor II (richting oost-west} : 4 en 25 spoor III (richting west-oost) : 1 en 2 spoor IV (richting west-oost) s 13 spoor V (richting west-oost) ; 17 en 27 Naast de standplaats van buslijn 21 halteren de tramlijnen 5 en 9» Tijdens de spitsuren worden de wissels voor de splitsing van de sporen I en II en de splitsing van de N.Z.Voorburgwallijncn en Damraklijnen (middentoegaiigsbrug) bediend vanuit de centrale wisselpost Stationsplein. Alle wissels op het Stationsplein en op de middentoegangsbrug , die elektrisch worden bediend, zijn voorzien van een blokkeringssysteem, waardoor het vroegtijdig bedienen van een wissel bij korte opeenvolging van de tramwagens, wordt voorkomen. Het blok keren en deblokkeren van de wissels wordt bewerkstelligd doormiddel van een op de bovenleiding aangebracht contactdraadsysteem. Op de haltepalen van de sporen III, IV en V heeft men een rood waarschuwingslicht geplaatst, dat in werking wordt gesteld zodra een wagen ven lijn 5 of 9 de standplaats verlaat. In dat geval mag geen enke. e tramwagen op de zoeven ge noemde drie sporen de standplaats verlaten. Het oprijden mag pas geschieden ;
-gvb -
- 105 -
nadat de rode lamp niet meer brandt. Hiervoor zorgt een contact op de bovenlei ding van de lijnen 5 en 9. Zodra een tramwagen vanaf het Damrak de middentoegangsbrug oprijdt wordt een op de haltepaal van de lijnen 5 en 9 gemonteerde rode lamp ontstoken, hetgeen een verbod tot wegrijden voor laatstgenoemde lijnen betekent. Deze mogen pas oprijden nadat een van het Damrak komende tramwagen via een draadcontact het rode licht voor de lijnen 5 en 9 heeft gedoofd. Electronisch bestuurde tramwagen Gelede motorwagen 652 bevindt zich momenteel in de Centrale Werkplaatsen om ingericht te worden voor electronische beuturing. De hiertoe in te bouwen Siemens-installatie (de "Simatic") zal een aantal taken van de bestuurder over nemen. Aan Contact, het huisorgaan voor het personeel van het gvb, ontlenen wij het volgende zeer interessante nieuws. De wagenbestuurder heeft de volgende taken: 1. de passagiers zo vlug en veilig mogelijk vervoeren. 2. bij elke halte stoppen voor het in- en uitlaten van passagiers en daarbij de deuren openen en sluiten. 3. inhouden bij bogen eu kruisingen. 4. wissels bedienen. 5. afslaan voor een lijnonderbreker. 6. letten op, en rekening houden met verkeerssignalen en met het overige ver keer. 7. letten op de signalen van de conducteur. 8. signalen geven (bv. bel en richtingaanwijzers). 9. bij opschakelen de maximaal toelaatbare stroom niet overschrijden (anders slaat de automaat uit). 10. bij electrisch remmen zorgen dat de wielen niet gaan glijden of slippen, waardoor de remwerking vermindert en bovendien platte kanten kunnen ontstaan. 1 1 . bij slechte baantoestand of noodremming zo nodig zand strooien. 12. bij remmen uit een lagere snelheid dan de maximale een aantal remstanden overslaan, afhankelijk van de snelheid. 13. opschakelen en remmen ronder rukken. 14. in noodgeval de railreinmen inschakelen. Het is voor een ieder duidelijk, dat punt 6 een steeds groter deel van de aan dacht van de bestuurder in beslag neemt, waardoor noodzakelijkerwijze andere punten minder aandacht toebedeeld krijgen. Wanneer men er nu in slaagt de be stuurder de zorg voor een aantal punten uit handen te nemen kunnen de overblij vende punten weer de vereiste aandacht krijgen. De onder 9 t/m 13 genoemde taken kunnen zeer goed door de electronica overge nomen worden, zodat de zorg voor 1 t/m 8 en 14 aan de bestuurder blijft toever trouwd. Wat verandert er nu voor de bestuurder in de bediening van de wagen? Uiterlijk heel weinig en dat weinige betreft uiteraard alleen de werking van de schakel knuppel. Evenals de bestaande, heeft de nieuwe knuppel een O-stand; naar voren bewegen is rijden en naar achteren is remmen. Rij- en remstanden zijn niet meer aangegeven. Wel kan men de knuppel meer of minder ver naar voren in het rijgebied, of naar achteren in het remgebied plaatsen. Plaatst men de knuppel op een bepaald punt in het rijgebied, dan schakelt do apparatuur automatisch tot op de hoogste rijstand. Hoe verder men evenwel de knuppel naar voren plaatst, hoe sneller er opgeschakeld wordt. Drukt men dus de knuppel metéén geheel naar voren, dan schakelt de wagen zo snel mo gelijk op naar de hoogste rijstand. Kans dat de automaat uitslaat is er niet meer. De bestuurder bepaalt dus aan de hand van de verkeerssituatie of hij meer of minder snel kan optrekken en beweegt dienovereenkomstig zijn knuppel. Maar waar men de knuppel ook plaatst in het rijgebied, er wordt steeds opgeschakeld
K
- 106 -
- gvb -
naar de hoogste rijstand. Hierop zijn slechts 2 uitzonderingen. 1. Beweegt men de knuppel slechts heel weinig, naar voren','dan is de stroomsterkte zeer gering en blijft de snelheid van de wagen zeer klein. Bit gebruikt men dus bij rangeren of als men een heel klein stukje wil optrekken. 2. Het kan zijn, dat de verkeerssituatie eist, dat niet hoger dan einde serie (einde le afdeling) wordt geschakeld. Nu bevindt zich op het instrumentenbord een tuimelschakelaar. Schakelt men deze om, dan wordt niet hoger geschakeld dan einde serie. Mocht de schakelapparatuur reeds een hogere stand dan einde serie bereikt hebben, dan wordt automatisch teruggeschakeld naar einde serie (einde le afdeling). Remmen gebeurt op overeenkomstige wijze. Door de knuppel op een bepaald punt in het remgebied te plaatsen, wordt de wagen automatisch met een gelijkblijvende vertraging tot stilstand geremd. Plaatst men de knuppel verder naar achteren, dan remt men sterker en in de achterste stand krijgt men de maximale remwerking. Zodra de wielen ook maar de geringste neiging vertonen om te gaan slippen bijvoorbeeld bij een vette baan - dus reeds lang voordat de meest ervaren bestuurder dit zou merken, wordt dit onmiddellijk aan het "eleótronisch brein" gerapporteerd en dit geeft zonder verwijl de opdrachts"zandstrooien en niet verder schakelen voordat de wielen weer pakken." Dit alles gebeurt zonder dat de bestuurder iets met z'n gangknuppel doet. De punten 9>10 en 11 zijn nu behandeld. Thans komt punt 1 2 . Iedere bestuurder weet, dat als hij uit een betrekkelijk geringe snelheid gaat remmen, de eerste remstanden zeer snel doorgeschakeld kunnen worden. Hij zou ze bij wijze van spreken best kunnen overslaan. Het electronisch brein doet dit inderdaad voor hem. Het krijgt gemeld hoe hard de wagen loopt en berekent vliegensvlug rnet welke remstand begonnen kan worden. Er gaat dua geen tijd verloren met het doorlopen van remstanden, die toch practisch geen effect hebben. Zoals gezegd wordt steeds doorgeschakeld tot de laatste remstand. De bestuurder heeft nog de mogelijkheid om, door op een knop op het instrumentenbord te drukken, het verder schakelen te beletten en dus een bepaalde remstand vast te houden. Of in de practijk behoefte aan deze knop zal zijn, zal nog moeten blijken. Men kan immers ook het remmen tijdelijk onderbreken door naar 0 terug te schakelen.. Naar gelang de verkeerssituatie dit vereist kan men dan op elk gewenst ogenblik weer gaan remmen of optrekken. Tenslotte nog punt 1 3 . Plotseling inzetten van een bepaalde trek- p'f remkracht geeft aan het voertuig, en dus ook aan de inzittenden, een ruk. Bij een te plotseling oplopen van de stroomsterkte wordt er daarom ook dan een halt toegeroepen aan het verder schakelen. Maar, wat het zwaarst is, moet het zwaarst wegen, dus bij het maken van een noodstop wordt deze rukbeperking buiten werking gesteld. Begroting uitgaven 1964 Uit de memorie van toelichting van de begroting van inkomsten en uitgaven vopr de dienst van I964 blijkt, dat onder het hoofd uitgaven van de kapitaaldienst voor normale uitbreidingswerkzaamheden een post is uitgetrokken van ƒ-3.500«-000, = ,Hieronder vallen o.a. de volgende posten: Vernieuwing sporen en enige uitbreiding: ƒ 300.000,50.000,verdubbe1en ri jdraad: 520.000,wijzigen Weesperst'raat: 450.000,idem Kamperbrug c.q. Bos en Lommerweg: 120.000,ombouw 3 tramwagens tot pekelwagens: 600.000,ontruiming remise Nw Achtergracht: 15.000,halteborden: t
- 107 -
- gvb Nieuwe situatie Bos en Lommerplein
Het tramcircuit Bos en Lommerplein blijft op dezelfde plaats, doch de aansluitingen op het dubbelsporige baanvak worden anders. Het circuit wordt aangesloten op de dubbelsporige trambaan HoofdwGg in zodanige vorm, dat het uitsluitend kan worden ingereden komend van de richting Mercatorplein. Na het wissel uit laatstgenoemde richting te hebben ingelopen buigt het circuitspoor linksaf, daarbij de trambaan Bos en Lommerweg-Mercatorplein kruisend. Een tweede wissel in het circuitspoor maakt de keuze mogelijk tot wederom linksafslaan daarbij het spoor Bos en Lommerweg-Mercatorplein opnieuw kruisend en dan even vóór het inlopend wissel van het circuitspoor het tramspoor richting Bos en Lommerplein bereikend - <5f rechtsafslaan en dan samenvallend met het tramspoor richting Mercatorplein. De dubbelsporige trambaan Hoofdweg wordt dus in noordelijke richting doorgetrokken, daarbij het circuit ter linkerzijde achterlatend, om vervolgens op het nieuwe gedeelte Bos en Lommerweg links af te buigen richting Slotermeer. Materieelverdeling (li) Ook op lijn 3 werd reeds het dienstdoen van tweeassig materieel gesignaleerd i.p.v. drieassig. Op lijn 24 rijden regelmatig enkele brede gelede wagens. Op 24 oktober jl. reden op lijn 7 3 tweeassige treinen - i.p.v. drieassige die ook des avonds bleven rijden. Subsidie_E N.H.A.B. 0 1
;
Voordracht van B & W dd. 27 september 1963: Bij Uw besluit van 26 september 1962 is aan de N.V. Eerste Noord-Hollandsche Autobusdienst Onderneming, voorheen E.Does & Zonen (E.N.H.A.B.0.), gevestigd te Landsmeer, ten behoeve van de exploitatie van haar autobuslijn Buiksloterweg (Tolhuis)-Durgerdam-Kansdorp, voor I96O een subsidie verleend, groot ƒ 3 3 . 3 0 8 , - . De vennootschap heeft verzocht, haar voor 1961 voor de op die lijn geleden verliezen eveneens subsidie toe te kennen. Gelet op de belangen van de bewoners van het noordelijke stadsdeel, zijn wij van mening, dat het verzoek om subsidie voor het jaar I96I in gunstige overweging moet worden genomen. Evenals voorheen ware het subsidie te berekenen op basis van het exploitatietekort op deze buslijn. Blijkens de door de E.N.H.A.B.0. verstrekte en door de Gemeentelijke Accountantsdienst gecontroleerde cijfers bedroeg het aantal afgelegde wagenkilometers van deze buslijn in 1961 1 3 1 . 5 0 0 . De gemiddelde kostprijs per afgelegde wagenkilometer bedroeg in I96I ƒ 0,533» De exploitatiekosten van deze buslijn kunnen derhalve voor I96I worden gesteld op 131.000 x ƒ o,533 = ƒ 70.089,50. De vervoersopbrengst van deze lijn bedroeg in I96I ƒ 30.533,15, zodat als exploitatietekort voor I96I resteert een bedrag van ƒ 39.556,35» Op dit bedrag ware het subsidie voor 196l vast te stellen. De vennootschap kan zich hiermede verenigen. Deze uitgave behoort ten laste van de begroting van het Gemeentevervoerbedrijf te worden gebracht.
HTM
;
Tramlijn 36
Sedert maandag 21 oktober I963 wordt de tramlijn Den Haag-Rijswijk-Voorburg met PCC-cars geëxploiteerd. Gelijktijdig werd de lijnannduiding van deze tramlijn van I 3 gewijzigd in 36. Er wordt alle dagen een kwartierdienst gereden, met uitzondering van ma/vr tussen ca. 17 en 18 uur, want dan geldt een 12 minutendienst. Den
Haag
_J
- HTM -
108 -
Autobuslijn 22 Sedert 17 oktober jl, rijdt buslijn 22 (Hollands Spoor - Harstenhoekplein) tussen de Burgemeester van Karnebeeklaan en de Koninginnegracht wederom over de oorspronkelijke route Burgemeester Patijnlaan-Tiraorstraat-RiouwstraatBankaplein-Riouwstraat. Tramlijnen 2 en 5 In de loop van november zullen de tramlijnen .2 en 5 vervangen worden door een buslijn onder lijnnummer 2. De bushaltebordjes zijn reeds geplaatst. HTM-jaarvorslag_1962 .
.
Verhoging van lonen en salarissen met de daaruit voortvloeiende hogere sociale lasten, benevens het teruglopen van de ontvangsten, zijn de oorzaak geweest, dat het verlies toegenomen is tot rond ƒ 5 . 2 3 2 . 5 0 0 , - ( 1 9 6 1 : ƒ 3 . 4 5 1 . 0 0 0 . - ) . Het totaal aantal afgelegde kilometers bedroeg 20.134.000 (dit is 2.062.000 minder dan in 1 9 6 I ; hiervan 987.000 km minder i.v.m. de opheffing van de lijn naar Leiden). Het aantal vervoerde reizigers bedroeg 104.468.000 (in I 9 6 I : Ï09.618.000). • Uit een gehouden enquête kwqm naar voren, da,t:.+. 50 i<> van de reizigers op'overstapcoupons gebruik maakt van dj bevoegdheid tot overstappen. Tot en met I96I werd gerekend met een percentage van 60
- 109 -
- HTM stadslijnen
2 2 5
stadsli.jrten
2 2 1 1
railreinigingswagens rails li jpwagi.ns lorries onkruidverdelgingswagen
railtransportwagens bovenleidingmontagewagens haspellorrie mastenlorrie
Voorts waren voor de dienst beschikbaar 205 dieselbussen (125 Kromhout en 80 A.E.C.). In I962 werden 15 autobussen aan de R.JE.T. verkocht. Twee personenauto's, een vrachtwagen en een montagewagen werden door nieuw materieel vervangen, terwijl aan het wagenpark toegevoegd werden 2 werkauto's voor wissel-reiniging en 1 kraanwagen, zodat 31-12-1962 aanwezig warens 8 personenauto's 4 auto's voor lasapparaten 2 volkswagens-Kombi 2 werkauto's voor de Wisselsmeden 2 geldtransportauto's 2 werkauto's voor de wisselreiniging 1 noodploegauto 1 tractor voor railvervoer 6 vrachtauto's 2 kraanwagens 6 bovenleidingmontageauto's 1 motorrijwiel In het boekjaar bedroeg het stroomverbruik in kWh; 2 0 . 1 5 7 . l l 6 (stad) en 2.941.863 (Delft). De bussen gebruikten 4.O45.947 liter diesoline en 49-793 liter motorolie. Aantal dienstdoende wagens zomer
winter
gemiddeld
max
max.
132 34 10,5 9,3 130
stadsmotorwagens stadsbi jwagens ... intereomm.motorwgns i nt e rc omm.bi jwagens autobussen
gemiddeld
125 33 10,6 9,3 128
Exploitatie-coëfficiënt (berekend inclusief belastingen) tramlijnen 2
3 5 6 7 8 9 10 11 12 14 16 17 Delft Voorburg
182,121,6 186,7 74,2 105,2 80,6 81,6 76,2 117,2 123,3 108,9 121,6 100,4 113,3 115,6
buslijnen
1 4 15 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29
buslijnen
30 32 34 35
123,7 127,3 112,1 63,8 75,68,6 120,3 110,4 93,6 245,3 74,4 84,7 81,3 82,8 123,1
Materieel AUTOBUSSEN
•
161,4 140,6 239,1 210,7
31 168,8 40 106,3 41 181,42 163,7
Bus 111 is uitgerust met een ZP ver snellingsbak. Gelijk wellicht bekend was het functioneren van de Diwabus transmissie een van de grootste bezwaren bij de bussen van de helaas niet volledig bruikbare serie 101-112; hieraan tracht men thans aldus tegemoet te komen. -
- 110 -
- RET Lijnen
Daar het in"verband met de aansluiting van de nieuwe zgn. "aanbrug" aan de Willemsbrug op de rechter maasoever noodzakelijk was de van de brug naar Bolwerk en Boompjes afbuigende tramsporen te verwijderen werd de nieuwe rechtstreekse verbinding Blaak-Willemsbrug reeds op 28 september door de lijnen 2,3 en 9 (voorheen rijdende via Geldersekade-Bolwcrk) in gebruik genomen. Daar de aan sluiting tussen de sporen op de aanbrug en die op de Willemsbrug vooralsnog zeer provisorisch wae werd een voorziening aangebracht die de befeiuurders zou nopen aldaar de uiterste voorzichtigheid te betrachten. Over de sporen werden namelijk klaphekjes aangebracht, die van brancardwieltjes voorzien waren, zodat ze door de tram zelve bij uiterst kalme benadering geopend konden worden; hét aanhouden van een te hoge snelheid zou beslist zijn sporen op het rijtuig achterlaten. Meestentijds evenwel was een functionaris in een huisje opgesteld, die op een en ander toezag en zelf de hekjes bediende. Op 18 oktober werd de nieuwe brug ook voor het wegverkeer opengesteld, waarbij bedoelde hekjes verwijderd zijn. Op de T vormige aansluiting tussen Blaak en aanbrug is een zeer moderne 12 volt verkeerslichteninstallatie in gebruik ge nomen, die 9 fasen kent en bovendien nog 2 speciale fasen voor het tramverkeer. Het derde spoor op de Blaak is nóg niet in gebruik. Het is niet gelukt het RTM verkeer op westelijk IJsselmonde reeds óp 1 oktober over te-nemen, zoals aanvarikelijk de bedoeling was. ,Nog niet bekend is wanneer de maatregelen wel zullen ingaan, doch wel is (bekend, dat naast de reeds ge noemde lijnen 62 en 63 oók in dienst zullen komen de lijnen 64 en -65, met de volgende routes: , 64 Oude Wal-Vondelingenplaat v.v.; 65 Jongkindstraat-Maastunnel-Zuidplein-De Slinge-Sroene Kruisweg-Molendijk. Rijsdijk-Thijsjesdijk-Rhoonseveer-Dorpsdijk-Groene Kruisweg-Delta Zieken huis. Op 19 september is het rapport Openbaar Vervoersnet Rechter Maasoever weer in de Gemeenteraad behandeld. Na een diskussie, die geen nieuwe gezichtspunten opleverde-is het voor kennisgeving aangenomen. Materieelverdeling Het tramstel 102+1032 is van Hillegersberg naar Delfshaven verhuisd; in ruil daarvoor ging het stel 135+1054 van Delfshaven naar Hillegersberg. - • Metrobouw Het heien van de funderingspalen in de Coolsingel (tussen Meent en.Hofplein) is thans zover gevorderd, dat men begin oktober kon beginnen de tunnelstukkc:. W 1, W 2 en W 3» die in de voorhaven van het dok Weena lagen, naar hun defini tieve plaats te transporteren, een werk dat onder water plaats vindt, en de gemiddelde voorbijganger volledig zal ontgaan. Met een tussentijd van telkens 14 dagen worden de stukken afgezonken. Nog voor Kerstmis hoopt men ook stuk W 4 - bet station Stadhuis - op zijn plaats te.hebben, waarna er reeds 200 meter tunnel in de Coolsingel zal zitten. 1
}
1
Buitenlandse Berichten
{
BRUSSEL - De gelede motorwagen 4001 is samengesteld uit de motorwagens 1434 en 1435* Er zullen 43 van deze geléde wagens gebouwd worden. De M.I.y.B. heeft voor buitenlanders een 5-daagsé touristenkaart ingevoerd voor de prijs van 100 B fres. De kaarten zijn verkrijgbaar op het hoofdkantoor van de maatschappij en bij enige inlichtingenkantoren.
- Buitenlandse Berichten FRANKRIJK
- 111 -
-
De tandradlijn Luchon - Superbagnères zal waarschijnlijk in december a.s. opgeheven worden. De volgende stads- en voors-tadsfcreunlijnen rijden nog in Frankrijk (hierbij de SNCF-lijnen buiten beschouwing gelaten): 1) Metro Parijs, 14 stadslijnen, waarvan 11 verlengd naar voorsteden en 1 buitenlijn (de lijn naar Sceaux) (1435 mm). 2) Lille. 3) Lille-Roubaix-Tourcoing. Het materieel van dit bedrijf bestaat thans uit de volgende wagens» 6 motorrijtuigen serie 400: 420,424,426,429,432,433 (reserve)} 7 motorrijtuigen serie 200: 201,203,205,209,211,213,214 (t.b.v.lijn 7 ) ; 28 motorrijtuigen serie 500: 501-528 (t.b.v. de lijnen 1 en 1 bis); 1 motorrijtuig ex-serie 400 voor de werkplaatsen; 6 werkmotorwagens: 901,9o4,905,906,912,914, waarvan 901 en 912 montagewagens zijn. 4) ValencienneSi
„
Zie voor de onder 2,3 en 4 genoemde bedrijven tevens diverse nummers van 'het openbaar verveer' jaargang I962. 5) Hagondange: lijn Station Hagondange naar station Maizières-les-Metz (1435 mm); exploitatie door Union des Consommateurs de Produits métallurgiques et industriels.De toekomst van deze lijn is onzeker. Het oorspronkelijke materieel bestond uit 5 motorwagens. De nummers 1, lb, 2 en 3 zijn tweemotori&e tweeassers (AEG), waarvan de lb,2 en 3 gemoderni- seerd zijn. No. 6 is de ex-Parijse wagen 500 (2 motoren, 4 assen) en staat op reserve.* No. 5 s gelijk aan de 4 en staat thans in het- museum Malakoff. Dit zijn de twee enig overgebleven Paripse motorwagens* Oorspronkelijk waren er 4 tweeassige bijwagens, doch deze zijn vervangen.door 9 vierassige, waarvan 5 uit Parijs (10,11,12,17,18 = ex 1538,1535,1530,1496,1495) en 4 van dergelijke wagens uit Lyon ( 1 5 , 1 4 , 1 5 , 1 6 = ex 851,852,856,860). 6) St.-Etienne: lijn Bellevue - Terrasse (1000 mm; lengte 6 km; dienst wnrdt onderhouden door 30 moderne PCC-cars) 7) Marseille: lijn 68 (1430 mm, lengte 5 km, gedeeltelijk in tunnel). 8) Laon (lOOO mm; 1,5 km, waarvan 762 m tandradbaan). Het wagenpark bestaat uit 4 motorwagens, w.-arvan 3 sedert de opening op 9-7-1899 in dienst zijn en een vierde een weinig later in dienst gekomen is; • deze lijn zal gemoderniseerd worden; bij wijze van proef heeft één dezer • motorwagens een pantograaf geleend van het trambedrijf te Genève. 9) Stadsfunioulaires: Montmartre (parijs), la Cote (Le Havre), Beau Regard (Besancón), Evian-les-Bains, Rives (Tnonon-les-Baine), Super Cannes (Cannes), L'Hermitage (Nice), Pau en 4 lijnen te Lyon, nl. St.-Jean - St.Just (gemoderniseerd in 1958), St. Jean - Fourvières, Rue Terne - 'Croix-Rousse, Croix-Paquet - Croix-Rousse. v w a
ENGELAND In Blackpool zullen gedurende de winter (28 okt.'63 tot 26 maart '64) de meeste trams door bussen vervangen worden. De tram zal slechts rijden op het trajekt Cleveleys-FIeetwood. De lijn via Dickson Road zal ook na dè winter niet'meer in dienst komen. OOSTENRIJK "Der Feurige Elias" is een nieuwe operette, waarvan de première ging in Bad Ischl. Deze operette is geschreven naar aanleiding van de opheffing van de bekende Salzkammergut Lokalbahn in 1957 en handelt over de gevolgen hiervan op een oude machinist met zijn twee leuke dochters. (vervolg op blz. 113)
- GVB -
- 112 -
J Nieuwe dienstregelingen gvb maandag t/m vrijdag m.i.v.. lyn y. 0 .
o.s.
m.
0.
a.s.
v.a.
m.a.
l.a. . 5-55 7-57
7-10-63 7-IO-63 7-IO-63 7-10-63 7-IO-63 7-10-63 7-10-63 7-10-63 7-10-63
9 13 16) 24) 25) C E P 11
7-56 9-57
11-60 12-62^
8-6'l| 9-62 12-64 9 - 6 l l 9-63i 14-66
5-55 8-61
5-62i . .7-66
5-50
11-55
7-56
8-66
13-60
5-50
• 5-55
5-45
6-45 8-v 9-v 9-38
6-45 10-60 11-58 10-51
5-45 6-53 7-56 8-47
6-45 H-63 11-58 10-55
4-44 : 7-49 ... 8-54 6-40
19 20 22 23 26
'5-50 7-v 6-v 6-60 4-40
6-60 11-52* 13-62 8-60 5-40
7-60
4-44 8-56 9-56 7-54 6-48 5-55
4-52 7-59 8-64 6-50
7-10-63 7-10-63 7-10^63 7-10-63 20-6-63
5-45 6-57 7-56 8-54 8-49 7-60
5-60
5-50
6-60
6-60
4-44
4-44
7-56 11-62 12-65 8-60 5-45
-
--
•—
5-66 3-54
5-55 3-45
5-55 3-45
zaterdagen Z...V.O.
m.i'.V.-
lijn
12-10-63 12-10-63 12-10-63 12-10-63
' C E F• ' 11';
22-6-63 '
26
3-45' ' 3-45 3-v • 5-52 5.-55 5-55 4-35 • •• 5-38 .
• 2-40
lyn
v.m.
4-44 -6-45.; 5-55 7-58 5-55 7-56 5-42. 8-48
3-45
4-44
v.o.
0'.
"
m.
6-45 8.-58 8-56 8^47
4-44 • .4-44
zondagen
" •-'
nr.i.v..
0.
r.y.o.
" v.m.'
6-IO-63. 6-IO-63 6-IO-63
c P' 11
2-38 8-48i 3-36
4-44 6-54 4-36
-5-45 " 9-56 • 5-4-5
23-6-63
26 V
3-45
3-45
.4-44
v.
Betekenis van de afkortingen.. v.o.= vroege'ochtend ' a.s,= avondspits o.s.= ochtendspits '•• - v.a;= vroege:avond. o. = ochtend m.a.= midden avond m. = middag l.a.= late avond
v.a.
m.a.
5-45 ' "5-52* 8-58 8-55 8-56 '•' 8-66 6-50 ï-tt 7-49 ' 3-45 . 3-54
l.a.
5-45 8-48 8-56 6-40 3-45
'
m.
v.a.
5-45 9-56 7-51 7-47 4-44
' 5-45 .8-56 6-45 :
3-45
m.a.
l.a.
5-52* 8-66 6-50
5-45 8-56 6-40
3-54
3-45
• ,'iiz.v.p.» zeer vroege ochtend , •y.m.»'vroege middag :<''.,'• v (in formule) = variabel
5-45 betekent 5 wagens bij een omlooptijd van 45- minuten. Indien bij lijn 11 twee formules staan vermeld, geldt de bovenste voor de uren waarop wordt doorgereden naar de ziekeninrienting Zeeburg. • -. gvb nieuws (il^ Vanuit de garage Oost rijden 's morgens 5 extra's voor de lijnen M,P en 40. 's Middags vertrekken vandaar 6 E's t.b.v. de lijnen E,M,P,11,40,41. Vanuit garage West rijden 'smorgens 10 E's t.b.v. de lijnen P,II,14,20,40 en de ADM- en ASN-diensten. 's Middags vertrekken uit deze garage 13 E's voor de lijnen F,M,P,20,21,22,40 en de ADM- en ASN-diensten. Deze ritten worden veelal gecombineerd uitgevoerd, o.a. tezamen met de diensten Kindervervoer.
- 113 I Foto's M.I.V.A. | i ______________________ i 453.187 BL Lijn 1 6 : 4526, Wolstraat, 26-7-I963. 453.189 BL Werkwagen 8821; Kon.Astridpl., .26-7-1963. I
Foto N.M.V.B. =
3253.002*BL
.
Lijn 72: 10188, Antwerpen,Osystraat, 26-7-I963.
Alle foto's zijn van formaat 7x10 cm en kosten 40 cent per stuk. Alleen de foto.'s van de serie 1186 zijn op verzoek leverbaar op het formaat 9x13 cm en kosten 45 cent per stuk. Bestellingen uitsluitend via ons gemeentegironummer 0 3131 onder opgave van de verlangde nummers. l' '~t~' ' l~' ' l~' ' L~L' >~' ' ' ~1' L~Z~ ' »>••-->• »-••,-•.,"•.#•*.•»"••«•• »»"•••»•••.»
» » » » . » . » i
.f . . .
» . » f > . » « » • » " » •
. . » . » . » . . » » . f i . » « » » » » » ^ . » » " * t » » »
»
• •
t Buitenlandse Berichten (vervolg van blz.lll) - Het trambedrijf van Barcelona heeft bij Werkspoor 30 gelede wagens * besteld. Ter aanvulling van de 22 van Washington overgenomen PCC-cars zijn van dat bedrijf wederom 45 van deze rijtuigen aangekocht,
SPANJE
- In Fort Worth (zie oók ons bericht op pagina 89 van het augustus» nummer I963) was het succes van de tramlijn zo groot, dat nqg eens " vijf wagens van Washington Overgenomen zijn. U.S.A.
ROEMENIE
- • In de-volgende steden rijden trams: Bukarest, Iasi, Galati» Braila, Oradea (smalspoor, 4 lijnen), Sibiu (meterspoor, 2 lijnen), Timisoara" (normaalspoor), Arad (stads- en interlokale lijnen). De_laatste stadstramlijn van Offenbach(Main) (lijn 27) w^pdt gp 3 november a.s. opgeheven. Slechts de lijnen 4 en 1 6 die gemeenschappelijk met het bedrijf van Frankfurt geëxploiteerd wgrden blijven . dan nog over. Het trambedrijf van Mönchengladbach zal binnen 5 jaar opgeheven worden» Te Remscheid is op 28 april I963 op zondagen gedurende de zomermaanden het trajekt Struck-Talsperre heropend. Twee wagens onder het lijnnummer 12 rijden dan tussen Talsperre en Friédrich-Elert-Platz. Bij de Vestische S'ft'assenbahn is in september lijn 1 1 opgeheven. DUITSLAND
-
#
f
LAUSANNE Het motorrijtuig 76 en het 'werkmotorrijtuig 407 (beide ex VB Züriöh) zijn ver kocht aan de spoorlijn Lausanne-Echallens-Bercher (LEB). FAET Van de motorrijjtuigen 1-3 (uit 1907), dienstdoende op de door dit'bedrijf, naast de Centovallibahn, geëxploiteerde lijn Locarno-Bignasoo (Valle Maggia), is de 1 geheel gereviseerd en waar nodig gemoderniseerd. De 2 en 3 worden niet gereviseerd en zullen vervangen worden door de motorrijtuigen 17 en 18 (1923/24) van de Centovallibahn, die zullen worden ingericht voor de stroomafname van de. naast het spoor opgehangen bovenleiding. De beide aahhangrijtuigen 51 en 52 (1907) zijn afgekeurd, en zullen worden afgevoerd. Het voortbestaan van de lijn naar Bignasco blijft nog steeds een onzekere zaak.
- 114 i
t Foto's Gemeentevervoerbedrijf Amsterdam J '===============================================• 1186.357 AL Buslijn Ls 144; Bos en Lommerweg, 8-7-1963. 1186.361 AL Lijn lós 632; Joh.Vermeerplein, 8-7-I963. 1186.363 AL Nieuw aangelegd gestrengeld spoor in de Baarsstraat hnek Vlietstraat t.b.v. lijn 16 en uitrukkende trams uit open remise;9-7-63. 1186.365 AL Openremise Havenstraat nadert voltooiing; 9-7-1963. 1186.366 AL Buslijn Hs 12 en buslijn E: 285; Stac.Haarl.meer, 9-7-1963. 1186.368 AL Lijn 5 : 424+771 en lijn 1 % 407+789; Amstelstation, 9-7-1963. 1186.372 AL Extra lijn 1 3 : 396+735, ingetuigd als '27' met beugeleijfer 13? westelijke toegangsbrug C S , 5--9-1963. 1186.373 AL Buslijn M (84) naast in aanleg zijnd tramspoor op de Prins Hendrik kade, bij de Nieuwe Brug; 5-9-1963• 1186.375 AL .Aanleg- trambaan op dé nieuwe Kamperbrug t.b.v. lijnen 5 en 9 ; 5-9-1963. 1186.377 AL Lijn 5 : 460+750, Utrechtsestraat brug Keizersgracht, 12-8-1963. 1186.379 AL Lijn "Ji 574 met de welaangebrachte oorspronkelijke rijtuigtypenummers aan de frontzijde en rechtsvoor; 12-8-1963. 1186.385.AL Motorrijtuig 542 met links geplaatste ruLtenwissermotor; kopfoto; li jijt 24, P.H.Kade, 6-9-I963. 1186.386 AL Extra lijn 1 3 : 402+772, ingetuigd als ' 1 6 ' met beugelcijfer 13; P.H.Kade, 6-9-19631186.390 AL Wissel middentoegangsbrug t.b.v. rechtdoorgaand tramverkeer rich ting Damrak en toekomstig tramverkeer linksafsLaand-richting Nieuwe Brug ; dit wissel is thans verwijderd; 6-9-1963. 1186-.4J09 AL- • Extra' lijn 1: 407 (ingetuigd als lijn ' 7 ' met beugelcijfer l) " passeert lijn 1:582; N.Z.Voorburgwal, 23-9-1963. 1186.416 AL Lijn 16: 470+727 naast lijn 4* 464+825;Rokin/Muntplein, 23-9-63. 1186.417 AL Lijn 1 0 : 459+810; remiserit Vrijheidslaan, 23-9.~ 963. 1186.420 AL Lijn 24: 547+999; remiserit Amsteldijk/remise, 23-9-1963. 1186.424 AL Mot.w.494 (lijn 9) rijdt door wasmachine remise Lekstraat,23-9-63. 1186.425 AL Bijwagen 995(üjn 3) rijdt door wasmachine remise Lekstr. ,23-9-63. 1186.426-AL Lijn 10: 468+778 bij avond aan de standplaats Van Hallstraat, ' ' 27-9-1963. 1186.430 AL Aanleg 3e tramspoor op Damrak nabij Nieuwe Brug, 30-9*-1963« 1186.432 AL Buslijn 26: 200; standplaats Bern.Kochstraat, 6-IO-I963. 253.354 BL Lijn 1: 439; Stadionstraat/Stadionplein, I-8-I963. 253.36O BL Lijn 1 7 : 65O; hulplus Osdorpplein bij Van Suchtelen v.d.Haarestr., I4-8-I963. 253.362 BL Lijn 2 : 414 ; Koningsplein, 3O-8-I965. 253.363 BL Lijn 2 : 414 ; Koninginneweg/Valeriusplein,. 3O-8-I963. 253.367 BL Lijn 3s 612, Burgerstraat )omleggingen 253.368. BL Lijn 13:632, lijnen 7 , 1 3 , 1 7 , Bilderdijkstraat ) i.v.m. 253.369 BL Lijn 7s 584,Leidseplein brug Leidsekade )bloemencorso 253.370. BL Lijn 3s 517+974, Stadhouderskade nabij P.Cé Hooftstraat.) 7-9-63. 253.372 BL Lijn 27: 432+748, Osdorpplein (naar Osdorp i.v.m. vertraging op lijn 1 7 ) , 26-9-1963. 255.374 BL Openluchtremise Havenstraat: naast elkaar de lijnen 1 , 2 , 7 , 1 6 , 1 3 , 24,10,27,27; 6 okt.1965. 1
'. . Foto's M.I.V.B.
- ••
''====================='
4 5 3 . H 8 BL Emr. 4001(rechts voor), 28-9-19634 5 3 . H 9 BL Emr 4^01 (links voor), 28-9-1963453.121 BL Emr 7501 en 400l(links voor) achter elkaar, 28-9-1963. (vervolg op blz.113)
