in gesprek 4 72e jaargang, april 2014 werk- en informatieblad van de protestantse vrouwen organisatie

in gesprek 4

72e jaargang, april 2014

werk- en informatieblad van de protestantse vrouwen organisatie

HET ZONNELIED: ZUSTER MOEDER AARDE DE AARDE IS DES HEREN GEWORTELD ZIJN... JAAROVERZICHT PVO 2013

Colofon

In dit nummer

In Gesprek

De lente is aangebroken en de aarde begint zich op te maken: er groeit en bloeit van alles. Wat is dat toch telkens weer mooi om te zien en mee te maken! Het treft dan ook heel goed dat in dit nummer zuster Moeder Aarde bezongen wordt als onderdeel van ons jaarthema Het Zonnelied. De aarde, een stipje in het universum, daarin klein en fragiel. En toch… door God geschapen, levengevend, zij zorgt voor ons, zij is onze woonplaats. Haar onderhoud is in mensenhanden gelegd en met haar de zorg voor alle vogels in de lucht, vissen in de zee en dieren op het land. Wat een opdracht!

werk- en informatieblad van de Protestantse Vrouwen Organisatie Postadres PVO: Postbus 3185, 3760 DD Soest Telefoon 085-8771009 (ma., di. en do. 11.00-13.00 uur) e-mail: [email protected], internet: www.pvo-nederland.nl Bank: PVO: NL38 INGB 00005 15473 Kruis en Munt: NL15 INGB 00033 36259, t.n.v. PVO Soest

Dagelijks Bestuur PVO: Voorzitter: Tiny van de Biezen-Kamphorst Albert van Meerveldstraat 5, 3785 LP Zwartebroek Tel. 0342-462095 Secretaris: Gré Popping-Hoekzema Veerstraat 45, 8181 VV Heerde Tel. 0578-697069, e-mail: [email protected] Penningmeester: Tjitske Rinsma-Kuperus Marktweg 81/13, 8444 AC Heerenveen Tel. 0513-632284

Redactie In Gesprek: Tiny van de Biezen-Kamphorst, eindredactie Genoveva Bikker-Bosch Jopie van de Kleut-Waanders Heleen Koekoek-Dethmers Jubileumrubriek en Kringberichten: Jopie van de Kleut, Rondweg 25, 3785 LB Zwartebroek e-mail: [email protected] Overlijdensberichten: bureau PVO, zie boven Overige kopij: 6 weken voor verschijnen van het blad bij de eindredactie: Tiny van de Biezen, Albert van Meerveldstraat 5, 3785 LP Zwartebroek Tel. 0342-462095. e-mail: [email protected]

Lidmaatschap van de PVO: € 18 per jaar. Daarbij is het abonnement op dit blad inbegrepen. Opzeggen alleen schriftelijk voor eind december bij het bureau van de PVO. Gesproken cd: In Gesprek verschijnt ook op cd als een uitgave van de CBB, Christelijke Bibliotheek voor Blinden en Slechtzienden te Ermelo, tel. 0341-565499

- In de bijbelstudie op de pagina’s 4 en 5 gaat ds. Jacques Helder uit Nijkerkerveen in op de Bijbelse betekenis die het subthema (zuster moeder) aarde heeft. Met enkele suggesties in Plus om uw bijeenkomst aan te vullen. - In Veelstemmig licht, het gedicht van Titia Lindeboom en MENSenWERK op de tussenpagina’s 6 en 7 geven de auteurs weer, ieder op eigen wijze, wat moeder aarde voor hen betekent. - Ds. Henriëtte Bouwman uit Borculo verbindt in de tweede bijbelstudie op de pagina’s 8 en 9 het leven en de werken van onze Heer Jezus aan het thema aarde. De Kapstok geeft u een handreiking om te openen. - Op de Ledenontmoetingsdag, DV donderdag 10 april a.s. in Ermelo, staat het Jaaroverzicht PVO 2013 op het programma om goedgekeurd te worden. Op de pagina’s 10 en 11 vindt u de tekst. De Mededelingen en voorstellen van het Hoofdbestuur vindt u aansluitend op pagina 12. - De ontknoping van het dit seizoen in totaal gespaarde bedrag voor Kruis en Munt komt naderbij (aanstaande Ledenontmoetingsdag). Zowel Stichting Sviatoslav als Stichting Waridi vertellen ditmaal meer dan gebruikelijk, vandaar dat Kruis en Munt al begint onderaan pagina 13 en wordt vervolgd op pagina 15. Wij wensen u weer veel leesplezier en goede bijeenkomsten op uw groepen en wie weet, ontmoeten we elkaar op donderdag 10 april a.s. in Ermelo. Graag tot dan! Tiny van de Biezen

Druk: Mailfors Amersfoort ISSN: 0921-447

Hoofdartikelen: april 2014 Doelstelling De Protestantse Vrouwen Organisatie heeft als doel: - lokale gespreksgroepen en de leden daarvan te stimuleren, te adviseren en toe te rusten. - Krachten te bundelen en stem te geven. - Dit alles om landelijk en plaatselijk te komen tot ontmoeting en gesprek, bezinning op Bijbel en persoonlijk geloof, en een bewuste inzet voor een rechtvaardige en veelkleurige samenleving. 2

De aarde is des Heren door ds. Jacques (J.P.) Helder te Nijkerkerveen ..................................... 4 Geworteld zijn… door ds. Henriëtte (H.W.) Bouwman te Borculo ................................... 8 Jaaroverzicht PVO 2013 ....................................................................... 10

Meditatie Zuster Moeder Aarde Geloofd om moeder aarde, Heer, ons leven staat in haar beheer, zij geeft ons vruchten zonder tal, en bonte bloemen overal, halleluja. Het zonnelied van Franciscus van Assisi is bekend. We konden het als gezang 400 in het ons bekende Liedboek voor de Kerken vinden. Nu als lied 742, wel anders verwoord en op een andere melodie, is het ook in het nieuwe Liedboek opgenomen. Een lied, waarvan de woorden in onze tijd nog altijd actueel zijn. Dat Franciscus zo’n 800 jaar geleden de aarde ‘zijn moeder’ noemde en met de schepping omging als een zuster en broer, was geen romantische houding. Het was een principiële keuze voor het evangelie. De aarde is geen neutraal gebied, zij heeft een zingever. Franciscus spreekt van Moeder Aarde, die het leven dat zij van God ontvangen heeft, doorgeeft. Dat begint al bij de eerste bladzij in de Bijbel. Alles krijgt daar zijn plaats. In Genesis 2: 7 lezen we hoe God de mens uit het stof van de aarde vormde en hem de levensadem inblies. De Latijnse woorden homo (=mens) en humus (=aarde) zijn aan elkaar verwant, evenals de Hebreeuwse woorden Adam (=mens) en adamah (=rode aarde). De aarde is een bron van leven door de rijkdom die zij ons schenkt: vruchtbaarheid – wat is er een verscheidenheid aan gewassen die ons tot voedsel kan dienen – en grondstoffen – om van alles en nog wat van te maken wat ons leven aangenamer maakt. Maar deze rijkdom is niet voor de enkeling die met kennis van zaken gebruik weet te maken van die vruchtbaarheid en grondstoffen voor eigen gewin. De werkelijke diepte en grootheid, die in de aarde ligt verscholen, wordt onvindbaar als de aarde wordt uitgeput en misbruikt. De aarde schenkt ons een plaats om te leven en te wonen. Hoe gaan we met haar om, hoe behandelen wij haar? De aarde is net als wij geschapen door God. Hij heeft het gezag over de aarde aan ons gegeven en ons aangesteld als heerser over alles wat zij voortbrengt en herbergt. Toch moeten wij ook beseffen dat wij haar slechts in bruikleen hebben, zij is niet ons eigendom. Zoals een moeder hetgeen zij heeft, verdeeld onder haar kinderen, zo hebben ook wij de verplichting om alles te delen met elkaar. Delen, niet van onze overvloed, wat wij kunnen missen, maar met en in alles. Daarbij hebben wij rekening te houden met en om te zien naar de ander. Zuster Moeder Aarde. Zij is ons een voorbeeld. Zij deelt gul uit aan iedereen, zonder uitzonderingen te maken. De aarde en haar Schepper zijn het waard bezongen te worden, want zij is haar Schepper tot eer! Ik zing voor U en moeder aarde, die elk gewas een bodem geeft om zijn wortels uit te strekken, vruchtbaar land voor al wat leeft.

Wees geprezen, bron en schenker, om uw lied in al wat leeft. Ik buig mijn hoofd en hef mijn handen met al wat adem heeft.

Helaas… Op pagina 2 van In Gesprek 3, maart 2014, staat ds. Huub Smeets uit Terneuzen per abuis tweemaal vermeld als ds. Harry Smeets. Mijn oprechte excuses voor deze storende fout. Tiny van de Biezen, eindredacteur

Martje Slagmolen, afgevaardigde Regio Zuid 3

Ds. Jacques (J.P.) Helder

De aarde is des Heren Franciscus van Assisi bezingt in zijn Zonnelied de Schepper en zijn schepping. De aarde noemt hij ‘onze zuster’: ‘Wees geprezen, mijn Heer, door onze zuster, moeder aarde, die ons voedt en leidt, en allerlei vruchten voortbrengt, bonte bloemen en planten.’ Het Zonnelied lijkt op het Scheppingslied van de Bijbel (Genesis 1). God zei op de derde scheppingsdag: ‘Overal op aarde moet jong groen ontkiemen: zaadvormende planten en allerlei bomen die vruchten dragen met zaad erin.’ En zo gebeurde het… En God zag dat het goed was.

De aarde

Er gaat een verhaal over de Russische ruimtevaarder Joeri Gagarin, de eerste mens in de ruimte. Hij reisde op 12 april 1961 in de Vostok buiten de atmosfeer om de aarde. Eenmaal in de ruimte berichtte hij: ‘Ik zie God niet.’ Nergens in het grote heelal zijn sporen van leven gevonden, het reizen naar de planeet Mars zal nog wel even duren. Uniek is het leven op aarde, met ontelbaar veel soorten organismen. De aarde, die soms ‘wereld’ of in het Latijn ‘terra’ wordt genoemd, is vanaf de zon gerekend de derde planeet van ons zonnestelsel. Vanaf de maan is het mogelijk om de aarde als geheel op een foto te zetten. De Blue Marble was de eerste foto van een volle aarde. In een periode van grote milieuvragen laat die foto ons ook zien hoe kwetsbaar de aardbol is in een oneindig heelal.

Hemel en aarde

God gaf de aarde aan de mensen om te bewonen (‘…de aarde heeft hij aan de mensen gegeven.’ Psalm 115: 16b). Hier vindt de mens zijn bestemming, onder de hemel. God schiep beide, de hemel en de aarde. Hij heeft de aarde volmaakt geschapen. Na de zondeval werd zij vervloekt. De mens beantwoordde niet langer meer aan de hemel, had zich van God afgekeerd. In het oude wereldbeeld

van de Bijbel dacht men dat oceanen de aarde omringden. De wereld werd gezien als een platte schijf die op zuilen of bergen in het water rustte. Men sprak over de einden of het uiterste van de aarde. Israël lag in het midden van de aarde. ‘Verre streken’ werden opgevat als plaatsen ver weg van Gods Rijk, waar nog de chaos heerste. Hoe groter de afstand des te minder vrede. Eeuwen geleden stond een wetenschapper terecht bij de toenmalige paus, die wilde dat de geleerde de theorie van een ronde aarde zou herroepen. De sterrenkundige gaf toe onder de druk, maar hij was nog niet buiten of hij mompelde: ‘En toch is die rond.’

In Gods ogen

‘Dit zegt de HEER: De hemel is mijn troon, de aarde mijn voetenbank’ (Jesaja 66: 1a). Gezien vanuit de hemel ligt de aarde onder en is klein en niets (Job). Maar voor God niet zonder betekenis! God houdt de aarde in zijn hand. Ja! ‘Want God had de wereld zo lief dat hij zijn enige Zoon heeft gegeven, opdat iedereen die in hem gelooft niet verloren gaat, maar eeuwig leven heeft’ (Johannes 3: 16). Ooit schreef Herman Bavinck over de aarde: al is zij ‘duizenden malen kleiner dan vele sterren, zij is en blijft in religieuze en ethische zin het middelpunt van het heelal.’ De aarde als plaats waar Gods Koninkrijk werd gevestigd. Jezus Christus redt de aarde. Hij is niet zoals alle mensen uit de aarde, maar is gekomen uit de hemel. In hem worden hemel en aarde met God verzoend en met elkander herenigd. Eens wordt de aarde een woonplaats ‘waar gerechtigheid woont’ (2 Petrus 3: 13).

Nieuwe aarde

Ds. Jacques Helder is PKN-predikant in Nijkerkerveen.

4

aarde. Wat er vroeger was raakt in vergetelheid, het komt niemand ooit nog voor de geest’ (Jesaja 65: 17). Deze aankondiging kwam al eeuwen eerder dan Christus op aarde. In Openbaring 21 krijgt de apostel Johannes al iets van wat we een voorbeschouwing kunnen noemen op de nieuwe aarde, in een visioen.

Heel de aarde is vol van Gods heerlijkheid (Jesaja 6: 3b ‘Heel de aarde is vervuld van zijn majesteit.’), toch gaat zij haar ondergang tegemoet. ‘De aarde zwalkt en waggelt als een dronkaard, ze zwaait heen en weer als een hut in de storm. Haar opstandigheid drukt zwaar op haar, ze valt en staat niet meer op’ (Jesaja 24: 20). Het laatste woord is aan God zelf: ‘Zie, ik schep een nieuwe hemel en een nieuwe

Schoot van de aarde

In zijn laatste jaren was Franciscus lange tijd ziek. Het zonlicht kon hij niet verdragen door een oogkwaal. In de avond had hij last van het haardvuur. Op een nacht bad hij om geduld toen een stem sprak: ‘Je mag je vanaf dit moment even veilig weten als was je reeds in mijn Rijk.’ De volgende morgen besloot hij het lied te schrijven dat wij als zijn Zonnelied kennen. Zelfs de dood betrok hij in het gedicht, met de naam zuster. Eenmaal zal ons lichaam in de schoot van de aarde gelegd worden. Stof tot stof. Maar de vreugde van ons vertrouwen in God doet ons bloemen zien bij het graf en vogels in de lucht. De Paasmorgen klinkt door in de geloofsbelijdenis. Moeder aarde bergt de mens als zaad in de akker. De graankorrel moet sterven om vrucht te dragen (zie o.a. Johannes 12: 24 en 1 Korintiërs 15: 37). Daarin is Gods Zoon ons voorgegaan. De geopende aarde verwijst naar de handen van God waarin wij terecht komen, geborgen in Christus. Wat voor vorm wij na dit



leven krijgen is ons nog niet bekend, maar we zullen opstaan tot een hogere bestemming. ‘Dan is het aardse leven goed, omdat de hemel mij begroet.’ (Liedboek, lied 978, zie ook pagina 14). Gespreksvragen: 1. Geloofd om moeder aarde, Heer, halleluja, ons leven staat in haar beheer, halleluja, zij geeft ons vruchten zonder tal, halleluja, en bonte bloemen overal, halleluja. Halleluja, halleluja, halleluja. (Liedboek 1973, gezang 400). In het nieuwe Liedboek 2013 klinkt in lied 742 de lof aan God en moeder aarde: Ik zing voor U en moeder aarde, die elk gewas een bodem geeft om zijn wortels uit te strekken, vruchtbaar land voor al wat leeft. Franciscus zong voor de vogels, zong hij ook tot moeder aarde? Is er verschil in zingen over en zingen tot? 2. De vrouw heeft altijd een hoog aanzien gehad als moeder en als leidster van haar kinderen. Door het baren van nieuw leven maakt zij deel uit van de aarde die allerlei vruchten voortbrengt. Het wonder van de natuur hebben mensen vereerd in Moeder Natuur en die kreeg mettertijd overal allerlei namen. Overal treft men de verering van een moedergodin aan. Blijft het spreken over Moeder Aarde beperkt tot de sfeer van New Age, met aandacht voor de cultus rondom vruchtbaarheid, maanstanden en seizoenen? Kan het anders? Hoe dan? 3. Vrouwen waren de eerste landbouwers en herders thuis. Van oorsprong hadden mannen het druk met jagen, terwijl de vrouwen zorgden voor hun gezin. In de buurt werd gezocht naar eetbare vruch-

ten, werd graan gezaaid en het gebruik van kruiden ter genezing uitgeprobeerd. De landbouwploeg en de georganiseerde veeteelt werden mannenwerk. Wat deed dat met de vrouwen en met hun hogere kennis die zij al verworven hadden? 4. Op welke manier merkt u het bouwen aan de nieuwe aarde op in uw eigen omgeving? Denk daarbij aan ecologische producten, milieuvrien-

delijk bouwen, duurzaam wonen, gescheiden afval om te recyclen voor hergebruik, energie uit de natuur, etc. Hoe zouden we tegelijk geestelijk verder kunnen bouwen aan de nieuwe aarde? Hoe zou dat eruit zien met bloemen en planten van geloof, hoop en liefde? ‘Als de Heer vanmiddag terugkomt, plant ik vanmorgen een appelboompje,’ zei Maarten Luther. Wat bedoelde deze kerkhervormer met deze uitspraak?

5. In de Hebreeuwse taal worden verschillende woorden gebruikt voor ‘aarde’. Het woord èrèts (gehele aarde of land) en adamah, dat oorspronkelijk het roodbruine, geploegde land betekent (gecultiveerde aarde). Je leest er de naam van Adam in. Het Griekse gè wordt in het Nieuwe Testament gebruikt (denk aan geologie, de bestudering van de aardkorst) en verenigt beide Hebreeuwse betekenissen. Daarnaast komt het Griekse woord ‘oecumene’ voor (gewoonde wereld), dat in de kerk vooral een geestelijke betekenis kreeg. Welke? Waar denkt u aan bij aard, aarde, aarden?

PLUS: méér ‘moeder aarde’ Om met elkaar te doen: enkele suggesties om méér van uw bijeenkomst te maken!

Opening van de bijeenkomst - Zoek enkele – korte – bijbelgedeelten bij dit thema, waarin moeder aarde een rol speelt. - Welke psalm, welk gezang of welk lied wilt u daarbij zingen. - Noem zaken die u in het gebed naar voren wilt brengen, waarvoor wilt u God bidden en waarvoor wilt u hem danken. Voordat u begint met de inleiding - Franciscus noemt allerlei verschillende gaven op die de aarde geeft en voortbrengt. Hoeveel kunt u er opnoemen? Geef van elk een paar voorbeelden. - De aarde is net als wij, mensen, door God geschapen. Wat betekent deze relatie voor u? - In Genesis 1: 28 en 29 lezen we o.a.: ‘…bevolk de aarde en breng haar onder je gezag…’ Wat betekent dat voor u? Wat vraagt dat van ons? - Knip een cirkel van papier en teken daarin dit onderdeel van ‘Het Zonnelied’. U kunt dit samen in een grote cirkel doen of ieder apart een werkstukje maken (gaat het best met waskrijt, maar kleurtjes of stiften kunnen ook). Sluiting van de bijeenkomst - Zijn er zaken naar voren gekomen waardoor u nu anders naar onze ‘zuster moeder aarde’ kijkt? - Zoek samen een slotlied uit. 5

Veelstemmig licht De aarde droeg het in haar schoot Het is bijna tijd om te koken. Ik spring op de fiets voor de boodschappen en kom zwaarbeladen thuis. Veel eten zit schoongewassen, gesneden of al voorgegaard in plastic. Veel kinderen weten niet meer waar puree van wordt gemaakt of hoe spruiten groeien. In onze tijd komt eten uit de winkel en niet van het land. Toch is alles wat wij eten ergens gegroeid en geoogst. Ons eten kan niet zonder vruchtbare grond. In die grond wordt gezaaid en geplant en er wordt mest opgebracht en onkruid gewied.

en de herfstasters. En wie zelf een moestuin heeft, ervaart dat moeder Aarde nodig is voor het dagelijks eten op ons bord. Onze zoon zat op de Vrije School. De leerlingen legden er een moestuin aan: tuinbouw was een vak op de middelbare school. Vol enthousiasme werden er winterwortels thuisgebracht, kruidenthee en kruidenazijn. Het jaar daarop hadden we thuis ook een moestuin. Inmiddels woont onze zoon op kamers, maar de moestuin is er nog. Die heeft zich bewezen. Want het is goed om te weten en te zien hoe het eten op je bord gegroeid is. Het is goed om te ervaren hoe kostbaar het is. En vaak is de oogst zo overvloedig, dat je er ook nog eens veel van weg kunt geven. Op Vrije Scholen zeggen ze een spreuk voor het eten: De aarde droeg het in haar schoot Zonlicht bracht het rijp en groot Zon en aarde die ons dit schenken Dankbaar willen we aan u denken.

In die donkere aarde kiemt het zaad en het groeit twee kanten op: naar beneden én naar boven. Wat naar beneden groeit, worden de wortels die de plant stevig verankeren in de grond en water en voedingstoffen opzuigen. Wat naar boven groeit, wordt de stengel, de stam, waar bladeren aan zullen groeien die het zonlicht opnemen. Wat boven de grond groeit zien we, maar er is dus nog veel meer, verborgen in de aarde. Daar kiemt het graan, daar groeit het wortelstelsel van een boom. Daar in de aarde is het vol leven. In ons dorp zie ik steeds meer tuinen veranderen in grote stukken worteldoek met kiezelstenen of terrassen vol tegels. De aarde wordt afgedekt en er kan niets meer op groeien: geen onkruid, maar ook geen bloemen of groente. Hoewel ik wel begrijp dat een tuin veel werk is, benauwt het mij toch. Want waar blijft dan die geweldige groeikracht van de aarde die in zoveel bloemen, vruchten en kruiden resulteert? Gelukkig kunnen we op veel plekken nog wel zien wat moeder aarde voortbrengt: de eerste sneeuwklokjes, de 6 lelietjes der dalen, de zonnebloemen

Moeder Aarde, houtsnede M.M. Schwarz. De aarde draagt ons en voedt ons, zoals een moeder haar kind draagt en het te eten geeft. Wij zijn de kinderen en de aarde is onze moeder. Een moeder van vlees en bloed heeft zelf ook zorg nodig. Dat is niet anders met onze moeder aarde. Wij gebruiken haar alsof haar krachten oneindig zijn en haar voorraden onuitputtelijk. Maar als we roofbouw plegen op onze moeder aarde en haar overvragen, kan vrucht-

Monica M. Schwarz is predikante en creatief theologe. Zij heeft een werkplaats voor aardse spiritualiteit, Veelstemmig licht, waarin zij zoekt naar de verbinding tussen het dagelijks leven en geloof en spiritualiteit. Voor wie verder wil lezen: www.veelstemmiglicht.nl http://mmschwarz.blogspot.nl/ en de facebookpagina Veelstemmig licht.

bare grond veranderen in onleefbare woestijn. Het is vreemd dat wij dit besef, van die kostbare moeder aarde, wat verloren zijn. Wij leven op haar, van haar en door haar, en toch beseffen we dat niet. Het schijnt dat mensen die de aarde vanuit de ruimte gezien hebben, daar, ver van moeder aarde, ineens beseffen hoe kostbaar en kwetsbaar zij is: die blauwgroene planeet waar we leven, werken en liefhebben. Nu we de aarde op zulke grote schaal plunderen en leegroven is het goed dat we die blik uit de ruimte ook hebben. Afstand nemen, geeft beter zicht. Kostbaar is ze, die kwetsbare planeet, moeder aarde, die ons draagt en voedt. Laten we haar dan ook als iets waardevols behandelen en zorg voor haar dragen. Zodat haar levenskracht tot in lengte van dagen bron van leven kan zijn. N.B. In bezoekerscentrum het Museonder op de Hoge Veluwe kun je zien wat er allemaal in onze aarde gebeurt; een aanrader, zeker met kinderen.

Wees geloofd, mijn Heer, om onze zuster moeder Aarde die ons in leven houdt en verzorgt en allerlei vruchten voortbrengt, en kleurige bloemen en kruiden.

Ik heb een grote zuster, die al een moeder is, een eindeloze kinderschaar slingert zich om haar tafel ze schaterlacht en ze deelt bieslook en rabarberstengels, blauwe anemoon tulpen, veldsla, hyacint en kervel, sperzieboon Ik heb een grote zuster, die enkel gulheid is, in haar geblokte keukenschort wenkt zij haar broers en zussen er is genoeg! en ze deelt aardbei, rucola, spinazie, dille, wilde roos kruizemunt en zoete kersen, erwtjes, abrikoos Ik heb een grote zuster, die pure schoonheid is, steekt korenbloemen in het haar en ruikt naar melk en honing pracht van een vrouw! en ze deelt asters, appels, hazelnoot, oranje lampion bietjes en pompoenguirlandes, weidechampignon Ik heb een grote zuster, die onze aarde is, een tuin met openslaande poort: pluk wie wil plukken! Pluk haar niet leeg want ze deelt boerenkool en bosviolen, tijm, rozemarijn, kerstroos, raap, vergeet-mij-nietjes, winterpostelein. Titia Lindeboom

MENSenWERK Wie ben je?

Mijn naam is HenkJan Strang. Ja, de man van... Ria Strang-Taffijn. Ik ben in 1965 geboren in Den Haag, later verhuisden we naar Vorden. In 1987 leerde ik Ria kennen en in 1988 zijn we getrouwd. We kregen twee prachtige kinderen en wonen in Soest. Liefde, warmte en vertrouwen vormen de basis van ons gezin. Ria, de bron van liefde voor iedereen om haar heen, is de aarde, de voedingsbodem waarop mijn kinderen en ik tot volle bloei komen.

Wat doe je voor werk?

Vanaf 1989 werd ik bij PricewaterhouseCoopers opgeleid tot accountant. In 1997 studeerde ik af aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Sinds 2006, na vier jaar op Curaçao gewoond en gewerkt te hebben, werk ik als zelfstandig adviseur, coach en docent, projectmanager en toezichthouder bij pensioenfondsen en -uitvoerders, vermogensbeheerders en verzekeraars. In mijn werk gaat het meestal over bestuur, risico’s beheersen, voldoen aan wetten en regels, gedrag en vaardigheden van mensen en veranderen. Het leuke van mijn werk is dat ik allerlei verschillende mensen tegenkom.

Wat betekent het geloof voor jou?

Van mijn ouders en familie leerde ik wat geloof is. Maar pas op Curaçao leerde ik God veel intensiever kennen, daar begon het persoonlijk voor me te leven. In een leiderschapstraining zag ik dat ik geen verantwoordelijkheid nam voor mijn relatie met God en mensen en mijn geloof. De zondagmorgen is heel belangrijk voor me: samenkomen, zingen, het Heilig Avondmaal en getuigen van wat God duidelijk maakt. In dit alles is zijn Geest en Liefde tastbaar, ook in de vergeving van zonden, genade door Jezus’ offer voor het menselijk falen. Ik zie steeds meer dat God voorziet in wat wij nodig hebben. Ik zie ons menselijk worstelen met standpunten, emoties en gebeurtenissen, maar wat telt is dat zijn liefde en zijn Geest in onze harten gevonden worden. Het geeft rust als ik weet dat God erachter staat. In onze wereld worden met de beste bedoelingen theorieën uitgewerkt, nieuwe uitvindingen gedaan en nieuwe gezichtspunten verkend. Ik ben er van overtuigd dat uiteindelijk alleen ontdekkingen die Gods goedkeuring hebben, heilzaam zijn. Ik verlang ernaar dat steeds meer mensen zoeken naar wat heilzaam is. Voor mij wordt daarom naast Woord en gebed, Moeder Aarde steeds belangrijker. Vooral psalm 139 is mij bijzonder dierbaar.

Aarde

In de natuur ligt zo oneindig veel meer kennis en waarheid besloten dan wij kunnen bedenken. In de ochtendstond met de opkomende zon ervaar ik de kracht van de zon die mijn wezen sterkt. Terug in Nederland begon ik groenten en fruit te kweken. Ziekten in mijn omgeving zorgden ervoor dat ik mij er verder in verdiepte. Ik schrok me wild van wat wij aten en dronken. Het is allemaal keurig aan elkaar geplakt in fabrieken, maar heeft steeds minder te maken met hoe de natuur het ons aanreikt. Alles voor een gezond lichaam is te vinden door te bestuderen en toe te passen hoe de natuur werkt. Afgelopen zomer heb ik de opleiding permacultuur gevolgd. Daar kwam mijn aandacht voor natuurlijke principes en kringlopen in een stroomversnelling. Inmiddels heb ik op de Eemlandhoeve in Bunschoten een eigen permacultuur-proeftuin. De toekomst die mij trekt, is mijn professionele werk verbinden met Moeder Aarde en gezondheid: planten kweken, bewust zijn van kringlopen met aandacht voor wat mensen beweegt, Gods goedkeuring heeft en delen wat Moeder Aarde oplevert. 7

Ds. Henriëtte (H.W.) Bouwman

Geworteld zijn… Bijbelstudie over Matteüs 13: 1-9, 18-23, Johannes 12: 24, 25 en 15: 1-8 Wanneer in het Nieuwe Testament naar aarde en schepping wordt verwezen, dan is het meestal in het kader van een nieuwe aarde en een nieuwe schepping. Die hebben dan betrekking op het nieuwe begin dat God wil maken. De komst van Jezus Christus speelt daarin een grote rol. Dat is het Koninkrijk van God waar Jezus steeds over spreekt, maar ook de nieuwe hemel en nieuwe aarde waar in Openbaring over gesproken wordt. Ook Paulus spreekt veel over het woord ‘schepping’, maar vooral in de zin dat in Christus God een nieuwe schepping begonnen is. In Christus is God als het ware opnieuw begonnen en zo mogen wij ons verlost weten en mogen wij leven. Een andere manier waarin dat thema ‘Moeder Aarde’ vorm krijgt in het Nieuwe Testament, is bij de beelden die Jezus gebruikt om zijn boodschap duidelijk te maken. Jezus maakt veel gebruik van alledaagse voorbeelden om te laten zien wat hij bedoelt. Zo wordt in Matteüs 6 zijn oproep om niet bezorgd te zijn, omkleed met het kijken naar de vogels en bloemen en lelies in het veld. De onbezorgdheid van de natuur wordt tot voorbeeld om jezelf ook maar over te geven in de handen van God en niet te bezorgd te zijn over wat er kan gebeuren. Zo worden beelden van Moeder Aarde gebruikt om iets anders te illustreren.

Groeien en wortelen

Maar het thema Moeder Aarde zit ook in de verhalen waar het over groeien gaat en dan komen we bijna als vanzelf bij de gelijkenissen van Jezus. In een aantal van die gelijkenissen wordt het beeld van het zaaien in een akker en

Ds. Henriëtte (H.W.) Bouwman is predikant in Streekgemeente De Wijngaard rondom Borculo.

8

het groeien van het graan gebruikt. Maar ook het kleinste van alle zaden dat tot een grote boom uitgroeit, het mosterdzaad wordt aangehaald om te laten zien dat een klein begin tot een groot geloof kan uitgroeien. Een mooie vergelijking in deze tijd van het jaar, zo net voor Pasen is natuurlijk het beeld van de graankorrel die eerst moet afsterven in de grond om vrucht te kunnen dragen. Het gaat in al deze verhalen om het groeien in geloof, maar ook om het geworteld zijn in goede grond. Goede grond, goede aarde is nodig om goed te wortelen, om vrucht voort te brengen. En uit iets kleins als een zaadje kan iets groots groeien dat ons voedt. Een mooi beeld om dat Koninkrijk van God te duiden, het kan groeien in ons en in de wereld zelf. Maar als je wilt dat iets groeit dan moet je het verzorgen. En bij het verzorgen van een struik of een plant hoort ook het snoeien. En daar geeft Jezus een voorbeeld van als hij zegt: ‘Ik ben de ware wijnstok en mijn Vader is de landman. Elke rank aan mij die geen vrucht draagt neemt hij weg.’ En zo heeft groeien en wortelen ook een kant van snoeien en snijden.

Een zaaier ging uit om te zaaien

De gelijkenis van de zaaier lezen we in Matteüs 13. Heeft deze overbekende gelijkenis nog verrassingen in zich? Wie is die zaaier en wat wordt er bedoeld met het zaad? Hoe mogen we al die soorten ondergrond duiden? In eerste instantie gaat de gelijkenis over de zaaier. Een zaaier ging uit om te zaaien en hij zaaide het zaad kwistig rond. Met de hand zaaien is minder nauwkeurig dan met de zaai- en pootmachines van tegenwoordig. De zaaier

zaait het woord van het Koninkrijk. Hij kijkt niet op een zaadje meer of minder. Hij geeft zijn zaad, zijn Woord overal een kans van slagen. Hij zaait het woord van het Koninkrijk overal waar hij maar bij kan. Dat is een troostende gedachte, want op veel plaatsen in de Bijbel kunnen we lezen dat Gods Woord nooit vruchteloos terugkomt. Altijd zal het ergens een doel hebben. Ook in grond waar distels opkomen, of op de weg of waar stenen liggen? Dus gaat deze gelijkenis ook over de grond waarin het zaad valt. De grond die wij kunnen zijn. Want zit in ons allemaal niet iets van onbegrip met betrekking tot het evangelie en het Woord van leven dat we krijgen? Zit in ons allemaal niet iets van: we willen wel, maar het moet niet te moeilijk worden? Of: het moet niet te veel in strijd komen met onze dagelijkse beslommeringen. We hebben het allemaal in ons. We zijn al die vier grondsoorten in één. De twijfel, het zuchten

als het moeilijk wordt of teveel vrije tijd kost: het is toch zo menselijk. Maar elk mens kan ook heel ontvankelijk zijn, dan klopt alles en is alles goed, dan is het goede grond. Oftewel: er is hoop, we worden nooit opgegeven, zeker niet door God. De gelijkenis gaat ook over het zaad. Misschien wijst het zaad niet alleen op het Woord, maar ook op ons als mensen. De zaaier zaait ons en de hoop mag er zijn dat we vallen in goede aarde, in Gods schoot. Druipt de goedheid niet van Gods voeten en vloeit het niet over de aarde en haar mensen, zoals Psalmen 65 ons zegt? De gelijkenis wil vooral zeggen dat het Koninkrijk van God niet te stuiten is. Het zal er komen, hoeveel weerstand er ook is. Het zal overwinnen, hoeveel wij of wie ook maar het tegenwerken. Jezus heeft het laten zien in zijn lijden en sterven en zijn opstaan uit de dood. De zaaier zaait door, ook door ons heen. Steeds verder wordt dat Koninkrijk uitgebreid in een levende gemeente van Christus, bestaande uit goede grond, goed zaad dat vruchtbaar is.

De ware wijnstok

In Johannes 15 geeft Jezus een ander beeld van geworteld zijn. Hij noemt zichzelf de ware wijnstok. Daar is het Jezus die als wijnstok geworteld is in de grond en wij als gelovigen mogen vruchtdragen vanuit de voeding uit de stam. Het is aan ons om de juiste voedingsstoffen tot ons te nemen om ook werkelijk vrucht te dragen. Maar zo wordt ons voorgeschoteld: de ranken kunnen geen vrucht dragen zonder de wijnstok. En zo zijn Jezus en wij als gelovigen van elkaar afhankelijk om die vrucht van de wijnstok te laten oogsten. Het is de eenheid met Christus, de afhankelijkheid van Jezus die ons in ons geloof laat groeien. Groeien in en door Christus, het geloof kan niet zonder die voeding. Christus is daarom de basis van ons geloof en in hem kunnen wij dat Koninkrijk van God laten groeien.

Als de graankorrel…

En zo komen we bij dat laatste beeld. Van die graankorrel die in de aarde valt en moet afsterven om te kunnen ontkiemen en de aarde uit te groeien om uiteindelijk vrucht te dragen (Johannes 12: 24). Jezus gebruikt het beeld om te laten weten dat ook hij zal moeten sterven om uiteindelijk weer op te staan en leven te geven. Het geeft én de kwetsbaarheid én de sterkte van het leven weer. Het leven dat altijd een weg zoekt naar het licht. Het leven dat nooit ophoudt te bestaan. Het leven dat geen einde heeft, want het leven is sterker dan de

dood. Dat is wat Jezus ons heeft laten zien en waar wij groeikracht uit kunnen halen om ook zelf sterker te staan in de kwetsbare momenten van het leven en zeker als de dood scheiding maakt in ons leven. ‘Sterk als de dood is de liefde’ staat in Hooglied. En die liefde is het grootste en diepste waar ons geloof in geworteld mag zijn. Gespreksvragen: 1. Geworteld zijn in goede aarde kan ook te maken hebben met wie u bent, waar u vandaan komt. Hoe bent u geworteld in de aarde? Uit wat voor gezin komt u? Hoe werd in dat gezin het geloof doorgegeven? 2. Lees Matteüs 13: 1-9 en 18-23 en de uitleg in het voorgaande. Hierin wordt geduid dat we alle vier de soorten grond in ons hebben. We komen in onszelf de weg tegen waar het zaad op valt, maar ook de stenen in de grond, de distels die overwoekeren en de goede grond waar het zaad kan ontkiemen. Hoe merkt u in uw eigen leven dat al deze grondsoorten er zijn en welk effect heeft dat op uw geloofsleven? 3. Gods Koninkrijk is niet tegen te houden, het groeit ondanks alles. Een klein mosterdzaadje wordt een grote boom. Het zaad wordt kwistig gestrooid en er komt toch iets op. Toch merken we om ons heen dat kerken leeglopen en christelijk geloof niet meer als vanzelfsprekend wordt gezien. Kan dat wel met elkaar worden verenigd? Hoe dan? 4. Jezus is de ware wijnstok en wij mogen vrucht dragen in hem. Merkt u dat? Op welke manieren? 5. Met Pasen mogen we vieren hoe Jezus de dood overwon en ons het Leven geeft. Wat betekent dat voor u? Hoe laat u dat zien?

Kapstok Welkom op deze bijeenkomst! Laten we even bijpraten. Zingen: Gezang 351 Lezen: Johannes 12: 24, 25 Waarachtig, ik verzeker u: als een graankorrel niet in de aarde valt en sterft, blijft het één graankorrel, maar wanneer hij sterft draagt hij veel vrucht. Wie zijn leven liefheeft verliest het, maar wie in deze wereld zijn leven haat, behoudt het voor het eeuwige leven. Gebed: Trouwe Vader in de hemel, Dank U wel dat we ook ditmaal in gezondheid bij elkaar gekomen zijn. Wilt u hen die er vandaag niet bij kunnen zijn, geven wat zij nodig hebben. Heer, van U verwachten we het. Geef ons een vruchtbaar gesprek door met uw heilige Geest in ons midden te komen. In Jezus’ naam, Amen. Zingen: Gezang 223 TB 9

Jaaroverzicht van de Protestantse ter ere van de troonswisseling d.d. 30 april, kon iedereen tevreden huiswaarts keren. We kunnen terugzien op een fijne en bijzondere dag.

Werkgroep Redactie

LOD 2013: een volle zaal

Ledenontmoetingsdag

Op donderdag 18 april werd onze Ledenontmoetingsdag gehouden. Ditmaal waren we te gast in de Immanuëlkerk in Ermelo. Vanuit Regio Noord en Regio Friesland waren drie volle bussen komen aanrijden, daardoor kon onze nieuwe voorzitter Tiny van de Biezen ongeveer 450 aanwezigen welkom heten op deze 74e LOD. Spreker was professor doctor Doeke Post uit Wezep, zijn referaat had als titel: De dood komt steeds later. Het jaaroverzicht 2012 van secretaris Gré Popping en het financiële verslag 2012 van penningvrouw Tjits Rinsma werden vastgesteld. Ds. Egbert van Beesten mocht voor de laatste keer een bedrag voor Stichting Mensenkinderen in ontvangst nemen. Er was in totaal € 11.310,14 gespaard, ds. Van Beesten nam het onder dankzegging aan. Er was besloten om vanaf deze LOD via Kruis en Munt voor Stichting Sviatoslav en Stichting Waridi te gaan sparen. Beide stich- Prof. Dr. Doeke Post tingen werden voorgesteld. De gehouden collecte voor deze doelen bracht € 1602,53 op. Na de lunch, weer uitstekend verzorgd door koster Arno en zijn team, begonnen we aan het middaggedeelte met het zingen van ons PVO-lied ‘Hij woont in ons midden’. Daarna konden we genieten van het optreden van zanggroep Intermezzo uit Bolsward. Zij hadden op een voorgaande LOD hun kunnen al laten zien en ook deze middag konden we volop genieten. Niet alleen van hun zang en dans, maar ook van de prachtige, zelfgemaakte kostuums. Vanuit werkgroep Redactie werd Jopie van de Kleut voorgesteld als nieuwe afgevaardigde naar het Hoofdbestuur, zij vervangt daarmee Tiny van de Biezen. De werkgroep Toerusting is opgeheven. Als eerste werd van hoofdbestuurslid Sary van der Kooi afscheid genomen, zij was afgevaardigde vanuit deze werkgroep. Ook van de andere leden, Berry Wijnans, Diny van Gerner en Djoke Travaille werd afscheid genomen. Met elkaar verzorgden zij de liturgische afslui10 ting. Na nog met elkaar het Wilhelmus gezongen te hebben

Deze werkgroep, waarin Tiny van de Biezen als eindredacteur, Heleen Koekoek als voorzitter, Jopie van de Kleut als secretaris en Titia Lindeboom als lid zitting hebben, zorgde ervoor dat ons werk- en informatieblad In Gesprek bij de leden terecht kwam. De leden van de werkgroep hebben vijf maal vergaderd, daarnaast organiseerden zij een toerustingbijeenkomst op 30 januari 2013 voor het landelijke en regionale kader. Hier werd o.l.v. ds. Monica Schwarz uit Voorthuizen het jaarthema ‘Het Zonnelied’ van Franciscus van Assisi uitgewerkt. In overleg tussen hoofdbestuur en redactie werd voor het seizoen 2014-2015 gekozen voor het jaarthema ‘In de voetsporen van Mozes’. De website van de PVO werd ook dit jaar beheerd door Henny Kalisvaart. Wij danken haar hartelijk voor haar tijd en inzet in deze. Inmiddels zijn we volop bezig deze te vernieuwen en uit te breiden. Wij zijn te vinden op: www.pvo-nederland.nl.

Financiën en Organisatie

De heren Ad van Halteren en Evert Estié hebben ook dit jaar weer de financiën en zakelijke belangen van de Protestantse Vrouwen Organisatie behartigd. Waarvoor onze hartelijke dank.

Tjitze Walinga van St. Sviatoslav

Christien Schneider van St. Waridi

Reizen

De reis ging dit jaar naar Ootmarsum. Onder leiding van hoofdbestuursleden Tjaarda Meindertsma en Tjits Rinsma konden de deelneemsters van 15 -22 juni in Stadshotel Ootmarsum van een fijne vakantie genieten. Ook de uitstapjes overdag en de gezellige avonden konden rekenen op enthousiaste deelname.

Regio’s

De vijf Regio’s hebben ieder een bestuur, waarvan één lid de Regio vertegenwoordigt in het Hoofdbestuur. De bestuursleden worden bijgestaan door contactvrouwen. Met de groepen werd telefonisch en/of schriftelijk contact gehouden. Daarnaast werden in alle regio’s bijeenkomsten georganiseerd. Deze werden goed bezocht. Het Hoofdbestuur werd tijdens haar vergaderingen mondeling en via schriftelijke verslaggeving op de hoogte gehouden van het reilen en zeilen in de regio’s.

Vrouwen Organisatie 2013 onder de loep genomen. Een grote, jaarlijks terugkerende post was die van de Kosten Huisvesting. Hoewel we veel ruimte tot onze beschikking hadden in het gebouw aan de Wilhelminalaan in Amersfoort en er met veel plezier onze vergaderingen gehouden hebben, besloot het Hoofdbestuur dat deze uitgave niet meer te verantwoorden was tegenover het ledenaantal. Het huurcontract werd opengebroken en beëindigd per 31 maart 2013. Na deze datum werd de administratie van onze organisatie grotendeels opgeslagen en alles betreffende de dagelijkse gang van zaken werd ondergebracht bij onze bureaumedewerkster Ria Strang. Zij werkt vanaf 1 april thuis. Tot haar taken behoort, naast het verzorgen van de administratie, het notuleren van de vergaderingen van het Dagelijks Bestuur en van het Hoofdbestuur.

Leden

Naast de dalende inkomsten en de steeds stijgende kosten, heeft de PVO ook te maken gekregen met de gevolgen van de financiële crisis. De aandelen van de Triodosbank waren in 2012 al fors in waarde gezakt en begin 2013 werd de handel in deze aandelen onverwacht stilgelegd. Het was toen niet meer mogelijk om adequaat in te grijpen. Ook in 2013 zal de waarde van deze aandelen een fors verlies te zien geven voor onze organisatie. Het Hoofdbestuur heeft, mede om die reden besloten de contributie ingaande 2014 te verhogen van € 16 naar € 18 per jaar. Een andere maatregel is, dat er entree geheven gaat worden op de Ledenontmoetingsdag van 2014.

Reorganisatie

Zanggroep Intermezzo uit Bolsward

De heren Ad van Halteren en Evert Estié tellen de opbrengst van de collecte

Al het bestuurlijke werk wordt uiteindelijk gedaan voor onze trouwe leden, die op gezette tijden bij elkaar komen. Sommige groepen één keer per maand, anderen eens in de twee of drie weken. Er zijn vrouwen die het prettiger vinden overdag samen te komen en anderen kiezen voor de avond. Hoe dan ook: we komen bij elkaar om bezig te zijn met het Woord van God en ons blad ‘In Gesprek’ wil ons daarbij helpen. We delen onze zorgen, vreugden, twijfels, verdriet en nog zoveel meer in een vertrouwde omgeving en dat is ook de kracht van onze groepen. Met elkaar werden ook de Liturgie voor Passie en Pasen en de Kerstliturgie gevierd. De dames Corry de Jongh, Nelie Rijkers en Djoke Travaille stelden de eerste samen. Henny de Graaf nam de plaats in van Corry de Jongh bij de tweede. Ook dit jaar hebben groepen en persoonlijke leden bedankt voor het lidmaatschap van onze organisatie. Sommige groepen werden opgeheven omdat het ledenaantal door ziekte en overlijden te klein werd om nog zinvol door te kunnen gaan. Wij vinden dat heel jammer, maar kunnen het tij niet keren. Wel wijzen wij op de mogelijkheid om persoonlijk lid van de PVO te worden en daardoor ook ‘In Gesprek’ te blijven ontvangen. De PVO wordt jammer genoeg steeds kleiner. Het ledenaantal vermindert, waardoor er ook steeds minder vrouwen te vinden zijn die het kader, zowel landelijk als regionaal, kunnen komen versterken. Het Hoofdbestuur heeft daarom eens kritisch naar de landelijke werkzaamheden gekeken, met name die van de werkgroep Redactie en de werkgroep Toerusting. Dit heeft er begin 2013 toe geleid dat de werkgroep Toerusting opgeheven werd. Zij regelden o.a. de bijeenkomsten in de regio’s, dit is nu een taak van de betreffende regio’s zelf geworden. De werkgroep Redactie heeft haar werkzaamheden meer gebundeld en dit heeft ertoe geleid dat zij niet langer door een Redactieraad terzijde gestaan wordt. Het werk van de Redactieraad is nu geïntegreerd in de reguliere vergaderingen. Ook het organiseren van de toerusting over de jaarthema’s voor het landelijke en regionale kader hoort nu tot een van haar taken. Door deze maatregel is het landelijk kader verminderd met zeven leden. Een kleiner ledenaantal brengt ook met zich mee dat de inkomsten – contributie – van de PVO dalen. Het Hoofdbestuur heeft om die reden de uitgaven van onze organisatie

Het Dagelijks Bestuur, bestaande uit voorzitter, secretaris en penningvrouw, aangevuld met een notulist, heeft zes maal vergaderd, waarvan na 1 april vier keer in het nieuwe kantoor bij Ria thuis. Het Hoofdbestuur, bestaande uit voorzitter, secretaris, penningvrouw, vijf afgevaardigden uit de regio’s en een afgevaardigde uit redactie, aangevuld met een notulist, heeft vijf maal vergaderd, waarvan na 1 april drie keer op de nieuwe locatie, een zaal in de Immanuëlkerk in Ermelo.

Tot slot

Ondanks de tegenvallende financiële situatie waarin onze PVO zich momenteel bevindt, blijven we vol vertrouwen uitzien naar de toekomst. Nog steeds ligt onze grote kracht in de samenkomsten van onze groepen, waar geloof, hoop en liefde gedeeld worden, waar we ‘thuis’ zijn bij elkaar. We mogen erop vertrouwen en in geloven dat God met ons meegaat, hoe dan ook! Gré Popping-Hoekzema secretaris Protestantse Vrouwen Organisatie 11

Mededelingen en voorstellen van het Hoofdbestuur DV donderdag 10 april a.s. wordt de Ledenontmoetingsdag van de Protestantse Vrouwen Organisatie gehouden in de Immanuëlkerk, Stationsstraat 137 in Ermelo. Vanaf 10.00 uur staat de koffie voor u klaar en omstreeks 15.45 uur is de bijeenkomst ten einde. Dan is er nog gelegenheid om met elkaar onder het genot van een kopje koffie of thee na te praten. Ook voor de lunch tussen de middag wordt gezorgd. De entree bedraagt € 5. ’s Morgens spreekt ds. Hans van Ark uit Wapenveld over: In de voetstappen van Mozes. Cabaretgroep Tweeboereneneendominee vult het middaggedeelte.

Mededelingen

Het Hoofdbestuur deelt u mee (zie ook In Gesprek januari 2013, pagina 13) dat op haar bestuursvergadering van 27 november jl. is besloten dat: - De contributie vanaf 2014 verhoogd wordt van € 16,-- naar € 18,--. - U geen acceptgirokaarten meer ontvangt voor de betaling van de contributie. - U ook geen acceptgirokaarten meer ontvangt voor het overmaken van gespaard geld voor Kruis en Munt. In de werkgroep Redactie heeft een wisseling plaatsgevonden: Titia Lindeboom-Bruning neemt na vijf jaar afscheid, in haar plaats wordt Genoveva Bikker-Bosch voorgesteld. De laatste mededeling betreft ons werk- en informatieblad In Gesprek. Er is besloten dat In Gesprek vanaf september a.s. vier maal per seizoen gaat verschijnen. U ontvangt deze nummers begin september, november, januari en maart. In Gesprek zal per nummer twintig pagina’s gaan tellen en vier bijbelstudies bevatten n.a.v. het jaarthema. De liturgieën voor Kerst en Pasen zullen als vanouds in het november- en maartnummer te vinden zijn.

Voorstellen het seizoen 2014-2015 Het Hoofdbestuur stelt voor om ook het komende seizoen via Kruis en Munt te blijven sparen voor Stichting Sviatoslav en Stichting Waridi. Wij hopen dat u weer mee helpt een mooi bedrag voor beide te sparen!

Jubileumrubriek

Kringen

In maart 2013 bestond de als nummer 1 geregistreerde Vrouwen Contactgroep Onderlinge Schriftkennis uit Hendrik Ido Ambacht 80 jaar! Zij melden ons: ‘Onze groep bestaat uit 28 leden, die elke drie weken bij elkaar komen met gemiddeld 22 leden per avond. Om verschillende redenen is dit jubileum in 2013 niet gevierd, maar begin dit jaar is er zowel in de kerkdienst als in ons kerkblad aandacht aan dit jubileum besteed. Het onderlinge contact tussen de leden is heel fijn. Als groep gaan we in mei een middag uit en eten we gezellig met elkaar. Ontmoeting, met elkaar in gesprek gaan, elkaar respecteren om wie je bent en lief en leed samen delen, dat zijn de kenmerken die ons als vereniging al 81 jaar samenbindt.’ Er staan inderdaad maar 22 leden op de foto, maar dat mag de pret niet drukken. Namens de PVO feliciteren wij u met dit geweldige jubileum en wensen u nog veel fijne en gezegende bijeenkomsten toe!

Kring Bolsward en omstreken op dinsdag 15 april 2014 om 14.00 uur in gebouw ‘De Fûke’ in Gaast. Spreker: dhr. Ysbrand van Sloten uit Dongjum. Onderwerp: Gebruiken rond sterven en begrafenis. Kring Kornhorn-Grootegast op woensdag 30 april 2014 om 19.30 uur te Boerakker. Spreker: dhr. J. Bijlsma uit Broeksterwoude. Onderwerp: Vroeger en nu, vier jaargetijden. Kring Giessenburg op woensdag 30 april 2014 om 19.45 uur in gebouw ‘De Stigt’ in Giessenburg. Spreker: mevr. Y. v.d.Akker-Savelsbergh. Onderwerp: Ontmoetingen van Jezus met de Samaritaanse vrouw en Maria Magdalena.

Felicitatie

Jopie van de Kleut 12

Namens bestuur en leden van de Protestantse Vrouwen Organisatie willen wij Zijne Majesteit Koning WillemAlexander van harte feliciteren met zijn verjaardag op 27 april a.s. Wij wensen hem, in de kring van zijn gezin en familie, een gezegend nieuw levensjaar en sterkte bij alle taken die hij te vervullen heeft.

VROUWEN - GELOVEN - WERELDWIJD Vroeger zei mijn vader, en die had het weer van zijn vader, en die kon het weten want dat was een echte dominee, dat waar de mensen in God gaan geloven, of in vol geloof bijvoorbeeld een kerk of een ziekenhuis willen stichten, de duivel er als de kippen bij is om de mensen tegen elkaar op te zetten. Waar de Heilige Geest werkt, is de Boze in de buurt. Dat ik zeg dat mijn grootvader een echte dominee was, heb ik ook van mijn vader gehoord. Hij had het weer van een buitenkerkelijke stadgenoot. Die zei tegen mijn vader: ‘Uw Pa, dat was een echte dominee.’ Mijn vader was helemaal vertederd. Hij dacht misschien wel aan warme pastorale gesprekken die mijn grootvader buiten de eigen gemeente zou hebben gevoerd. Dus hij vroeg verder: ‘Hoezo zegt u dat?’ ‘Nou,’ was het antwoord, ‘die dominees van tegenwoordig dragen een gewone hoed en een gewone jas. Je herkent ze niet eens, maar uw Pa had altijd een hoge hoed en een zwarte jas. Je zag al van verre dat dat een echte dominee was.’ Ai, dat kwam hard aan… Maar neem van mij aan dat het heel vaak klopt. Waar mensen door de Geest gedreven worden, liggen kwade machten op de loer. De kranten staan er bol van. Men draait elkaar een loer om het geld, ook in ons land. Wereldwijd is er bijna geen land waar de mensen elkaar niet naar het leven staan. En tóch wil ik u en mijzelf ook oproepen om te bidden voor recht, voor de armen en verdrukten. De mensen zonder stem, ze worden niet gehoord.

Hoe zegt de Here Jezus het ook alweer? Dat is even zoeken, want in Matteüs 17 is vers 21 naar onderaan de bladzij verbannen. Daar staat het dan nog wel: ‘Dit soort kan alleen door gebed en vasten worden uitgedreven.’ Ook zeggen wij: ‘Om de duisternis te verdrijven moet je een licht ontsteken.’ Een oude dame zei op haar sterfbed: ‘Ik ben mijn leven lang bezig geweest om de satan te bestrijden, en nu zie ik pas dat ik alleen maar Gods Naam had hoeven groot te maken.’ Laten we dat onthouden, Gods Naam groot maken, goede dingen van hem zeggen, God de eer geven die hem toekomt. Hij is de Schepper van het grote plan waarin wij leven. Laten we God dank brengen voor wat hij van plan is. Bij voorbaat! Want geloven is vertrouwen. God, wij vertrouwen dat U het goede met de mensen voor hebt. Dat U een wereld vol vrede wilt en mensen vol vrede. In uw almachtige wijsheid, laat ons tekenen zien dat het U zeer aan het hart gaat hoe volken tegen elkaar optrekken, elkaar vermoorden en uithongeren. Geef mensen uw heilige Geest zodat zij vrede zullen zaaien. Geef ons de kracht om zonder ophouden, misschien met vasten, misschien onder tranen, te bidden om uw vrede die alle verstand te boven gaat. Voor alle mensen, vooral voor hen die nu zo in benauwdheid moeten leven. O Heer, heb genade met de hele mensheid. Omwille van Jezus, uw Zoon. Amen. HKD

Kruis en Munt Via Kruis en Munt steunen we dit seizoen Stichting Sviatoslav en Stichting Waridi. U kunt uw bijdrage storten op het bankrekeningnummer van Kruis en Munt: NL15 INGB 00033 36259. Op de komende Ledenontmoetingsdag in april zullen beide stichtingen ieder de helft van het gespaarde geld ontvangen.

Stichting Sviatoslav ‘Mijn naam is Alex. Ik ben 25 jaar oud en werk met straatkinderen binnen de organisatie Sviatoslav/Ali Parusa. Op twintigjarige leeftijd was ik al zeven jaar aan de drugs en ook een paar keer met de politie in aanraking geweest. Een paar jaar geleden zocht ik mijn moeder op in een dorpje buiten de stad. Mijn handen waren inmiddels blauw en de vaten in mijn armen waren niet meer te gebruiken door het vele drugsspuiten. Daarom ging ik over op de aderen in mijn benen.

Ik ging naar mijn moeder toe omdat de hunkering naar drugs steeds groter werd. Ik had steeds meer heroïne nodig om dezelfde effecten te krijgen. Natuurlijk kreeg ik last van afkickverschijnselen wat er toe leidde dat ik mijn toevlucht zocht in de alcohol. Eens was ik zo dronken dat ik met een houtkapperbijl aan het rondzwaaien was om mijn buren angst aan te jagen. Op dat moment kon ik mij nog niet indenken dat ik in staat zou zijn om mijn leven volledig te veranderen… Toen ik twee jaar oud was, gingen mijn ouders scheiden. Door gebrek aan woonruimte bleven ze bij elkaar wonen met als gevolg dat ze iedere dag flinke ruzie hadden. Door de sfeer in huis en omdat iedereen altijd met zichzelf bezig en aan het ruziemaken was, had ik alle vrijheid om mijn eigen dingen te doen. Op achtjarige leeftijd begon ik met roken, op tienjarige leeftijd met lijm snuiven, op elfjarige leeftijd wist ik al wat alcohol was en toen ik dertien jaar was gebruikte ik voor de eerste keer heroïne. (lees verder op pagina 15) 13

Achterklap Grote zus In deze tijd passen wij wat vaker op onze tweede kleindochter omdat zij net een heel klein zusje heeft gekregen. Dan kan mamma nog even een slaapje doen als er tenminste niet van alles aan de deur komt, zoals de medische nazorg en voorzorg (hielprikje). Grote zus heeft het best naar haar zin bij ons in huis. Ze weet al allerlei dingen die ze kan bereiken met haar lieve vraagjes. En soms heeft oma daar even geen zin in. Zo wilde ze laatst in bad, maar ik wist zeker dat ze thuis al in bad was geweest. Dus hield ik mijn poot stijf: ‘Dat hoeft niet, je bent bij mamma al in bad geweest.’ ‘Nee, ik wil in jouw bad.’ Ik deed alsof ik het niet hoorde. ‘Oma ik wil onder jouw kraan in het aanrecht.’ Daar zet ik haar ook wel eens in. ‘Maar ik wil niet. Nee schat, ik wil niet.’ Ze denkt even na en doet nog een poging: ‘Dan de wastafel?’ Ik ga door waar ik mee bezig ben en na een hele tijd is ze weer in de kamer, blij en welgezind. We vermaken ons met een spelletje en een boekje en de pop. Het is echt een kostelijk kindje. Als haar moedertje weer wakker is, breng ik haar weer terug. ‘s Avonds gaan mijn man en ik naar boven om ons ter ruste te begeven. Hè, er staat een krukje voor de wastafel. ‘Wat heb je gedaan,’ vraagt mijn man, ‘kon je niet bij de kraan komen?’ ‘Ik wou jou juist vragen of je zittend je tanden wilde poetsen of zo?’ ‘Heb jij het niet gedaan?’ ‘Nee, jij ook niet?’ ‘Hoe komt dat ding hier dan?’ We concluderen dat grote zus dacht zichzelf in de wastafel te helpen, en de zaak overziende begreep dat dat niet kon. Gelukkig, echt een grote zus.

Het volgende nummer van

in gesprek verschijnt omstreeks 3 mei De bijbelstudie n.a.v. ‘Het Zonnelied’ gaat over Mensen 14

Wij herdenken Mevrouw J.M. Fieret-Bakelaar

- Dirksland

Mevrouw P. Gietema-Poepjes

- Longerhouw

Mevrouw G. Nieuman-Ezinga

- Aduard

Mevrouw W. van Popta-Abma

- Oosthem

Mevrouw J. Wiggers-Aanstoot

- Holten

Mevrouw Geertje van der Zaag-van der Heide - Gerkesklooster

O Heer die overwint en ons zijt voorgegaan, uw kerk is als een kind dat wacht om op te staan. Gezang 315 uit vers 1

Aan U… Aan U behoort, o Heer der heren, de aarde met haar wel en wee, de steile bergen, koele meren, het vaste land, de onzeek’re zee. Van U getuigen dag en nacht, Gij hebt ze heerlijk voortgebracht.

Gij hebt de bloemen op de velden, met koninklijke pracht bekleed. De zorgeloze vogels melden, dat Gij uw schepping niet vergeet. ‘t Is alles een gelijkenis, van meer dan aards geheimenis.

Gij roept het jonge leven wakker, een tuin bloeit rond het open graf. Er ruisen halmen op de akker waar zich het zaad verloren gaf. En vele korrels vormen saam een kostbaar brood in uwe naam.

Laat dan mijn hart U toebehoren en laat mij door de wereld gaan, met open ogen, open oren, om al uw tekens te verstaan. Dan is het aardse leven goed, omdat de hemel mij begroet.

Gezang 479 Liedboek voor de Kerken 1973

(vervolg van pagina 13) Zo zag mijn leven er tot mijn 21e uit. Al die jaren leefde ik grotendeels op straat. Toen ontmoette ik op straat een vrouw die mij vertelde dat er een kerk was/is waar men mensen zoals ik wilde helpen. In de periode dat ik haar ontmoette voelde ik me slecht en was ik opzoek naar hulp. Dit maakte dat ik besloot om eens een bezoek aan die kerk te brengen. De voorganger nam me mee naar zijn familie en ik werd opgevangen in een huis. – Inmiddels heeft deze kerk een rehabilitatiecentrum, maar toentertijd was dit project net opgezet. – Ik was één van de eersten die aan dit project deelnam. Zij hebben mij zo enorm goed geholpen dat ik daarna nooit meer naar drugs heb omgekeken. Door alles wat ik heb meegemaakt, wil ik anderen, vooral jongeren van mijn leeftijd, adviseren om God te zoeken. Alleen hij kan je verlossen van de slechte dingen in je leven, van de dingen die je leven kapot maken. Probeer altijd vooruit te kijken, na te denken over wat waar je mee bezig bent je opleveren zal. Te leren van de fouten die mensen om je heen maken zodat je ze zelf niet gaat maken. Inmiddels ben ik getrouwd en heb ik een dochter van drie jaar, Danya. Ik GENIET van het leven. Ik werk nu bij Sviatoslav/Ali Parusa onder de straatkinderen in Sint Petersburg. We gaan de straat op en werken met tieners en jongeren zoals ik zelf vroeger was. Ik weet precies hoe ze in het leven staan, hoe ze over de dingen denken… Ze denken, net zoals ik vroeger dacht, dat een leven zonder alcohol en drugs nooit zo leuk en fantastisch kan zijn, maar dit is een leugen van de duivel. Er is een leven met een toekomst, een leven met geluk dat je niet kunt kopen. Ik mag dat nu ervaren en dat is tegelijkertijd waarom ik nu met deze jongeren werk. Om hen in te laten zien dat ze hun leven kunnen veranderen en dat er een mooier en beter leven zonder alcohol en drugs is. Door mijn eigen ervaringen en inlevingsvermogen hoop ik deze tieners en jongeren te kunnen helpen een begin te maken om hun leven te veranderen.’ Dit is waarom we ons inzitten voor de straatkinderen. Er zijn nog zoveel anderen, die net als Alex, troost zoeken en vluchten in drank en drugs. Maar diep in hun hart is een diep, wanhopig verlangen naar écht geluk. Voor deze jongens willen wij ons inzetten. Ze wachten op ons… Tjitze Walinga - Stichting Svaitoslav

Stichting Waridi Op vrijdag 31 januari vertrok ik samen met pluimveespecialist Helmich van Rees voor negen dagen naar Oeganda. Samen met de Oegandezen wilden we grondig onderzoeken wat er goed en wat er minder goed gaat op het kippenbedrijf. Verder wilden we samen met het bestuur van Destiny Girls een realistische planning voor de komende drie jaar maken en natuurlijk wilden we de meiden om wie het allemaal draait weer ontmoeten. De eerste helft van de week besteedden we volledig aan de kippen en de planning voor de komende jaren. Ondanks de grote inzet van de Oegandezen kon Helmich in de kippenstal allerlei praktische verbeterpunten aandragen. Omdat ook veel buurtbewoners een kippenhouderij hebben en de kennis van Helmich ook voor hen heel welkom is, hebben we ook anderhalve dag aan bijscholing van de buren besteed. Daarnaast zaten we twee dagen met het bestuur

Het bestuur van Destiny Girls. V.l.n.r. Miriam, Christien, Alex, Helmich, Fulukas en Martin.

van Destiny Girls bijeen om grondig door te rekenen hoe de kippenhouderij vervolgd gaat worden, wanneer we beginnen met het bouwen van het tehuis en hoe de dagelijkse exploitatie van het tehuis gefinancierd gaat worden. De overige dagen brachten we door met marktonderzoek in Kampala en, natuurlijk, met de meisjes (hierover zal ik de volgende keer uitgebreid berichten). Hoewel het project met grote moeilijkheden geconfronteerd wordt, waarbij aan de ene kant een gebrek aan ervaring en aan de andere kant typische Afrikaanse rampspoed de belangrijkste oorzaken zijn, kwamen we toch heel geïnspireerd terug. Er zijn gelukkig heel veel verbeterpunten aan het licht gekomen en dus ook veel mogelijkheden om tot een beter resultaat te komen. Mits goed uitgevoerd, is de pluimveehouderij absoluut een bezigheid waar geld mee te verdienen valt in Oeganda. Veel van de vooral door Helmich aangedragen actiepunten werden direct de eerste week al geïmplementeerd. We wisten dat Fulukas en Miriam met hun bestuur een enorme uitdaging zijn aangegaan door hun streven om het project in de toekomst onafhankelijk te maken voor financiële hulp van buitenaf. We wisten ook dat het heel moeilijk zou zijn om de kippenhouderij direct in de eerste ronde al winstgevend te maken. Gezien deze uitgangspunten kunnen we niet anders dan tevreden zijn over de vorderingen tot nu toe. Het project ontwikkelt zich langzaam, maar wel gedegen omdat alles door de Oegandezen zelf uitgevoerd wordt. De opgedane kennis en het economisch inzicht van de Oegandezen waren boven verwachting. Bij het zien van al het monnikenwerk dat de afgelopen jaren door deze mensen verricht is, voelde ik een groot respect. Drie jaar geleden was er alleen nog wildernis, nu is er een huis, een kippenstal, een waterput van tientallen meters diep, een extra reservoir van 150 kubieke meter, twee visvijvers (let wel, alles met de hand uitgegraven!), er is elektriciteit en zelfs een noodvoorziening met zonnepanelen. Er zijn goed onderbouwde plannen, een deugdelijke administratie en een grote bereidheid om nieuwe inzichten te verwerven. Het is simpelweg ongelooflijk dat deze mensen – die dagelijks geconfronteerd worden met de loodzware strijd van het doorsnee Afrikaanse leven – nog energie over hebben om zich belangeloos in te zetten voor het lot van zwerfmeiden die niet eens familie zijn. Diepe, diepe buiging voor Fulukas, Miriam en de rest van het bestuur van Destiny Girls! Christien Schneider - Stichting Waridi

De opbrengst voor Kruis en Munt bedroeg per 1 maart e 4.661,35 15

De dag-voorgoed Hij die van God kwam uit de gloed van de liefde in de nood van ons falen sprekend zijn vader: kom tot mij werd niet erkend de brenger van heil werd een vloek geacht en uit het licht gestoten de nacht in van het niets: de oogst van onze daden maar de met God vervulde die liefhad was onschuldig God riep hem: er zij licht… o zegen niet te meten door al ons duister heengegaan tilt Hij ons in het licht licht van de dag-voorgoed Inge Lievaart Uit: Toen werd het morgen midden in de nacht