in gesprek 1 MEERDERJARIGHEID werk- en informatieblad van de protestantse vrouwen organisatie 69e jaargang, januari 2011

in gesprek 1

69e jaargang, januari 2011

werk- en informatieblad van de protestantse vrouwen organisatie

MEERDERJARIGHEID

SIMSON: ALLES HEEFT ZIJN TIJD WORDEN WAARHEEN JE VERWIJST VAKANTIE ZORGVLIED 2011

Colofon In Gesprek werk- en informatieblad van de Protestantse Vrouwen Organisatie Bezoekadres Bureau PVO: Kon. Wilhelminalaan 21, Amersfoort Postadres PVO: Postbus 1496, 3800 BL Amersfoort Telefoon 033 - 465 22 64 (ma., di. en do. 09.00-14.30 uur) e-mail: [email protected], Internet: www.pvo-nederland.nl Gironummer PVO: 515473 Gironummer Kruis en Munt: 3336259, t.n.v. PVO Amersfoort. Dagelijks Bestuur PVO: Voorzitter: Hetty van Weeghel-de Boer Sommelaan 6, 5627 WK Eindhoven. Tel. 040-2623979 Secretaris: Gonny Elema-de Lange Boerdijk 13, 7918 TA Nieuwlande. Tel. 0528-351257 Penningmeester: Tjitske Rinsma-Kuperus Marktweg 81/13, 8444 AC Heerenveen. Tel. 0513-632284 Algemeen adjunct: Henny de Graaf-Hopman Kerkemaat 9c, 3751 AH Spakenburg. Tel. 033-2987225 Lid: Gré Popping-Hoekzema Veerstraat 45, 8181 VV Heerde. Tel. 0578-697069 Redactie In Gesprek: Tiny van de Biezen-Kamphorst, eindredactie Atie Jongejan, Jopie van de Kleut-Waanders Heleen Koekoek-Dethmers, Titia Lindeboom-Bruning Brieven voor de Jubileumrubriek: Nelie Rijkers, J.C. Pieckstr.14, 4251 ZR Werkendam e-mailadres: [email protected] Kringberichten: Jopie van de Kleut, Rondweg 25, 3785 LB Zwartebroek e-mailadres: [email protected] Overlijdensberichten: Bureau PVO, zie boven Overige kopij: 6 weken voor verschijnen van het blad bij de eindredactie: Tiny van de Biezen, A. v. Meerveldstr. 5, 3785 LP Zwartebroek. Tel. 0342 - 462095. e-mail: [email protected] Lidmaatschap van de PVO: € 16 per jaar. Daarbij is het abonnement op dit blad inbegrepen. Opzeggen alleen schriftelijk voor eind december bij het Bureau. Gesproken cd: In Gesprek verschijnt ook op cd als een uitgave van de CBB, Christelijke Bibliotheek voor Blinden en Slechtzienden te Ermelo, tel. 0341-565 499 Druk: Mailfors Amersfoort

In dit nummer De achterliggende maand herbergde veel gedenken en vieren. Nu op de drempel van het nieuwe jaar 2011 wil ik u alle Goeds wensen in uw persoonlijke leven en op uw groep. We gaan een nieuw jaar in, waarin opnieuw veel te gebeuren staat. Echter: onder Gods hoede! Ons jaarthema Gedenken en vieren brengt ons ditmaal de meerderjarigheid, het volwassen worden. - Ds. Harry Smit schreef over het leven van Simson. Waarom juist hij als voorbeeld dient bij het thema meerderjarigheid, leest u in de bijbelstudie. Herkennen wij onszelf in hem en hoe zijn wij ‘volwassen’ geworden? - Sjalom is de titel van onze splinternieuwe column. Op pagina 6 laten wij u kennismaken met de schrijfster ervan. Wij stellen u graag voor aan: Wilma van de Biesebos. Zij woont en werkt al jaren in Jeruzalem en laat ons, vanaf het februarinummer, met haar mee gedenken en vieren. Dichter bij huis zet Titia de deur Op een kier en laat ons meegenieten met ‘groot groeien’. - Pastor Bouke van Brug schreef het tweede hoofdartikel. Deze zin uit zijn artikel: ‘Mens zijn is mens worden of misschien kun je het ook andersom zeggen: in dat spannende proces van mens worden beleef je pas werkelijk je mens zijn’ dekt de lading over volwassen worden volledig. - Kijkt u ook al uit naar de vakantie? Op pagina 10 vindt u de gegevens van de PVO-reis van 17-24 juni naar Zorgvlied in Drenthe. Zin om mee te gaan? Vul de bon in, want: vol is vol! - Verderop in dit nummer vindt u verslagen van Regiomorgens. Het zijn goede bijeenkomsten geweest, waar met plezier op teruggekeken kan worden. Het is een gevarieerd nummer geworden met van alles erop en eraan. We wensen u veel leesplezier en goede bijeenkomsten! Tiny van de Biezen Om alvast in uw agenda te zetten: De Ledenontmoetingsdag wordt dit jaar gehouden op donderdag 14 april in de Immanuëlkerk te Ermelo.

ISSN: 0921-447

Doelstelling De Protestantse Vrouwen Organisatie heeft als doel: - lokale gespreksgroepen en de leden daarvan te stimuleren, te adviseren en toe te rusten. - Krachten te bundelen en stem te geven. - Dit alles om landelijk en plaatselijk te komen tot ontmoeting en gesprek, bezinning op Bijbel en persoonlijk geloof, en een bewuste inzet voor een rechtvaardige en veelkleurige samenleving. 2

Hoofdartikelen: januari 2011

Simson: alles heeft zijn tijd, bijbelstudie bij Rechters 13, 14, 15 en 16 door ds. Harry Smit te Schoorl ................................................................. 4 Worden waarheen je verwijst, door pastor Bouke van Brug te Herrenveen .......................................... 8 Met de PVO naar Zorgvlied .............................................................. 10

Meditatie Volwassen dochters Met een groepje volwassenen bogen wij ons over Lucas 15: de ontroerende vertelling over de verloren zoon. Ik bevond me in een gemengd gezelschap van betrokken kerkleden. We waren met mannen en vrouwen, protestanten en roomskatholieken, beginnende en gevorderde bijbellezers. De gespreksleidster - een kloosterzuster - vroeg ons in wie wij ons het best konden verplaatsen. Tja, daarover hoefden we niet lang na te denken. Iedereen stond het liefst in de schoenen van de verloren zoon. Over de honger van de jongen lazen we snel heen, en dat varkensvoer trok ons ook niet erg aan. Maar dat wij ons in de armen van de vader mochten laten vallen, dát was prachtig. Een vader, die lange tijd naar je uit heeft gekeken, die zijn handen naar je uitstrekt, die een groot feest organiseert omdat jíj thuisgekomen bent. Je zag het aan de gezichten van de deelnemers, iedereen koesterde zich in die warme gedachte.

In de spiegel Wat heb ik stom geleefd mensen niet gezien zon gemist. En wat ik wel zag weet ik niet half.

Eind goed, al goed. Op dat punt zouden we het liefst de camera afwenden en de aftiteling laten beginnen. En toch, er komt iets na. Er bestaat een deel twee: De verloren zoon wordt volwassen. Hij werkt naast zijn vader op de akker, en begrijpt dat hij niet iedere dag wordt beloond met een gemest kalf. Zo geeft God ons de verantwoordelijkheid om samen met Hem in zijn Koninkrijk te werken. Hij heeft ons zó lief, dat hij ons beschouwt als volwaardige partners. Het is niet de bedoeling levenslang te blijven hangen in dat lieflijke moment. We kunnen niet moedermelk blijven drinken, ooit moeten we overstappen op vast voedsel (vgl 1 Korintiërs 3: 2). Telkens opnieuw zijn er verloren zonen en dochters, naar wie God zijn handen uitstrekt. Zijn we dan volwassen genoeg om een stap opzij te doen en ruimte te maken? Kunnen we het over ons hart verkrijgen om aandacht te schenken aan die ander, zonder te mokken? De oudste zoon kon dat niet. Hoewel niemand zichzelf graag in hem verplaatst, vraag ik me af of wij niet heel vaak juist op hem lijken. Begrijp mij niet verkeerd: God is en blijft onze Vader. Natuurlijk, Hij geeft ons onze verantwoordelijkheden en wil dat wij volgroeide christenen worden. Niettemin mogen we aan het eind van de dag bij Hem schuilen. Of we nu kleine kinderen of volwassen dochters zijn.

Vanmorgen zag ik mezelf in de spiegel het kind dat ik was en toen ik het was niet wou zijn. Huub Oosterhuis Uit: Wie bestaat, 2008 Uitgeverij Ten Have, Kampen

Titia Lindeboom, werkgroep Redactie 3

Ds. Harry Smit

Simson: alles heeft zijn tijd Bijbelstudie bij Rechters 13, 14, 15 en 16 In het beroemde Misjnatractaat ‘Pirke Avot’ (Spreuken der Vaderen) zegt rabbi Judah het volgende over de mens: ‘Vijf jaar oud is geschikt om Wijsheid te lezen; tien jaar oud voor de mondelinge traditie; dertien jaar oud om de rituelen uit te voeren; vijftien jaar oud om discussies over de Wijsheid aan te kunnen; achttien jaar oud om te trouwen; twintig jaar oud om een baan te zoeken; dertig jaar oud, ben je in de kracht van je leven; veertig jaar oud, ben je verstandig en kun je mystiek aan; vijftig jaar oud, kun je een ander raad geven zonder betweterigheid; zestig jaar oud, begint de Wijsheid te rijpen; zeventig jaar oud, verdienen je grijze haren ontzag; tachtig jaar oud, behoor je tot de sterken; negentig jaar oud, ben je gebogen; honderd jaar oud, alsof de Dood jou is vergeten.’ (geciteerd uit: Spreuken over de Fundamenten van Leo Mock & Marcel Poorthuis) Inmiddels behoor ik tot de groep die een ander raad mag geven zonder betweterigheid en dus durf ik wel wat te schrijven over meerderjarigheid en Simson. Eigenlijk een combinatie die niet past, want van alle bijbelse figuren lijkt juist Simson nooit volwassen geworden. Maar dat is, vind ik, prikkelend.

Simson en zijn goddelijke opdracht

Allereerst staat hij bekend als een krachtpatser. Hij is de man die alles kan, de man met gouden spierballen. Zijn bekendheid dankt hij dan ook vooral aan die enorme kracht waarmee hij bij tijd en wijle verwoestend uithaalt. Toch is dat niet het eerste wat de Bijbel over hem vertelt. De Bijbel noemt hem al voor zijn geboorte een Nazireeër Gods, een mens met een bijzondere goddelijke opdracht. Zo’n mens moet zich naar Numeri 6: 1-5 onthouden van alcoholische dranken en zijn hoofdhaar niet afscheren. In Rechters 13 waar het verhaal wordt verteld over zijn geboorte is direct ook duidelijk dat Simson ‘een begin zal maken met de bevrijding van Israël uit de greep van de Filistijnen’. Dat wordt zijn taak, zijn levenswerk. Voorwaar toch iets wat je toevertrouwt aan een volwassen mens, die verstandig

Harry Smit is predikant in de Protestantse Gemeente te Schoorl-Groet-Camp

4

weet om te springen met zijn gaven en talenten. In het geval van Simson is dat zijn enorme kracht. Maar zie wat er gebeurt!

Simson als rokkenjager

In de verhalen over zijn leven in Rechters 13 t/m 16 gaat alles anders. Het eerste en eigenlijk ook het laatste wat je van hem leest is dat hij verliefd wordt. Niet de bevrijding van Israël uit de greep van de Filistijnen lijkt hem te bezielen, maar zijn heftige verliefdheden. De ene vrouw na de andere verschijnt op het toneel. Eerst een Filistijns meisje waarmee hij wilde trouwen, dan is er een hoer en tenslotte een Filistijnse vrouw uit het Sorekdal, Delila. Het verhaal van Simson is de ene Love Story na de andere. Hij is alleen maar geïnteresseerd in liefde

en seks. Simson is in alle verhalen een hartstochtelijke Don Juan, maar hij wordt nooit echt volwassen. Zijn hele doen en laten wordt bepaald door de vrouwen die hij bemint. Hij vecht niet met de Filistijnen omdat zijn volk wordt verdrukt, nee, hij vecht alleen maar liefdesgeschiedenissen uit. Het lijkt wel of de politiek hem totaal niet interesseert. Deze Simson, deze van God gezondene, deze Nazireeër Gods, die geroepen was een begin te maken met de bevrijding van Israël uit de greep van de Filistijnen, is ogenschijnlijk in de verhalen niet meer dan een vrouwengek, een rokkenjager en een hoerenloper.

Worsteling met Simson

Al jong hoorde ik dan ook van de kansel dat het leven van Simson geen navolging verdiende. De kinderbijbels vertelden wel over hem, maar lieten soms wat pikante details weg. Nadruk lag vooral op de strijd tegen de Filistijnen. En dat deed hij goed, hoewel… eigenlijk hakte hij er zomaar wat op los. Hoeveel zinloos geweld tegen onschuldige Filistijnse burgers heeft hij op zijn geweten? Ook de commentaren hebben het moeilijk met hem. De joodse verhalende uitleg, de Midrasj, noemt hem niet de belangrijkste richter, maar wel de grootste held van zijn tijd, een goeie tweede achter Goliath. Hij beschermde zijn volk en daarvoor wordt hij geëerd. Simson is in de Midrasj onbaatzuchtig en altijd bereid te helpen zonder daar iets voor terug te verlangen. Maar de Midrasj vertelt ook eerlijk over die zwakke kant van zijn karakter. Sensueel genot domineerde zijn gedrag. En de consequentie was dat ‘hij die de lust van zijn ogen volgde, zijn ogen verloor’ (Rechters 16 vers 21). Eerlijk gezegd ben ik vaak gelukkig met helden die ook zwakke kanten hebben. Anders zijn het alleen maar posters aan de muur en geen mensen als u en ik. Het gevoel dat de Bijbel grote idealen heeft m.b.t. mensen en soms hoge eisen stelt aan ons gedrag, maakt dat je als gewoon mens je snel schuldig voelt. Simson zorgt voor wat lucht en hij niet alleen. Wie de bijbelse verhalen van dichtbij beschouwt, komt steeds vaker gewone mensen tegen met goede, maar ook slechte eigenschappen.

Over een kromme stok en een rechte slag

Ondanks alle tekortkomingen is de waardering voor de figuur van Simson groot in de rabbijnse traditie. Er zijn bijvoorbeeld uitspraken dat, zoals God heel de wereld beschermt, Simson in zijn generatie Israël beschermde (Talmoedtractaat Sota 9b). Dan wordt ook de naam van Simson gelezen als Sjemesj, ‘zon’. Ook wordt hij met de slang vergeleken, want ook de slang heeft de kracht alleen maar in zijn hoofd en valt alleen maar door een bezwering. En de Midrasj Rabba zegt dat het ‘God vóór Simsons geboorte al duidelijk was dat Simson verkeerd zou leven’. Maar dat alles neemt niet weg dat hij Israël twintig jaar heeft geleid. Immers met een kromme stok kun je ook een rechte slag maken. Zoiets zie je bij Simson.

Meerderjarig

Wordt een mens ooit meerderjarig? Ooit volwassen? En is dat de bedoeling van het leven? Bij Simson zie je de worsteling tussen gave en gebrek in zijn karakter uitvergroot voor je. Maar het is herkenbaar. Ieder mens heeft van de Schepper mooie en lastige dingen meegekregen in zijn of haar karakter. Hoe ga je daar mee om? Hoe zorg je dat je gaven tot ontplooiing komen? En hoe voorkom je dat je gebreken je noodlottig worden? Is volwassenheid vooral zelf die verantwoordelijkheid aankunnen? Of ben je blij dat kromme stokken soms rechte slagen maken? En misschien is het leven veel meer een proces! Een langzaam groeien, deinen op de golven van het leven, al gaande ga jij je onbekende weg. En word je dan toch nog meerderjarig, eens, stokoud? Judith Herzberg schreef over Simson dit prachtige gedicht: Simson de held nu was oud en hoogbejaard en kon ’s nachts de slaap niet vatten. Een kind nog, tilde hij al de wereld met één hand op aan zijn spil. Toen hij groter werd, en een jonge man, wilde hij sterven op de nacht dat hij zeventien zou worden. Hij wou niet doodgaan als oude man: Zeventien en nog een dag. Vandaar dat hij fakkels aan de staarten van driehonderd vossen bond om alles in brand te steken. Als twintiger nam hij zich wonderen voor die hij vóór zijn drie en dertigste zou verrichten. In de dagen dat ze hem de ogen uitstaken bad hij dat hij de bruiloft van zijn dochters nog mocht zien. Na tachtig werd hij niet volwassener meer en in de vergetelheid van zijn uren dagdroomde hij als een pasgborene. En de poorten van Gaza sluimeren nog in erts en Delila.

Kapstok Lieve dames, welkom. Wat goed dat wij er weer zijn, op onze bijeenkomst. Laten we in het kort met elkaar delen wat ons in deze tijd bezighoudt. Inleiding Simsons ouders konden geen kinderen krijgen. Op een dag komt er een engel van de Heer bij de vrouw, en kondigt haar de komst van een zoon aan. De man vertrouwt het niet en bidt of de engel nog eens mag komen. De engel komt weer, vertelt alles nog eens en verdwijnt in het vuur van het brandoffer dat Manoach en zijn vrouw aan God brengen. Nu beseft Manoach dat het wel heel wonderlijk is. Hij zegt tegen zijn vrouw: ‘Dit wordt onze dood. Wij hebben God gezien!’ Maar zijn vrouw zegt: ‘Als God ons had willen doden, had Hij vast ons offer niet aanvaard en ons niet laten zien wat wij nu gezien hebben. En dan had Hij ons daarnet zeker niet zulke beloften gedaan.’ Zo kunnen wij ook hier zien hoe belangrijk het is dat man en vrouw elkaar tot steun zijn. Gebed: Trouwe Vader in de hemel, We willen ons verdiepen in de geschiedenis van Simson. Voor ons is hij een raadselachtige figuur. Maar met uw hulp zal hij voor ons gaan leven en zullen wij iets van ons in hem gaan herkennen. Hij was menselijk, zoals wij. Geef ons een goed uur, Heer, tot eer van U en tot opbouw van onszelf. Om Jezus wil, uit genade. Amen. Zingen:

Gezang 44 ‘Dankt, dankt nu allen God’

Slotlied: Gezang 31 ‘Zij zullen de wereld bewonen’ HK Gespreksvragen:

(uit de bundel: Botshol)

1 Wat spreekt het meest aan in het levensverhaal van Simson? En wat het minst? 2 Simson nodigt uit om te praten over levensdoel en bestemming van mensen. Leuk om daarover een rondje te maken en iedereen iets over haar eigen leven te laten zeggen. 3 Praat vervolgens verder over volwassen worden. Hoe zorg je dat je gaven tot ontplooiing kunnen komen? Wat stimuleert ons om te worden wie we zijn mogen? Hoe ga je om met handicaps en met minder prettige eigenschappen? Wat belet ons om te worden zoals we bedoeld zijn, wat houdt ons tegen? Verdere verwerking: Probeer met elkaar de levensloop van Simson te maken in woord en beeld. Lees samen het verhaal over Simson en bepaal de hoogte- en dieptepunten van zijn leven, verdeel die onder elkaar en werk ze uit op A5 formaat. Plak ze tenslotte aan elkaar.

5

‫םולש‬

Shalom!

Mijn verhaal heeft, zoals vele verhalen, een voorgeschiedenis. Enige tijd geleden ontmoette ik een vrouw die mijn klasgenote was op de huishoudschool. We vertelden elkaar waar we op dat moment mee bezig waren en nadat zij mijn verhaal gehoord had, reageerde zij met: ‘Hoe is het mogelijk, in mijn ogen was je het meest verlegen meisje in de klas!’ Hier laat ik mijn verhaal beginnen… Op mijn zeventiende ging ik op zoek naar een kerk. Ik wilde God leren kennen en waar kon ik dat beter dan in een kerk? In Sliedrecht waren wel vijftien kerken en de keus was niet eenvoudig. Ik vroeg me af waar ik naar binnen zou kunnen gaan zonder dat iedereen zou omkijken en zich af zou vragen: ‘Wie hebben we daar?’ Het werd de Gereformeerde Kerk, nu een PKN gemeente en in deze kerk zette ik mijn zoektocht naar God voort. Op mijn drieëntwintigste had God mij zoveel van Hemzelf laten zien dat ik niet anders kon dan het roer van mijn

6

leven in zijn handen leggen. Sindsdien beleef ik het leven als een boeiend avontuur van samen op weg zijn en ervaren wat Hij kan en doet in en door mijn leven.

form op pad en je leert met een pistool omgaan. Onze unit had als taak om de toeristen te beschermen tegen terroristische aanslagen (het was de periode van de bomaanslagen).

Op mijn dertigste ging de tocht naar Israël en daar ben ik nu, na bijna dertig jaar nog. Eerst heb ik hier de taal mogen leren en na een half jaar ging ik erbij werken in thuiszorgsituaties, voornamelijk bij bejaarden. De meesten van hen waren Holocaust overlevenden. Later kwamen daar nog drie middagen per week bij in de Graftuin. Naast het werk in de winkel leidde ik er ook groepen rond in het Hebreeuws, Duits en Nederlands. Mijn tijdelijke toezegging om daar shopmanager te worden is uitgelopen op vijf en een half jaar en ik moest daarbij ook op het terrein van

Door de jaren heen heb ik ook veel mogen leren op het gebied van de Bijbel. Nadat er hier een Bijbelschool kwam, kon ik een bachelor in Theologie behalen, waardoor ik nu ook toegang heb tot de MA studies aan de Hebreeuwse Universiteit. Ik denk dat ik nu aan het laatste werk hier bezig ben en dit zie ik als een kroon op alles wat ik tot nu toe mocht doen. Ik werk als vrijwilligster bij twee Joodse organisaties die gespecialiseerd zijn in psychosociale hulpverlening aan Holocaust overlevenden. Dit is moeilijk maar boeiend en dankbaar werk.

de Graftuin wonen. Ik kwam hierdoor in plaats van tussen de synagogen nu tussen de moskeeën in de Arabische wijk terecht. Na een hectische periode met Intifada en Golfoorlog heb ik een time-out genomen, wat men hier ook wel een sabbatsjaar noemt. Ik heb in die tijd een bachelor in Culturele Studies behaald en ben later parttime terug gegaan naar de Graftuin waar ik nu nog als receptioniste werk.

In alle dingen wil ik dienstbaar zijn aan mijn Hemelse Vader, die wil dat ik zijn liefde en troost deel met het Joodse volk. Daarin mag ik een volgeling van Jezus zijn. Een vierentwintig uurs opdracht, waarin Zijn hulp onontbeerlijk is. Ik besef dat Hij het is die mij geroepen heeft en dat Hij zijn belofte aan mij waar maakt (1 Tessalonicenzen 5: 24). Mag Hij daarom ook alle eer ontvangen!

Een aantal jaren heb ik ook nog vrijwilligers begeleid die hier via de Near East Ministry organisatie in de thuiszorg kwamen werken. In diezelfde periode mocht ik ervaringen opdoen in een Christelijke boekwinkel in het hart van Joods Jeruzalem. Nadat ik een vastere verblijfsvergunning kreeg wilde ik ook mijn aandeel leveren ten aanzien van de veiligheid in dit land. Het werd een taak bij de politie en dat is hier een serieuze aangelegenheid. Je gaat in uni-

Wilma van de Biesebos N.B. In dit nummer laten wij u kennismaken met Wilma van de Biesebos. Zij is vanaf nu onze nieuwe, vast columniste. Haar column ’Shalom!’ is in de volgende nummers van In Gesprek te vinden op pagina 11. Zij gaat over de grote Joodse feesten schrijven, daarnaast vertelt zij over haar leven en werk in Jeruzalem. We heten haar van harte welkom!

VROUWEN - GELOVEN - WERELDWIJD Er zijn alweer heel wat stormen over onze aardbol gegaan. Geweld van de natuur en geweld door mensen. Natuurgeweld lijkt toch wat beter te verdragen dan wanneer andere mensen het ons aan doen. Kerk in actie bericht over de uitbarsting van de Merapi op Java, dat het land zelf de opvang van slachtoffers en de hulpverlening goed voor elkaar heeft. Dat is een goed bericht, want er valt natuurlijk nog wel heel veel te doen, voordat alles weer is zoals het was. De hulpverlening in HaÏti komt op gang, maar verloopt nog steeds moeizaam. Grond is een groot probleem in Port-au-Prince: de stad is berekend op zo’n 350.000 mensen maar er wonen er waarschijnlijk tien keer zoveel. Het is dus een heel ingewikkelde puzzel om alle dakloze tentbewoners een nieuw plekje te geven. Eind november werd bekend dat, na de aardbeving die vorig jaar januari dit land teisterde, de mensen nu te kampen hebben met een cholera-epidemie. Ook in Pakistan, waar ongeveer 13.800.000 mensen zijn getroffen door de overstromingen, is nog een lange weg te gaan om het water in te perken. Toch geven de foto’s mij de indruk dat de mensen het vooral samen willen doen.

Dat is ook wel nodig, in je eentje zul je niet zoveel beginnen wanneer je onderkomen ingestort is. Wat moeten wij ver in onze herinnering terug gaan om ons zulke beelden hier voor de geest te halen. Enkele jaren geleden traden rivieren buiten hun oevers, of een dijk stortte deels in, en daarna kom je toch al snel bij 1953. Wat hebben wij toch een goed plekje hier! Weliswaar na het nemen van enkele zware, doeltreffende maatregelen. Maar dan heb je ook wat. Laten we in onze gebeden al die mensen gedenken die ‘s nachts door de regen gewekt kunnen worden, of niet kunnen slapen vanwege de kou, of van de honger. Laten we bidden dat we eerlijker zullen delen, niet zeggen: ‘het is hun eigen schuld’, maar een medemens in de ander zien. Hoewel onze regering kritisch naar ontwikkelingssamenwerking kijkt, zullen wij er toch de schouders onder blijven zetten? Uit dankbaarheid? Laten we bidden voor vrede, voor recht, voor de verdrukten, voor mensen die geen stem hebben en voor de kinderen waar niemand zorg voor draagt. Dat een goedwillend iemand een arm om hun schouder legt en hulp biedt in naam van die Ene Vader.

Op een kier… Groot groeien Het valt niet mee om de kleinste te zijn. Dat merk ik aan onze kleuter Sam. Hij kan verdrietig opzien naar zijn grote broer en grote zus, die soms meer dingen mogen en kunnen, simpelweg omdat ze ouder zijn. En als moeder móet je wel eens de impopulaire woorden uitspreken: Daar ben je te klein voor. ‘Nee, je mag nog niet op de showband.’ En ’ Nee Sam, ik breng dat dienblad met glazen liever zelf naar de keuken.’ Op zo’n moment zie je de teleurstelling in zijn ogen, en je hart krimpt ineen. Maar Sam is een praktisch mannetje. Zoals sommige kinderen een fantasievriendje hebben, heeft hij een hele familie bedacht: zijn ‘familie in België’. Daar is hij de oudste thuis. Hij heeft nog een babybroertje, Sammy, waarover hij vertederd vertelt hoe lief en vooral hoe klein hij is. Sam kan zelfs zijn andere huis aanwijzen, we rijden er dikwijls langs. Het is een boerenwoning, met een bord ‘ajuinen te koop’ ervoor, vlak over de grens. Als we aan tafel zitten en Job vertelt dat hij in een snelle Eftelingattractie heeft gezeten, dan zegt Sam: ‘Oh, daar ben ik met mijn familie in België ook in geweest.’ Als Anna vertelt over de capriolen die zij uithaalde op het klimrek op school, dan zegt Sam: ‘Dat doe ik altijd bij mijn familie in België in de tuin.’ Hij zegt het met zoveel overtuiging, dat ik vermoed dat hij het zelf gelooft. Mijn oudste twee kinderen hebben soms ook haast om groter te groeien. Ze vragen me wel eens: ‘Mama, wanneer ben je volwassen?’ Naar waarheid zeg ik dan dat ik dat niet weet. Is dat als je achttien bent? Of eenentwintig? Of verschilt dat van persoon tot persoon? Sommige mensen worden nooit volwassen, ook al zijn ze allang meerderjarig. En anderen maken zoveel mee, dat ze ver voor hun achttiende verjaardag volwassen zijn.

Maar dan nog, wat is het nut van volwassen worden, van groot groeien? Waarom blijven we niet gewoon lekker klein? Toen Anna vier was, wist ze daar wel een antwoord op. We liepen langs een kermis waar een reusachtige attractie stond. Het was een soort arm waarmee mensen tot op grote hoogte de lucht in werden gezwiept. Anna keek er aandachtig naar en zei: ‘Mama, als ik later groot ben, dan durf ik daar in - maar nu nog niet hoor! En als ik daar dan in zit, helemaal bovenin, dan ga ik tegen de Here God zeggen dat ik Hem zo lief vind.’ Titia Lindeboom

7

Pastor Bouke van Brug

Worden waarheen je verwijst - een heilzame weg naar volwassenheid Je bent gedragen om verlost te worden, gekomen om te gaan. De streng die je bond aan het lichaam van je moeder moet verbroken worden, om je te laten leven. Wij hebben jóu niet, jij hebt óns. Wij zijn slechts toeschouwers aan de rand van je leven. Jij moet óns niet worden, jij moet jezélf worden. Je moet worden waarheen je verwijst, je eigen wonder. (Uit: Gedicht voor ons kind van Geert Boogaard) Huilend trof haar moeder haar aan op haar kamer, 7 jaar was ze, met in haar armen haar levenloze grasparkiet, die ze kort daarvoor op haar verjaardag had gekregen. Wat was er gebeurd? Haar ouders hadden haar al vaker gezegd, het vogeltje niet zo vaak uit zijn kooitje te halen om ermee te knuffelen. Maar deze keer ging het toch mis. Ze was in haar liefde voor het vogeltje te ver gegaan, was niet voorzichtig genoeg geweest en had hierdoor het arme diertje het leven ontnomen. ‘Wij hebben jóu niet, jij hebt óns,’ schrijft Boogaard in zijn gedicht. Het gaat in de opvoeding niet om het zo lang mogelijk vasthouden, maar om het weer durven loslaten: hoe moeilijk is dat? Laat ik proberen een paar opmerkingen daarover te maken. Allereerst over het proces van het volwassen worden op zich, om daarna aan de hand van een voorbeeld uit het leven van Jezus het thema enigszins bijbels te duiden. Tenslotte zal ik dan een paar vragen aan u voorleggen voor verdere verdieping van het gesprek.

Bouke van Brug is als pastor werkzaam bij de Protestantse wijkgemeente Heerenveen-Zuid. 8

Volwassen worden, een intensief en complex proces

Een wórdingsproces dat eigenlijk al vanaf de puberteit (± 12-15 jaar) begint. Een periode waarin veranderingen op lichamelijk, op psychologisch (wie ben ik?) en op sociaal gebied (bij wie hoor ik?) veel van jonge mensen vraagt. Vanuit de betrekkelijke onschuld van de kindertijd moeten ze ‘groot’ worden. Dat wil zeggen: zelf verantwoordelijk worden voor hun doen en laten. Geen wonder dat dit vaak met veel ‘Sturm und Drang’ gebeurt. Niet alleen de lichamelijke groei, maar ook die geestelijke verandering kost veel energie. Met als gevolg sterk wisselende stemmingen. Soms is het huis te klein en hun mond te groot. Knallende deuren, onredelijke argumenten en overspannen reacties frustreren ieder gesprek. Het ene moment zijn ze ontzettend lief en sympathiek en kunnen ze de hele wereld aan - the sky is the limit - dan zien ze het weer even helemaal niet zitten. Je maakt het als ouders allemaal mee. De vraag is, wat roept het bij je op? Hoe ga je ermee om? Het is daarbij goed om te beseffen dat het voor een kind in deze leeftijdsfase vaak nog veel verwarrender is dan voor zijn of haar ouders. En bovendien, vergeet niet dat conflicten vaak gewoon nodig zijn, voor tieners met name, om hun eigen identiteit verder te ontwikkelen. Immers wanneer ze het in alles met hun ouders eens zijn, dan blijven ze kind en dat willen ze nou juist niet meer zijn.

Experiment

Het is, met andere woorden, hét kenmerk van volwassen worden, het zoeken naar een eigen weg. De weg vanuit de beschermende invloed van de ouders naar een welbewust gekozen zelfstandigheid en eigen verantwoordelijkheid. Een weg die alleen door oefening ontdekt kan worden. Met hulp van hopelijk begripvolle ouders of van anderen die zorg voor hen dragen. Van mensen die niet zorgen om te zorgen, maar die ervoor kunnen en ook willen zorgen dat er ruimte is voor het experiment van het volwassen worden. Want dat is het, een experiment. Al doende leert men, wordt er wel gezegd. Volwassen worden is een tijd van experimenten, van uitproberen. Die tijd heb je, die mag je ervoor nemen ook. Je hoeft niet meteen overal alle verantwoordelijkheid voor te dragen, het is een proces. Verantwoorde ouders en opvoeders begrijpen dat en gunnen hun kinderen doelbewust die ruimte. Het is dan ook een mythe om te denken dat het een teken van liefde is wanneer ouders hun kinderen niet los kunnen laten, het liefste zélf voor hen willen blijven zorgen. Daarmee bedoel ik niet dat je als ouders niet altijd voor je kinderen klaar mag of zelfs moet staan, maar dan als vangnet. En niet op een manier die kinderen niet zelf verantwoordelijk maakt, aanspreekbaar op hun eigen daden.

Uiterlijke en innerlijke verantwoordelijkheid

Je wordt in ons land vanaf je 18e levensjaar voor volwassen aangezien volgens de wet. Je mag dan je eigen stem uitbrengen bij de verkiezingen en ook zelf weten waar je gaat of staat. Je wordt zelf verantwoordelijk gehouden en op je eigen gedrag aangesproken door de overheid. Wat natuurlijk niet wil zeggen dat deze wettelijke, uiterlijke volwassenheid ook altijd automatisch gelijk opgaat met de innerlijke. Een volwassen mens mag zelf weten waar te gaan en te staan, maar is tegelijk ook zelf verantwoordelijk voor de gevolgen van zijn daden. Het zal het doel van iedere opvoeding moeten zijn om kinderen en jongeren daarop voor te bereiden. Dat is de meest heilzame weg naar volwassenheid.

Loslaten in vertrouwen

Het is een wankele balans, waar iedere ouder van tijd tot tijd mee worstelt, de balans zoeken tussen het in liefde vasthouden en het in liefde kunnen loslaten. Zeker wanneer kinderen gaandeweg andere keuzes blijken te maken, die niet stroken met de keuzes die je hen hebt voorgehouden. De kerkelijke betrokkenheid bijvoorbeeld, zo wijzen statistieken uit, is bij jongvolwassenen stukken minder dan bij oudere leeftijdsgroepen. Begrijpelijk dat velen zich daar zorgen over maken. Maar besef dan wel dat alles wat je je kind hebt meegegeven, niet zomaar ‘weg’ is. En bovendien, we laten onze kinderen niet ‘zomaar’ los, we vertrouwen ze toe, aan zichzelf en aan wat ze van huis uit hebben meegekregen en bovenal aan God. Zij mogen immers worden waarheen hun eigen menswording verwijst, hun eigen wonder. Mens zijn is mens worden of misschien kun je het ook andersom zeggen: in dat spannende proces van mens worden beleef je pas werkelijk je mens zijn. Leg

je kinderen daarbij niets in de weg maar help hen daarbij.

Mens zijn is mens worden

Ook in het leven van Jezus wordt dat proces van mens worden zichtbaar in de groei die Hij doormaakte als mens. Toegegeven er is weinig over zijn jeugd bekend, dat was kennelijk niet écht een item voor de bijbelschrijvers, maar wat er wel over wordt gezegd is verrassend. Zo wordt er bijvoorbeeld in Lucas 2 gezegd ‘dat Hij opgroeide, sterker werd en begiftigd was met wijsheid’ (vers 20) en even verder ‘dat zijn wijsheid steeds verder toenam’. De indruk wordt daarmee op zijn minst gewekt dat de opgroeiende Jezus, geleid door Gods Geest, zijn eigen bestaan steeds meer begint te begrijpen, waardoor Hij zich geestelijk begint voor te bereiden op wat er met Hem gebeuren zal. Wij zijn misschien gewend geraakt aan het idee van de twaalfjarige Jezus die opvalt door de antwoorden die Hij geeft, waardoor we gemakkelijk over het hoofd zien dat er ook bij Hem een proces aan vooraf

gaat, een proces van mens worden. Wat Hem betreft als vleesgeworden woord van God, maar voor ons is het vooral hoopgevend dat ook de Meester zelf niet van de ene op de andere dag volwassen was. Er gaat ook bij Hem een heilzaam proces aan vooraf. Ik schreef bij de geboorte van ons eerste kleinkind een gedicht en heb dat, vanuit onze eigen ervaring met onze kinderen, ter bemoediging van de gelukkige ouders meegegeven. Het gaat aldus: Je zou het vast willen houden, ingebakerd, geborgen in jouw hand. Je zou het willen bewaren - dat kind van jou - voor ied’re tegenstand. Maar loslaten dat móet je, dat wéét je en dat kán je ook. Dankzij de liefde ben je tóch voor altijd elkaars bondgenoot. Gespreksvragen 1 ‘Worden waarheen je verwijst’ staat er boven dit artikel. Wat roept die uitspraak bij u op? Wat is bij u, na het lezen van het artikel, blijven hangen? Wat spreekt u het meeste aan? 2 Verantwoord opvoeden wordt gekenmerkt door een onvoorwaardelijke liefde voor het kind en door de toenemende verantwoordelijkheid die het kind van zijn opvoeders krijgt voor zijn eigen leven. Kunt u aangeven wat de verschillen zijn tussen uw eigen weg naar volwassenheid en die van uw kinderen en/of kleinkinderen nu? 3 Hoe vindt/vond u het om uw kinderen los te laten? 4 Wat vindt u het doel van de geloofsopvoeding? Wanneer heeft het zijn waarde bewezen?

9

Nieuwjaarsgroet We zijn weer een nieuw jaar ingegaan. Wel even wennen aan het nieuwe jaartal: 2011. We hebben elkaar gelukkig Nieuwjaar gewenst. Als er in het afgelopen jaar veel is gebeurd, leuke of droevige dingen, dan sta je daar bij de jaarwisseling even bij stil en kijk je achterom! Je kunt behoorlijk opzien tegen zo’n nieuw jaar. Zorgen om de Protestantse Vrouwen Organisatie vanwege het verlies van leden door ziekte of hoge leeftijd. Veel is er nog onzeker. Natuurlijk hopen wij dat het goed mag gaan met onze organisatie. En toch, in alle onzekerheden is dit een zekerheid die rust geeft: dat ons leven, met alles wat erin gebeurt, veilig in Gods handen ligt! Hem willen wij vragen om kracht en vertrouwen om van dit nieuwe jaar iets goeds te maken, elke dag opnieuw. Zo willen wij met frisse moed beginnen aan het nieuwe jaar voor ons en hopen op Gods zegen. Namens het hoofdbestuur wens ik u een fijn en gezegend nieuw jaar toe met heel veel goede gesprekken. Een lieve groet,

Felicitatie Namens alle leden van de Protestantse Vrouwen Organisatie willen wij onze vorstin van harte feliciteren met haar verjaardag op 31 januari. Wij wensen haar, samen met haar gezin en verdere familie, naast liefde, geluk en gezondheid, Gods zegen voor dit nieuwe levensjaar.

Hetty van Weeghel

Met de PVO naar Zorgvlied Verscholen in een prachtig natuurgebied met bossen, heidevelden, vennen en zandverstuivingen ligt het knusse dorpje Zorgvlied. Tegen de bosrand, met een grote tuin en zonneterras ligt het gezellige familie hotel ´Villa Nova´ van de familie Krans. Velen van u zijn er in 2005 ook geweest en hebben daaraan goede herinneringen. Wij zijn blij u een geheel nieuw programma te kunnen aanbieden. Het hotel beschikt over zestien eenpersoonskamers en zeventien tweepersoonskamers. Alle kamers zijn voorzien van douche en toilet. Ook is er een lift aanwezig. Dit jaar hebben we de week van vrijdag 17 juni tot vrijdag 24 juni vastgelegd. Er zijn één dagtocht en drie middagtochten georganiseerd. Bij voldoende deelname bedraagt de reissom voor volpension € 485 p.p. met een toeslag van € 80 voor de eenpersoonskamer. Wij hebben ons uiterste best gedaan de prijzen gelijk te houden aan die van vorig jaar. Alle bijkomende kosten zijn in de prijs meegerekend. Alleen de reis naar en van Zorgvlied is voor eigen rekening. Nadere gegevens krijgt u thuis gestuurd na aanmelding. Wilt u met ons mee naar Zorgvlied, geeft u zich dan zo snel mogelijk op via onderstaande bon, graag vóór 31 januari. Wij kijken uit naar uw komst, wij hebben er weer zin in! U ook? Namens de PVO, Tjaarda Meindertsma, tel. nr. 0594 59 16 48 en Hetty van Weeghel, tel. nr. 040 26 23 979

Aanmeldingsbon:

(Opsturen naar: Tjaarda Meindertsma, Teenstraweg 7, 9885 TA Lauwerzijl) Hierbij geef ik mij / geven wij ons op voor een verblijf in Zorgvlied van 17 - 24 juni 2011 Naam:

............................................................................................................................................................................................

Adres: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Postcode en woonplaats:

...............................................................................................................................................................

Telefoonnummer: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Geboortejaar:

...................................................................

Ik wil / wij willen een: tweepersoonskamer / eenpersoonskamer (toeslag € 80,--) (doorstrepen wat niet gewenst wordt) ❍ Ik ben lid van de PVO te: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Naam van de groep: ❍ Ik ben individueel lid* ❍ Ik ben geen lid (aankruisen wat van toepassing is)

....................................................................

* Individuele leden zijn lid van de Protestantse Vrouwen Organisatie, zonder lid te zijn bij een plaatselijke groep. 10 (De gegevens mogen ook per brief of briefkaart worden doorgegeven, als u In Gesprek heel wilt houden.)

Jubileumrubriek Veel heil en zegen wens ik u allen toe in het nieuwe jaar 2011! Ik heb meerdere ‘jubelberich‘jubelberich ten’ voor me liglig gen voor een plekje in dit blad. De vrouwengesprekskring ‘Lydia’ uit Zevenhoven vierde 9 oktober haar 60-jarig jubileum Dat is niet niks! De acht leden zijn gezellig uit geweest en zondag 17 oktober is er tijdens de eredienst speciale aandacht geschonken aan zestig jaar gesprekskring. De leden werkten mee aan de bijbellezing, de liederen en het gedicht: ‘Mijlpaal’. Psalm 36: 10b was de rode draad in de dienst. Via de beamer kon de gemeente het P.V.O. lied meezingen. En daarna... was er koffie of fris met zelfgebakken koek. Met oud-leden erbij was het een feest. Later ontvingen de leden als aandenken een olielampje. In Alphen aan de Rijn-Noord heeft de gespreksgroep ‘Rondom het Woord’ op 20 oktober ook haar 60-jarig jubileum gevierd. De dankbaarheid daarover hebben zij gedeeld met de gemeente op 17 oktober, door mee te werken aan de kerkdienst en zichzelf als groep te presenteren. In november is het feest gevierd met een gezamenlijke maaltijd waarbij als vanzelf ook oud-leden uitgenodigd waren. Daarna is een film vertoond, gemaakt door één van de leden van oude foto’s. Geloof maar dat daarvan genoten is. Driemaal is scheepsrecht, van toepassing op de Protestantse Vrouwenvereniging ‘Onderzoekt de Schriften’ uit Oosthem. Zij bestaat eveneens 60 jaar. De zeven trouwe leden komen om de andere week bij elkaar. Na het bespreken van een bijbelstudie uit In Gesprek is er pauze waarin thee met... gezelligheid geeft. Daarna een vrije bijdrage: een quiz, bingo of een verhaal. Twee leden zijn extra in het zonnetje gezet omdat ze zestig jaar lid zijn, mevr. W. van Opta-Abma en mevr. T. Kramer-Boschma. Met vertrouwen en goede hoop gaan de vrouwen door met God en elkaar. Op 23 november heeft de vrouwengespreksgroep ‘De Lampen Brandende’ in Aarlanderveen haar 65ste verjaardag gevierd. De weliswaar kleine maar hechte groep bestaat uit tien leden waarvan er vier door ziekte of ouderdom niet kunnen deelnemen aan de gesprekken. Door deze omstandigheden was er geen groot feest maar is er de zondag erna in het midden van de gemeente gedankt en gebeden. Bijzonder is dat deze groep uit dank voor het jubileum € 65,-- heeft overgemaakt voor het spaarproject van Kruis en Munt: Stichting Mensenkinderen. Van harte onze felicitaties! Namens de Protestantse Vrouwen Organisatie, Nelie Rijkers-van der Sar

Castrolanda Uit Castrolanda, Brazilië, ontvingen we van Olga de Bie van Nouhuys, algemene secretaresse, een verslag van de 58e Christenvrouwendag die op 20 oktober jl. aldaar gehouden werd. De dames van Afdeling A (middagafdeling) waren verantwoordelijk voor de ontvangst in de Molenzaal. Iedereen zette haar naam in het gastenboek en kreeg een mooie kaart als aandenken aan deze dag. Nadat er genoten was van koffie met gebak, werden de 160 aanwezige vrouwen om 10.00 uur door de presidente Jantje Morsink hartelijk welkom geheten. Bij de opening zei ze hoe belangrijk het is dat deze Vrouwendagen doorgaan, want: ‘Vieren is je laten dragen door genade, aan elkaar, door een lied en een verhaal. Er is ruimte voor je vragen, vieren is krijgen en geven, groeien, bloeien, vruchtbaar zijn. Zaad wordt koren, water wijn. Open staan om te beleven.’ Na gebed en samenzang is het woord aan ds. Wim van der Linde uit Arapoti over ‘Doop, belijdenis en rijpen in het geloof.’ Het was een interessante lezing, waar iedereen veel van heeft mee kunnen nemen. Na het zingen van het lied ‘Ik geloof in God, de Vader’ beantwoordde ds. Van der Linde vragen. Jannie Borg van Carambeí las een mooi gedicht voor en Riek Kassies gaf uitleg over de collecte voor het project van de naailessen van Mãos Dadas. In de benedenzaal werd een tentoonstelling over doopjurkjes gehouden. Janny Barkema gaf er uitleg over. Het dameskoor Jedaja, van Castrolanda, zong een dooplied en enkele andere liederen, daarna werd de morgen afgesloten met het gebed voor de maaltijd. Na de heerlijke maaltijd ging men naar de benedenzaal voor de tentoonstelling. Om 14.15 uur begon het middagprogramma. Jannie Barkema vertelde nog wat bijzonderheden over het gebruik van doopjurken dat in de middeleeuwen begonnen is. Na het zingen van het vertrouwde Bondslied: Het doel der Christenvrouwen... en het lezen van de ontvangen correspondentie voor deze dag, zong het koortje van Arapoti twee leuke liedjes, waaronder een canon met de aanwezigen. Toen was het tijd voor het toneelstuk: Strijd aan het witte front. De jongere dames, die (nog) geen lid van de vrouwenvereniging zijn, hadden dit stuk ingestudeerd. Het was bijzonder leuk om naar te kijken. Het speelde zich af in een ziekenhuis waar gewonde soldaten verzorgd werden door de verpleegsters. Na afloop werden de speelsters en de onderwijzers die hadden geholpen bij het instuderen, juffrouw Ella als souffleuse en meester Bauke, de regisseur bedankt door Ina Nienhuys en kregen ze mooie bloemen. Tot slot werd het lied ‘Vreugde, vreugde, louter vreugde’ gezongen en sprak Jessie Boer uit Carambeí het slotwoord. Presidente Jantje Morsink dankte iedereen voor haar komst en in het bijzonder de medewerksters die voor het eten en drinken zorgden en wenste allen wel thuis! Onder het genot van koffie met koek en krentenbrood kon iedereen 11 nog gezellig napraten over deze mooie dag.

In-druk Harold G. Koenig M.D.

Is geloven gezond?

Wat spiritualiteit doet met je lichaam Het boek wil een lans breken voor het respect voor het geloof van de mensen waar je mee omgaat, dat wil zeggen wanneer je verpleegkundige, arts of specialist bent. Geloven is gezond wanneer het je ontspanning biedt en een rustig vertrouwen. Mediteren is nog het beste van alles. En mediteren komt in allerlei oude en nieuwe stromingen voor. Wij vallen een beetje buiten de boot wanneer wij niet regelmatig mediteren. Maar de manier van leven van gelovigen is in doorsnee een stuk beter dan van mensen die met niets en niemand rekening houden. We moeten beseffen dat de deskundigen pas sinds kort geloof niet meer als een ziekte of zwakte willen zien. Dat is de vooruitgang die geboekt is. Laat ze nog maar een tijdje doorzoeken. Het woord genade komt niet in het boek voor, dus ze snuffelen maar wat aan de buitenkant. Ik denk dat ze eens met ons zouden moeten praten. De conclusie van het boek is dat er meer prioriteit gegeven moet worden aan het leren respecteren van de kracht van de opvattingen en het benutten van deze kracht om de genezing van de patiënt te versnellen. Het begin is er. Uitgeverij Kok, Kampen, 2010. 270 pagina’s ISBN 978 90 435 1633 1. Prijs € 24,90 HK Tjaard Barnard en Nelleke Viëtor

God aan Dagboek

’s Ochtends een sms- of e-mailberichtje met een korte tekst om de dag mee te beginnen en ’s avonds een overdenking uit het boek die daar naadloos bij aansluit: dat is de multimediale aanpak van GOD AAN. ‘De Remonstrantie bestaat 400 jaar. In het jubileumjaar 2010 presenteerden de Remonstranten een religieus dagboek voor een breed publiek. Een honderdtal auteurs, allen behorend tot deze kerk of daarmee sympathiserend, verzorgen de teksten bij de dagen van het jaar. Alles bijeen biedt het de lezer die op zoek is naar een spirituele vulling van de dag een palet aan teksten.’ Nieuwsgierig heb ik het boek ter hand genomen. Het leest prettig. De stukjes zijn kort. Als u iets zoekt voor (jonge) 12 dochters of zoons, die de deur uitgaan,

zou dit iets kunnen zijn. Mooi uitgevoerd en goed verzorgd. En je kunt er nog bij sms-en en e-mailen ook. Van harte aanbevolen. Uitgeverij Meinema, Zoetermeer, 2010. 400 pagina’s ISBN 978 90 211 4253 1. Prijs € 25,= André Mulder

De engel van mijn grootvader Over engelverhalen van nu

De auteur constateert in zijn inleiding dat de frequentie waarmee over engelen wordt gesproken toeneemt naarmate de kerkelijkheid in onze samenleving afneemt. Blijkbaar is kerkelijkheid geen voorwaarde voor een engelervaring. Engelen zijn niet eenkennig. Maar hoe zit het dan wel? Mulder beschrijft negen engelverhalen en onderzoekt deze verhalen op hun biografische, psychologische en theologische patronen. Zijn doel is om de engelervaringen te verstaan en deze voor een breed, geïnteresseerd publiek uit te leggen. Het is een lezenswaardig boekje geworden. Zeker als u altijd al meer over engelen hebt willen horen. Het is mooi hoe mensen reageren op spirituele gezichten. In ieder geval niet iets om bang voor te zijn, eerder om je over te verwonderen. Uitgeverij Meinema, Zoetermeer, 2010. 136 pagina’s ISBN 978 90 211 4261 6. Prijs € 14,90 Wendeline Durieux

Van rups naar vlinder Over leven na een burn-out

Open en eerlijk vertelt Wendeline Durieux over haar zoektocht naar haar eigen identiteit dwars door haar burn-out heen. De lessen die ze leerde wil ze graag delen met anderen, omdat ze gelooft dat deze voor meer mensen belangrijk kunnen zijn. Ze deelt haar inzichten over vrijheid, los durven laten, ‘nee’ durven zeggen, schuldgevoelens, angst en nog veel meer. Zij is er sterker uitgekomen en wil laten zien: God kan herstel geven. Mooi vormgegeven boekje waaruit de warmte je toe straalt. De moeite van het lezen waard. Uitgeverij Ark Media, Amsterdam, 2010. 128 pagina’s ISBN 978 90 338 1550 8. Prijs € 11,95 AJ Piet van Midden

Oersoep en oervloed

Bijbels spreken over de schepping In dit boekje wordt ingegaan op vragen die rijzen rond de schepping. Is het

echt gebeurd zoals het in de Bijbel staat? De natuurwetenschap geeft heel andere antwoorden. Wat moet je geloven als je beide naast elkaar zet? De schrijver is er heel duidelijk over: ‘Natuurwetenschap is bezig met de natuur, de gelovige met de schepping.’ Een goed boekje om zelf of samen tot een conclusie te komen, met handreiking voor meerdere gesprekken. Boekencentrum Uitgevers, Zoetermeer, 2010. 72 pagina’s ISBN: 978 90 239 2451 7. Prijs € 8,90 Bram Krol

Jesus multinational De groeiexplosie van de kerk

In dit boek wordt het gedegen onderzoek van de auteur beschreven naar de groei van de kerk in de tijd van de apostelen. Hoe kregen zij het voor elkaar om in zo’n korte tijd het evangelie zo wijd te verspreiden en zoveel volgelingen te werven? De vroege christelijke kerk is een inspirerend voorbeeld, daar liggen de sleutels om de kracht van de kerk, vroeger en nu, te verstaan. Daarmee kunnen we vandaag de dag vérder. Elk hoofdstuk wordt afgesloten met een samenvatting. Hierdoor is Jesus Multinational heel geschikt voor persoonlijke studie en groepsgebruik. Een boek dat je confronteert maar daarnaast ook inspireert en bijzonder leerzaam is. Uitgeverij Ark Media, Amsterdam, 2010. 246 pagina’s ISBN 978 90 338 1929 2. Prijs € 15,95 Steve Chalke

Stop the traffik

Mensen mogen niet verhandeld worden Mensenhandel en -uitbuiting is geen verleden tijd. Overal ter wereld wordt er geld mee verdiend, ten koste van mensenlevens. Gerechtigheid is niet voor iedereen vanzelfsprekend. In dit boek wordt door feiten en persoonlijke verhalen duidelijk gemaakt hoe omvangrijk de problematiek van mensenhandel en economische uitbuiting is. Er worden ook suggesties gedaan van acties die u zelf kunt ondernemen om mensenhandel en uitbuiting tegen te gaan. Dat is lang niet zo ingewikkeld als we soms denken. Door alleen al het aanschaffen van Fair Trade producten kunnen we meehelpen! Een indrukwekkend boek! Uitgeverij Ark Media, Amsterdam, 2010. 160 pagina’s ISBN 978 90 338 1913 1. Prijs € 15,95 TB

In gesprek met... (door u en voor u) Regio Noord

Op donderdag 14 oktober jl. werd er een themamorgen gehouden in de Trefpuntkerk in Glimmen. Vanaf 9.30 uur was de kerk open en kon iedereen een kop koffie met koek gaan halen en een plaats zoeken in één van de zalen van de kerk. Om precies 10.00 uur heette Tjaarda Meindertsma, voorzitter van Regio Noord, de ongeveer 45 dames welkom. Ze had een prachtig bloemstuk gemaakt. Je kon er de donkere dagen in terug vinden, maar ook het nieuwe leven in de vorm van knoppen die al weer aan de beukentakken zitten. Ze las een stuk uit een boekje van A. F. Troost. Daarna gaf ze het woord aan mevrouw ds. G(erbrig) Arends uit De Krim.

In het kader van Gedenken en vieren vertelde zij over de grote Joodse feesten, het jaar rond. Mede door haar enthousiasme was het een boeiende morgen. Je zag het allemaal gebeuren. We zongen met elkaar het lied: Als de zomer verdwijnt. Dit lied kan gezongen worden in verband met de grote feesten in het najaar. Het was nogal een lastige wijs, maar gelukkig zong ze het eerst voor, zodat we bij lied 4 allemaal uit volle borst mee konden zingen. Ds. Arends sloot deze morgen af met gebed. Om 12.00 uur ging een ieder haars weegs. Titie Hoekstein-van der Heide

Regio Oost

In de Adventskerk in Zwolle werd op donderdag 7 oktober voor de achtste keer de jaarlijkse Protestantse Vrouwen Ontmoetingsdag gehouden. Meer dan honderd vrouwen, zowel HVG als PVO, vonden de weg naar deze bijeenkomst. Het thema van deze dag was: Oecumene over grenzen. Mevr. Sjouk Vogelzang sprak een woord van welkom en na de opening kreeg legerpredikant ds. Anne Zweers uit Zwolle het woord. Hij vertelde in het kort iets over zijn eigen leven en dat hij tien jaar geleden afscheid van zijn wijkgemeente nam om als legerpredikant aan het werk te gaan.

In zijn rol als geestelijk verzorger biedt hij de soldaten de ruimte aan om zichzelf te zijn. Hij heeft een vaste groep die hem toegewezen is. Hij gaat mee op oefening en op de momenten dat hij bij de groep is probeert hij ruimte te scheppen voor een gesprek, gebed, kaars, bijbeltekst of zomaar een gedachte. Vervolgens getuigde hij in de lezing dat hij gelooft in een God die boven alle grenzen verheven is en in een God die verbroedert. Samen met hem vierden wij een velddienst. Tot besluit beantwoordde hij nog enkele vragen. Na het zingen van het bondslied van de HVG werd de collecte gehouden voor de Stichting Paardrijden voor gehandicapten Holten e.o. Na de lunchpauze en het zingen van het PVO-lied, brachten mevr. IJt Eykelboom-Dragt met speelman samen verhalen tot leven. We reisden de wereld rond met verhalen uit China, India, Afrika en Indonesië. Ook vertelden ze het verhaal over het mannetje en vrouwtje Piggelmee en zelfs een verhaal uit de Bijbel werd tot leven gebracht. Kortom een kostelijke middag. Na het zingen van het slotlied: Ga nu heen in vrede, wenste mevr. Rini van Bruchem ons wel thuis.

ken tevoorschijn en daar werd uit voorgelezen. Menig blijk van herkenning was hoorbaar en we verbaasden ons erover, dat we ook jaren geleden al met moderne onderwerpen bezig waren. Het oudste lid Riek Kers (86 plus) las een verhaal van Gait Jan en Annechien in het dialect voor, terwijl wij genoten van een hapje en een drankje. Daarna was het tijd voor de broodmaaltijd met slaatje en soep verzorgd door een aantal dames. We eindigden deze bijeenkomst met het PVO lied en dat hebben we ook zondag 14 november in de kerkdienst gezongen met medewerking van de cantorij en dat klonk goed. We moeten constateren, dat we het aantal leden van vroeger, achtenveertig op het hoogtepunt, niet meer halen, maar ook met onze huidige veertien leden komen we nog één keer per maand trouw bij elkaar. Gré Popping

Regio Zuid

Gineke Peltjes Deo duce, de gespreksgroep van de Ontmoetingskerk in Heerde bestond 55jaar. Op woensdag 10 november werd dit gevierd met oud-leden, waaronder ook oud-presidente Aafke van de Veen uit Drachten aanwezig was. Bij de opening, met dank aan God die al die jaren in ons midden was, hebben we ook de leden herdacht, die ons door de dood zijn ontvallen. Voor hen werd een kaars aangestoken. Na de koffie met eigen gebakken cake en koek, kwamen de oude notulenboe-

In de Maranathakerk van Werkendam is het op dinsdagmorgen 9 november jl. een drukte van belang. De ruim 80 vrouwen die zich hebben aangemeld voor deze Regiomorgen, genieten van koffie en cake. Na de opening, krijgt Evelyn Quaak-Kloet, predikant te Prinsenbeek, het woord. Zij geeft een lezing over Vasthouden en loslaten in het leven van Jakob, n.a.v. het jaarthema Gedenken en vieren. In kleine groepen bespreken de vrouwen persoonlijke vragen. Het thema wordt door de spreekster afgerond met een viering: het middaggebed. Daarin: liederen, (dank) gebeden, symboliek, bemoediging en het ontvangen van de Zegen. De collecte, bestemd voor Kruis en Munt: Stichting Mensenkinderen, brengt het bedrag van € 295,-- op! Tenslotte geniet men van de broodmaaltijd compleet met soep. Met dank voor de genoten gastvrijheid wordt teruggezien op een bijzondere zegenrijke ontmoetingsmorgen in Regio Zuid. Nelie Rijkers-van der Sar 13

Achterklap Moeder Laatst trof ik iemand op een visite die (betaald) werkende moeder geworden was toen de kinderen bijna van de basisschool af waren. Ze prees zich gelukkig dat ze ’s morgens de voordeur achter zich kon sluiten. Zij vroeg zich weleens af of het niet beter was dat grootouders kleinkinderen zouden opvoeden, zodat ouders zich volledig aan hun carrière konden wijden. Als mijn informatie juist is, gebeurt het vaak zo in onze overzeese provincies, en ik meen dat het vroeger in Duitsland zo was met de Groszfamilie (drie geslachten in één huis). In ons ochtendblad stond laatst een artikel van een mevrouw die, meen ik, professor geworden was in de sociale ontwikkelingen en die voor haar kinderen een perfecte hulp in de huishouding had gevonden, waar haar hele salaris aan op ging. Ze dacht straks van haar kleinkinderen te genieten, maar haar kinderen peinsden er niet over ze te krijgen. (Misschien hadden die liever eerst een perfecte hulp in de huishouding?) ‘Zo, mevrouwtje,’ dacht ik, ‘daar heb je je dan toch maar mooi op verkeken.’ Over sociale ontwikkeling/liefde moet je niet schrijven, dat moet je doen. Ik voel terwijl ik schrijf de adrenaline stijgen, dus het onderwerp doet wel wat met mij. Ik ben altijd een doe-hetzelver geweest wat het gezin betreft. Over bergen en door dalen. En wanneer ik nu naar ons nageslacht kijk, zijn wij rijk door God gezegend. Wij zijn hecht. Zo! Mijn moeder en mijn schoonmoeder waren altijd thuis, wel aan het werk, maar binnen handbereik. Eén keer was mijn moeder niet thuis. En we zouden toch gaan eten. En mijn oudste zus ging op de stoel van mijn moeder zitten. En mijn vader was er ook al niet. Zo wilde ik niet eten… Het was 28 augustus, de geboortedag van ons jongste zusje.

Het volgende nummer van

in gesprek verschijnt op 31 januari Het thema van dit nummer gaat over scheiding en kerkverlating 14

Wij herdenken Mevrouw C. Van ’t Bosch-Huisman

- Ermelo

Mevrouw M. Gerssen-Hoefnagel

- Den Helder

Mevrouw Corrie Haagsma-Miedema - Hoogeveen Mevrouw Berendina Hermanna Hallink-Reefhuis

- Den Ham

Mevrouw D. Hoogterp-Groeneweg

- Mijdrecht

Mevrouw Miep Knoop-Ellerman

- Hendrik Ido Ambacht

Mevrouw Riet Smit-Mansvelder

- Hollandscheveld

Mevrouw P. Vogel-Dijksterhuis

- Uithuizermeeden

Aan des Vaders trouwe hand, loop ik met gesloten ogen naar het onbekende land. Gezang 293, uit vers 4

Verrassingspakket Een heel nieuw jaar zomaar cadeau, verpakt in beloftes en verwachtingen. Wat zal het brengen? Wist je het maar! Kon die verpakking er maar in één ruk vanaf!

Maar hoe gaat dat met zo’n nieuw jaar: het ontvouwt zich stapsgewijs terwijl je het elke dag een stukje verder uitpakt - een verrassingspakket, met telkens iets nieuws.

Gelukkig niet met kant-en-klare inhoud - alsof alles al vastligt. Wie het uitpakt, moet aanpakken. Het bevat alleen de bouwstenen om er zelf iets van te maken.

Greet Brokerhof- van der Waa - Uit: Jaarringen - www-oasemedia.nl

Kruis en Munt

God begint in het klein… Wereldwijd zijn er miljoenen christenen. En dan te bedenken dat de kerk op de eerste pinksterdag in Jeruzalem met slechts een handjevol discipelen is begonnen. Wie had ooit kunnen denken dat dat kleine clubje volgelingen van Jezus zou uitgroeien tot een miljoenenkerk? Je vraagt je af hoe dit kan. Het heeft alles te maken met de heilige Geest die op die eerste pinksterdag werd uitgestort. Gewone mensen, mensen als u en ik, werden vervuld met de Geest van Christus en hebben getuigd van hun geloof in de opgestane Heer. Zo ging het evangelie als een brandend vuur door de wereld en door de geschiedenis. Er loopt een rechtstreekse lijn van u, van mij en van al die andere christenen en kerken naar die eerste pinksterdag. Wat een groot wonder! En het wonder gaat maar door: steeds opnieuw komen jongeren, ouderen, armen en rijken tot het geloof dat Jezus de Weg, de Waarheid en het Leven is. En zij getuigen daar weer van op hun beurt en geven het stokje van het evangelie weer door aan anderen. Wat klein begon, is door Gods Geest heel groot geworden. Ook in Moldavië zie ik dat het wonder van Pinksteren doorgaat. Er worden huisgemeenten gesticht, kerken gebouwd en er zijn volop evangelisatieactiviteiten. Een bijzondere vorm van evangelisatie is het verstrekken van microkredieten (in dit verband een mooi woord, immers: ‘micro’ betekent klein en ‘krediet’ komt van het Latijnse woord credere en betekent geloof). Een microkrediet is een kleine lening waarmee iemand die geen geld heeft een eigen bedrijfje kan starten. Wanneer het bedrijfje groeit en winst maakt wordt de lening terugbetaald. In Moldavië heeft Mensenkinderen tientallen mensen met succes een microkrediet gegeven. Velen hebben nu een eigen bedrijf en zijn nu in staat hun gezinnen te onderhouden. Maar wat heeft dit nu met evangelisatie te maken? Ik zal het u uitleggen. Om in aanmerking te komen voor een microkrediet moet men een vijfdaagse cursus volgen. Aan de hand van Bijbelse principes leren de cursisten hoe je een bedrijf runt. Bijbel en praktijk komen hier heel dicht bij elkaar. Voor veel cursisten is dit de eerste kennisma-

king met het christelijk geloof. Na het ontvangen van een microkrediet, worden de cursisten regelmatig bezocht. De begeleiders spreken met hen over de bedrijfsvoering maar ook over de Bijbel en het geloof. En zo gebeurt het dat een microkrediet niet alleen leidt tot een levensvatbaar bedrijf maar ook tot een levend geloof! Het kleine ‘krediet’ (geloof) groeit langzaam tot een vast vertrouwen in God. Wonderlijk, vindt u niet? Dumitru Gotisan woont in het district Gagauzië in het uiterste zuiden van Moldavië. Hij en zijn vriend Nicolai ontvingen een microkrediet om een smederij te starten. Ze hebben verschillende (tweedehandse) machines aangeschaft zoals een compressor, een lasapparaat, een ijzerzaagmachine etc. Deze machines gebruiken ze voor het maken van hekwerken. Het bedrijf is in korte tijd zodanig gegroeid dat ze al twee mensen in dienst hebben.

Niet alleen het bedrijf is gegroeid, ook het geloof van Dumitru. Hij is sinds kort diaken in de plaatselijke baptistengemeente. Zijn vrouw zet zich samen met de predikant - ds. Alexander, een kleine man met een groot en enthousiast geloof - in voor de vele arme kinderen in hun dorp. Gouden mensen! En ook zij horen nu bij die alsmaar groeiende groep van discipelen van Christus. Het wonder van Pinksteren gaat door. Ook in het straatarme Moldavië! Ds. Egbert van Beesten, Stichting Mensenkinderen

Om vast te noteren: Ledenontmoetingsdag donderdag 14 april 2011 Immanuëlkerk te Ermelo.

De opbrengst voor Kruis en Munt bedroeg per 15 november 2010: E 5973,85 15

Simson kracht en zwakheid hoe herkenbaar nooit volwassen geworden? wie worstelt niet vaak met eigen zwakheid eigen kracht hoe ga ik mijn onbekende weg hoe kom ik tot bloei als Simson Atie Jongejan