Rabobank Retail Update

Rabobank Retail Update Oktober 2015 Deze update geeft een selectie van belangrijke ontwikkelingen in de sector 1. De onderwerpen zijn voorzien van Rabobank commentaar en gegroepeerd naar vijf belangrijke thema’s in de Nederlandse retail: Fusion/grenzeloze retail, Verticale integratie, Omnichannel/ technologie, Samenwerking en Markt en concurrentie. Verder zijn enkele kerncijfers opgenomen ter illustratie van de marktontwikkelingen en vooruitzichten. Fusion – grenzeloze retail Infotheek en 4Launch: versmelting van B2B en B2C Webwinkel 4Launch wordt overgenomen door de Inf otheek Groep, een grote speler (omzet EUR 300m) in ICT producten en diensten. 4Launch (omzet EUR 45m) verkoopt hardware, sof tware, randapparatuur en accessoires aan particulieren en MKB bedrijven in meerdere Europese landen. “Onze klanten in de educatie en binnen de overheid maken al gebruik van onze custom made klantportalen. Voor consumenten en kleinere bedrijven was ik al enige tijd op zoek naar een specialist”, aldus Jordy Kool, CEO van Inf otheek.

complementaire producten. “Sennheiser is net als Apple een premium brand en vormt een logische accessoire bij alle Appleapparatuur die we verkopen”, stelt Rogier van Camp, CEO en eigenaar van Leapp.

Online retailer gaat fysiek Het Nederlandse brillenmerk Ace & Tate heef t een pop-up store in Rotterdam geopend, in een voormalige winkel van Polare en boekhandel Donner. Ace & Tate was in Rotterdam al actief met een pop-up store in de B ijenkorf . Ter gelegenheid van de opening is een collectie brillen uitgebracht die met een lokale kunstenaar wordt ontworpen. Het merk wordt ook in het buitenland met pop-up winkels geïntroduceerd. Zo is Ace & Tate momenteel bezig met een ‘pop-up tour’ door de vier grote steden van Duitsland. Na een start in B erlijn strijkt de miniwinkel neer in München, Hamburg, Frankf urt en Keulen. Zo wil de etailer inzicht in de regio’s krijgen en te weten komen in welke steden Ace & Tate het meest aanslaat. Eerder opende Ace & Tate al zijn eerste def initieve winkel in de 9 Straatjes van Amsterdam. Comme ntaar Rabobank:

Leapp breidt grenzen van assortiment uit Leapp, de verkoper van ‘ref urbished’ Apple apparatuur, heef t een samenwerking gesloten met Sennheiser, om ook zijn tweedehands hoof dtelef oons te verkopen. Met deze stap wordt het aanbod completer. De retailer wordt daarmee een plek waar zowel ref urbished Apple-producten te koop zijn, als

‘Fusion’ gaat over het verdwijnen van grenzen binnen en buiten de retailsector wat nieuwe groeikansen biedt. De voorbeelden laten verschillende van dit soort kansen zien. B2B speler Infotheek breidt via een overname uit naar de consumentenmarkt (B2C). Leapp zoekt verdere groei door een nieuw (premium) merk toe te voegen aan het Apple merk. Het voorbeeld van Ace & Tate laat zien dat de grenzen tussen online en offline steeds verder verdwijnen. Ace & Tate is van oorsprong een online speler, maar kiest ook voor fysieke aanwezigheid om de online operatie te ondersteunen, de klanten beter te kunnen bedienen en daarmee de consumentenrelevantie te vergroten.

1 Voor b ronnen: zie pagina 4 .

Pagina 1 van 5

Verticale integratie

Comme ntaar Rabobank:

Retailer+entertainmentbedrijf=marktontwikkeling De B elgische kledingretailer JB C wil ook de Nederlandse markt gaan veroveren. JB C heef t daarom een webwinkel met kinderkleding voor de Nederlandse markt geopend. De retailer zal de B elgische kindermuziekgroep K3 inzetten om zijn naamsbekendheid hier te vergroten. De lancering van de webwinkel heef t gelijktijdig plaatsgevonden met een door Studio 100, het entertainmentbedrijf achter de kinderband K3, gestarte talentenjacht in B elgië en Nederland. Daarbij worden opvolgers gezocht voor de huidige leden van de band. JB C hoopt dat de aandacht rondom het programma een extra steun in de rug kan zijn bij de eerste stappen op de Nederlandse markt. JB C gaat in Nederland uitsluitend kinderkleding verkopen. In B elgië verkoopt JB C kleding voor heren, dames, baby's en kinderen. In de kinderkledingcollectie zitten kledingstukken van K3, maar ook kleding met opdrukken van andere Studio-100 f iguren zoals Maya de B ij en Samson & Gert.

Verticale integratie – het voeren van regie over de keten en het dicht bij de klant komen– is een belangrijke trend in retail. Het maken van 'unieke' producten is daarbij een belangrijk onderdeel. De voorbeelden laten zien dat dit op verschillende manieren kan gebeuren. Kledingretailer JBC zoekt de samenwerking met beroemdheden (waaronder K3) en sluit aan bij een TV evenement rond deze beroemdheden (talentenjacht). Pepernotenfabrikant Van Delft ziet kansen in een groeiende markt en gaat direct naar de consument via eigen winkels. Het Deense retailconcept Abstract_ heeft een ultieme manier van personalisatie gevonden: emoties worden vertaald in een fashion-patroon dat vervolgens gebruikt kan worden voor gepersonaliseerde kledingstukken.

Fabrikant gaat direct Pepernotenf abrikant Van Delf t opent dit najaar tien pepernotenwinkels in Nederland. De al bestaande winkel in Amsterdam krijgt een nieuwe inrichting. Daarnaast komen er op korte termijn vestigingen in Groningen, Den Haag, Arnhem en Zwolle. Daarna volgen Haarlem, Den B osch en Rotterdam. In Alkmaar en Maastricht wordt nog naar een geschikte winkelruimte gezocht. Volgens de pepernootproducent groeit de vraag naar het snoepgoed. Van Delf t gaat daarom nu ook zelf rechtstreeks aan de consument leveren. In de winkels worden meer dan vijf tig soorten pepernoten aangeboden, waaronder smaken als f ramboos, stroop, tiramisu en truf fel-kaneel. Van Delf t is sinds 18 8 0 'hof leverancier van Sinterklaas’ waar het pepernoten betref t. Van iedere honderd in Nederland verkochte pepernoten, komen er ongeveer zeventig uit deze bakkerij. De ultieme personalisatie op basis van emoties Het Deense retailconcept Abstract_ laat online shoppers een f ashionprint samenstellen op basis van hun emoties. Dat patroon kunnen zij vervolgens gebruiken op verschillende kledingstukken. Wanneer bezoekers de webwinkel binnengaan, vraagt deze hen toestemming om hun webcam in te schakelen. Deze analyseert de gezichtsuitdrukking middels gezichtsherkenningssof tware. Hierna schrijven de b ezoekers een aantal woorden in een tekstvak. De sof tware achter de website converteert deze woorden, de manier van typen en de gezichtsuitdrukking vervolgens tot een patroon. Dit patroon wordt door de designers van Abstract_ omgezet tot een visueel ontwerp. "Kleding is een sterk middel om onze persoonlijkheid te uiten. En als we producten kopen waarmee we ons sterk verbonden voelen, zullen we ze misschien ook langer gebruiken", aldus de initiatief nemers.

Omnichannel en technologie Gamma chat met klussende klanten Klussers kunnen DHZ keten Gamma nu permanent vragen stellen via een live chat. Datvraagik.nl, dat in eerste instantie alleen beschikbaar zou zijn gedurende de bouwvakvakantie, wordt na gebleken succes voortgezet. Gamma heef t een aantal werknemers van zijn bouwmarkten opgeleid tot chatservicemedewerkers. Zij werken met een tablet in de winkel en beantwoorden de vragen die via Datvraagik.nl binnekomen. Alex Phaf f , manager communicatie van Gamma: “De klusadviseurs zijn zeer enthousiast en blij met de waardering die ze van klanten krijgen. B elangrijk is om de bezetting per uur optimaal af te stemmen op de hoeveelheid vragen.”

Ook ‘discount’ weet de weg naar e-commerce te vinden Poundland, een grote B ritse keten die producten standaard voor één Engelse pond verkoopt, heef t een webwinkel geopend. Het is een van de eerste discounters in zijn soort die de stap naar e-commerce zet. Op de website van Poundland zijn tweeduizend verschillende producten te koop, waaronder chocoladerepen, hamers, speelgoedpistolen en mondwater, zowel van A-merken als private labels. Net als in de winkel kosten de artikelen precies één pond, al zijn er speciale kwantumkortingen op bulkverpakkingen. Er is geen besteldrempel. Poundland rekent een f lat f ee van 4 pond voor de verzending van producten. Orders boven de 50 pond (die al gauw volumineus zijn) worden gratis geleverd. Pagina 2 van 5

Facebook: personal shopping assistent Facebook test een persoonlijke assistent in Messenger die producten koopt voor de gebruiker. “M kan items voor je kopen, cadeaus voor je laten bezorgen bij gelief den, restaurants en reizen boeken en af spraken voor je maken”, stelt David Marcus, vice president van Facebook messaging products. De dienst zal waarschijnlijk gekoppeld worden aan de data op Facebook, zodat M precies weet wanneer een gebruiker bijvoorbeeld een cadeau nodig heef t voor een verjaardag van één van zijn Facebook-vrienden. Verder biedt de assistent een koopoptie als de gebruiker bijvoorbeeld op zoek is naar een kraamcadeau. De consument hoef t dan alleen maar op ‘get’ te klikken. 3D-voetenscan maakt maatwerk mogelijk Het nieuwe schoenenconcept M2M (Made 2 Measure Shoes) heef t een pop-up store in Utrecht geopend waar shoppers een 3D-voetenscan kunnen laten maken. De inf ormatie uit deze scan kunnen zij vervolgens gebruiken om op maat gemaakte luxe schoenen te bestellen. Om het systeem te testen op zoveel mogelijk voeten, organiseert M2M in de pop-up store de zogenoemde Gratis Voetentest. Futuristische sokken maken een driedimensionale scan van de voeten van klanten. Zo komen zij te weten wat hun exacte schoenmaat is. Na de scan krijgen bezoekers hun eigen voetenpaspoort. Comme ntaar Rabobank: De klant staat centraal bij het issue ‘omnichannel en technologie’ en niet de technologie of de kanalen. Door het combineren en integreren van kanalen moet de service aan de klant verbeterd worden, waarbij technologie ondersteunend is. De voorbeelden sluiten hier allemaal op aan. Gamma biedt meer service aan klanten door (klus)vragen te beantwoorden. Facebook koppelt data aan service en kan daardoor de ‘shopping assistent’ personaliseren wat gemak biedt. M2M biedt een oplossing voor het probleem van niet (goed) passende schoenen. Het voorbeeld van Poundland laat zien dat ook discount ketens technologie kunnen inzetten om hun klanten beter te bedienen.

Samenwerking MS Mode breidt online samenwerking uit MS Mode breidt het aantal platf orms waarop het internationaal verkoopt voor het einde van dit jaar uit door een samenwerking met Amazon en La Redoute. MS Mode is momenteel met eigen webwinkels aanwezig in zes verschillende landen: Nederland, B elgië, Luxemburg, Frankrijk, Spanje en Duitsland. Daarnaast verkoopt het modebedrijf sinds twee jaar online via Wehkamp. Voor het einde van het jaar komt er een internationale winkel op Amazon en La Redoute bij. "We denken hiermee een andere consument aan te trekken die eerder nog niet in onze eigen (online) winkels winkelde", aldus Noor de B ruijn, director Marketing & E-commerce van de modeketen.

Logistieke samenwerking voor ‘same day delivery’ Het Amsterdamse schoenenlabel ETQ heef t de samenwerking gezocht met loopjongens.nl om ‘same day delivery’ mogelijk te maken. B estellingen die voor vijf uur ’s middags plaatsvinden, worden ’s avonds af geleverd. Loopjongens.nl is een online koeriersdienst die de logistiek integreert met de webshop van de klant. De shopper ontvangt per mail een link met daarin de realtime status van zijn order. Daarnaast maakt loopjongens.nl de bezorging persoonlijk door een f oto van de koerier, zijn naam en telef oonnummer mee te sturen. Via een app wordt tot op dertig seconden nauwkeurig de locatie van het pakketje getoond.

Samenwerking in optiek De B elgische optiekspeler LensOnline heef t een samenwerking gesloten met de Nederlandse contactlensaanbieder City Lens. B eide partijen gaan onder meer gezamenlijk inkopen. “Door onze krachten te bundelen worden we samen sterk en kunnen we onze stempel drukken op de Nederlandse contactlenzenmarkt”, aldus de bedrijven. LensOnline heef t sinds zijn oprichting in 2004 in B elgië een marktaandeel van circa tien procent opgebouwd. De etailer werkt in zijn thuisland samen met zestig f ysieke optiekzaken, waar klanten hun gekochte lenzen kunnen laten controleren. Dat concept spreekt eigenaren Marc en Xander Pols van City Lens aan. “Via een webshop klanten om je heen verzamelen en dan zorgen dat deze mensen naar de winkel gaan voor een contactlenscontrole: daar prof iteert iedereen van.” City Lens werkt met een abonnementssysteem, zodat klanten voor een maandelijks vast bedrag de juiste contactlenzen ontvangt. Dit systeem wordt geïntegreerd in de sof tware van LensOnline Nederland. Comme ntaar Rabobank: Een groot voordeel van samenwerking is dat de zelfstandigheid in stand blijft. Bovendien worden de risico’s van andere groeistrategieën vermeden. Samenwerking is daarmee een aantrekkelijke strategische optie voor retailers. De voorbeelden laten verschillende vormen van samenwerking zien waarmee diverse strategische doelen bereikt kunnen worden. MS Mode zoekt de samenwerking met meerdere online platforms om zoveel mogelijk touch-points met klanten te creëren. ETQ werkt samen met een logistieke dienstverlening om de service aan de klant te verbeteren, onder meer via ‘same day delivery’. LensOnline en City Lens bundelen krachten op (onder meer) inkoopgebied om de marktpositie te versterken.

Pagina 3 van 5

Markt en concurrentie JD Sports groeit verder in Nederland De Engelse sneakerketen JD Sports wil volgend jaar op meerdere locaties in Nederland verhuizen naar grote winkelpanden. "De vestigingen die we twee jaar geleden hebben overgenomen van herenmodeketen Setpoint voldoen niet allemaal meer. We zijn sommige winkels inmiddels ontgroeid en zoeken naar grotere panden. Ook willen we winkels openen in steden waar we nu nog niet aanwezig zijn", aldus area sales manager Sam Davies. JD Sports ondervindt op de Nederlandse markt de nodige concurrentie, maar heef t geen last van de malaise die de algehele (sport)schoenenbranche nu tref t. Volgens Davies is de f ormule sinds de start zeer succesvol op basis van de waardering door consumenten van de ‘highend sneakers’ die bij JD Sports te koop zijn. Flying Tiger: meer vestigingen in Nederland De Deense variety store Flying Tiger, een enigszins met HEMA vergelijkbare f ormule, opent nieuwe vestigingen in Amstelveen en Delf t. Het totale winkelbestand in ons land groeit daarmee door tot zeventien f ilialen. Flying Tiger opende in heel 2014 twee nieuwe vestigingen in ons land, maar dat waren er volgens mede-eigenaar Annemieke Degens Dil te weinig: “Het mag wel wat sneller”. Dit jaar opende de Deense retailer al vestigingen in Groningen, Enschede en Zaandam en daar komen er binnenkort dus nog twee bij. Flying Tiger ziet naar eigen zeggen ruimte voor veertig vestigingen in ons land. Wereldwijd beschikt de f ormule over zo’n vijf honderd vestigingen in 26 landen.

Primark gaat ook naar US De Ierse modeketen Primark heef t in B oston met een nieuwe f lagship store haar eerste vestiging in het Noord-Oosten van de Verenigde Staten. B oston geldt als de thuisbasis voor Primark voor de Noord-Oostelijke Amerikaanse regio, waar op korte termijn nog eens zeven winkels verrijzen. De modeketen opende eerder al een distributiecentrum in B ethlehem, Pennsylvania. “We vinden het geweldig om de mensen kennis te laten maken met Primark en een bijdrage te kunnen leveren aan de dynamiek van het bruisende Downtown Crossing, waar we naast de winkel ook een kantoor hebben”, aldus topman Paul Marchant.

Bax-shop: succesvol in Britse expansie B ax-shop voelt zich bij zijn expansieplannen gesterkt door de succesvolle oversteek naar Groot -B rittannië. De muziekretailer is sinds deze zomer actief op de B ritse markt en is naar eigen zeggen 'overweldigd' door het aantal bestellingen. B ax-shop werkt voor zijn online platf orm met lokale tekstschrijvers die vaak zelf muzikant zijn. Zij verzorgen content die past bij de B ritse consument, zodat de site een lokaal gevoel uitstraalt. De retailer maakt daarnaast gebruik van reclamekanalen als Adwords en biedt zijn producten aan op Amazon. Sindsdien lopen de orders ‘op volle toeren’. “Dit Engelse succes bemoedigt ook de plannen voor de Spaanse en Italiaanse markt, die als volgende landen op de rit staan om een site te openen. Daarna volgt Zweden”, aldus marketingmanager Sabine Vos. B ax-shop is naast Groot-B rittannië en Nederland online actief in B elgië, Frankrijk en Duitsland. Marktomstandigheden verbeteren Het consumentenvertrouwen is in september iets gedaald, maar de koopbereidheid steeg licht. De positieve trend in de retailomzet is in juli voortgezet, zowel in f ood als non-f ood. Zowel de online specialisten als de multichannel spelers lieten een f orse groei van hun online omzet zien. Prijsdruk in non-f ood blijf t een issue. Zie het onderdeel Kerncijf ers voor meer details. Comme ntaar Rabobank: Er is al enige tijd sprake van een positieve trend in de vertrouwensindicatoren. In september was er weinig verandering. De CBS omzetcijfers over juli waren positief over de hele linie, waarbij online duidelijk marktaandeel wint van de fysieke winkels. Prijs- en margedruk in non-food, mede in relatie tot de USD ontwikkeling, blijft een issue. De concurrentie in de markt zal verder toenemen. Buitenlandse spelers als JD Sports en Flying Tiger zien ruimte voor verdere groei in Nederland, via meer vestigingen en/of grotere winkels. In een niet of beperkt groeiende markt, zet dit druk op bestaande spelers. Nichespeler Bax-shop (muziek) bewijst dat onderscheidende concepten ook geschikt zijn voor internationale expansie. Het voorbeeld van Bax -shop laat verder zien dat internationale expansie ook kan zonder fysieke winkels. De toetredingsdrempels zijn lager geworden wat natuurlijk eveneens geldt voor buitenlandse spelers die naar Nederland willen komen. De ook in Nederland succesvolle keten Primark toont aan dat onderscheidende formules zelfs buiten Europa kansen hebben. B ronnen voor deze uit gave zijn: ret ailnews.nl, ret ailwat ching.nl, t winklemagazine.nl, nu.nl, fashionunit ed.nl, The Telegraph, De Tijd, CB S St at line

Contactgegevens Jos Voss Sectorspecialist Retail Rabobank [email protected]

Véronique Bulthuis Sectorspecialist Retail Rabobank [email protected]

Pagina 4 van 5

Kerncijfers Vertrouwensindicatoren Sep-14

Nov-14

Jan-15

Mar-15

May-15

Jul-15

Sep-15

8 6 4 2 0 -2 -4 -6 -8

-10

In tegenstelling tot het consumentenvertrouwen is deze indicator nog steeds negatief .

-12 Consumer confidence NL

De vertrouwensindicatoren laten al langere tijd een positieve trend zien. In september waren de veranderingen zeer beperkt. Het consumentenvertrouwen daalde iets: van +6 in augustus naar +5. De voor de detailhandel belangrijke deelindicator ‘koopbereidheid’ verbeterde naar -2 (augustus: -3).

Readiness to buy NL

Detailhandelsomzet: groei in % (jaar-op-jaar) Jul-14

Sep-14

Nov-14

Jan-15

Mar-15

May-15

Jul-15

40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0%

-5% -10%

Sales growth non-food stores

Sales growth food stores

Sales growth online specialists

Online sales growth multi channel stores

De omzet van f ood winkels steeg 1,9% in juli, voornamelijk door volumestijging. B ij non-f ood winkels was sprake van een omzetstijging van 4,3% in juli, door een volumestijging van 4,0% en een zeer beperkte prijsstijging (+0,3%). Online specialisten (inclusief 'postorder') wonnen met een omzetgroei van 14,8 % verder marktaandeel. De online omzetgroei van ‘multichannel spelers’ was ruim 22% in juli, dus sterk boven de groei van de online specialisten.

Non-food winkels januari-juli 2015 groei in % (jaar-op-jaar) Living

Drugstores

Average

Clothing

Consumer electr.

DIY

Household

Textile superm.

10% 8%

7,4%

6%

4,3%

4%

0% -2% -4%

2,2%

1,0% 1,6%

2%

2,1%

0,1% 0,1% -0,1% -0,6%

-1,3% -2,4%

-2,9% -3,4%

-6% Growth in % Jan-July 2015 (YoY, unweighted)

-4,9%

-5,3%

Het beeld voor de verschillende sectoren loopt nogal uiteen. Wonen prof iteert van de aantrekkende huizenmarkt. Opvallend is dat dit niet geldt voor DHZ. Drogisterijen zijn normaal gesproken vrij stabiel (veel ‘need to have’), maar laten nu f orse groei zien. Consumentenelektronica, Huishoud, DHZ en vooral textielsupermarkten zitten in de min.

Growth 2014FY (YoY)

B ron: CB S

Deze pub licat ie is een uit gave van Rab ob ank. De in deze pub licat ie gepresent eerde visie is geb aseerd op gegevens uit door ons b et rouwb aar geacht e b ronnen die worden gen oemd in de b ronvermelding. Deze b ronnen zijn op zorgvuldige wijze in onz e analyse verwerkt . Rab ob ank aanvaardt echt er geen enkele aansprakelijkheid voor het geval dat de in deze pub licat ie neergelegde gegevens of prognoses onjuist heden b evat t en noch voor event uele (zet -)fout en en onvolledigheden. Het b et reft algemene informat ie die aan veranderingen onderhevig is. Aan de verst rekt e informat ie kunnen geen recht en worden ont leend.

Pagina 5 van 5