Rabobank Retail Update

Rabobank Retail Update September 2014 Deze update geeft een selectie van belangrijke ontwikkelingen in de sector1. De onderwerpen zijn voorzien van Rabobank commentaar en gegroepeerd naar vijf belangrijke thema’s in de Nederlandse retail: M&A activiteiten, Verticale integratie, Omnichannel/technologie, Samenwerking en Markt en concurrentie. Verder zijn enkele kerncijfers opgenomen ter illustratie van de marktontwikkelingen en vooruitzichten.

Accell integreert voorwaarts De Accell Group, productent van fietsen en eigenaar van (o.m.) de merken Batavus, Koga en Lapierre, heeft Comet overgenomen, een grote Spaanse distributeur.Accell wil met Comet zijn producten in Spanje, Portugal en Frankrijk gemakkelijker kunnen verkopen. Comet (zestig medewerkers, omzet EUR 27 m) is de grootste verkoper van fietsonderdelen en accessoires in Spanje en heeft ook relevante marktposities in Portugal en Frankrijk.

Op vrijdag 16 januari 2015 zal het jaarlijkse Rabobank retailcongres gehouden worden, samen met de Stichting Anton Dreesmann. Het thema is: ‘Fusion Retail’. De ‘Save the Dates’ zijn uitgestuurd. Suggesties voor uit te nodigen klanten/prospects zijn welkom bij [email protected] of [email protected]. In de afgelopen tijd is een tweetal Rabobank blogs over de retailsector gepubliceerd: Kwetsbaarheid loont en Hype uw winkel via social media.

M&A activiteiten Scapino Belgie verkocht door Macintosh Retail Group Macintosh Retail Group verkoopt de 24 winkels van Scapino in België aan DFM Participaties. Deze winkels gaan als The Fashion Market verder. De overname is een belangrijke stap in DFM Participaties’ doel om onder de naam The Fashion Market een nieuwe discountformule in de markt te zetten, aldus CEO Mark Rosman. Scapino België past niet meer binnen de toekomst van Macintosh, zegt CEO Kurt Staelens. “De positie is te klein om als discounter succesvol te kunnen zijn. Daarnaast was het lastig om de Belgische winkels te ondersteunen vanuit Scapino Nederland.”

Overnames in online Easy2Company heeft twee webwinkelbedrijven overgenomen, waarvan Kabeltje.com en Trouwartikelen.nl de bekendste webshops zijn. Het bedrijf aast op meer overnames en het wil Easy2order.nl uitbouwen tot ‘een echt online warenhuis’. Managing director Joost Blom: “Om nog beter in te spelen als partner voor consumenten en bedrijven worden in de toekomst nog meer websites aangesloten. Ook groeien we internationaal door met een goed presterende webshop in Duitsland.” Commentaar Rabobank: M&A activiteiten gaan door in de retailsector. De voorbeelden laten verschillende strategische motieven zien. Macintosh kiest voor focus door een relatief kleine activiteit te verkopen. Producent en merkeigenaar Accell komt door voorwaartse integratie dichter bij de klant. Easy2Company bouwt aan een multi formule strategie op internet door bestaande webwinkelbedrijven over te nemen.

1 Voor bronnen: zie pagina 4.

Pagina 1 van 5

Verticale integratie Uitgevers gaan ‘direct’ met abonnementsdienst Twee grote uitgeefconcerns, VBK en Dutch Media, hebben een goedkope abonnementsdienst voor digitale boeken volgens een 'Spotify'-model gelanceerd: Elly’s Choice. De dienst speelt in op de beperkte rol die e-boeken hebben in Nederland. E-boeken maken in Nederland slechts 5 procent van de verkoop uit, terwijl dat in Amerika bijna een kwart is. Elly's Choice biedt tien geselecteerde boeken per maand voor een vast maandbedrag van EUR 2,99 bij een jaarabonnement. Daarnaast krijgt de abonnee korting op dertig andere titels en toegang tot een magazine met interviews en boekbesprekingen. In tegenstelling tot streamingdiensten als Spotify en Netflix kunnen abonnees de boeken downloaden. Adidas: directe verkoop van customized schoenen Sportkledingfabrikant Adidas heeft een mobiele applicatie gelanceerd waarmee gebruikers hun sneakers zelf samenstellen op hun smartphone en tablet. De app draait om de Adidas ZX FLUX sneaker, het nieuwste model in de Adidas Originals-lijn en is onderdeel van het customizationprogramma van het Duitse sportmerk. Gebruikers kunnen via de app een foto uploaden die vervolgens wordt getoond op de schoen. Daarnaast kunnen zij de kleuren van bepaalde details, zoals de veters en het Adidas logo aan hun wensen aanpassen. Vervolgens kunnen zij de schoen direct bestellen.

Zalando gaat website personaliseren Zalando gaat zijn website herlanceren en het aanbod meer en beter afstemmen op individuele bezoekers. Zalando’s nieuwe website wordt voorzien van een zogenoemde personal feed. Op basis van individueel surf- en koopgedrag krijgen bezoekers relevante producten voorgeschoteld, zoals Bol.com en Wehkamp.nl dat al langer doen met behulp van big data. Ter ondersteuning van de herlancering komt er een nieuwe marketingcampagne. Media Markt: integratie online met de winkels Het personeel op de winkelvloer van Media Markt krijgt tablets met toegang tot de online shop om extra producten te kunnen verkopen. De elektronicaketen haalt daarmee voor het eerst zijn webshop naar zijn stenen vestigingen. “De tablets maken deel uit van onze multichannelstrategie die we in al onze winkels doorvoeren”, aldus een woordvoerder. Media Markt had al afhaalbalies in zijn filialen staan voor orders in de webshop.

Commentaar Rabobank: Verticale integratie – het voeren van regie over de keten – is een belangrijke trend in retail. Beide voorbeelden laten zien dat ook partijen van buiten de retailsector de regierol kunnen voeren. Zowel Elly’s Choice als Adidas maken gebruik van technologie om de consument direct te bereiken. Elly’s Choice brengt een nieuw concept op de markt: een soort ‘Spotify’ voor boeken. Adidas speelt met de app in op een relatief nieuwe fase in verticale integratie: personalisatie. Consumenten kunnen hun eigen sneakers ontwerpen en daarmee een ‘uniek’ product verkrijgen.

Omnichannel en technologie Bestseller integreert webwinkels Bestseller, het modeconcern met verschillende merken waaronder Vero Moda, Jack & Jones en Only, heeft zijn complete kledingaanbod gebundeld in een centrale webshop. Bestseller.com gaat daarmee nadrukkelijk de concurrentie aan met grote pure players als Asos en Zalando. Volgens Bestseller is de nieuwe website ‘onze grootste winkel tot nu toe’. E-commerce directeur Jens Christian Buhl stelt dat bestseller.com een geheel nieuwe winkelervaring biedt, vergeleken met de 17 verschillende brand webshops. Bezoekers kunnen artikelen uit al die shops samen bestellen, zonder verzend- en retourkosten. Kleding van de verschillende labels is behalve in de eigen winkels en webshops ook elders te koop. Zo is Vero Moda bijvoorbeeld te vinden bij Wehkamp.nl en Zalando.

Walmart: Big Data geeft voorsprong op concurrentie Walmart heeft met zijn big data-strategie een forse voorsprong op andere retailers en gebruikt verschillende tools om die positie te handhaven. De keten verzamelt tijdens elk mogelijk klantcontact data. De grote aantallen bezoekers (35 miljoen per dag) en transacties (meer dan een miljoen per uur) levert per uur alleen al 2,5 miljoen gigabyte aan data op. De retailgigant wil weten ‘wat elk product in de markt is, wie iedere persoon ter wereld is en we willen de mogelijkheid hebben om die twee te combineren’, aldus CEO global e-commerce Neil Ashe van Walmart. Om data te vergaren richt de keten zich met name op social media en mobile commerce. Zo heeft de retailer Social Genome ontwikkeld. Dit is een kennisbank met miljoenen relaties vanuit social media, die gecombineerd worden met andere databronnen. Walmart kan met behulp van Social Genome een persoonlijk aanbieding doen via het juiste social media-kanaal, zodra een klant een relevant bericht op social media plaatst.

Pagina 2 van 5

HEMA: bloggers inschakelen voor communicatie HEMA heeft een weblog geopend, waarvoor niet minder dan duizend particuliere bloggers bijdragen kunnen leveren. Deze bloggers hebben bij HEMA een 'blog academy' doorlopen. Daarbij kregen ze tips van onder andere modeblogger Yara Michels. In ruil voor het potentiële bereik van hun blogs en minimaal een half jaar lang toegang tot lessen en feedback, leveren de bloggers content voor HEMA, die gebruikt kan worden om de vindbaarheid te verbeteren en producten te helpen verkopen.

in plaats van om marges.” Doordat alle informatie via internet beschikbaar is, zijn klanten immers altijd op de hoogte van welke retailer bijvoorbeeld de beste prijzen of de beste service biedt. Als gevolg hiervan leggen consumenten de lat steeds hoger en verwachten ze steeds meer van retailers, op elk vlak. Voor retailers maakt het dat lastig om hun unieke assets te verwaarden. “Het valt niet mee om in alle opzichten aan die eisen te voldoen.”

Commentaar Rabobank: Bij omnichannel retailing staan niet de kanalen centraal, maar de klant. De klant moet goed bediend worden door de verschillende kanalen te combineren en te integreren, waarbij technologie ondersteunend is. Alle voorbeelden hebben betrekking op een betere klantbediening. Bestseller integreert websites, Zalando maakt websites persoonlijker, Media Markt haalt online naar de winkel om betere service te bieden, Walmart gebruikt big data voor persoonlijke aanbiedingen en HEMA verbetert en verrijkt de communicatie met klanten door bloggers in te schakelen.

Samenwerking GAMMA: formulesamenwerking met Subway Een GAMMA-vestiging in Amsterdam Zuidoost beschikt sinds kort over een Subway-restaurant. Het restaurant hanteert dezelfde openingstijden als de bouwmarkt. De vestiging bevindt zich als het ware in de gevel van GAMMA en heeft een eigen inen uitgang, aldus mede-eigenaar Maikel Mienies. “Consumenten die Subway willen bezoeken hoeven dus niet per se de bouwmarkt in. Subway kiest steeds vaker voor niet-traditionele locaties. In het buitenstedelijk gebied is het daarbij praktischer om partners te vinden met bestaande panden”, aldus Mienis. Leonidas en Ijsboerke: samen in productontwikkeling Pralinemaker Leonidas gaat samen met IJsboerke een ijspraline op de markt brengen die te koop zal zijn in supermarkten. Tot nu toe waren de producten van Leonidas enkel te vinden in de eigen chocoladewinkels. Vanaf oktober zal de nieuwe ijspraline van IJsboerke en Leonidas in de schappen van de supermarkten liggen. Voor IJsboerke is een samenwerking met een ander merk niet nieuw; eerder werd er in samenwerking met Jules Destrooper ook al ijs ontwikkeld met de smaak van de bekende koekjes van het merk. Bol.com: retail naar flexibel partnernetwerk Online retail wordt uiteindelijk een netwerk waarbij retailers partners zijn en consumenten vrij bewegen tussen de verschillende aanbieders. Dat stelde CEO Daniel Ropers van bol.com tijdens het jubileumevent van RetailTrends. Elke partij die in een bepaald opzicht uitblinkt, moet zich volgens Ropers aansluiten bij een netwerk. “Dan wordt de kennis van partij A, de service van partij B en de prijs van partij C bereikbaar voor consumenten. In zo’n situatie gaat het om de waarde van kennis

Bugaboo en Diesel ontwerpen samen een kinderwagen Bugaboo heeft samen met de ontwerpers van modemerk Diesel een kinderwagen ontwikkeld. Deze Bugaboo by Diesel stroomt vanaf oktober 2014 de winkels in. De Bugaboo by Diesel is een `coole kinderwagen in legergroen canvas met stoere accenten in camouflageprint en faux leer`. Het logo van Diesel is opvallend aanwezig op onder andere de wieldoppen. In 2013 zijn de Nederlandse kinderwagenproducent en het Italiaanse lifestylemerk een driejarige samenwerking aangegaan. Andrea Rosso, creative director Diesel Licenses: “Dit is echt anders dan alles wat we tot nu toe gedaan hebben. Het was een te gekke uitdaging om het zuivere Diesel DNA in dit geavanceerde, verfijnde product terug te laten komen.” Madeleen Klaassen, global marketing director Bugaboo International, waardeert vooral de rebelse geest en creativiteit van het modemerk. “De Bugaboo by Diesel samenwerking combineert de wereld van het ouderschap en fashion, met een knipoog.” Eerder werkte Bugaboo ook al samen met Marc Jacobs, Viktor & Rolf, Bas Kosters en Andy Warhol. Commentaar Rabobank: Samenwerking is een aantrekkelijke strategische optie voor retailers, waarmee meerdere strategische doelen kunnen worden bereikt. GAMMA en Subway combineren hun formules om samen een betere klantpropositie te bieden. Een chocolademaker (Leonidas) en een ijsfabrikant (Ijsboerke) bundelen hun krachten om een nieuw product – een ijspraline - te ontwikkelen. Ook Bugaboo en Diesel kiezen voor gezamenlijke productontwikkeling om een uniek product in de markt te zetten. Bol.com ziet de retailsector ontwikkelen in de richting van een flexibel samenwerkingsverband waarin partijen in wisselende samenwerkingen de klant steeds optimaal proberen te bedienen.

Pagina 3 van 5

Markt en concurrentie Media Markt: meer beleving, meer service Media Markt heeft een experimentele beleveniswinkel geopend tegenover zijn vestiging in het Utrechtse winkelcentrum Hoog Catharijne. In de zogenoemde ‘Man Cave’ worden geen producten verkocht, maar alleen geïntroduceerd en gedemonstreerd. Met de nieuwe winkel zet de elektronicaketen meer in op beleving. Zo is er onder meer ruimte voor een theater, waarmee het volgens directeur Barry van Ruiven een soort ballenbak voor mannen wordt.

Amazon kijkt naar NL markt Amazon is in gesprek met Nederlandse uitgevers over de verkoop van e-books. Hoewel Amazon zich al enkele jaren geleden wilde aansluiten bij CB, is lange tijd onduidelijk gebleven wanneer een Nederlandstalige website van Amazon live zou gaan. Nederlandse consumenten kunnen bij de e-commercegigant tot nu toe voornamelijk buitenlandse boeken aanschaffen, die vanuit onder meer Duitsland en GrootBrittannië worden geleverd. Sinds 2011 beschikt Amazon over een distributiecentrum van 110 duizend vierkante meter in Duitsland, 25 kilometer van de grens bij Venray. In Nederland kan met e-books ook op prijs worden geconcurreerd omdat de vaste boekenprijs niet van toepassing is op e-books. “Voor Amazon gaat het niet zozeer om de omzet uit boeken, maar meer om de bezoekers die daardoor naar de website komen”, meent directeur Michael van Everdingen van de Koninklijke Boekverkopersbond. H&M: milieuvriendelijke jeanscollectie H&M start in oktober met de verkoop van een milieuvriendelijke jeanscollectie: Concious Denim. Deze collectie – voor zowel vrouwen, mannen als kinderen - wordt in 1.700 H&M-filialen wereldwijd en in de webwinkel verkocht. De modeketen hanteert voor de milieuvriendelijke jeanscollectie criteria die door de Spaanse denim consultant Jeanalogia zijn opgesteld. De kledingstukken zijn met milieuvriendelijke productieprocessen en van milieuvriendelijke materialen gemaakt. Elk kledingstuk is voorzien van een etiket met daarop tips over milieuvriendelijke manieren om kleding te onderhouden.

HEMA: aanpassingen in de formule HEMA heeft haar winkels flink onder handen genomen met nieuwe producten, een assortiment dat sneller wisselt en lage tafels in de winkel die deels de hoge schappen vervangen. Daarmee wil HEMA de komende jaren de omzet weer verhogen en klanten terugwinnen. Meer ‘impuls’ in het assortiment was al doorgevoerd maar deze verandering was door de toen nog hoge rekken onvoldoende zichtbaar. CEO Van Zetten: “De afgelopen jaren hebben we voor ruim EUR 200m geïnvesteerd in verbouwing en vernieuwing van de Nederlandse winkels. Het afgelopen jaar hebben we 520 winkels verbouwd in één jaar. Volgens Van Zetten viel de vernieuwing van het assortiment de afgelopen jaren onvoldoende op in de hoge schappen. “Producten waren teveel verstopt. Daarom zijn die hoge schappen deels vervangen door lagere tafels. Daarnaast zijn er ook veel meer impulsartikelen gekomen. Mensen zijn altijd op zoek naar even iets nieuws, iets anders. Ik denk dat we daar te weinig op hebben ingezet”, aldus de topman. Marktomstandigheden blijven lastig Het consumentenvertrouwen stond in september weer verder onder druk. De vertrouwensindicatoren zijn nog steeds negatief. De non-food retailomzet daalde in juli. Zie het onderdeel Kerncijfers voor meer details. Commentaar Rabobank: Na een lange periode van stijging, liet september, evenals augustus, weer een daling van het consumentenvertrouwen zien. Ook de CBS omzetcijfers wijzen op lastige marktomstandigheden, vooral voor non-food winkels. Deze marktomstandigheden dwingen retailers te zoeken naar onderscheidend vermogen via bijvoorbeeld belevingswinkels (Media Markt), milieuvriendelijke collecties (H&M) en vernieuwing van de formule (HEMA).Het voorbeeld van H&M laat zien dat MVO ook gebruikt kan worden om een ‘nieuwe’ productpropositie te maken. De komst van Amazon naar Nederland lijkt een stapje dichterbij te komen. Dit zal de concurrentieverhoudingen verder aanscherpen. Bronnen voor deze uitgave zijn: retailnews.nl, persbericht Macintosh Retail Group, Retail Actueel Nieuwsbrief, Retail Detail Newsletter, twinklemagazine.nl, De Volkskrant, Kids Magazine, CBS Statline

Contactgegevens Jos Voss Sectorspecialist Retail Rabobank [email protected]

Alexander Heijkamp Sectormanager Detailhandel Rabobank [email protected]

Pagina 4 van 5

Kerncijfers Vertrouwensindicatoren Sep/13

Nov/13

Jan/14

Mar/14

May/14

Jul/14

Sep/14

0 -5 -10 -15 -20 -25 -30 -35 Consumer confidence NL

Readiness to buy NL

Het consumentenvertrouwen daalde in september weer iets verder naar -7 (augustus -6). Voor augustus was sprake van een lange periode van herstel. De voor de detailhandel belangrijke deelindicator ‘koopbereidheid’ verbeterde lichtjes: van -12 in augustus naar -11 in september. De geopolitieke situatie speelt een rol in de verslechtering van het consumentenvertrouwen.

Detailhandelsomzet: groei in % (jaar-op-jaar) Jul/13

Sep/13

Nov/13

Jan/14

Mar/14

May/14

Jul/14

25% 20% 15% 10% 5% 0% -5% -10% -15% Sales growth non-food stores

Sales growth food stores

Sales growth online specialists

De totale detailhandelsomzet steeg in juli met 0,7%. De samenstelling van de koopdagen was gunstig in juli, waardoor de onderliggende ontwikkeling minder positief is. Food winkels groeiden 2,6% door stijgende volumes en licht dalende prijzen (-0,2%). De non-food winkels daalden 0,4% door dalende prijzen (-1,4%) bij stijgende volumes (+1,1%). Online specialisten zetten hun groeipad door (+7,2%) en wonnen verder marktaandeel.

Non-food winkels januari-juli 2014 groei in % (jaar-op-jaar) DIY

Consumer electr.

Textile superm.

Drugstores

Average

Clothing

Living

Household

3% 2.1% 2% 1%

1.3%

1.1% 0.7%

0% -1%

-0.3% -0.7%

-2% -2.1% -3%

-2.6%

Growth in % Jan-July 2014 (YoY)

Het beeld voor de verschillende sectoren loopt nogal uiteen. DIY profiteert van de aantrekkende huizenmarkt en de veel betere weersomstandigheden. Textielsupermarkten hebben het voordeel van een goede prijsperceptie. Voor consumentenelektronica waren het WK Voetbal en de vervanging van Windows XP Pc’s positief. Ondanks de goede weersomstandigheden daalt de omzet van de kledingsector.

Bron: CBS

Deze publicatie is een uitgave van Rabobank International. De in deze publicatie gepresenteerde visie is gebaseerd op gegevens uit door ons betrouwbaar geachte bronnen die worden genoemd in de bronvermelding. Deze bronnen zijn op zorgvuldige wijze in onze analyse verwerkt. Rabobank International aanvaardt echter geen enkele aansprakelijkheid voor het geval dat de in deze publicatie neergelegde gegevens of prognoses onjuistheden bevatten noch voor eventuele (zet-)fouten en onvolledigheden. Het betreft algemene informatie die aan veranderingen onderhevig is. Aan de verstrekte informatie kunnen geen rechten worden ontleend.

Pagina 5 van 5