Rabobank Transport & Logistiek Update

Rabobank Transport & Logistiek Update Mei 2015 Deze update geeft een selectie van belangrijke ontwikkelingen in de sector1. De onderwerpen zijn voorzien van Rabobank commentaar en gegroepeerd naar de belangrijkste thema’s in de Nederlandse Transport & Logistiek: duurzaamheid, ontwikkeling logistiek vastgoed, Innovatie, Fusie, Overname en Samenwerking. Daarnaast zijn enkele kerncijfers opgenomen met de laatste marktontwikkelingen en prognoses. Duurzaamheid Duurzaamheid in “the last mile”

Duurzame stadsdistributie kan sneller groeien als de overheid actief zou meedenken en aanjagen. Lokale overheden zijn onmisbaar bij het scheppen van wettelijke en beleidskaders, het creëren van schaal en van ruimte voor distributiehubs aan de rand van de stad. Helaas ontbreekt binnen veel overheden de kennis voor het ontwikkelen van een integrale strategie die helderheid schept voor marktpartijen, stelde Goos Kant van Ortec: “Te vaak nog worden maatregelen genomen die niet handig zijn. Ook is het landelijk nodig om dingen te reguleren, want met elke gemeente apart rond de tafel gaan zitten, werkt niet.” Commentaar Rabobank:

Duurzame stedelijke distributie is in opmars. Bedrijven als Cargohopper en Binnenstadservice zijn er in geslaagd geheel zelfstandig een businessmodel te ontwikkelen dat loont. Toch is er behoefte aan overheidssturing in wet- en regelgeving, zowel op gemeentelijk als op nationaal niveau. Distributie in de last mile bloeit dankzij de komst van webshops en de bevolkingsgroei. Tegelijk nemen eisen toe, vooral op het gebied van leefbaarheid en milieu. Bedrijven als Cargohopper en Binnenstadservice hebben er een geheel eigen businessmodel van gemaakt. Ze zijn het levendige bewijs dat de markt een

Niet alleen vanuit duurzaamheidsperspectief maar ook vanuit efficiency zijn de ontwikkelingen in stadsdistributie belangrijk. Er zullen zelfstandige bedrijven als Cargohopper en Binnenstadservice komen, als zien we ook ontwikkelingen bij transporteurs om dit in hun regio vorm te gaan geven. Schaalgrootte, bundeling van lading en een netwerk zijn daarbij cruciaal. Het succes van stadsdistributie is niet alleen afhankelijk van de overheid en gemeente, maar ook van een efficiente operatie en een concurrerend prijsmodel.

Ontwikkeling logistiek vastgoed

antwoord heeft op de hedendaagse eisen, onder meer door het bundelen van leveringen en elektrisch vervoer.

1 Voor bronnen: zie pagina 5

Pagina 1 van 6

Telecombedrijf Huawei gaat een logistiek centrum openen in Eindhoven. Dat heeft Wonder Wang, presidentdirecteur van Huawei Technologies Nederland, aangekondigd op een besloten bijeenkomst met premier Mark Rutte in de Chinese stad Shenzhen.

worden uitgerust met sensoren, camera's en radars, die via software met elkaar kunnen communiceren. De adviesfirma verwacht dat rond deze nieuwe technologieën clusters van toeleveranciers ontstaan. In die groepen zal een rol zijn weggelegd voor bedrijven die nu nog niet actief zijn in de autoindustrie.

Huawei ziet Brabant als ideale toegangspoort naar Europa en zoekt de verbinding met de aanwezige hightech sector. Het nieuwe logistiek centrum in Eindhoven dient voor de opslag en Europese uitlevering van ICT producten en smart phones, die Huawei uitbesteedt aan de Nederlandse tak van DHL. Per 1 mei 2015 gaat een driejarig contract in. De te benutten magazijnruimte beslaat 10.000 vierkante meter en wordt zo nodig uitgebreid. Huawei heeft verschillende vestigingslocaties overwogen maar koos Eindhoven als beste optie. Huawei verkent ook de mogelijkheden om aan te sluiten bij het hightech cluster in Brabant. Wang bevestigt dat: “Behalve de goede infrastructuur en gunstige ligging in Europa van Brabant, vinden we Eindhoven interessant vanwege ontwikkelingen op het gebied van smart cities, smart environment en smart mobility. Zo mogelijk dragen we daar graag aan bij.” De komst van het logistiek centrum is mede ondersteund door de Brabantse Ontwikkelings Maatschappij (BOM), Brainport Development en de NFIA (Netherlands Foreign Investments Agency). Commentaar Rabobank: De as Rotterdam-Venlo, en dus Brabant en Limburg, is in trek bij grote internationale ondernemingen voor het vestigen van hun Europese distributiecentrum. In deze regio worden door internationale projectontwikkelaars grote, technisch hoogwaardige centra gerealiseerd. Voor Nederlandse logistieke dienstverleners biedt dit kansen, mits zij in staat zijn de totale regie over de vervoersstroom te verzorgen: samenwerking is het sleutelwoord.

Ondanks de vele proeven die al plaatsvinden, verwacht René Seyger dat het tot minstens 2025 duurt voordat de truckfabrikanten op grote schaal zelfrijdende vrachtauto’s kunnen produceren. "Technologisch en vooral juridisch moeten er nog stappen worden gezet." Als de zelfrijdende vrachtwagen eenmaal een feit is, verwacht Roland Berger minder verkeersongelukken en lagere transportkosten. Omdat de vrachtwagens in colonne rijden kunnen ze tussen de 8 en 14 procent minder brandstof verbruiken.(Novum/Transport Online) Commentaar Rabobank: Zoals in veel sectoren zichtbaar, zal ook de supply chain rondom truckproductie worden opengebroken. Nieuwe spelers worden actief over de grenzen van bestaande sectoren. De supply chain ontwikkelt zich tot “value chain”. De komst van autonome auto’s en trucks is geen “big bang” maar verloopt geleidelijk door stapsgewijze toevoeging van technologie en functies aan nieuwe trucks.

Innovatie Vrachtwagens rijden autonoom De opkomst van de zelfrijdende vrachtwagens zet het marktaandeel van de truckfabrikanten en hun toeleveranciers onder druk. Nieuwe spelers, zoals producenten van software en sensoren, zullen een deel van de markt opeisen. Dat stelt het internationaal adviesbureau Roland Berger in een woensdag gepubliceerd rapport. 3D-printing bedreiging voor transport? Om vrachtwagens zelfstandig te kunnen laten rijden moeten ze Pagina 2 van 6

De transportsector wordt geconfronteerd met misschien de meest ingrijpende op technologie geïnspireerde verandering in consumentengedrag. Fabrikanten, een belangrijke klant van de transportsector, zetten steeds vaker 3D printing in'. Dat stellen Amerikaanse consultancybedrijven Strategy& (voorheen Booz & Company) en PWC, die dan ook spreken over een 'shake-up' voor de sector. Bij geschiktheid van producten voor 3D printing wordt vooral gekeken naar het productieproces, waar soms honderden onderdelen afzonderlijk in verschillende fabrieken worden geproduceerd en naar een fabriek worden getransporteerd, waar ze tot een eindproduct worden geassembleerd. En ook bij al die onderdelen spelen inkoop, productie en logistieke processen. Als meer producten op deze manier worden vervaardigd – direct een eindproduct via 3D printing, in plaats van assemblage van onderdelen – wordt de noodzaak kleiner om onderdelen van verschillende bronnen in de wereld in te kopen. En dat zal op zijn beurt het aantal zendingen van componenten en grondstoffen verminderen of zelfs laten verdwijnen. Volgens de auteurs zou 41% van de luchtvracht, 37% van het containervervoer en 25% van het wegtransport gevolgen kunnen ondervinden van 3D-printing. Daarnaast past 3Dprinting in de trend van re-shoring, het terughalen van productie uit bijvoorbeeld China vanwege kwaliteitsproblemen of oplopende arbeidskosten. De auteurs geven aan dat de echte doorbraak van 3D-printing nog wel een paar jaar zal duren. Commentaar Rabobank: 3D printing heeft al langer een mooie toekomst voor zich; grootschalige acceptatie en toepassing vraagt veel tijd. Het potentieel is niettemin groot., niet alleen in de fase van ontwikkeling en ontwerp/proto-typing van nieuwe producten maar ook in grootschaliger toepassing in productie-omgeving. De impact op transport en logistiek is groot: andere stromen (grondstoffen i.p.v. onderdelen/componenten), andere volumes, andere routes, in geval van consumententoepassing een grotere B2C stroom met aflevering aan huis en een intensievere “last mile”problematiek etc.

gemeenschappelijke opdrachtgevers ondersteunen dit besluit. Ate van der Meulen en het bestaande management van A. Van der Meulen Transport zullen de dagelijkse leiding van het bedrijf voortzetten met ondersteuning van het management van Peter Appel Transport.

Beide ondernemingen zijn actief in contract en fooddistributie, opereren in dezelfde geografische markt en sluiten prima bij elkaar aan. Na overname van de 90 personeelsleden en 50 voertuigen van Van der Meulen telt het bedrijf 1.225 medewerkers en 600 eigen trekkende eenheden en meer dan 35 standplaatsen in Nederland en België. Commentaar Rabobank: Vaak is de aanleiding voor een overname een kwestie van toeval of incident: gebrek aan opvolging of een aandeelhouder die wil cashen. Maar vervolgens kan er wel een goede zakelijke reden zijn om de overname echt te realiseren: schaal, aansluiting in geografische zin of klantenportfolio, product/service aanbod. De overname door Appel van van der Meulen is hiervan een voorbeeld.

Te koop: de haven van Piraeus In de zoektocht naar kapitaal heeft Griekenland nu alsnog de grootste haven van het land in de etalage gezet. Dat schrijft het Duitse weekblad Der Spiegel zaterdag.De verkoop van een meerderheidsbelang van 67% in de haven van Piraeus zou binnen enkele weken moeten plaatsvinden.

Fusie, overname en samenwerken Peter Appel neemt A. van der Meulen Transport over Transportbedrijf Peter Appel Transport uit Middenmeer neemt A. Van der Meulen Transport uit Drachten over. Deze overname is ingegeven door het ontbreken aan opvolging binnen het familiebedrijf van directeur Ate van der Meulen. De langdurige samenwerking tussen beide bedrijven en de diverse

Bij het aantreden van de nieuwe Griekse regering onder leiding van de linkse partij Syriza, zou een einde gemaakt worden aan het beleid van bezuinigingen en privatisering. Nu lijken de nieuwe machthebbers toch gezwicht als gevolg van de acute Pagina 3 van 6

financiële nood. Ook de vorige regering van premier Antonis Samaras was al van plan de haven van de hand te doen. Naar verluidt zouden investeerders uit China de zeehaven van Piraeus willen inlijven. Zo heeft het Chinese staatsbedrijf Cosco al sinds 2009 een belang in de containerhaven, die het ook al exploiteert. Commentaar Rabobank: Het klinkt als een opportunistische deal maar zeker voor China is de keuze voor Piraeus een strategische. China is al langer bezig om grondstoffenposities (Afrika) en het transport ervan veilig te stellen, en import-en exportkanalen te ontwikkelen. Grip op de logistieke infrastructuur (zeevaart, maar ook het spoor via de “nieuwe zijderoute”) is dus een weloverwogen stap voor China.

Commentaar Rabobank: De overname (althans gepland) past in de recente historie van TNT dat al langer in de etalage staat, maar ook in de groei in M&A in de sector transport en logistiek (zie hieronder). De kans op succes is groot: “the price is right” en Fedex en TNT vullen elkaar geografisch goed aan, schaalvoordelen gloren aan de horizon.

Waarde overnames in logistiek stijgt naar recordhoogte Het afgelopen jaar steeg wereldwijd het totale bedrag dat besteed werd bij overnames in de logistieke sector met 6 procent tot een bedrag van bijna 59 miljard dollar. Het aantal overnames in de logistieke sector daarentegen daalde licht.

FedEx wil TNT kopen

De Amerikaanse pakketbezorger FedEx heeft een bod van 4,4miljard euro uitgebracht op zijn Nederlandse concurrent TNT Express. FedEx biedt 8 euro per aandeel TNT, dat ruim twee jaar geleden een overname door het Amerikaanse UPS zag worden getorpedeerd door de Europese Commissie. FedEx werd algemeen gezien als de grootste kandidaat om TNT over te nemen. Dat was al zo voor de overnamebod van UPS in 2013. De twee bedrijven vullen elkaar qua netwerk goed aan, maar lange tijd vond de top van FedEx de vraagprijs van TNT veel te hoog, melden insiders. Volgens topman Tex Gunning van TNT Express is de overname door FedEx de best denkbare deal voor het Nederlandse expresbedrijf. 'Zij zijn sterk in de Verenigde Staten en op de lijn van de VS naar Azië. Wij zijn sterk in Europa en op de lijn AziëEuropa. Doordat we complementair zijn heeft de deal ook geen grote gevolgen op het personeel. Daarnaast krijgen de aandeelhouders een mooie prijs.' Door het relatief geringe marktaandeel van FedEx in de Europese binnenlandse pakjesmarkt is de kans ook groot dat de overname groen licht krijgt van de Europese Commissie, gelooft Gunning. Brussel vond twee jaar geleden dat UPS, dat al een grote positie had binnen de Europese pakjesmarkt, samen met TNT een te dominante positie op de Europese markt zou krijgen.

Er waren, zo blijkt uit dinsdag gepubliceerde cijfers van consultant KPMG, in 2014 899 transacties en overnames in de sector transport en logistiek. Het jaar daarvoor waren dat er nog 929. Het gemiddeld bedrag voor een overnametransactie was vorig jaar groter dan in 2013. Dat gemiddelde kwam uit op een dikke zestig miljoen dollar. Uit het onderzoek van de consultant blijkt verder dat in 2014 met name ondernemingen in de Verenigde Staten actief waren met fusies en overnames. De totale waarde bedroeg vorig jaar 17 miljard euro. In 2013 was dit nog 8,9 miljard dollar. Bedrijven in EMA-regio deden minder overnames. Ondernemingen in de EMA-regio (Europa, het Midden-Oosten en Afrika) zagen de totale waarde van de investeringen echter fors teruglopen, van 26,5 miljard dollar in 2013 tot 13,5 miljard dollar het afgelopen jaar. Die daling is volgens het consultantsbureau vooral het gevolg van een kleiner aantal megatransacties in de infrastructuur. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld Latijns-Amerika waar grote transacties in de infrastructuur juist voor een enorme opleving van de transactiewaarde zorgden, van 1,6 miljard dollar in 2013 tot 11,6 miljard dollar vorig jaar. KPMG voorspelt voor dit jaar een verder herstel van de fusie- en overnamemarkt in transport en logistiek. Bedrijven zijn volgens de consultant steeds vaker bereid om flink te betalen voor een overname die werkelijk waarde toevoegt aan de ondernemingsstrategie. Pagina 4 van 6

Dit jaar wordt met name een groei van de grote transacties verwacht, gericht op het bereiken van ‘niet-organische’ groei. Vooral Amerikaanse bedrijven zullen daar een rol in spelen, gezien de huidige kracht van de Amerikaanse dollar.. Daarnaast zullen bedrijven in de logistieke sector zich volgens het onderzoek van de consultant in toenemende mate richten op de overname van gespecialiseerde IT- en ecommerce/fulfilment ondernemingen om hun strategie verder vorm te geven. De toenemende fusie- en overname-activiteiten zullen er volgens het consultancybureau toe leiden dat de totale waarde van alle transacties aan het eind van dit jaar opnieuw hoger uit zal komen.

Contactgegevens Hans Groenhuijsen Senior Industry Analyst Automotive, Transport & Logistics, Rabobank [email protected]

Monique van Plateringen Sectormanager Transport & Logistiek, Rabobank [email protected]

Commentaar Rabobank: Samenwerken loont, blijkt ook uit dit wetenschappelijk onderzoek. In de praktijk blijkt dit echter nog lastig vorm te geven door een gebrek aan vertrouwen in de partners. Open communicatie en transparantie is noodzaak om tot een goede samenwerking te komen. De druk van verladers voor een efficiënt, snel vervoersproces tegen een concurrerende prijs maakt de noodzaak alleen maar groter. Fusies en overnames in de logistieke sector zullen de komende jaren daarom alleen maar toenemen, maar zijn alleen interessant als ze daadwerkelijk toevoegen aan de strategie.

Bronnen voor deze uitgave zijn: Logistiek, Logistiek.nl, Nieuwsblad Transport, NT.nl, Supply Chain Magazine, Transportonline.nl, CBS, Panteia, evo.nl, tln.nl.

Pagina 5 van 6

Kerncijfers Ontwikkeling belangrijke indicatoren voor transport en logistiek (% toe/afname van jaar op jaar). BBP

export

import

wereldhandel

2014

0,8%

3%

3,8%

2,4%

2015

1,7%

4,8%

4,8%

4,3%

2016

1,8%

5,2%

5,2%

4,9%

weg

spoor

binnen vaart

totaal

2012

-1,4

0,1

0

-1

2013

-0,5

0,9

0,4

-0,1

2014

0,9

2,5

1,1

1,1

2015

1,9

2,8

1,8

1,9

2016

1,7%

1,1%

0,9%

1,5%

periode

Na een kleine groei in 2014 van het bruto binnenlands product zet de groei in 2015 en 2016 verder door zowel import , export als de wereldhandel groeien met 4 tot 5% per jaar.

Transportvolume Na de grote dip in 2009 tot onder de 1 miljard ton volume, is het herstel duidelijk zichtbaar. Tussen 2012 en 2016 gaat het totale volume omhoog naar ruim 1050 miljoen ton (+4,4%). Wegtransport en binnenvaart zien een volumestijging van zo’n 4%. Vervoer per spoor stijgt sterk met ruim 9% maar in absolute zin blijft het spoor zeer bescheiden met zo’n 46 miljoen ton; wegvervoer doet ruim 700 mljoen ton, en de binnenvaart bijna 300 miljoen ton.

Bron : Panteia, korte termijn voorspellingen april 2015.

Deze publicatie is een uitgave van Rabobank. De in deze publicatie gepresenteerde visie is gebaseerd op gegevens uit door ons betrouwbaar geachte bronnen die worden genoemd in de bronvermelding. Deze bronnen zijn op zorgvuldige wijze in onze analyse verwerkt. Rabobank aanvaardt echter geen enkele aansprakelijkheid voor het geval dat de in deze publicatie neergelegde gegevens of prognoses onjuistheden bevatten noch voor eventuele (zet-)fouten en onvolledigheden. Het betreft algemene informatie die aan veranderingen onderhevig is. Aan de verstrekte informatie kunnen geen rechten worden ontleend.

Pagina 6 van 6