Rabobank Retail Update April 2016 Deze update geeft een selectie van belangrijke ontwikkelingen in de sector1. De onderwerpen zijn voorzien van Rabobank commentaar en gegroepeerd naar vijf belangrijke thema’s in de Nederlandse retail: Fusion/grenzeloze retail, Verticale integratie, Omnichannel/technologie, Samenwerking en Markt en concurrentie. Verder zijn enkele kerncijfers opgenomen ter illustratie van de marktontwikkelingen en vooruitzichten.
contactpunt gebruiken als brug tussen Belgische producenten en de Chinese consument. Ook andere landen in Europa moeten in de toekomst zo’n ambassade krijgen. Alibaba werkt online met verschillende landen samen in zogenaamde landenpaviljoens. In oktober ging het Holland Paviljoen live op Tmall met producten van onder andere Albert Heijn, Sparformule Attent en KLM.
In maart is door Rabobank een rapport gepubliceerd over winkelgebieden in relatie tot de structurele veranderingen in de retailsector: Een nieuwe toekomst voor het winkelgebied? Gezamenlijke actie is noodzakelijk!
Fusion – grenzeloze retail Benetton: sportcollectie, ondersteund door event Kledingmerk Benetton lanceert eind april de eerste sportcollectie. “We misten een sportieve lijn”, meldt chief product and marketing officer John Mollanger. De collectie is gefocust op hardlopen en yoga. Ter promotie gaat Benetton de Italiaanse editie van ‘The Color Run’ sponsoren. Het evenement sluit goed aan op de lancering van de sportlijn, omdat ook hier felle kleuren voorop staan, net als bij Benetton. De lancering van de sportcollectie valt samen met de start van ‘The Color Run’. Alibaba breidt uit naar fysieke retail De Chinese e-commerce speler Alibaba wil in mei een fysiek contactpunt openen in Brussel, een zogenaamde ‘ambassade’. Het komende jaar worden honderd Belgen opgeleid in China om de wensen van de Chinese consument in kaart te brengen voor Belgische verkopers. De Alibaba-topman wil het fysieke
Men at Work laat klanten in winkels sporten Kledingketen Men At Work introduceert Menatworkout, waarbij klanten en medewerkers gratis diverse workouts in de winkels kunnen volgen. Verschillende vestigingen van Men at Work staan in het teken van `Start looking good`. De instore yoga-, boks-, en outdoor bootcamptrainingen worden in twaalf steden, door een team van 30 professionele personal trainers gegeven. Tijdens de workouts staan inspiratie en beleving centraal. De moderetailer hoopt op deze manier klanten en medewerkers te inspireren met diverse interactieve activiteiten in de winkels. "Uiteindelijk wil Men At Work veel meer zijn dan een hotspot waar alleen maar kleding te koop is", zo vertelt directeur Mark Hommelberg. "Het is een online en instore platform waarbij inspiratie en beleving centraal staan."
1 Voor bronnen: zie pagina 4.
Pagina 1 van 5
Logistieke dienstverlener opent winkel DHL heeft op de Amsterdamse Van Baerlestraat zijn eerste eigen winkel geopend. In de zogenoemde Shipping Spot kunnen particulieren en bedrijven terecht voor pakketzendingen en advies. Het is ook een afhaal- en retourpunt voor webwinkelpakjes. DHL heeft al Parcelshops in ruim 1.350 winkels van anderen. In de Shipping Spot kunnen pakketten en documenten worden verzonden. Geadresseerden kunnen er terecht om pakjes op te pikken of aan te bieden voor retour. Er zijn specialisten die advies geven over douaneverplichtingen en er zijn verpakkingsmaterialen verkrijgbaar. Ook biedt DHL eigen merchandise aan.
Google zoekt vervolgens naar de gewenste informatie op 201 locaties wereldwijd. Daarbij zien consumenten ook in welke periode een reis of excursie het voordeligst is. Via Google Destinations (dat alleen mobiel beschikbaar is) is het mogelijk om de vakantie te boeken. Google verkoopt de reizen niet zelf, maar stuurt de gebruiker door naar de boekingspagina van een partner. De dienst is eerst beschikbaar voor de Verenigde Staten en een aantal andere landen. Nederland zit niet bij deze eerste groep.
Commentaar Rabobank: ‘Fusion’ gaat over het verdwijnen van grenzen binnen en buiten de retailsector wat nieuwe groeikansen biedt. De voorbeelden laten verschillende van dit soort kansen zien. Benetton stretcht het kledingassortiment naar sport en ondersteunt dit met een sportevent. Alibaba laat zien dat steeds meer e-commerce spelers ook naar fysieke retail uitbreiden. Men At Work voegt workouts toe aan de producten om de merkbeleving naar een hoger niveau te tillen. Ook niet-retailers kunnen gaan retailen zoals DHL laat zien. De logistieke dienstverlener heeft verschillende touchpoints met klanten en gebruikt deze om producten en diensten te verkopen en service te verlenen.
Verticale integratie Nespresso komt met machine dichter bij de klant Nespresso heeft zijn eerste connected koffiemachine op de markt gebracht. De Nespresso Prodigio, gelanceerd in de VS, is via bluetooth gekoppeld aan een speciale mobiele applicatie. Gebruikers van de app kunnen op afstand een kopje koffie in de gewenste sterkte zetten, direct of op een specifiek later tijdstip. Ze krijgen meldingen over hun ‘capsule stock’ en een seintje als de machine moet worden gereinigd. Ook kunnen ze de cupjes en het ontkalkingsmiddel direct via de app (bij)bestellen. De Nespresso Prodigio komt ook in Europa op de markt. Nespresso krijgt dankzij de slimme machine meer inzicht krijgt in het gedrag en de voorkeuren van zijn klanten. Eerste pindakaaswinkel in Nederland In Amsterdam opent binnenkort de eerste pindakaaswinkel van Nederland. In de winkel worden ongeveer tien verschillende soorten zelfgemaakte pindakaas verkocht, zegt initiatiefnemer Michiel Vos, die ook achter het Amsterdamse restaurant Juice & Salad zit. Hij bedacht het concept omdat hij vond dat er te weinig soorten pindakaas bestaan. Bij de pindakaasvarianten zal zo veel mogelijk gebruik worden gemaakt van biologische producten. Google: verticale integratie van de reismarkt Google Destinations biedt gebruikers alle informatie over vliegtickets, accommodaties en excursies op de gewenste locatie. Consumenten geven een (specifieke) zoekopdracht en
Verticale integratie ondersteunt de merkenbouw CEO Bart Karis van Zeeman wil af van het “foute imago” van zijn winkelketen. De recente en zeer succesvolle trouwjurkactie helpt daarbij en past ook in het nieuwe elan van Zeeman. De jurk werd door de retailer zelf ontworpen in een beperkte oplage en kostte EUR 29,99. Er werden duizend stuks binnen een dag verkocht. Zeeman had nog 500 extra exemplaren en die waren ook snel uitverkocht. Op marktplaats.nl werden de jurken voor veel hogere prijzen aangeboden. Commentaar Rabobank: Verticale integratie – het voeren van regie over de keten en het dicht bij de klant komen – is een belangrijke trend in retail. Nespresso heeft al een volledig verticaal geïntegreerd model en versterkt dit met een ‘connected’ machine: een combinatie van hardware en software die ook klantinzichten oplevert. Een producent van pindakaas gaat via een eigen winkel direct naar de klant. Google zorgt voor verticale integratie van de reismarkt. De klant kan niet alleen informatie bij Google zoeken, maar ook de reis boeken. Google pakt de regierol in de keten en krijgt daarmee een sterke positie. Zeeman laat zien dat een verticaal geïntegreerd model (van ontwerp tot retail) ook kan helpen bij de bouw van een retailmerk.
Omnichannel en technologie IKKS: interactieve passpiegels De Franse fashionretailer IKKS (een keten met winkels in Frankrijk, Benelux, Duitsland Spanje, Italië en Bulgarije) voorziet zijn winkels van interactieve passpiegels. De spiegels moeten ervoor zorgen dat de keten zijn klanten op een meer persoonlijke manier kan benaderen. Klanten kunnen de spiegels gebruiken om selfies te posten op social media. Hiermee kunnen zij hun outfit direct delen met hun volgers en vragen wat zij er van vinden. Daarnaast kunnen gebruikers meer informatie over hun gepaste artikelen opvragen. Bruna gebruikt technologie voor assortimentsverbreding Klanten van Bruna kunnen nu verse bloemen en planten bestellen op Bruna.nl en op bestelzuilen in vijftien pilotwinkels. De orders bij ‘Bruna Groen’ komen terecht bij de kweker, van waaruit de groenwaren direct aan huis of kantoor worden geleverd. De convenience keten werkt hiertoe samen met onder Pagina 2 van 5
andere FloraHolland, Grower to Consumer, Chrysal en PostNL. Bruna wil, na een zo kort mogelijke pilot, Bruna Groen een vaste plek geven in het cadeauassortiment. Algemeen directeur Fred Zeegers: “Wij staan open voor nieuw en innovatief assortiment en daar past dit initiatief perfect bij. Met Bruna Groen breiden we onze positie uit en dat doen we ook nog eens omnichannel, passend bij het moderne Bruna”.
Auping lanceert app om service te verbeteren Beddenmerk Auping heeft de 'Auping Better Days app' gelanceerd die de consument persoonlijk en objectief advies geeft. De ‘slaapcoach’ helpt de consument met verschillende tips nóg beter te slapen. De app heeft ook een intelligente wekker die ervoor zorgt dat de klant wakker wordt gemaakt op het juiste moment van de slaapcyclus. Verder krijgt de consument een matrasadvies op basis van persoonlijke voorkeuren en ergonomische factoren zoals lengte, gewicht en lichaamsbouw. De app geeft een persoonlijk slaapprofiel waaruit blijkt wat de consument belangrijk vindt en nodig heeft voor een goede nachtrust. Met dit profiel gaat de consument naar de retailer om de best passende matras uit te zoeken. MS Mode: stijladvies online MS Mode lanceert StyleChat, een online adviesdienst. Gebruikers krijgen kledingadvies op maat. Tijdens het shoppen op Msmode.nl kunnen bezoekers via een online chat advies krijgen van een stylist van vlees en bloed. Zij helpt de vrouwen met het uitkiezen van een outfit die past bij hun figuur. “De StyleChat is de ideale manier om de klantgerichtheid van ons winkelpersoneel ook aan te bieden in het online kanaal”, aldus marketingdirecteur Inge Wortelboer van MS Mode. Commentaar Rabobank: De klant staat centraal bij het issue ‘omnichannel en technologie’ en niet de technologie of de kanalen. Door het combineren en integreren van kanalen moet de service aan de klant verbeterd worden, waarbij technologie ondersteunend is. De voorbeelden sluiten hier allemaal op aan. De interactieve passpiegels van fashionretailer IKKS bieden klanten meer service en informatie. Bruna breidt via haar omnichannel model het assortiment uit waardoor de consumentenrelevantie van de formule groter wordt. De app van Auping ondersteunt niet alleen de consument (met service, informatie en advies), maar helpt ook de retailer om de klant beter te bedienen. MS Mode brengt de service van de winkel voor een deel naar internet via de chatservice.
Samenwerking Amazon zoekt samenwerking met Britse foodretailer Voor het eerst begint een grote Europese supermarktketen met de verkoop van boodschappen op Amazon. Morrisons, behorend tot de Britse ‘big four’, gaat honderden artikelen aan de man brengen via Amazon Prime Now (de ‘one hour delivery service’) en Amazon Pantry (dozen met dagelijkse benodigdheden). Aan de hand van online foodretailer Ocado begon Morrisons twee jaar geleden met online verkoop. Nu wil Morrisons zijn webverkopen stuwen door een deal met een nog grotere partner: Amazon. Volgens CEO David Potts worden Morrisons’ expertise in verswaren en Amazon’s online en logistieke capaciteiten nu gebundeld. Modemerk + Leger des Heils = duurzaamheid Modeontwerpster en zakenvrouw Olcay Gulsen, bekend van haar internationaal succesvolle modemerk SuperTrash, is voor haar nieuwe label ST. studio een samenwerking aangegaan met het Leger des Heils. Gulsen heeft het label ST. studio opgericht, een meer tijdloze kledinglijn dan SuperTrash. ST. studio bevat duurzame jassen, accessoires, broeken, tops, jurken en colberts. In tegenstelling tot de constante stroom van nieuwe producten van SuperTrash, verschijnen van dit merk slechts twee collecties per jaar. Uit het oogpunt van duurzaamheid heeft Gulsen voor haar nieuwe merk een recycleplan bedacht met het Leger des Heils. Zo kunnen klanten hun colberts de rest van hun leven terugbrengen tegen 50 procent korting op een nieuw colbert van ST. studio. Kleding die is ingeleverd, komt bij het Leger des Heils terecht. H&M: ‘offensief’ gebruik maken van MVO H&M is een samenwerking aangegaan met de Britse zangeres en artiest Mathangi Arulpragasam, beter bekend als M.I.A. De samenwerking heeft betrekking op de World Recycle Week, het nieuwe initiatief van de Zweedse fast fashion retailer. World Recycle Week is een wereldwijde kledinginzamelingsactie waarbij H&M 1.000 ton aan afgedankte en versleten kledingstukken wil inzamelen onder haar klanten in ruim 3.600 filialen wereldwijd. M.I.A. heeft voor het initiatief een exclusieve videoclip opgenomen waarin wordt opgeroepen tot bewustwording rondom het recyclen van kleding. Bovendien zullen tijdens de World Recycle Week verschillende bloggers en personages uit M.I.A.’s muziekvideo zogenaamde ‘rehaul-video’s’ opnemen, waarin zij kledingstukken laten zien die tijdens de inzamelingsactie worden gerecycled. De World Recycle Week is onderdeel van een groter project van de modeketen genaamd Close the Loop. Dit project heeft als doel om gebruikte kledingstukken te recyclen tot textielvezels voor nieuwe artikelen en daarmee de modekringloop te dichten.
Pagina 3 van 5
H&M zamelt sinds 2013 gebruikte kleding, ongeacht het merk, in voor recycling. Tot nu toe heeft de moderetailer 25.000 ton aan afgedankte kledingstukken ontvangen van klanten, die in ruil daarvoor een korting bon krijgen. Twee jaar geleden introduceerde H&M de eerste artikelen die waren gemaakt van gerecyclede textielvezels. Commentaar Rabobank: Een groot voordeel van samenwerking is dat de zelfstandigheid in stand blijft. Bovendien worden de risico’s van andere groeistrategieën vermeden. Samenwerking is daarmee een aantrekkelijke strategische optie voor retailers. De voorbeelden laten verschillende vormen van samenwerking zien waarmee diverse strategische doelen bereikt kunnen worden. De Engelse supermarktketen Morrisons gaat samenwerken met Amazon om de online verkoop van food een extra impuls te geven. Twee verschillende modemerken (ST.studio en H&M) laten zien dat MVO ook een onderdeel kan zijn van de merkpropositie en daarmee ‘offensief’ ingezet kan worden. Beide merken kiezen voor samenwerking om deze merkpropositie te ondersteunen.
Markt en concurrentie Sissy-Boy: er is meer dan prijs Terwijl veel retailers zich vastklampen aan de sale, neemt SissyBoy steeds meer afstand van de uitverkoop. Zo brengt de modeketen de totale salesperiode dit jaar terug van twintig naar zestien weken en sluit zijn outlet in Batavia Stad. Sissy-Boy wil dat elk product raak is en voor de volle prijs wordt verkocht. Als een trui na zo’n acht tot twaalf weken nog in de winkel hangt, duikt de retailer de data in om te analyseren waarom de klant het artikel niet waardevol genoeg vond. “Die les nemen we mee naar het volgende seizoen”, aldus managing director Victor van Nieuwenhuizen. De modeketen heeft jaarlijks 24 relatief kleine drops met items waar op dat moment vraag naar is, zodat de voorraden minimaal zijn.
Nieuwe gaten in de winkelstraat Elektronicaketen Dixons gaat online verder en stopt met de verkoop via fysieke winkels. De meeste van de dertig winkels moeten de deuren sluiten. Een aantal winkels van Dixons gaat verder als vestiging van Phone House, iCentre of MyCom, andere formules van moederconcern Relevant Holdings. Esprit gaat op korte termijn meerdere vestigingen in Nederland sluiten. Begin 2016 beschikte de modeketen over 54 eigen winkels. Daarnaast wordt veel gewerkt met franchisers, die ongeveer evenveel vestigingen exploiteren.
sportwinkelketen op termijn een aantal winkels overdragen of sluiten, afhankelijk van de prestaties van de winkels en onderhandelingen met pandeigenaren. Miss Etam en FNG Group gaan samen De eigenaar van Miss Etam - R&S Retail Group - heeft een overnamebod in aandelen gedaan op de Belgische branchegenoot FNG Group, eigenaar van diverse modemerken waaronder Claudia Sträter, Expresso, CKS en Fred & Ginger. In januari kondigden de partijen – die een gezamenlijke omzet hebben van ca. EUR 350m - al aan om te gaan samenwerken. “Om een succesvolle onderneming uit te bouwen in de fashionen retail-wereld is het cruciaal om te beschikken over een portfolio aan complementaire merken enerzijds en schaalvoordelen anderzijds", aldus R&S-directeur Rens van de Schoor. Marktomstandigheden blijven uitdagend Het consumentenvertrouwen is in maart wederom gedaald, terwijl de koopbereidheid verbeterde. In januari daalde de retailomzet in de winkels, mede door een ongunstige samenstelling van de koopdagen. Online groeide in hoog tempo door en won verder marktaandeel. Zie het onderdeel Kerncijfers voor meer details. Commentaar Rabobank: In maart was opnieuw sprake van een daling van het consumentenvertrouwen. De CBS omzetcijfers over januari waren negatief voor de winkels, waarbij de samenstelling van het aantal koopdagen ongunstig was. De cijfers laten ook zien dat online verder marktaandeel wint. De marktomstandigheden blijven uitdagend en onderscheidend vermogen is zeer belangrijk voor retailers. Veel retailers kiezen voor ‘prijs’ als onderscheidend vermogen. Sissy-Boy laat zien dat het ook anders kan, gebaseerd op data-analyse en snel wisselende collecties. De gebeurtenissen bij Dixons en Esprit laten nieuwe gaten in de winkelstraat vallen. Ook de overname van Perry Sport en Aktiesport door JD Sports kan op termijn leiden tot winkelsluitingen. Net als voor retailers, is voor winkelgebieden ‘onderscheidend vermogen’ belangrijk. Immers: ook winkelgebieden concurreren om de schaarse middelen (tijd en geld) van de consument. De consument heeft daarbij veel keuze. Hij kan niet alleen uit kiezen uit verschillende winkelgebieden, maar kan ook online zijn spullen kopen. Miss Etam en FNG Group werken aan schaalvergroting om hun competitieve positie te versterken. Bronnen voor deze uitgave zijn: retailnews.nl, twinklemagazine.nl, Textillia, Het Parool, retaildetail.nl, www.gondola.be, persbericht Auping, fashionunited.nl, CBS Statline
Contactgegevens Sectorspecialisten Retail Rabobank Jos Voss
John David Roeg
[email protected]
[email protected]
Véronique Bulthuis
Sebastiaan Schreijen
[email protected]
[email protected]
JD Sports is de nieuwe eigenaar van de failliete sportketens Perry Sport en Aktiesport (totaal ca. 190 winkels). De continuïteit van een groot aantal winkels en de banen van veel medewerkers zijn hiermee volgens de curatoren verzekerd. Wel zal de Britse Pagina 4 van 5
Kerncijfers Vertrouwensindicatoren Mar/15
May/15
Jul/15
Sep/15
Nov/15
Jan /16
Mar/16
10 8 6 4 2 0 -2 -4 -6 -8
Voor de vierde achtereenvolgende maand is het consumentenvertrouwen gedaald: van -1 in februari naar -4 in maart. De koopbereidheid is in maart wat verbeterd (van -5 in februari naar -2 in maart), maar is nog steeds negatief. De geopolitieke situatie en de onrust op de financiële markten dragen bij aan deze ontwikkeling.
-10 Con sumer confidenc e NL
Readiness to buy NL
Detailhandelsomzet: groei in % (jaar-op-jaar) Jan /15
Mar/15
May/15
Jul/15
Sep/15
Nov/15
Jan /16
40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% -5% -10%
Sales growth non-food stores
Sales growth food s tores
Sales growth online+catalogue players
Online s ales growth multi ch annel st ores
De omzet van food winkels daalde 2,5% in januari, vooral door lagere volumes (-3,3%). Ook bij non-food winkels was sprake van een omzetdaling in januari van 2,3% (volume -3,6%, prijs +1,4%). Een ongunstige samenstelling van de koopdagen is daarbij een belangrijke factor. De online omzet laat nog steeds forse groeicijfers zien.
Non-food winkels januari 2016 groei in % (jaar-op-jaar) Li vi ng 6%
DIY
Text ile superm.
Average
Clothing
0.8%
Con sumer electr.
Household
3.6%
3.2%
4% 2%
Drugstores 4.0%
1.2%
0.1%
0% -2% -4% -6%
-0.9% -3.4%
-1.0% -2.2%
-12%
-2.3% -5.4%
-8% -10%
-2.3%
-5.0%
-9.4% -11.8%
-14% Growth in % Jan 2016 (YoY)
Vrijwel alle sectoren lieten in januari een omzetdaling zien. Consumentenelektronica en huishoud springen er in negatieve zin het meeste uit. Kleine plusjes waren er voor wonen en drogisterijen. Zoals aangegeven, een ongunstige samenstelling van de koopdagen in januari heeft in belangrijke mate bijgedragen aan de negatieve ontwikkeling.
Growth in % Jan 2015 (YoY)
Bron: CBS
Deze publicatie is een uitgave van Rabobank. De in deze publicatie gepresenteerde visie is gebaseerd op gegevens uit door ons betrouwbaar geachte bronnen die worden genoemd in de bronvermelding. Deze bronnen zijn op zorgvuldige wijze in onze analyse verwerkt. Rabobank aanvaardt echter geen enkele aansprakelijkheid voor het geval dat de in deze publicatie neergelegde gegevens of prognoses onjuistheden bevatten noch voor eventuele (zet-)fouten en onvolledigheden. Het betreft algemene informatie die aan veranderingen onderhevig is. Aan de verstrekte informatie kunnen geen rechten worden ontleend.
Pagina 5 van 5
