Rabobank Retail Update

Rabobank Retail Update Februari 2015 Deze update geeft een selectie van belangrijke ontwikkelingen in de sector1. De onderwerpen zijn voorzien van Rabobank commentaar en gegroepeerd naar vijf belangrijke thema’s in de Nederlandse retail: M&A activiteiten, Verticale integratie, Omnichannel/ technologie, Samenwerking en Markt en concurrentie. Verder zijn enkele kerncijfers opgenomen ter illustratie van de marktontwikkelingen en vooruitzichten. Op 16 januari jl. vond het retailcongres Retailing Beyond Borders plaats bij de Rabobank. Door RetailTrends is een nabeschouwing geschreven: De retail smeltkroes. De winnende scriptie is uitgegeven als een Rabobank rapport: Augmenting the eye of the beholder - A Situated Perspective on Augmented Reality Use in Online Retailing

Mexx overgenomen door Turkse modespeler De failliete Nederlandse modeketen Mexx is overgenomen door het Turkse kleding- en retailbedrijf Eroglu Holding. Topman Nurettin Eroglu ziet potentie in de Nederlandse modeketen. "Mexx heeft 500 winkels in 56 landen en een omzet van EUR 1,2 miljard. Met deze overname hopen we onder meer onze naam in de wereldwijde modebranche te vergroten". Het hoofdkantoor van Eroglu staat in Istanboel. Het concern is eigenaar van spijkerbroekenmerk Loft en de wereldwijd actieve modeketen Colin’s. Eroglu heeft ca. 700 winkels en is actief in 38 landen. Volgens Turkse media bedraagt de omzet van Eroglu meer dan USD 1 mld.

M&A activiteiten Huber Group neemt ondermodemerk Hom over Het ondermodemerk Hom is door Triumph International verkocht aan de Huber Group, een Oostenrijks familiebedrijf dat ondergoed, pyjama’s en zwemkleding produceert en distribueert. Dit is het gevolg van een koerswijziging bij Triumph International dat zich wil focussen op de grootste internationale merken. Huber wil juist uitbreiden op het gebied van exclusief herenondergoed. Regine Weimar, algemeen directeur van Hom: "Dankzij de overname van Hom krijgt Huber toegang tot het exclusieve herensegment. We gaan ervoor zorgen dat Huber meer uit de Franse en Aziatische markt gaat halen en kan profiteren van de reputatie, distributiekanalen en imago van het merk Hom. Bovendien profiteert Hom van Hubers eigen distributienetwerk, zodat we het merk verder kunnen uitbouwen, met name in de Verenigde Staten."

Commentaar Rabobank: M&A activiteiten gaan door in de retailsector. Schaalvergroting is een belangrijk strategisch argument in de beide voorbeelden. Zowel Huber Group als Eroglu krijgen meer schaal door de overname wat voordelen geeft in onder meer inkoop en distributiekracht. Voor Triump International is ‘focus’ een argument om te verkopen. Door de verkoop komen meer middelen (geld, managementcapaciteit) voor het focusgebied ‘grootste internationale merken’. Eroglu maakt gebruik van een faillissementssituatie. Dit is iets dat we eerder hebben gezien bij overnames in de retailsector.

1 Voor bronnen: zie pagina 4.

Pagina 1 van 5

Verticale integratie

Omnichannel en technologie

Spotify en Sony: muziek streamingdienst voor Playstation Spotify en Sony werken samen en presenteren een muziek streamingsdienst voor de Playstation. Deze service ‘Playstation Music’ wordt in 41 landen actief. Het nieuwe muziekplatform wordt in de komende lente gelanceerd. Met de streamingsdienst willen Spotify en Sony de 64 miljoen actieve gebruikers van PlayStation Network de beste digitale muziekervaring geven. PlayStation Music zal door de samenwerking met de Spotify toegang krijgen tot meer dan 30 miljoen nummers en 1,5 miljard playlists.

Hunkemöller versterkt de relatie tussen clicks en bricks Lingerieketen Hunkemöller heeft een ‘check & reserve’-optie toegevoegd aan zijn mobiele applicatie. Ook is er een nieuwe koppeling met de fysieke winkels gemaakt. Gebruikers kunnen in de app lingerie, badjassen en bikini’s reserveren in een stenen winkel naar keuze. Zij kunnen de voorraad in de betreffende winkel checken en het item vier dagen achter laten houden door het winkelpersoneel om het in de vestiging te passen. Verder kunnen klanten in de winkels van Hunkemöller via de eigen smartphone een product online bestellen door het prijskaartje van het artikel te scannen.

Nespresso: groei van eigen winkels Nespresso opent dit jaar meerdere filialen op A-locaties in verschillende grote steden in Nederland. De eerste nieuwe Boutique opent begin maart in Maastricht, waarna in de zomer vestigingen in Utrecht en Rotterdam volgen. Boutique network director Herman Rooswinkel: “De keuze om meer eigen Boutiques te openen is gedreven door de wens om consumenten in een persoonlijke sfeer te ontvangen”. Daarnaast wil Nespresso hen extra mogelijkheden bieden om het merk te leren kennen. Zo gingen eind vorig jaar de Nespresso Masterclasses van start, waarbij klanten kunnen kiezen uit twee workshops rond koffie. Nespresso heeft momenteel zeven vestigingen in Nederland. Spotify voor boeken Tom Kabinet - een elektronisch platform waar particulieren e-books kunnen kopen en verkopen - lanceert dit jaar een all you can eat-abonnement voor e-books. Dat zei oprichter Marc Jellema tijdens een pitch van Startup Bootcamp. Daarmee zou de startup de eerste dienst worden die zo'n abonnement in Nederland aanbiedt. In de VS is Oyster een bekend voorbeeld van een Spotify (of Netflix) voor boeken. Ook Amazon verkoopt in de VS een 'unlimited' abonnement. Tom Kabinet wil zijn abonnement voor EUR 5 per maand in de markt zetten. In het eerste kwartaal van 2016 mikt Tom Kabinet op 20.000 abonnees. Aan het einde van dat jaar wil de startup zijn vleugels uitslaan naar 6 nieuwe landen. In 2014 kondigen de uitgeverijen WPG en LannooMeulenhoff ook al aan een ‘Spotify voor boeken’ te willen lanceren. In de zomer van vorig jaar ging Elly’s Choice live, een initiatief van uitgever VBK. Elly’s Choice biedt de abonnee elke maand tien voorgeselecteerde e-books voor EUR 2,99. Commentaar Rabobank: Verticale integratie – het voeren van regie over de keten en het dicht bij de klant komen– is een belangrijke trend in retail. De voorbeelden laten zien dat verschillende spelers de rol van ketenregisseur ambiëren, ook niet-retailers. Sony gaat direct naar de consument, gebruik makend van haar merkkracht en de gebruikers van Spotify. Nespresso opent meer eigen winkels om aan het merk te bouwen en om direct toegang tot klanten te krijgen. Tom Kabinet is een startup die een nieuw concept in de markt gaat zetten en daarmee direct consumenten gaat benaderen.

Etos: winkel integreren in webshop Drogisterijketen Etos heeft een webshop geopend waarin virtueel in de fysieke winkel kan worden gewinkeld. Daarvoor is een winkel in Oud-Beijerland gedigitaliseerd. Voor de virtuele winkel is de website devirtueledrogist.nl gelanceerd. Klanten kunnen via deze site op een intuïtieve manier een virtuele rondleiding door de winkel krijgen. De virtuele omgeving kan naast productinformatie verrijkt worden door multimediale elementen zoals video. Etos wil de online beleving vergroten teneinde online winkelen leuker en verrassender te maken. Albert Heijn: integratie winkels en online Albert Heijn test zijn nieuwe winkelformule in een XL-vestiging in Eindhoven. Op een koffietafel in de winkel liggen iPads die klanten kunnen gebruiken om kookinspiratie op te doen en online te winkelen bij de supermarktketen. De nieuwe formule heeft ook een supermarktplein met alleen lokaal assortiment. Albert Heijn heeft personeel aangenomen om consumenten te wijzen op en te helpen met online bestellen. “De winkel heeft een koffietafel waarop meerdere iPads liggen. Onze medewerkers kunnen met die iPads uitleg geven over onze online diensten en consumenten kunnen ook zelf surfen op ons platform en op Bol.com. In de supermarkt kunnen op de iPad producten worden besteld die bijvoorbeeld niet in de fysieke winkel te koop zijn, zoals glutenvrije artikelen. De bestelling kan de volgende dag bij een Pick Up Point worden afgehaald of kan thuis worden bezorgd”, aldus een woordvoerster. Pagina 2 van 5

Omoda: verbeteren service via technologie Schoenenketen Omoda verbetert op verschillende punten de service aan klanten, gebruik makend van technologie. Online klanten krijgen producten te zien die zijn afgestemd op hun persoonlijke voorkeur. Hiervoor worden data gebruikt uit een eerder gelanceerd loyaliteitsprogramma dat nu gedigitaliseerd is. Het oude loyaliteitssysteem was gebaseerd op stempelkaarten. “Klanten die een online aankoop deden, ontvingen namelijk geen spaarpunten en dat past niet bij een omnichannel shopping expierence”, aldus e-commercemanager Gertie Bin. Klanten kunnen nu lid worden van de Omoda Club en hiermee credits verdienen. Hoe meer data de klanten delen met de schoenenketen, hoe meer credits ze verdienen. Verder heeft Omoda een voorraadchecker aan de productpagina’s van zijn webshop toegevoegd. Klanten kunnen zo online zien waar een schoen of tas fysiek te koop is en het artikel reserveren. Daarnaast start Omoda met click & collect. Commentaar Rabobank: Bij het issue ‘omnichannel en technologie’ gaat het om de klant en niet om de technologie of de kanalen. Door het combineren en integreren van kanalen moet de service aan de klant verbeterd worden, waarbij technologie ondersteunend is. De voorbeelden sluiten hier allemaal op aan. Hunkemöller maakt het voor klanten gemakkelijker om producten door alle kanalen heen te bestellen. Etos brengt de beleving van online winkelen op een hoger niveau door multimedia elementen aan de webshop toe te voegen. Albert Heijn gebruikt iPads in de winkel om klanten meer informatie en toegang tot meer producten te bieden. Omoda voegt verschillende service-onderdelen toe aan haar formule, gebruik makend van technologie: loyaliteitsprogramma, check voorraadbeschikbaarheid en click&collect.

Online platform Plux groeit verder Online platform Plux voegt twee bekende namen toe aan zijn winkelbestand: Bike Totaal en Expert. Nu zijn in totaal vijfhonderd winkels aangesloten. Via Plux kunnen klanten producten mobiel bestellen en thuis laten bezorgen. De optie van ‘same day delivery’ wordt nu getest in Eindhoven. Initiatiefnemer Arjen de Koning gelooft sterk in het samenwerken van retailers om een gezonde toekomst te creëren. “Elke markt gaat de komende jaren helemaal veranderen. Dan ga je erin mee of je wordt eruit gedrukt. Retailketens dienen voor een gezonde toekomst veel meer vanuit samenwerking te denken en daarbij de klant centraal te stellen. Wij zijn met Plux een innovator op dit gebied.” Samenwerking op logistiek gebied leidt tot meer focus Multibrand modehuis Veldhoven Group gaat alle warehousingactiviteiten uitbesteden aan logistiek dienstverlener CB Fashion. Dit stelt Veldhoven Group in staat om meer te focussen op ontwerpen, produceren en marketen van haar vier merken Sandwich, Turnover, Dept en Olsen. "We zijn verheugd met CB Fashion als logistieke partner. Dit zorgt ervoor dat de Veldhoven Group zich kan concentreren op datgene waar we het beste in zijn: het creëren van toonaangevende fashion voor vrouwen," aldus CEO Martijn Veldhoven.

Samenwerking Samenwerking tussen juwelier, horlogemerk en film De Amsterdamse juwelier Ace Jewelers heeft het Britse horlogemerk Bremont aan de collectie toegevoegd en is de exclusieve partner van Bremont in Nederland. Bremont is gespecialiseerd in pilotenhorloges. De horloges van Bremont vormen een essentieel onderdeel van de uitrusting van de hoofdpersonen van de spionnenfilm ‘Kingsman: The Secret Service’ die in februari in Nederland in première ging. In het kader van de lancering van de samenwerking organiseerde Ace samen met Bremont een exclusieve voorpremière van film Kingsman in het beroemde Tuschinski theater in Amsterdam.

Commentaar Rabobank: Samenwerking vermijdt de risico’s van andere groeistrategieën. Bovendien blijft de zelfstandigheid in stand. Daarmee is samenwerking een aantrekkelijke strategische optie voor retailers. De voorbeelden laten verschillende strategische doelen van samenwerking zien. Ace Jewelers gebruikt in samenwerking met een merkeigenaar het medium ‘bioscoopfilm’ om het merk en daarmee de winkel te promoten en om een ‘exclusief’ relatie-event te organiseren waarmee aan klantenbinding kan worden gedaan. Plux biedt een online platform voor retailers waarmee zij snel online aanwezigheid kunnen realiseren zonder zelf in ICT kennis en systemen te hoeven investeren. Veldhoven Group zoekt de samenwerking met een logistieke dienstverlener om zich beter op haar kernactiviteiten (ontwerpen en verkopen van dameskleding) te kunnen focussen.

Pagina 3 van 5

Markt en concurrentie De Tuinen wil fors groeien in Nederland Gezondheidswinkelketen De Tuinen wil het aantal winkels in Nederland binnen drie jaar uitbreiden van de huidige 148 naar 250. De ambitie om in 2018 over 250 vestigingen te beschikken werd al eerder uitgesproken. Vorig jaar werden echter ‘slechts’ 26 nieuwe panden geopend, waarmee die doelstelling niet wordt bereikt. De retailer doet daarom een beroep op zijn ruim duizend medewerkers. “Die kennen als geen ander onze winkels, onze klanten en weten precies waar wij moeten zitten”, aldus algemeen directeur Colinda Hoegee. De Tuinen focust zich specifiek op A-locaties. De retailketen is gestart met de verdubbeling van zijn distributiecentrum in Beverwijk. Amsterdam maakt ruimte voor Fusion Retail De gemeente Amsterdam gaat de exploitatievergunning afschaffen die voor horeca in mengformules zoals Hutspot moet worden aangevraagd. “De gemeente zoekt daarmee naar mogelijkheden om mengformules beter mogelijk te maken”, aldus een woordvoerder van de Amsterdamse PvdA-fractie na een uitleg van burgemeester Eberhard van der Laan. “Zo gaan we mee in de ontwikkeling die in het huidige winkelaanbod plaatsvindt en maken we het voor beginnende ondernemers meer toegankelijk om aan een eigen onderneming te werken binnen een dergelijk concept.”

Mango: flagshipstore in Nederland De Spaanse kledingretailer Mango opent in maart in Almere zijn eerste Nederlandse flagshipstore. De vestiging heeft een oppervlakte van achthonderd vierkante meter en is daarmee de grootste Mango-winkel van ons land. De winkel bevat naast een damesafdeling tevens een kinderafdeling waar de retailer het nieuwe merk Baby’s verkoopt. Het assortiment bestaat verder uit sportkleding en ondermode. Areamanager Pere Rius Costa van Mango: “De locatie leent zich door onder meer het formaat goed voor onze collecties. We verwachten bovendien dat de uitgebreide kinderafdeling goed in de smaak zal vallen bij het kinderrijke Almere.” Mango heeft wereldwijd zeventienhonderd winkels in honderd landen, waaronder zo'n dertig in Nederland.

Marktomstandigheden blijven uitdagend Het consumentenvertrouwen daalde licht in februari en de koopbereidheid bleef gelijk. De retailomzet groeide in december, zowel in food als non-food. Zie het onderdeel Kerncijfers voor meer details. Commentaar Rabobank: Het consumentenvertrouwen vertoont al enige tijd een opgaande lijn, maar in februari was er weer een kleine daling. De vertrouwensindicatoren zijn ook nog steeds negatief. De CBS omzetcijfers over december waren positief, maar laten ook zien dat de marktomstandigheden nog steeds lastig zijn, vooral in non-food. Ook in deze markt zijn er retailers die – op basis van hun onderscheidend vermogen - ruimte zien voor groei en deze ruimte ook benutten. De voorbeelden van De Tuinen, SuperFair en Mango tonen dit aan. Door deze groei-initiatieven neemt de concurrentie in de sterk gefragmenteerde Nederlandse markt verder toe. Fusion Retail – het vermengen van retail, horeca en dienstverlening – biedt kansen om de kwaliteit van winkelgebieden te verbeteren. Positief is dat de Gemeente Amsterdam deze ontwikkeling wil faciliteren via deregulering.

Nieuwe biologische supermarktformule SuperFair heeft de ambitie om de komende jaren in elke grote stad een biologische supermarkt te openen. De eerste winkel is in februari geopend in Utrecht (Biltstraat). De opening van een tweede vestiging in Heemstede is gepland op 1 mei. SuperFair is een nieuwe biologische winkelformule en wil met een laagdrempelige aanpak een groter publiek kennis laten maken met biologische producten. In de winkel worden onder meer verse broden, kaas, groenten en fruit en biologische kruidenierswaren verkocht. Daarnaast worden er vegetarische en glutenvrije producten aangeboden. SuperFair heeft tevens zo’n driehonderd producten in het assortiment die verpakkingsloos worden aangeboden.

Bronnen voor deze uitgave zijn: retailnews.nl, dutchcowboys.nl, fashionunited.nl, FD, sprout.nl, boekblad.nl, twinklemagazine.nl, Distrifood, persbericht Ace Jewelers, CBS Statline

Contactgegevens Jos Voss Sectorspecialist Retail Rabobank [email protected]

Alexander Heijkamp Sectorspecialist Retail Rabobank [email protected]

Pagina 4 van 5

Kerncijfers Vertrouwensindicatoren Feb/14

Apr/14

Jun/14

Aug/14

Oct/14

Dec/14

Feb/15

0 -2 -4 -6 -8 -10

Het consumentenvertrouwen laat al langere tijd een positieve trend zien. In februari was er echter weer een kleine daling: van -6 in januari naar -7 in februari. De voor de detailhandel belangrijke deelindicator ‘koopbereidheid’ bleef in februari gelijk op -9.

-12 -14 Consumer confidence NL

Readiness to buy NL

Detailhandelsomzet: groei in % (jaar-op-jaar) Dec/13

Feb/14

Apr/14

Jun/14

Aug/14

Oct/14

Dec/14

25% 20% 15% 10% 5% 0%

De totale detailhandelsomzet steeg in december met 2,7% (volume +4,0%, prijs -1,2%). De omzet van food winkels groeide 3,8% (volume +3,8%, prijs 0%) Ook de omzet van de non-food winkels steeg: +2,5% (volume +3,6%, prijs -1,1%). Online specialisten wonnen met een groei van 14,5% verder marktaandeel.

-5% -10% Sales growth non-food stores

Sales growth food stores

Sales growth online specialists

Non-food winkels januari-dec 2014 groei in % (jaar-op-jaar) 3%

Consumer electr.

DIY

2.2%

2.1%

Drugstores

Average

Living

Textile superm.

Clothing

Household

2% 1.0% 1%

0.1%

0% -1%

-0.1% -0.6% -1.3%

-2% -3%

-2.9%

-4%

Het beeld voor de verschillende sectoren loopt nogal uiteen. Voor consumentenelektronica waren het WK Voetbal en de vervanging van Windows XP Pc’s positief. DIY profiteert van de aantrekkende huizenmarkt. Veel drogisterijartikelen zijn ‘need to have’ en zitten dicht tegen food aan. Een aantal sectoren staat per saldo in de min, waaronder Wonen, Textielsupermarkten, Kleding en Huishoud.

Growth in % Jan-Dec 2014 (YoY)

Bron: CBS

Deze publicatie is een uitgave van Rabobank. De in deze publicatie gepresenteerde visie is gebaseerd op gegevens uit door ons betrouwbaar geachte bronnen die worden genoemd in de bronvermelding. Deze bronnen zijn op zorgvuldige wijze in onze analyse verwerkt. Rabobank aanvaardt echter geen enkele aansprakelijkheid voor het geval dat de in deze publicatie neergelegde gegevens of prognoses onjuistheden bevatten noch voor eventuele (zet-)fouten en onvolledigheden. Het betreft algemene informatie die aan veranderingen onderhevig is. Aan de verstrekte informatie kunnen geen rechten worden ontleend.

Pagina 5 van 5