Rabobank Retail Update

Rabobank Retail Update Juli en augustus 2014 Deze update geeft een selectie van belangrijke ontwikkelingen in de sector1. De onderwerpen zijn voorzien van Rabobank commentaar en gegroepeerd naar vijf belangrijke thema’s in de Nederlandse retail: M&A activiteiten, Verticale integratie, Omnichannel/technologie, Samenwerking en Markt en concurrentie. Verder zijn enkele kerncijfers opgenomen ter illustratie van de marktontwikkelingen en vooruitzichten.

Livera in Franse handen Retailserviceorganisatie Euretco verkoopt lingerieketen Livera (58 aangesloten ondernemers met 102 winkels in Nederland) aan Chantelle Group: een Frans familiebedrijf dat gespecialiseerd is in lingerie en eigenaar is van merken zoals Chantelle en Passionata. Chantelle is de grootste lingerie-organisatie van Frankrijk (omzet EUR 375m). Chantelle lingerie is in Nederland verkrijgbaar bij onder meer bij De Bijenkorf en diverse speciaalzaken, waaronder Livera-winkels. De aankoop van Livera geldt als ‘solide basis’ om de activiteiten op de Nederlandse markt gestalte te geven, aldus de directie van Chantelle.

Op vrijdag 16 januari 2015 zal het jaarlijkse Rabobank retailcongres gehouden worden, samen met de Stichting Anton Dreesmann. Het thema is ‘Fusion Retail’. Binnenkort worden ‘Save the Dates’ uitgestuurd. Suggesties voor uit te nodigen klanten/prospects zijn welkom bij [email protected] of [email protected]. In de afgelopen tijd is een tweetal Rabobank blogs over de retailsector gepubliceerd: Betaaltrends en Grenzen verleggen.

M&A activiteiten Stone Fashion neemt Creenstone over uit faillissement Stone Fashion heeft alle onderdelen van het failliette Creenstone overgenomen. Creenstone International is opgericht in 1995 en is sindsdien uitgegroeid tot een toonaangevend jassenlabel in Europa. Creenstone is in juni 2014 failliet gegaan. De potentie van het Creenstone label is voor Stone Fashion de voornaamste reden om een doorstart te maken. Stone Fashion is gespecialiseerd in design, productie en marketing van outerwear voor dames, heren en kinderen en heeft de merken Fortezza, Goldbergh en Reset in portefeuille. Met Creenstone wordt een premium label toegevoegd. Stone Fashion zal trachten synergie te bereiken op gebied van productie, logistiek en financiën.

Blokker verkoopt Tuincentrum Overvecht Blokker Holding verkoopt zijn winkels van Tuincentrum Overvecht aan Borgeld Management Groep. Hiermee kan Blokker Holding focussen op de kernactiviteiten huishoud, speelgoed en wonen. De verkoop omvat negentien winkels. Borgeld Management Groep beschikt over in totaal 56 ondernemingen, waaronder de veertien woonwinkels van LifeStyle en 26 filialen van Bo-mij. Commentaar Rabobank: M&A activiteiten gaan door in de retailsector. De voorbeelden laten verschillende strategische motieven zien waaronder voorwaartse integratie en marktpenetratie (Chantelle) en focus (Blokker). Uit de overname van Creenstone door Stone Fashion blijkt dat de lastige marktomstandigheden, leidend to faillissementen, kansen bieden om spelers over te nemen en een doorstart te maken. Hiervan hebben we eerder ook al voorbeelden gezien.

1 Voor bronnen: zie pagina 4.

Pagina 1 van 5

Verticale integratie Playboy maakt lingerielijn Bendon, een in Nieuw-Zeeland gevestigde lingerie bedrijf, gaat samen met mannentijdschrift Playboy een nieuwe collectie ondermode maken, gebaseerd op de Biofit push-up BH technologie. De ‘Biofit x Playboy collectie’ bevat BH's en korsetten en bijpassende slipjes en strings. Justin Davis-Rice, CEO van Bendon: “Biofit x Playboy combineert de allure van Playboy met onze Biofit technologie voor een moderne, stylish en verleidelijke lijn.” Matt Nordby, president van global licensing bij Playboy Enterprises voegt daaraan toe: “Playboy aanbidt het vrouwelijk lichaam al meer dan zestig jaar. Deze collectie doet eer aan deze traditie met zijn verleidelijke uiterlijk, prachtige details en pasvorm waar Bendon bekend om staat.”

Beter Bed Holding: product branding door samenwerking Sportkoepel NOC*NSF gaat samenwerken met M Line, een matrassenmerk dat door Beter Bed Holding wordt ontwikkeld en verkocht. De sportkoepel onderschrijft hiermee het belang van goede nachtrust tijdens de jacht op nieuw Olympisch succes in 2016 en 2018. In het verleden werkte NOC*NSF al vaker succesvol samen met M Line. Zo leverde het Nederlandse matrassenmerk onder andere de matrassen in Vancouver, Beijing, Londen en tijdens de Olympische Spelen van 2014 in Sochi. M Line zal NOC*NSF/TeamNL voorzien van advies, producten en de nieuwste technieken op het gebied van slapen. Ton Anbeek, CEO van Beter Bed Holding: "Wij positioneren ons al jaren als hét slaapsysteem voor topsporters. Nu worden we nog intensiever betrokken bij de Nederlandse topsport als officiële samenwerkingspartner van NOC*NSF/TeamNL op het gebied van matrassen en slaapcomfort." Amazon gaat in 3D printing Amazon heeft een online winkel geopend voor driedimensionaal geprinte artikelen. In de 3D Printing Store op Amazon.com staan enkele honderden producten waarvan de maat, de kleur, het materiaal en soms ook ontwerpelementen kunnen worden aangepast. In de winkel zijn onder andere juwelen, interieurartikelen en poppen te koop. Ze worden gemaakt door partijen waarmee Amazon samenwerkt. Petra Schindler-Carter, verkoopdirecteur van Amazon Marketplace, ziet de introductie van de 3D Printing Store als het begin van een verschuiving in online retail. “De productie wordt steeds meer aangepast aan individuele behoeftes. Driedimensionaal printen faciliteert personalisering, een megatrend.”

O’Neill: unieke producten via muzikale samenwerking O'Neill Footwear brengt in samenwerking met de Nederlandse band Chef'Special een limited edition schoen uit in België. De limited edition verschijnt in een zeer beperkte oplage van zestig paar, die vervolgens worden weggegeven aan een exclusieve groep mensen of te winnen zijn via acties. Het gezamenlijke ontwerp is een 'Psycho low' (lage sneaker) in een kleurencombinatie van zwart met olijfgroen. Het logo van de band is verwerkt in de voering van de schoen, op de binnenzool, op de tong van het label en heel subtiel op de topjes van de veters. Bij de schoen hoort een speciaal ontworpen doos. Commentaar Rabobank: Verticale integratie – het voeren van regie over de keten – is een belangrijke trend in retail. Beter Bed en O’Neill benutten de kansen van verticale integratie door in samenwerking met anderen een uniek cachet aan producten te geven, via branding (Beter Bed/ M Line) of via het uitbrengen van een limited edition (O’Neill). Een andere kans is het aanbieden van gepersonaliseerde producten via 3D printing. Amazon speelt hierop in. Het voorbeeld van Playboy laat zien dat ook andere spelers – in dit geval een uitgever - hun merkbekendheid kunnen gebruiken om unieke producten te laten ontwikkelen en daarmee dicht bij de consument te komen.

Omnichannel en technologie Hunkemöller: persoonlijk communiceren met klanten Door Hunkemöller is een nieuwe mobiele applicatie gelanceerd, waarin met klanten gecommuniceerd kan worden aan de hand van hun persoonlijke kenmerken. Te denken is aan berichten en promoties op basis van persoonlijke voorkeuren of historische aankopen. De app – die een half miljoen keer gedownload is bevatte al functies als geofencing, realtime couponing en social rewards. Daardoor kan de retailer bijvoorbeeld consumenten mobiel naar zijn fysieke winkels ‘pushen’. De nieuwste app-versie gaat een stap verder: Hunkemöller kan klanten nu relevantere informatie en kortingsacties sturen op basis van hun gegevens.

Gamification: meer beleving voor fysieke winkels Retailers kunnen in de strijd om de gunst van de (online) shopper gamification gebruiken om de beleving in hun fysieke winkels te vergroten. “Game-elementen op een goede manier toepassen in de winkel zorgt voor een zinvolle en betekenisvolle ervaring”, aldus Jeroen van Mastrigt-Ide van adviesbureau We Love Your Work.. Verder kunnen games de merkbeleving vergroten. Zo stuurt fashionketen Urban Outfitters met de Urban On-app zijn klanten opdrachten die een beloning opleveren. De opdrachten moeten vaak in de winkel worden uitgevoerd, bijvoorbeeld een bepaalde platenhoes scannen of een ‘truth or dare’-achtige uitdaging aangaan bij vrienden.

Pagina 2 van 5

Interactieve passpiegel in optiekwinkel De in Londen gevestigde opticien Kite GB heeft zijn winkel voorzien van een interactieve passpiegel die aangesloten is op verschillende social mediakanalen. De spiegel (grootte: 42 inch) stelt klanten in staat om foto’s van hen met verschillende monturen te maken en deze te posten op Facebook, Twitter en Instagram. Zo kunnen vrienden en familie aangeven welke bril zij het beste bij de consument vinden passen. Commentaar Rabobank: Bij omnichannel retailing staan niet de kanalen centraal, maar de klant. De klant moet goed bediend worden door de verschillende kanalen te combineren en te integreren. De voorbeelden laten zien dat het daarbij om meer gaat dan winkels en webshops. Hunkemöller benut het steeds belangrijker wordende mobiele kanaal en de Britse opticien speelt in op sociale media. Ook andere technologie kan nuttig zijn voor retailers om hun klanten beter te bedienen, zoals het bericht over gamification laat zien.

HEMA gebruikt online platforms in Frankrijk HEMA verkoopt een deel van zijn assortiment in Frankrijk via Amazon en La Redoute. Deze strategie zal de komende tijd ook worden geïntroduceerd in andere landen, aldus hoofd eDC Joke Vink. De online platforms zijn een manier om nieuwe markten te testen voordat HEMA zelf een webwinkel opent. Joke Vink: “We willen de klant eerst verleiden voor we een eigen shop in dat land openen”. HEMA beschikt momenteel over eigen webwinkels in Nederland, België, Duitsland en Frankrijk. Binnenkort komen daar Spanje en Engeland, waar onlangs de eerste winkels openden, bij.

Samenwerking Praxis kiest voor Plaza model Praxis wil dé DIY-portal van Nederland worden. Leveranciers, maar ook andere webwinkels in het doe-het-zelf-segment kunnen via Praxis.nl hun spullen verkopen. “We willen een breder, maar vooral dieper assortiment”, zegt Roy van Keulen, directeur Klant bij Praxis. “Zelf was ik op zoek naar een roestige haak”, aldus Van Keulen. “Die verkopen wij niet, maar die vond ik wel bij een kleine papa-en-mama-winkel. Ik wil graag een link hebben met zo'n website.” Behalve concurrerende winkels bindt Praxis voortaan ook leveranciers aan zich, die door middel van dropshipping grote partijen bij de klanten thuis kunnen afleveren. Van Keulen: “Praxis bestaat 36 jaar en we zijn een vertrouwd adres. De service en garantie liggen bij ons. De bezorging wordt door de partner geregeld. Dit is een efficiënte manier om ‘alles’ te kunnen verkopen.” 2theloo wordt onderdeel van Shell stations Door 2theloo, franchiseformule in toiletwinkels, is een nieuwe, wereldwijde samenwerkingsovereenkomst gesloten met Shell. De samenwerking tussen beide retailformules bleek succesvol te zijn. Inmiddels zijn er al ruim 100 toiletwinkels bij snelwegstations in België, Duitsland, Polen, Slowakije en Tsjechië te vinden. “We hebben door de jaren heen verschillende toilet verbeteringsprojecten geïmplementeerd. De innovatieve startup 2theloo sloot het beste aan bij onze visie om onze klanten het beste te bieden. Na een proef in 2011, zijn2theloo en Shell in 2012 een eerste overeenkomst aangegaan,” aldus Klaas Mantel, general manager global convenience retail van Shell International. “Mede door de snelle uitbreiding van 2theloo, maar bovenal door de zeer positieve feedback van onze klanten hebben wij een nieuwe, wereldwijde overeenkomst gesloten met 2theloo.”

Samenwerking Decathlon en De Vrijbuiter Sportretailer Decathlon heeft toestemming gekregen van de Gemeente Roermond om een deel van de winkel van outdoorketen Vrijbuiter in te nemen. Het Franse Decathlon wil 3.700 van de 11.000 m2 van De Vrijbuiter overnemen. In de visie van de gemeente kan Decathlon Roermond versterken als aantrekkelijke bovenregionale koopstad. Vrijbuiter staat om diezelfde reden achter de mogelijke komst van Decathlon: “Klanten die bij Decathlon over de vloer komen, kopen ook bij Vrijbuiter en andersom.” Commentaar Rabobank: Samenwerking is een aantrekkelijke strategische optie voor retailers. Ten opzichte van andere strategische opties heeft samenwerking belangrijke voordelen: risico’s van M&A (integratie) en autonome groei (‘bloedbad’ in verdringingsmarkt, investeringen nodig) worden vermeden en de zelfstandigheid van de partners blijft in stand. Met samenwerking kunnen verschillende doelen worden gerealiseerd. Een online DIY samenwerkingsplatform geeft voor Praxis een breder en dieper assortiment, terwijl leveranciers en kleinere spelers online aanwezigheid kunnen realiseren, gebruik makend van de merkbekendheid van Praxis. Ook hoeven ze zelf geen investeringen te doen om online te kunnen gaan. HEMA benut online platforms om nieuwe markten te testen. De voorbeelden van 2theloo/Shell en Decathlon/De Vrijbuiter laten zien dat het delen van formules en locaties kansen biedt om samen een betere propositie voor de klant te maken.

Pagina 3 van 5

Markt en concurrentie Toenemende winkelleegstand De winkelleegstand is in 2014 voor het zevende jaar op rij gestegen. Nu staat 8,7 procent van het totale winkelvloeroppervlak leeg, ongeveer een procentpunt meer dan vorig jaar. Tot 2010 lag het leegstandspercentage nog onder de zes procent. Meer dan één op de drie winkels staat in 2014 langer dan drie jaar leeg. Verder is het opvallend dat de aanvangs- en frictieleegstand, waarbij winkels minder dan een jaar leegstaan, fors is toegenomen. Zo wordt twintig procent van de nieuwe winkels onverhuurd opgeleverd. De leegstand is het grootst in Oost-Groningen, Zuidwest-Overijssel, Flevoland-Midden en Zuid-Limburg, waar meer dan elf procent van het oppervlak niet benut wordt. Vooral veel winkels in centrale winkelgebieden van kleinere en middelgrote steden staan leeg. Nieuw Factory Outlet Center? Projectontwikkelaar Stable wil in 2018 een outlet van twaalfduizend vierkante meter openen in Zevenaar. Het koopjescentrum moet op de Spoorallee in Zevenaar-Oost komen, een gebied langs de A12 tussen Arnhem en de Duitse grens. Klanten uit Oost-Nederland en Duitsland kunnen er terecht voor artikelen die minimaal een jaar oud zijn en dertig procent goedkoper zijn dan de originele aankoopprijs. De geplande opening is in 2018, mits alle benodigde toestemmingen worden verkregen. Ook de aanleg van een nieuwe op- en afrit bij Zevenaar-Oost (A12) is daarbij cruciaal. Op=OP Voordeelshop wil verder groeien Op=Op Voordeelshop wil dit jaar vijftien nieuwe filialen openen en volgend jaar veertig. Daarmee komt de discountformule eind 2015 op 135 filialen, tegenover 80 nu (+70%). Onlangs heeft de retailer zijn kantoorruimte vergroot van 250 naar 1.400 vierkante meter en het magazijn van 8.000 naar bijna 18.000 vierkante meter. Waar Op=Op Voordeelshop eerder over vier docks voor het laden en lossen van goederen beschikte, zijn dat er nu 31. Op=Op Voordeelshop wil op termijn door heel Nederland over 300 vestigingen beschikken. “Iedereen moet douchen, en iedereen blijft de was doen”, aldus mede-eigenaar Vincent Alkema. “Bij ons kunnen ze de producten daarvoor kopen tegen de laagste prijs.”

JD Sports zet meerdere kanalen in voor entree op markt De Engelse sportretailer JD Sports zet zijn entree op de Nederlandse markt kracht bij met de lancering van een webshop en app. Klanten kunnen daar 24 uur per dag terecht voor de kleding en schoenen van de winkelketen. JD Sports opende in juli 2013 de eerste twee winkels in Utrecht en Breda. Nu staat de teller op vijftien vestigingen in verschillende grote steden van Nederland, voornamelijk locaties waar voorheen mannenmodeketen Setpoint gevestigd was. De komende jaren zal het winkelbestand in Nederland verder uitgebreid worden. Nieuwe online concurrentie dient zich aan Het Franse postorderbedrijf La Redoute is een nieuwkomer op de Nederlandse (online) retailmarkt. La Redoute ondergaat momenteel een herstart als internationale webshop voor vrouwen van 30-plus, waarmee het onder meer een concurrent is geworden van Wehkamp. Nederlandse consumenten komen sinds kort bij een Nederlandse versie van de webwinkel terecht, waarbij ze kunnen afrekenen met iDEAL. Daarnaast stuurt La Redoute een nieuwsbrief voor Nederlandse klanten en werft het affiliates via Daisycon en lokale fashionbloggers. La Redoute is inmiddels in meer dan honderd landen actief. Marktomstandigheden blijven lastig Het consumentenvertrouwen en de koopbereidheid stonden weer onder druk in augustus. Beide indicatoren zijn nog steeds negatief. De non-food retailomzet daalde in juni. Zie het onderdeel Kerncijfers voor meer details. Commentaar Rabobank: Na een lange periode van stijging, liet augustus weer een daling van het consumentenvertrouwen zien. Ook de CBS omzetcijfers wijzen op lastige marktomstandigheden, vooral voor non-food winkels. Dit heeft ook gevolgen voor het winkelvastgoed, zoals blijkt uit de toenemende leegstand. Het bouwen van nieuwe winkelcentra, zoals een Factory Outlet Center in Zevenaar, zal de problemen vergroten. De concurrentie neemt toe waarbij de toetredingsdrempels lager worden door niet-fysieke kanalen, zoals de voorbeelden van La Redoute en JD Sports laten zien. Ook in deze marktomstandigheden is groei mogelijk voor onderscheidende formules, zoals Op=Op Voordeelshop. Bronnen voor deze uitgave zijn: retailnews.nl, EtailTrends, Twinkle Magazine, Metro, De Gelderlander, Nieuwsbrief Firstformula, Marketing Tribune, Fashionunited.nl, persbericht Beter Bed Holding, binnenstadsmanagement.org, CBS Statline

Contactgegevens Jos Voss Sectorspecialist Retail Rabobank [email protected]

Alexander Heijkamp Sectormanager Detailhandel Rabobank [email protected]

Pagina 4 van 5

Kerncijfers Vertrouwensindicatoren Aug/13

Oct/13

Dec/13

Feb/14

Apr/14

Jun/14

Aug/14

0 -5 -10 -15 -20 -25 -30

Na een lange periode van herstel daalde het consumentenvertrouwen van -2 in juli naar -6 in augustus. Ook de voor de detailhandel belangrijke deelindicator ‘koopbereidheid’ verslechterde: van -10 in juli naar -12 in augustus. De geopolitieke situatie speelt een rol in de verslechtering van de vertrouwensindicatoren.

-35 Consumer confidence NL

Readiness to buy NL

Detailhandelsomzet: groei in % (jaar-op-jaar) Jun/13

Aug/13

Oct/13

Dec/13

Feb/14

Apr/14

Jun/14

25% 20% 15% 10% 5% 0% -5% -10% -15% Sales growth non-food stores

Sales growth food stores

Sales growth online specialists

De totale detailhandelsomzet daalde in juni met 1,9%. De samenstelling van de koopdagen was ongunstig in juni, waardoor de onderliggende ontwikkeling minder negatief is. Food winkels groeiden 1,1% door stijgende volumes en licht dalende prijzen (-0,4%). De non-food winkels daalden 4,7% (volume -3,9%, prijs -0,8%). Online specialisten zetten hun groeipad door (+9,3%) en wonnen verder marktaandeel.

Non-food winkels januari-juni 2014 groei in % (jaar-op-jaar) DIY 4% 3% 2% 1%

Textile superm.

Consumer electr.

Drugstores

Average

Clothing

Household

Living

3.1% 2.6% 1.7%

0.1%

0% -1%

-0.1%

-0.4%

-2% -2.4%

-3%

Growth in % Jan-June 2014 (YoY)

-2.6%

Het beeld voor de verschillende sectoren loopt nogal uiteen. DIY profiteert van de aantrekkende huizenmarkt en de veel betere weersomstandigheden. Textielsupermarkten hebben het voordeel van een goede prijsperceptie. Voor consumentenelektronica waren het WK Voetbal en de vervanging van Windows XP Pc’s positief. Ondanks de goede weersomstandigheden daalt de omzet van de kledingsector.

Bron: CBS

Deze publicatie is een uitgave van Rabobank International. De in deze publicatie gepresenteerde visie is gebaseerd op gegevens uit door ons betrouwbaar geachte bronnen die worden genoemd in de bronvermelding. Deze bronnen zijn op zorgvuldige wijze in onze analyse verwerkt. Rabobank International aanvaardt echter geen enkele aansprakelijkheid voor het geval dat de in deze publicatie neergelegde gegevens of prognoses onjuistheden bevatten noch voor eventuele (zet-)fouten en onvolledigheden. Het betreft algemene informatie die aan veranderingen onderhevig is. Aan de verstrekte informatie kunnen geen rechten worden ontleend.

Pagina 5 van 5