INGENIEURSMAGAZINE MAANDBLAD VAN DE VLAAMSE INGENIEURSKAMER

MAANDBLAD VAN DE VLAAMSE INGENIEURSKAMER

01-2008

INGENIEURSMAGAZINE

VIK, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem jaargang 46, nummer 01, januari 2008 maandelijks tijdschrift, verschijnt niet in juli en augustus afgiftekantoor 3500 Hasselt 1- P2A8632

Commentaar I-mag Ingenieursmagazine is een uitgave van de Vlaamse Ingenieurskamer vzw Lid van World Federation of Engineering Organisations (WFEO) van de UNESCO. Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers (U.P.P.) VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Ing. Bart Demol MSc, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem HOOFDREDACTEUR Ing. Noël Lagast MSc EINDREDACTIE Luc Vander Elst REDACTIERAAD Ing. I. Born MSc - Ing. B. Demol MSc Ing. H. Derycke MSc - Ing. K. De Wever MSc Ing. N. Lagast MSc - Ing. G. Roymans MSc Ing. W. Samyn MSc - Ing. L. Wezenbeek MSc REDACTIESECRETARIAAT

Hefbomen voor een welvaartstaat Voka, het Vlaams netwerk van ondernemingen wil tegen 2020 in ons land 500.000 nieuwe mensen aan de slag. Dat zei Voka-voorzitter Urbain Vandeurzen op het jaarlijks Voka-congres in Heverlee. De extra tewerkstelling is nodig om de pensioenen en de gezondheidszorg te kunnen betalen. De Vereniging van Waalse Ondernemingen (UWE) en het Verbond van Ondernemingen in Brussel (UEB-VOB), zijn bereid om mee in het plan te stappen. Het kan enkel slagen als de werkzaamheidsgraad in België van gemiddeld 61 naar 70 procent wordt opgetrokken. Voor Vlaanderen is dat nu 65 %, voor Wallonië 56 % en voor Brussel 53 %. Het Europees gemiddelde bedraagt 66 %. Om de doelstelling van 70 % te bereiken moeten er in Vlaanderen 150.000 jobs bijkomen, evenveel als in Wallonië. In Brussel moeten er 100.000 extra arbeidsplaatsen bij. Vlaanderen moet volgens Voka-voorzitter Vandeurzen nog een tandje bijsteken: niet 150.000, maar 250.000 extra Vlamingen moeten tegen 2020 aan de slag. Op die manier kan Vlaanderen een echte Europese topregio worden. De - in verhouding met de andere twee gewesten - proportioneel hogere inspanning van Vlaanderen zal volgens de Voka-voorzitter, op termijn een win-winsituatie geven. Komen de 500.000 nieuwe jobs er niet, dan vreest de zogenaamde 'vergrijzingscommissie' voor een welvaartverlies van ruim 20%.

Francine Demaret SECRETARIAAT VIK Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem Tel. +32 3 259 11 00 - Fax +32 3 259 11 01 Website: www.vik.be - e-mail: [email protected] Doorlopend open van 08.30 uur tot 17.00 uur LIDMAATSCHAPSBIJDRAGEN rek.nr.: 406-0098501-56 € 58,00 voor technisch en industrieel ingenieurs, die meer dan drie jaar gediplomeerd zijn; voor geassocieerde leden

Om extra jobs te scheppen zijn ook heel veel ingenieurs nodig. Ze zijn de hefbomen van de welvaartstaat. Vandaag studeren te weinig ingenieurs af. Er zullen nog meer inspanningen dan in het verleden moeten gebeuren om jongeren aan te zetten en aan te moedigen voor de studies van bijvoorbeeld industrieel ingenieur. Het blijft een voortdurende opdracht, waartoe ook de Vlaamse Ingenieurskamer zich verbindt. Meewerken aan de verdere uitbouw van een welvaartmaatschappij is niet alleen een van onze opdrachten, maar ook een opdracht voor elke Vlaamse industrieel ingenieur.

Ing. Joseph NEYENS MSc Algemeen voorzitter VIK

€ 32,00 voor hen, die 3 jaar of minder dan drie jaar gediplomeerd zijn; voor een samenwonend lid; voor gepensioneerden € 16,00 voor studenten-industrieel ingenieur € 74,00 voor leden woonachtig in het buitenland € 527,00 voor bedrijven, scholen, instellingen, enz. met meer dan 250 werknemers

Nieuwjaarsreceptie VIK Vrijdag 18 januari 2008 - 19 uur VIK-huis Wommelgem Uitnodiging op pagina 36

€ 264,00 voor bedrijven, scholen, instellingen, enz. met minder dan 250 werknemers DRUKKERIJ & LAY-OUT Drukkerij SLEURS nv, Overpelt Tel. +32 11 80 90 90 - Fax +32 11 80 90 95 Voor de ondertekende artikels zijn alleen de auteurs aansprakelijk. COVER

De redactie wenst u een voorspoedig 2008 en veel leesgenot.

Groepsfoto bij Jules Verne © ESA

3

I-mag januari 2008

Inhoud Commentaar

Hefbomen voor een welvaartstaat . . . . . . . . . . . . . . . .

Inhoudstafel

.........................................

03 04

Ing. Kris Capelle MSc stuurt Jules Verne de ruimte in

Venster op de wereld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Modern Times

Technologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Ing. Carl Van Himbeeck marktleider met Cochlear

Samenleving. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Lucht- en ruimtevaartstages goed voor carrière

Centrum lucht- en ruimtevaart . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Hoe inspelen op evolutie ontwikkelingshulp?

Centrum ingenieurs zonder grenzen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Deskundigheid meer valoriseren

Centrum experten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Ing. Maarten Jans MSc wint Paul Donners-prijs

Afdeling Limburg. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Limburg reist naar Vietnam

Afdeling Limburg. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Vision wordt revolutionaire milieuvriendelijke wagen

Afdeling Leuven-Hageland . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

In de kijker: nieuwjaarsvieringen

...............................................................

Nieuws van de afdelingen

...............................................................

Verslag Eye-conferentie in Valletta

Netwerk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Atlas Copco slaat brug tussen onderwijs en industrie

Netwerk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Verslag algemene ledenvergadering

Netwerk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Uitnodiging VIK-nieuwjaarsreceptie

Netwerk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Voorstelling studiegroep onderhoud

...............................................................

Activiteiten van de studiegroepen

...............................................................

Puzzelaar

Denken & doen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Symposium studiegroep meet- en regeltechniek

Vik Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Auditeren

Vik Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Peter Leyman over toekomst auto-industrie

Vik Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Integraal waterbeheer

Vik Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Tribologie: smeren wordt gemanaged

Vik Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Industrial Automation Days

Vik Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Cursusoverzich

Vik Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

I-mag januari 2008

4

05 08 10 12 13 14 16 18 20 24 25 32 34 36 36 38 40 42 43 44 45 46 47 48 50

venster op de wereld VENSTER OP DE WERELD

Ing. Kris Capelle MSc stuurt Jules Verne volautomatisch de ruimte in

staan als je wil koppelen -, moet je onderhandelen met de Amerikanen en met de Russen. Dat is een heel interessant en niet altijd gemakkelijk deel van mijn functie. En tot slot zijn er de astronauten. Ik ben ook verantwoordelijk voor alle procedures aan boord in verband met ATV. Ik was dus heel dicht betrokken bij de opleiding van de astronauten. Zo hebben we onder andere de astronauten opgeleid die nu het ISS bemannen en ik heb ook regelmatig contact met Frank De Winne, die in 2008 opgeleid zal worden." Ing. Kris Capelle MSc

TOULOUSE. In het voorjaar van 2006 hebben we in I-mag uitgebreid aandacht besteed aan de ruimtevaartexploten achter de schermen van Ing. Kris Capelle MSc., operations manager van het grondnetwerk ter ondersteuning van de spectaculaire vlucht Venus Express. Ondertussen is de Vlaamse ingenieur van het Duitse Darmstadt verkast naar het Franse Toulouse, waar hij als mission director werkt aan een nieuw project binnen ESA, met name ATV of Automated Transfer Vehicle. Begin 2008 wordt de eerste ATV gelanceerd onder de veelzeggende naam Jules Verne.

"ATV is een Europese cargomodule die binnenkort zal aankoppelen aan het International Space Station ISS", meldt Kris Capelle uit de Zuid-Franse stad. "Geloof me, dit is het meest complexe project dat ESA al op haar actief heeft en het bijzondere aan dat project is dat alles automatisch zal gebeuren. Zodra we 'aangedockt' zijn, blijven we enkele maanden om de ISS naar een hoger orbit te brengen, te sturen en te bevoorraden." Tijdens de vlucht is Kris Capelle verantwoordelijk voor alle operations in de control room bij het 'rendez-vous and docking' aan de ISS. "Bijzonder interessant is wel dat ik vanuit mijn functie bij ESA voor dit project van ISS veel contacten onderhoud met NASA en haar Russische tegenhanger RSCE, alsook met de astronauten. Ik kan u verzekeren: hier komt geen moment verveling bij kijken."

Wat zijn de belangrijkste verschillen tussen uw huidige opdracht als mission director in Toulouse en uw vorige functie in Darmstadt? "Mijn functie hier ligt in dezelfde lijn als mijn vorige opdracht in ESOC, maar dan op een hoger niveau. Ik heb in ESOC 15 lanceringen ondersteund en daarbij heb ik heel wat ervaring opgedaan. Vooral door die operationele ervaring heeft men mij naar Toulouse gehaald en gevraagd om de leiding te nemen tijdens de kritische docking operations. Er zijn wel enkele nieuwe en interessante aspecten bijgekomen. Vermits er astronauten aan boord zijn, is het aspect veiligheid nog belangrijker dan bij normale projecten. Het gaat hier niet alleen om veel geld, maar ook om mensenlevens. Voorts is er de internationale samenwerking. Als je in de buurt wil komen van de ISS - laat

5

De ESA doet heel enthousiast over dat ATV-project. Hoe bijzonder is deze prestatie? "Het bijzondere aan het project is eerst en vooral de complexiteit en de grootte van de module zelf. Het is de eerste keer dat alles volledig automatisch zal gebeuren, zonder dat het mogelijk zal zijn om manueel over te nemen indien nodig. Dat betekent dat er nog een 'redundancy layer' moest worden toegevoegd. Nu zijn dus bijna alle systemen drievoudig en onafhankelijk: andere sensoren en andere actuatoren. De astronauten aan boord van het ISS kunnen wel op elk ogenblik de docking afbreken en ATV laten 'wegvliegen'. Bovendien is ATV ongeveer drie keer zo groot en vooral drie keer zo zwaar als de Russische Sojoez of de Progressmodules. Het hele naderingsproces launch tot docking - zal ongeveer 15 dagen duren. Dat vooral omdat elk subsysteem volledig moet worden getest, vooraleer we in de buurt van het ISS komen. Nadien, voor de volgende ATV's, zullen we dat in enkele dagen kunnen doen." Waaruit zal uw taak in de controlekamer concreet bestaan tijdens de vlucht Jules Verne? Tijdens de nadering neem ik de operaties over, als we ongeveer 3.5 km van het ISS verwijdert zijn. Zodra ik de controle heb overgenomen, ben ik verantwoordelijk voor alle operaties van ATV. In normale omstandigheden voert het hele team dan vooral datgene uit waarvoor we jaren

I-mag januari 2008

VENSTER OP DE WERELD

hebben ons elk in een deel van de ruimtevaart gespecialiseerd. Zo is Europa voor het moment heel sterk in aardobservatie en interplanetaire satellieten." En wat moeten we denken van de steile opgang van Japan, China en India? Krijgen we een nieuwe wedloop in de ruimte? De controlekamer in actie.

getraind hebben. Als de dingen niet lopen zoals gepland, dan wordt mijn functie belangrijker. Dan moet ik coördineren met de NASA, RSCE en de finale beslissingen nemen over hoe het dan verder gaat. Gelukkig heb ik in dat geval heel wat experts rond mij die de details veel beter kennen dan ik. Gelukkig maar. Hoe is men trouwens op het idee gekomen om de naam van Jules Verne te koppelen aan die ruimtevlucht? "Ik geef toe dat ik niet zeer beslagen ben op dat vlak. Jules Verne heeft in 1865 al een boek geschreven over de reis naar de maan: 'De la terre à la lune'. In dat boek waren toen al heel wat dingen beschreven die tamelijk dicht bij de waarheid lagen. Om die opmerkelijke schrijver en visionair te eren krijgt de eerste ATV-vlucht de naam Jules Verne." In het vorige interview verklaarde u ook dat zo'n leidinggevende taak behoorlijk wat stress inhoudt en geen lifetime job is. Is het juist de verandering van omgeving die het boeiend maakt? "Mijn mening is daarover nog niet veranderd. Deze job brengt inderdaad heel wat stress met zich mee en je kunt dit inderdaad niet je hele leven doen. Maar als ik eerlijk ben, maakt dat het juist zo interessant. Ik dacht dat ik uitkeek naar een rustigere periode, maar toen ze me vroegen deze functie uit te oefenen kon ik niet neen zeggen. De rustigere periode zal nog even op zich laten wachten." U hebt veel contacten met de NASA en de RSCE. Hoe verhoudt de ESA zich ten opzichte van die twee wereldleiders in de ruimtevaart? "Er zijn eigenlijk drie wereldleiders, namelijk Amerika, Rusland en Europa. We

"Japan is al een tijdje op de markt en die zitten eigenlijk ook in een stabiele fase. India en vooral China komen natuurlijk sterk opzetten. Vooral China investeert op dit moment enorm in de ruimtevaart." We kunnen ons voorstellen dat uw avonturen ook met spanning gevolgd worden op het thuisfront door vrouw en kinderen. Hoe is het leven in 'La Douce France' in vergelijking met het leven in Darmstadt? "Natuurlijk was het niet gemakkelijk om Duitsland te verlaten. We hebben daar negen jaar gewoond en we waren er heel

goed geïntegreerd. Maar toch valt het hier enorm mee. Eigenlijk is het allemaal nog beter meegevallen dan verwacht en onze verwachtingen waren al niet laag. De kinderen gingen in Duitsland al naar een internationale school in het Engels, omdat de kans groot was dat we nog gingen verhuizen. Ook hier gaan ze nu naar een Engelse school. En bovendien is er natuurlijk nog het mooie weer, het eten en de wijn." Werken er nog Belgische ingenieurs bij de ESA? En welke raad kunt u geven aan jonge ingenieurs met ambities in de ruimtevaartsector? "Er werken hier nog enkele Belgische ingenieurs. Als raad kan ik enkel maar meegeven dat het een heel interessant maar klein wereldje is en dat het de moeite is om ervoor te gaan. Wij hebben een 'Young graduates-programma', waarbij jonge afgestudeerden een stage van één jaar kunnen volgen bij ESA en zo kunnen proeven van ons milieu. Voor wie in ruimtevaart geïnteresseerd is, zou ik zeggen: doen!" Tekst: Henk VAN NIEUWENHOVE Foto's: ESA

Wat is ATV? De ATV of Automated Transfer Vehicle is een onbemande cargomodule die maar liefst 7,5 ton naar het ISS ruimtestation zal kunnen brengen. Hij zal worden gelanceerd door middel van een zware Ariane 5-raket. De module werd door de ESA ontwikkeld en zal, zodra ze zich in een baan om de aarde bevindt, automatisch koppelen met het International Space Station (ISS). De ATV zal 6 maanden aan het ISS vastgekoppeld blijven om dan na afkoppeling te verbranden in de atmosfeer met afval uit de ISS. De 'mission control' gebeurt vanuit Toulouse. In de toekomst zal ATV de Russische Progres cargomodules moeten vervangen. In een ATV kan liefst 5,5 ton cargo, 840 kilogram water, 100 kilogram gas en 800 kilogram ISS-brandstof opgeborgen en vervoerd worden. Dankzij zijn grote brandstoftanks zal de ATV ook gebruikt worden om het ISS-ruimtestation in een hogere baan om de aarde te brengen. ATV heeft een lengte van 10,3 meter, een diameter van 4.5 meter en bij de lancering een totaal gewicht van maximaal 21 ton. Met de zonnepanelen open komt men op een spanbreedte van 20 meter. De lancering is volgens de laatste berichten gepland in februari - maart 2008 vanuit Kourou. HVN

7

I-mag januari 2008

technologie

MODERN TIMES MODERN TIMES Living Tomorrow introduceert BluePull

Een vingerafdruk? En betaald!

Digitale communicatie via beeldschermen is in opmars, maar interactie is er zelden. De boodschappen komen doorgaans (ongevraagd) op de ontvanger af. Het gevolg is dat spam eerder als ergerlijk en hinderlijk wordt beschouwd en dat men er als gebruiker weinig vat op heeft. BluePull moet daar verandering in brengen. BluePull is een interactieve digitale communicatievorm die nieuwe mogelijkheden creëert op het vlak van promotionele communicatie en informatieoverdracht. Met BluePull kan een ontvanger gepubliceerde informatie meenemen en de verzender van de informatie kan rechtstreeks en gericht met zijn doelgroep communiceren.

Betalen met de vingerafdruk? We hadden het al voelen aankomen, maar inmiddels is het systeem al ingeburgerd bij de Duitse supermarktketen Edeka. Het werkt al bij zeventig winkels en er zijn plannen voor uitbreiding naar nog tweehonderd vestigingen. Al een kwart van de klanten maakt gebruik van de technologisch innovatieve betaalmogelijkheid. Wie mee wil doen, laat zich eenmalig registreren: naam, bankgegevens, handtekening en natuurlijk een vingerafdruk. Behalve bij de supermarktketen Edeka wordt het systeem ook al gebruikt in enkele Duitse en Amerikaanse cafés en scholen. De bezwaren omtrent de privacy wegen blijkbaar niet op tegen het 'gemak van betaling'. Een vinger kan je niet vergeten. Een pincode of geld wel. Twee derde van de klanten die zich laten registreren, zijn veertig jaar of ouder. De supermarkt investeert ongeveer tweeduizend euro per kassa, maar heeft minder contant geld in kassa en betaalt geen heffingen voor betalingen met bankkaarten. De betaling duurt amper een seconde en dus nemen de wachtrijen aan de kassa's af. Kritiek komt er uit de hoek van de privacy en de veiligheid. Vingerafdrukken zouden met siliconen na te maken zijn. Ook in Nederland werken verschillende bedrijven aan een gelijkaardig betaalsysteem. Nu er alleen nog voor zorgen dat er voldoende geld op die bankrekening staat…

BluePull kan ongevraagde inhoud weren van Bluetooth. Door zelf een code in te geven op de gsm kan de gebruiker enkel de gevraagde inhoud op zijn Bluetooth opvragen. Op die manier kan BluePull communicatie efficiënter maken. www.livingtomorrow.com

PA4T eerste nieuw polymeer van dit millennium PA4T is een nieuw polymeer dat kan worden gebruikt in elektronische apparaten. Het polymeer is onder meer dimensiestabiel en bestand tegen loodvrij solderen. Het heeft een hoog smeltpunt en is verwerkbaar in termen van vloei en verwerkingsgebied (temperaturen, drukken, etc.). Door zijn eigenschappen is PA4T geschikt voor elektronicatoepassingen, zoals connectoren voor geheugenkaarten, CPU-bussen, hittebestendige spoellichamen en connectoren voor de geheugenmodules van laptops. In de auto-industrie kan het materiaal nieuwe ontwikkelingen ondersteunen rond elektrische systemen, brandstoftoevoer en koeling. Op termijn moet PA4T kunnen leiden tot groene initiatieven zoals loodvrij solderen en een zuiniger brandstofgebruik. De eerste polymeren dateren van het begin van de twintigste eeuw en de meeste werden ontwikkeld tussen 1930 en 1960. Na 1980 kwamen er slechts sporadisch nieuwe polymeren bij. Volgens ontwikkelaar DSM is PA4T het eerste nieuwe polymeer van dit millennium. www.dsm.com

I-mag januari 2008

8

www.it-werke.de www.fingerpay.nl www.edeka.de

MODERN TIMES

Slimme juwelen Swarovski en Philips hebben de handen in elkaar geslagen om schoonheid aan efficiëntie te koppelen. Het resultaat zijn sieraden die allerhande nuttige hardware verbergen of herbergen. De hightech van het Nederlandse Philips werd gekoppeld aan het vakmanschap van het Oostenrijkse Swarovski. Philips leverde de multimediagadgets en Swarovski voorzag ze van een glinsterend kleedje: een usb-stick in een glanzend hangertje: een hartje of een slotje. Of een minuscule hoofdtelefoon, vederlicht en hij ziet er net uit als een paar schitterende oorbellen. Swarovski heeft in zijn reeks Active Crystals vier hoofdtelefoonsets in de aanbieding, allemaal zacht en buigzaam en gemaakt met doorzichtig silicone. De prijzen van usbsticks mogen dan al tot een onooglijk laag niveau gezakt zijn, voor de luxe-uitvoeringen betaal je nog altijd wel de prijs van het kristal en het edelmetaal. Reken op een 150 euro voor de usb-sticks (vanaf 1 giga) en tussen de 80 en de 130 euro voor de hoofdtelefoons. Een koopje. www.swarovski.com www.philips.nl

Plug 'n Go-cart De Katholieke Hogeschool Kempen uit Geel ging de uitdaging van Intel aan om met een groene energiebron een laptop gedurende een uur te laten werken zonder batterij of snoer. De docenten en studenten hebben een gocart gebouwd die uitgerust is met zonnepanelen. Als duurzame energiebron koos het KHK voor zonne-energie, omdat het stil en esthetisch is en om de nerds en pcaddicts te laten buitenkomen in de zomer. Om toenemend overgewicht bij de jonge computerende generatie tegen te gaan voorzagen ze ook in een speelse aandrijving, die in geval van bewolking kan bijspringen. Zo werd de Plug 'n Go-cart geboren: een getunede gocart met zonnespoilers om een laptop aan te drijven. Een beetje gek, maar in Geel zijn ze dat gewoon… www.khk.be

Nog meer oortjes Ook Jabra ziet het zitten met koptelefoons. Het bedrijf engageerde de bekende Deense ontwerper Jacob Jensen om een hypermoderne oorset te ontwerpen om handenvrij te telefoneren. De headset integreert hoogtechnologische snufjes in het ontwerp en is amper vier centimeter groot. Het amper10 gram lichte oorsetje bestaat ook in twee luxe-uitvoeringen: goud en staal. De Jabra JX10 Series II combineert schoonheid met inhoud. Het toestel kan worden aangekocht samen met een even stijlrijke autolader, ook al ontworpen door Jacob Jensen. www.jabra.com

Luc VANDER ELST 9

I-mag januari 2008

samenleving

"Onze producten staan ten dienste van de mensheid" Ing. Carl Van Himbeeck MSc is met Cochlear marktleider in hoorimplantaten MECHELEN. Sinds 2004 is de industriezone Mechelen Noord een wereldbedrijf rijker. Het Australische Cochlear TM opende er zijn zestiende vestiging die de naam Cochlear Technology Centre Europe meekreeg. Sinds 2005 staat Carl Van Himbeeck (45, Ing. '85) aan het hoofd van zestig enthousiaste werknemers. Een vijftiental van hen is industrieel ingenieur. In de hoogtechnologische sector van hoorimplantaten spelen zij met hun technologische kennis een cruciale rol in de uitbouw van CTC Europe. Want laat dit duidelijk zijn: Cochlear is met zijn Mechelse vestiging nog niet aan het einde van de (r)evolutie in de sector. General manager Carl Van Himbeeck is maar wat blij dat hij zijn medewerkers een fikse groei kan voorspiegelen. Labo-onderzoek leidt tot innovatie.

Cochlear TM: wie, wat, waar? Hear Now. And Always Cochlear TM stelt op wereldvlak 1.600 mensen te werk, 1000 in het moederbedrijf in Australië, 80 bij het Mechelse Cochlear Technology Centre Europe, de rest in vestigingen over de hele wereld. Zo'n 86.000 mensen met gehoorproblemen maken gebruik van een Cochlear hoorimplantaat. Jaarlijks komen er 13 tot 14.000 gebruikers bij, dat is een groei tussen de 20 en 30 procent. Opmerkelijk: zo'n 25 procent van de gebruikers van een hoorimplantaat zijn pas geboren baby'tjes. Vandaar de slogan: Hear Now. And Always. “Het is de bedoeling,” aldus Carl Van Himbeeck, “dat deze gebruikers tot hun zeventigste of tachtigste levensjaar van onze implantaten probleemloos gebruik maken. Dat ze ten allen tijde een beroep op ons kunnen doen.” www.cochlear.be - ww.cochlear.com

De binnendelen van het Nucleus Cochlear implantaat.

I-mag januari 2008

Waarom strijkt een hoogtechnologisch Australisch bedrijf uitgerekend in België en Mechelen neer?

supergespecialiseerde bedrijven in de onmiddellijke omgeving in Europa, dus ook in het Leuvense. De vestiging in Edegem was te klein geworden en zo heeft Cochlear voor Mechelen gekozen.”

“Daarvoor moeten we teruggaan naar de jaren '80. Enkele professoren van de Antwerpse universiteit spitste zich toe op de ontwikkeling van hoorimplantaten. Een "Qua technologie staan we aan klein bedrijfje - Antwerp Bionic Systems de top in heel wat domeinen. in Edegem wilde die implantaten uitbouIn dit onontgonnen terrein is wen tot een commercieel product, maar de er ruimte om creatief te zijn. investeringen bleken erg hoog. In 1997 Het is fascinerend om de nam Philips Hearing Implants het bedrijf werking van de hersenen over en in 2000 deden ze het alweer van de beter te begrijpen." hand. Toen verscheen Cochlear op het toneel, omdat Europa nodig was voor hun verdere ontwikkeling. Australië telt 20 milInnovatief joen inwoners, Europa zo'n 400 miljoen, afhankelijk van waar je de grenzen trekt. “We doen er hier dan ook alles aan om De afstanden tussen de talrijke instituten een vooraanstaande rol binnen het bedrijf en universiteiten in Europa zijn erg klein. te spelen. We zijn innovatief bezig met Bovendien realiseert technologie, onder Cochlear veertig promeer op het vlak van cent van zijn verkoop fijne mechanica en hier. In deze sector is elektronica die over de band tussen ontwiktien, twintig jaar in prokeling en verkoopsductie kunnen gaan. We markt erg intens. Je ontwikkelen software hebt een goed contact voor de chirurgische met de klant nodig om omgeving. We zijn te weten welke de bezig met soundprobehoeften van de markt cessing, met ontwikkezijn en om aan ontwikling van draadloze keling te kunnen doen. technologie. Op basis Waarom dan België? van onze research en Zoals gezegd, de band development maken we met de Antwerpse unizogenaamde 'investiversiteit, maar ook de Ing. Carl Van Himbeeck MSc gational devices': pro-

10

SAMENLEVING

met de r&d-afdeling in Sydney. Een tijdsverschil van tien uur, maar dat levert geen enkel probleem op. En als er al eens een probleem opduikt, dan vragen we ons niet af wie de schuldige is. We lossen het probleem op en stellen ons de vraag: wat te doen om dat in de toekomst te vermijden?

Labowerk vraagt precisie…

totypes die naar een aantal centra gaan om na te gaan of onze nieuwe therapieën resultaten hebben. Dat zijn allemaal dingen die niet direct in Australië gebeuren, dus ja, we zijn ervan overtuigd dat we met Cochlear zullen meegroeien. Op het vlak van onderzoek en ontwikkeling, maar ook in het domein van de productie. Op termijn willen we hier beginnen met de productie van micromechanisch implanteerbare actuatoren. We hebben daarin een unieke expertise ontwikkeld op wereldvlak én binnen het bedrijf. Het is dus logisch dat wij ook de productie voor onze rekening willen nemen.” Werken in deze hoogtechnologische omgeving kan niet anders zijn dan de droomjob van de jonge industrieel ingenieur? “Zeker. Qua technologie staan we aan de top in heel wat domeinen. In dit onontgonnen terrein is er ruimte om creatief te zijn. Het is fascinerend om de werking van de hersenen beter te begrijpen. Er zijn nog veel zaken die we moeten ontdekken, vooraleer we grondig begrijpen hoe we geluid waarnemen. Wat onze werknemers bijzonder aantrekkelijk vinden: het domein waarin we actief zijn, heeft rechtstreeks te maken met de verbetering van de levenssituatie van de mensen. Kunnen horen is een fundamentele manier van communiceren. Daarom staan onze producten ten dienste van de mensheid. Voor ingenieurs kan het technisch boeiend zijn om pakweg in de militaire sector te werken. Maar hier hebben we toch een dimensie méér.”

"Er is hier een open en inspirerende bedrijfscultuur. Geen strakke hiërarchie, iedereen kan met iedereen communiceren." Vertaalt jullie groei zich in vacatures? “Zeker. Tot nu toe krijgen we ze netjes ingevuld. Hopelijk blijft dat zo, want ik hoor vanuit de opleidingen van onder meer industrieel ingenieur dat de instroom aan het dalen is. Maar voorlopig zitten we goed. We zijn een bekende naam, de mensen komen graag naar hier, juist omdat ze hier een creatieve, zinvolle job vinden.” Tot slot: hoe bereidt Cochlear zich voor op de aanstormende concurrentie?

… en samenwerking.

“We hebben zo'n zeventig procent van de markt in handen, we hebben twee grote concurrenten, één in Oostenrijk en één in Amerika. Wees maar zeker dat ze ons scherp houden. Als marktleider zijn we hoegenaamd niet zelfgenoegzaam. We zijn er trouwens van overtuigd dat er op elk moment concurrentie uit onverwachte hoek kan komen: een nieuw soort implantaten voor zware vormen van gehoorverlies, nieuwe therapieën, en dergelijke. Heel simpel, wij moeten proberen ze hier in Mechelen voor te zijn en te blijven. En daarin schuilt de toekomst van dit bedrijf.”

Tekst: Wilfried VANDEN BOSSCHE Foto's: COCHLEAR

Cochlear TM Drie revolutionaire hoorimplantaten Bepaalde vormen van doofheid kan een traditioneel hoorapparaat niet oplossen. Daarom ontwierp Cochlear TM het zogenaamde hoorimplantaat dat chirurgisch wordt ingebracht. Cochlear focust zich momenteel op drie soorten hoorimplantaten. General manager Carl Van Himbeeck stelt ze technisch even aan u voor. “Het traditionele Cochlear implantaat eindigt in een elektrode in het slakkenhuis van het oor. Het slakkenhuis bevat zo'n 30.000 gehoorszenuwen. Tijdens een chirurgische ingreep die twee tot drie uur duurt, wordt de elektrode in het slakkenhuis gefixeerd. De electrode bevat 22 contactvlakjes van waaruit een bepaalde stroom kan vloeien. Deze stroom prikkelt de gehoorszenuw en creëert daardoor een geluidswaarneming.”

Een andere troef is jullie kleinschaligheid. Hoe wordt innovatie gestimuleerd?

Het tweede product maakt gebruik van botgeleiding en helpt mensen van wie de drie kraakbeentjes in het middenoor geen geluid meer doorkrijgen. Carl Van Himbeeck: “We fixeren een klein implantaat, een soort titanium moer als het ware, in de schedel. Hieraan wordt extern een soort hoorapparaat vastgemaakt en zo brengen we geluid in de schedel. Heel eenvoudig uitgedrukt: het is zo'n beetje het effect dat je hoort als je je haar krabt.”

“Er is hier een open en inspirerende bedrijfscultuur. Geen strakke hiërarchie, iedereen kan met iedereen communiceren. In een van mijn vorige jobs was het moeilijk communiceren binnen één gebouw. Hier werken wij vlotjes samen

Cochlear is momenteel een derde implantaat aan het ontwikkelen dat zich nog in de opstartfase bevindt. “Het is een piepklein motortje dat gebruik maakt van akoestische simulatie. Het zet de vloeistof in het slakkenhuis in beweging en helpt mensen die een erg grote akoestische versterking nodig hebben. Dit implantaat is een onderdeel van onze procesontwikkeling in Mechelen. Voor we het echt in productie kunnen brengen, zijn er vrij veel investeringen nodig.”

Kleinschalig

11

I-mag januari 2008

centra LUCHT- EN RUIMTEVAART

Lucht- en ruimtevaartstages zijn goed voor carrière VIK biedt interessante stageplaatsen in buitenland aan WOMMELGEM. Sinds 1980 is het VIK-centrum Lucht- & ruimtevaart begaan met het technologisch niveau van de Vlaamse ingenieur. In samenwerking met de Vlaamse hogescholen en universiteiten stuurt het regelmatig studenten als stagiair naar het buitenland. Nick Jonckheere was één van die stagiairs. Ing. Nick Jonckheere MSc

Het centrum Lucht- en ruimtevaart, officieel erkend door de federale overheidsdienst Economie, werkt nauw samen met de Vlaamse hogescholen en universiteiten op het gebied van avionica en luchtvaartmechanica en organiseert door de RVA erkende stages voor afgestudeerde ingenieurs bij buitenlandse hoogtechnologische bedrijven. Momenteel heeft de VIK een 'Memorandum of understanding' (MOU) getekend met Mowag, Zwitsers leverancier van 242 pantservoertuigen, om gedurende 10 jaar (2006-2016) ingenieurs op stage te nemen. Ook met Eurocopter (Frankrijk), leverancier van 10 NH90-helikopters, bestaat er zo'n MOU om gedurende 4 jaar ten minste 4 ingenieurs op stage te nemen. Na een eventuele positieve evaluatie kan het contract verlengd worden voor 4 jaar.

Naam: Nick Jonckheere Nationaliteit: Belg Geboorteplaats: Oostende Geboortedatum: 13 april 1976 Burgerlijke staat: samenwonend met Patricia Steenacker Kinderen: Lena, ° 5 april 2005 en Elin, ° 8 juni 2007 Studies: 1999-2001: Industrieel ingenieur elektromechanica, Katholieke Hogeschool Brugge-Oostende (KHBO), Oostende Eindwerk: Meten van trekkracht van een propeller 1997-1999: Graduaat luchtvaart, KHBO, Oostende Eindwerk: Luchtvaartconversie van een Volkswagen viercilinder boxermotor Stage bij Sabena Technics, engine overhaul department 1994-1997: Graduaat elektromechanica, KHBO, Oostende

I-mag januari 2008

Zo trokken er de laatste 20 jaar veel stagiairs onder impuls van de VIK naar het buitenland. Nick Jonckheere vertrok in 2001 naar British Aerospace in Woodford, UK.

Nick Jonckheere vertrok in 2001 op stage naar British Aerospace in Woodford, UK. Wat zijn je persoonlijke interesses en waarop heb je je studiekeuze gebaseerd? “Ik was altijd al geïnteresseerd in techniek en na mijn collegejaren heb ik de stap gewaagd naar een graduaatsdiploma elektromechanica en luchtvaart. Via een brugsysteem ben ik industrieel ingenieur elektromechanica geworden aan de KHBO in Oostende. Het was persoonlijke interesse. Ik heb er niet op gelet of er jobs voorhanden waren of niet.” Hoe ben je met de VIK in contact gekomen voor je stageplaats? “Ik heb de Vlaamse Ingenieurskamer leren kennen via de school (KHBO). Daarna hoorde ik van een mogelijke stageplaats via Roland Defever, drijvende kracht achter het graduaat Luchtvaart en nu ook het Vlaams Luchtvaartopleidingscentrum (Vloc) in Oostende.” Welke waren je ervaringen tijdens/na je stage? “Eerst liep ik 6 maanden stage bij British Aerospace in Woodford bij Manchester, waar de Avro 146 en RJ-toestellen werden gebouwd: de 'fluisterjets' waarmee Brussels Airlines vliegt. Als stagiair kon ik 'hoppen' tussen verschillende jobs: van plaatslager tot vermoeiingsberekenaar. Ik was betrokken bij vele projecten, zoals de belastingtesten op een nieuwe vleugel

12

en de evaluatie van testvluchten van het nieuwe RJX-prototype.” “Mijn ervaring tijdens de stage is zeer positief, ondanks de aanslagen op de WTC-torens in New York tijdens de eerste dagen van mijn stage. Dat had nefaste gevolgen voor de luchtvaartindustrie: het RJX-project werd wat later geschrapt en de helft van de werknemers van de fabriek werd ontslagen. Toen ik na 6 maanden terug thuiskwam, was Sabena failliet en ging het heel slecht met de luchtvaartsector in België.” Hoe pas je je studiekennis toe in je professionele leven? “De basiskennis neem je altijd mee, maar in elke luchtvaarttak moet je je constant bijscholen. Ik werkte 5 jaar binnen de engineering-afdeling bij VLM Airlines in Antwerpen. Sinds mei 2007 werk ik bij Noordzee Helikopters Vlaanderen in Oostende met helikopters.” Welk advies geef je aan pas afgestudeerde (industrieel) ingenieurs? “Voor je eerste job: grijp elke kans om ervaring op te doen!” Tekst: Ilse OLIVIERS Foto: Denis DE KINDER Droom je van werken in het buitenland? Eén jaar betaald naar een Europees land? De VIK biedt pas afgestudeerden betaalde stageplaatsen aan in het buitenland. Zo zijn er nu nog plaatsen vrij bij Mowag, een hoogtechnologisch bedrijf in Zwitserland. Ook Eurocopter met vestigingen in Frankrijk, Spanje en Italië is nog op zoek naar jou! Interesse? Neem nu contact op met de VIK! Bel Ilse Oliviers vandaag nog op 03 259 11 07 of mail naar [email protected]. Zij helpt je graag voort!

centra INGENIEURS ZONDER GRENZEN

Betrokkene of toeschouwer bij armoedebestrijding? VIK speelt in op evoluties ontwikkelingshulp WOMMELGEM. Ondanks de inzet en de overtuiging van een heleboel mensen - professionelen en vrijwilligers - blijft de kloof tussen arm en rijk almaar groeien. Die vaststelling leidt er vaak toe dat men de klassieke ontwikkelingssamenwerking in vraag stelt. Maar het leidt even vaak tot nieuwe inzichten en evoluerende methodes. Ingenieurs waren altijd actieve medespelers bij dat gebeuren. Blijft dat in de toekomst zo, is er een aangepaste attitude of expertise vereist of spelen ingenieurs eenvoudigweg nog nauwelijks mee? Ing. Luc CLOOTS MSc Er bestaat in onze westerse wereld een vrij grote consensus over de gedachte dat we 'iets' moeten doen tegen de voortschrijdende verwijdering tussen arm en rijk. Maar de vragen 'hoe' en 'door wie' leveren al minder eensgezindheid op. Een sterk evoluerende westerse wereld en het uitblijven van tastbare positieve resultaten in de arme landen veranderden de opvattingen omtrent ontwikkelingshulp. Lokale projecten en technische realisaties, zoals wegenbouw, watervoorziening, gezondheidsinfrastructuur of mechanisatie leverden - vaak na een mooie start mislukkingen op. Een veranderd mondiaal debat over armoedebestrijding, economische globalisering, migratiepolitiek e.d. legt de laatste jaren andermaal de basis voor nieuwe ideeën en inzichten inzake hulpverlening. Cruciaal in dat verband zijn zeker de tegengestelde benaderingen over het te volgen ontwikkelingsmodel door globalisten en anders- of antiglobalisten. Was het in een nog niet zo ver verleden zo dat de aanpak van de armoedebestrijding een vrij eenduidig en relatief gemakkelijk te vatten model was, dan is de huidige benadering veel complexer met meer onzekerheden en tegenstellingen. Bovendien dreigt er een groot interesseverlies voor de noord-zuidproblematiek door de voortschrijdende westerse individualisering en door het gevoel dat slechts enkele beleidsmakers het debat op mondiaal vlak kunnen voeren.

Rol voor ingenieur Bij de nieuwe benadering van ontwikkelingshulp is de rol van de ingenieur lang niet meer zo duidelijk. Het kerngebeuren zal minder gefocusseerd zijn op de inbreng van zuivere technische verbeteringen en oplossingen. De inbreng van

economen, financiële experts, politici en sociologen zal voortaan zwaarder doorwegen.

waarbij de jongere ingenieur de nodige ervaring kan verwerven in samenwerking met een senior.

Als we er zouden van uitgaan dat westerse ingenieurs louter gericht blijven op de aanbreng van technische realisaties en we beseffen dat die technische competenties in de ontwikkelingslanden al in grote mate aanwezig zijn, dan zouden we kunnen besluiten dat hun rol bij het ontwikkelingsgebeuren minimaal wordt of zelfs wegvalt. Dat is evenwel helemaal niet het geval.

Ex-Change

Een veranderd mondiaal debat over armoedebestrijding, economische globalisering, migratiepolitiek e.d. legt de laatste jaren andermaal de basis voor zake hulpverlening. Binnen de nieuwe visies over ontwikkelingshulp worden er nieuwe methoden en initiatieven ontwikkeld waarin onze ingenieurs een - weliswaar andere - belangrijke opdracht moeten vervullen. Waar we vroeger nauw betrokken waren bij ontwerp en realisatie, wordt nu vaak het accent verlegd naar de definiëring van een project en naar de coaching van de aanwezige knowhow en capaciteit ter plaatse. In de praktijk zien we dus ingenieurs naar voren treden met een degelijk onderbouwde technische kennis, maar vooral met expertise in coaching en projectmanagement, domeinen waarin vooral ervaring wordt opgebouwd gedurende een beroepsloopbaan. Komen jonge ingenieurs daarbij dan minder aan hun trekken? VIK en het Centrum Ingenieurs zonder grenzen (IZG) speelt daarop in en bouwt een tandemwerking 'junior-senior' uit,

13

Vanuit de overtuiging dat hulp aan de Derde Wereld moet gericht zijn op de ondersteuning van bestaande economische activiteiten werd de uitzendorganisatie Ex-Change opgericht. Die organisatie wil het lokaal ondernemerschap in de Derde Wereld stimuleren en ondersteunen door Vlaamse experts uit te sturen. Ex-Change ziet zijn activiteiten elk jaar groeien en wordt intensief bevraagd door ondernemers uit het zuiden. Die vorm van ondersteuning wordt in de toekomst ongetwijfeld een belangrijk element van de ontwikkelingssamenwerking. Een opdracht, waar onder meer de Vlaamse industrieel ingenieur een belangrijke rol bij moet vervullen. Die speerpuntactiviteiten in de armoedebestrijding zijn voorbehouden voor een minderheid van de ingenieurs. Maar daarnaast is het van het allergrootste belang dat de ingenieurs als beroepsgroep, in het kader van hun maatschappelijke en sociaal te vervullen rol, blijven deelnemen aan het debat. Dat betekent dat ze geïnformeerd en geïnteresseerd blijven. Dat is een opdracht en een taak voor alle ingenieurs. VIK-IzG ziet het daarom ook als zijn opdracht om dat debat te voeden en er zoveel mogelijk mensen van de VIK bij te betrekken.

Interesse ? Meer informatie te vinden op www.ex-change.be of www.VIK.be Tekst: Ing. Luc CLOOTS MSc

I-mag januari 2008

centra

Deskundigheid valoriseren is opdracht VIK biedt experts forum om deskundigheid onder andere via netwerking te verruimen WOMMELGEM. Tijdens onze carrière als ingenieur borduren we voort op onze basisvorming. Die basis van algemene en praktijkgerichte vorming wordt door de jaren in het eigen specifieke vakgebied uitgediept. Daardoor en daarnaast bouwen de meesten onder ons in één of andere niche een bijzondere deskundigheid op. Dat kan zowel het gevolg zijn van praktijkgericht of zelfs fundamenteel

Deelnemers aan de Fellow in gerechtelijke expertise

onderzoek of van ervaring bij de uitvoering of het management. Maar die deskundigheid wordt niet altijd even goed gevaloriseerd.

Ook als die zo opgebouwde kennis en kunde de betere middelmaat overtreffen, stellen we spijtig genoeg vast dat ze hoogstens wordt uitgewisseld en getoetst met collega's of zielsverwanten binnen of buiten het bedrijf of de organisaties waar die kennis dagelijks wordt toegepast, bijgestuurd en verfijnd. Die verzamelde kennis en inzichten kunnen nochtans vaak ook buiten die kleine kring van groot belang zijn. Die deskundigheid en die expertise kunnen in heel wat domeinen maatschappelijk en persoonlijk zinvol ingezet worden.

Het centrum moet de basis zijn van het interne netwerk en de werking rond expertise. Vanuit haar maatschappelijke inzet en vanuit de zorg omtrent de beroepsbelangen van haar leden zet de VIK al enkele jaren haar schouders onder verschillende initiatieven om de deskundigheid en expertise van haar leden te valoriseren.

mogelijkheid krijgen om mee te werken aan de uitbouw van het beroep en aan zijn persoonlijke professionele ontwikkeling. Het centrum moet op termijn het geheel van acties en contacten van de VIK als vereniging sturen en begeleiden inzake expertise.

Beroepsbelangen De VIK wil graag haar ervaring en middelen mee ter beschikking stellen om de in versnipperde groep van verenigingen van professionele experten tot meer samenwerking en eenheid te komen. De contacten met KRID en de 'expertenkamer' van de K VIV waren enigszins succesrijk. Met de koepelorganisatie Febex en andere beroepsgroeperingen, zoals de Federatie van Vastgoedbeheerders van CIB, verlopen de contacten door de versnippering eerder moeizaam. Internationaal is het nochtans belangrijk dat er ook in ons land een groepering tot stand komt. In de ons omringende landen en binnen Europa hebben de koepelorga-

nisaties zich al enkele jaren verenigd in EuroExpert. Daar wordt naast netwerking en informatie-uitwisseling gewerkt aan uniformiteit en standaardisatie in praktijk en rapportering. Ons land ontbreekt vooralsnog op dat forum, maar de VIK heeft contacten gelegd en werd binnen EuroExpert verwelkomd als waarnemer. Ing. Philippe Bastijns MSc nam als VIKvertegenwoordiger op 1 november deel aan het symposium van EuroExpert in Praag. De VIK wil door de contacten met de andere nationale verenigingen tot een gezamenlijke vertegenwoordiging of een representatieve koepelvereniging komen, maar de grote versnippering van dat nationale landschap vraagt nog heel wat werk. Zowel nationaal als internationaal mag corporatisme geen drijfveer zijn. En in dat bedje zijn nogal wat verenigingen die vaak naar één beroepsgroep gericht zijn, ziek.

Vorming Om vandaag als gerechtelijke deskundige, als deskundige in arbitrage of in scha-

Het Centrum Experten Het Centrum Experten wil de groep collega's en leden die elkaar vonden bij de basisvorming of permanente vorming of actief in het werkveld van de expertise, regelmatig samenbrengen. De bijeenkomsten staan open voor alle VIK-leden met interesse voor het onderwerp. Het centrum moet de basis zijn van het interne netwerk en de werking rond expertise. De beginnende deskundige moet er zijn eerste contacten kunnen leggen en zijn vragen kwijt kunnen. Daarnaast moet de actieve en ervaren deskundige er de

I-mag januari 2008

Studieavond 'raadgevend ingenieur' Wie als zelfstandig raadgevend ingenieur zijn kennis en kunde in consultancy of studieopdrachten commercialiseert, heeft heel specifieke aansprakelijkheden en loopt daardoor enkele risico's. Het Centrum Zelfstandigen bereidt daarover een studieavond voor in mei 2008. Specialisten behandelen er de beroepsaansprakelijkheid en -verzekering, binnen en buiten een vennootschap. Tegelijk is er gelegenheid tot netwerking voor wie in hoofd- of bijberoep betrokken is. Hebt u interesse, meldt u dan aan bij [email protected] en u krijgt rechtstreeks informatie.

14

EXPERTEN

debepaling en taxatie op een rendabele manier actief te kunnen zijn is een juridische basiskennis vereist, die ook niet elke ervaren ingenieur noodzakelijk mee heeft. Om in zo'n opdracht naar behoren te kunnen meedraaien - en vooral om de leiding te kunnen nemen - moet men inzicht hebben in de procedures en op elk ogenblik rekening houden met de rechten van partijen. Een 'tegensprekelijke' aanpak van vaststellingen en het rigoureus aanhouden van rechtsregels is nodig om te voorkomen dat de resultaten van de interventie op louter onderzoek op de helling komen te staan.

Uitreiking Fellow in gerechtelijke expertise WOMMELGEM. Op woensdag 14 november werden alle deelnemers aan de opleiding 'Fellow in Gerechtelijke Expertise' uitgenodigd voor de proclamatie. Na de verwelkoming door Ing. Jos Kestens MSc, voorzitter van de werkgroep Expert, kreeg Ing. Ilse Garez MSc het woord. Zij kwam als VIK-Ingenieur-Expert® en afgestudeerde Fellow Gerechtelijke Expertise haar ervaringen delen over “Expertise in textiel”. Dan was het de beurt aan de programmadirecteur, Ing. Jozef Adriaenssens MSc. Hij kon 19 certificaten uitreiken aan de deelnemers van de opleiding “Fellow in Gerechtelijke Expertise”. Daarna kon Ing. Hilaire Derycke MSc nog drie oorkondes uitreiken aan de nieuwe VIK-Ingenieur-Experten®. (meer hierover in I-mag februari) Na het slotwoord door Algemeen Voorzitter Ing. Joseph Neyens MSc was er nog een feestelijke receptie.

'Fellow in gerechtelijke expertise' Rond de jaarwisseling start straks de 4de sessie van de succesvolle langlopende cursus 'Fellow in gerechtelijke expertise'. Die basisvorming, gedoceerd door vooraanstaande specialisten in niet-technologische vakdomeinen, richt zich op de juridische en administratieve managementvorming, die nodig is om als expert efficiënt te functioneren. Ondanks het zware programma van 11 zaterdagvoormiddagen en de hoge eisen voor het eindwerk blijkt de slaagkans door de motivatie van de groep al 3 opeenvolgende jaren zeer groot. Binnen de groep en met de alumni worden tegelijk de contacten gelegd voor het eigen netwerk dat moet leiden naar de aanzet of uitbouw van die activiteit als diversificatie of hoofdberoep.

De specifieke deskundigheid van een expert zal altijd door de expert zelf moeten aangegeven en aangetoond worden aan de hand van zijn curriculum, ervaring, publicaties of vaak gewoon vanuit de bekende autoriteit die hij binnen zijn eigen vakgebied heeft opgebouwd. De cursus heeft ondertussen zijn deugdelijkheid bewezen. De interne bijsturingen door de programmacommissie na elke voorbije sessies op basis van de bedenkingen van cursisten en docenten leverde een leerprogramma op dat af en waardevol is. De positieve evaluaties door externe waarnemers van de collega's burgerlijk ingenieurs van de K VIV en KRID zullen, naar we hopen, op korte termijn leiden tot samenwerking. Ondertussen kwam al een samenwerking tot stand met VIVO, het vormingsinstituut van de Confederatie der Vastgoedberoepen CIB. Daardoor krijgen we ook samenwerking met haar actieve Federatie van Vastgoedexperts.

De vierde promotie Fellow in gerechtelijke expertise begint op zaterdag 26 januari 2008.

Aanvullende permanente vorming De contacten binnen het netwerk leveren de eerste initiatieven op voor de uitbouw van een regelmatige reeks van lezingen en seminaries voor deskundigen en experten. Naar goede VIK-traditie worden ze aan de leden tegen kostprijs aangeboden, naar buiten opengesteld en commercieel begeleid door VIK-Vorming. Een zeer nuttige informatieavond rond de wet van 15 mei 2007 tot wijziging van het gerechtelijk wetboek omtrent het deskundigenonderzoek en gastredes tijdens de plechtige uitreikingen van de certificaten van de Fellow in gerechtelijke expertise en de erkenningstitels van VIK-ingenieurexpert® waren aanraders.

VIK-ingenieur-expert® De titel VIK-ingenieur-expert® is beschermd. De erkenningscommissie nam ondertussen al 19 experts op in het register. Dat biedt collega's die zulke opdrachten ambiëren of die er zich beschikbaar voor stellen, de mogelijkheid zich kenbaar te maken. Het wordt een werkinstrument voor rechtbanken, sectororganisaties, verzekeringsmaatschappijen en - langs andere VIK-publicaties voor het bedrijfsleven en de industrie.

Database De VIK heeft heel wat achtergrondkennis over haar leden in huis. Er is al een goed

15

uitgebouwde operationele database voor intern gebruik en het secretariaat is voldoende professioneel en heeft voldoende kunde in huis om daar nog heel wat aan toe te voegen. De regels van de privacy leggen beperkingen op, maar een vrijwillige registratie van de expertisedomeinen moet mogelijk zijn, als daar omzichtig en binnen duidelijke regels gebruik wordt van gemaakt. De VIK als organisatie heeft uiteraard niet de intentie en trouwens ook niet de mogelijkheden de deskundigheid in het algemeen, laat staan de specifieke expertise in kleine kennisniches te onderzoeken of te homologeren. De specifieke deskundigheid van een expert zal altijd door de expert zelf moeten aangegeven en aangetoond worden aan de hand van zijn curriculum, ervaring, publicaties of vaak gewoon vanuit de bekende autoriteit die hij binnen zijn eigen vakgebied heeft opgebouwd. De VIK zal zich als organisatie beperken tot een summiere toetsing. Ing. René PEETERS MSc Vanuit VIK-Vorming wordt de masterclass opleiding Fellow in gerechtelijke expertise voor de 4de keer op rij georganiseerd. Startdatum is zaterdag 26 januari 2008. Folder aanvragen of meteen inschrijven kan via [email protected].

I-mag januari 2008

afdelingen

Ing. Maarten Jans MSc wint Paul Donners-prijs 2007 Copyrolyse van biomassa met biopolymeren om het watergehalte in bio-olie te reduceren BILZEN. Ing. Maarten Jans, afgestudeerd aan de XIOS-

Het doel van dit eindwerk is het watergehalte in de bio-olie te verlagen door een waterconsumerende reactie te initiëren tijdens het pyrolyseproces. De vooropgestelde reactie is de hydrolyse van esters. Als een ester met water reageert, wordt er een carbonzuur en een alcohol gevormd en reageert er water weg volgens onderstaande reactie:

hogeschool Limburg (kernenergie, 2007) sleept de prestigieuze Paul Donners-prijs 2007 in de wacht. De prijs wordt uitgereikt aan het verdienstelijkste eindwerk van de afstuderende ingenieurs aan de twee Limburgse hogescholen. Het levert de winnaar 1.500 euro op. De prijs

R1-CO-O-R2 + H2O -> R1-CO-O-H + R2-O-H ester water carbonzuur alcohol

wordt uitgereikt tijdens de nieuwjaarsreceptie van de VIK-afdeling Limburg op zaterdag 12 januari 2008 in

Om die waterconsumerende reactie te initiëren worden er polyesters geïnjecteerd, samen met de biomassa. Het water uit de pyrolyse van de biomassa reageert vervolgens met de toegevoegde (poly)esters. Als rode draad door dit onderzoek wordt het duurzaamheidsprincipe naar voor geschoven. Daarom wordt er geopteerd om enkel biopolymeren met biomassa te copyrolyseren. Als biomassa wordt er wilgenhout gebruikt.

Landcommanderij Alden Biesen in Bilzen. Ing. Maarten Jans MSc stelt zijn eindwerk voor.

Samenleving en industrie worden geconfronteerd met een prangend energievraagstuk. Door de toenemende energievraag, de opwarming van de aarde en de uitputting van de voorraden van fossiele brandstoffen gaat men op zoek naar duurzame alternatieve energiebronnen. Bio-olie, geproduceerd door pyrolyse van biomassa of andere organische (afval)materialen, kan een mogelijk alternatief zijn. Bio-olie kan als brandstof en/of grondstof voor de productie van chemicaliën gebruikt worden. Bio-olie, geproduceerd door pyrolyse, mag zeker niet verward worden met conventionele biobrandstoffen, geproduceerd door fermentatie (bio-ethanol) of persing van gewassen (PPO, biodiesel). Ze hebben een verschillende samenstelling en een ander productieproces. Bio-olie wordt geproduceerd door pyrolyse - een thermisch degradatieproces in een zuurstofvrije atmosfeer - van biomassa bij ± 450 °C. Daarbij wordt de biomassa afgebroken tot een gas en een koolrest. Dat gas kan voor een groot deel gecondenseerd worden tot bio-olie. De niet-condenseerbare gasfractie en de charfractie kunnen worden gebruikt voor de verhitting van de reactor.

Door de toenemende energievraag, de opwarming van de aarde en de uitputting van de voorraden van fossiele brandstoffen gaat men op zoek naar duurzame alternatieve energiebronnen.

Tijdens het onderzoek worden verschillende experimentele technieken aangewend. De grondstoffen (biomassa en biopolymeren) worden uitgebreid onderzocht. Met behulp van TGA, EA en FT-IR wordt respectievelijk het thermisch gedrag, de samenstelling en de structuur achterhaald. De effectieve pyrolyses worden uitgevoerd met een semi-continu geroerde-zandbedreactor op laboschaal. De verkregen bio-oliën worden geëvalueerd naar samenstelling (FT-IR, GC/MS, GPC en HPLC), watergehalte (azeotrope destillatie) en energetische waarde (bomcaloriemeter). In een vergelijkende studie worden er zes biopolymeren getest, nl. maïszetmeel, solanyl, aardappelzetmeel, biopearls, EastarBio GP Copolyester en PHB. In eerste instantie worden de verschillende biopolymeren geëvalueerd door met elk biopolymeer een copyrolyse uit te voeren in een 1:1-verhouding (biomassa:biopolymeer). De resultaten van de verschillende copyrolyses worden met elkaar en met die van 100 % biomassa vergeleken op basis van het watergehalte, het rendement, de energetische waarde en de energierecuperatie. Figuur 1 toont de resultaten daarvan. Algemeen kan besloten worden dat copyrolyse van biomassa met

60 50

De technologie kampt vandaag wel nog met enkele problemen. Zo wordt er door diverse dehydratatiereacties tijdens het pyrolyseproces een hoog watergehalte gevormd in de geproduceerde bio-olie. Dat is nefast voor de verbrandingseigenschappen. Een typische waarde voor het watergehalte is 1530 m% van de totale bio-olie, maar hogere waarden komen ook voor.

40 30 20 10 0 Wilg

Maïs

Solanyl

Biopearls

Eastar

Aardappel

PHB

Watergehalte (m%)

36,4

26,9

32,8

18,5

19,0

18,5

16,0

Opbrengst Bio-olie (m%)

51,4

43,7

59,2

52,8

50,0

51,5

62,3

Energetische waarde (kJ/g)

15,7

17,8

15,7

18,5

20,8

18,6

20,0

Energierecuperatie (%)

43,4

38,1

49,4

49,4

45,4

50,9

61,7

Figuur 1: Evaluatie van de verschillende biopolymeren.

I-mag januari 2008

16

LIMBURG

biopolymeren het watergehalte doet dalen, de opbrengst aan bioolie doet toenemen (behalve voor maïszetmeel en Eastar) en de energetische waarde doet stijgen ten opzichte van de referentie, de pyrolyse van enkel wilg. Ook neemt de energierecuperatie bij alle copyrolyses toe (behalve bij maïszetmeel). In dit onderzoek wordt de energierecuperatie gedefinieerd als de verhouding van de energetische waarde van de verkregen bio-olie t.o.v. de energetische waarde van de inputmaterialen.

geproduceerde hoeveelheid water. Tabel 1 bevat de resultaten daarvan. De werkelijk geproduceerde hoeveelheid water ligt altijd lager dan de theoretische hoeveelheid water. Er reageert dus duidelijk een hoeveelheid water weg. De procentuele afname van de hoeveelheid water, neemt ook toe met toenemende hoeveelheid PHB in de voeding, van 8,2 % (7:1) tot een significante reductie met 40,7 % voor de 1:1-verhouding. Tabel 1: Afname van de hoeveelheid pyrolytisch water.

Wilg-PHB 1:0 7:1 3:1 2:1 1:1 0:1

Uit de vergelijkende studie wordt ook besloten dat copyrolyse van wilg met PHB (poly(≤-hydroxybutyraat)) de beste resultaten geeft: bioolie met het laagste watergehalte (16,0 m%), het hoogste rendement (62,3 m%), de op één na hoogste energetische waarde (20,0 kJ/g) en m% PHB in de voeding de hoogste energierecuperatie (61,7 %). Totale opbrengst Opbrengst bio-olie Door die uitzonderlijk goede Opbrengst kirstal Watergehalte resultaten wordt die combiFiguur 2: Invloed van de hoeveelheid natie verder uitgediept door PHB in de voeding op de opbrengst en het watergehalte. de copyrolyse van wilg-PHB in verschillende mengverhoudingen uit te voeren: 1:0, 7:1, 3:1, 2:1, 1:1 en 0:1. Figuur 2 geeft de invloed weer van de hoeveelheid PHB in de voeding op de totale opbrengst, op de opbrengst aan bio-olie en op het watergehalte. Daaruit blijkt dat bij een toenemende hoeveelheid PHB (in de voeding) de totale opbrengst toeneemt en het watergehalte afneemt. Uit de figuur blijkt ook dat de opbrengst aan bio-olie initieel toeneemt tot en met het derde pyrolysemengsel (3:1). Vanaf het vierde pyrolysemengsel (2:1) nemen we een daling van de hoeveelheid bio-olie waar, ondanks een toename van de totale opbrengst. Dat wordt veroorzaakt door de spontane vorming van kristallen in de bio-olie. De gevormde kristallen worden geïdentificeerd als crotonzuur, het natuurlijke pyrolyseproduct van zuiver PHB. Crotonzuur is een chemische stof met een hoge toegevoegde waarde en diverse toepassingen in de chemische industrie: het is een grondstof voor de productie van o.a. vitamine A, verzachtende reagentia in rubber en copolymeren met vinylacetaat, gebruikt in de lak- en papierindustrie. De vorming van die kristallen in de bio-olie is zeker geen nadeel. Men krijgt integendeel bio-olie van hogere kwaliteit (laag watergehalte, hoge energetische waarde) én een makkelijk af te scheiden en te zuiveren chemische stof (kristalvorm) met een hoge toegevoegde waarde. Economisch gezien levert een lagere brandstofopbrengst toch hogere winsten op. 70,0

60,0

50,0

40,0

30,0

20,0

Theoretisch / 15,0 ± 1,0 g 13,0 ± 0,9 g 11,3 ± 0,8 g 8,8 ± 0,6 g /

Werkelijk 17,5 ± 1,2 g 13,8 ± 0,6 g 11,9 ± 0,3 g 10,0 ± 0,2 g 5,2 g 0g

Afname / 8,2 ± 2,5 % 8,5 ± 4,4 % 11,2 ± 4,5 % 40,7 ± 4,1 % /

10,0

Tabel 2: Evolutie van de energetische waarde en energierecuperatie.

0,0

0

20

40

60

80

Wilg-PHB

100

1:0 7:1 3:1 2:1 1:1 0:1

HHV (kJ/g) 15,7 18,0 19,0 19,1 20,0 23,1

Energierecuperatie Theoretisch Werkelijk / 43,4 % 46,5 % 48,6 % 49,0 % 53,9 % 51,0 % 56,1 % 54,1 % 61,7 % / 65,0 %

Synergie / 4,5 % 10,0 % 10,0 % 14,0 % /

De copyrolyse van wilg met PHB leidt ook tot een stijging van de energetische waarde (HHV) van de bio-olie. De energetische waarde neemt toe, met een toenemende hoeveelheid PHB in de voeding, zie tabel 2. In tabel 2 wordt ook een vergelijking gemaakt van de werkelijke en de theoretisch verwachte energierecuperatie. Er is duidelijk een hogere recuperatie dan theoretisch verwacht wordt: we kunnen spreken van een synergetisch effect. De synergie wordt procentueel voorgesteld in de laatste kolom, ook daar is het duidelijk dat de synergie toeneemt naarmate er meer PHB in de voeding zit. De synergetische toename van de energierecuperatie wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door de eveneens vastgestelde synergetisch toegenomen opbrengst van bio-olie. Het algemeen besluit is dat copyrolyse van biomassa met biopolymeren leidt tot de productie van een bio-olie met een hoger rendement, een lager watergehalte, een hogere energetische waarde en een hogere energierecuperatie dan de bio-olie, geproduceerd op basis van enkel biomassa. De biomassa-biopolymeer-combinatie wilg-PHB blijkt de beste te zijn vanwege de verhoogde rendabiliteit door de behaalde synergie inzake rendement, watergehalte en energierecuperatie én door de productie van het crotonzuur. Ook biedt de copyrolyse van biomassa met biopolymeren een mogelijke verwerkingstechniek voor een nieuwe afvalstroom, namelijk die van biopolymeren.

Copyrolyse van biomassa met biopolymeren leidt tot de productie van een bio-olie met een hoger rendement, een lager watergehalte, een hogere energetische waarde en een hogere energierecuperatie dan de bio-olie, geproduceerd op basis van enkel biomassa.

Dit eindwerk kwam tot stand als gevolg van een stage bij het Centrum voor Milieukunde van de Universiteit Hasselt en door een samenwerking met het Nucleair Technologisch Centrum van de XIOS Hogeschool Limburg. De promotoren van dit eindwerk zijn: prof. dr. J. Yperman, prof. dr. R. Carleer, dr. S. Schreurs en drs. Ing. T. Cornelissen.

Om de daling van het watergehalte te kwantificeren wordt er een vergelijking gemaakt tussen de theoretisch geproduceerde hoeveelheid water - de hoeveelheid water geproduceerd door de hoeveelheid biomassa en biopolymeer in de voeding - en de werkelijk

Ing. Maarten JANS MSc

17

I-mag januari 2008

afdelingen

In juli naar het land van de Drakenstaart VIK-afdeling Limburg organiseert veertiendaagse rondreis door Vietnam het huis van Ho Chi Min. Vandaag bezoeken we ook de tempels Tran Quoc, Quan Tan en de tempel van de literatuur. In de namiddag ontdekken we per riksja en te voet de smalle straatjes van de oude corporatiewijk, waar winkeltjes nog per gilde gegroepeerd zijn. De uitstap eindigt in een theater waar u kunt genieten van de bekende marionettenshow op het water. Overnachting in het Hanoi Horison Hotel 5*. http://www.swiss-belhotel.com/hanoi/hanoi.html 16.07 Hanoi - Hué (O,L,D) 's Morgens vroeg vertrekken we naar Hoa Lu voor een boottocht in het kader van de bekende Franse film 'Indochine'. Tijdens de tocht ontdekken we een adembenemend mooi landschap, dat ook wel de 'baai van Halong op aarde' wordt genoemd: talrijke weelderig begroeide kalksteenrotsen rijzen op uit overstroomde rijstvelden en lagunes. Lunch in lokale Anh Dun-restaurant. In de late namiddag transfer naar de luchthaven voor de vlucht naar Hué. Overnachting in het La Résidence Hotel 4*.

Naar goede gewoonte organiseert de VIK-afdeling Limburg elk jaar een schitterende veertiendaagse reis. Dit jaar gaat het richting het ondoorgrondelijke oosten. Vietnam is het hoofddoel in 2008. De rondreis laat u niet alleen een eeuwenoude cultuur ontdekken, maar biedt u ook de mogelijkheden om kennis te maken met de natuurpracht van de Halong Baai, de charmes van Hoi An, de koloniale sfeer van Hanoi en de serene rust van jonken en sampans op de Parfumrivier in Hué en in de delta van de Mekong. Maar daar blijft het niet bij, want de reis is bovendien ook nog een waar festijn voor lekkerbekken!

17.07 Hué (O,L,D) In de voormiddag varen we nog op de Parfumrivier langs de belangrijkste sites van de stad en bezoeken we de pagode van Thien Mu. Die achthoekige tempeltoren met 7 verdiepingen, gewijd aan de 7 boeddha's, is hét symbool van Hué. Onze excursie brengt ons verder naar het mausoleum van Minh Mang, een grafmonument in perfecte harmonie met de omringende natuur. Na de lunch in Hué brengen we een bezoek aan het statige mausoleum van TuDuc. Dat praalgraf bevindt zich in een romantisch park met frangipanebomen en een meer, bezaaid met waterlelies. Ten slotte bezoeken we nog de ruïnes van de Citadel, die de Verboden Puperen Stad bevat en vroeger voorbehouden was voor het privéleven van de keizer.

Programma 12.07 Brussel - Hanoi Vertrek per autocar vanuit Alken en Brussel Nationaal richting Parijs CDG. Vertrek om ca. 12.25 uur. Maaltijden en nacht aan boord. 13.07 Hanoi - Halong Bay (L,D) Aankomst in Hanoi in de vroege ochtend. Na douane- en visumformaliteiten: transfer naar het Haiphong Harbourview Hotel 4*. Hoewel Haiphong de belangrijkste industriële havenstad van het noorden is, heeft ze toch alle charme van een provinciestad om haar bezoekers te bekoren: een pittoresk en oud stadscentrum, villa's van welgestelde burgerij, grote schaduwrijke lanen waar u aangenaam kunt wandelen en het dagelijkse leven kunt gadeslaan. Een mooie Franse wijk en een authentieke ChineesVietnamese wijk. De beste manier om Haiphong te leren kennen is dan ook per fiets. Op het platteland ziet u prachtige, unieke landschappen waarin kleine, typische dorpjes en rijstvelden elkaar afwisselen.

18.07 Hué - Hoi an (O,L,D) Na het ontbijt vertrekken we per autocar richting Hoi An, aankomst rond de middag. Toen de stad bekendstond als 'Faifo', was Hoi An één van de meest pittoreske steden van Vietnam, waar talrijke goedbewaarde fascinerende gebouwen getuigen van een roemrijk verleden. Die goedbewaarde Aziatische havenstad, door Unesco uitgeroepen tot 'Partrimonium van de Mensheid', illustreert perfect de volledige versmelting van inheemse en buitenlandse invloeden van de 15de tot de 19de eeuw. Na aankomst verkennen we de stad al wandelend en bezoeken onder andere de beroemde overdekte Japanse brug, een schitterend herenhuis en de plaatselijke markt. Vandaag maken we ook kennis met de lokale ambachten in de buurt van Hoi An. Overnachting en diner in het Golden Sands Hotel 5*.

14.07 Haiphong - Cruise (O,L,D) Na het ontbijt vertrekken we naar Halong voor een cruise in de baai van Halong. Lunch en diner aan boord van de Emeraude. Overnachting in een kajuit per 2 personen. Massage kan aan boord geregeld worden. 15.07 Haiphong - Hanoi (O,L,D) Na het ontbijt aan boord worden we naar Hanoi gebracht per autocar. Daar bezoeken we het stadscentrum met het mausoleum van Ho Chi Min (enkel de buitenkant), de pagode met 1 pijler en

I-mag januari 2008

19.07 Hoi An (O,L,D) - Saigon Vandaag vertrekken we naar My Son op 60 km van Danang. Het heiligdom van My Son is de belangrijkste Cham-site van Vietnam.

18

LIMBURG

De site werd lange tijd weinig bezocht en zelfs volledig verwaarloosd, maar tegenwoordig worden er archeologische opgravingen uitgevoerd. Men vond er 68 - grotendeels door de jungle overwoekerde - tempels uit de 4de en de 12de eeuw. U ontdekt te voet de belangrijkste tempels en bezoekt de archeologische site die onder andere de zuilengalerij en de torengroepen B,C,E en F omvat. Vlucht naar Saigon. Overnachting in het Windsor Plaza Hotel. http://www.windsorplazahotel.com/

24.07 Siem Reap Na het ontbijt vertrekken we naar het meer van Tonle Sap, waar we per boot de pittoreske drijvende dorpen ontdekken. Het meer staat in verbinding met de Mekongrivier, die water aanvoert tijdens de moessonregens, en daardoor varieert het meer in oppervlakte van 2.500 km2 in droog seizoen tot 10.000 km2 in het regenseizoen. Tienduizenden mensen hebben zich hier in 'drijvende huizen' gevestigd en wijden hun leven aan de visvangst. Lunch en vertrek naar de tempelgroep van Roluos, waar we kennismaken met de Khmerarchitectuur. Bij goed weer kunnen we voor het avondmaal van een prachtige zonsondergang genieten. 's Avonds transfer naar de luchthaven voor de terugvlucht via Saigon om 23.25 uur.

20.07 Saigon (O,L,D) Ho Chi Min City, het economisch zwaartepunt van Vietnam, geeft u een goed beeld van een typische Zuidoost-Aziatische hoofdstad. Alles onderscheidt haar van het kleine zusje Hanoi in het noorden: de vitaliteit en de levenslust van de inwoners, de levensgrote markten en de Vietnamese vrouwen, gekleed in witte ao dai, hun sierlijke klederdracht. Alhoewel de stad na de 'bevrijding' een nieuwe naam kreeg, blijft iedereen haar Saigon noemen. Na het ontbijt vertrekken we vanuit het hotel naar de tunnels van Cu Chi, op 35km ten noordoosten van Ho Chi Minh City. De ondergrondse tunnels van het Cu Chi-district vormen een netwerk van zowat 200 km en zijn een van de meest aangrijpende getuigenissen van de Vietnamoorlog. De gangen, die soms tot 12 meter onder de grond werden gegraven en door de Vietcong werden gebruikt, vormden aan het einde van de jaren '60 een echte ondergrondse stad. Na dat bezoek keren we terug naar Saigon voor de lunch in het beroemde restaurant Indochine en een stadsbezoek. We ontdekken er onder andere de markt Binh Tay en de pagode Thien Hau. Vervolgens neemt u een kijkje in de koloniale wijk: het museum van Oorlogsherinneringen, het paleis van de Hereniging, de kathedraal, de Post die in 1891 door Eiffel werd gebouwd en de Dong Khoi straat, waar u enkele aankopen kunt doen.

25.07 Saigon - Parijs - Alken Aankomst in Parijs in de ochtend om 06.45 uur. Transfer naar Brussel Nationaal en Alken. Prijs: 2.750 euro per persoon op basis van dubbele kamers. Toeslag single: 445 euro. Inbegrepen: • Vervoer per luxe autocar van Alken en Zaventem naar Parijs en terug. • Internationale vlucht met Vietnam Airlines, incl. de luchthaventaksen op 01.09.2007. • Binnenlandse vluchten, inclusief luchthaventaksen. • Vervoer ter plaatse per aircovoertuig. • Lokale Franstalige gidsen. • Nederlandstalige begeleider in Vietnam tot Saigon (zaterdag). • Logies en ontbijt in de vermelde hotels (4 + 5*). • Alle in het programma vermelde maaltijden (L = lunch; D = diner; O = ontbijt). • Alle in het programma vermelde excursies, inclusief de toegangsgelden. • Btw & bijdrage Garantiefonds Reizen. • Fooien.

21.07 Saigon - Siem Reap (O,L,D) Na het ontbijt transfer naar de luchthaven voor de vlucht naar Siem Reap. Vrije namiddag 22.07 Siem Reap (O,L,D) Vandaag brengen we een bezoek aan Banteay Srei, een tempel in het midden van de jungle die beschouwd wordt als het juweeltje van de Khmerkunst. Vervolgens kunt u de tempels van Banteay Kdey en Ta Phrom ontdekken. De voorvader Brahma, een oud klooster uit de 12de eeuw, was een van de belangrijkste gebouwen van Angkor. Vandaag is de site ingenomen door enorme bomen die de gebouwen met hun reusachtige wortels in hun greep houden.

Niet inbegrepen: • persoonlijke uitgaven en dranken • annulerings- en bijstandsverzekering: 60 euro per persoon • visum voor Vietnam 70 euro per persoon • vertrekbelasting Vietnam: ca. 14 USD • vertrekbelasting Cambodja: ca. 25 USD • visum voor Cambodja moet op de luchthaven geregeld worden voor zowat 20 USD per persoon - 2 pasfoto's meenemen: 1 voor visum, 1 voor Angkor Wat.

23.07 Siem Reap (O,L) Vandaag ontdekken we de indrukwekkende koninklijke stad van Angkor Thom, het laatste bouwwerk van de Khmerdynastie. We betreden die oude stad langs de zuidelijke poort. Daar, perfect in het midden, staat de tempel van Bayon, versierd met meer dan 200 reusachtige gezichten die elke bezoeker met een ijzige glimlach begroeten. We zien er eveneens de tempels van Baphuon en van Phimaneakas, ook wel het luchtpaleis genoemd, het terras van de olifanten en het terras van de leprakoning. Vervolgens bezoeken we de wereldberoemde tempel van Angkor Wat, die beschouwd wordt als één van de spectaculairste tempels uit de geschiedenis van de mensheid. Uw ontdekkingstocht van dat mythische oord eindigt met een betoverende zonsondergang boven Angkor Wat. Om de dag af te sluiten bezoek aan Neak Pean of de opgerolde slang, een klein monument uit de 12de eeuw en de Prah Khan.

Opmerkingen: • Uw reispas moet geldig zijn tot 25.08.2008 - gelieve ons bij inschrijving al een een kopie van uw reispas te bezorgen (zelfs al is het uw oude reispas). • Voor de visumaanvraag Vietnam moeten wij over het ingevulde visumformulier en 1 pasfoto beschikken. De reis wordt georganiseerd in samenwerking met Alk Reizen bvba, Lic. A1995. Info en inschrijving: Alk Reizen, Geert Gaens, Steenweg 170, 3570 Alken, tel: +32 11 31 36 20, fax: +32 11 59 74 01, e-mail: [email protected].

19

I-mag januari 2008

afdelingen

Vision wordt revolutionaire milieuvriendelijke wagen Ingenieursstudenten van Groep T werken mee aan wereldwijd project 'Vehicle Design Summit' LEUVEN. Dat we dringend werk moeten maken van de vermindering van onze CO2-uitstoot en dat Kyoto halen een minimum is, begint stilaan bij de meesten te dagen.

Arthur Vijghen

De ingenieursstudenten van Groep T gaan er ook daadook flink aan het coördineren, want het is niet zo eenvoudig om met zoveel teams samen te werken. Vanuit het MIT volgt een coördinerend team alles op en zorgt men ervoor dat alle teams de beschikbare tools hebben om samen aan de wagen te werken."

werkelijk werk van maken. Na de zonnewagen stapt de Leuvense hogeschool nu mee in een wereldwijd project om een doorgedreven milieuvriendelijke wagen te bouwen en die later ook in massaproductie te brengen. We

Massaproductie

legden ons oor te luisteren bij Arthur Vijghen, laatstejaars ingenieursstudent elektromechanica en teamleider

Dat de wagens eerst in India op de markt komen, heeft zo ook zijn redenen.

van het Leuvense VDS-team.

"India is een heel divers land is. We kunnen er veel leren. Maar het is ook een heel grote groeimarkt. Het aantal auto's op de weg staat er op het punt te exploderen. Nu hebben maar drie mensen op duizend er een wagen, vergeleken met meer dan duizend op duizend in Europa. Maar in India wonen een miljard mensen. Als die naar een vergelijkbare verhouding auto's zouden gaan, dan betekent dat voor de komende jaren een paar honderden miljoenen auto's meer. Als dat gebeurt met het soort auto's dat nu rondrijdt, dan is dat een gigantisch probleem."

In de zomer van 2006 trokken twee Leuvense studenten van het eerste Solar Team naar het Massaschusetts Institute of Technology voor de eerste Vehicle Design Summit. Daar bouwden ze met ongeveer 60 mensen in negen weken tijd vier erg milieuvriendelijke prototypewagens. Bij hun terugkeer lanceerden ze het voorstel om met Groep T in te stappen in de Vehicle Design Summit 2.0. In het voorjaar van 2007 selecteerde de hogeschool enkele mensen, onder wie Arthur Vijghen. "We vormen een team van 18 mensen: 12 masterstudenten en zes onderzoekers, die al afgestudeerd zijn. Gedurende twee jaar leggen wij ons halftijds toe op de ontwikkeling van een heel milieuvriendelijke wagen: de Vision. Dat doen we samen met een vijftigtal universiteiten en hogescholen over de hele wereld. De wagen die we ontwerpen, wordt een 1,2 liter/100 km plug-in hybride wagen, die we bouwen en later in massa willen produceren. De levenscycluskost van de wagen moet twintig keer lager blijven dan die van de Toyota Prius. Dat is een zeer hoge ambitie, maar we gaan er wel voor."

Op termijn wil VDS tot massaproductie komen van een wel heel erg milieuvriendelijke wagen. De automobielindustrie en de samenleving moeten daar hun voordeel bij doen. "We hebben op dit moment een massaproductie op het oog van 15.000 stuks, maar daar gaan we nu nog geen termijnen op plakken. De eerste 5.000 stuks brengen we in India op de markt in een

Beoogde kenmerken van de Vision

"De wagen die we ontwerpen, wordt een 1,2 liter/100 km plug-in hybride wagen, die we bouwen en later in massa willen produceren."

Kostprijs: 9.000 dollar - 6.500 euro Personen: 4 in comfort Massa: 500 kilogram Bereik: 320 kilometer Acceleratie: 0-100 km in 10 seconden Maximumsnelheid: 140 km/uur voor testmassa Levensduur: +/- 200.000 kilometer Kofferruimte: 1 m3 Veiligheid: vier sterren of hoger

Groep T staat in voor het frame en de elektrische motor. Voor het frame werken de Leuvenaars samen met een Chinese universiteit, voor de motor met een Zwitserse hogeschool. "Over zowat vijf jaar willen we in India 5.000 dergelijke voertuigen op de markt brengen. Een eerste prototype wordt in de zomer van 2008 gebouwd. Op dit moment zijn wij volop aan het ontwerpen en

I-mag januari 2008

20

LEUVEN-HAGELAND

Innovatie

'carsharing-systeem'. De mensen zullen de wagen dus niet kunnen kopen. De auto's kunnen worden gebruikt door verschillende mensen van een bedrijf. Het grootste milieuvoordeel halen we uit het lagere gewicht van de auto en uit de recuperatie van de remenergie in een elektrische batterij. Een elektrische motor drijft de wagen aan, maar daar staat een brandstofmotor achter. We voorzien één module voor de brandstofmotor, maar het hangt nog van de markt af voor welke van de vijf inpasbare modules we zullen kiezen: waterstof, methaan, LPG, ethanol of biodiesel. We maken gebruik van lichtgewicht materiaalcomposieten, een heel sterke structuur en tegelijk ook heel licht. Het enige nadeel ten opzichte van traditionele materialen is dat de autofabrikanten daarvoor hun productielijnen moeten aanpassen. En niet een klein beetje. Daarom staan de autofabrikanten er nu nog wat huiverig tegenover, maar ze weten wel dat dat de toekomst is. Sommige fabrikanten werken al deels met composietmaterialen voor enkele onderdelen."

Na het Solar-avontuur stort Groep T zich dus opnieuw in een vooruitstrevend, innovatief en internationaal evenement. "Groep T ziet er het belang van in om aan zulke projecten mee te doen. Er is een ingenieurstekort en met zulke projecten motiveren en sensibiliseren ze heel veel mensen voor het onderwerp, voor het ingenieur zijn en voor het ondernemer zijn. Want het VDS-project is een kleine onderneming. En Groep T vindt het belangrijk om mensen bewust te laten worden over milieu en transport. Het Solar Team is natuurlijk ook een mooie aanleiding geweest voor VDS. Vanuit Groep T hebben we ons kandidaat gesteld voor het frame en de motor. En voor beide kunnen we terugvallen op de expertise van industriepartners en het Solar Team. Ook de koppeling met de industrie was al gelegd. Dat speelt ook mee. We zoeken in feite de beste universiteit of hogeschool voor elk onderwerp, zodat je het beste resultaat krijgt op het einde. Daar staan we ten overstaan van de bedrijfswereld veel sterker, want we hebben veel meer resources. Een bedrijf heeft zijn eigen resources en misschien ook die van enkele partnerbedrijven, maar met vijftig universitaire en hogeschoolteams met elk hun eigen industriepartners, elk hun eigen adviseurs hebben we een enorm potentieel. Ieder team moet voor zijn onderdeel de beste vijf adviseurs ter wereld aantrekken."

"Vanuit Groep T hebben we ons kandidaat gesteld voor het frame en de motor. En voor beide kunnen we terugvallen op de expertise van industriepartners en het Solar Team."

Voor het Vlaamse deelproject van de Vision is zowat 250.000 euro nodig. Het totale project kost ongeveer 5 miljoen euro. Waarom stappen laatstejaars in zo'n project?

Partners "In de eerste plaats uit interesse. Het auto-onderwerp boeit ons, nog interessanter is het dat je zo veel meer bijleert dan in een bedrijf: een project runnen, een team leiden, bedrijven contacteren, ondersteuning zoeken op financieel en materieel vlak, enz. Een ander aspect is natuurlijk dat we hier hebben gezien wat er met het Solar Team is gebeurd. Dat inspireert enorm. Je krijgt ook veel aandacht en dat is ook heel interessant. Binnen twee jaar zijn wij afgestudeerd en dan komt er een nieuw VDS-team. De groep zal dus in de loop van het project enkele keren worden aangepast. Persoonlijk heb ik geen ambities in de auto-industrie. Ik doe mee, omdat ik het als teamleider een heel rijke ervaring vind om een team te leiden."

Voor het Vlaamse deelproject van de Vision is zowat 250.000 euro nodig. Het totale project kost ongeveer 5 miljoen euro. Om die 250.000 euro bijeen te krijgen doet het VDS-team een beroep op de inbreng van ondernemingen en de overheid. "We hebben verschillende partners, maar we zijn nog altijd op zoek naar extra partners. We maken daarvoor onder andere gebruik van onze bronnen binnen Groep T. De bedrijven die meedoen zien in ons project wellicht nog meer een markt dan bij de zonnewagen, omdat het juist een wagen is die op de markt komt. De bedrijven die ons steunen, zijn vaak bedrijven die al een speciaal gevoel krijgen, als ze milieu, transport en promotie horen. Er zijn bedrijven die gewoon vanuit hun hart meedoen. En er zijn er die meedoen vanuit een groen oogpunt."

Tekst: Luc VANDER ELST Foto's: VEHICLE DESIGN SUMMIT en Luc VANDER ELST

VIK-afdeling Leuven-Hageland steunt VDS-project De VIK Leuven-Hageland steunt het VDS-project met raad en daad. Vijghen: "We krijgen toegang tot alle bedrijven die bij VIK zijn aangesloten. En als we mensen zoeken met een bepaalde expertise, dan kan de VIK ons daarbij helpen." De vertegenwoordigers van alle deelnemende hogescholen ontmoeten elkaar regelmatig.

21

I-mag januari 2008

VMW maakt waterleiding digitaal met specialisten van Expectra De directie van de Vlaamse Watermaatschappij (VMW), het grootste Vlaamse drinkwaterbedrijf, besloot begin 2007 enorme vaart te zetten achter zijn “GIS-project” (Geographical Information System). Via dat project moeten ongeveer 4000 plannen en 200.000 schetsen van ondergrondse leidingen en installaties worden omgezet naar een digitale databank. De deadline voor dat huzarenstukje werd vastgelegd op eind december 2007, waardoor VMW op zeer korte termijn gespecialiseerde versterking nodig had. En daarvoor klopten ze aan bij Expectra, specialist in detachering van technische experts.

De Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening (VMW) is de belangrijkste leverancier van drinkwater in Vlaanderen. Als integraal waterbedrijf biedt het daarnaast een heel spectrum andere diensten aan, ondermeer in de afvalwatersector. Het is een openbare instelling met een industrieel en commercieel karakter, met activiteiten in de provincies Oost- en West-Vlaanderen, Vlaams-Brabant en Limburg. De VMW exploiteert 94 opjaagstations en hydroforen en telt 80 watertorens en 68 drinkwaterreservoirs, met een totale opslagcapaciteit van nagenoeg 260.000 m3 drinkwater.Via een netwerk van bijna 30.000 kilometer leidingen levert de VMW drinkwater aan 170 gemeenten, goed voor meer dan 2,6 miljoen klanten-verbruikers. De organisatie wisselt ook belangrijke hoeveelheden drinkwater uit met andere drinkwatermaatschappijen. De directie in Brussel zorgt voor centraal beheer en diensten als kwaliteitscontrole en informatica. Vier provinciale directies staan in voor de dagelijkse exploitatie.

GIS-project Al in 1999 ontstonden bij de VMW de eerste plannen om het volledige ondergrondse leidingennetwerk letterlijk in kaart te brengen via een digitale databank. Die databank toont op diverse achtergrondkaarten waar de leidingen liggen, maar voegt ook een pak extra informatie toe zoals het materiaal van de leiding, de diameter, de soorten fittingen en de leeftijd. Zo’n systeem maakt het beheer van het netwerk een pak efficiënter en zorgt ook voor een vlottere informatie-uitwisseling met andere partijen, zoals klanten, aannemers en gemeenten. Concreet voorbeeld: een technicus die een lek moet fitten, kan via zijn draagbare computer zien waar en hoe diep de leiding precies zit en om wel soort leiding het gaat. Ander voorbeeld: de centrale onderhoudscel kan met een paar muisklikken achterhalen waar de leidingen zitten van meer dan 50 jaar oud. Om dat project te kunnen realiseren, stelde VWM twee lastenboeken samen voor een GIS-software op maat. In 2004 werd

gestart met de eerste proefprojecten en medio 2006 was ongeveer de helft van het Limburgse netwerk gedigitaliseerd. Begin 2007 besloot de directie van VMW om grote vaart te zetten achter het GISproject. Het bedrijf legde zichzelf een ambitieuze deadline op: tegen het eind van 2007 moest het volledige leidingennet van VMW digitaal zijn. De belangrijk-

P U B L I R E P O R TAG E

ste reden van de versnelling: de 4 regionale directies gaan meer bevoegdheden krijgen waardoor ze ook meer verantwoordelijkheden krijgen in het beheer van het netwerk. Dat het niet om een lichte opdracht gaat, bewijzen de cijfers. In totaal moeten zo’n 4000 “exploitatieplannen” -stafkaarten met overzichtsinformatie over het leidingennet- en 200.000 “schetsen” met de hand of een CAD-pakket getekende A4documenten met vernieuwde of uitgebreide leidingen- worden omgezet naar digitale informatie. Om dat te realiseren moest VMW zijn vier provinciale teams in Kortrijk, Gent, Leuven en Hasselt gaan versterken. Elk team is immers maar een 5-tal mensen sterk en zij kunnen hun dagelijkse taken uiteraard niet links laten liggen.

Detachering beste keuze “We schakelden een gespecialiseerd studiebureau uit Leuven in om het effectieve tekenwerk uit te voeren. Dat bureau stuurt een 40-koppig tekenteam aan in Caïro (Egypte)”, aldus Ir. Gert Danckaers, hoofd van de GIS-afdeling van VMW. “Maar alle informatie die we hen toesturen moet wel door ons worden voorbereid en gecontroleerd. En om die taken uit te voeren gingen we op zoek naar een manier om op zeer korte termijn onze eigen teams te versterken met een aantal specialisten.” Na een bevraging van drie mogelijke detacheringsbureaus koos VMW in mei 2007 voor Expectra.“Zij konden concrete knowhow voorleggen in onze sector en beschikten over de beste papieren om goede specialisten aan te leveren,” gaat Gert Danckaerts verder. “Ze beschikken immers over een eigen tekenkamer en aangepaste opleidingen. Bovendien stelden ze zich erg inventief op om snel de juiste profielen aan te trekken. Zo zaten er bij de gedetacheerde technici ook een aantal ingenieurs die in België wonen maar van buitenlandse afkomst zijn. Voor hen was dit project een ideale eerste werkervaring in België, terwijl wij dan weer een beroep konden doen op hun verregaande technische kennis.”

Nog diezelfde maand gingen in totaal 8 specialisten van Expectra aan de slag in de provinciale tekenbureaus van VMW. Zij moesten het GIS-tekenwerk voorbereiden door alle plannen en schetsen te verzamelen te verrijken met bijkomende informatie via een Excel-databank en verdere details op de kaart. Eens de tekenaars in Egypte hun tekenwerk hadden afgewerkt, moesten de Expectra-specialisten er een kwaliteitscontrole op uitvoeren. Via die controle gingen ze na of de digitale databank volledig en van een voldoende kwaliteit is. Indien de afgesproken kwaliteitsdoelstellingen niet gehaald werden, stuurden ze de plannen terug naar Egypte voor herwerking. Via die routine was VMW in staat om alle basiswerk voor zijn GIS-systeem af te ronden binnen een extreem kort tijdsbestek. Gert Danckaerts: “Expectra was in staat om ons op zeer korte tijd knowhow aan te leveren, die meestal pas na jaren ervaring bereikt wordt. De gedetacheerde specialisten pasten ook perfect in de locale teams en werden door Expectra begeleid en omkaderd.Voor de VMW was het eigenlijk de eerste keer dat we een beroep deden op gedetacheerde specialisten en we kunnen die ervaring enkel zeer positief evalueren.We hebben op dit

moment nog geen nieuwe externe projecten voor het GIS-systeem. De eerstvolgende uitdagingen bestaan er immers in om de GIS-databank zeer open te maken, ook voor niet GIS-specialisten. Ook de uitwisseling met andere IT-systemen en databanken, plus een invulling geven aan nieuwe vragen van interne en externe klanten van het systeem geniet de prioriteit. Concrete voorbeelden zijn het GRB-project van de Vlaamse overheid dat tegen 2013 volledig zal zijn en initiatieven om in de toekomst alle informatie over Vlaamse nutsleidingen te bundelen.”

Over Expectra Expectra is een project- en ingenieursbureau voor technische professionals. Tekenaars, ontwerpers, werfleiders, projectmanagers, etc, met ervaring, kunnen keer op keer rekenen op interessante projecten bij toonaangevende bedrijven in verschillende sectoren. Dagelijks stellen zij meer dan 500 technische specialisten tewerk via kantoren in Antwerpen, Brussel, Gent, Hasselt en Luik. Expectra maakt deel uit van Expectra Group, die naast detacheringactiviteiten (Expectra, Sapphire Technologies, Exselsia en Expectra Group Life Sciences) ook gespecialiseerd is in werving & selectie (Insel, SmartForce, Selexia en Expectra Group Life Sciences) binnen de domeinen Engineering, ICT, Finance, Sales & Administration en Life Sciences. Expectra Group beschikt ook over een erkend opleidingsinstituut, Expectra Group Academy, gespecialiseerd in opleiding over de verschillende divisies heen. www.expectra.be

afdelingen

GELUKKIG NIEUWJAAR januari 2008

Limburg 12-1-08

Nieuwjaarsreceptie en uitreiking Paul Donners-prijs, Bilzen, 19 uur

Antwerpen 13-1-08

AKO-nieuwjaarsconcert, Antwerpen, 11 uur

Kempen 19-1-08

Nieuwjaarsconcert, Turnhout, 20 uur

Oost-Vlaanderen 20-1-08

Nieuwjaarsconcert en -aperitief, Gent, 10 uur

Waasland 20-1-08

I-mag januari 2008

Nieuwjaarsconcert en -aperitief, Gent, 10 uur

24

afdelingen ACTIVITEITEN

interieurdecoratie krijgen we ook het fascinerende verhaal van de kasteelgeschiedenis met de lange restauratie. Na een bezoek aan de mooie (droge) kelders volgt een concert met deFilharmonie. Frank Vanhove (fluit), Piet Van Bockstal (hobo), Nestor Janssens (klarinet), Graziano Moretto (fagot) & Eliz Erkalp (hoorn) drie blaaskwintetten: Blaaskwintet in g van Taffanel, Summer music, opus 31 van Barber en Blaaskwintet, opus 43 van Nielsen. Napraten bij een drankje in de spiegelzaal en eventueel een (korte) wandeling in het kasteelpark zijn inbegrepen.

ANTWERPEN 13-01-2008 26-01-2008 09-03-2008 21-03-2008

AKO-nieuwjaarsconcert, Antwerpen, 11.00 uur Bezoek Dagbladmuseum, Hoboken, 13.30 uur Bezoek + concert kasteel d'Ursel, Hingene/Bornem, 13.30 uur Bezoek Atlas Copco

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

AKO-nieuwjaarsconcert met receptie zondag 13 januari 2008

• PRAKTISCH Plaats: Kasteel d'Ursel, Wolfgang d'Urselstraat 9, Hingene (Bornem). Datum: zondag 9 maart 2008 om 13.30 uur; concert begint om 15 uur. Kostprijs: 13 euro per persoon (groepstarief) voor VIKleden & gezins- en familieleden; niet-leden betalen 15 euro per persoon. Betalen via rek. nr. 414-3146851-13 (afdeling Antwerpen) met vermelding: VIK-lidnr., kasteel d'Ursel, aantal personen. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: CAAWN10308.

Het Antwerps Kultureel Overleg (AKO), waarbij ook de VIK is aangesloten, organiseert op zondag 13 januari 2008 in de Singel in Antwerpen zijn nieuwjaarsconcert met receptie. Het concert vangt aan om 11 uur en vanaf 12.15 uur volgt de receptie. Programma: zie I-mag december en www.vik.be

• PRAKTISCH Plaats: De Singel, Desguinlei, Antwerpen. Datum: zondag 13 januari 2008 om 11.00 uur. Kostprijs: 25 euro per persoon; 15 euro voor kinderen tot 15 jaar. Te betalen op rek. nr. 406-0098501-56 van de VIK in Wommelgem. Eerst inschrijven op het secretariaat, nadien betalen. De toegangskaarten worden begin januari 2008 verstuurd. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.

KEMPEN 19-01-2008 13-02-2008 16-02-2008

Dagbladmuseum zaterdag 26 januari 2008

26-02-2008

Abraham Verhoeven drukte in 1605 de eerste krant ter wereld 'Nieuwe Tijdingen' op de Lombaardenvest 6 in Antwerpen. In 2007 vierde men drie verjaardagen. George Blommaert werd 70 jaar en zijn vader, Frans, begon 60 jaar geleden kranten te verzamelen. Het dagbladmuseum zelf vierde zijn twintigjarig bestaan. George Blommaert leerde zijn volk kranten lezen en liefhebben en hij haalde Abraham Verhoeven uit de vergeethoek.

08-03-2008 12-03-2008 14-03-2008 19-03-2008 12-05-2008

Nieuwjaarsconcert, Turnhout, 20 uur Lezing: De hype rond RFID, Geel, 19.30 uur Gezellig samenzijn, Restaurant Kastelhof, Kasterlee, 19.30 uur Lezing: De jacht op uw spaargeld, Turnhout, 19.30 uur Slotconcert, Paterspand, Turnhout, 20.00 uur Voordracht laatstejaarsstudenten, KHK, Geel Sportweekend, Lommel, 18.45 uur Duurzaam bouwen, Westerlo, 18.30 Familiewandeling

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

De rondleiding vertelt de geschiedenis van de krant aan de hand van verschillende kranten, waarvan oude exemplaren in kijkkasten zijn tentoongesteld. Er is ook een thematentoonstelling die kan variëren.

Nieuwjaarsconcert: uniek in de romantiek zaterdag 19 januari 2008

• PRAKTISCH

De VIK-afdeling Kempen nodigt uit voor haar nieuwjaarsconcert in het kader van de residentieconcerten Paterspand. Het concert wordt gepresenteerd door Fred Brouwers.

Plaats: Dagbladmuseum, Kapelstraat, 61-63, Hoboken. Datum: zaterdag 26 januari 2008 om 13.30 uur. Kostprijs: 7 euro voor VIK-leden, niet-leden betalen 10 euro. Te betalen op rek. nr 414-3146851-13 van de VIKafdeling Antwerpen. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: BBAWN10108. Het aantal deelnemers is beperkt tot 30.

Programma: zie I-mag december of www.vik.be

• PRAKTISCH Plaats: Paterspand, Paterstraat 100, Turnhout. Datum: zaterdag 19 januari 2008 om 20 uur. Kostprijs: 17 euro per persoon. Bedrag te betalen op rek. nr. 403-9504811-48 van Ing. Guy Roymans MSc, Steenweg op Tielen 5, Turnhout met de vermelding: nieuwjaarsconcert 19 januari 2008. Referte: CAKPN10108.

Kasteel d'Ursel in Hingene/Bornem zondag 9 maart 2008 Een gids leidt ons van de prestigieuze ontvangstruimten van het kasteel naar de voormalige slaapkamers. Behalve over de

25

I-mag januari 2008

ACTIVITEITEN

Risotto met een coulis van tomaat en zeebarbeel of Gamba's met zeevruchtencoulis en een loempia van paella of Zalmmootje gevuld met pesto en basilicum

De hype rond RFID woensdag 13 februari 2008

***** Spiesje van kwartel en zwezeriken of Dubbele entrecote met 'sauce bordelaise' of Duo van jong lamsvlees met marktverse groentjes

RFID is niet meer weg te denken, maar het heeft meer dan 50 jaar geduurd eer het uitgroeide tot de hype die het nu is. De transpondertechnologie werd voor het eerst gebruikt voor militaire toepassingen tijdens de Tweede Wereldoorlog.

***** Assortiment van dessertjes of Warm appeltaartje of Kazen geselecteerd door Michel Van Tricht ***** Koffie met snoepschotel

In de jaren '50 en '60 werd RFID commercieel ingezet als technologie voor diefstalbeveiliging. Begin jaren '70 volgden toepassingen bij nucleaire transporten en bij tags voor koeien. Die vroege systemen waren groot en meestal ook duur en dus werd er geïnvesteerd in goedkopere passieve tags en systemen op low frequency, een technologie die nog altijd wordt gebruikt bij veel antidiefstalsystemen in auto's.

Alle gerechten worden geserveerd met geselecteerde Franse wijnen.

• PRAKTISCH Plaats: Restaurant Kastelhof, Lichtaartsebaan 33, Kasterlee. Datum: zaterdag 16 februari 2008 om 19.30 uur. Kostprijs: 60 euro per persoon (alles inbegrepen). Bedrag te betalen op rekening 418-9082131-70 van de VIK-afdeling Kempen met de vermelding 'gezellig samenzijn'. Uw definitieve keuzes uit het menu een week vooraf overmaken aan Guy Roymans ([email protected]) of per brief: Steenweg op Tielen 5, 2300 Turnhout. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: FEKPN10208.

In 1990 ontwikkelde en patenteerde IBM een systeem op de UHF-band, maar het duurde nog tot 1999 voor RFID zijn huidige boost zou krijgen. EAN, het instituut dat ook de normering voor de barcodes uitwerkte, richtte met de steun van enkele bedrijven het auto-ID-center op en werkte de idee uit om ieder product van een individuele chip te voorzien die niet enkel ieder product identificeert, maar ieder product ook een eigen serienummer meegeeft. Dat en nog enkele andere evoluties verbeterden de prestaties van RFID aanzienlijk en sedertdien verdubbelt jaarlijks de omzet en het aantal toepassingen met RFID. De VS zijn koploper, maar Europa beent zijn achterstand snel bij.

De jacht op uw spaargeld dinsdag 26 februari 2008 Wordt de onroerende voorheffing op uw spaargeld geleidelijk aan opgedreven van 15 naar 30 of zelfs 35%? Ook u wilt uw opgebouwd vermogen veiligstellen voor de toekomst, maar door de wildgroei aan (fiscale) regelgeving is dat niet gemakkelijk. Optima belicht die complexe materie en licht alle facetten eenvoudig en duidelijk toe. U krijgt een globale kijk op alle domeinen van inkomen en nalatenschap met bijbehorend advies. De voordracht verheldert de recente evoluties in de Belgische en Europese wetgeving en de daaraan verbonden kansen en bedreigingen rond de planning en bescherming van uw spaargeld. De infoavond behandelt inkomen, pensioen, vermogen, nalatenschap en verwachte evoluties voor de toekomst. Optima rondt af met tips om een eigen 'generatiepact' te maken en geeft praktische voorbeelden voor uw persoonlijke financiële planning. Na de voordracht kunt u bij een hapje en een drankje uw vragen persoonlijk stellen aan de spreker.

De presentatie van 13 februari biedt u een overzicht van wat wel en niet mogelijk is en enkele praktijkcases uit binnen- en buitenland.

• PRAKTISCH Plaats: Katholieke Hogeschool Kempen, Kleinhoefstraat, Geel. Datum: woensdag 13 februari 2008 om 19.30 uur. Kostprijs: gratis voor VIK-leden, niet-leden betalen 5 euro. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: VOKPN10208.

Gezellig samenzijn zaterdag 16 februari 2008 Voor ons jaarlijks gezellig samenzijn trekken we naar het zeer gerenommeerde Restaurant Kastelhof. Chef Filip Deleuil stelt ons een zeer aantrekkelijk keuzemenu voor. Oordeel zelf maar en maak uw keuzes.

• PRAKTISCH Plaats: Gebouwen Confederatie Bouw Kempen, Parklaan 44, Turnhout. Datum: dinsdag 26 februari 2008 om 19.30 uur. Kostprijs: gratis voor VIK-leden, niet-leden betalen 5 euro. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: VOKPN20208.

Aperitief naar keuze met culinaire hapjes ***** Preskop van ganzenlever met kreeft en meloen of Buche van gerookte zalm, paling en forel of Carpaccio van rundvlees met Parmezaanse krullen *****

I-mag januari 2008

26

ACTIVITEITEN

Slotconcert

Duurzaam bouwen

zaterdag 8 maart 2008

woensdag 19 maart 2008

De VIK-afdeling Kempen nodigt u uit op het slotconcert op 8 maart 2008 met het ensemble Voca Lisa, het conservatoriumkoor van Leuven, het academiekoor van Brussel-Laken en het Brussels Chamber Orchestra onder leiding van dirigent Herman Engels. Presentatie door Fred Brouwers.

Energeprestatienormen, alternatieve energie, duurzame energie, zonnecellen, warmtekrachtkoppeling, isoleren, ventileren, waterbeheer, gezond wonen, … Het zijn allemaal 'kreten' of begrippen, waarmee men ons in verband met duurzaam bouwen om de oren slaat! Wie ziet door het bos de bomen nog?

Programma: zie I-mag december of www.vik.be

Om u daarbij wat inzicht te geven bezoekt de VIK-afdeling Kempen het provinciaal centrum duurzaam bouwen en wonen, Kamp C, in Westerlo, waar we een toelichting krijgen.

• PRAKTISCH Plaats: Paterspand, Paterstraat 100, Turnhout. Datum: zaterdag 8 maart 2008 om 20 uur. Kostprijs: 17 euro per persoon. Bedrag te betalen op rek.nr. 403-9504811-48 van Ing. Guy Roymans MSc, Steenweg op Tielen 5, Turnhout met de vermelding: slotconcert 8 maart 2008. Inschrijving vereist : VIK-secretariaat. Referte: CAKPN10308.

• PRAKTISCH Plaats: Provinciaal centrum duurzaam bouwen, Kamp C, Britselei 20, Westerlo. Datum: woensdag 19 maart 2008 van 18.30 uur tot 21 uur. Kostprijs: gratis voor VIK-leden, niet-leden betalen 5 euro. Inschrijving vereist : VIK-secretariaat. Referte: VOKPN10308.

Weekend in De Vossemeren vrijdag 14 tot zondag 16 maart 2008

LEUVEN-HAGELAND

Van 14 tot 16 maart kiezen de VIK-jongeren afdeling Kempen voor een combinatie van sport, plezier en avontuur op het domein van Center Parcs 'De Vossemeren' in Lommel.

23-02-2008

Winterwandeling, Gelrode (Aarschot), 13.45 uur

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

Vanaf 18.45 uur op vrijdagavond steken we rustig van wal met een bowling, zodat iedereen kan kennismaken en energie opdoen voor het weekend… Na een heerlijk ontbijt gaan we zaterdagochtend klimmen en boogschieten. Na het middageten genieten we van de prachtige natuur tijdens een mountainbiketocht die zowel voor beginners als voor gevorderden zeer 'interessant' zal zijn. Wie dat wenst, kan daarna genieten van het subtropische zwembad. 's Avonds gaan we met z'n allen uit eten in een nabijgelegen restaurantje om achteraf de stad Lommel en haar talloze gezellige cafeetjes te verkennen. De drank tijdens dat avondje uit is niet in de prijs begrepen.

Winterwandeling zaterdag 23 februari 2008 Het Hageland is bekend voor zijn prachtige natuur en het is de regio bij uitstek, als je van wandelen houdt. Na een prachtige winterwandeling van zowat 9 km langs de Wijngaardberg kunnen we gezellig napraten bij het haardvuur in 'De Moedermeule' in Gelrode. Stevig schoeisel of laarzen zijn aan te bevelen. Volledige aankondiging: I-mag december of www.vik.be.

Na alweer een lekker ontbijt kan men in de voormiddag vrijblijvend gaan zwemmen. 's Middags staat er heerlijke spaghetti op het menu in de bungalows en in de namiddag veroveren we het adventure golfparcours.

• PRAKTISCH Plaats: De Moedermeule, Hondsheuvel 3, Gelrode (Aarschot). Datum: zaterdag 23 februari 2008 om 13.45 uur. Kostprijs: wandeling is gratis; het etentje kost 15 euro (pannenkoeken; inclusief dranken) of 20 euro (ribbetjes of Breughelschotel; inclusief dranken). Bedrag over te schrijven op rek. nr. 431-0647591-86 van de VIK-afdeling LeuvenHageland met vermelding 'winterwandeling + keuze pannenkoeken of ribbetjes of Breughel'. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: SALVN10208.

Het wordt gegarandeerd een onvergetelijk weekend.

• PRAKTISCH Plaats: De Vossemeren, Elzen 145, Lommel. Datum: vrijdag 14 vanaf 18.45 uur tot zondag 16 maart 2008. Kostprijs: 100 euro voor VIK-leden, niet-leden betalen 130 euro. In deze prijs zijn de logies, activiteiten en maaltijden inbegrepen. Inschrijvingen zijn beperkt, dus wees er snel bij! Te betalen op rekening 418-9082131-70 van de VIKafdeling Kempen, met vermelding 'inschrijving weekend'. Extra info: [email protected] Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: SAKPN10308.

27

I-mag januari 2008

ACTIVITEITEN

Bouwen & verbouwen

LIMBURG 12-01-2008 28-01-2008 01-02-2008 12-02-2008 18-02-2008 21-02-2008 12-03-2008 15-03-2008 18-03-2008 08-04-2008 21-04-2008 25-04-2008 01-05-2008 29-06-2008 12-07-2008 23-09-2008

maandag 28 januari 2008

Nieuwjaarsreceptie en uitreiking Paul Donners-prijs, Bilzen, 19.00 uur Lezing: Bouwen en verbouwen, Hasselt, 19.45 uur Nacht van de Ingenieur, Fitlink, Diepenbeek Lezing: De modernisering van de federale overheidsdiensten", Hasselt, 19.30 uur Lezing: Solliciteren met voorsprong", Hasselt, 19.45 uur Bezoek snacks Van Reusel (samen met K VIV), Hamont Bezoek brandweer, Genk Moordspel "De Target", Antwerpen Lezing: Bouwgebreken, Heusden-Zolder, Bezoek ANL, Wellen Lezing: Elektriciteit in eigen woning, domotica, nieuwe trends in verlichting Bezoek TGV-Station Luik Bezoek Flanders Fields in de Westhoek (tot en met 3 mei 2008) 18° Editie fiets- en wandeldag, Diepenbeek, 07.00 uur 14-daagse reis naar Vietnam en Cambodja (tot 25 juli) Bezoek mijnmuseum Houthalen

Het jongerenteam van de VIK-afdeling Limburg organiseert voor de tweede keer de lezing 'Bouwen & verbouwen', gericht op de jonge ingenieur met bouwplannen! Het centrale thema is duurzaam en energiezuinig bouwen, aspecten, waar je als ingenieur net iets meer in geïnteresseerd bent en misschien wil je er ook verder in gaan dan de doorsnee Belg? Bouwtechnieken, energietechnieken en wetgeving staan niet stil. Wij bieden dan ook een totaal informatiepakket aan om u op de hoogte te houden van de laatste stand van zaken. Vakkundige sprekers behandelen volgende punten:

• Administratief stappenplan - het papierwerk vereenvoudigd

• Bouwen - wat mag een ingenieur zelf doen? • EPB - stand van zaken • Nieuwe energietechnieken - de praktijk, wat is betaalbaar en wat rendeert?

• Veiligheidscoördinatie Hebt u bouwplannen en denkt u net dat tikkeltje dieper na over uw bouwproject? Dan is deze lezing voor u een absolute must!

• PRAKTISCH

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

Plaats: Ontmoetingscentrum Sint-Katarina, Nicolaas Cleynaertslaan z/n, Hasselt. Datum: maandag 28 januari 2008 om 19.45 uur. Kostprijs: gratis voor VIK-leden en partner, niet-leden betalen 5 euro. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: VOLBG10108.

Nieuwjaarsreceptie en uitreiking Paul Donners-prijs 2007 zaterdag 12 januari 2008 De voorzitter en het bestuur van de Vlaamse Ingenieurskamer, afdeling Limburg, de departementshoofden en docenten van de departementen IWT van de KHLim en de XIOS, nodigen u en uw partner uit voor hun nieuwjaarsreceptie en de uitreiking van de Paul Donners-prijs. Muzikale omlijsting: Etienne Manshoven (piano) en Jean Lambrix (trompet) Programma: I-mag december of www.vik.be.

Nacht van de Ingenieur - 9de editie

Katholieke Hogeschool Limburg

vrijdag 1 februari 2008 Het jongerenteam van de VIK-afdeling Limburg en de studentenverenigingen van de beide Limburgse hogescholen Kerberus (KHLim), ASG (XIOS), ABVG (XIOS) en 4-takt (XIOS) nodigen u uit voor de negende editie van de Nacht van de Ingenieur op vrijdag 1 februari 2008 in de grote sporthal van Fitlink op de Universitaire Campus van Diepenbeek. Er werd voor een vrijdagavond gekozen om het evenement ook zo aantrekkelijk mogelijk te maken voor de werkende ingenieur.

Met de steun van:

• PRAKTISCH

Jaar na jaar lokt deze succesfuif massaal veel jonge ingenieurs, ingenieursstudenten, Limburgse VIK-leden en collega's van de VIK-jongerenteams uit de andere Vlaamse regio's. In het verleden mochten we al vaker zelfs een delegatie van de K VIV-jongeren verwelkomen.

Plaats: Landcommanderij Alden Biezen, Kasteelstraat 6, Bilzen. Datum: zaterdag 12 januari 2008 om 19.00 uur. Kostprijs: 10 euro per persoon; studenten-ingenieur betalen 5 euro. Bedrag vooraf te betalen op rek. nr. 4518527851-34 van de VIK-afdeling Limburg met de vermelding 'nieuwjaarsreceptie'. Eerst inschrijven, daarna betalen. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat vóór 8 januari 2008 met vermelding van de namen van de deelnemers. Referte: FELBG10108.

I-mag januari 2008

Voor de fuif bieden we u een culinair festijn aan, georganiseerd door 4-takt, de studentenclub van de ingenieurs elektromechanica XIOS. Via mailing en de VIK-website krijgt u alle informatie over menu's en inschrijvingen voor de restaurantavond. We kunnen u alvast verklappen dat er een 'vernieuwende wind' door de organisatie van de restaurantavond is gewaaid!

28

ACTIVITEITEN

De Nacht van de Ingenieur wil in de eerste plaats de Vlaamse Ingenieurskamer bekendmaken bij de studenten. Hoe kan dat beter dan door flink te fuiven? Ten tweede willen we de afgestuurde jonge ingenieurs nog eens de kans geven om te tafelen met hun ex-studiegenoten, om nadien een serieuze stap in het nachtleven te zetten!

NOORD-WEST-VLAANDEREN 03-06-2008

Regionale ledenvergadering, Brugge, 20.00 uur

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

Dus: bel of mail snel naar jullie ex-medestudenten en spreek af voor vrijdag 1 februari, breng eventueel je partner en collega's mee en kom gezellig dineren en genieten van het Diepenbeeks studentenleven. Voor alle info: www.vik.be/jlbg

OOST-VLAANDEREN 20-01-2008 04-02-2008 07-04-2008 12-04-2008 02-06-2008 20-06-2008

• PRAKTISCH Plaats: Fitlink, Universitaire Campus, Diepenbeek. Datum: vrijdag 1 februari 2008.

Nieuwjaarsconcert en -aperitief, Gent, 10.00 uur VikaFee, Gent, 20.00 uur VikaFee, Gent, 20.00 uur Lentebanket, Merendree VikaFee, Gent, 20.00 uur Regionale ledenvergadering, Gent, 19.30 uur

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

Nieuwjaarsaperitiefconcert

MECHELEN 03-02-2008

zondag 20 januari 2008

Koor Amicale van Malderen, Bornem, 20.00 uur Twintig dagen ver in 2008 blazen wij samen met “The Johnart Saxophone Quartet” het nieuwe jaar op gang. De VIK-afdelingen Oost-Vlaanderen en Waasland en de Universitaire Kring Industrieel Ingenieurs in samenwerking met de departementen Industriële en Biotechnologische Wetenschappen van de Hogeschool Gent en het departement Industriële Wetenschappen van de KaHo Sint-Lieven, nodigen u uit voor een gevarieerd programma en een aangename babbel tijdens het aperitief.

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

Koor Amicale met Voice Male zondag 3 februari 2008 Ing. Eric Kussener MSc, bestuurslid van de afdeling Mechelen, maakt samen met zijn echtgenote al jaren deel uit van het Malderse koor Amicale. Het bewijst dat ingenieurs ook andere interesses dan techniek hebben. Op vraag van velen treedt dé a-capellagroep Voice Male op met het Malderse koor Amicale in het Cultuurcentrum Ter Dilft in Bornem.

Programma: I-mag december of www.vik.be.

• PRAKTISCH Plaats: Aula Universiteit Gent, Volderstraat 9, Gent. Datum: zondag 20 januari 2008. Ontvangst vanaf 09.30 uur. 10.00 uur concert, gevolgd door aperitief. Kostprijs: gratis voor genodigden, VIK-leden en partner - mits tijdige inschrijving. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: FEOVL10108.

De groep Voice Male staat borg voor kwaliteit, sfeer en ambiance. Ze brengen een spetterende avond met bijna uitsluitend herkenbare en bekende liedjes. Geen instrumenten als begeleiding, maar wel het Malderse koor Amicale onder leiding van Eva Goudie, waardoor de avond vol afwisseling zit en behoorlijk uniek en onvergetelijk wordt. Het programma is al enkele keren gebracht voor een uitverkochte zaal en een enthousiast publiek.

WAASLAND

Info over de koren: www.amicalekoor.be, www.voice-male.be 20-01-2008 27-03-2008

• PRAKTISCH Plaats: Cultuurcentrum Ter Dilft, Sint-Amandsesteenweg 41, Bornem. Datum: zondag 3 februari 2008 om 20 uur stipt. Kostprijs: groepstarief:14 euro per persoon. Inschrijving vereist en kaarten bestellen rechtstreeks bij het Cultuurcentrum Ter Dilft in Bornem. Telefonisch op het nr. 03 890 69 30 of via de website www.terdilft.be. Duidelijk vermelden dat er kaarten besteld worden voor de groep van de VIK en onmiddellijk de storting doen volgens de instructies van het cultuurcentrum, zo niet worden de kaarten doorverkocht. Op de avond van de voorstelling zelf de kaarten tijdig afhalen, vanaf 19 uur aan het loket ter plaatse.

05-06-2008

Nieuwjaarsconcert en -aperitief, Gent, 10.00 uur Lezing: Kleur: van emotie tot getal, Elscolab, Kruibeke, 19.00 uur Regionale ledenvergaderingr

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

Kleur: van emotie tot getal donderdag 27 maart 2008 Continu gebruiken we producten die ergens in hun productieproces gecontroleerd zijn op kleur: tandpasta, ontbijtgranen, melk, textiel, onze auto, ... Maar kleur is complex: het heeft een fysische (invallend licht ) en een psychische inslag (de mens of de waarnemer). Het is het resultaat van een hersenactiviteit, omdat het menselijk oog een interactie waar-

29

I-mag januari 2008

ACTIVITEITEN

neemt tussen een fractie van het invallende licht en een materie die zowel vast, vloeibaar als gasvormig kan zijn.

Dropping zaterdag 8 maart 2008

Onze lezing vertelt u meer over o.a. de visuele waarneming, de interactie van licht met materie, de normalisatie van een tripletsysteem door de Commission internationale de l'éclairage, de spectrale meting, het kleurverschil en de toleranties en de actuele status en een blik in de toekomst.

Naar jaarlijkse traditie bieden we u ook in 2008 weer een dropping aan. Via wegbeschrijvingen, tips en andere maakt u een fikse wandeling op zoek naar de eindlocatie in de duistere nacht. Onderweg kunt u bij een hapje en een warm/koud drankje even bekomen van de helse wandeling. Breng gerust enkele vrienden mee, want ook dit jaar zijn sfeer en ambiance gegarandeerd. Met wat warme kledij, goede stapschoenen en een zaklamp kunt u ertegenaan! Tot dan…

Er worden zoveel mogelijk links gelegd met de industrie: verf, plastics, voeding, textiel, e.a. Er is tijd voor vragen en antwoorden.

• PRAKTISCH

• PRAKTISCH

Plaats: Elscolab, Hogenakkerhoekstraat 14, Kruibeke. Datum: donderdag 27 maart om 19 uur. Kostprijs: gratis voor VIK-leden, niet-leden betalen 5 euro. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: VOWLD10308:

Plaats vertrek: Hogeschool West-Vlaanderen, Karel De Goedelaan 5, Kortrijk. Datum: zaterdag 8 maart 2008 om 18 uur. Bij slecht weer wordt de dropping verplaatst naar zaterdag 29 maart. Iedereen wordt dan tijdig op de hoogte gebracht. Kostprijs: 2,50 euro voor VIK-leden, niet-leden betalen 4 euro. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat uiterlijk tegen maandag 3 maart met het engagement zeker aanwezig te zijn en bij afwezigheid zeker tijdig te verwittigen via telefoon 0475 26 31 91 (Wendy Samyn). Na inschrijving sturen we per kerende het rekeningnummer waarop u binnen de 3 dagen het juiste bedrag overmaakt met als mededeling “Dropping + naam + aantal personen”. Pas na ontvangst van het geld binnen de 3 dagen is uw inschrijving geldig! Gelieve bij inschrijving uw gsm-nr mee te delen, zodat we u kunnen verwittigen, als de dropping wordt afgelast. Referte: SAZWV10308.

ZUID-WEST-VLAANDEREN 16-02-2008 08-03-2008 22-03-2008

Gezelschapsspelenavond, Vichte, 19.30 uur Dropping vertrek: Hogeschool West-Vlaanderen, Kortrijk, 18.00 uur Wim Opbrouck en Maandacht "TV Tunes KNT", Wevelgem, 20.15 uur

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

Gezelschapsspelenavond zaterdag 16 februari 2008

Wim Opbrouck en Maandacht vzw 'TV Tunes K.N.2”

Op zaterdag 16 februari bieden de VIK-jongeren Zuid-WestVlaanderen in samenwerking met de spellenclub GamesSquare je een leuke, gezellige avond aan waar je een hoop spellen kan leren en spelen. Veel spellen zijn van het alternatieve soort, waarbij jouw lot niet wordt bepaald door het lot, maar vooral door je inzet, je tactisch inzicht en je speldoorzicht. Vind je de eindoverwinning niet belangrijk, dan speel je gewoon mee voor het plezier. De collectie gezelschapsspellen is heel uitgebreid: er is voor elk wat wils.

zaterdag 22 maart 2008 TV-tunes K.N.2 is een muzikale roadmovie waarbij Maandacht en Wim Opbrouck bekende en minder bekende tv-tunes en de figuren die erin voorkomen in hun blootje zetten. We worden teruggekatapulteerd naar onze puberjaren met tunes uit series als The A-team, Dallas, The Flintstones, The Dukes of Hazard, Buck Rogers, Chips en vele anderen. Een komisch avondje uit met het nodige jeugdsentiment. Met Wim Opbrouck (zang, klavier), Ron Reuman (drums), Tom Van Stiphout (gitaren), Chris Carlier (contrabas) en Nils De Caster (viool, mandoline, lapsteel,...).

Iedere deelnemer doet ook mee aan de tombola. Het is niet echt een loterij, want er wordt een vraag gesteld waarbij de speler met het beste antwoord het spel wint. De vraag die we stellen, heeft te maken met een spel dat de organisatoren tijdens de spelavond zelf zullen spelen. Meer info over de tombolavraag, het spel zelf en de gezelschapsspelenavond, vind je op de site www.spelavond.be.

Vanwege het beperkt aantal kaarten is vlug inschrijven vereist! Na de voorstelling kunnen we nog even nakaarten bij een drankje, aangeboden door VIKj-ZWV. Volledige aankondiging: I-mag december of www.vik.be.

Kom mee en stort je vol enthousiasme in nieuwe gezelschapsspelen. We verwachten je. Vlug inschrijven is de boodschap. Het aantal plaatsen is beperkt tot 20.

• PRAKTISCH Plaats: CC Guldenberg, Wevelgem. Datum: zaterdag 22 maart 2008. Ontvangst vanaf 19.45 uur; aanvang om 20.15 uur. Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden en partners; 16 euro voor niet-leden. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat, uiterlijk tegen woensdag 19 maart. Referte: CAZWV10308.

• PRAKTISCH Plaats: Café Den Hert, Vichteplaats 52, Vichte. Datum: zaterdag 16 februari 2008 om 19.30 uur. Kostprijs: gratis voor VIK-leden, niet-leden betalen 1 euro. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat uiterlijk tegen 14 februari 2008. Referte: SAZWV10208.

I-mag januari 2008

30

netwerk De harbour cruise bood prachtige beelden.

Jonge ingenieurs op EYE-conferentie in Valletta Netwerking, kennisverruiming en feest voor alle zintuigen Valletta. European Young Engineers (EYE) is een snel groeiend, dynamisch netwerk van meer dan 150.000 ingenieurs, gegroepeerd in 16 ingenieursverenigingen uit 11 Europese landen. Halfjaarlijks organiseert een van de ingenieursverenigingen de driedaagse EYE-conferentie. Na Enschede in het voorjaar zijn we eind oktober afgezakt naar de nieuwe EYE-conferentie in Malta.

Nooit tevoren waren we met zo'n grote Belgische delegatie: 18 jonge VIK'ers en 13 jonge K VIV'ers. Met recht en reden, want de zonnige bestemming Valletta in Malta en het programma 'Networking Europe through Engineering' spraken meer dan aan. Geen wonder dat er een maximum aantal deelnemers ingeschreven was: 100 enthousiaste Europeanen. Uitzonderlijk ging de EYE-conferentie van start op donderdag 25 oktober en dat met een vernieuwend 'ice breaking event'. Die

ludieke manier om iedereen te leren kennen viel goed in de smaak bij allen en daarmee was ook de sfeer gezet voor de rest van het weekend. Vrijdag stonden de bedrijfsbezoeken op het programma. Eén voor één de moeite waard! De indrukwekkende Malta Shipyards, waar schepen in de dokken onderhouden/hersteld worden. Malta Freeport, waar men het voorrecht had om in een cabine van een hijskraan voor containers een kijkje te nemen. Simonds Farsons

Een vernieuwend 'ice breaking event' op donderdag.

I-mag januari 2008

Cisk, de brouwerij van het plaatselijke bier Cisk en waar limonade, Pepsi, plaatselijk water en Carlsberg worden gebotteld. In Lufthansa Technik Malta worden volledige vliegtuigen ontmanteld voor onderhoud van motor tot remmen tot hydraulische systemen.

Uitzonderlijk ging de EYE-conferentie van start op donderdag 25 oktober en dat met een vernieuwend 'ice breaking event'. Nu de conferentie vier dagen duurde, was er ook meer tijd voor extra cultuur en voor extra ontspanning. We spendeerden een paar uur op een bootje dat ons door de verschillende baaien in de haven bracht en waarop we de nodige culturele achtergrond kregen over de gebouwen waar we

Ook het ernstige werk hoort altijd bij een EYE-conferentie.

32

Een bezoek aan de Malta Shipyards maakte indruk.

Oog in oog met een vliegtuigmotor bij Lufthansa Technik.

langsvoeren onder een stralende zon en 25°C, iets waar we in België alleen maar kunnen van dromen eind oktober. Dat alles werd gevolgd door een kroegentocht met authentieke Maltese (of waren het antieke Engelse) bussen. Ambiance verzekerd!

Hawker Hurricane MkIIA, de ruïnes van het Roman House in Rabbat en het mooie Mdina, de middeleeuwse hoofdstad. 's Avonds vloog iedereen er nog eens goed in tijdens de Farewell Party om zo herinneringen met zich mee te kunnen dragen tot het volgende EYE-weekend.

Seminarie Begint het ook te kriebelen om binnen Europa te netwerken? Om op locaties te komen waar je anders misschien niet zou komen? Wordt de Europese jonge ingenieur in je wakker? Kom gerust eens mee. EYE Copenhagen (23 - 25 mei 2008) en EYE Düsseldorf (24 26 oktober 2008) zullen ongetwijfeld meer dan de moeite waard zijn!

Zaterdag werden de kleine oogjes terug groter tijdens het seminarie. Daar werd er gesproken over de voor- en nadelen van het entrepreneurship als ingenieur. En iedereen stak wel iets op tijdens zijn/haar worskhop over 'how to remain employable', 'challenges within the manufacturing industry', 'creativity techniques for brainstorming', 'integration into the professional world; post graduate experiences, how do we apply our academic knowledge', 'how does the image and impression of the engineer vary across the continent'. Het traditionele galadiner deed ook al niet onder voor al dat moois: in het Kastell L-Antik, het oude paleis en een prachtige locatie, genoten we van de typische Maltese keuken en wijnen.

Voor meer info, neem eens een kijkje op www.e-y-e.org Tekst en foto's: Wendy SAMYN MSc, EYE-verantwoordelijke VIK

Zondag sloten we af met een bezoek aan het Aviation Museum met zijn heropgebouwde, vliegklare Supermarine Spitfire MkIX en Hawker Hurricane MkIIA, de ruïnes van het Roman House in Rabbat en het mooie Mdina, de middeleeuwse hoofdstad. Zondag sloten we af met een bezoek aan het Aviation Museum met zijn heropgebouwde, vliegklare Supermarine Spitfire MkIX en

Naarstig aan het werk in het seminarie.

De Belgische deelnemers verenigd voor de groepsfoto.

Fun tijdens de afscheidsparty.

33

Bezoek aan Aviation Museum.

I-mag januari 2008

netwerk

Atlas Copco slaat brug tussen onderwijs en industrie 128 studenten ingenieur konden achter de schermen kijken in Wilrijk WILRIJK. Op 16 november zette Atlas Copco haar deuren open om 128 laatstejaarsstudenten ingenieur te laten proeven van de bedrijfswereld. Ronnie Leten, Business Area President Compressor Technique, maakte van de gelegenheid gebruik om Atlas Copco te introduceren bij het grote publiek. Wim Bouwen en Kristine Vandebosch, ambassadeurs van Atlas Copco, stonden ook de VIK te woord tijdens het event. Atlas Copco zorgde voor de nodige showelementen om de studenten te bekoren.

Ronnie Leten

Ronnie Leten: "Atlas Copco is Zweeds en wereldwijd één van de belangrijkste leveranciers op het gebied van industriële productiviteit. Wij produceren en ontwikkelen compressoren en generatoren en zijn daarbij goed voor 50% van de omzet. Daarnaast zitten ook uitrusting voor constructie en mijnbouw (37% van de totale omzet), en industriële gereedschappen en assemblagesystemen (13%) in ons gamma."

Eén op vier is ingenieur

Atlas Copco in Antwerpen is het internationale hoofdkwartier van Compressor Technique, de compressoren- en generatorentak van de groep en de nummer één in zijn sector. De Business Area Compressor Technique ontwikkelt, produceert, verkoopt en verzorgt het onderhoud van olievrije en oliegeïnjecteerde stationaire en mobiele luchtcompressoren, gas- en procescompressoren, turbo-expanders, stroomgeneratoren, luchtbehandelingsapparatuur en luchtbeheerssystemen.

Jaarlijks investeert Atlas Copco in Wilrijk zowat 70 miljoen euro in onderzoek en ontwikkeling. Zo zag de Z-serie het levenslicht. Die olievrije schroefcompressoren garanderen als eerste op de markt een 100% olievrije perslucht, zodat zij ingezet kunnen worden in de voedings- en farmaceutische industrie, waar besmetting van eindproducten door olievervuiling in de perslucht taboe is. Atlas Copco steekt veel energie in het onderzoek naar milieuvriendelijke oplossingen. 70% van een installatiekost is energie. Daarnaast moet ook de geluidsuitstoot binnen de normen vallen. Bovendien is de compactheid van de toestellen van groot belang.

Het bedrijf heeft een nationale en internationale jobmarkt. Mensen kunnen intern solliciteren op een open markt. "Elke divisie heeft operationele verantwoordelijkheid. Divisies zijn opgedeeld per klantensegment, zodat de behoeften specifiek voor elke klant vertaald kunnen worden in producten en/of oplossingen. De werknemers zijn toegewezen aan een divisie. Zo verkrijgt men een transparante profit and loss."

Jaarlijks werft Atlas Copco meer dan 80 burgerlijke, industriële en handelsingenieurs aan. Daarmee is het bedrijf op het vlak van rekrutering van ingenieurs het grootste in Vlaanderen. Ingenieurs worden ingezet in alle afdelingen: productontwikkeling, productie, aankoop, verkoop en naverkoop, finance, IT. Liefst één op vier werknemers heeft een ingenieursdiploma op zak. IO

Openheid en transparantie zijn heel belangrijk binnen Atlas Copco. Interactie zorgt voor de toegevoegde waarde. Dat vindt men overal binnen het bedrijf terug.

I-mag januari 2008

34

Het bedrijf heeft een nationale en internationale jobmarkt. Mensen kunnen intern solliciteren op een open markt. Je kan zelf aangeven of je een bepaalde functie wil invullen. Doordat de mensen zelf kunnen kiezen, is de motivatie des te groter. Het is een dynamische firma met weinig personeelsverloop. Ingenieurs worden overal binnen de firma tewerkgesteld, van marketing over human resources tot finance.

Studentenbezoek Wim Bouwen: "In het verleden organiseerden we al regelmatig studentenbezoeken, maar het was de eerste keer dat Atlas Copco studenten uitnodigde ter gelegenheid van een productlancering. Het ging om een interactieve avond waarop de studenten, na het informatieve gedeelte, vrij vragen konden stellen aan onze ambassadeurs, ingenieurs die onlangs gestart zijn bij Atlas Copco en zich dus nog goed kunnen inleven in de wereld van de laatstejaarsstudenten." Kosten noch moeite werden gespaard om van dat evenement een onvergetelijke ervaring te maken. De studenten kregen de kans om backstage getuige te zijn van de voorstelling van een nieuwe generatie compressoren, generatoren en technologieën.

Tendensen tonen aan dat jongeren vooral op zoek zijn naar werkgevers met een sociaal engagement en met een hart voor hun medewerkers. Wim Bouwen: "Om een realistisch beeld te kunnen geven van de werkomgeving bij Atlas Copco getuigden ingenieurs over hun verdienste bij het ontwikkelingsproces van de nieuwe producten, maar ook over hun eigen carrière binnen het bedrijf. Het bedrijf hecht veel belang aan diversiteit binnen de organisatie en dus namen zowel Belgen als niet-Belgen, mannen als vrouwen het woord." Kristine Vandebosch: "De vragen van de studenten gingen over allerlei dingen. Zo wilden velen weten wat een job als ingenieur bij Atlas Copco inhoudt, hoe een projectteam in elkaar zit, wat men als projectingenieur van jou verwacht. Een van de dingen die naar voren kwamen, is dat de opleiding van de industrieel ingenieur veranderd is in die zin dat zij nu naast een technische opleiding ook commerciële kennis hebben. Dat kan alleen maar in hun voordeel spelen bij het functioneren binnen een bedrijfsomgeving."

De 128 studenten konden niet alleen een kijkje achter de schermen nemen, maar konden zich ook uitvoerig informeren over Atlas Copco en zijn bedrijvigheid.

Hart ten. Ook de Zweedse cultuur in het algemeen speelt daarbij een belangrijke rol. Atlas Copco biedt haar medewerkers voldoende afwisseling door hen projectmatig te laten werken.

Ronnie Leten: "Atlas Copco diversifieert binnen zijn werknemers naar marktculturen, tewerkstelling van mannen en vrouwen, e.d. Bedrijfseconomisch is bewezen dat een bedrijf meer winstgevend wordt, als er meer vrouwen in de leiding van het bedrijf zitten. Een tendens die kan opgemerkt worden, is dat er wel degelijk meer vrouwelijke studenten zitten in technische richtingen, maar dat zij qua tewerkstelling toch meer kiezen voor zachtere functies en minder voor engineering."

Ook streeft het bedrijf ernaar om in alle landen waar het gevestigd is, financieel en actief bij te dragen aan projecten die de lokale gemeenschap bevorderen. Zo levert het een bijdrage aan de duurzame ontwikkeling van de eigen bedrijfsactiviteiten en helpt het toekomstige generaties. Een voorbeeld daarvan is het 'water for all'-project, een non-profitorganisatie, gesticht door medewerkers, waarmee ze fondsen inzamelen om projecten te ondersteunen die in drinkwater voorzien in gebieden waar dat niet voorhanden is.

Tendensen tonen aan dat jongeren vooral op zoek zijn naar werkgevers met een sociaal engagement en met een hart voor hun medewerkers. Daarover werden dan ook verschillende vragen gesteld. Atlas Copco komt aan die vragen tegemoet, want het bedrijf investeert elk jaar sterk in zijn medewerkers op het vlak van opleidingen, kennisuitwisseling, coaching en teamactivitei-

Tekst: Ilse OLIVIERS Foto's: ATLAS COPCO

35

I-mag januari 2008

netwerk

Algemene ledenvergadering

VIK-nieuwjaarsreceptie

Op 20 oktober 2007 vond de jaarlijkse statutaire

De voorzitter en de leden van de Raad van Bestuur van

ledenvergadering van de VIK plaats in het VIK-

de Vlaamse Ingenieurskamer, VIK vzw, nodigen u en uw

huis.

partner uit op de

uitnodiging

Na de verwelkoming door voorzitter Joseph Neyens MSc gaf Ing. Paul Bertels MSc, directeur VIK, een uitgebreid overzicht over de werking van de VIK in het afgelopen werkingsjaar. Naast een overzicht van de nationale activiteiten en de werking van de geledingen, gaf hij toelichting over de samenwerking met de VDAB en de stand van zaken over CIBIC. Ook werd uitleg gegeven over de infrastructuurwerken in het VIK-huis, de stand van zaken m.b.t. de buitenlandse stages door het VIK-centrum Lucht- en Ruimtevaart en de actieve medewerking aan het innovatiegebeuren via Tetra.

NIEUWJAARSRECEPTIE op vrijdag 18 januari 2008 om 19 uur in het VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem

Programma 19.00 uur: Ontvangst van de genodigden. 19.30 uur: Welkomstwoord door Ing. Joseph Neyens MSc, algemeen voorzitter VIK.

Ing. Jan Pals MSc presenteerde vervolgens de balans en de resultaatrekening van de VIK. De begroting werd unaniem goedgekeurd. De commissarissen gaven verslag van hun nazicht van de boekhouding en verklaarden dat uit dat nazicht is gebleken dat de boekhouding correct en professioneel is verlopen. De ingenieurs Dirk Baert MSc, Sofie Knoops MSc en Jan Wauters MSc werden aangesteld tot commissaris voor een termijn van een jaar.

19.45 uur: Panelgesprek “Hoe diplomeren wij onze leiders van morgen?” Panelleden: • André Oosterlinck, voorzitter Associatie K.U.Leuven • Luc Van den Bossche, voorzitter Associatie Universiteit Gent • Karel Van Eetvelt, gedelegeerd bestuurder Unizo • Eric Vermeylen, directeur kenniscentrum, Voka - Vlaams Economisch Verbond • Ann Verreth, secretaris-generaal VLHORA

Volgende leden werden verkozen tot lid van de Raad van Bestuur met een mandaat dat eindigt in 2010: ingenieurs Hans Claes MSc, Erwin Debutte MSc, Wim De Wit MSc, Raymond Froidmont MSc, Jan Pals MSc, René Peeters MSc, Bart Stynen MSc, Stefaan Tas MSc en Eric Vande Casteele MSc.

Moderator: • Karel Uyttendaele 20.45 uur: Nieuwjaarsreceptie. Muzikale omlijsting: Hotch Potch

Om de VIK-strategie te realiseren zijn een aantal taskforces opgericht en een aantal ambassadeurs aangesteld.

Inschrijven vóór 15 januari 2008 via www.vik.be/nieuwjaarsreceptie of per fax: 03 259 11 01 met vermelding van de namen van de deelnemers.

Na afloop van de algemene vergadering had de jaarlijkse misviering voor de overledenen plaats. Bij die gelegenheid werd postuum eerbetoon gebracht aan de overledenen van 't Swart Schaep. Ing. Hilaire DERYCKE MSc Secretaris Raad van Bestuur

I-mag januari 2008

36

Vlaamse Ingenieurskamer en presenteren met de steun van

NACHT VAN DE INGENIEUR DE

TECHNICAL CONCEPT

9e editie

incl.

jobbeurs vanaf 19.00 uur

Vrijdag 1 Februari 2008 Fitlink Diepenbeek www.nachtvandeingenieur.be LADIES free chemical coctail - gratis busdienst

VVK L/NL: € 4/5 KASSA L/NL: € 6/7

studiegroepen

Mikken op win-winsituaties en meerwaarde Studiegroep onderhoud hangt alles op aan levenscycluskapstok WOMMELGEM. De studiegroep Onderhoud draaide

een voordracht komt geven, zal er een moeten geven die gekoppeld is aan de acht blokken van de levenscycluskapstok. Zo is er voor alle aanwezigen altijd een bepaald interesseveld. Naast netwerking spreken we zo ook inhoudelijk mensen meer aan.”

zowat 15 jaar onder het voorzitterschap van Rik Coppens. Twee jaar geleden nam Frank Bekx het over als voorzitter en hij vergaarde een ploeg van bekwame kern-

Voelen sommige mensen zich dan niet uitgesloten of minder aangesproken door de studiegroep?

leden rond zich. Soms mensen die hij nog nooit eerder had ontmoet, maar van wie hij wist dat ze op een hoog niveau konden kennisdelen en netwerken. Met hun stu-

Bart Delforge: “Ik denk het niet. Elk facet rond onderhoud kun je kaderen in die levenscyclusanalyse. Als je wat moeite doet, vind je altijd wel je 'ding'. En je weet ook altijd in welke context het wordt gekaderd en dat je enkele dingen samen zult moeten bekijken. Je hebt een methodiek achter je staan.”

diegroep tekenden Frank Bekx, voorzitter, en Bart Delforge, secretaris, een hele missie en visie uit die ze op dit moment proberen in praktijk te brengen.

"We zijn voor onze kerngroep echte onderhoudsmanagers met een ruime beroepservaring beginnen aan te trekken. Het moesten mensen zijn die op een voldoende hoog niveau staan en daardoor zelf een groot netwerk hebben. Zo brengen alle kernleden een meerwaarde aan voor de andere kernleden."

Frank Bekx volgde in 2004 een VIK opleiding 'master in integraal onderhoudsmanagement' en had daar heel positieve ervaringen bij. “Ik kwam toen op een heel concrete manier nauwer in contact met de cursusmogelijkheden die de VIK aanbiedt, maar ook met de netwerking binnen de VIK, die in mijn ogen nog te weinig gebruikt wordt. Met onze studiegroep willen we daar onder andere op inspelen. We zijn voor onze kerngroep echte onderhoudsmanagers met een ruime beroepservaring beginnen aan te trekken. Het moesten mensen zijn die op een voldoende hoog niveau staan en daardoor zelf een groot netwerk hebben. Zo brengen alle kernleden een meerwaarde aan voor de andere kernleden.” Bart Delforge nam de functie van secretaris over. Een jaar geleden kende hij Frank Bekx niet. “Frank heeft enkele mensen aangesproken. Als je dan gevraagd wordt, ben je al wat in je ijdelheid gestreeld. Ik wou wel secretaris worden, maar daar komt heel wat bij kijken. Binnen onze kerngroep hebben we gestreefd naar een rode draad. De levenscyclusanalyse is de rode draad van een installatie in haar verschillende fases. Je kunt immers onmogelijk alle mogelijke onderwerpen bestrijken die met onderhoud te maken hebben. Met onze levenscyclusanalyse hebben we een eigen invalshoek, waar we elke keer op terugvallen. Op basis van de verschillende deelfuncties doen we iets rond een bepaald onderwerp. Of omgekeerd: als we iets organiseren, kaderen we dat in die rode draad die we er altijd insteken.” Frank Bekx: “Vandaag worden alle technici afgerekend op hun Bart Delforge kostenbewuste ingesteldheid op basis van de volledige levenscyclus van een installatie. Dat wil zeggen dat je elk project vanaf zijn ontwerp tot zijn recycleerfase moet incalculeren en opvolgen. De meeste voordrachten bieden losse snippers aan. Dat willen wij anders benaderen. Wie bij ons

I-mag januari 2008

Hoe groot is de studiegroep? Frank Bekx: “We hebben nu tien kernleden. We willen in een tweede fase meer kernleden aantrekken, maar de tien kernleden beslissen wie erbij komt. Wie in de kerngroep wil meewerken, moet actief meewerken, mee beslissen welke koers we zullen uitgaan. Wij vragen een curriculum en de kerngroep beoordeelt dat op zijn waarde. Wij geven groen licht, als het inderdaad een winwinsituatie wordt. Als we dat niet zo doen, denk ik dat we niet goed investeren in de toekomst. Onze kernleden mogen binnen hun eigen netwerk mensen zelf aanspreken om lid te worden. Zij weten door hun ervaring wie wat waard is. Zo krijgt onze kerngroep constant nieuw bloed, breiden we de groep wat uit en spreiden we de werklast wat beter.” Ligt de klemtoon voortaan op netwerking of op de organisatie van activiteiten? Frank Bekx: “Op beide. Netwerking is belangrijk, maar het moet geen netwerking op zich zijn. Daar heb je niets aan. Je moet vooraf weten wie je in huis hebt. Wij willen ook op korte termijn samenwerken met andere studiegroepen, binnen en buiten de VIK.” Ing. Frank Bekx MSc Bart Delforge: “Om onze eigen identiteit te bepalen hebben we de markt gescand om te zien wat er allemaal bestaat. We willen geen dingen dubbel doen. We zoeken naar voordrachten die wat meer kaderen in methodieken. Vanuit de visie van de levenscyclusanalyse zetten we dan enkele

38

STUDIEGROEP IN DE KIJKER

>

ONDERHOUD

"Er is niks zo erg als een heel ambitieus plan, dat je niet verwerkt krijgt. Dan kun je beter wat minder doen en de dingen goed doen." Waarom houdt iemand zich bezig met de werking van een studiegroep? Frank Bekx: "Je verruimt je kennis in en een uitgebreider netwerk. En je moet er een beetje idealisme voor hebben. Na een vijftien jaar lange praktijkervaring in de industrie als projectverantwoordelijke hoofd technische dienst en onderhoud en ook als projectverantwoordelijke pipingconstruction in de petrochemie (dus aan beide kanten van de tafel - zoals men zegt), geef ik nu al 19 jaar les in het technisch hoger onderwijs aan de Plantijnhogeschool campus Boom. Voor mij is de studiegroep ook een permanente update."

Alles wordt opgehangen aan de kapstok van de levenscyclusanalyse.

Ledenwerving

dingen tegenover mekaar. Via ons netwerk en de ervaring van onze kernleden komen we te weten wat de mensen precies zoeken. Voor onze voordrachten hebben we meestal een 20 tot 45 mensen. Bij bedrijfsbezoeken zijn er dat 20 tot 25.

Frank Bekx: "Wij willen met onze studiegroep leden werven met een concrete inhoud. In het verleden hebben te veel studiegroepen en de VIK in het algemeen altijd op een te vage manier (kern)leden geworven. Ik bedoel: men gaat ervan uit dat ingenieurs naar de VIK komen, omdat de VIK een ingenieursvereniging is en dat is totaal verkeerd. Je moet mogelijk geïnteresseerde mensen een heel concreet beeld geven van de meerwaarde die zij krijgen door persoonlijk VIK lidmaatschap. Maar anderzijds verwachten wij ook uitdrukkelijk, dat je mee doet als je bij ons komt. Wij moeten iets terugkrijgen en zien dit dus als een “commitment."

Concurrentieoverstijgend Frank Bekx: “Centraal zit altijd die levenscycluskapstok. Daar koppelen we al onze activiteiten inhoudelijk aan vast. We vragen onze sprekers ook uitdrukkelijk om alles daaraan op te hangen. Als hun product niet zomaar een snipper is die maar één aspect uit die levenscyclus aanhaalt, dan krijg je toch veel meer waarde. Als onderhoudstechnicus of -verantwoordelijke ben je automatisch gekoppeld aan al die facetten van die levenscyclusanalyse. Waarom zou je dan ook geen input krijgen rond al die verantwoordelijkheden? Hetzelfde gebeurt met een bedrijfsbezoek. Eerst bezoeken we het bedrijf, maar daarna gaan we met de bedrijfsverantwoordelijke nog een uur tot anderhalf uur in op hoe zij het onderhoud op termijn in hun bedrijf zien evolueren. Daarna is er uitwisseling van ervaring tussen het bedrijf en de bezoekers. Doordat de bezoekers zelf het nodige niveau hebben, krijg je een heel ander gesprek.”

Tekst en foto's: Luc VANDER ELST

Missie en visie De studiegroep onderhoud heeft zorgvuldig haar visie en missie uitgeschreven. De visie luidt als volgt: de VIK-studiegroep onderhoud, actief op het terrein 'industrieel onderhoud' sinds 1990, biedt een platform aan VIK-leden en andere geïnteresseerden voor netwerking en kennisdeling, over industrieel onderhoudsbeheer en onderhoudstechnieken.

De studiegroep onderhoud heeft veel goede ideeën, maar in vijf à zes activiteiten per jaar kunnen die niet allemaal worden uitgewerkt. Bart Delforge: “Er is niks zo erg als een heel ambitieus plan, dat je niet verwerkt krijgt. Dan kun je beter wat minder doen en de dingen goed doen.” Frank Bekx:“Daar hebben we momenteel voor geopteerd: minder activiteiten organiseren, maar wat we organiseren moet 'af' zijn en inhoudelijk goed.”

De studiegroep ziet haar missie als adviesverlening en ondersteuning in de vorm van:
voordrachten over diverse onderwerpen rond onderhoudsbeheer en onderhoudstechnieken, gericht op betere kennis en evolutie van het onderhoudsgebeuren (netwerking inbegrepen)
symposia, eventueel in samenwerking met andere studiegroepen of organisaties, waarin voordrachtonderwerpen verder en meer praktisch kunnen worden uitgediept
bedrijfsbezoeken om ter plaatse onderhoudsorganisatie en 'best practices' te gaan bekijken en ze in nabespreking met bedrijfsleiding en onderhoudsverantwoordelijken constructief te evalueren
input genereren voor VIK-cursussen en -vorming door sprekers en onderwerpen aan te brengen. LVE

Ambitie Frank Bekx: “De sterkte van de studiegroep moet zijn dat we continuïteit aanbieden. We moeten minstens maandelijks in the picture komen met een voordracht of een bedrijfsbezoek. Maar binnen de VIK zijn er ideeën over de scoop van de studiegroepen en die van de regionale werking. Waarom zou de regionale werking niet eerder de aangewezen partij zijn voor bezoeken en de studiegroepen voor lezingen, voordrachten en symposia? Er zijn nu wel wat overlappingen, die we beter in kaart aan het brengen zijn."

39

I-mag januari 2008

studiegroepen

Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden en NCK-leden; 15 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden. Drank en broodjes inbegrepen in de prijs Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: VOBED20208.

BEDRIJFSBELEID Kennisbeheer dinsdag 19 februari 2008 Iedereen zal er wel mee akkoord gaan: we leven in een kennismaatschappij. In een organisatie heeft iedere medewerker een pak kennis en ervaring. Zou het niet leuk (en efficiënt) zijn, als we weten welke kennis waar zit? Om niet steeds te moeten gaan zoeken naar informatie die al aanwezig is bij je collega's of 'ergens' in het bedrijf, willen we die kennis structureren met behulp van een mindmap. We gaan er geen traditionele lezing van maken, maar wel een interactieve avond. Met kaartjes en kleurstiften speelt elke deelnemer een actieve rol om het volgende te inventariseren:

ELEKTRICITEIT Generatoren donderdag 17 januari 2008 De firma Atlas Copco is niet alleen een wereldleider op het gebied van compressoren, maar heeft ook een prominente plaats op de markt van de generatoren. Op hun klantenlijst staan grote namen als Esso, Dienst voor de Scheepvaart, Spa Monopole, Umicore, Coca Cola, ... maar ook tal van gemeentes, brandweerkazernes, bouwfirma's en verhuurbedrijven. Gezien de grote diversiteit in toepassingen zal Atlas Copco ons na een korte voorstelling van hun firma via enkele casestory's uitleggen waarop men moet letten bij de aarding van een generator, hoe het parallellen van generatoren in zijn werk gaat en hoe men via een generator stroompieken kan opvangen om het maximaal toegelaten verbruik van de netbeheerder niet te overschrijden. Daarna kunt u voor allerhande vragen terecht bij onze sprekers, onder wie tevens iemand van de engineeringafdeling elektrisch ontwerp.




Welke kennis en ervaring is er? Waar het zit?
Wat is een sleutelpositie en wat gebeurt er, als die wegvalt?
Hoe kan je kennis en informatie snel opzoeken?
Het doel van de avond is dat je je eigen input geeft, vanuit jouw kennis en ervaringsgebied. Zo ontstaat er communicatie met de andere deelnemers en komen we tot een kennisweb. Bijkomende doelstelling is 'netwerking' onder de deelnemers te bevorderen. Breng je businesskaartjes mee!


• PRAKTISCH Plaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem. Datum: dinsdag 19 februari 2008 om 20 uur. Spreker: Ing. Theo Pazzaia MSc. Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden; 15 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden. Drank en broodjes inbegrepen in de prijs Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: VOBED10208.

• PRAKTISCH Plaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem. Datum: donderdag 17 januari 2008 om 19.30 uur Sprekers: Bob Kegelaers (businessmanager portable energy and construction tools), Erica Devijver (product responsible generators) en Bert Lathouwers (teamcoach electrical engineering). Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden; 15 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden. Broodjes en drank inbegrepen in de prijs Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: VOELE10108

Sociale verkiezingen in mei 2008 dinsdag 26 februari 2008 Sociale verkiezingen zijn niet zonder belang. Ze krijgen almaar meer aandacht bij de bedrijven dan pakweg 20 jaar geleden. Maar de verkozen organen krijgen ook steeds meer bevoegdheden.

Zonnepanelen: Carpe Solem of grijp de zon…

Door het belang van die sociale verkiezingen organiseren de VIK en de Nationale Confederatie van Kaderleden een lezing rond dat thema met als punten op de agenda:

donderdag 21 februari 2008 De Kyoto-normen en de recente film van Al Gore “An inconvenient truth” doen ons allemaal nadenken over materiaalgebruik, water, afval en hernieuwbare energie. Elk individueel gebouw kan uitgerust zijn met een of meer hernieuwbare energiesystemen voor de productie van warmte of elektriciteit, zoals een zonneboiler, een warmtepomp, een kleine windturbine of een fotovoltaïsche zonne-energie-installatie.




de technische bedrijfseenheden en afbakening groep kaderleden
de bevoegdheden van de sociale organen
de procedures en verloop van de sociale verkiezingen
de duur en omvang van de bescherming
sociale verkiezingen en de houding van de kaderleden
functie en mogelijkheden van de kaderraad. Ruime gelegenheid om vragen te stellen.

Zonne-energie is een onuitputtelijke energiebron en de energiewinning eruit veroorzaakt weinig of geen uitstoot van schadelijke stoffen. Fotovoltaïsche zonnepanelen zijn daardoor de laatste jaren ook in België in opmars. Het is een duur systeem, maar de betere rendementen van de panelen, het gunstige fiscale klimaat, de premiesystemen en het alsmaar duurder worden van de elektriciteit zorgen ervoor dat het

• PRAKTISCH Plaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem. Datum: dinsdag 26 februari 2008 om 19.00 uur. Spreker: Marc Compernolle, advocaat en juridisch adviseur NCK.

I-mag januari 2008

40

ACTIVITEITEN

zowel voor investeerders als voor individuele bewoners interessant is.

• PROGRAMMA Na de ontvangst met koffie en broodjes om 17.15 uur begint om 18 uur het eerste deel van de voordracht. Na een halfuur pauze om 19 uur krijgen we het tweede deel van de voordracht. Rond 20.30 uur volgt er een vragenronde en praten we wat na in de bar. Om 21.30 uur sluiten we af.

Meer en meer fabrikanten besteden ook aandacht aan de architecturale inpassing van zonnepanelen, waardoor de panelen als een volwaardig bouwmateriaal beschouwd worden en zelfs een architecturale meerwaarde bieden.

• PRAKTISCH

De lezing geeft een algemeen overzicht van de zonnepanelen in België en de verschillende systemen, gestaafd met fotomateriaal van enkele installaties. Er wordt ook aangetoond dat de installatie economisch interessant is.

Plaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem. Datum: dinsdag 15 januari 2008 vanaf 17.15 uur Spreker: Ing. Paul De Schepper MSc (BASF) Kostprijs:10 euro voor VIK-leden, 15 euro voor medewerkers van bedrijfsleden, 25 euro voor niet-leden. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: VOOND10108

• PRAKTISCH Plaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem. Datum: donderdag 21 februari 2008 om 19.30 uur Sprekers: Erwin Close en Chris Desmet (Carpe Solem) Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden; 15 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden. Drank en broodjes inbegrepen in de prijs Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: VOELE10208

AGENDA BIJEENKOMSTEN Studiegroep Bedrijfsbeleid 15-01-2008 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 20.00 uur 19-02-2008 Interactieve voordracht over kennisbeheer, VIK-huis, 20.00 uur 26-02-2008 Lezing: sociale verkiezingen in mei 2008, VIK-huis, 19.00 uur 18-03-2008 Bedrijfsbezoek Egemin 15-04-2008 Lezing: Visie met betrekking tot kantoormanagement, VIK-huis, 20.00 uur 20-05-2008 Lezing: Value stream mapping, VIK-huis, 20.00 uur 17-06-2008 Lezing: Starten met een eigen zaak, VIK-huis, 20.00 uur

ONDERHOUD Masterplan en risicoanalyse dinsdag 15 januari 2008 Elke leidinggevende hogergeschoolde technicus is verantwoordelijk voor de veilige bedrijfszekerheid van installaties en systemen. Daarom is het uitermate belangrijk om die systemen methodisch door te lichten voor de volledige levenscyclus, ze op veilige wijze in dienst te nemen en op te volgen tijdens het bedrijf en om alle personeel daarover naar behoren te informeren en er praktische tools voor aan te reiken.

Studiegroep Bouwkunde 30-01-2008 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 20.00 uur 27-02-2008 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 20.00 uur Studiegroep Elektriciteit 17-01-2008 Generatoren, VIK-huis, 19.30 uur 21-02-2008 Zonnepanelen, VIK-huis, 19.30 uur 20-03-2008 Kunstlicht (spiegelsysteem), VIK-huis, 19.30 uur 17-04-2008 Soorten kabels, VIK-huis, 19.30 uur 15-05-2008 AREI, VIK-huis, 19.30 uur 12-06-2008 Maintenance op motoren, VIK-huis, 19.30 uur

De heer Paul De Schepper stippelt tijdens deze inhoudelijk interessante voordracht een duidelijk methodisch traject uit van daarvoor relevante aandachtspunten en analysemethodes, zoals BASF die momenteel toepast. Willen we het onderhoud op onze technische installaties op een verantwoorde wijze beheersen, dan is het een must volledig op de hoogte te zijn van de correcte werking van alle veiligheidsinrichtingen en tegelijk ook van alle processpecifieke maatregelen. De methodiek van veiligheidsstudies op de goede werking en mogelijk fout gebruik van installaties wordt daarom ook toegelicht.

Studiegroep Haventechnologie 17-01-2008 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 20.00 uur Studiegroep Kunststoffen 14-02-2008 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 20.00 uur

De veranderingen aan de technische installaties beheren en beheersen wordt na de ingebruikstelling voor de onderhoudsverantwoordelijke de voornaamste zorg. Welke parameters vragen dan onze specifieke aandacht en zorg?

Studiegroep Meet- en Regeltechniek 08-01-2008 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 20.00 uur 05-02-2008 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 20.00 uur Studiegroep Onderhoud 15-01-2008 Voordracht: "Masterplan en risicoanalyse", VIK-huis, 17.15 uur

Vanuit zijn ruime ervaring in het vakgebied van de risicoanalyse informeert onze spreker u op praktische wijze over veiligheidsfilosofie, risicobepaling, SIL (IEC61508), risicomatrix, risiconiveau en risicoreductie, RIMAP, impactdefinitie, general maintenance advice, practical tool & SAP, Team en Vstudie, veiligheidsconcept, feitenboom (oorzaak en gevolg), procesveiligheid, risicoreductie en beveiligingsinrichting, veiligheidsstudies en veranderingsmanagement.

Studiegroep Technisch-Commercieel 26-02-2008 Voordracht, Antwerpen, 20.00 uur 18-03-2008 Voordracht, Antwerpen, 20.00 uur 29-04-2008 Voordracht, Antwerpen, 20.00 uur Studiegroep Voeding 08-01-2008 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 18.30 uur

41

I-mag januari 2008

denken & doen PUZZELAAR

Puzzelaar 84

met de fiets rond de stadswallen

Een klein stadje is omgeven door stadswallen in de vorm van een halve cirkel. Drie poorten maken het mogelijk om de stad in- en uit te gaan. Twee poorten (P1 en P2) zijn geplaatst op de eindpunten van de gebogen wal. De derde poort, P3, bevindt zich op eender welk punt van de gebogen wal. Aan iedere poort bevindt zich een weg die tangentieel op de wal is aangelegd; een vierde weg loopt gelijk met de rechte wal. Bijvraag: hoeveel goede oplossingen zullen we ontvangen?

Een fietstoerist die rond stad rijdt met constante snelheid, stelt vast dat als hij het kwadraat neemt van de tijd van het rechte stuk P1, P2, hij aldus het product bekomt van de tijd van de afstand P1 P3 met P3 P2. Hoe legt u die vaststelling uit?

Stuur uw oplossingen vóór 15 februari 2008 naar: Ing. Roland Mebis MSc, Tabaartstraat 23, 3740 Bilzen of [email protected].

Oplossing VIK-puzzelaar 82 > Het tandwielprobleem van Cardano Omgekeerd geldt: als de kleine cirkel zonder slippen langs de binnenkant rolt van de grote, dan beschrijft het eindpunt van een diameter van de kleine cirkel tijdens de rotatie over 90° precies de straal van de grote. Tijdens een volledige omwenteling van de kleine cirkel beschrijft het eindpunt n een diameter van de grote cirkel in twee richtingen.

Neem de straal OT van de grote cirkel die over een hoek van 90° roteert van X naar Y. OT is de diagonaal van de rechthoek QTOP, evenals QP. Tijdens de rotatie van de straal glijden de punten P en Q langs de stralen OX en OY. Nemen we nu de cirkel die QP als middellijn heeft en C als middelpunt. Die cirkel heeft gedurende heel de rotatie een raakpunt aan de grote cirkel. In het begin van de rotatie Y valt QP samen met T Q OX en is het punt P dus het raakC X punt aan de grote O P cirkel. Aan het einde van de rotatie valt QP samen met OY en is het punt Q het raakpunt aan de grote cirkel. Hieruit volgt dat de rotatie precies de helft van de omtrek van de kleine cirkel in contact heeft gebracht met de grote cirkel. Aangezien echter de diameter van de kleine cirkel de helft is van de grote cirkel, is ook de omtrek van de kleine cirkel de helft van die van de grote cirkel. De helft van de omtrek van de kleine cirkel is dus een kwart van de omtrek van de grote cirkel en daaruit volgt dat de cirkel die QP als middellijn heeft, zonder slippen langs de binnenkant van de grote cirkel rolt.

I-mag januari 2008

We ontvingen een goede oplossing van 18 collega's, namelijk van Koen Mathysen, Stekene (15); Elie De Brauwer, (11); Guy Peeters, Sint-Truiden (15); Peter Vanhoef, Maaseik (8); Wilfried Van Lokeren, Mechelen (14); Jozef Lamerant, Poperinge (13); Sandra Daems, Stabroek; Theofiel Demets, Evergem (22); Patrick Bustraen, Poperinge; Lieven Hautekeete, Ooigem (11); Johan Noelanders, SintTruiden (15); Dirk Deweerd, Sint-Lievens-Houtem (10); Jozef Ooms, Stekene (11); Klaas Verhoeve, Zwijnaarde (6); een onbekende; en de winnaars - gedeeld: Kris Soete, E. Hellebautstraat 11, 1070 Anderlecht (16) tezamen met Bart Laeremans, Kapellenlei 2, 2840 Rumst (20). De hoofdwinnaar is Gert Van Der Sypt, Gaverstraat 54, 9160 Lokeren (17). Kris en Bart ontvangen een gedeelde boekenbon ter waarde van 12,50 euro. Gert kan rekenen op een boekenbon ter waarde van 25 euro. Proficiat aan al de inschrijvers.

Ing. Roland MEBIS MSc

42

VIK V orming VIK V orming

Veiligheid prioritair in procesindustrie Uitstekend symposium studiegroep meet- en regeltechniek WOMMELGEM. De normen IEC 61511 en IEC 6202 hebben

BASF heeft als vooraanstaand bedrijf in de chemische sector op vlak van veiligheid altijd een voortrekkersrol opgenomen. Door hun systeem van KWM-studies (kwaliteit, welzijn en milieu) voeren zij risico-inschattingen uit en werken ze met hun beproefde methode van de BASF risicomatrix.

duidelijk hun impact op het veiligheidsgebeuren in de procesindustrie. De studiedag van 13 november liet de eerste gebruikers aan het woord. Zij getuigden over hun vertaling van de normen in concrete praktijksituaties en leg-

Johan Vanderborght van KH-Engineering sloot de rij sprekers af. Hij spitste zijn betoog toe op de struikelblokken voor eindgebruikers. Daarbij haalde hij de complexiteit van het geheel aan en de toegevoegde waarde die het inhuren van extern advies kan bieden. Hij wees de bezoekers erop dat mensen geen machines zijn en dat ze moeten rekening houden met de 'aard van het beestje'.

den enkele onderliggende problemen bloot. Hoe hebben zij die aangepast om tot een veiliger systeem te komen zonder de beschikbaarheid onder druk te zetten?

De normen en standaarden over functionele veiligheid namen de laatste jaren een enorme vlucht. Daar waar er in 2003 slechts enkele standaarden voorhanden waren, is die situatie in 2007 enorm geëvolueerd. Vandaag zijn er meerdere standaarden die elk hun ingang gevonden hebben in de industrie. Nochtans kan het moeilijk zijn om te weten welke standaard je moet hanteren en hoe die standaarden op elkaar aansluiten of net niet. Nadat Bart Aertgeerts had geprobeerd om de deelnemers de bomen door het bos te laten zien, gaf Ludo De Donder een uiteenzetting over het belang van een dynamische risicobeheersing voor het bedrijf. Hij stelde dat er niet alleen mag gefocusseerd worden op het vermijden van een dodelijk arbeidsongeval, maar dat je beter kunt beginnen met 30.000 bijna-ongevallen te voorkomen.

Het geheel werd afgesloten met een geanimeerd panelgesprek waarbij alle onbeantwoorde vragen werden behandeld door de diverse sprekers van de dag. Dagvoorzitter Geert Dekoninck, die het geheel aan elkaar praatte, leidde ook het panelgesprek in goede banen.

Moderator Geert De Coninck

Voor meer info over dit thema: neem contact op met de VIK-studiegroep Meet en regeltechniek via [email protected]. Meewerken aan een volgende activiteit? Neem contact op met VIK Vorming via [email protected] Tekst en foto's: Lic. Diane LUYTEN

Samenwerking

Vlak voor de middagpauze bracht Nero Engineering als ervaren speler op de markt een interessante en verhelderende gevalstudie.

Voor de studiedag werkten de VIK-studiegroep Meet- en regeltechniek en het genootDe deelnemers luisteren aandachtig. schap BIRA van TI/KVIV nauw samen. “In de voorbereidingen en afstemmingen omtrent deze studiedag heerste steeds een absolute collegialiteit”, aldus Joseph Overheid Serneels, voorzitter van de studiegroep. “Het werd weer eens duidelijk dat industrieel Seveso-inspectiediensten zien toe op cheingenieurs en burgerlijk ingenieurs absoluut mische risico's en lichten instrumentele complementaire profielen hebben en dat zij beveiligingen door. De toelichting van ir. samen in staat zijn tot grootse dingen. Het is Peter Vansina van de FOD Werkgelangs beide zijden de betrachting om legenheid, arbeid en sociaal overleg, opnieuw samen activiteiten op het getouw te maakte duidelijk waaraan de overheid Het panel zorgde voor een zetten. Uiteindelijk is dat ook de geest van belang hecht en welke aspecten voor uitstekend symposium. het convenant dat de algemeen voorzitters meerdere bedrijven een struikelblok zijn. van beide partijen tekenden”, aldus nog de voorzitter van Hij haalde enkele controlelijsten en vragenlijsten aan die een de studiegroep. bedrijf in staat stellen om zelf een evaluatie te houden en voor te bereiden.

43

I-mag januari 2008

VIK V orming VIK V orming

Auditeren leer je voortaan bij VIK Vorming IRCA-erkende Lead Auditor ISO 9001:2000 WOMMELGEM. VIK Vorming breidt haar aanbod in kwaliteitszorg voortdurend uit. Enkele nieuwe korte opleidingen stonden al op het programma. Het eerste seminarie Lead Auditor ISO 9001:2000 is meteen een schot in de roos. Acht gemotiveerde kandidaten volgden een week lang een intensief residentieel IRCA-erkend seminarie en kregen al doende de kunst van het auditeren onder de knie.

Verstandige bedrijven halen een meerwaarde uit hun ISO 9001:2000-certificaat. Zij gebruiken audits als een belangrijk meetinstrument voor permanente verbetering door de zwakke plekken in het systeem op te sporen. Een opleiding tot Lead Auditor geeft de deelnemers inzicht over hoe een externe auditor redeneert en hoe die kijkt naar de organisatie en haar functioneren. Cursisten leren de basisprincipes van degelijk kwaliteitsmanagement goed kennen. Van meet af aan duiken ze in de ISOnorm en leren ze die correct te interpreteren. Ze doorlopen samen de verschillende fasen van een auditproces en maken zich een 'auditor-gedrag' eigen. Hoe formuleer ik bevindingen en met welk bewijs onderbouw ik die? Wat zijn grote en kleine tekortkomingen en waarom? Hoe stel ik me steeds objectief op en communiceer ik steeds op een constructieve wijze? Het is ook belangrijk om te weten volgens welke spelregels de certificatieaudit verloopt en wat je precies mag verwachten van het certificaat. Door dergelijke grondige kennis te verwerven worden de cursisten kritisch meedenkende en goedgeïnformeerde kwaliteitsverantwoordelijken, zowel voor hun hoger management als voor de certificerende instantie op bezoek.

"Als auditor had ik alleen ervaring met interne audits. Verder had ik wel al third party auditors ontvangen en begeleid, maar ik heb zelf nooit dit soort audits uitgevoerd. De cursus was voor mij, naast het beter doorgronden van de norm zelf, erg nuttig om de rol van het management in een kwaliteitssysteem beter te kunnen kaderen. Dat zal mij ongetwijfeld van pas komen bij de uitvoering van (interne) audits." (Bert Goyvaerts, Baltimore Aircoil)

“Als coördinator Vendor Program bij Tyco Electronics voer ik sinds een jaar op frequente basis systeemaudits uit bij de leveranciers van ons bedrijf. Ik had voordien al wat kennis over ISO9001 opgedaan via vorige functies als process en quality engineer en via een inleidende training over zorgsystemen, maar ik had geen praktische ervaring met het hele auditproces. De cursus 'Lead Auditor ISO9001:2000 gaf mij een meer doorgedreven kennis over de ISO9001-norm en zelfvertrouwen voor de uitvoering van audits. De vijfdaagse training werd in kleine groep gehouden voor een maximaal leereffect bij de deelnemers. Theorie en praktijk werden voldoende afgewisseld en getoetst bij alle deelnemers via een continue beoordeling en feedback door de trainer gedurende de hele week. Op het einde moest een formeel schriftelijk examen worden afgelegd om uiteindelijk een certificaat te krijgen, erkend door het IRCA. De cursus is een zeer goede kapstok voor de uitvoering en de verwerking van mijn toekomstige audits. Kortom, een goede referentie!” (Annelies De Wilde, Tyco Electronics)

De vijfdaagse training is heel intensief. Er wordt 's avonds nog doorgewerkt aan opdrachten en voorbereidingen voor de dag nadien. Naast de opgedane kennis en het aanscherpen van de auditvaardigheden is ook het samenwerken met de andere deelnemers een bijzondere ervaring. Vaak houden de deelnemers nadien nog contact. VIK wil hen daartoe alleszins een ontmoetingsplatform bieden. De kandidaten die slagen voor het officiële examen, kunnen zich Lead Auditor ISO 9001:2000 noemen. Zij kunnen als hoofdauditor van een intern auditteam fungeren en audits uitvoeren bij de leveranciers en onderaannemers van hun organisatie. Desgewenst kunnen ze een dossier voorbereiden om geregistreerd te worden als officieel bevoegde instantie voor certificatieaudits.

Tekst: Lic. Diane LUYTEN

I-mag januari 2008

44

VIK V orming VIK V orming

Peter Leyman over toekomst automobielindustrie Ex-Volvo-topman met overtuigende visie op eerste 'Connecting engineers en entrepreneurs' WOMMELGEM. 'Connecting engineers en entrepreneurs'

Volvo ontwikkelde op zijn beurt een strategie om de moeilijkheden het hoofd te bieden. Daar waar andere constructeurs in één productieplant één model maken op één platform, is Volvo Cars Gent onder leiding van Peter Leyman erin geslaagd om niet minder dan vijf verschillende modellen te laten produceren in Gent en dat bovendien op slechts twee platforms. Daarbij wordt ook rekening gehouden met de verschillende levenscycli van de wagens. Zo slaagde Leyman erin om meer (werk)zekerheid te garanderen voor de Gentse vestiging.

is een nieuw initiatief van de Vlaamse Ingenieurskamer waarmee zij ondernemers en ingenieurs wil samenbrengen rond actuele thema's en een onderlinge kruisbestuiving van ideeën wil bevorderen. Peter Leyman zette meteen de juiste toon en gaf een begeesterende uiteenzetting over de toekomst van de automobielindustrie.

Oosten 'OverLEVEN' koos Peter Leyman als titel voor zijn uiteenzetting. Daarbij verwees hij naar 'over het leven' in de automobielsector (de moeilijkheden die we vandaag kennen) en hoe 'overleven' in die context.

Is dat voldoende om de verschuiving naar het oosten het hoofd te bieden? Leyman ziet mogelijkheden voor de westerse constructeurs om hun gamma te verfijnen en zich meer toe te spitsen op nichemarkten. Een auto is nog altijd een emotionele aankoop. Een wagen is voor de consument veel meer dan louter een vervoermiddel. Vandaar worden er ook blijvend hoge eisen gesteld aan de kwaliteit en de milieuvriendelijkheid van de wagens. Veiligheid was al een fundament bij de oprichting van Volvo in 1927.

De automobielsector heeft het moeilijk, dat lijdt geen twijfel. Ook Peter Leyman bevestigde dat in het Tijdens het bewind van Peter Leyman als ceo van Volvo Cars eerste deel van zijn uiteenzetting. Gent stond bedrijfscultuur zeker bovenaan het prioriteitenlijstje. Zowel constructeurs als toeleveranHet is voor hem duidelijk een concurrentievoordeel en geen louciers staan voor zeer uiteenlopende ter 'soft issue'. Ook in dat domein komt Peter Leyman beslagen uitdagingen. De op het ijs. VIK Vorming is alleszins sector heeft duigeïnteresseerde partij om hem bij Spreker Peter Leyman delijk te kampen gelegenheid over het belang van met een serieuze overcapaciteit. Bovendien bedrijfscultuur weer uit te nodistagneren de traditionele markten, zoals Westgen als spreker. Europa, Noord-Amerika en Japan. China en India daarentegen groeien zienderogen. Voor Tekst en foto's: China is die groei zelfs ongebreideld te noeLic. Diane LUYTEN men. Neem daarbij een ongunstige wisselkoers, schommelende olie- en grondstofprijzen en de typisch westerse loonkostenhandicap De eerste 'Connecting engineers en entrepre(productiekosten zijn 12% van de totale neurs' werd afgerond met een gesmaakt diner. kosten). Het wordt meteen duidelijk dat er grote problemen op komst zijn voor de automobielsector in de westerse wereld. Rationalisaties zijn vandaag al aan de Het volgende event in het orde van de dag en er zullen zeker nog kader van 'Connecting engimeer afvloeiingen volgen. neers en entrepreneurs' vindt plaats op 3 maart 2008 en behandelt het Fins industrieKlant model. We buigen ons dan over de vraag of dat model Toch is het niet allemaal kommer en kwel. vertaalbaar is naar een Toyota is een van de constructeurs die Belgische situatie en - zo ja zich handhaaft in een moeilijke markt. Het onder welke voorwaarden en heeft een consistente strategie waarbij met welke uitdagingen. het altijd luistert naar de klant en zich baseert op 'proven technology'. Hun kracht schuilt anderzijds ook in hun focus Aandachtige deelnemers tijdens de uiteenzetting van Peter Leyman. op 'design for manufacturing'.

45

I-mag januari 2008

VIK V orming VIK V orming

Integraal waterbeheer Van intake tot hergebruik Ook water wordt een strategische grondstof voor vele bedrijven. In elke industrie heeft water veel toepassingsdomeinen en het is vaak een belangrijke schakel in tal van utiliteitsinstallaties. Veel bedrijven zien het als een strategische opdracht om hun waterverbruik te verlagen of de watercyclus te sluiten. Daarbij is kennis van water en zijn uitdagingen een absolute noodzaak. De opleiding behandelt in 4 modules de levensloop van water door het industriële proces.

Module 1: water > Basisbegrippen water > Interpretatie waterparameters en -analyses > Verschillende types externe waterbehandeling, zoals filtratie, UF, RO, demineralisatie en ontharding Module 1: 11, 18, 25 februari 2008

Module 2: industrieel watergebruik > Industrieel watergebruik in koel- en stoomgeneratiesystemen en mogelijke problemen, zoals corrosie, afzettingen en microbiologie > Overzicht van apparatuur en mogelijke watergerelateerde uitdagingen bij het gebruik ervan

I-mag januari 2008

> Toelichten van mogelijke oplossingen - chemische en niet chemische benaderingen Module 2: 3, 10, 17 maart 2008

Module 3: waterzuivering > Waterzuivering: • fysicochemische en biologische afvalwaterzuivering • nadruk op de onderliggende fundamenten • toepassingen naar de dagdagelijkse praktijk > Nadruk op de conceptkeuze: • voor- en nadelen van de verschillende processen • microbiologische aspecten • analyses en troubleshooting Module 3: 7, 14, 21, 28 april en 5, 19 mei 2008

Module 4: hergebruik van water > Hergebruik van water - de watercyclus sluiten > Fundamenten en toepassingen > Voorwaarden en technologie voor verdergaande zuivering en hergebruik > Bespreking cases Module 4: 2, 9, 16 juni 2008 Ing. Liévin De Vriese MSc, LDV-consult, en ir. Luc Geuens, KdG, geven de opleiding in het VIK-huis, Herentalsebaan 643 in Wommelgem, telkens van 19 uur tot 22 uur.

46

VIK V orming VIK V orming

Tribologie: smeren wordt gemanaged VIK Vorming begint met cursus smeertechnologie 'The magic man', zo werd de smeerder, in vuil werkpak en

Basisbegrippen

met oliekannetje in de hand, vroeger genoemd, maar die Met smering wil men twee lichamen in relatieve beweging voldoende van elkaar scheiden, zodat wrijving en slijtage minimaal worden. De cursus geeft een antwoord op “Waarom smeren?” en reikt een begrippenkader aan, zoals: wat is tribologie, viscositeit, het tribosysteem, de Stribeckkurve, invloed van de temperatuur en de belangrijke functies van smeermiddelen: smeren, scheiden, afdichten, koelen en beschermen.

tijd is lang voorbij. De smeerder van toen ging de smeerpunten van de machines opzoeken en moest zich vaak een weg door de fabriekshallen banen om de machines draaiende te houden. Maar een modern bedrijf hanteert een degelijk smeerprogramma. Smeren wordt 'gemanaged' door moderne 'tribologen', gediplomeerde technici in smeertechnieken.

Bij de smeermiddelen onderscheiden we basisoliën op minerale of synthetische basis. Aan die oliën worden additieven toegevoegd naargelang de vereiste chemische, fysische of technologische eigenschappen: anticorrosie, waterbestendigheid, kleur, ... Viscositeit en vloeibaarheid spelen een belangrijke rol.

Een bedrijf met een degelijk smeerprogramma en gekwalificeerde medewerkers verhoogt de kansen op een vlot en kwaliteitsvol productieproces aanzienlijk.

Vetten bevatten uiteraard ook oliën, maar worden aangevuld met verdikkers, de zogenaamde zepen met als bekendste Moderne productiebanden, robotstraten en snel draaiende Al bij de Egyptenaren werden lithium en toevoegingen zoals antioxydatie, anticorrosie, antismeermiddelen gebruikt. slijtage en EP-additieven. Een andere machines bestaan uit lagers, assen, tandfamilie zijn de droge smeermiddelen, beter wielkasten en andere aandrijfmechanismen bekend onder de benaming glijlakken. die 'gesmeerd' moeten lopen. De smeerVoldoende aandacht voor technologie vormt een tamelijk complex smeertechnologie levert hogere Bij de moderne smeermiddelen zijn er ook gebied met sterke specialisatie en ze moet prestaties, minder slijtage en biologisch snel afbreekbare, zoals smeervoortdurend worden aangepast. Van groot een lager energieverbruik op. middelen voor bosbouw, land- en tuinbouw, belang is de samenwerking tussen de indusscheepvaart, weg- en waterbouw en vetten trie en de 'tribologen' uit de smeermiddedie voedinggekeurd of 'NSF-registered' moeten zijn. lenwereld. Die specialisten kunnen de behoeften van de industrie beter bepalen. Ze kunnen de productie en onderhoudsdiensten De toepassing van smeermiddelen voor o.a. transmissies, motoren, begeleiden bij de keuze van het meest gepaste product op de juiste compressoren, hydraulica, metaalbewerking, plaats. smering in de praktijk, smeersystemen, automatische smering, analyse van oliën, vervui'Tribologie' of 'wrijvingsling, verzuring, nazorg, smering van kogellakunde' is de tak van de gers en het al of niet smeren van kunststoffen werktuigbouwkunde die het komen uitvoerig aan bod in het cursusprogedrag van contactoppergramma. vlakken tussen alle mogeEn om de kracht van de eigen taal te onderlijke materialen onderzoekt steunen heeft VIK Vorming een beroep in diverse omstandigheden: gedaan op een echte triboloog met ruime nat, droog, koud of warm. ervaring: Ing. Patrick Beel MSc, afgestudeerd Smering is een belangrijk aan Groep T en sinds 1983 werkzaam bij aspect van de tribologie. Klüber Lubrication. Onderhoud mag niet te Zonder smering en triboloveel kosten, maar tegelijkertijd moeten de gie zouden er geen machiSmeren of tribologie is van alle tijden. machines productief en optimaal draaien. nes, auto's, fietsen of huisDaarom is deze cursus een absolute aanrader. Of zoals Hubert houdtoestellen zijn. Tribologie wordt nochtans vaak onderschat, Lahaut zei: “De 'nijvere' smeerder is een smeertechnoloog gewormaar voldoende aandacht ervoor levert hogere prestaties, minder den.” slijtage en een lager energieverbruik op. Dat leidt dan weer tot besparingen op onderdelen, lagere milieulasten en een hogere Ing. Hugo MOEREMANS MSc betrouwbaarheid. Een hoger rendement betekent belangrijke besparingen en minder technische storingen. De cursus 'tribologie en smeertechnieken' begint op 2 februari en loopt over 5 avonden. Meer informatie bij [email protected] of 03 259 11 06.

VIK Vorming organiseert een cursus in moderne smeertechnieken. Zich verdiepen in de 'tribologie' of 'smeertechnoloog' worden kan vanaf nu gewoon dicht bij huis en in de eigen taal.

47

I-mag januari 2008

VIK V orming VIK V orming

Industrial Automation Days Accent op industrial ethernet en wireless networking WOMMELGEM. De Vlaamse Ingenieurskamer organi-

management syst emen in real time uitgewisseld. Maar er zijn nog tal van andere redenen. Ethernet is in de klassieke kantooromgeving al jaren lang een goed ingeburgerd product. Er bestaan tal van tools om storingen op te sporen en het netwerk te optimaliseren. Heel wat industrieel georiënteerde leveranciers bieden ethernetproducten aan, zorgen voor de nodige ondersteuning en dragen gepaste oplossingen aan. Die competitiviteit trekt de industriële gebruiker aan. Het is tenslotte meegenomen dat wordt gewerkt met een technologie die bij een grote groep professionelen bekend is in een wereld, waar het alsmaar moeilijker wordt om ervaren technisch personeel te vinden.

seert in april 2008 de 'VIK Industrial Automation Days', kortweg VIAD. Ethernet zorgt allang voor de hogere netwerkniveaus in een industriële omgeving en rukt nu ook op als veldbussysteem. Verschillende ontwikkelingen zorgen er immers voor dat signaaloverdracht ook bij ethernet snel, betrouwbaar en veilig gebeurt.

Alle onderzoeksbureaus zijn het erover eens: de wereldwijde markt van ethernetproducten voor industriële toepassingen groeit voortdurend. Een recent rapport voorspelt voor de volgende 5 jaar een jaarlijkse groei van 13% van het aantal geïnstalleerde nodes. Industriële netwerken via ethernet opzetten biedt econoToch is het gebruik van ethernet mische voordelen en een grote Alle onderzoeksbureaus zijn het erover als veldbus niet zomaar mogelijk. beschikbaarheid van producten. eens: de wereldwijde markt van ethernetHet inzetten van alle systeemonDe belemmering zit dikwijls in het producten voor industriële toepassingen derdelen in een industriële omgenu al geïnstalleerde park van groeit voortdurend. ving houdt in dat men aandacht industriële toestellen en I/O. heeft voor de vuilere omgeving, Ook 'wireless ethernet', dat in de voor grotere temperatuurbereiken, de EMC-richtlijnen en de zakelijke markt al goed is ingeburgerd, vindt de laatste tijd meer gewenste robuustheid. Er moet dan ook goed gekeken worden ingang in de industrie. De groeiverwachtingen liggen vrij hoog. naar de degelijkheid van de apparatuur. Volgens het Amerikaanse IMS Research groeit de markt voor draadloze communicatie in automatisering de volgende 5 jaar Ook softwarematig is het een andere wereld. Een apparaat, dat op gemiddeld met 28% per jaar. Momenteel is de toepassing nog ethernet aangesloten wordt, moet daarvoor de interface en de gering, maar nieuwe producten heffen enkele belemmeringen op. nodige driversoftware hebben. Om ethernet echt als veldbus in te De vraag blijft dan ook: waar kan wireless worden toegepast en zetten heeft men de veldbusprotocollen, die allemaal van een waar (voorlopig) nog niet? eigen type bekabeling uitgaan, geschikt gemaakt voor ethernet. Ook daarin is men bijzonder goed geslaagd. Ethernet wint aan populariteit Bovendien is de stand van zaken zo dat het niet het een of het ander is. Klassieke veldbussystemen en op ethernet gesteunde communicatie kunnen perfect naast elkaar bestaan. De nodige bruggen zijn voorzien tussen beide, zodat de omschakeling naar ethernet voor nieuwe productiecellen geen volledige ommekeer betekent, maar gefaseerd kan gebeuren.

Dat ethernet ook in industriële toepassingen alsmaar meer aan populariteit wint, hoeft niemand te verbazen. Op die manier wordt informatie tussen de werkvloer en de op ethernet gesteunde

Ook draadloos Industriële netwerken en veldbussen worden gebruikt om besturingen onderling en met sensoren en actuatoren binnen het proces of de machine te verbinden. Koper zorgt doorgaans voor de dataoverdracht tussen alle toestellen. Tot voor kort was het een probleem om koperkabels te leggen in bewegende machines. Wireless biedt daar perspectieven. Draadloze industriële communicatie is niet nieuw. Wel nieuw is dat bedrijven vaker naar een draadloze real time productiebesturing willen overgaan. Zo is de 2,4 GHz-band al druk bezet met de aanwezigheid van Bluetooth, Zigbee en WLAN-netwerken.

I-mag januari 2008

48

VIK V orming VIK V orming Draadloze I/O heeft evenwel nog technische tekorten, zoals signaalecho. Frequenties, zoals typisch toegepast in de huidige draadloze datacommunicatie (900 MHz en 2,4 GHz), worden weinig weerkaatst door klassiek kantoormeubilair, maar wel in een meer metalen omgeving. Die 'echo' kan ongewenste interferenties opleveren. Neem daar nog eens de behoorlijk grote communicatiedrukte in die frequentiebanden bij en 'spraakverwarring' is niet uit te sluiten. Bovendien is draadloze communicatie gevoelig voor elektromagnetische emissie van o.a. motoren en alle andere industriële machines. En vergeten we natuurlijk het aspect beveiliging niet. Draadloos betekent immers dat iedere ontvanger in de nabije omgeving de uitgezonden data kan binnenhalen en interpreteren. Met de introductie van ethernet in de industriële automatisering zijn er ook verschillende oplossingen voor draadloze communicatie aangebracht. Nieuwe technieken en trans-

Vergeten we het aspect beveiliging niet: draadloos betekent immers dat iedere ontvanger in de nabije omgeving de uitgezonden data kan binnenhalen en interpreteren. missiemethoden, zoals 'frequency hopping' overbruggen de uitdagingen, eigen aan de industriële omgeving. Ing Karel DE WEVER MSc

Symposium en expositie De VIK Industrial Automation Days vinden plaats op 17 en 24 april 2008 in het Ramadahotel in Antwerpen. Tijdens de tweedaagse kunt u kennismaken met de alsmaar toenemende invoering van ethernet in industriële omgeving en de toepassingen van wireless networking. Parallel met de lezingen tonen leveranciers hun producten en diensten op vlak van automatiseringsoplossingen tijdens een expositie.

VIK V orming VIK V orming

VIK Vorming bereikt jaarlijks duizenden cursisten en bedrijven. Het opleidingsinstituut van de Vlaamse Ingenieurskamer biedt een uitgebreid en veelzijdig opleidingsaanbod in technologie, bedrijfskunde en vaardigheden. VIK Vorming organiseert jaarlijks zo'n 170 korte opleidingen, masterclasses, seminaries en symposia. De kwaliteit van het vormingsaanbod wordt algemeen gewaardeerd door het bedrijfsleven. VIK Vorming laat zich daarbij adviseren door ervaren professionals uit het bedrijfsleven, de overheid en de academische wereld. Vanuit hun unieke positie kunnen zij de juiste input aanbrengen en actuele ontwikkelingen signaleren. Om haar vormingsaanbod blijvend te optimaliseren en af te stemmen op huidige en toekomstige leernoden, zoekt VIK Vorming vrijwilligers als

Lid adviesraad VIK Vorming

(m/v)

actieve professional met oog en hart voor permanente vorming Uw rol

Wij bieden

> U bent als professional actief in uw specifiek domein (technisch, wetenschappelijk, management, …)

> Realisatie van uw waardevolle ideeën in concrete opleidingen > Mogelijkheid om in een aangenaam kader een persoonlijk netwerk uit te bouwen met collega-adviseurs

> U identificeert leernoden in uw (brede) omgeving > U bent bereid om ad hoc advies te leveren aan het vast team van VIK Vorming (telefoon, mail)

> Korting op deelname aan cursussen en events in uw domein > Visibiliteit in onze vormingspromotie

> U bent bereid om tweemaal per jaar deel te nemen aan een brainstorm met collega-adviseurs uit hetzelfde domein Zin om het opleidingsaanbod van VIK Vorming mee invulling te geven? Neem dan nu contact op met Diane Luyten, Manager VIK Vorming [email protected], 03 259 11 10.

49

I-mag januari 2008

VIK V orming VIK V orming

Cursusagenda januari - februari 2008 CURSUS

START

AANTAL SESSIES

UREN

LEDENTARIEF

TECHNOLOGIE Verwarmingstechnische calculaties: gevorderden

9-01-08

5

19 tot 22 uur

560

Plannen van bouwprojecten met MS-Project 2003

12-02-08

4

19 tot 22 uur

500

Piping & engineering

12-02-08

7

19 tot 22 uur

990

Betonbouw 2*

13-02-08

6

19 tot 22 uur

680

Basisbegrippen veiligheidskleppen en regelkleppen NIEUW

13-02-08

4

19 tot 22 uur

470

Pompen, het kwetsbare hart van de installatie

14-02-08

2

9 tot 17 uur

620

MSDS Material safety data sheet

14-02-08

1

9 tot 17 uur

320

Klimatisatie van gebouwen

15-02-08

5

9 tot 17 uur

1150

Chemische procesengineering

15-02-08

7

13.30 tot 16.30 uur

740

Betonherstelling: het CE-merk komt eraan.

18-02-08

4

19 tot 22 uur

470

Drukvaten, warmtewisselaars en opslagtanks

19-02-08

2

9 tot 17 uur

540

Industriële koeltechnieken

20-02-08

10

19 tot 22 uur

1010

Rubber: soorten, additieven en verwerking tot eindartikel

23-02-08

3

9 tot 12 uur

440

CE-machinerichtlijn

25-02-08

2

9 tot 17 uur

620

Integraal waterbeheer NIEUW

11-02-08

15

19 tot 22 uur

1320

Integraal waterbeheer - module water NIEUW

11-02-08

3

19 tot 22 uur

380

Tribologie en smeertechnieken NIEUW

12-02-08

5

19 tot 22 uur

560

Plannen van bouwprojecten met MS-project

12-02-08

4

19 tot 22 uur

500

ISO 17025:2005

13-02-08

1

9 tot 17 uur

360

MSDS Material safety data sheet

14-02-08

1

9 tot 17 uur

320

B-VCA: basisveiligheid

14-02-08

1

8.30 tot 16 uur + examen

135

Introductie Lean manufacturing en Value stream mapping

15-02-08

2

9 tot 17 uur

620

Bedrijfsmanagement

15-02-08

9

14 tot 21 uur

1140

Kostenramingen van projecten (Project estimates)

21-02-08

2

9 tot 17 uur

620

Industriële statistiek gebruikmakend van MS/Excel®

25-02-08

4

13.30 tot 17 uur

550

ISO 17020:2004

27-02-08

1

9 tot 17 uur

360

VOL-VCA: Veiligheid voor operationeel leidinggevenden

28-02-08

2 8-17 uur + 13.15-16.30 uur + examen

320

Coachen van medewerkers

12-02-08

5

19 tot 22 uur

660

Plannen van bouwprojecten met MS-project

12-02-08

4

19 tot 22 uur

500

Brainmapping - geheugentraining - snellezen

12-02-08

3

9 tot 17 uur

880

Effectief communiceren

15-02-08

2

9 tot 17 uur

620

VOL- VCA: Veiligheid voor operationeel leidinggevenden

18-02-08

1

8 uur tot 17 uur + examen

240

BEDRIJFSKUNDE

VAARDIGHEDEN

* = Gent

I-mag januari 2008

50

VIK V orming VIK V orming

Fellow in Integraal Onderhoudsmanagement

Programma Blok 1 Strategisch onderhoudsmanagement (5 sessies) Blok 2 Basisaspecten onderhoud (26 sessies)

Blok 3 Toegepast onderhoudsmanagement (8 sessies) Blok 4 Perifere aspecten van onderhoudsmanagement (7 sessies)

Meer informatie? Kijk op onze website www.vik.be/fio of u kan contact opnemen met [email protected] of via 03 259 11 06.

Startdatum: vrijdag 25 januari 2008, 46 sessies, telkens vrijdag van 14 uur tot 17 uur en zaterdag van 9 uur tot 12 uur. Plaats: Hogeschool Gent