I-mag INGENIEURSMAGAZINE. Innovatieve textielsector heeft imagoprobleem MAANDBLAD VAN DE VLAAMSE INGENIEURSKAMER

INGENIEURSMAGAZINE

Ministe r

Va nd e

rijgt slecht rap po ke k uc rt ro nb

I-mag

Ing. Ph ilip Ha e rs t van Klara zich ge is

Technie ken vo o

MAANDBLAD VAN DE VLAAMSE INGENIEURSKAMER

adreswijzigingen: VIK, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem jaargang 45 • nummer 10• oktober 2007 maandelijks tijdschrift, verschijnt niet in juli en augustus afgiftekantoor 3500 Hasselt 1- P2A8632

ie bij VCK duct tre ou rf

Innovatieve textielsector heeft imagoprobleem

Commentaar I-mag Ingenieursmagazine is een uitgave van de Vlaamse Ingenieurskamer vzw Lid van World Federation of Engineering Organisations (WFEO) van de UNESCO. Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers (U.P.P.) VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Ing. Bart Demol MSc, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem HOOFDREDACTEUR Ing. Noël Lagast MSc EINDREDACTIE Luc Vander Elst REDACTIERAAD Ing. I. Born MSc - Ing. B. Demol MSc Ing. H. Derycke MSc - Ing. K. De Wever MSc Ing. N. Lagast MSc - Ing. G. Roymans MSc Ing. W. Samyn MSc - Ing. L. Wezenbeek MSc REDACTIESECRETARIAAT Francine Demaret

Hoger onderwijs tevreden? Zowat tien jaar geleden besloten vijf grote Europese landen om de verschillende vormen van hoger onderwijs beter op elkaar af te stemmen naar inhoud en naar structuur. Veertig andere Europese landen volgden dat lovenswaardig ideeëngoed. Sinds de bijeenkomst in 1999 in Bologna ontmoeten de onderwijsministers elkaar tweejaarlijks om de problemen rond de invoering van de 'undergraduate' en 'graduate-cyclus' te bespreken. Volgens insiders is de officiële mededeling na elke opvolgingsvergadering - een tekst die de deelnemende landen unaniem goedkeuren - een moeilijke opgave met vooral een 'politieke tint'. Om goed te scoren snijdt geen enkele minister problemen aan die op het thuisfront moeilijk liggen. Het gevolg is vaak een nietszeggende eindverklaring met veel goed nieuws. Na tien jaar is er bij de vijf initiatiefnemers weinig veranderd bij het hoger onderwijs. Frankrijk, Italië, Spanje en Duitsland behouden hun oude stramien en voeren schoorvoetend de terminologie van bachelor en master in. Het Verenigd Koninkrijk spant de conservatieve kroon, maar heeft wel al sinds de jaren vijftig een bachelor- en mastergraad. De toenmalige Vlaamse minister van Onderwijs, Luc Van den Bossche, sloot zich in 1999 aan bij het idee van de initiatiefnemers om één Europese onderwijsruimte te creëren. Zijn opvolger, Marleen Vanderpoorten, zorgde voor een pak decreten die het hogeronderwijslandschap moesten aanpassen aan de visie van de zes in 1998 in Parijs. Haar opvolger, Frank Vandenbroucke, stelt dat de opleidingen van twee cycli aan de hogescholen moeten worden geacademiseerd, als ze na 2012 willen blijven bestaan. Maar die opleidingen behoren al sinds 1970 tot het academisch onderwijs. Een eigenaardige kronkel in het huidige decreet.

SECRETARIAAT VIK Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem Tel. +32 3 259 11 00 - Fax +32 3 259 11 01 Website: www.vik.be - e-mail: [email protected] Doorlopend open van 08.30 uur tot 17.00 uur LIDMAATSCHAPSBIJDRAGEN rek.nr.: 406-0098501-56 € 58,00 voor technisch en industrieel ingenieurs, die meer dan drie jaar gediplomeerd zijn; voor geassocieerde leden € 32,00 voor hen, die 3 jaar of minder dan drie jaar gediplomeerd zijn; voor een samenwonend lid; voor gepensioneerden € 16,00 voor studenten-industrieel ingenieur

De Vlaamse onderwijsminister - een intelligent man - heeft geen voeling met de realiteit en geen aandacht voor participatie van studenten, leerlingen en beroepsverenigingen. De Vereniging van Vlaamse Studenten (zie verder in I-mag), de Vlaamse Scholierenkoepel en de VIK zijn daar terecht boos over. Het onderwijsbeleid staat bol van controversiële en op het werkveld niet uitvoerbare voorstellen, omdat de minister met onvoldoende financiële middelen over de brug komt. Misschien wil hij, zoals zijn voorgangers, op korte termijn enkele opleidingen van de kaart vegen en het hoger onderwijs rationaliseren? Subtiele ingrepen laten dat vermoeden. Hoewel het niets met rationaliseren te maken heeft, beroept de minister zich op de harmonisering van het Europees onderwijs en hij gaat niet in op de vraag om de studieduur voor bepaalde opleidingen aan te passen aan de Europese geplogenheid. Elk overleg wuift hij weg. Hij heeft er ook geen oren naar om de studieduur van de Vlaamse industrieel ingenieurs aan de internationaal gangbare norm van 5 jaar aan te passen. Vlaanderen is nochtans verweven met het internationaal bedrijfsleven en met de internationale ingenieursopleiding van 5 jaar. De minister getuigt van weinig sociale visie en van een gebrek aan kennis omtrent de internationale ingenieurswereld en het bedrijfsleven. Het Vlaams hoger onderwijs met allerlei bijkomende regeltjes, decreten en structuren opzadelen is om problemen vragen.

€ 74,00 voor leden woonachtig in het buitenland

Ing. Joseph NEYENS MSc Algemeen voorzitter VIK

€ 527,00 voor bedrijven, scholen, instellingen, enz. met meer dan 250 werknemers € 264,00 voor bedrijven, scholen, instellingen, enz. met minder dan 250 werknemers DRUKKERIJ & LAY-OUT

JAARLIJKSE STATUTAIRE ALGEMENE LEDENVERGADERING

Drukkerij SLEURS nv, Overpelt Tel. +32 11 80 90 90 - Fax +32 11 80 90 95 Voor de ondertekende artikels zijn alleen de auteurs aansprakelijk.

zaterdag 20 oktober 2007 - 14 uur VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem

COVER Textielbewerkingsmachines © CTO-TO2C

Volledige aankondiging: zie vorige I-mag of www.vik.be

OKTOBER 2007

3

I-mag

Inhoud Commentaar Hoger onderwijs tevreden? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Inhoudstafel ......................................... The Belgian Plan

- 25%

03 04

Ingenieurs in Europa: een stand van zaken Brandpunt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Voetbal en de hervorming van de ingenieursopleidingen Brandpunt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Modern Times Technologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Ingenieur Philip Haers is Klara-gezicht Samenleving. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

VVS buisde minister Frank Vandenbroucke Centrum onderwijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Onderzoek en innovatie bij textiel Centrum industrie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Centra Centra senior ingenieurs & experten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Miko-koffie Afdelingen:Activiteit in de kijker . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Activiteiten van de afdelingen ...............................................................

Landbouw als energieleverancier? Studiegroep energie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Activiteiten van de studiegroepen ...............................................................

Kekulé XII Netwerk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Vlaams Centrum voor Kwaliteitszorg Vik Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

What's new? What's up? Vik Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Docentendag werd daverend success

Brug 2 = GH A G

Vik Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

H

Cursusoverzicht

anaal

Vik Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Puzzelaar en stickeractie Denken en doen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

I-mag

4

OKTOBER 2007

05 07 08 10 12 18 24 26 27 34 36 39 40 42 44 45 46

brandpunt BRANDPUNT

Ingenieurs in Europa: een stand van zaken België behoort tot de vier EU-lidstaten die het ingenieursberoep nog niet reglementeerden land het ingenieursberoep zonder probleem uitoefenen. spreken van een algemene reglementering van het ingenieursberoep. Niet al Dat geldt niet enkel voor de EU-collega's, wie een opleidingstitel van ingenieur heeft kan met die titel het beroep van maar ook voor ingenieurs uit andere continenten en dus uit landen als China, India, ingenieur uitoefenen in om welke lidstaat ook. Een opleidingstitel is verbonenz. den aan de graad van de opleiding. In ons land is de titel van industrieel en Er moet dus dringend orde op zaken worburgerlijk ingenieur een opleidingstitel, waarmee men ook het beroep van den gesteld. Dat wil de Europese Commissie. ingenieur kan uitoefenen, in ons land, in Finland, in Nederland en in Zweden. Ze wil daarom een standaardnorm opstellen waarmee alle hogere opleidingen wor
Van onze hoofdredacteur den geaccrediteerd, dus niet alleen voor ingenieurs. Het ingenieursproject (een voorbeeldproject) kreeg de afkorting EUR-ACE (Accreditation of European Engineering Programmes en Graduates). wettelijk beschermd, maar enkel met de Het is een Socrates-Tempus-project dat In Cyprus, Spanje, Griekenland en Italië is titel van Engenheiro kan men als ingeniin september 2004 werd gestart. Van bij de de uitoefening van het beroep van ingenieur beroepsactiviteiten uitoefenen. In start sloten zich 14 partners bij het project eur strikt gereglementeerd. Met een Italië, Spanje en Portugal is de beroepsreaan, waaronder Feani, Sefi, Eurocadres en Belgische, Finse, Nederlandse of glementering vastgelegd door de orde van andere belangrijke ingenieursorganisaZweedse opleidingstitel kan men het ingenieurs en het ministerie. Voor industies, zoals de invloedrijke CTI beroep in een andere lidstaat niet uitoefetrieel ingenieurs is het heel moeilijk, zo (Commission des titres d'ingénieurs) uit nen. De houders van een opleidingstitel niet onmogelijk, om hun graad en diploma Frankrijk en het Asiin, het grootste Duits uit die landen moeten in de overige EUin die landen te valoriseren. Italië, Spanje agentschap dat zich bezighoudt met de landen een aanvraag indienen om het en Portugal voeren een protectionistisch accreditatie van ingenieursopleidingen en beroep van ingenieur in die landen te beleid. opleidingen voor natuurkunde en wiskunmogen uitoefenen. 23 van de 27 EU-landen Voor de in 2004 tot de EU toegetreden kleide in Duitsland. Andere partners van het vragen bijkomende beroepskwalificaties ne Baltische landen, Estland, Letland en EUR-ACE-project zijn onder meer de aan wie alleen een opleidingstitel bezit. Litouwen, is het ingenieursberoep enkel 'Engineering Council' uit het Verenigd Het gaat om volgende EU-landen: voor bepaalde opleidingsdisciplines gereKoninkrijk, de Portugese orde van ingeniFrankrijk, Italië, Luxemburg, Duitsland glementeerd. Dat geldt ook voor eurs, de Italiaanse vereniging van deca(landen die in 1957 tot de EU toetraden), Bulgarije, Denemarken, Slovenië, nen. Maar ook de RAEE (Russian Denemarken, Ierland, het Verenigd Slowakije en Tsjechië. Association for engineering education) is Koninkrijk (toegetreden in 1973), een partner van EUR-ACE. De Griekenland (1981), Portugal, Russen zijn erg geïnteresseerd in Spanje (1986), Oostenrijk (1995), de toepassing van de Cyprus, Estland, Hongarije, 23 van de 27 EU-landen vragen bijkomenBolognaverklaring in hun land. In Letland, Litouwen, Malta, Polen, de beroepskwalificaties aan wie alleen een 2003 zijn er trouwens een dertigtal Slovenië, Slowakije, Tsjechië opleidingstitel bezit. rectoren met hun gevolg naar (2004), Bulgarijë en Roemenië Brussel afgezakt om hier te komen (2007). leren hoe de hervorming van het Een uniforme reglementering van In IJsland, Liechtenstein, Noorwegen en hoger onderwijs in elkaar zit. het beroep van ingenieur in voornoemde Zwitserland, die geen lidstaat zijn van de De coördinator van het EUR-ACE-project 23 EU-landen is er evenwel niet. EU, maar deel uitmaken van de Europese is professor Giuliano Augusti van de uniIn Oostenrijk, Hongarije, Luxemburg en Vrijhandelsassociatie (EVA) wordt een versiteit 'La Sapienza' in Rome. Hij is ook Duitsland is er in eerste instantie een beperkt aantal opleidingstitels als de voorzitter van het Europees netwerk strenge reglementering van het beroep beroepstitel erkend. voor de accreditatie van ingenieursopleivan raadgevend ingenieur. In het Verenigd Samengevat: in slechts 4 EU-lidstaten is dingen. Koninkrijk moet men in het bezit zijn van het ingenieursberoep niet gereglemenOp het wereldcongres voor ingenieurs in de beroepstitel van Chartered Engineer teerd. Miskolc, Hongarije, zat hij een werkgroep (C.Eng). Dat heeft natuurlijk zijn gevolgen en die van EUR-ACE voor met vertegenwoordiIn Portugal zijn de opleidingstitels van de zijn niet nieuw. Buitenlandse ingenieurs gers uit 39 landen. Ook Rusland had een twee soorten ingenieurs, Engenheiro (5 kunnen zonder specifieke aanvraag in ons flinke vertegenwoordiging afgevaardigd. jaar) en Engenheiro Técnico (3,5 of 4 jaar)

MISKOLC. In de 27 lidstaten van de Europese Unie kan men vooralsnog niet

OKTOBER 2007

5

I-mag

BRANDPUNT

De opleidingsduur is daarbij een essentiwerkt. Het streefdoel is een ingenieursopEUR-ACE is niet meer weg te denken. Zes eel element en die bedraagt internatioleiding met 50% theorie en 50% praktijk. agentschappen voor de accreditatie van naal 5 jaar. In Miskolc werd dat nog maar Bedrijven participeren er bij het sameningenieursopleidingen hebben zich achter eens beklemtoond. stellen van de ingenieursopleiding. Met het project gezet en de contouren voor voorbeelden toonden ze aan dat de een standaard vastgelegd. Het zijn financiële last van de opleiding niet de minste in hun soort, zoals daardoor gevoelig kan worden verCTI (Frankrijk), Asiin (Duitsland), De Europese Commissie wil een minderd. Voor de Scandinavische OE, de orde van ingenieurs uit standaardnorm opstellen waarmee alle landen biedt het nieuwe opleiPortugal, het Verenigd Koninkrijk, hogere opleidingen worden geaccrediteerd, dingsmodel veel voordelen, ook de Russische RAEE en Ierland. De dus niet alleen voor ingenieurs. voor de studenten. kerngroep van zes wordt binnenMaar de grote bezorgdheid blijft kort uitgebreid met nationale de afname van het aantal ingeniagentschappen uit Denemarken, In Vlaanderen wordt nog steeds geredeteurs in Europa. Overal in Europa neemt de Turkije en andere landen. wist over een studieduurverlenging van 4 belangstelling voor de ingenieursstudies Er zijn besprekingen aan de gang met naar 5 jaar. af. Tussen 1960 en 2006 verminderde het NVAO, het Nederlands-Vlaams accreditaVoor de Franstalige industrieel ingenieurs aantal afgestudeerden met 25%. India tieorgaan in Den Haag. Het probleem is is een studieduur van 5 jaar al een paar kende daarentegen een verdubbeling. In dat NVAO geen nationale vertegenwoorjaar de norm. In alle Europese landen is China was de toename nog groter (zie bijdiger is van België. EUR-ACE gaat dat trouwens de regel. Ingenieurs moeten gaande grafiek). Ook Rusland kende een immers over Europese accreditatie voor ook meer praktisch opgeleid worden en toename, zij het eerder onbeduidend. Dat landen en niet voor regio's, zo werd in meer bedrijfsstage krijgen tijdens hun was ook het geval voor de Scandinavische Miskolc gezegd. opleiding, zo luidde de boodschap van landen. Er wordt ook gewerkt aan de samenstelheel wat sprekers op het congres in Over de oorzaken van de terugloop zijn de ling van een Eng-card, een Europees pasMiskolc. meningen sterk verdeeld. Alle universiteipoort voor ingenieurs. Het is een initiatief De Scandinavische landen - en in eerste ten doen er alles aan om het tij te keren, van het 'Europees economisch en sociaal instantie de bedrijfsleiders - zetten de maar blijkbaar helpt er weinig. comité'. toon daaromtrent. Ze hebben met de Wie mag zich beroepen op de ingenieursScandinavische universiteiten een zogetitel en wie mag het beroep van ingenieur naamd 'theorie- en praktijkmodel' uitgeIng. Noël LAGAST MSc uitoefenen?

Evolutie aantal ingenieurs die afstuderen tussen 1990 - 2006 800

800 + 280% EUROPA INDIA CHINA

700

700

600

600

500

500

400

400

300

300 - 25%

200

200

100

100 Bron: congres Miskolc (Hongarije) juni-juli 2007 (VIK)

0

0 1990

I-mag

1991

1992

1993

1994

6

1995

1996

1997

OKTOBER 2007

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

BRANDPUNT

Voetbal en de hervorming van ingenieursopleidingen

The English Plan

Ingenieursstudenten van universiteit van Miskolc vergelijken hervorming met voetbaltactiek

Depending
on
the
wind,
the
striker’s
position
may
vary…

The German Plan

MISKOLC. De aardbol telt 194 onafhankelijke landen. In de helft ervan worden de studies van ingenieur hervormd en aangepast aan de noden van een moderne maatschappij. Het hervormingsproces is in de meeste landen ruim 15 jaar bezig.
Van onze hoofdredacteur

Radical,
efficient,
unstoppable…
(ball’s
speed
may
reach
297
km/h)

The French Plan

In Europa vormde de Sorbonneverklaring van mei 1998 de aanzet. De Bolognaverklaring van juni 1999 zorgde België is geen goed voor de eerste concrete stappen naar een hervorming Europees voorbeeld van het hoger onderwijs in een aantal Europese lanvan hoe het moet. den. De hervorming en de problematiek dienaangaande werden ook buiten Europa nauwlettend opgevolgd. De hervorming van de ingenieursopleiding kreeg en krijgt heel wat aandacht. In elk land loopt de hervorming van de opleiding niet altijd van een leien dak.

In
their
plan,
they
try
all
possible
hypotesis. Damn!
They
forgot
the
goal…


The Brasilian Plan

De ingenieursstudenten van de universiteit van Miskolc in Hongarije vergeleken het met een voetbalspel. Hoe maakt men een doelpunt, de ultieme betrachting van elke ploeg. Het maken van een doelpunt vergeleken ze met de werkwijze, de tactiek, hoe sommige landen de hervorming van de ingenieursstudies aanpakken. Op het wereldcongres voor ingenieurs, dat aan hun universiteit plaatsvond, confronteerden ze de congressisten met de hervormingstactiek in hun land. Op een reusachtig scherm projecteerden ze enkele 'football tactics', met een ludiek begeleidend commentaar. De hervorming van de ingenieursopleiding in België was voor hen een raadsel, een 'tweestrijd' tussen het noorden en het zuiden van ons land. "Maar", zei de Hongaarse student-ingenieur-commentator, "België is geen goed Europees voorbeeld van hoe het moet." "They manage to lose the game by themselves, they need no help." België wil wel Europees scoren, helaas in eigen doel. Omdat beelden meer zeggen dan woorden, krijgt u hierbij de tactiek van enkele landen. Voetbaltactiek als symbool voor de hervorming van de inenieursopleiding. Ze hadden het in Miskolc goed bedacht. Ing. Noël LAGAST MSc The Hungarian Plan

Just
stay
at
home
and
see
the
others
on
TV.

…
No
comment…

The Belgian Plan

"They manage to lose the game by themselves, they need no help." They
manage
to
lose
the
game
by
themselves,
no
help
needed.…


The Italian Plan

The Turkish Plan

The
red
dot
is
the
ball!

OKTOBER 2007

Iron
defense,
small
ideas
in
midfield,
passes
to
striker..and…Penalty

7

I-mag

technologie MODERN TIMES

MODERN TIMES MODERN TIMES Waterstofauto De UGent stelde begin september de BMW Hydrogen 7 voor, de eerste waterstofauto die in (kleinschalige) productie gaat. De auto kan zowel op benzine als op waterstof rijden en veroorzaakt geen plaatselijke luchtverontreiniging. Hij bevat een vloeibare opslag van waterstof (-253°C). Wereldwijd werden 100 exemplaren ter beschikking gesteld van politici, wetenschappers, Hollywood-sterren, enz. Het grote voordeel van de waterstofauto - geen lokale luchtverontreiniging - is aan voorwaarden gebonden. Zo moet de waterstof worden aangemaakt met behulp van duurzame energiebronnen zoals zon of wind. De auto stoot alleen maar een wolkje waterdamp uit en maakt geen gebruik van fossiele brandstoffen zoals aardolie of aardgas. Sebastian Verhelst ontwikkelde binnen de vakgroep mechanica van stroming, warmte en verbranding van de UGent een simulatieprogramma voor de verbranding van waterstof in motoren. Sebastian Verhelst is zelf bezig met waterstofmotoren en kreeg daarvoor de VDK-prijs voor duurzame ontwikkeling in 2005. www.alternative-energy-news.info/ bmw-hydrogen-7-production

Papieren batterij De nanotechnologie maakt de ontwikkeling van papieren batterijen mogelijk. Wetenschappers hebben dankzij die technologie een kleine, buigzame batterij ontwikkeld, die op een stukje papier lijkt, dat kan worden gevouwen of geknipt. Het prototype van de batterij werd ontwikkeld aan het Rensselaer Polytechnic Institute, de oudste technologische universiteit van de VS. De batterij is slechts enkele vierkante centimeter groot en ze kan in de toekomst wellicht worden ingezet als antwoord op de stijgende vraag naar kleinere en lichtere energiebronnen. Volgens de onderzoekers bestaat de mogelijkheid dat ze de batterij later gewoon zullen kunnen printen, als ze erin slagen om de technologie te verbeteren en te verfijnen. Een mogelijk nadeel van de nieuwe technologie zou de kostprijs kunnen zijn. www.rpi.edu

I-mag

8

OKTOBER 2007

Waterstofbus Eerder op het jaar had busbouwer Van Hool al een primeur weggekaapt door uit te pakken met een waterstofbus. Het gaat om de eerste volwaardige hybride bus die remenergie recupereert. Dat zorgt ervoor dat de bus veel minder energie nodig heeft dan de klassieke brandstofcelbussen. De bus heeft dezelfde capaciteit (tot 104 reizigers) als een klassieke bus, levert dezelfde prestaties en heeft dezelfde actieradius (tot 350 km) als een moderne dieselbus. Om zo ver te geraken ontwikkelde Van Hool een 13,2 meter lang voertuig met drie assen. De tweede as is gestuurd. Er is geen verbrandingsproces en met zijn nuluitstoot is de waterstofbus erg milieuvriendelijk: hij stoot geen schadelijke stoffen uit zoals CO2 en NOx (zure regen). Ook van fijn stof is geen sprake en de bus is aanzienlijk stiller dan een moderne dieselbus, omdat er geen bewegende mechanische delen zijn in de brandstofcel. www.vanhool.be/persberichten

MODERN TIMES

Vista niet stabiel genoeg voor Spelen Lenovo, de IT-leverancier voor de Olympische Spelen in Peking volgend jaar, heeft wereldkundig gemaakt dat de pc's nog zullen draaien op Windows XP. Vista, het nieuwe besturingssysteem van Windows waarvan de lancering eerder al verscheidene keren werd uitgesteld, zou nog niet stabiel genoeg zijn. Alle computers die 'belangrijke' taken moeten beheren, zoals resultaten, organisatieschema's en zo meer, gebruiken XP. Vista zal wel worden gebruikt voor de pc's die de atleten kunnen gebruiken in de internetruimtes. Voorts wil Lenovo ook geen risico's lopen met draadloze netwerken. Alle belangrijke internetverbindingen zijn bekabeld. De totale kosten voor IT in Peking zullen wellicht vier keer zo hoog liggen als tijdens de Winterspelen in Turijn in 2006. Lenovo leverde al 12.000 pc's, 2.000 printers, 800 laptops en 700 servers. Daarbovenop gaan er nog minstens 5.000 pc's binnenkort op weg naar China.

Bier tappen met de zon Ingenieursstudenten van Groep T in Leuven - u kent ze al van de zonnewagen - bouwden voor meest recente editie van Marktrock, het stadsrockfestival van Leuven halverwege augustus - een tapinstallatie op zonne-energie. De 'Solar toog' koelt het bier met de hulp van zonnecellen. De primeur werd tijdens het stadsfestival als uithangbord gebruikt om bezoekers te sensibiliseren omtrent het gebruik van zonne-energie.

www.lenovo.com

Scientists@work Jongens en wetenschap: het kan dan toch een geslaagd huwelijk worden. De vijfde editie van het schoolproject scientists@work steekt in een nieuw kleedje, op maat van de jongeren. Jongeren kun je met wetenschap laten kennismaken door die wetenschap te laten binnendringen in hun leefwereld. Dus krijgt scientists@work nu een website, www.scientistsatwork.be, waar leerkrachten en leerlingen hun eigen pagina's kunnen opbouwen, bloggen, ervaringen uitwis-

selen en commentaren toevoegen. Ook de wetenschappers kunnen actief interageren met de leerlingen. Alles werd op poten gezet door het Vlaams Instituut voor Biotechnologie (VIB), dat blijft investeren in wetenschapspopularisering en in campagnes om de keuze voor wetenschappelijke en technologiegeoriënteerde opleidingen te stimuleren. www.scientistsatwork.be www.vib.be

OKTOBER 2007

9

I-mag

samenleving SAMENLEVING

Missionaris voor Ing. Philip Haers verdiept zich in ecologie en technologie en is het gezicht van Klara BASSEVELDE. We kennen zijn gezicht inmiddels wel allemaal: de man die voor Klara de centrale figuur is in de tv-spotjes waarmee de zender voor klassieke muziek zich beter wil profileren. Maar er een naam of een beroep op plakken, dat lukte veel minder goed. Eerder toevallig kwamen we te weten dat Philip Haers ook industrieel ingenieur elektriciteit is. Van opleiding. Want het beroep heeft hij nooit uitgeoefend. Maar met zijn Klara-gezicht, zijn bio-ecologisch huis en 'a®telier' en zijn min of meer aparte levenwandel valt deze ingenieur toch 'onopvallend op'. Philip Haers voor zijn a®telier.

Wie in Bassevelde bij Philip Haers binnenloopt, stapt binnen in een andersoortige wereld. Van op de straat valt zijn huis bij de kerktoren niet echt op. Het is een vroegere brouwerij met de status van een herenhuis. Maar naarmate je verder doordringt tussen voortuin en woning, vallen meer en meer elementen op. “Tot in de jaren dertig was dit een brouwerij. Het huis zelf is van 1912 en dat heb ik vanaf 1992 verbouwd op een zo bio-ecologisch mogelijke manier.”

'A®telier' Behalve betere isolatie, isolerende uitbouwen en zonnepanelen is het huis zeker ook qua vormgeving anders. En dat kan nog meer worden gezegd van het verbouwingsproject dat Philip nu onder handen neemt. De vroegere schuur, een gedeelte van de vroegere brouwerij, wordt nu verbouwd tot 'a®telier'.

In de gevel zijn ook recuperatiematerialen verwerkt. I-mag

10

“Binnen tien jaar staat dat in de woordenboeken. Ik loop altijd een beetje voor. Het is een samenbundeling van 'art' en 'atelier'. De verbouwing geeft mogelijkheden om de ruimte te verhuren als yogaruimte, als dansruimte, als klein theater, enz. Ik wil ze zo polyvalent mogelijk bouwen in een zeer goeie ecologische standaard: energiezuinig en met ecologische materialen.” In de gevel - een houtskeletbouw - heeft Philip oude stukken arduin, vloertegels en glazen flessen, die de herinnering aan de vroegere brouwerij De Cleene moeten levendig houden. Philip Haers studeerde in 1981 af als industrieel ingenieur elektriciteit aan het Kiho, nu Kaho Sint-Lieven, maar het beroep heeft hij amper uitgeoefend, op wat lesgeven en enkele interimjobs na. "Ik ben inderdaad ingenieur van opleiding, maar ik ben na mijn studies vrij vlug een andere richting uitgegaan. De klik kwam er in het laatste jaar, toen een docent vertelde dat we almaar meer moesten produceren. Ik vroeg hem hoe dat kon, als er toch ooit een einde aan de groei zou komen, omdat de aardbol niet oneindig productief kan blijven. Ik was toen allergisch voor bepaalde dingen en als twintigjarige ging ik op zoek naar alternatieven. Zo kwam ik na mijn opleiding terecht bij De Kleine Aarde in Nederland. Daarna bij de Findhorncommunity in Schotland en vandaar bij het bio-ecologisch bouwen, bij biotuinbouw, bij alternatieve energie en bij spirituele zingeving. Dat leek mij heel boeiend en ik ben daarin verder gegaan. In 1985 heb ik mijn spiritueel leraar Swami OKTOBER 2007

Ganapati ontmoet in Gent en yoga en meditatie zijn sindsdien een deel van mijn leven en een inspiratiebron voor mijn creativiteit." Bij de verbouwing van zijn woning en zijn 'a®telier' kan Philip zijn achtergrond als ingenieur nog altijd volop aanspreken. "Dat ik ingenieur ben, geeft mij ook wat mogelijkheden. De architect heeft de gave van de vormgeving. Ik breng dan iets meer het technische aspect in. A®telier of niet: ik wil de zaak ook goed isoleren. Ik geef zelf een paar keer per jaar voordrachten over ecologisch bouwen en dus vond ik mijn verbouwing ook belangrijk als voorbeeld."

Brede achtergrond Maar ook buiten de verbouwingswerken kan Philip zijn hogeschoolkennis nog goed en ruim gebruiken.

Het dak van de woning is ruim voorzien van zonnepanelen.

SAMENLEVING

een beetje meer variatie. Ik had al een paar kleine figurantenrollen gespeeld. Zo kwam ik in de film Olivetti 82 eventjes in beeld als jood en deed ik ook een paar dingen bij Chris Vandendurpel. Maar een paar jaar geleden moest ik me aanmelden en koos men mij om het 'gezicht van Klara' te worden. Dat ging allemaal heel snel. Bijna van de ene dag op de andere moest ik klaarstaan om in Schotland te gaan draaien."

Klara-gezicht Philip is niet alleen het gezicht. Hij krijgt ook teksten om te debiteren. "Dat was geen probleem. Ik had een achtergrond bij het amateurtoneel en bij vrije radio's in Gent en in Oost-Eeklo, waar ik zowat 8 jaar als vrijwilliger werkte. Ik las er ook af en toe het nieuws. Dat zorgt ervoor dat ik ook over een iets meer getrainde stem beschik." "Ingenieurstudies leveren je een heel brede achtergrond en een heel brede kennis op. Dat kwam mij bijvoorbeeld van pas bij de begeleiding en advisering van een verkaveling van een ecologisch woonerf hier in Bassevelde tussen 1998 en 2003."

De meest gedenkwaardige spot is misschien wel die over het 'Paleis', waarbij het Paleis voor Schone Kunsten wordt verward met het Koninklijk Paleis en waar Philip bij zijn poging om over de tralies rond het paleis te klimmen, wordt overmeesterd.

Het ecologisch woonerf in Bassevelde telt 27 woningen met weinig energiegebruik, een isolatiewaarde van minimaal K30, het gebruik van gerecycleerde en recycleerbare materialen, een goede lucht- en vochtbalans, enz.

"Ja, ze hebben dat grondig gedaan, want ik heb er een paar gekneusde ribben aan overgehouden. Na 12, 13 keer draaien stond de paleiswacht plotseling aan de andere kant van de tralies. Het heeft dan nog wat voeten in de aarde gehad om nog een laatste keer te mogen draaien, maar ze hebben het dan toch kunnen uitleggen dat ze nog één shot nodig hadden om het werk te kunnen afmaken. Dan kon het toch nog, zelfs met de paleiswacht erbij."

"Ik bestudeer ook alles wat met water te maken heeft. De essentie rond water en de toekomstige technologieën daarrond intrigeren mij. Water en elektriciteit liggen niet zo ver uit elkaar. Ik ben altijd al gefascineerd geweest door het mysterieuze, het onverklaarbare. Hoe komt het dat iets werkt? Daarom ben ik elektriciteit gaan studeren, maar ook water heeft een aspect dat nog niet veel onderzocht is, terwijl dat in de toekomst wellicht toch veel mogelijkheden biedt. En bij ecologisch bouwen bijvoorbeeld is het principe van de gulden snede een belangrijk aspect. Mijn opgedane kennis komt zeker nog altijd goed van pas." Sinds enige tijd is Philip Haers een onbekende 'bekende Vlaming'. Dat wil zeggen: iedereen kent zijn gezicht inmiddels wel van de reclamespotjes voor Klara, maar nagenoeg niemand, tenzij zijn onmiddellijke omgeving, kent zijn naam. Hoe duikt iemand in zo'n avontuur? "Ik had mij ingeschreven in een castingbureau, omdat ik wel eens iets nieuws wou,

terugkeren. We geraakten verzeild in een sloppenwijk en dwaalden daar wat rond. We zagen daar ook heel veel politie. Uiteindelijk vroegen we aan een politiepatrouille de weg naar het hotel. Even later stonden daar 6 - 7 politieagenten met elkaar te discussiëren. We begrepen dat ze ons wilden oppakken. Na veel over-enweergepalaver hebben ze ons dan met de dievenkar naar ons hotel teruggebracht. Bleek dat die sloppenwijk een vrij gevaarlijke plek was."

Missionaris In totaal zijn er zeven reclamespotjes en de laatste twee jaar zijn er ook affiches uitgebracht met Philip als 'gezicht'. De laatste tijd is het wat stil rond Klara, maar er waren openingen voor nieuwe uitdagingen. Voorlopig is het nog wat windstil, maar Philip hoopt binnenkort toch weer ergens zijn 'gezicht' te kunnen inzetten voor een of ander medium. "Klara lag mij wel. Dat is geen platte commercie. Wat minder commercieel, wat meer cultuur, wat meer betrokkenheid. Ik zou graag iets wetenschappelijks doen op radio of tv. Daar kan ik dan ook weer mijn ingenieursachtergrond goed bij gebruiken. Er zat een programma aan te komen rond de ecologische voetafdruk, maar dat is dan uiteindelijk toch niets geworden. Maar ik hoop wel dat er nog iets anders uit de bus komt. Let op: het moet niet dagelijks of wekelijks, maar enkele keren per jaar heb ik er zeker wel zin in."

Tekst en foto's: Luc VANDER ELST

De spotjes, een optreden in de Laatste Show in 2005 en aandacht in verschillende media maken van Ing. Philip Haers ondertussen een van de best bekende figuren uit de reclamewereld. Hij wordt daar ook op aangesproken. "De mensen herkennen mij, ja. Ik krijg vaak reacties en het zijn altijd positieve. Die figuur van Klara was dan ook heel herkenbaar. Het was een echte hype. De mensen kwamen daar spontaan over vertellen. Dat is heel leuk." Voor de opnames van de spots is Philip in Mexico, Schotland, Bulgarije en Texas geweest. Anekdotes zijn er genoeg. De ene al leuker dan de andere. "In Mexico kregen de figurant en ik de eerste dag vrij. We trokken met een taxi naar de stad, maar wilden te voet naar het hotel OKTOBER 2007

Het a®telier valt vooral op door zijn mooie vormgeving. 11

I-mag

centra ONDERWIJS

VVS buisde minister Frank Vandenbroucke Ward Poelmans, de nieuwe voorzitter van de Vlaamse Vereniging van Studenten, legt uit waarom BRUSSEL. De Vlaamse Vereniging van Studenten (VVS ) bestaat volgend jaar 70 jaar. De Franstalige tegenpool is de Fédération des Etudiants Francophones (FEF). Beide verenigingen hebben hun secretariaat in het International House of Students in het centrum van Brussel, samen met twee internationale organisaties. De VVS en de FEF overkoepelen de studentenraden van de hogescholen en de universiteiten, respectievelijk in de Vlaamse en Franstalige Gemeenschap. In de beginjaren bestond de VVS enkel uit universiteitsstudenten van Gent en Leuven. In de periode 1974-1990 heette de vereniging 'VVS -Studentenvakbeweging of VVS -SVB'. Ze stond bekend om haar linkse koers.


Van onze hoofdredacteur Een studentenraad is sinds de invoering van het participatiedecreet een verkozen vergadering van studenten aan een hogeschool of universiteit, die bij decreet is geregeld. In Vlaanderen bestaan er studentenraden van associaties, van universiteiten en van hogescholen. De overkoepelende VVS is het officieel overlegorgaan van de studenten met de Vlaamse overheid en is bij decreet vastgelegd. Organisatorisch is de VVS samengesteld uit een algemene vergadering en een raad van bestuur. De algemene vergadering kiest de voorzitter en de raad van bestuur voor een termijn van een jaar. Ward Poelmans is sinds 1 augustus de nieuwe voorzitter van de VVS. Hij volgt Hans Plancke op (2006-2007). Op 31 juli net voor zijn aantreden - gaf de VVS het onderwijsrapport van minister Frank Vandenbroucke vrij. Het is een gedetailleerde beoordeling van het hogeronderwijsbeleid van de minister sinds zijn aantreden in 2005. Vandenbroucke kreeg van de VVS voor zijn regeerperiode op onderwijs een onvoldoende en een 'tweede zit'. I-mag sprak met de nieuwe voorzitter en grasduinde in het goed onderbouwde en

beargumenteerde verslag van de Vlaamse Vereniging van Studenten.

VVS in een notendop Ward Poelmans (° Gent 1986) studeert aan de Universiteit Gent voor burgerlijk ingenieur, richting toegepaste natuurkunde. Dit academiejaar begon hij aan zijn eerste masterjaar. In een notendop schetst hij de structuur en de doelstellingen van de VVS. “De algemene vergadering van de VVS is samengesteld uit de afgevaardigden van de universiteits- en hogeschoolstudenten en van de professionele bachelors aan de hogescholen. Ze vertegenwoordigen circa 162.000 Vlaamse studenten. Al van in mijn eerste jaar vertegenwoordigde ik de studenten van mijn faculteit. Ik werd lid van de algemene vergadering van de VVS. Met die ervaring werd ik in mei jongstleden tot voorzitter van de VVS verkozen. In het kader van de democratisering van het

hoger onderwijs verdedigen en behartigen we de rechten van de studenten en van de potentiële studenten. Democratisering gaat over veel uiteenlopende zaken, onder meer over gelijke kansen die de studenten moeten hebben bij de instroom, doorstroom en uitstroom van het hoger onder-

De analyse van de VVS getuigt van dossierkennis, degelijkheid en ernst. De kritiek van de studenten kan de minister niet naast zich neerleggen.

I-mag

12

OKTOBER 2007

ONDERWIJS

wijs. Democratisering betekent ook dat iedereen het recht moet hebben om zonder financiële, materiële, socio-culturele of andere drempels en in overeenstemming met zijn of haar capaciteiten het onderwijs van zijn of haar keuze te volgen. In democratisch georganiseerde onderwijsinstellingen moet er een voldoende ondersteunende studenteninspraak zijn. Zo regelt het participatiedecreet de vertegenwoordiging van de studenten in de raad van bestuur van een hogeschool of universiteit. Universiteitsstudenten hebben al veel langer dan hogeschoolstudenten hun vertegenwoordiger(s) in de raad van bestuur van de onderwijsinstelling. In veel hogescholen is dat helaas nog niet het geval. In feite geven we namens de studenten advies aan de minister, aan de VLOR, aan de VLIR en aan VLHORA. Dat kan bijvoorbeeld het geval zijn, als er een nieuw decreet in de maak is of als er wijzigingen moeten worden aangebracht. We zijn dus een soort van officieel erkend lobbyorgaan. Maar de VVS is geen eenmanszaak. Wie de democratie predikt, moet die ook toepassen in zijn eigen vereniging. De basis en het hart van de VVS is de algemene vergadering. Met kan het vergelijken met een 'wetgevende macht', die de standpunten van de studenten bij de overheid tracht gestalte te geven. Werkgroepen bestuderen de problemen en formuleren een standpunt dat in de algemene vergadering wordt besproken en bekrachtigd. Het is uiteindelijk de raad van bestuur die de goedgekeurde standpunten naar buiten brengt. Een vaste staf van vijf betaalde medewerkers zorgt daarbij voor de logistieke ondersteuning. De VVS krijgt daarvoor jaarlijkse werkingsmiddelen van de Vlaamse overheid. We betalen daarmee de vaste medewerkers, de huur van de lokalen, de representatiekosten, enz.”

Ondermaats rapport Over het werk van de Vlaamse minister van onderwijs, Frank Vandenbroucke, is de VVS niet te spreken. Ze gingen na wat hij sinds zijn aantreden in 2005 heeft gemaakt van een aantal dossiers, die ze 'vakken' noemen. Ze gaven daarop punten. Voor 6 van de 7 'vakken' kreeg hij een onvoldoende. Het eindresultaat van de beoordeling is zeer slecht. De minister strandt met gemiddeld 40,7 procent voor elk vak. En dus verwees de VVS de onderwijsminister naar een tweede zittijd. De VVS analyseerde wat de minister heeft gebakken van het basisdecreet, het minidecreet, de hervorming van de lerarenopleiding, de studiefinanciering en studentenvoorzieningen, de financiering van hogescholen en universiteiten, de Bolognahervormingen en het voornemen van de minister om een ranking van het hoger onderwijs op te stellen. De analyse van de VVS getuigt van dossierkennis, degelijkheid en ernst. De kritiek van de studenten kan de minister niet naast zich neerleggen. Dezelfde kritiek is ook bij directies en medewerkers van hogescholen en universiteiten te horen. De studenten hebben hun opmerkingen, grieven en voorstellen in een lijvig verslag verwoord. Dat is positief en bewonderenswaardig. Het verslag van de VVS is technisch en leesvoer voor specialisten, waarvan Vandenbroucke er een is. Communicatief is de minister volgens de VVS zeer sterk, maar niet naar hen, wel naar de pers. Zijn kabinet telt meer persmedewerkers dan hogeronderwijsspecialisten. Het is Vandenbroucke vaak om media-aandacht te doen, zeggen de studenten. Complexe zaken kan hij goed verkopen. Maar er is een grote kloof tussen discours en realisaties. De goed geoliede marketingmachine van Vandenbroucke is in staat om veel kritiek weg te wuiven. Allochtonen staan altijd centraal in het discours, zegt het rapport van de VVS. Dat is zijn stokpaardje. Tussen wat hij voorhoudt en het gelijkekansenbeleid dat hij voert, gaapt een wijde kloof. De VVS heeft nochtans ook woorden van lof voor de onderwijsminister. Hij is een intelligent man en heeft een grondig inzicht in de huidige uitdagin-

"De VVS is ook ontevreden, omdat de minister niet naar ons wil luisteren. In het begin van zijn regeerperiode deed hij nochtans zijn best om dat wel te doen. Maar spoedig verwaterde alles."

OKTOBER 2007

Erkenning van diploma's Met de erkenning van onze diploma's in het buitenland is het triestig gesteld. Erkenning van Vlaamse diploma's in het buitenland zou nochtans een prioriteit van de Vlaamse regering moeten zijn. Er is nog steeds geen soepele en eenvoudige procedure voor de erkenning van diploma's die uitgereikt zijn in de landen die de Lisbon Recognition Convention van de Raad van Europa (LRC) hebben ondertekend en geratificeerd. Dat zijn trouwens de landen die zich geëngageerd hebben om het Bolognaproces uit te voeren. De Vlaamse regering moet enkel de federale regering aansporen om opdracht te geven aan de permanente vertegenwoordiger van België bij de Raad van Europa om de LRC te ondertekenen en te ratificeren. Maar dat blijkt een complexe zaak te zijn. Bilateraal tussen Vlaanderen en Nederland ligt de wederzijdse erkenning van diploma's al even moeilijk. Men wacht immers op de uitwerking van een gezamenlijk opleidingsregister voor het hoger onderwijs. Wederzijdse erkenning van diploma's heeft ook nog iets te maken met wat in het jargon wordt genoemd de 'Dublindescriptoren', ook een uitloper van de opvolging van het Bolognaproces in Dublin. De Dublindescriptoren beschrijven de overeengekomen niveau- en kwaliteitsvereisten waaraan bachelors en masters moeten voldoen. En ten slotte is er nog de ontwikkeling van een overkoepelende kwalificatiestructuur voor onderwijs en beroepsopleidingen op het niveau van de Europese Unie. Dat staat bekend als het European Qualification Framework. Het blijft een welles-nietesspel tussen landen, waarbij een automatische erkenning van diploma's nog heel ver af is. NL

13

I-mag

ONDERWIJS

Het is Vandenbroucke vaak om media-aandacht te doen, zeggen de studenten. Complexe zaken kan hij goed verkopen. Maar er is een grote kloof tussen discours en realisaties.

regulariseren in de vorm van een 'minireparatiedecreet'. We gaven de minister voor zijn werkwijze 3 op 10.”

Studiefinanciering en studentenvoorzieningen Quotering VVS

gen van het hoger onderwijs, een sector die gekenmerkt wordt door machtsverhoudingen, scherpe gevoeligheden en instellingsbaronieën. Vandenbroucke is bovendien een harde werker met heel wat ambitie en hij laat wei- Ward Poelmans. nig aan het toeval over. Ward Poelmans: "De VVS is ook ontevreden, omdat de minister niet naar ons wil luisteren. In het begin van zijn regeerperiode deed hij nochtans zijn best om dat wel te doen. Maar spoedig verwaterde alles. Zijn manier van werken verschilt grondig met die van zijn voorganger, minister van onderwijs Marleen Vanderpoorten. Vandenbroucke gaat zijn eigen gang en luistert hoofdzakelijk naar een paar associatievoorzitters, zoals André Oosterlinck (AKUL) en Luc Van den Bossche (AUGent). Dat is onbegrijpelijk voor iemand die ooit vicevoorzitter van de VVS is geweest."

Basisdecreet een ministeriële kwakkel Quotering VVS

In het kielzog van de Bolognaher vormingen ontstonden er heel wat decreten: s t ruc t uurde cre e t, f lexibiliseringsdecreet, aanvullingsdecreet, minidecreet, financieringsdecreet (op til), restanten van het universiteitsdecreet en hogeschooldecreet. Het was de bedoeling om dat allemaal te bundelen tot één leesbare wettekst. Dat is in feite de opdracht van het Vlaams parlement. Maar het gebeurt niet. Het parlement keurt eerst een zogenaamd aanvullingsdecreet goed (19 maart 2004), waarbij de rechtspositieregeling van de student, de participatie in het hoger onderwijs, de integratie van bepaalde afdelingen van het hoger onderwijs voor sociale promotie in de hogescholen en de begeleiding van de herstructurering van het hoger onderwijs in Vlaanderen wordt geregeld. Er volgt dan volgens de VVS een handige zet van Vandenbroucke, die het parlement ervan kan overtuigen om haar coördinatiebe-

I-mag

14

voegdheid inzake de wirwar van decreten over te hevelen naar de Vlaamse regering, zeg maar naar de minister van onderwijs zelf. Daarover is de VVS niet te spreken. Dat is niet alleen een uitholling van het democratisch apparaat, de minister maakte er volgens de VVS een grote kwakkel van. Ward Poelmans: “Onder het mom van technische aanpassingen en planlastvermindering voor overheid en instellingen werden veranderingen doorgevoerd in de regeling van studiegelden, de toelatingsvoorwaarden, het aantal examenkansen, de samenstelling van de examencommissies en kwamen er strengere bindende studievoortgangsmaatregelen. Allemaal zaken die nadelig zijn voor de studenten. De ruime interpretatie van de coördinatiebevoegdheid getuigt van weinig eerbied voor de parlementaire democratie. Op het ogenblik dat een werktekst naar alle instellingen in Vlaanderen wordt gestuurd zijn de regeringspartners van de SP.a niet eens op de hoogte van het initiatief van de minister. De goedkeuring van het basisdecreet werd dan maar uitgesteld tot het einde van de legislatuur. Als gevolg van de eigen voortvarendheid zag het kabinet Vandenbroucke zich genoodzaakt om een aantal gedane beloften te

Inzake studiefinanciering in het leerplichtonderwijs zegt de VVS dat Vandenbroucke goed werk heeft geleverd. “Voor het hoger onderwijs blijft het bij wat morrelen in de marge met enkele kleine wijzigingen en aanpassingen. De structurele problemen - zoals veel te kleine studiebeurzen en veel te scherpe inkomensgrenzen - laat de minister onaangeroerd.” De VVS vindt de minister te weinig loyaal ten aanzien van regeringspartners en studenten. De belofte uit het regeerakkoord om de groep van beursstudenten uit te breiden lapt hij aan zijn laars. Beoordeling: 4 op 10.

Financiering Quotering VVS

De oude enveloppefinanciering voor de hogescholen en de historische universit e i t s f i n a nc i e r i ng heeft afgedaan. Het hoger onderwijs heeft dringend nood aan een nieuw financieringssysteem. Vandenbroucke voert één gezamenlijk financieringsmechanisme in voor hogescholen en universiteiten, maar werkt wel met aparte deelbudgetten. De financiering valt uiteen in een onderwijssokkel (een soort van

Gemeenschappelijke belangen De VVS en haar Franstalige tegenhanger, de FEF, verdedigen vaak gemeenschappelijke belangen. Hoewel onderwijs een gemeenschapsbevoegdheid is, worden er ook op federaal niveau heel wat beslissingen genomen die voor de studenten van belang zijn. Zo gaven de VVS en de FEF naar aanleiding van de jongste federale verkiezingen een gemeenschappelijk verkiezingsmemorandum uit. Ze formuleerden onder meer een gezamenlijk standpunt over de toegang tot beroepen en opleidingen. De studenten stellen voor dat de toegang tot een beroep voortaan enkel nog kan worden geregeld door een gezamenlijk akkoord tussen het onderwijsveld, het afnemend veld en de beroepsfederaties. De VVS en de FEF roepen de Belgische regering ook op om de Lisbon Recognition Convention (LRC) te ratificeren. Die conventie regelt de erkenning van diploma's in Europa. Beide organisaties zijn grote voorstanders van een verdere groei van de mobiliteit van studenten. Ze pleiten voor het opzetten van een Europees mobiliteitsfonds. NL

OKTOBER 2007

ONDERWIJS

International House of Students De VVS en de FEF zijn sinds kort gevestigd in het International of Students aan de Zavelput 20 in Brussel. In hetzelfde huis is ook het secretariaat ondergebracht van 'The International Union of Students in Europe' (ESU) en het 'Organizing Bureau of European School Student Union' (OBESSU). De Europese Unie van tudenten overkoepelt 47 nationale verenigingen van studenten, afkomstig uit 36 landen. De ESU (European Students' Union) werd in 1982 opgericht met studentenverenigingen uit Noorwegen, het Verenigd Koninkrijk, Zweden, IJsland, Frankrijk, Denemarken en Australië. Het secretariaat van de Unie verhuisde in de loop der jaren naar verschillende landen. In de beginjaren was het in Londen gevestigd. In 1988 verhuisde ESU naar Wenen. In 2000 besloot men om het secretariaat in Brussel aan de Zavelput te vestigen, dicht bij de Europese instellingen. OBESSU organiseert vooral internationale activiteiten voor leerlingen uit diverse landen. NL

bestaansminimum) en een onderwijsdeel. Voor de universiteiten komt daar nog een onderzoekssokkel en een budget voor onderzoeksfinanciering bij. Er wordt ook een zogenaamd 'aanmoedigingsfonds' vooropgesteld. De minister zweert bij resultaatgerichtheid en schrijft zich volgens de VVS kritiekloos in de Lissabonstrategie in. Niet langer de inschrijvingsaantallen, maar wel de slaagcijfers in de vorm van verworven studiepunten bepalen het financieringsniveau. Na protest van de VVS werd een uitzondering voor het eerste jaar gemaakt. Volgens de VVS probeert Vandenbroucke zijn decreet te verkopen als een mijlpaal voor onderwijskwaliteit en een tweede democratiseringsgolf. Maar zegt de VVS: "Tussen discours en realiteit gaapt een grote kloof. Hoewel de minister goed begonnen was met veel

democratisch overleg, heeft hij zich meer en meer opgesloten met de ouwe getrouwen, toen het moeilijk werd."

Bolognahervormingen en internationale erkenning van diploma's

merken de studenten daar nog heel weinig van", zegt de VVS. Op het vlak van mobiliteit ondernam Vandenbroucke volgens de VVS omzeggens niets.

Voortrekkersrol?

Quotering VVS

Heel wat beslissingen, zoals de invoering van de bama, waren voor het aantreden van Vandenbroucke genomen. Van de VVS krijgt hij een rode kaart, omdat hij geen werk maakt van de Lisbon Recognition Convention (LRC), die de erkenning van diploma's tussen de ondertekende verdragspartijen regelt. Elk diploma uit een ander verdragsland dat aan de algemene voorwaarden voldoet, moet automatisch erkend worden, tenzij er een essentieel verschil bestaat. “De Vlaamse regering maakt zich nochtans sterk dat de LRC al in Vlaamse wetgeving is omgezet, maar in de praktijk

Officieel moet de Europese hogeronderwijsruimte tegen 2010 een feit zijn. Voor het hoger onderwijs in Vlaanderen, twijfelt de VVS daaraan. "Als Vlaanderen en minister Vandenbroucke toch de voortrekkersrol willen vervullen die ze beweren te hebben, zal er in een versnelling hoger moeten worden gewerkt", zegt de VVS. De tweejaarlijkse opvolging van de Bolognaverklaring vindt in 2009 plaats in de 'Lage Landen'. Leuven/Louvain-LaNeuve zullen 'gastlanden' zijn, maar ook Nederland en Luxemburg willen meespelen in het opzetten van de tweejaarlijkse tent, die 45 landen onderdak moet geven.

Ranking De meest bekende rankings zijn de 'Times higher world university ranking' en de 'Shanghai academic ranking of world universities'. In het Verenigd Koninkrijk verschijnt elk jaar 'The Times good university guide'. Het is een lijvig boekdeel dat de universiteiten rangschikt op basis van een aantal parameters, niet alleen voor wat de beste opleiding betreft, maar ook voor studentenaccommodatie, huisvesting, sociale voorzieningen, enz. Ruim twintig jaar krijg ik elk jaar de ranking van de 'Times good universities' in het Verenigd Koninkrijk toegestuurd. Onder de toptien vindt men sinds al die jaren steeds dezelfde instellingen: Cambridge, Oxford, Imperial College in Londen, enz. Maar er worden ook rankings volgens studierichting opgesteld. In de Shangai-ranking staan steeds Angelsaksische universiteiten in de toptien. Harvard voert de lijst aan vóór Cambridge en Stanford. Geen enkele Belgische universiteit haalt de tophonderd. De best gerangschikte Belgische universiteiten volgens de Shanghai-ranking van 2007 zijn de Universiteit Gent, KU Leuven, Louvain-la Neuve en de ULB. Ze staan tussen de 102de en de 150ste plaats. Ze worden niet gedetailleerd gerangschikt. Dat gebeurt enkel voor de eerste honderd. Over de methodologie van dergelijke rankings worden veel vragen gesteld, al twijfelt niemand aan de rangschikking van de toptien en zelfs niet van de tophonderd. Dat universiteiten die score halen heeft ook te maken met de naambekendheid van onderzoekers, met Nobelprijswinnaars, met publicaties en ook met enorme financiële input die hoogstaand onderzoek mogelijk maakt. Wie groot en bekend is, wordt daardoor nog groter en bekender. Het is maar de vraag of de potentiële student en de student zelf iets hebben aan zo'n ranking. De ervaring leert nochtans dat studenten voor de beste onderwijsinstelling kiezen, wat een relatief begrip is. In Nederland en België kennen we geen rankings van hogescholen en universiteiten. De VVS is niet afkerig van een ranglijst van hogeronderwijsinstellingen. Wel wensen ze van meet af aan betrokken te worden bij de uitwerking van het idee inzake een ranking VlaanderenNederland. Een ranking biedt trouwens criteria die nuttig kunnen zijn voor de studiekeuze en niet in het minst voor de jobkansen. Voor meer info zie ook: www.thes.co.uk en www.ed.sjtu.cn/ranking.htm. NL

OKTOBER 2007

15

I-mag

ONDERWIJS

De oude enveloppefinanciering voor de hogescholen en de historische universiteitsfinanciering heeft afgedaan. Het hoger onderwijs heeft dringend nood aan een nieuw financieringssysteem.

Ranking Quotering VVS

Een ranking is een lijst van instellingen van hoger onderwijs, gerangschikt op basis van de score die ze behalen op een aantal parameters. Rankings stimuleren de drang om het als onderwijsinstelling beter te doen en dus vond Vandenbroucke dat zoiets ook voor onze universiteiten en hogescholen een zweepslag kon zijn. Rankings kunnen een meerwaarde zijn voor studenten en hen bijvoorbeeld helpen bij hun studiekeuze. In juni 2006 lanceerde Vandenbroucke tijdens een seminarie in Leiden eenzijdig het idee van een Nederlandstalige ranking. De minister wou van wal steken met een voorbeeldproject in Vlaanderen en Nederland. Er zijn veel soorten van rankings (zie inzet). Tijdens de bijeenkomst in 2004 in Berlijn werden de principes voorgesteld van een 'goede ranking'. Het Duits Centrum für Hochschulentwicklung (CHE) ontwikkelde inmiddels een ranking die meer tegemoet moet komen aan de principes die in Berlijn werden voorgesteld. De CHE-ranking wordt echter gerealiseerd met sponsoring van een mediapartner. Op voorstel van Vandenbroucke is een voorbeeldproject gelanceerd in Vlaanderen en Nederland, dat wordt uitgevoerd door het Nederlandse

CHEPS ('Center for higher education policy studies', de tegenhanger van het Leuvense Hiva. Er zou bovendien een soort van klankbordgroep worden opgericht waarbij de instellingen Vlir, Vlhora en VVS bij de ontwikkeling betrokken zouden worden. Maar die is er tot op heden niet gekomen. De VVS is in principe niet tegen een ranking, maar vindt dat ze gesteund moet zijn op afdoende parameters. Vandenbroucke was volgens de VVS zo enthousiast over 'zijn ranking' die studenten beter zou informeren, dat hij zichzelf heeft voorbijgegaloppeerd. Instellingen en studenten werden volgens de VVS voor een voldongen feit gesteld. De vele randvoorwaarden en problemen die daarbij komen kijken, moeten volgens de minister maar onderweg uitgeklaard worden. "Dat dossier staat duidelijk nog in de kinderschoenen en moet nog stevig bijgestuurd en grondig op zijn meerwaarde geëvalueerd worden", aldus de VVS. Voor zijn beleid dienaangaande geeft de VVS de minister 4 op 10.

'Voldoende' voor werkijver en 'slecht' voor voeling "Voor werkijver en stiptheid krijgt Vandenbroucke van de VVS een voldoende. Zijn ijver gaat volgens de VVS zo ver

Planlast, minidecreet, participatiedecreet Onderwijswerk brengt veel planning met zich mee. Functionele planmatigheid is bijvoorbeeld lesvoorbereiding, evaluatie van studenten en leerlingen. Planlast wordt ook veroorzaakt door allerhande administratieve formaliteiten die via de regelgeving tot stand komen.

dat hij een beetje buiten de lijnen van zijn bevoegdheid kleurt. Met zijn uitgesproken belangstelling voor onderzoek komt hij wel eens in het vaarwater van zijn collega Fientje Moerman", aldus de VVS. Vandenbroucke heeft echter een beperkte voeling met de sociale sector van de studentenvoorzieningen. Volgens de VVS is de minister geen volksmens maar een studax en een technocraat met een kennis die van theoretische aard is. Als beoordeling voor het 'vak voeling' krijgt de minister ronduit een 'slecht' op het rekwest.

Samenwerking Evaluatie VVS: zeer slecht Volgens de VVS heeft Vandenbroucke er een handje van weg om eigengereid op te treden en iedereen voor een voldongen feit te stellen. Het kabinet wil volgens de studentenvereniging zelf de toon zetten. De minister loopt niet hoog op met studentenparticipatie. De studentenkoepelorganisatie VVS kwam er onder het beleid van zijn voorganger Marleen Vanderpoorten. Volgens de VVS is Vandenbroucke niet bereid om het medebestuur van de studenten uit te breiden naar alle Vlaamse universiteiten en hogescholen.

Houding ten opzichte van het parlement Evaluatie VVS: slecht Volgens de VVS zorgt de onderwijsminister ervoor dat het parlement regelmatig de feiten achterna moet hollen. De open debatcultuur is dood en begraven. Discussies komen in het halfrond niet aan bod. De minister zette volgens de VVS het parlement voor voldongen feiten door het wijzigingsdecreet inzake studiefinanciering en het minidecreet te laten goedkeuren met terugwerkende kracht. De VVS vreest dat het financieringsdecreet hetzelfde lot zal ondergaan. Voor zijn houding ten opzichte van het parlement krijgt Vandenbroucke van de VVS een 'slecht' op het rekwest.

Het minidecreet is een actualisering van het regelgevend kader van de Bolognahervormingen in het hoger onderwijs. Het participatiedecreet voorziet in structuren die aan de participatie op school kunnen vormgeven. Het voorziet onder meer in een gewijzigde samenstelling van de VLOR (Vlaamse Onderwijsraad) en in rechtstreekse verkiezingen voor bepaalde geledingen. NL

I-mag

16

OKTOBER 2007

Tekst en foto's: Ing. Noël LAGAST MSc

centra INDUSTRIE

Onderzoek en innovatie bij textiel

Ing. Ilse Garez MSc is wetenschappelijk medewerker aan de Hogeschool Gent
Van onze hoofdredacteur

GENT. Veelal associeert men het begrip textiel met dames- en herenconfectie. Maar de kledingindustrie is slechts een fractie van de textielsector.

Ing. Ilse Garez MSc

Textiel wordt op grote schaal in veel andere sectoren toegepast. Het aantal toepassingen is indrukwekkend. De Belgische textielsector is een bloeiende sector die hoogtechnologische producten voortbrengt en 70 procent daarvan uitvoert. Belgisch textiel vindt men zowat overal in de wereld, vaak op plaatsen waar men het niet verwacht. De gangmakers inzake innovatie zijn de kennis- en onderzoeksinstellingen, zoals die van de Hogeschool Gent en de Universiteit Gent. Ing. Ilse Garez MSc is een van de onderzoekers binnen de associatie Universiteit Gent en Hogeschool Gent. Textiel is haar onderzoeksdomein. Ze is ook expert bij enkele rechtbanken en VIK-ingenieur-expert in de chemie van de textiel en de textielverwerking. We zochten haar op voor een boeiend en leerzaam gesprek.

Onze textielsector kampt met een imagoprobleem. Naar ons gevoel ten onrechte. De erbarmelijke werk- en leefomstandigheden van textielarbeiders uit de 19de eeuw in Aalst worden bij elk faillissement of verhuis van een textielbedrijf dik in de verf gezet. Bij de nieuwsgaring maakt de televisie als achtergrondbeeld gretig gebruik van het in 1993 verfilmde boek 'Daens' van Louis Paul Boon. De beelden blijven op het netvlies kleven. Dat heeft zijn weerslag op de aantrekkingskracht voor de textielopleidingen. Het aantal studenten daalde de laatste jaren fors. De textielsector kampt met de invulling van vacante arbeidsplaatsen. De loopbaanperspectieven zijn nochtans aantrekkelijk,

I-mag

18

zowel voor ingenieurs als voor technici. De textielsector is een bloeiende en boeiende sector met heel wat interessante tewerkstellingsmogelijkheden. Ze innoveert en moderniseert voortdurend. Van alle sectoren staat ze vooraan in de innovatietop.

Ing. Ilse Garez Ing. Ilse Garez (°Gent - 1969) studeerde na haar lager en middelbaar onderwijs richting wiskunde II en Wetenschappen I in Gent, voor industrieel ingenieur aan het toenmalig CTL in de Voskenslaan, de huidige Hogeschool Gent. In 1993 behaalde ze de graad en het diploma van industrieel

OKTOBER 2007

ingenieur textiel, optie veredeling. Veredelen, 'finishen' of afwerken is de chemie, die het textiel een toegevoegde waarde geeft. Het maakt textiel bijvoorbeeld zachter en geeft het kleur en een mooier uitzicht. Toen ze afstudeerde, werd Ing. Ilse Garez als beste studente bekroond met de gerenommeerde wetenschappelijke prijs CibaGeigy, een Zwitserse multinational en leverancier van onder meer chemicaliën en kleurstoffen. In 1996 fuseerde het bedrijf met de Zwitserse Sandoz-laboratoria, die hoofdzakelijk generieke geneesmiddelen op de markt brengen en nu opereren onder de naam Novartis International. De hoofdzetel is in Basel gevestigd. Bij Ciba in Basel liep Ing. Ilse Garez ook stage. Haar vader studeerde ook voor industrieel ingenieur en behaalde aan het CTL het diploma én voor de afstudeerrichting biochemie én voor de afstudeerrichting textiel (fabricage). De hervorming van het hoger onderwijs zorgde voor een herschikking van de afstudeerrichting textiel. Nu studeert men aan de Hogeschool Gent 'industriële wetenschappen textieltechnologie' voor bachelor en master. Een opleiding van 3 jaar leidt tot de graad van professionele bachelor in de textieltechnologie (het vroegere graduaat). Na het behalen van een (academische) bachelor industriële wetenschappen (3 jaar) kan men er de graad van master industriële wetenschappen textieltechnologie behalen, vroeger industrieel ingenieur. De Hogeschool Gent is de enige in Vlaanderen die de opleiding industriële wetenschappen textieltechnologie aanbiedt. Aan de Universiteit Gent kan men de graad van 'master in de Ingenieurswetenschappen, optie materiaalkunde/

INDUSTRIE

Textielorganisaties Sinds 1 januari 2007 is de textielfederatie Febeltex gefuseerd met Febelhout, de federatie van de hout- en meubelindustrie. De nieuwe beroepsfederatie heet Fedustria. Ze groepeert 2000 bedrijven, hoofdzakelijk familiale en industriële kmo's die voornamelijk op export zijn gericht. Euratex is de Europese federatie van textielverenigingen. Ze is voornamelijk actief binnen het domein van het Europees 7de kaderprogramma, die bedrijven en instellingen samenbrengt die aan onderzoek doen. Ze behartigt ook de invoerquota. Zo probeert ze de invoerquota voor textiel en kleding vanuit China naar Europa zo laag mogelijk te houden. Ze sluit ook internationale handelsakkoorden. NL

Large formatprinters voor transferpapier en textiel.

Interdepartementaal centrum voor wetenschappelijk onderzoek (CTO-TO2C) levert wetenschappelijk onderzoekswerk en innovatie aan voor Belgische bedrijfswereld. textiel' of 'master of textile engineering' behalen. Ook die opleidingen zijn uniek in België. Na haar studies werkte Ing. Ilse Garez gedurende een jaar als technisch-commercieel afgevaardigde bij Turbotron, een kleine firma die de vertegenwoordiging van kleurstoffen en chemicaliën deed voor een grote Nederlandse firma. Ze solliciteerde daarna op een vacature aan het toenmalige CTL. Men zocht er iemand voor het Europees onderzoeksproject Batem, een acroniem voor 'best available techniques and environmental management in the textile industry'. Ze werd voor de functie geselecteerd. Na vier jaar onderzoek nam zij gedurende één jaar de functie van diensthoofd waar voor de aankoop van de personeelsuitrusting bij de Post. Daarna zette ze haar wetenschappelijke loopbaan voort. "Ik wilde aan wetenschappelijk onderzoek doen en voortstuderen. Dat is altijd mijn droom geweest." Haar droom ging in vervulling. Ze keerde terug naar de Hogeschool Gent om er aan wetenschappelijk onderzoek te doen. Inmiddels had ze ook het pedagogisch getuigschrift om les te geven op zak. In de periode 1998 2002 gaf ze avondonderwijs in het hoger onderwijs van het korte type voor sociale promotie, aan het PTI-CVO in Kortrijk. Twee avonden per week doceerde ze er verfkunde en veredeling, vezelkennis en gaf ze labo textiel en textielchemie.

“Dat was heel interessant”, zegt ze. “Vooral omdat de studenten gemotiveerd naar de lessen komen. Het waren vooral mensen met praktijkervaring." In 2002 stelde ze haar kandidatuur als expert bij verschillende rechtbanken. Ze werkt momenteel nog steeds als wetenschappelijk onderzoekster aan de Hogeschool Gent. De media hebben een grote impact op de studiekeuze van de jongeren. Naar haar mening zouden ze meer promotie mogen maken voor wetenschappelijke studies en wetenschappelijk onderzoek. Ing. Ilse Garez woont in SintDenijs-Westrem. Paardrijden is haar voornaamste hobby, liefst samen met haar dochtertje.

ring. Elke partij doet zijn verhaal, dat met bewijsmateriaal moet worden gestaafd. De partijen komen meestal samen op de plaats van de eisende partij. Daar heeft men vaak de stalen. Stalen worden steeds in aanwezigheid van de tegenpartij genomen. De partijen ontvangen het voorverslag, waarop ze kunnen reageren en hun kritiek en opmerkingen formuleren. Soms wordt een minnelijke schikking getroffen. Gebeurt dat niet, dan wordt er voortgewerkt aan een eindverslag. De rechtbank krijgt het eindverslag van de expert en doet dan een uitspraak over het geschil. Een tegenexpertise is altijd mogelijk. Expertises doen is mijn bijberoep, wetenschappelijk onderzoek mijn hoofdberoep.”

Gerechtsexpert

Wetenschappelijk onderzoek

“Expert wordt men op basis van het diploma dat men heeft, maar vooral door de beroepservaring die men heeft opgebouwd en de referenties inzake expertise. De opdrachten zijn zeer gevarieerd, maar vooral leerrijk en boeiend. Er zijn moeilijke en eenvoudige opdrachten. Een expertiseopdracht kan soms enkele maanden in beslag nemen, maar heeft weliswaar een tijdslimiet. Het eindverslag moet immers binnen een bepaalde termijn bij de rechtbank worden neergelegd. Elke expertise volgt een bepaalde vaste procedure. De partijen die een geschil hebben, roep ik eerst samen voor een installatievergade-

OKTOBER 2007

Ing. Ilse Garez werkt in een team van 11 enthousiaste onderzoekers in het Textielopleidings en Ontwikkelingscentrum (TO2C) van de Hogeschool Gent onder leiding van prof. dr. Marc Van Parys. Om een onderzoeksplatform met nauwe banden met de textielindustrie te kunnen aanbieden werd in april 1997 in de schoot van het CTO (interdepartementaal centrum voor wetenschappelijk onderzoek) en de vakgroep Textieltechnologie van het departement Toegepaste Wetenschappen (INWE) het TO2C (Textiel Opleidings- en OntwikkelingsCentrum) opgericht.

19

I-mag

INDUSTRIE

Watergekoelde corona om folie en textiel te aërosolcoaten. Met dit toestel kan men een nanocoatinglaag leggen.

Aanvankelijk was er één medewerker. Dat aantal is ondertussen toegenomen tot elf vaste medewerkers met een contract van onbepaalde duur. Het geheel wordt nog steeds succesvol gecoördineerd door prof. dr. Marc Van Parys, voorzitter van de vakgroep Textiel. Verschillende onderzoekers van dat team zijn ook erkend als gedetacheerd onderzoeker in de associatieonderzoeksgroep met de Universiteit Gent, meer bepaald bij de organische chemie. Tot de onderzoeksdomeinen van het TO2C behoort alles wat in verband staat met milieuvriendelijk en economisch verantwoord veredelen van textiel, met name coaten, nanocoaten en lamineren van textiel en flexibele substraten (folie en papier), conventionele en digitale druktechnologieën, microbiologie, inclusief UV-technologieën, oppervlaktetechnologieën met plasma, corona en laser, verven, biotechnologische processen en afvalwaterbehandeling, zoals recycleren en hergebruiken van textielafvalwater, automatisering

en ververijen. “De taak van een onderzoeker is heel ruim en gevarieerd”, zegt Ilse. “Enerzijds heeft men het onderzoeksgedeelte, waar hoofdzakelijk onderzoek wordt verricht op vraag van bedrijven en anderzijds heeft men de reguliere dienstverleningsopdrachten. Dat vertaalt zich in tal van Vlaamse en Europese onderzoeksprojecten, waarbij het TO2C als wetenschappelijke aanvrager/partner fungeert. Zo zorgen we voor technische begeleiding bij innoverende ontwikkelingen of geven we gericht technologisch advies. We doen metingen en testen om de fysische en chemisch eigenschappen, de microbiologische aspecten, de verfrecepten, de drukrecepten en de coatingformules te bepalen. We ondersteunen de productontwikkeling en de procesvernieuwing. Ons team zorgt voor begeleiding bij het volledig innovatietraject van een bedrijf, met name de subsidieaanvragen bij diverse overheidsinstanties, onderzoek en toepassing van de innovatie in het bedrijf. Gespecialiseerde bedrijfsopleidingen geven behoort ook tot

onze opdracht en we werken samen met binnenlandse kenniscentra en onderzoeksinstituten, zoals Cobot (het Belgisch opleidingscentrum voor textielarbeiders) en Centexbel (het wetenschappelijk onderzoekscentrum voor de Belgische textiel).” Belgisch textiel scoort sterk op het gebied van innovatie. Van de talrijke goede en vernieuwende ideeën gebruikt het bedrijfsniveau momenteel slechts een klein gedeelte volwaardig. Als een innovatie technisch gerealiseerd is en het prototypeonderzoek is succesvol afgerond, dan is de uiteindelijke industriële valorisatie een moeilijke stap. Die laatste stap is vooral voor kmo's moeilijk, omdat bedrijven worstelen met de vraag of ze al dan niet een patent zullen nemen en voor welke landen dan wel. Patent nemen is duur voor een kmo. Anderzijds bestaat het risico dat een alerte concurrent het idee kopieert. Degelijke begeleiding vanuit overheid voor het succesvol valoriseren en het financieel steunen van bedrijven in het valorisatietraject is dan ook meer dan wenselijk. Daar schiet de overheidssubsidie meestal tekort. Om kennis te verspreiden en onderzoeksresultaten te valoriseren publiceert het TO2C regelmatig in diverse nationale en internationale technische tijdschriften. Voorts geeft het lezingen, neemt het patenten samen met bedrijven en neemt het deel aan nationale en internationale symposia. Hoewel het onderzoeksdomein van het TO2C tot voor kort in grote mate beperkt bleef tot de textielveredeling, breidde men recent het expertisedomein uit naar de textielproductie en wordt er ook onderzoek verricht binnen de spinnerijsector, meer bepaald naar de fantasiegarens. Dat gebeurt in samenwerking met de vakgroep textieltechnologie van het departement Technologie van de Hogeschool Gent. Ing. Geert De Clercq (vakgroep tex-

"Europa en onder meer België staan aan de top voor textieldesign, creatie en ontwerp. Dat is een heel belangrijke troef voor de Belgische textiel. Het samenspel van creatie en productinnovatie maakt het Belgisch textiel tot een belangrijk exportproduct."

I-mag

20

OKTOBER 2007

INDUSTRIE

Coating Coating, deklaagbehandeling of oppervlaktebehandeling is het bedekken van een drager met een beschermlaag met uiteenlopende doelstellingen. Het kan de stof waterdicht, brandwerend, antistatisch, ademend, corrosiebestendig of bedrukbaar maken. Een coating bestaat uit een pigment (kleur) en/of een functioneel additief (vb. vlamvertrager), een oplosmiddel, zoals bijvoorbeeld water, en een bindmiddel. NL

T-shirtprinter.

Belgisch textiel scoort sterk op het gebied van innovatie. Van de talrijke goede en vernieuwende ideeën gebruikt het bedrijfsniveau momenteel slechts een klein gedeelte volwaardig. tiel, INWE) volgt dat project op. Zo beslaat het onderzoek binnen het TO2C op korte termijn een breder gamma aan technologieën.

Onderzoeksprojecten Roltex is een Belgische fabrikant van dienbladen. Conventioneel worden dienbladen bedrukt met een offsetdruksysteem. Om meer gepersonaliseerde bedrukkingen en dessins te kunnen aanbieden in kleine oplage heeft Roltex een haalbaarheidsstudie uitgevoerd om na te gaan of dienbladen digitaal bedrukbaar zijn. Om het project te realiseren wordt een absorberend papier behandeld met een speciale coating voor digitaal bedrukken. Na de digitaal bedrukking wordt het dienblad dan geperst. De foto's illustreren de impact van de Parys-coat op de bedrukbaarheid van het beharsbaar papier. Het CTO-TO2C ontwikkelde de Parys-coat met IWT-steun. Een andere ontwikkeling is Reskin, een flexibele kleefbare en comfortabele patch, die het lichaam beschermt tegen wrijvings- en schuurwonden. Die innovatie kwam er op vraag van het professionele

wielermilieu, waar het wrijvingprobleem frequent voorkomt. Naast de voortzetting van de klassieke technologieën, zoals verven, waterzuivering en biotechnologie bestaat de strategie van het laboratorium er vooral in een Vlaams-Europees onderzoeksplatform uit te bouwen rond 'nieuwe innovatieve technologieën'. De beoogde technologieën zijn: - bestralingstechnologieën: atmosferische plasma, laser, UV - coaten en lamineren, inclusief UV-coaten - digitale technieken (printing, coaten, finish)

Flexibiliteit en veelzijdigheid Die technologieën worden als 'doorbraaktechnologieën' beschouwd. Ze zijn vooral toekomstgericht. De textiel- en confectieindustrie zijn immers vragende partij naar dergelijke creatieve processen die passen in de industriële trends zoals digitale workflow, personalisering, massa-individualisering, de trend naar kleine productieruns (vaak kleiner dan 200 m), korte doorlooptij-

den en levertermijnen, virtuele opslag, kleine productieloten en het pro-actief, snel en creatief inspelen op de marktvraag. Dat alles moet binnen een economisch en ecologisch verantwoorde context, waarbij met chemicaliën-, energie- en waterverbruik zo rationeel mogelijk moet worden omgesprongen. Kortom, de technologieën hebben gemeenschappelijke noemers: flexibiliteit en veelzijdigheid. "Door de competentie/expertise rond die technologieën te exploreren en uit te bouwen, willen we ook voorop lopen op de markt en de industrie (technology pull). Eerder dan die verschillende technologieën als een 'stand-aloneproces' te beschouwen wordt er voort naar gestreefd om de diverse technologieën op elkaar af te stemmen en te linken om zo het werkings- en toepassingsspectrum te maximaliseren. Daarom worden het nut, het brede spectrum aan nieuwe mogelijkheden en het concurrentievoordeel van die technologieën gedemonstreerd en afgewogen tegen de nu gangbare technologieën en methoden voor oppervlakteengineering op het gebied van creativiteit, flexibiliteit en functionaliteit. Voorts worden ook de commercieel-industrieel interessante toepassingen geïdentificeerd.

Digitaal bedrukken Het digitaal bedrukken van textiel zit in een stroomversnelling. Recent begon de Hogeschool Gent met een centrum voor het digitaal bedrukken van textiel: 'digiwatch'. Het initiatief kwam er in de schoot van het TO2C en de vakgroep Textiel van het departement Industriële Wetenschappen van de Hogeschool Gent. Het digiCoatinglijn. OKTOBER 2007

21

I-mag

INDUSTRIE

watch-centrum is een gezamenlijk initiatief met Centexbel.

Toepassingsmogelijkheden “Textiel is een hoogtechnologische sector”, zegt Ilse. “In de textielindustrie onderscheidt men een aantal subgroepen of segmenten, zoals kledingtextiel, interieurtextiel, technisch textiel, veredeling en spinnerij en de voorbereiding. Bedrijven die binnen de sector van de kledingtextiel actief zijn, produceren weefsels,breisels en laminaten die gebruikt worden voor onder meer de productie van sportkleding, vrijetijdskleding, regenkleding, werkkleding, ondergoed, fashion wear, enz. Ze produceren ook afgewerkte breigoedproducten, zoals pulls, T-shirts, sokken, kousen, enz. Meer en meer worden er technische toepassingen in kledingtextiel geïntegreerd. Een vrijetijdsjas mag bijvoorbeeld geen wind of regen doorlaten, maar moet wel ademen om een goed draagcomfort te verzekeren. Onze onderzoeksgroep doet onder meer ook onderzoek naar adaptieve coatings. Dat zijn coatings die zich aan de omgevingsomstandigheden aanpassen. Dat onderzoek gebeurt in samenwerking met diverse onderzoeksgroepen van de Universiteit Gent. Bij de UGent worden de adaptieve polymeren aangemaakt, het TO2C doet het onderzoek naar de gebruikskarakteristieken op textiel."

Technisch textiel Bij het zogenaamd technisch textiel staan de technische eigenschappen centraal. Onderzoek, ontwikkeling en innovatie vormen de spil van het technisch textiel. Die sector bevat productiesegmenten, zoals de fabricage voor land- en tuinbouw (onder meer zakken en netten voor opslag, dekzeilen, omheiningsdraden, enz.) en voor de visvangst (netten en garens). Andere productiesegmenten binnen het gamma van het technisch textiel zijn de fabricage van textiel voor de bouw, voor filtering en drainage, voor industriële toepassingen (zoals fabricage van soepele laminaten), voor medische toepassingen, voor bescherming en veiligheid, voor sporttoepassingen, enz. Het segment van het technisch textiel is goed voor 28 procent van de textielindustrie.

Interieurtextiel Alles wat onder interieurtextiel valt, is goed voor 42 procent van de totale textielindustrie. Dat is meer dan het dubbele van

I-mag

22

Zeefdrukmachine.

De laatste decennia kiezen meer vrouwelijke studenten voor de studierichting textiel dan mannen, maar het aantal studenten dat de studierichting textiel kiest, loopt ook jaar na jaar terug. de kledingsector (20 procent). Tot het gamma van interieurtextiel behoren onder meer meubelstoffen, tapijten, matrasbekledingen, wandbekledingen, overgordijnen, huishoudlinnen, keukenlinnen, tafellinnen, enz.

Innoveren "Textielinnovatie is bedrijfsgebonden", zegt collega Garez. “Als bedrijven willen overleven en aan de snel evoluerende trends van de markt het hoofd willen bieden, moeten ze voortdurend innoveren, nieuwe producten ontwikkelen en oog hebben voor nieuw design. De snelst ontwikkelende sectoren zijn die met een hoge toegevoegde waarde. Dat is onder meer het geval voor de sector van het technisch textiel. Daar spelen vooral technische eigenschappen een grote rol. Maar technische eigenschappen zijn ook belangrijk voor het interieurtextiel. Denk maar aan de eis van kleur- en slijtagevastheid. Door te specialiseren kunnen we nog steeds de buitenlandse concurrentie aan, zeker met onze technische textielproducten en niet in het minst met de tapijtsector. Met de productie van stoffen voor de kledingsector ligt het wat moeilijker. De productie en confectie gebeurt in lagelonenlanden, zoals China en India. Belgische en Europese bedrijven respecteren de regelgeving rond het gebruik van chemicaliën en kleurstoffen. Zij produceren altijd op een milieutechnisch verantwoorde manier. Verschillende lagelonenlanden hebben weinig of geen aandacht voor de vervuilingsproblematiek waardoor zij, in

OKTOBER 2007

combinatie met de lagere lonen, textiel goedkoop kunnen exporteren naar Europa. Als kleding- of stofproducenten een ecolabel hebben, dan is de stof geproduceerd op een verantwoorde manier op milieuvlak en op het vlak van gebruik van chemicaliën en kleurstoffen. De vraag rijst dan of de consument de meerprijs voor het milieuvriendelijke artikel wil betalen." "Europa en onder meer België staan aan de top voor textieldesign, creatie en ontwerp. Dat is een heel belangrijke troef voor de Belgische textiel. Het samenspel van creatie en productinnovatie maakt het Belgisch textiel tot een belangrijk exportproduct. De jongeren van vandaag zijn meer modebewust dan die van een tiental jaren geleden. Via tv, internet en tijdschriften zijn ze beter dan vroeger op de hoogte van de laatste trends. Ook ouderen hechten zich meer aan modieuze kleding en een mooi interieur. Modieuze kleding dringt trouwens in de hele samenleving door. Het Belgisch interieurtextiel combineert een mooi dessin met extra functies, zoals vlamvertraging, ontgeuring, ..." Een ander veelbelovend onderzoek is het Lastex-project: oppervlakte-engineering door lasertechnologie. Zo wil men op een gecontroleerde manier printlike effecten realiseren. Laser wordt vandaag gebruikt voor verschillende toepassingen, zoals markeren, snijden, perforatie en decoreren van textiel. Het TO2C heeft met steun van IWT een lopend Tetra-onderzoeksproject Lastex: innovatieve en revolutionaire CO2-lasertechnologie voor de oppervlak-

INDUSTRIE

REACH Het letterwoord staat voor Registration, evaluation and authorisation of chemicals. Het is een systeem voor registratie, evaluatie en toelating van chemische stoffen die in de Europese Unie geproduceerd, verwerkt of ingevoerd worden. De regelgeving ervoor dateert van 18 december 2006 en werd vanaf 1 juni 2007 in fasen van kracht. Het Europees Chemicaliënagentschap wordt verantwoordelijk voor de registratie, evaluatie en toelating van chemische stoffen. Het agentschap is in Helsinki gevestigd. Met de REACH-regelgeving wil Europa de risico's van chemische stoffen beheersen in alle domeinen, onder meer ook in de textielsector. Als concreet voorbeeld haalt Ing. Ilse Garez de antimicrobiologische behandeling aan van textielmateriaal, waardoor het minder zweetgeuren vrijgeeft. REACH bepaalt of het antibacteriële deodoranttextiel al of niet in de handel mag worden gebracht. Antibacterieel textiel richt zich op een nieuwe generatie van gebruikers. NL

te-engineering. Bij dat onderzoek wordt nagegaan hoe de toegankelijkheid van textiel met een laser kan worden veranderd en welke oppervlakte aan aanpassingen zo'n laser kan teweegbrengen. Door een pulserende CO2-laser te gebruiken kan een kleurstof selectief worden weggeëtst zonder chemicaliën te gebruiken. Voor de bedrukking met reactieve, zure of disperse inkt kan de toegankelijkheid van een vezel worden verbeterd of gereduceerd waardoor speciale visuele communicatie-effecten kunnen worden gecreeerd. Anderzijds kan de oppervlaktemodificatie speciale functies realiseren (andere adsorptiekarakteristieken van het materiaal).

Ecolabel In 1992 voerde de Europese Unie een Europees ecolabel in. Het is een keurmerk voor producten of diensten die minder milieubelastend zijn. Een onafhankelijke instelling of overheidsinstantie verstrekt het label. Centexbel bijvoorbeeld is zo'n instelling. Ze analyseren de impact van het product of de dienst gedurende de hele levenscyclus van de grondstof: vanaf de ontginning tot de storting of recyclage. Men analyseert de vervaardiging van het product, de verdeling en de verpakking. Het Bureau voor het Europees ecolabel van de EU (BMEU) legt de criteria vast, die worden goedgekeurd door de lidstaten van de EU en de Europese Commissie en 3 tot 5 jaar geldig zijn. Na afloop van die termijn worden ze herzien. Van de 23 categorieën van bestaande producten en diensten worden er een tiental in ons land verkocht. Het kenteken is een bloem en het symbool van de EU die in een cirkel zijn aangebracht.

Imagoprobleem De textielsector heeft blijkbaar een imagoprobleem en daar wil men vanaf. Ons land telt ruim 500 kmo's in de textiel, waarvan het merendeel in Vlaanderen ligt. De Vlaamse textielsector zorgt voor circa 33.000 arbeidsplaatsen. Sluiting van al of niet verouderde textielbedrijven worden op televisie uitvergroot, vaak met achtergrondbeelden die afkomstig zijn uit de periode van priester Adolf Daens. “Dat is niet fair”, zegt Ilse. "Dat alles heeft natuurlijk ook zijn gevolgen voor de aantrekkingkracht van de textielstudies en voor de invulling van heel wat vacatures in de textielsector. Het merendeel van de vacatures kan momenteel niet meer worden ingevuld. Er is vraag naar zowel hoog- als laaggeschoold personeel." "Er zijn heel wat bedrijven die het goed tot zeer goed doen. Het West-Vlaams bedrijf Sioen Industries is een voorbeeld waar innovatie, onderzoek en productie hand in hand gaan. Daar hoort men niet klagen. Al jaren ontwikkelen ze producten die aan de verwachtingen van de klanten beantwoorden en die voor het bedrijf een toegevoegde waarde hebben. Sioen ontwikkelt onderzoeksactiviteiten en ontwikkelingsactiviteiten rond productontwikkeling, procesverbetering en technologische innovaties. Ook andere, minder bekende bedrijven scoren uitstekend in nichemarkten."

Vrouw-manverhouding De laatste decennia kiezen meer vrouwelijke studenten voor de studierichting textiel dan mannen, maar het aantal studenten dat de studierichting textiel kiest, loopt ook jaar na jaar terug.

OKTOBER 2007

Ing. Ilse Garez: "Ik heb er geen passende verklaring voor dat meer meisjes dan jongens voor de studierichting textiel kiezen. Wellicht ligt het aan de perceptie dat textiel vooral confectie en kleding is en dat het een zekere mate van creativiteit vraagt. We moeten die opvatting doorbreken, maar het is niet eenvoudig .Textiel is hoogtechnologisch en ruim." De terugloop van het studentenaantal schrijft Ilse toe aan twee factoren: de tanende belangstelling voor wetenschap in het algemeen en het negatief imago van de textielsector. Voor de invulling van de diverse vacatures doen bedrijven veelal een beroep op ingenieurs mechanica, elektronica en chemie. Bedrijven leiden, al dan niet in samenwerking, de werknemers intern op. Uiteraard beangstigt de dalende instroom van studenten in de ingenieursopleidingen menig textielbedrijf. Vandaar dat diverse textielbedrijven samenwerken in het texstreamproject om jongeren te mobiliseren textiel te studeren. Ing. Ilse Garez verwijst daarvoor naar de website van www.texstream.be. Of ze nog voor industrieel ingenieur textiel zou studeren ? ”Natuurlijk, natuurlijk! Ik raad het de jongeren ten zeerste aan”, beklemtoont ze met de hartelijkheid en openheid die haar eigen is. Collega Garez heeft alvast een boeiende loopbaan en dat straalt ze uit door de helderheid, het enthousiasme en het gemak waarmee ze de textielsector toelicht en in een positief daglicht stelt. En daar heeft ze alle reden voor.

Infrastructuur Het CTO-TO2C beschikt over vier compleet uitgeruste digitale druksystemen (pïëzo- en bubble-jet), die zijn samengesteld uit een scanner, printer, op- en afrolsysteem en CAD-CAM-eenheid. Daarnaast beschikt het over continu en discontinu veredelingsmachines op pilootschaal (impregneer-, coating-, en fixeersystemen, zie www.texpert.be), vijf digitale drukmachines en vier atmosferische plasmasystemen. Recent is een pulserende CO2-laserinstallatie aangekocht, die gekoppeld werd aan een CAD-systeem. Voorts beschikt het over een aantal pilootinstallaties voor het discontinu (labo- en piloottoestellen tot ca. 15 kg 100 m) en continu verven, continu coating/lamineerpilootlijn (in samenwerking met Centexbel) en (digitale) druksystemen. Tekst: Ing. Noël LAGAST MSc Foto's: Ing. Noël LAGAST MSc en CTO-TO2C

23

I-mag

centra CENTRUM SENIOR INGENIEURS

Uw nalatenschap: 'fiscaal vriendelijk (st)erven' woensdag 17 oktober 2007 Het VIK-centrum Senior Ingenieurs organiseert met de medewerking van de Optima-academie, een informatiesessie met als thema: “Uw nalatenschap: fiscaal vriendelijk (st)erven".

Overlijden leidt naast menselijke drama's helaas ook al te veel tot financiële drama's of tot onnodig kunst- en vliegwerk om de gehate successierechten te ontwijken. Nochtans hoeft het niet zo'n vaart te lopen. We gaan dieper in op het begrip 'successierechten', de tarieven anno 2007 en hoe u uw nalatenschap bij leven kan organiseren. Deel 1: Het erfrecht Deel 2: Nalatenschapsplanning Deel 3: Misverstanden en actualia

Vragen die aan bod kunnen komen: • Wat is erfrecht? • Wat is huwelijksvermogensrecht? • Welke tarieven worden in België toegepast? • Welke voorbereidingen kunt u treffen? Wat zijn de verschillende instrumenten om uw nalatenschap te plannen? • Hoe plan ik de familiale overdracht van mijn bedrijf?

• PRAKTISCH Plaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem. Datum: woensdag 17 oktober 2007 om 19 uur. Einde voorzien om 22.30 uur. Kostprijs: gratis voor VIK-leden, niet-leden betalen 10 euro. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: VOSEN21007.

centra EXPERTEN

Informatieavond: vernieuwde wetgeving voor gerechtelijke experten donderdag 18 oktober 2007 Op initiatief van het VIK-Centrum Experten wordt er op donderdag 18 oktober 2007 in het VIK-huis in Wommelgem een informatieavond georganiseerd over de nieuwe wetgeving over het deskundigenonderzoek. Het gaat om de wet van 12 april 2007 tot wijziging van het gerechtelijk wetboek betreffende het deskundigenonderzoek, van kracht op 1 september 2007. Die wet werd op 22 augustus 2007 in het Belgisch Staatsblad gepubliceerd om tien dagen later in voege te treden.

Wij hebben het voorrecht een beroep te kunnen doen op Mr. Patrick Hofströssler, advocaat en bestuurder van de Orde van Vlaamse Balies, die dit onderwerp al verschillende keren op een zeer gevatte en diepgaande, maar ook aangename wijze gebracht heeft voor diverse organisaties van rechters, advocaten en experten. De belangrijkste veranderingen in de wetgeving zijn o.a. het begrip 'installatievergadering', te houden door de rechter met de nietnoodzakelijke aanwezigheid van de deskundige, de actieve rechter die zal toezien op het respecteren van de termijnen en de kosten van het onderzoek, alsook de verplichte consignatie van de provisie van

I-mag

24

OKTOBER 2007

de deskundige bij de rechtbanken. Dat laatste punt zou al van toepassing zijn op lopende dossiers. De infoavond sluit aan bij diverse initiatieven van het VIK-departement Beroepsbelangen om de industrieel ingenieurs, en dan in het bijzonder de VIK-leden, wegwijs te maken in de wereld van het expertisegebeuren. De cursus Fellow in Gerechtelijke Expertise (FGE), die VIK Vorming al driemaal met veel succes heeft georganiseerd, zal uiteraard voor volgend jaar in een nieuw kleedje worden gestoken op basis van de nieuwe wetgeving. Deze uitnodiging geldt dus voor alle geïnteresseerden, die betrokken zijn bij het expertisegebeuren en in het bijzonder voor de cursisten van de drie vorige sessies van de cursus Fellow in Gerechtelijke Expertise. Ook zullen alle betrokken docenten van de cursus worden uitgenodigd, want zij zullen bij hun respectievelijke les rekening moeten houden met de nieuwe actualiteit.

• PRAKTISCH Plaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem. Datum: donderdag 18 oktober 2007 om 19 uur. Kostprijs: 20 euro voor FGE-cursisten; 40 euro voor VIK-leden; niet-leden betalen 50 euro. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: VOVIE11007.

CENTRUM SENIOR INGENIEURS

Ontmoeting met de voorzitter dinsdag 30 oktober 2007 Het VIK-Centrum senior ingenieurs ontvangt de algemeen voorzitter en voorzitter van de Raad van Bestuur van de VIK, Ing. Joseph MSc.

Na een inleiding door Ing. Jos Kestens MSc, voorzitter van het VIKCentrum senior ingenieurs met als thema: doelstellingen van het Centrum senior ingenieurs, spreekt Ing. Joseph Neyens MSc over: "Wat met de VIK in de komende jaren?" Daarna is er gelegenheid voor vragen en suggesties. We ronden af met een receptie. Al wie zich vragen stelt over werking en toekomst van onze vereniging is hartelijk welkom.

• PRAKTISCH Plaats:VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem. Datum: dinsdag 30 oktober 2007 om 18.30 uur. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: VESEN21007.

OKTOBER 2007

25

I-mag

afdelingen ACTIVITEIT IN DE KIJKER

>

KEMPEN

MIKO-KOFFIE EN ALGEMENE LEDENVERGADERING woensdag 17 oktober 2007 De VIK-afdeling Kempen bezoekt op 17 oktober 2007 het bedrijf MIKO-koffie in Oud-Turnhout. Na een korte voorstelling van het bedrijf maken we kennis met de voornaamste productieactiviteiten van MIKO. We bezoeken achtereenvolgens de koffiebranderij en de spuitgieterij voor de productie van verpakkingen van hoge kwaliteit voor de voedingsindustrie.

Leonardus Michielsen stichtte in 1801 in Breda in Nederland de koffiebranderij en de koffiehandel. Breda en Turnhout waren in die tijd tweelingsteden en er was een levendige handel tussen beide plaatsen. In 1908 trok Jan Michielsen naar Turnhout, waar hij de koffiebranderij Michielsen-koffie oprichtte. In 1937 werd de firma omgevormd in een pvba, die de naam MIKO kreeg. Na de Tweede Wereldoorlog volgden er opvallende productievernieuwingen, zoals de introductie van de MIKO-filter. Ook was MIKO een pionier op het gebied van gemalen en vacuümverpakte koffie. In 1972 werd MIKO omgevormd in een naamloze vennootschap. De verkoopinspanningen werden vooral gericht op de 'out-ofhome-market': de koffie die buiten de eigen huiselijke sfeer

wordt verbruikt, zoals bedrijven, kantoren, horeca en cateringbedrijven. De daaropvolgende jaren werden nieuwe producten gelanceerd, zoals de 'large catering meerkopsfilter' voor 12 koppen en het Pod-systeem, een voorgedoseerde espressocapsule voor één kop koffie. De diversificatie begon in 1974. Vermits het filterraam van de koffiefilter voor één kop grotendeels uit kunststof bestond, werd in dat jaar de dochteronderneming MIKO Plastics Center nv opgericht. Naast de zelf afgenomen koffiefilter maakt MIKO ook allerlei kunststofverpakkingen voor de voedingsindustrie. MIKO heeft naast een sterke thuismarkt in België ook in Frankrijk, Groot-Brittannië, Polen en Nederland eigen verkoops- en serviceorganisaties. In 2000 draaide MIKO met 485 medewerkers een omzet van ongeveer 62 miljoen euro. Na het bezoek houdt de VIK-afdeling Kempen in een zaaltje van het bedrijf haar jaarlijkse algemene ledenvergadering. Programma algemene ledenvergadering: Welkomstwoord van Ing. Guido Hendrikx MSc, voorzitter Verslag van Ing. Fred Goossens MSc, penningmeester. Verslag van Ing. Fons Van Mol MSc, secretaris. Verkiezing van een ondervoorzitter en een secretaris. Kandidaturen kunnen worden gestuurd naar het VIK-secretariaat, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem voor 15 oktober a.s. • Verkiezing stemgerechtigde leden. • Voorstelling jaarprogramma VIK-afdeling Kempen.

• • • •

• PRAKTISCH Plaats: MIKO, Steenweg op Mol 177, Turnhout. Het aantal parkeerplaatsen aan de ingang is beperkt. Er is wel parkeermogelijkheid op de Noord-Brabantlaan (ring rond Turnhout). Datum: woensdag 17 oktober 2007 om 14 uur. Kostprijs: gratis voor VIK-leden, nietleden betalen 5 euro. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Het aantal deelnemers is beperkt tot 20. Referte: BBKPN11007.

I-mag

26

OKTOBER

afdelingen ACTIVITEITEN

ANTWERPEN KALENDER 2007 - 2008 08-11-2007 24-11-2007 13-01-2008

Bezoek waterbouwkundig labo Borgerhout, 14.00 uur Brouwerij De Koninck, Antwerpen, 15.00 uur AKO-nieuwjaarsconcert, De Singel, Antwerpen, 11.00 uur

verzamelen onder de receptie van Brouwerij De Koninck binnengaan langs de Boomgaardstraat. De gids wacht de bezoekers op en deelt hen het huisreglement mee, dat ze respecteren. De brouwerij is niet verantwoordelijk, als een bezoeker ingevolge een eigen fout een letsel oploopt. Datum: zaterdag 24 november 2007 om 15 uur. Kostprijs: 6 euro voor VIK-leden, niet-leden betalen 9 euro. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: BBAWN21107.

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

KEMPEN

Waterbouwkundig laboratorium donderdag 8 november 2007 Het waterbouwkundig laboratorium werd opgericht in 1933 om inzicht te verwerven over de invloed van baggerwerken op de vaargeulen in de Schelde en over getijdenstromingen. Later werd dat uitgebreid tot onderzoeken in verband met andere rivieren en hydraulische kunstwerken. Zo werd het laboratorium in 1945 een onafhankelijke studiedienst en kreeg het de opdracht om met behulp van natuurgetrouwe schaalmodellen hydraulisch onderzoek uit te voeren voor de overheid, parastatale instellingen en privébedrijven. In 1987 werd een sectie nautische studies opgericht en in 1989 werd het laboratorium geïntegreerd in het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap. In 2000-2001 volgde de volledige integratie van het waterbouwkundig laboratorium met de Dienst voor Hydrologisch Onderzoek (afgekort als WHL). Het WHL heeft een totale oppervlakte van 24.150 m2 waarvan 1.500 m2 bebouwd en het telt 95 personeelsleden.

• PRAKTISCH Plaats: Waterbouwkundig laboratorium, Berchemlei 115, Borgerhout. Datum: donderdag 8 november 2007 van 14.00 uur tot 16.30 uur. We komen samen om 13.45 uur. Kostprijs: 2,50 euro voor VIK-leden, niet-leden betalen 5 euro. Alle deelnemers krijgen een documentatiemap. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: BBAWN11107.

Brouwerij De Koninck zaterdag 24 november 2007 Na Duvel in juni is het nu de beurt aan brouwerij De Koninck in Antwerpen: de producent van het typisch Antwerpse bier, het 'Bolleke'. Het bezoek duurt ongeveer anderhalf tot twee uur. Een gids verwelkomt ons met een consumptie en daarna krijgen we een film te zien over de geschiedenis van de brouwerij, het productieproces en de familiale structuur van het bedrijf. Daarna volgt een rondleiding door de gebouwen en een bezoek aan de oude en de nieuwe brouwzaal. We beëindigen ons bezoek met een degustatie van twee andere bieren van brouwerij De Koninck.

• PRAKTISCH Plaats: Brouwerij De Koninck, Mechelsesteenweg 291, Antwerpen. Bezoekersingang Boomgaardstraat. Bezoekers

KALENDER 2007 - 2008 17-10-2007 23-10-2007 16-02-2008 12-05-2008

Bezoek MIKO + regionale ledenvergadering, Turnhout, 14.00 uur Karting, Olen, 19.00 uur Gezellig samenzijn Familiewandeling

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

Ingenieurskarting dinsdag 23 oktober 2007 Naar jaarlijkse gewoonte nodigen wij jullie dit werkingsjaar opnieuw uit voor dit spannende evenement. We zijn ervan overtuigd dat het weer een avond wordt vol spanning, sportiviteit en overwinningsdrang, maar wat primeert is gezelligheid onder ingenieurs. Dus als je zin hebt om je racekwaliteiten te testen of je wil nagaan of je vorderingen hebt gemaakt tegenover vorig jaar, schrijf je dan zo snel mogelijk in, want er zijn slechts 50 zitjes en die lopen elk jaar zeer snel vol. De race verloopt net zoals de voorgaande jaren en vindt nog steeds plaats in de Goodwill karting vanwege de combinatie tussen binnen- en buitenparcours. De race duurt 30 minuten, telkens verdeeld in manches van 10 minuten. De eerste 10 dienen als opwarmertje om kennis te maken met het parcours. Daarna worden de groepen ingedeeld volgens de individuele racetijd. Zo kan je volgens eigen niveau karten én blijft het voor iedereen spannend! De tweede rit is de eigenlijke kwalificatie. Daarbij is het de bedoeling zo snel mogelijk te racen, want aan de hand van die tijd wordt bepaald op welke startplaats je mag vertrekken binnen je groep. De eigenlijke race wordt gereden tijdens de laatste 10 minuten. De snelste drie per groep krijgen een fles schuimwijn en de winnaar krijgt er zelfs een trofee bovenop. We hopen dat jullie weer massaal op deze uitnodiging zullen reageren. It's racetime!

• PRAKTISCH Plaats:Goodwill karting, Hoogbuul 38, Olen. Datum: dinsdag 23 oktober 2007 om 19.00 uur. Kostprijs: 25 euro te betalen op rekening 418-9082131-70 van de VIK-afdeling Kempen, met vermelding “Inschrijving karting”. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: SAKPN11007.

OKTOBER 2007

27

I-mag

ACTIVITEITEN

LEUVEN-HAGELAND KALENDER 2007 - 2008 08-11-2007 29-11-2007 07-12-2007 23-02-2008

Wijndegustatie, Steenokkerzeel, 19.30 uur De jacht op uw spaargeld, Pellenberg, 19.45 uur Praatcafé Winterwandeling

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

Wijndegustatie donderdag 8 november 2007 Dat goede wijn niet enkel uit Frankrijk komt, bewijst Guy Vankeerberghen al enkele jaren met Sacacorchos. Zijn hobby is intussen uitgegroeid tot een serieuze zaak. Een hobby met passie en die passie wil hij graag met ons delen. We maken een 'vuelta' langs enkele prachtige Spaanse bodega's, die Sacacorchos exclusief op de Belgische markt brengt. Naast de deskundige uitleg gaan we uiteraard onze zintuigen kunnen verwennen met enkele prachtige juweeltjes. Wat gaat Guy ons laten proeven? Lekkere Cava, lekkere witte en rode wijnen en om af te sluiten een lekkere dessertwijn. En dat alles tijdens een exclusieve degustatie.

    

uw pensioen onder druk uw vermogen onder vuur uw nalatenschap in gevaar verwachte evoluties voor de toekomst hoe maak ik mijn eigen 'generatiepact'?

Na de lezing biedt Optima u een receptie aan.

• PRAKTISCH Plaats: Kastanjehof, Ganzendries 65, Pellenberg. Datum: donderdag 29 november 2007 om 19.45 uur. Kostprijs: gratis voor individuele leden en hun partner, bedrijfsleden betalen 5 euro, niet-leden betalen 7,50 euro ter plaatse. Spreker:Tom Govaerts - Optima. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: VOLVN11107.

LIMBURG KALENDER 2007 - 2008 12-01-2008

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

• PRAKTISCH Plaats: Kortenbergsesteenweg 86, Steenokkerzeel. Datum: donderdag 8 november 2007 om 19.45 uur. Spreker: Guy Vankeerberghen. Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden en hun partner; bedrijfsleden betalen 12,50 euro; niet-leden betalen 15 euro. Bedrag over te schrijven op rekening 431-0647591-86 van de VIK-afdeling Leuven-Hageland. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: FELVN11107.

De jacht op uw spaargeld donderdag 29 november 2007 U wilt uw opgebouwd vermogen veiligstellen voor de toekomst, maar de wildgroei aan (fiscale) regelgeving maakt het u niet gemakkelijk? Tijdens deze voordracht leidt Optima u doorheen die complexe materie. Tom Govaerts van Optima licht alle facetten eenvoudig en duidelijk toe door een globaal beeld te geven van alle domeinen van inkomen en nalatenschap, maar ook door die inzichten om te zetten tot helder en onafhankelijk advies. Ook krijgt u een overzicht van de recente evolutie in de Belgische en Europese wetgeving. Dankzij de kennis van Optima krijgt u inzicht in de opportuniteiten of mogelijke bedreigingen rond de planning en bescherming van uw spaargeld. Volgende aandachtspunten worden specifiek behandeld:  uw inkomen belaagd

I-mag

28

OKTOBER

Nieuwjaarsreceptie en uitreiking Paul Donners-prijs, Bilzen, 19.00 uur

MECHELEN KALENDER 2007 25-10-2007

Bezoek Coca-Cola, Wilrijk, 19.00 uur

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

Coca-Cola European Visitors Center donderdag 25 oktober 2007 Coca-Cola speelt een actieve rol in het Belgisch economisch leven. Het voorziet in een belangrijke bron van werkgelegenheid en het komt tegemoet aan een reële vraag van de consument. Enkele cijfers van Coca-Cola in België (Coca-Cola Services en Coca-Cola Enterprises Belgium): met 11 merken met een veertigtal variëteiten van diverse types alcoholvrije dranken werd in 2004 een zakencijfer van 957 miljoen euro gehaald dankzij een totaal verkocht volume van 881,6 miljoen liter. De CocaColabedrijven stellen meer dan 3.000 mensen tewerk en scheppen onrechtstreeks nog eens werkgelegenheid voor 21.000 personen. Het groepsbezoek aan het Coca-Cola European Visitors Center in Antwerpen duurt ongeveer 2 uur en is erg gevarieerd. Een multimediavoorstelling van de geschiedenis van Coca-Cola, een bezoek aan de productiesite, toegang tot interactieve touchscreens om eigen onderzoek te verrichten en verschillende informatiestands over de werking van de onderneming en haar verantwoordelijken.

ACTIVITEITEN

• PRAKTISCH Plaats: Coca-Cola European Visitors Center, Terbekehofdreef 30, Wilrijk. Datum: donderdag 25 oktober 2007 om 19 uur. Kostprijs: gratis voor VIK-leden, niet-leden betalen 5 euro op rekening nr. 405-0106331-50 van de VIK-afdeling Mechelen. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat voor 27 september 2007. Referte: BBMLN11007.

WAASLAND KALENDER 2007 - 2008 12-10-2007 18-10-2007 27-10-2007 15-11-2007 20-01-2008 05-06-2008

Bezoek Eco Print Center, Lokeren, 21.00 uur Lezing: Reach, Lokeren, 20.00 uur Bezoek R&D-center, Luik, 15.00 uur Bezoek Alcatel-Lucent, Antwerpen, 18.00 uur Nieuwjaarsconcert en -aperitief, Gent, 10.00 uur Regionale ledenvergadering

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

NOORD-WEST-VLANDEREN KALENDER 2007 - 2008

Eco Print Center vrijdag 12 oktober 2007

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

Passie voor de lezer, de kijker, de luisteraar en de surfer, dat is wat de Persgroep drijft via sterke en betrouwbare media. Van hun divisie kranten zijn zeker “Het Laatste Nieuws” en “De Morgen” bekend. Naast die 2 bekende titels geven ze ook andere producten uit, zoals de Zone/Magazines, Dag Allemaal, Tv-Familie, Joepie, Goed Gevoel, Genieten, … Eco Print Center (EPC) in Lokeren is een dochter van de Persgroep. Door de continue groei van de groep was de huidige drukkerij in Kobbegem (Asse) de voorbije jaren uit haar voegen aan het barsten en daarom werd in 2004 beslist een gloednieuw drukcentrum te bouwen langs de E17 aan de afrit in Lokeren. Het gaat om de belangrijkste investering uit de geschiedenis van de groep. Sinds maart 2006 is de productie op die nieuwe site geleidelijk begonnen. Een wereldprimeur is dat men hier kranten en magazines op waterloze offsetpersen kan drukken. EPC is één van de pioniers die de technologie op industriële basis voort zal ontwikkelen, samen met de Duitse constructeur KBA. De revolutionaire technologie is ook een enorme vooruitgang voor het milieu.

Karting

• PRAKTISCH

woensdag 21 november 2007

Plaats: Eco Print Center, Moortelstraat 18, Lokeren. Datum: vrijdag 12 oktober 2007 om 21 uur. Kostprijs: gratis voor VIK-leden, niet-leden betalen 5 euro. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat Referte: BBWLD11007.

03-06-2008

Regionale ledenvergadering, Brugge, 20.00 uur

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

OOST-VLAANDEREN KALENDER 2007 - 2008 05-11-2007 11-11-2007 21-11-2007 20-01-2008 04-02-2008 07-04-2008 20-06-2008

VikaFee + Voordracht beleggen, Zwijnaarde, 20.00 uur Herfstbanket, Merendree, 12.00 uur Karting, Indoorkarting, Moorsel, 19.15 uur Nieuwjaarsconcert en -aperitief, Gent, 10.00 uur VikaFee VikaFee Regionale ledenvergadering

Voor iedereen die altijd al eens heeft willen racen en die na de dagtaak nog energie over heeft, organiseert de afdeling OostVlaanderen ook dit jaar opnieuw een race met karts. Spanning, sensatie en adrenaline verzekerd. Er kan individueel of per team deelgenomen worden. Een team telt maximaal vier leden. Na een kwalificatie van een kwartier volgt er een race van een uur. Tijdens beide mogen de piloten wisselen in de pitlane.

• PRAKTISCH Plaats: Indoorkarting Aalst, Waverstraat 3, Moorsel. Datum: woensdag 21 november 2007 om 19.15 uur. Kostprijs: 85 euro per kart. Snel inschrijven is de boodschap want er kunnen slechts 20 karts deelnemen. Info: www.indoorkartingaalst.be Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: SAOVL11107.

REACH donderdag 18 oktober 2007 Het heeft acht jaar geduurd, maar sinds eind vorig jaar is er binnen Europa een akkoord over REACH, de nieuwe stoffenverordening van de Europese Unie. REACH staat voor registratie, evaluatie en autorisatie van chemische stoffen en werd op 1 juni 2007 van kracht. De beslissing heeft natuurlijk ook voor de Belgische industrie gevolgen. Het lijkt ons dan ook interessant om dieper in te gaan op dat thema en daarover een voordracht te organiseren. Op de volgende onderwerpen wordt dieper ingegaan:    

waar staat REACH voor? hoe is de wetgeving tot stand gekomen? welke chemische stoffen en artikels zijn betrokken? wat moet er gebeuren om registratie en toelating te

OKTOBER 2007

29

I-mag

ACTIVITEITEN



krijgen voor de productie en het gebruik van dergelijke chemische stoffen in de toekomst? wat zijn de mogelijke gevolgen voor de industrie?

De spreker is Erik Drijvers, die het REACH-dossier voor BASF Antwerpen nv opvolgde. Hij is ook lid van de werkgroep productveiligheid binnen zowel Essenscia, als het VBO. Hij is dan ook goed geplaatst om de wijzigingen en de gevolgen te schetsen.

• PRAKTISCH Plaats: VTI Sint-Laurentius, Prosper Thuysbaertlaan 1, Lokeren. Datum: donderdag 18 oktober om 20 uur. Kostprijs: gratis voor VIK-leden, niet-leden betalen 10 euro. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: VOWLD11007.

R & D-center R-tech Luik zaterdag 27 oktober 2007 De Firma Schréder is een wereldleider op het gebied van professionele verlichting, gaande van openbare verlichting, industrie tot aanstralingen. Zo is het bedrijf standaardleverancier bij Sidmar, Umicore, Biac, Esso, Total, Degussa, enz., maar het heeft ook de aanstralingen geleverd voor wereldberoemde monumenten zoals het Colloseum in Rome, de brug van Millau, de Branderburgerpoort, de universitaire bibliotheek van Leuven, enz. Momenteel bestaat Schréder uit zo'n 40 groepsbedrijven, verspreid over 5 continenten waaronder een R&D-center (Rtech) in Luik dat Bel-tec gecertificeerd is. R-tech staat in voor de ontwikkeling van nieuwe technieken op verlichtingsvlak en voor het testen van nieuwe toestellen, waarvoor het certificaten kan uitreiken. Na de verwelkoming in het R&D-center R-Tech krijgen we een korte presentatie over Schréder. Daarna volgt er een presentatie over 'juist verlichten voor industrie: Kyoto-norm, lichtvervuiling, lampkeuze, aanbevelingen, … Na de presentaties bezoeken we de laboratoria en daarna gaan we aan tafel voor een diner. Rond 20.00 uur bezoeken we enkele realisaties, zoals de brug in Kanne, waar led-technologie gebruikt werd.

Alcatel Lucent Antwerpen donderdag 15 november 2007 Alcatel-Lucent levert oplossingen die telecom serviceproviders, ondernemingen en overheden wereldwijd in staat stellen om spraak-, data- en videocommunicatiediensten aan eindgebruikers aan te bieden. Na een inleiding krijgen we een rondleiding in het IP Transformation Center: Als gevolg van de introductie van internet en breedbandtechnologieën zijn netwerkoperatoren op zoek naar een nieuwe toekomst als verlener van innovatieve Internet Protocol-diensten (IP), zoals multimedia, digitale televisie, combinatie van vast en mobiel, enz. Om hen te helpen bij hun transformatie naar IP heeft Alcatel-Lucent 'IP Transformation Centers´ opgericht. Het IPTC in Antwerpen is verantwoordelijk voor ontwerp, ontwikkeling, integratie en testen van complete IP-netwerkoplossingen voor klanten in Europa, Afrika, het Midden-Oosten en Latijns-Amerika. We sluiten ons bezoek af met 'Triple play-demonstraties' in het Executive Briefing Center: Het EBC toont welke producten en oplossingen Alcatel-Lucent in zijn gamma heeft. Bij de demonstraties staat triple play centraal, wat zoveel betekent als telefonie, TV en internet over eenzelfde lijn.

• PRAKTISCH Plaats: Alcatel-Lucent, Copernicuslaan 50, Antwerpen (vlak bij Centraal station). Datum: donderdag 15 november 2007 om 18 uur. Kostprijs: gratis voor VIK-leden en partner, niet-leden betalen 5 euro. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat uiterlijk op 6 november. Het aantal deelnemers is beperkt tot 40 personen. Referte: BBWLD11107.

ZUID-WEST-VLAANDEREN

• PRAKTISCH Plaats: R-tech, Rue de Mons 3, Luik Datum: zaterdag 27 oktober om 15.00 uur Kostprijs: gratis voor VIK-leden en partner, niet-leden betalen 5 euro. Afhankelijk van het aantal inschrijvingen zullen wij een bus van Sint-Niklaas naar Luik organiseren en in de voormiddag de stad Luik bezoeken. Gelieve bij inschrijving aan te duiden of u daar belangstelling voor heeft. De deelnemers betalen de kosten voor de bus. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. De prijs voor de bus en het bezoek aan Luik wordt bepaald na afsluiting van de inschrijvingen. Referte: BBWLD21007

KALENDER 2007 09-10-2007 13-10-2007 27-10-2007 06-11-2007 17-11-2007 24-11-2007 09-12-2007 08-03-2008 22-03-2008

Lezing: Stofafzuigingen en Atex-normen, Kortrijk, 20.00 uur Stadswandeling "Erop en eronder", Kortrijk, 14.00 uur Gastronomisch etentje, Waregem Lezing: Stofafzuigingen en Atex-normen, Kortrijk, 20.00 uur Bezoek AstroLAB IRIS, Zillebeke, 18.30 uur Living Tomorrow, Vilvoorde, 13.45 uur Ingenieurshappening, Wevelgem Dropping Wim Opbrouck en Maandacht "TV Tunes KNT", Wevelgem

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

I-mag

30

OKTOBER

ACTIVITEITEN

Stofafzuigingen en Atex-normen dinsdagen 9 oktober en 6 november 2007 De laatste jaren is er op dit gebied heel wat evolutie inzake normering. De norm EN 12779 kwam specifiek voor stationaire stofafzuigingen tot stand. Voorts werden de nieuwe Atex-normen ATEX 137 en ATEX 95 van kracht. Tijdens deze uiteenzetting overlopen we de belangrijkste soorten filters en de normering daaromtrent. Een tweede belangrijk item is energiebesparing bij ventilatoren en de mogelijke steunmaatregelen daarbij. In een tweede lezing op 6 november wordt dieper ingegaan op ATEX en explosiebeveiliging in uw bedrijf. Om nog beter aan uw verwachtingen te voldoen, kunt u vooraf uw vragen doormailen naar [email protected]

• PRAKTISCH Plaats: HOWEST departement PIH, Graaf Karel de Goedelaan 5, 8500 Kortrijk Datum: dinsdag 9 oktober 2007 en dinsdag 6 november 2007, telkens om 20 uur. Spreker: Ing. Geert Viaene MSc - Amotec nv [email protected]. Kostprijs: gratis voor VIK-leden, niet-leden betalen 10 euro. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: VOZWV11007 (voor 9 oktober) en VOZWV11107 (voor 6 november)

Stadswandeling Kortrijk 'Erop en eronder' zaterdag 13 oktober 2007 Weekend, het uitgelezen moment om tot rust te komen en de bloemetjes buiten te zetten, maar meteen ook de tijd bij uitstek om een stad te verkennen. En waarom niet eens op een andere manier? Ontdek een ander facet van Kortrijk en ga met ons mee op ontdekkingstocht. Een gids zal ons begeleiden door de stad. We beklimmen de Sint-Maartenstoren tot aan de torentrans. Van daarop kunnen we genieten van een prachtig vergezicht en we kunnen er ook de machtige beiaard van dichtbij bewonderen. De Belforttoren is misschien minder hoog, maar daarom niet minder mooi. Om de stad beter te leren kennen, lopen we niet alleen trappen op, maar dalen we ook trappen af. We brengen een bezoek aan een ondergrondse Middeleeuwse kelder in het stadscentrum. Echt iets voor mensen met een lange adem. De wandeling duurt ongeveer 2 uur. Daarna, hoe kan het ook anders, gaan we er nog eentje drinken… Kom samen met ons cultuur van eigen bodem opsnuiven!

• PRAKTISCH Plaats: vertrek stadhuis Kortrijk. Datum: zaterdag 13 oktober 2007 om 14 uur stipt! Kostprijs: 2 euro voor VIK-leden en partners, niet-leden betalen 3 euro. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat en dat uiterlijk tegen woensdag 10 oktober met het engagement zeker aanwezig te zijn en bij afwezigheid zeker tijdig te verwittigen via telefoon 0475 26 31 91 (Wendy Samyn). Referte: CAZWV11007

't Oud Konijntje zaterdag 27 oktober 2007 De tweede generatie van het geslacht Desmedt verwelkomt ons in dit befaamd gastronomisch huis. Het interieur werd in april 2006 volledig vernieuwd en de beschikbare ruimte is nu dubbel zo groot als vroeger. Er zijn evenveel plaatsen als vroeger en de gasten genieten dus veel meer comfortruimte. John en Thérèse Desmedt openden restaurant 't Oud Konijntje 53 jaar geleden. Sindsdien is er veel veranderd. Nieuwe trends en rages, veranderde eetgewoontes, … De reputatie van dit bijzonder restaurant waar iedereen van de familie zijn eigen specialiteit heeft, groeide met de jaren. Patricia volgde haar moeder Thérèse op als chef achter het fornuis en heeft haar culinaire talenten dus bepaald van geen vreemde. De keuken is haar domein en Patricia maakt uitsluitend gebruik van verse en kwalitatief hoogwaardige producten met respect voor de seizoenen: asperges, truffel, wild, ... De fantastische wijnkelder is dan weer het domein van Frank die zijn liefde voor wijn van zijn vader heeft. Zijn devies: “De wijnwereld is nog nooit zo boeiend geweest als nu.” Anne-Marie staat samen met haar team garant voor de joviale en hartelijke bediening. En vergeten wij de verrukkelijke desserts van Martine niet. 't Oud Konijntje is echt een restaurant voor de mensen die willen genieten van een overheerlijke maaltijd met een lekker glaasje wijn in een aangenaam kader. Niet te missen!

• PRAKTISCH Plaats: 't Oud Konijntje, Bosstraat 53, 8790 Waregem Datum: zaterdag 27 oktober 2007 om 19.00 uur. Kostprijs: 115 euro per persoon Inschrijving vereist: VIK-secretariaat Referte: FEZWV11007.

AstroLAB IRIS zaterdag 17 november 2007 Onder het motto “Enterprise… where VIKj has not yet gone before…” brengen we een bezoek aan de project- en volkssterrenwachten 'AstroLAB IRIS'.

OKTOBER 2007

31

I-mag

ACTIVITEITEN

In het afgelopen decennium bouwde de Astronomische Contactgroep vzw de project- en volkssterrenwachten AstroLAB IRIS uit tot een boeiend natuurwetenschappelijk en technisch centrum. Door de aanwezigheid van maar liefst twee hi-tech sterrenwachten oefent het vooral op eenieder die het heelal wil verkennen een bijzondere aantrekkingskracht uit. In een van de sterrenwachten staat de grootste amateurtelescoop van de Benelux en Noord-Frankrijk opgesteld. Tijdens ons bezoek krijgen we eerst een korte uitleg en een video over ruimtevaart en astronomie. Daarna volgt een beetje praktijk: we krijgen de mogelijkheid om door de telescopen te kijken. Dus hopen op mooi weer! Indien u zich ook aangetrokken voelt tot de wonderen van het heelal, dan is dit bezoek echt iets voor u. Het aantal plaatsen is beperkt tot 20 personen. Vlug inschrijven is dus de boodschap.

• PRAKTISCH Plaats: Provinciaal domein 'De Palingbeek', Verbrandemolenstraat 5, Zillebeke (wegbeschrijving op www.astrolab.be). Datum: zaterdag 17 november 2007 om 18.30 uur. Kostprijs: 3 euro voor VIK-leden en partners, niet-leden betalen 4,50 euro. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat uiterlijk tot vrijdag 9 november 2007 met het engagement zeker aanwezig te zijn en bij afwezigheid zeker tijdig te verwittigen via telefoon 0475 26 31 91 (Wendy Samyn). Referte: BBZWV21107.

Living Tomorrow 'Home & design' zaterdag 24 november 2007 Living Tomorrow is een unieke attractie om kennis te maken met de nieuwste woon-, werk- en leeftrends. Niet alleen worden in het complex innovaties voor morgen getoond, u kunt er bovendien heel wat leuke ideeën opdoen voor uw eigen leefomgeving. De VIK-jongeren Zuid-West-Vlaanderen nemen u mee op een begeleid bezoek door het nieuwe Living Tomorrowhuis, dat sedert 1 maart 2007 zijn deuren heeft geopend. Tijdens de rondleiding vestigen we de aandacht op home & design, wonen en bouwen. Er wordt dieper ingegaan op de architectuur en het waarom achter de gekozen bouwmaterialen. Ook milieuvriendelijk en energiebewust bouwen is daarbij een belangrijk thema. Verder wordt ook het interieur belicht, met specificaties over materiaalkeuzes, verftechnieken en meubelen. Ook het levensloopbestendig wonen van de senioren wordt tijdens deze rondleiding in kaart gebracht. De seniorflat toont mogelijke toepassingen die ouderen kunnen integreren in hun eigen woning. Uiteraard neemt de rondleiding u ook mee naar de technologie van morgen waar u o.a. al kunt beleven hoe we zullen vliegen en winkelen in de toekomst. Nieuwsgierig naar uw toekomstige woonomgeving?

I-mag

32

OKTOBER

Hou er rekening mee dat de inschrijvingen voor deze activiteit geruime tijd voor aanvang moeten doorgegeven worden! Aantal plaatsen is beperkt.

• PRAKTISCH Plaats: Living Tomorrow, Indringingsweg 1, Vilvoorde. Datum: zaterdag 24 november 2007 om 13.45 uur. Kostprijs: 5 euro voor VIK-leden, niet-leden betalen 10 euro. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: BBZWV11107.

Ingenieurshappening met optreden van Septem Viri zondag 9 december 2007 De VIK-afdelingen Noord- en Zuid-West-Vlaanderen nodigen u uit op de zevende editie van de Ingenieurshappening. Een nieuwe naam, want het wordt een organisatie in samenwerking met onze vrienden van de K VIV. De formule blijft identiek. Een schitterende act, gevolgd door een sprankelende receptie en dat alles voor een goed doel. Voor de act is Septum Viri dit jaar te gast. "Een a cappellagroep is een verzameling mensen die muziek willen maken, maar geen geld hebben om een orkest te betalen..." En wat Septem Viri betreft: bijna juist. Zeven mannen die hun stembanden samenleggen om hedendaagse én wat minder hedendaagse muziek te brengen. En als je hen eenmaal hebt gehoord, staat één ding vast: ze hebben inderdaad géén orkest nodig... Only you, Put your head on my shoulder, Ramona,... zijn maar enkele van de oude kaskrakers die zij bovenhalen. Maar ook het meer recente werk, zoals Fragile, I don't like mondays, In this heart of het Nederlandstalige genre zoals Liesjes poesje, Het kan niet zijn, Annabel of Trouw met mij sieren hun repertoire. Als ze dan eens niet zingen, slagen ze erin om in een typische eigen 'Septem Viri'-stijl met pittige bindteksten die royaal zijn gekruid met humor de zaal anderhalf uur te boeien. Er valt over deze heerschappen nog véél meer te vertellen, maar dat is onbegonnen werk. Je moet dit gewoon gezien hebben!!!

• PRAKTISCH Plaats: Cultureel Centrum Guldenberg, Acaciastraat 1, Wevelgem. Datum: zondag 9 december 2007, deuren vanaf 19.00 uur, act start stipt om 19.30 uur Kostprijs: 12 euro per persoon voor VIK-leden en hun partner, niet-leden betalen 15 euro. Uw inschrijving bij het VIK-secretariaat of via www.vik.be/activiteiten is slechts geldig na overschrijven op rek. nr. 465-3188441-83 van VIK Zuid-West-Vlaanderen met de vermelding: happening voor (aantal) personen. Kaarten af te halen aan de ingang van de zaal vanaf 19.00 uur. Referte: FEZWV11207.

studiegroepen ENERGIE

Landbouw als energieleverancier? Kunnen koolzaad, mest, zon en wind landbouw nieuwe impulsen geven?

WOMMELGEM. De zoektocht naar nieuwe energie, bij voorkeur uit herwinbare grondstoffen of niet-eindige energiebronnen is hip. Er gaat nauwelijks een dag voorbij of er komt wel iets nieuws op de markt van de zogenaamde 'alternatieve' energie. Energiebesparing en herwinbare energie zijn de twee poten waarop het politieke beleid een leefbaar en haalbaar energieklimaat wil stoelen. Oktober is - traditiegetrouw - de maand van de energie. En de landbouw - al decennia een sector in verdrukking, die op zoek is naar een nieuw elan - ziet brood in de levering van alternatieve energie.

pasta's duurder worden en dat kan al op protest van Jan Modaal rekenen. Maar ook bij ons stijgt de broodprijs, omdat de graanprijzen de hoogte in schieten. De OESO stelt voorts dat de vraag naar meer biobrandstoffen ervoor zal zorgen dat er meer landbouwproductiegrond wordt geclaimd. Dat wordt nefast voor hele wouden en waterrijke gebieden, die dreigen vernietigd te worden, terwijl de impact van biobrandstoffen in de strijd tegen de opwarming van de aarde eerder bescheiden zal zijn. De OESO fluit zo het beleid van de Europese Unie terug, dat het gebruik van biobrandstoffen zoveel mogelijk wil stimuleren. Volgens de OESO kunnen biobrandstoffen de uitstoot van broeikasgassen met maximaal drie procent indijken. De prijs die daarvoor betaald moet worden, is volgens de studie onevenredig groot.

Ook financieel zit het niet snor: voor biobrandstoffen zijn massaWie al eens door een akkerland toert of wandelt, merkt veel vaker le investeringen nodig. De OESO pronostikeert dat Europa zowat dan vroeger uitgestrekte groengele lappen koolzaad op. De land4.000 euro zou moeten investeren voor elke ton koolstofdioxide bouwsector is er al enige tijd van overtuigd dat koolzaad de red(CO2) die het zo wil besparen. ding wordt voor de sector. Met De EU wil tegen 2020 tien prokoolzaad kan immers biocent van de markt voor verbrandstof geproduceerd worDe OESO stelde onomwonden dat de promotie voersbrandstoffen biologisch den en daar zit toekomstmuen het stimuleren van biobrandstoffen de geproduceerd zien. De ecoloziek in, want koolzaad levert zo voedselprijzen zal doen stijgen. Het is een rauwe gische winst is minimaal, want immers herwinbare energie en economische wetmatigheid: meer koolzaad ook biobrandstoffen produceis dus een onuitputtelijke enerbetekent minder voedselproductie en minder ren uitstoot. Alleen het hergiebron. voedselproductie betekent hogere prijzen. winbare hebben ze voor op fossiele brandstoffen.

Koolzaad

België

Biobrandstof op basis van koolzaad wordt inderdaad flink gepromoot. Verschillende provinciebesturen en landbouworganisaties trokken mee aan de promotiekar. De Lijn liet enkele bussen op koolzaad rijden en de landbouwsector speelde gretig in op die tendens. Maar inmiddels zijn er ook tegenstemmen. Koolzaad is inderdaad een onuitputtelijke energiebron, maar om voldoende koolzaad te kweken voor onze eigen energiebehoeften, is België absoluut te klein. Dat is op zich nog niet eens een echt bezwaar, want met koolzaad hoeven we onze volledige energiebehoeften niet te dekken. Een gedeelte is ook al mooi meegenomen. Maar de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) heeft doorgaans meer impact met haar rapporten. De OESO stelde onomwonden dat de promotie en het stimuleren van biobrandstoffen de voedselprijzen zal doen stijgen. Het is een rauwe economische wetmatigheid: meer koolzaad betekent minder voedselproductie en minder voedselproductie betekent hogere prijzen. De effecten zijn nu al voelbaar in Italië, waar de

I-mag

34

OKTOBER

Ook in België faalt het beleid rond biobrandstoffen. Bij de meeste projecten verloopt of verliep de installatie vrij moeizaam. Bedrijven die in het avontuur stappen, merken dat de vraag naar biobrandstoffen maar mondjesmaat volgt en beperkt blijft tot een paar spelers. België behoudt een achterstand op Frankrijk, Duitsland en Nederland. Ook veranderende economische elementen spelen een vertragende rol: de prijzen voor plantaardige oliën uit palmnoten en koolzaad zijn bijna verdubbeld en de prijs voor granen, de basis voor bio-ethanol, is sterk gestegen. Uit de Verenigde Staten wordt goedkope biodiesel ingevoerd op basis van soja en Europese bedrijven kunnen tegen die concurrentie niet op. In Duitsland is de productie van biodiesel al gehalveerd. In een gereglementeerde markt met productiequota - zoals België en Frankrijk - blijft er een kleine marge. In Duitsland en Nederland is de markt voor biobrandstoffen vrij. Iedereen kan leveren. In ons land - en in Frankrijk - kan dat niet. Wie hier biobrandstoffen wil leveren, moet een quotum krijgen. Wie boven dat

ENERGIE

even gestaag worden er buurtcomités en actiegroepen opgericht quotum produceert, mag de restproductie wel uitvoeren naar de die de bouw van zulke installaties te allen prijze willen verhindevrije landen. Bij alle Belgische biodieselfabrieken is het quotum ren. Nimby - Not in my backyard! Buren en burgers vrezen geurde helft van de productiecapaciteit. Alleen voldoende grote en lawaaihinder, verkeershinbedrijven kunnen overleven. der van aan- en afrijdende Oleon in Ertvelde heeft een tractoren en vrachtwagens, productiecapaciteit van 100.000 Uit de Verenigde Staten wordt goedkope devaluatie van het landschap ton en mag in ons land jaarlijks biodiesel ingevoerd op basis van soja en Europese en wellicht nog het meest 63.000 ton biodiesel leveren. bedrijven kunnen tegen die concurrentie niet op. waardevermindering voor hun Maar de extra capaciteit op de woonomgeving en dus ook hun vrije Europese markt afzetten eigen huis. is economisch bijzonder moeiDat de Vlaamse regering op 19 mei 2006 een omzendbrief goedlijk haalbaar. De prijs voor 1 ton koolzaad is op twee jaar tijd van keurde rond de inplanting van mestverwerkings- en andere ver450 euro per ton opgeklommen tot 715 euro per ton. gistingsinstallaties in landbouwgebied, heeft op dat vlak weinig soelaas gebracht. België verlaagde de accijnzen op biodiesel en bio-ethanol en Het Duitse Öko-Institut onderzocht de uitstoot van koolstofdioxibesliste dat een bepaald percentage van de fossiele brandstoffen de van alle nucleaire, fossiele en duurzame energiebronnen. moet worden gemengd met biodiesel en bio-ethanol. Ons land Biogas dat met een warmtekrachtkoppeling wordt omgezet in verhoogde ook het quotum voor bio-ethanol van 192 naar 250 milstroom zou een van de meest duurzame grondstoffen zijn voor joen liter. Bio-ethanol wordt in benzines bijgemengd. Maar de opwekking van groene elektriciteit op voorwaarde dat de vrijgegrondstoffen voor bio-ethanol worden fors duurder. De graanprijkomen warmte een nuttige bestemming krijgt. zen zijn flink gestegen. Alleen met suikerbieten is productie van bio-ethanol nog enigszins haalbaar.

Zon en wind Biogas Landbouwbedrijven beschikken doorgaans over relatief grote oppervlakten: behuizing, stallen, schuren, maar ook weiden en De landbouw in Vlaanderen kampt al ruim 15 jaar met een giganakkers. Dat geeft hen de kans om ook te opteren voor wind- en tisch mestprobleem. Of beter: Vlaanderen kampt al langer met zonne-energie voor de productie van groene stroom. De opwekeen mestprobleem, maar sinds begin de jaren negentig nam de king van zonne-energie is stilaan rendabel aan het worden dankVlaamse regering het initiatief om er iets aan te doen. Sinds dit zij de premiemechanismen en de groenestroomcertificaten. En jaar is het derde Mestactieplan van kracht en er zijn zeker vordeook technisch gaan de installaties er zienderogen op vooruit. ringen gemaakt, maar het mestprobleem is nog niet van de baan. Voor wind is dat nog veel minder het geval. Individuele of kleinDoor te veel mest op gronden te brengen dreigt nitraat-, fosfaatschalige windmolens zijn nog lang niet rendabel, maar ook daar en ammoniakvervuiling, die in sommige gevallen onomkeerbaar zijn er almaar meer technisch is. sterkere modellen op de markt. Strikte regels, afbouw van de Ooit - en wellicht sneller dan veestapel, controles en boetes, Landbouwbedrijven beschikken doorgaans over verwacht - zal ook windenergie advies en begeleiding hebben relatief grote oppervlakten: behuizing, stallen, op kleinere schaal aan belang iets uitgehaald, maar de landschuren, maar ook weiden en akkers. Dat geeft winnen. De overheid blijft inzabouwers zitten door hun mest hen de kans om ook te opteren voor wind- en ke soepelheid en reglementenog altijd in het verdomhoekje. zonne-energie voor de productie van groene ring in gebreke. Het enige dat Het regeringsbeleid wil nu stroom. de Vlaamse regering heeft meer werk maken van de 'verbeslist, is dat windmolens van werking' van de overtollige minder dan 150 meter hoogte niet langer worden beschouwd als mest. En daar ziet onze landbouwsector weer tal van kansen in. obstakels voor de luchtvaart. Het is bekend dat de overheid eerMet een biogasinstallatie kunnen landbouwers hun overtollige der opteert voor de grootschalige windenergieprojecten en daarmest en gras op een milieuvriendelijke manier verwerken en er door ook geen energie stopt in de kleinschalige windvoorzienintegelijk elektriciteit en herwinbare energie mee produceren. Het gen. Voor kleinschalige windenergie bestaat er geen reglementeei van Columbus? Net niet, maar wel een interessant systeem, ring en het gevolg is dat de vergunningleverende overheid zich dat bovendien zijn verdienste al bewezen heeft in landen die veel vaak moet beroepen op de reglementering omtrent antennes of verder staan op het vlak van alternatieve energie. In Denemarken gsm-masten. Of gewoon moet oordelen naargelang het geval. bijvoorbeeld halen hele dorpen al jarenlang hun energie uit biogasinstallaties. Ook Duitsland staat voor op dat vlak. We hoeven er dus niet voor te vrezen dat we het warm water hebben uitgeToekomst? vonden. Als men in ons landje al veel eerder de neus over de grens had gestoken, dan was het mestprobleem misschien al wel Of de landbouw dus toekomst heeft op het vlak van groene eneropgelost geweest. gie valt af te wachten. Het beleid en de economische context waarbinnen een en ander zich afspeelt, zal duidelijk de lijnen uitzetten voor de toekomstige evolutie van alternatieve energie. En Nimby vooralsnog is het in veel gevallen koffiedik kijken. Maar kom, de landbouwers hebben het systeem nu dus wél ontdekt en de aanvragen voor bouwvergunningen en milieuvergunningen voor zulke biogasinstallaties lopen gestaag binnen. En Tekst: Luc VANDER ELST

OKTOBER 2007

35

I-mag

studiegroepen ACTIVITEITEN

• PRAKTISCH

BEDRIJFSBELEID Beleidsaspecten: van een bestaand naar een nieuw onderhoudsplan dinsdag 20 november 2007 Tijdens deze presentatie geen berekeningen over de rentabiliteit van predictief of preventief onderhoud. Ook geen keuze van een onderhoudsstrategie of technologieën bij predictief onderhoud. Maar wel een uitgebreide toelichting over: Joris Van Keer  wat komt er allemaal kijken bij de verandering van een bestaand onderhoudsplan?  hoe bereidt men zo'n proces voor?  welke zijn de mogelijkheden en wie betrekt men erbij om te beslissen?  hoe ziet een overgangsplan eruit?  welke roadblocks en kansen kan men tegenkomen en wat doet men ermee?  waar moet men op letten op 'menselijk vlak'?

Plaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem. Datum: donderdag 11 oktober 2007 om 19.30 uur. Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden; 15 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: VOENE11007.

ONDERHOUD Maintenance Partners donderdag 18 oktober 2007 Maintenance Partners is marktleider in de Benelux voor onderhoud, herstelling en revisie van alle elektrisch en mechanisch roterende machines, zoals generatoren, gasturbines, stoomturbines, turbocompressoren, zuigercompressoren en expanders/companders, Maintenance Partners heeft meer dan 300 ervaren werknemers en een totale werkvloercapaciteit van 20.000 m2.

Spreker Joris Van Keer MSc heeft in zijn eindwerk de overgang van een uitgebreid onderhoudsplan kunnen uitwerken voor een uiterst complex machinepark van tientallen miljoenen euro's en neemt de gelegenheid te baat om zijn ervaringen met u te delen.

Maintenance Partners gelooft in een vruchtbaar partnerschap met zijn klanten, leveranciers en medewerkers. De zes sleutelwoorden expertise, flexibiliteit, klantgericht, dynamisch, gedreven en innoverend zijn een garantie voor een beter onderhoud.

• PRAKTISCH

• PROGRAMMA

Plaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem. Datum: dinsdag 20 november 2007 om 20 uur. Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden; 15 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: VOBED11107.

18.00 uur: 18.30 uur: 19.00 uur: 20.00 uur:

ENERGIE

Dit bezoek is bedoeld voor mensen uit het onderhoud en de operationele wereld. Voornamelijk personen die regelmatig een beroep doen op een externe onderhoudsservice. Wij mikken op netwerking met andere bedrijven.

• PRAKTISCH

U-waarden meten voor isolatie donderdag 11 oktober 2007 Het begin van elke audit of energetische verbetering van een gebouw is de schil. Maar vaak is het moeilijk om de samenstelling van een bouwlaag na te gaan. Daardoor kan de warmtedoorgangscoëfficiënt van een bouwlaag niet bepaald worden en dat heeft gevolgen op de uiteindelijke warmteverliesberekening. Testo ontwikkelde een sonde waarmee die waarde kan worden gemeten en wil ze ons graag voorstellen tijdens deze lezing.

I-mag

ontvangst voorstelling bedrijf Maintenance Partners rondgang door de werkplaats in kleine groepen drankje en napraten

Plaats: Maintenance Partners, Vitshoekstraat 6, Zwijndrecht Datum: donderdag 18 oktober 2007 om 13 uur Kostprijs: gratis voor VIK-leden; 5 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 10 euro voor niet-leden. Maximum aantal deelnemers: 30 Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: BBOND11007

MEET- EN REGELTECHNIEK Safety problematic in 'industrial environments' with Wlan networks donderdag 25 oktober 2007 WIfi of te 'Wireless fidelity' kennen we misschien al van toepassingen bij ons thuis. Kunnen we de techniek zondermeer aanwenden voor industriële toepassingen? Dat is uiteraard een retorische vraag. Beter zou zijn: waarom niet of waarom

36

OKTOBER

ACTIVITEITEN

wel? Aspecten die daarbij zeker een rol spelen zijn: betrouwbaarheid, stabiliteit, robuustheid, privacy/vertrouwelijkheid, ... van de 'Wireless LAN'-netwerken (WLAN), die met deze technologie opgebouwd worden. Hoe een antwoord vinden op die problematiek, welke wireless LAN-oplossingen Ing. Geert worden daardoor mogelijk en waar liggen Bracke MSc de beperkingen? In de presentatie worden bovenstaande onderwerpen belicht en geïllustreerd aan de hand van eenvoudige schema's en voorbeelden. Daarbij wordt ook vooruitgekeken naar de nabije toekomst met o.a. 'meshed' wireless netwerken. Die meshed WLAN-netwerken bieden interessante voordelen en mogelijkheden ten opzichte van de klassieke WLAN's.

• PRAKTISCH Plaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem. Datum: donderdag 25 oktober om 20 uur. Spreker: Ing. Geert Bracke MSc, account manager BeLux, Hirschmann automation and control. Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden; 15 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: VOOND11007.

VEILIGHEID EN MILIEU Ecover dinsdag 27 november 2007 Op dinsdag 27 november organiseert de studiegroep Veiligheid en Milieu in samenwerking met de regionale afdeling Kempen een bezoek aan Ecover Ecover is een internationaal bedrijf, dat actief is in de productie van ecologische was- en reinigingsmiddelen. Het bedrijf werd in 1980 in België opgericht. Van bij de start was Ecover een koploper, een pioniersbedrijf, dat met een fosfaatvrij wasmiddel uitpakte nog vóór de fosfaten als een probleem werden gebrandmerkt. Ecover-producten zijn gemaakt op basis van hernieuwbare plantaardige grondstoffen en mineralen. Zij worden op een ecologisch, economisch en sociaal verantwoorde wijze geproduceerd in een unieke ecologische fabriek. Eerlijk en open, met respect voor mens, dier en milieu. Volgens ons is dit de enige manier om een leefbare toekomst te garanderen.

• PRAKTISCH Plaats: Ecover Belgium nv, Industrieweg 3, Malle. Datum: dinsdag 27 november 2007 om 13.30 uur stipt. Kostprijs: gratis voor VIK-leden; 5 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 10 euro voor niet-leden. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: BBVEM11107.

AGENDA BIJEENKOMSTEN Studiegroep Bedrijfsbeleid 20-11-2007 Lezing: Beleidsaspecten omtrent overgang van een bestaand naar een nieuw onderhoudsplan, VIK-huis, 20.00 uur 18-12-2007 Lezing: Projectmanagement en Projectplanning, VIK-huis, 20.00 uur 19-02-2008 Lezing: Kennismanagement, VIK-huis, 20.00 uur NIEUWE DATUM

Studiegroep Bouwkunde 31-10-2007 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 20.00 uur 28-11-2007 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 20.00 uur Studiegroep Elektriciteit 18-10-2007 Liften Coopman, VIK-huis, 19.30 uur 15-11-2007 Zonnecellen, VIK-huis, 19.30 uur 20-12-2007 Tracing en kastconditionering, VIK-huis, 19.30 uur 17-01-2008 Generatoren, VIK-huis, 19.30 uur 21-02-2008 Dimmersturing, VIK-huis, 19.30 uur 20-03-2008 Kunstlicht (spiegelsysteem), VIK-huis, 19.30 uur 17-04-2008 Soorten kabels, VIK-huis, 19.30 uur 15-05-2008 AREI, VIK-huis, 19.30 uur 12-06-2008 Maintenance op motoren, VIK-huis, 19.30 uur Studiegroep Energie 11-10-2007 Lezing: U-waarden meten voor isolatie, VIK-huis, 19.30 uur 08-11-2007 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 20.00 uur 13-12-2007 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 20.00 uur Studiegroep Haventechnologie 25-10-2007 Lezing: code van goede praktijk voor ladingsverzekering van goederen, VIK-huis, 20.00 uur Studiegroep Onderhoud 18-10-2007 Bedrijfsbezoek Maintenance Partners, "Overzicht mogelijkheden onderhoud, herstelling en revisies aan E&M roterende machines" 07-11-2007 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 18.30 uur 19-12-2007 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 18.30 uur Studiegroep Regeltechniek 25-10-2007 Today's safety problematic in "Industrials environments" with Wlan networks, VIK-huis, 20.00 uur 06-11-2007 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 20.00 uur 04-12-2007 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 20.00 uur Studiegroep Veiligheid-Milieu 27-11-2007 Bedrijfsbezoek Ecover Belgium NV, Malle, 13.30 uur 13-12-2007 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 20.00 uur Studiegroep Voeding 06-11-2007 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 19.00 uur 04-12-2007 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 19.00 uur

OKTOBER 2007

37

I-mag

netwerk

Wetenschap en leven @ 2030 Kekulé XII De volgende maanden begint de volgende editie van de Kekulécyclus alweer. De voordrachtenreeks, georganiseerd

door

de

Koninklijke

Vlaamse

Chemische

te sprekers uit binnen- en buitenland. Meerdere industrieën en 5 hogescholen uit de ruime Antwerpse regio, de Vlaamse Ingenieurskamer, Essenscia, Flemish Aerospace Group en de Vlaamse regering steunen het initiatief.

Vereniging (KVCV) en gestart in 1983, is daarmee aan haar jubileumeditie toe. Al verscheidene jaren steunt de VIK dat initiatief. Vernieuwingen in de wetenschap beïnvloeden onmiskenbaar ons dagelijks leven, of het nu gaat om comfort, informatie-uitwisseling of gezondheid. Ook voor de toekomst staan weer allerlei spannende ontwikkelingen op stapel. Wat te denken van hightech autolak die zichzelf reinigt, op commando van kleur verandert en krasjes uitwist? En als we geen kernenergie meer willen, moeten we dan nieuwe kolencentrales openen? Of mag het licht af en toe uitgaan? En kan de industrie de boomende technologie blijven volgen én ze sociaal aanvaardbaar maken?

De Kekulécyclus XII bestaat uit zes avondvullende programma's, gespreid over dinsdagen in het najaar van 2007 en het voorjaar van 2008. Omdat de allereerste Kekulécyclus van start ging in 1983 is Kekulécyclus XII een jubileumeditie. Onder de overkoepelende titel “Wetenschap en leven @ 2030” wil hij een visionair beeld schetsen van de mens, de maatschappij en de technologie in 2030. Kekulécyclus XII wil de deelnemer confronteren met een voor hem steeds complexere maatschappij en met een industrie die rentabiliteit en sociale aanvaardbaarheid met elkaar moet verzoenen.

Plaats en datum

Maar belangrijke wetenschappelijke vernieuwingen verzeilen geregeld in ethische, politieke of zelfs religieuze discussies. De grond van de zaak is meestal zeer technisch en daarbij bereiken vaak enkel de grote lijnen van de debatten de media - en dus ook de maatschappij -, dikwijls geformuleerd in klinkende slogans. Voor een geïnteresseerd publiek is er dus nood aan meer informatie over de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen, daarbij ook focusserend op de maatschappelijke impact.

Op dinsdagen 9 oktober, 23 oktober en 13 november 2007 en op dinsdagen 19 februari, 4 maart en 18 maart 2008. Onthaal telkens vanaf 18.30 uur, eerste lezing om 19.15 uur, receptie om 22 uur. Alleen de lezing van 19 februari 2008 begint om 19 uur. Alle avonden vinden plaats in de aula Fernand Nédée van de Universiteit Antwerpen, Campus Drie Eiken, gebouw Q, parking 3-4, Universiteitsplein 1, Wilrijk.

De Kekulécyclus, georganiseerd door de KVCV en de Universiteit Antwerpen, probeert aan die behoefte te voldoen. De organisatie groeide vanuit de chemiesector en programmeert tweejaarlijks een cyclus van zes lezingenavonden met prominen-

Voor alle informatie (inclusief liggingsplan) en online registratie, surf naar www.kekule.be. Tekst: Jacques ENGELMANN, voorzitter Kekulécyclus

OKTOBER 2007

39

I-mag

VIK V orming VIK V orming

Vlaams Centrum voor Kwaliteitszorg kiest voor verdieping én verruiming Technieken voor foutreductie blijven belangrijk ANTWERPEN. Het Vlaams Centrum voor Kwaliteitszorg (VCK) versterkt zijn basispijler 'kwaliteit' en voegt daarnaast twee dimensies aan zijn werking toe: innovatie en menselijke ontplooiing. Een peterschapsproject rond het indijken van'menselijke' fouten en een tweedaags congres over transformatie zijn de eerste zichtbare resultaten van de strategische wending.

Dat de technische aspecten van kwaliteitszorg in de toekomst niet vergeten worden, bewijst het nieuwe VCK-project 'Goed gedaan', dat begin volgend jaar van start gaat. “Bedoeling is om de deelnemers meer inzicht te geven in de mogelijkheden en technieken om 'menselijke' fouten in te dijken”, vertelt Martine Vanremoortele, die de details van het peterschapsproject de vorige maanden uitwerkte en uiteindelijk licht op groen kreeg van de Vlaamse overheid. Het project staat onder toezicht van de Britse, internationaal gerenommeerde 'human error'-specialist John Evans. 'Goed gedaan' richt zich tot beslissingsnemers in grote en kleine bedrijven die de foutgevoeligheid van hun processen willen reduceren en hun competitiviteit willen verhogen. De nadruk ligt op het indijken van fouten die optreden bij de uitvoering van eenvoudige, bekende en repetitieve taken. Met name in productieen dienstenbedrijven, waar medewerkers herhaalde acties of routinetaken uitvoeren, zal het systematisch werken aan de oorzaken van fouten een aanzienlijke winst opleveren. Een andere doelgroep zijn bedrijven die erg kwetsbaar zijn voor kritiek op verspilling, fouten of afval, en voor wie het vertrouwen van aandeelhouders, klanten en overheid een grote prioriteit heeft. “Als je mensen in bedrijven over fouten ondervraagt, geeft de helft toe per week 1 à 2 uur te spenderen aan het rechtzetten van vergissingen die zij of anderen hebben begaan. Liefst 17 procent is meer dan vier uur per week kwijt aan dergelijke onproductieve activiteiten”, zegt John

Evans. Uit onderzoek blijkt ook dat 'menselijke' fouten - afhankelijk van de activiteitstak - verantwoordelijk zijn voor 40 tot 80 procent van de kosten voor niet-kwaliteit. Naast verspilling en vertraging tasten die fouten op lange termijn de klantentevredenheid en het klantenvertrouwen aan en daardoor ook de reputatie en de concurrentiepositie van een bedrijf. Martine Vanremoortele: “Een proces invoeren om menselijke fouten in te dijken, zorgt voor een beter gebruik van de aanwezige middelen en materialen. Door de toegenomen efficiëntie en effectiviteit krijgt de organisatie een duurzamer karakter.”

Grote sprongen Sleutelen aan de reductie van fouten en technieken inzetten om de werking van een organisatie continu te verbeteren: het blijft hoog op de agenda van kwaliteitsmanagers staan. “Maar continu verbeteren alleen is onvoldoende om op alle vlakken een echt uitmuntende organisatie te worden en om in deze tijden van snelle verandering te anticiperen op onverwachte omwentelingen”, vertellen VCK-directeur Annette Geirnaert en projectmanager Tine Van Bruggen. “De vooruitgang moet zich vandaag vaak in grotere sprongen voltrekken om effectief te zijn en dat vereist transformatie, innovatie en maximale inzet van het menselijk potentieel. Daarom heeft het VCK, naast de basispijler 'kwaliteit', formeel twee dimensies aan zijn werking toegevoegd. De eerste is innovatie. Echt nieuw is innovatie voor het VCK niet. Drie jaar geleden al ging het creativiteitsproject 'Creatopia' van start. De deelnemers zochten in kleine groepen en onder begeleiding van een peter manieren om creativiteit en innovatie werkbaar in te zetten met het doel de organisatie te verbeteren. Op die manier werd de link gelegd tussen creativiteit, innovatie en kwaliteitszorg, een unicum in het zakenleven. “Creatopia is inmiddels onder een nieuwe formule, namelijk het Salon, voortgezet. Ook via andere projecten en initiatieven zullen we meer de nadruk leggen op innovatie en creativiteit en de thema's verder uitdiepen”, zegt Annette Geirnaert.

boven: Het VCK reikt elk jaar de trofee 'Kwaliteitsmanager van het jaar' uit. Vlnr VCK-voorzitter Ingrid Lieten, Marijke Korteweg, in 2006 European quality leader of the year, minister Geert Bourgeois, Lutgart Pierre (TNT Express Belux), Kwaliteitsmanager van het jaar in de privésector, Ronald De Meerleer (De Post), Kwaliteitsmanager van het jaar in de nonprofit en Erik De Cooman, juryvoorzitter. links: Sfeerbeeld tijdens een Creatopia-happening. Het peterschapsproject legt de link tussen creativiteit, innovatie en kwaliteitszorg.

I-mag

40

OKTOBER

VIK V orming VIK V orming Potentieel maximaal realiseren De derde dimensie van de VCK-werking is de menselijke ontplooiing. “Het wordt stilaan overduidelijk dat zonder echte aandacht voor de menselijke dimensie in een organisatie geen topkwaliteit en ook geen duurzame veranderingen mogelijk zijn”, vindt Tine Van Bruggen. De rol van de mens in het proces erkennen, talent maximaal ontwikkelen, medewerkers meer beslissingsrecht geven, zorg dragen voor goede relaties en voor een meer menselijke werkomgeving, leiders die aandacht hebben voor menselijke processen en die processen ook kunnen begeleiden, het creëren van verbondenheid, aandacht voor een bezielde bedrijfscultuur: dergelijke factoren zijn onontbeerlijk in een alomvattende aanpak van verbetermanagement. De menselijke ontplooiing heeft de laatste jaren binnen kwaliteitszorg steeds meer aandacht gekregen. “We zullen die dimensie vanaf nu nog nadrukkelijker ontwikkelen en stelselmatig in onze projecten inbouwen. In organisaties die erin slagen om kwaliteit, innovatie en menselijke ontplooiing te verenigen, zal niet enkel de proceskwaliteit verbeteren, maar zal de hele organisatie op een hoger niveau worden getild.”

Transformatie Het twintigste Vlaams Kwaliteitscongres, 'Van drempels treden maken', dat plaatsvindt op 11 en 12 oktober, is een perfecte illustratie van het nieuwe meersporenbeleid. Tine Van Bruggen: “Het centrale thema van het congres is transformatie. Transformatie beantwoordt aan de aspiratie van velen om anders te leven en te werken. Het is in deze complexe en onzekere wereld een noodzaak om snel in te spelen op de veranderingen die zich aandienen.” Als we de evolutie van kwaliteitszorg bekijken, zien we dat in de beginfase standaardisering aan de orde was. Daarna lag de klemtoon op voortdurend verbeteren. Nu belanden we in een nieuwe fase: transformatie.

“Al die benaderingen zijn waardevol voor organisaties, naargelang hun fase van ontwikkeling. In de beginfase is standaardisering noodzakelijk. Als bedrijven in volle groei zijn, is continu verbeteren onontbeerlijk. Bij bedrijven die hun groei zien afnemen of stabiliseren, is er nood aan een nieuwe manier van werken om een doorbraak te creëren. De praktijk wijst uit dat organisaties die op een totaal andere manier geconcipieerd en bestuurd worden, uitstekende resultaten neerzetten. Transformatie gaat verder dan continu verbeteren: het vereist een sprongsgewijze vooruitgang, een zoektocht naar wat essentieel is. Transformatie veronderstelt inzicht en groei van alle leden die deel uitmaken van de organisatie, te beginnen bij de leiders. Het gaat bij transformatie uiteindelijk om het verruimen van het gemeenschappelijk bewustzijn: weten waar je staat, waar je naartoe wil en hoe je de kloof moet overbruggen om je doelstellingen te realiseren.”

Congres Om de kwaliteitswereld inzicht te geven in transformatie en om het proces te begeleiden biedt het VCK op het kwaliteitscongres twee tweedaagse transformatieroutes aan: een rond persoonlijk leiderschap, een rond transformatie in organisaties. Kwaliteit, innovatie en de menselijke en relationele componenten zijn in die routes verenigd en worden met enkele vernieuwende technieken en methodes onderzocht en beleefd. Bedrijven kunnen bij het VCK ook terecht, als ze die stromen intern willen organiseren. Daarnaast is er op het congres ook een programma 'à la carte'. Daarin vindt de congresbezoeker kortere workshops waar nieuwe én klassieke benaderingen voor veranderingsmanagement, leiderschap en organisatieverbetering aan bod komen, steeds op een innovatieve, meestal interactieve manier gebracht en met veel aandacht voor de praktische bruikbaarheid. Meer informatie? Vlaams Centrum voor Kwaliteitszorg, Tine Van Bruggen, 03 201 14 50, www.vck.be, [email protected]

Grand Flanders Excellence Trophy Het VCK wil aanknopen met een vroegere traditie en zal in 2008 een 'Grand Flanders Excellence Trophy' organiseren. Het werkt daarvoor samen met het Nederlandse Netwerk voor Kwaliteit (NNK) en le Mouvement Français pour la Qualité (MFQ) Nord/Pas-de-Calais. “We gaan in de drie regio's op zoek naar bedrijven die inzake kwaliteit, innovatie en menselijke ontplooiing gelden als voorbeeld.”

uiterst links: Het VCK-team met vlnr Marjolijn De Geest, Tine Van Bruggen, Martine Vanremoortele, Barbara Van Den Lemmer en directeur Annette Geirnaert. links: Professor Shoji Shiba, winnaar van de Deming Prize in 2002, was een van de aanwezigen op het EOQ-congres van vorig jaar, georganiseerd door het VCK.

OKTOBER 2007

41

I-mag

VIK V orming VIK V orming

CURSUSSEN

WHAT’S NEW? Omgaan met klachten: de weg naar een renderende klantenbinding De meeste medewerkers vinden klachtenbehandeling een vervelende en moeilijke taak. Nochtans kunnen klachten een aanzet zijn om de klantenrelatie te versterken. Tijdens deze opleiding oefenen we vooral specifieke vaardigheden, zodat klachten beter opgevangen en behandeld worden ten voordele van de klantenrelatie. Programma • Cases en verwachtingen van de deelnemers • Mogelijke verschillen in klachten en oorzaken van klachten • Waarom is het goed dat ontevreden klanten klagen? • Belang en noodzaak van klachtenbehandeling • Op zoek naar een typologie om de klacht klantgericht te kunnen behandelen • Communicatie met de klant in het proces van klachtenbehandeling • Een gestructureerde aanpak om klachten effectief te behandelen • Tips en aanbevelingen • Belang van klachtenpreventie Praktisch woensdagen 10 en 17 oktober 2007 telkens van 9 tot 17 uur (lunch inbegrepen), VIK-huis, Wommelgem.

Servosturingen In deze cursus leert u hoe u een driecomponentenaandrijving motor-regelaar-terugkoppeling - moet dimensioneren, configureren en parametreren. Ook het gebruik en de aansluiting van die drives via veldbus wordt toegelicht. Dezelfde studies worden op 2 verschillende merken uitgevoerd. Programma • Vergelijkende studie: positioneersturingen van Siemens, Lenze, Sew, Indramat • Ontwerp en berekening van een positioneersturing • Configuratie, indienstneming, finetuning van de ontworpen sturingen • Inzicht krijgen in specifieke begrippen over positioneren • Een blokschema en de signaalweg van een positioneersturing begrijpen • Verschillende types encoders en servomotoren begrijpen • Servomotoren: bouw, soorten, werking, eigenschappen, karakteristieken en interpretatie • Servoregelaars • Meetsystemen • Omvormers • Koppeling op een veldbus

Praktisch maandag 22, dinsdag 23 en woensdag 24 oktober 2007 telkens van 9 tot 17 uur (lunch inbegrepen), VIK-huis, Wommelgem.

CE-machinerichtlijn De cursus behandelt de praktische uitwerking van de Machine, de EMC- en de Laagspanningsrichtlijn. Zowel de theoretische als de praktische invulling komt aan bod. De theoretische blokken worden afgewisseld met praktijkvoorbeelden, zodat u de opgedane kennis onmiddellijk in praktijk kunt brengen. Programma • Inleiding • Achtergronden van CE-markering • Productaansprakelijkheid • Stappenplan CE-markering • Samengestelde installaties • Risicobeoordeling • Risicoreductie • EMC- en Laagspanningsrichtlijn • Technisch constructiedossier • Gebruikershandleiding • Beoordelingsprocedures • Verklaring van overeenstemming

Praktisch maandagen 5 en 12 november 2007 telkens van 9 tot 17 uur (lunch inbegrepen), VIK-huis, Wommelgem.

IFS Logistics Eerst was er de vraag van de supermarkten aan de voedingsbedrijven om gecertificeerd te zijn t.o.v. IFS en/of BRC. Om de volledige keten in beeld te krijgen wordt nu ook aan de logistieke dienstverleners gevraagd om te voldoen aan de IFS Logistics. In deze opleiding krijgt u zicht op de eisen van de IFS Logistics. Programma • Structuur IFS Logistics • Eisen IFS Logistics • Hoe dat in praktijk brengen? • Een risicoanalyse uitvoeren Praktisch woensdag 7 november 2007 van 9 tot 17 uur (lunch inbegrepen), VIK-huis, Wommelgem.

U wilt meer informatie? Contacteer VIK Vorming: [email protected] of 03 259 11 06 I-mag

42

OKTOBER

W

U NIE

VIK V orming VIK V orming

CURSUSSEN

WHAT’S UP? EEX Deze praktijkgerichte cursus verduidelijkt met didactisch materiaal de verschillende beschermingswijzen. Na een summier stukje theorie verloopt de cursus in dialoog tussen de docent en de cursisten, zodat ruim tijd besteed kan worden aan 'uw EEX-probleem'. Na deze basiscursus kunt u aan de constructie van het materiaal zien welke beschermingswijzen toegepast zijn en welke toepassing mogelijk is. Programma • Normen en principes (summier) • Productgroep behuizingen • Productgroep verlichting • Productgroep wartels, verloopringen en toebehoren Praktisch donderdag 25 oktober 2007 van 13 tot 17 uur, VIK-huis, Wommelgem. De gevorderdencursus ATEX vindt plaats op donderdag 8 november.

Bruggenbouw De uitbouw van het wegennet, het spoorwegennet en het waterwegennet vereist de bouw van kleine en grote bruggen, telkens in zeer specifieke omstandigheden. Deze cursus behandelt een hele reeks types en uitvoeringswijzen van bruggen. Ook wordt de invloed op verkeershinder onderzocht. Programma • Overzicht brugtypes volgens functie en type • De te onderscheiden uitvoeringsmethoden • Specifieke uitvoeringsmethoden • Toebehoren en afwerkingen • Specifieke voorzieningen inzake veiligheid, gezondheid en welzijn van de arbeiders en de omgeving • Bij elk brugtype komen de oplossingen voor het latere onderhoud aan bod Praktisch maandagen 5, 12 en 19 november 2007, donderdagen 8 en 15 november 2007 telkens van 19 tot 22 uur, VIK-huis, Wommelgem.

Drukvaten, warmtewisselaars en opslagtanks Drukvaten, reactors, warmtewisselaars en opslagtanks vormen een belangrijk deel van een petrochemische fabriek. Die toestellen worden ontworpen volgens normen, zoals ASME, TEMA, API 650, AD-merkblatter, enz. Het is de bedoeling om die codes toe te lichten, met aandacht voor materiaalkeuze, corrosie en inspectie. Ook zullen de basisprincipes van breukmechanica worden behandeld: fatigue, brosse breuk, enz. Ook

de noodzaak van veiligheidskleppen en hun ontwerp maken deel uit van de training. Programma • Asmecode deel 8 div 1 en 2 • Tema • API 650 • Breukmechanica en fatigue • Materialen en corrosie • Inspectie Praktisch dinsdagen 13 en 20 november 2007 van 9 tot 17 uur (lunch inbegrepen), VIK-huis, Wommelgem.

Inkoop-negotiatie-technieken: een must voor elke in- en verkoper Dit praktische seminarie geeft de in- en verkoper een breed inzicht in de inkoopproblematiek. Inkooporganisatie en -administratie, de commerciële aanpak, de inkooptactiek en -strategie, verbale en non-verbale negotiatietechnieken worden in praktische cases deskundig belicht. Claimbehandeling, 'just before time', juridische grondslagen tot en met een checklist voor offertebesprekingen komen uitvoerig aan bod. Programma • Voorbereiding van een goed inkoopgesprek • Verbale en non-verbale communicatietechnieken • Hoe verloopt een eerste kennismakingsgesprek • Strategische plaats en uur van het gesprek? • Tijdsruimte tot een eerste kennismakingsgesprek met een nieuwe leverancier • Welke zijn de verkoopstechnieken van een verkoper of leverancier? (AIDA) • Hoe reageren op dominante, extraverte en emotionele gedragspatronen? • Wat zijn dode tijden en hallo-effecten in een kennismakingsgesprek? • Evaluatie van het eerste inkoopgesprek • Welke verkopers selecteren voor een tweede onderhoud: 'formele negotiatiegesprekken' • Introductie van de 'checklist voor offertebespreking' • Chronologische volgorde van de te stellen vragen • Hoe reageren op niet-deontologische handelsvoorstellen? • Hoe leveranciers afwegen in het finale gesprek tot de definitieve keuze ervan? • Evaluatie van het tweede gesprek alvorens over te gaan tot het eigenlijke bestelorder? Praktisch vrijdagen 16 en 23 november 2007 van 14 tot 20 uur (lunch inbegrepen), VIK-huis, Wommelgem.

U wilt meer informatie? Contacteer VIK Vorming: [email protected] of 03 259 11 06 OKTOBER 2007

43

I-mag

VIK V orming VIK V orming

DOCENTEN

Docentendag werd daverend succes De eerste ontmoetingsdag voor alle VIK-docenten leerrijk WOMMELGEM. Wie zijn die andere docenten bij VIK Vorming? Wie geeft ook les in hetzelfde domein en wat zijn haar of zijn ervaringen? Of wie kan me nuttige contacten bezorgen in een voor mij onbekend terrein? Dat vroegen 65 docenten van VIK Vorming zich af en zij zakten op vrijdag 31 augustus af naar het VIK-huis op zoek naar antwoorden op die vragen.

In volle opleidingsseizoen komen er bijna dagelijks docenten over de vloer in het VIK-huis. Hoewel het gegeven misschien best logisch is, is het toch frappant dat de docenten bij VIK Vorming elkaar niet of nauwelijks kennen. Velen onder hen zijn actief in aanleunende domeinen en kunnen elkaar aanvullen. Anderen werken dan weer op compleet andere terreinen, maar kunnen enorm veel van elkaar opsteken. Die vaststelling inspireerde mij tot het opzetten van eerste initiatief waarop docenten van VIK Vorming elkaar kunnen ontmoeten en ideeën uitwisselen: de eerste VIK Vorming docentendag. Het centrale thema was een opleiding 'Train de trainer' advanced. Naast de specialistische en vaak technische kennis waarover onze docenten beschikken, is er heel wat interesse en vaak ook nood om meer te weten te komen over het proces van 'kennisoverdracht' en van 'leren'. Kennis en ervaring overbrengen, het publiek inschatten en optimaal tegemoetkomen aan leernoden is immers helemaal geen exacte wetenschap en dat maakt het net zo boeiend. De workshopleider Luc Lammens wist op een pittige en gevatte manier enkele knelpunten bloot te leggen en gaf iedereen stof tot nadenken en tot overleg achteraf. Dat overleg achteraf vond plaats in het gezellige kader van een walking dinner. Gewapend met de handige fotolijst van alle collega-docenten vonden de deelnemers elkaar bij een glas wijn en een lekker gevuld bord. Voor velen was de docentendag ook een gelegenheid om het hoe en waarom te vernemen van de aparte huisstijl en het eigen logo van VIK Vorming. Meteen werd ook de flow binnen de interne werking van VIK Vorming verduidelijkt en hadden nieuwe docenten kans om ook kennis te maken met Noël Aelbrecht en Manuella Goyvaerts, de andere twee kernleden van het team VIK Vorming.

Tekst: Lic. Diane LUYTEN MSc Manager VIK Vorming

I-mag

44

OKTOBER

VIK V orming VIK V orming START 3 oktober 8 oktober 8 oktober 9 oktober 10 oktober 10 oktober 12 oktober 15 oktober 15 oktober 18 oktober 18 oktober 22 oktober 25 oktober 25 oktober 5 november 5 november 5 november 8 november 12 november 13 november 15 november 20 november 4 december

AANTAL SESSIES 6 10 3 8 10 7 1 2 1 2 1 3 1 1 5 5 2 1 3 2 2 2 3

BEDRIJFSKUNDE

Plannen van bouwprojecten met MS Project Tribologie en smeertechnieken NIEUW Materials handling Tijdstudie en normtijden Interpretatie van de norm ISO 9001:2000 Projectplanning en management B-VCA: basisveiligheid NIEUW MS Project Omgaan met vreemde culturen Contractenbeheer voor niet-juristen Intern auditor BRC - IFS NIEUW MSDS Material safety data sheet Risicomanagement in de bouw NIEUW Lead auditor course ISO 9001:2000 EEX SMED IFS Logistics NIEUW Planning & scheduling van onderhoudsactiviteiten Atex-richtlijn Het bodembeschermings- en saneringsdecreet van 11.10.2006 TPM: Total productive maintenance MS Project server NIEUW Prince 2 Foundation (i.s.m. ARCADION) Prince2 Practitioner (i.s.m. ARCADION) Besparing in operationele kosten van een bedrijf Veiligheidsbesturingen voor machines NIEUW VOL-VCA: Veiligheid voor operationeel leidinggevenden NIEUW B-VCA: basisveiligheid NIEUW

1 oktober 2 oktober 4 oktober 5 oktober 8 oktober 9 oktober 10 oktober 11 oktober 12 oktober 14 oktober 15 oktober 18 oktober 18 oktober 22 oktober 25 oktober 16 november 7 november 8 november 8 november 12 november 14 november 15 november 22 november 22 november 23 november 3 december 15 december 20 december

Plannen van bouwprojecten met MS Project Omgaan met klachten MS Project Effectief leidinggeven Mentale weerbaarheid en assertiviteit Heldere taal in technische rapporten MS Project server NIEUW Rapportering met crystal reports Inkoop-negotiatie-technieken: een must voor elke in- en verkoper Timemanagement De winnende presentatie

1 oktober 10 oktober 11 oktober 23 oktober 6 november 12 november 15 november 15 november 16 november 30 november 3 december

TECHNOLOGIE

CURSUS Dimensioneren van elektromechanische aandrijfsystemen* Inzicht in lastechniek Aardingssystemen Piping & engineering Verwarmingstechnische calculaties Industriële afsluiters en andere appendages in de praktijk NIEUW Energiebesparingen in de procesindustrie Intern auditor BRC - IFS NIEUW Richtlijn drukapparatuur (PED): praktische toepassing NIEUW Risicomanagement in de bouw NIEUW MSDS Material safety data sheet Servosturingen EEX Aandrijvingen Bruggenbouw Werken met stoom CE-machinerichtlijn NIEUW Atex-richtlijn OPC Drukvaten, warmtewisselaars en opslagtanks Automatisering Microbiologische veiligheid van voedingswaren ** HACCP - BRC - IFS

VAARDIGHEDEN

CURSUSOVERZICHT UREN 19 tot 22 uur 19 tot 22 uur 19 tot 22 uur 19 tot 22 uur 19 tot 22 uur 19 tot 22 uur 9 tot 17 uur 9 tot 17 uur 9 tot 17 uur 19 tot 22 uur 9 tot 17 uur 9 tot 17 uur 13 tot 17 uur 9 tot 17 uur 19 tot 22 uur 19 tot 22 uur 9 tot 17 uur 13 tot 17 uur 9 tot 17 uur 9 tot 17 uur 9 tot 17 uur 9 tot 16 uur 14 tot 17.30 uur

LEDENTARIEF 880 970 380 990 1010 740 360 620 360 330 320 970 210 360 560 560 620 210 970 540 620 540 390

4 5 9 2 2 5 1 2 1 1 2 1 1 5 1 2 1 6 1 3 3 1 4 2 1 1 1 1

19 tot 22 uur 19 tot 22 uur 19 tot 22 uur 9 tot 17 uur 19 tot 22 uur 9 tot 17 uur 8.30 tot 16 uur + examen 9 tot 17 uur 14 tot 21 uur 13 tot 18 uur 9 tot 17 uur 9 tot 17 uur 19 tot 22 uur 9 tot 17 uur 13 tot 17 uur 9 tot 17 uur 9 tot 17 uur 19 tot 22 uur 13 tot 17 uur 19 tot 22 uur 9 tot 17 uur 9 tot 17 uur 9 tot 17 uur 9 tot 17 uur 9 tot 17 uur 9 tot 17 uur 8 tot 17 uur + examen 8.30 tot 16 uur + examen

500 560 1230 620 330 1400 660 360 290 620 320 330 2640 210 620 360 650 210 380 840 430 2750 2750 360 620 240 135

4 2 2 8 3 2 15 3 2 1 1

19 tot 22 uur 9 tot 17 uur 9 tot 17 uur 19 tot 22 uur 9 tot 17 uur 9 tot 17 uur 9 tot 17 uur 19 tot 22 uur 1 tot 20 uur 9 tot 17 uur 9 tot 17 uur

500 540 660 790 880 540 430 410 540 360 330 * = Gent

OKTOBER 2007

45

I-mag

denken & doen PUZZELAAR

Puzzelaar 83

De walvissendetector

Oplossing VIK-puzzelaar 81 > bruggen bouwen Ondanks de niet zo moeilijke opgave ontvingen we amper acht juiste oplossingen. Collega Frissen zorgde voor een korte, maar zeer duidelijke oplossing, die we hier weergeven. Brug 2 = GH

Brug 1 = EF

A G

E

kanaal

F H

b

In een oceanografisch instituut op een piepklein eilandje voor de kust van Canada experimenteert men met een elektronisch systeem dat een alarm moet geven als een walvis in de vijfmijlszone rond het eiland komt. Maar na enige tijd blijkt dat het systeem helemaal niet feilloos werkt: het detectiesysteem geeft gemiddeld een keer om de 30 uren een alarm. Er zijn echter tien keer meer valse alarmen (een sein hoewel er geen walvis is). Men stelt ook vast dat slechts drie van de vier aanwezige walvissen worden gedetecteerd.

D

b

C

Wat is nu het percentage van de normale uren in dit oceanografisch instituut, t.t.z. de uren waarbij er geen walvis aanwezig is en waarbij er geen vals alarm wordt gegeven? Bijvraag: hoeveel juiste antwoorden gaan we ontvangen? Stuur uw oplossingen vóór 15 november 2007 naar: Ing. Roland Mebis MSc, Tabaartstraat 23, 3740 Bilzen of [email protected].

B Brug 1 = EF: Kanaalbreedte = b = BC (loodrecht op de oever) AC = rechte, D = middelpunt DE loodrecht opAC ACE = gelijkbenige driehoek => AE = EC ECBF = parallellogram => FB = EC Dus: AE = FB Brug 2 = GH Kanaalbreedte = b = BC (loodrecht op de oever) AC = rechte = kotste afstand tussen 2 punten GH = b = bruglengte = gemeenschappelijk (Cte) in elke oplossing zodat de kortste afstand bepaald woedt door de kortste wegen (AG + HB) GCBH = parallellogram => GC = HB AG + GC = AC of => AG + HB = AC = kortste wegen zodat AGHB de kortste afstand is.

Een goede oplossing hebben we ontvangen van Piet Frissen, Rekem (15); Theo Renckens, Hamont (15); Jan Doornaert, Wondelgem (16); Jozef Ooms, Stekene (5); Theofiel Demets, Evergem (12); Patrick Goes, Roeselare (20) en van de winnaars Elie De Brauwer, Jabekestraat 27A, 9230 Wetteren (9) en van Lieven Hautekeete, Leopold IIIlaan 33, 8710 Ooigem. Beide winnaars mogen binnenkort een boekenbon van 25 euro in hun brievenbus verwachten.

Ing. Roland MEBIS MSc

STICKERACTIE Ing. Etienne Dens woont en werkt in de Dominicaanse Republiek. Hij draagt ook daar bij aan de promotie van de VIK. Hij rijdt er met een VIK-sticker op zijn wagen (zie bijgevoegde foto)! Ondertussen hebben wij zijn welverdiende prijs opgestuurd. U kunt ook in de prijzen vallen, als een attente collega uw sticker opmerkt en ons dat meldt. Uit de nummerplaten die onze fulltime speurploeg doorseinde lootten we nog de volgende nummers:

BZR-969

EPN-727

RIQ-305

Als een van die nummerplaten de uwe is, stuur dan een kopie van het inschrijvingsbewijs en van uw VIK-lidkaart op naar het VIK-secretariaat: Francine Demaret, Herental-sebaan 643, 2160 Wommelgem, fax: 03 259 11 01, e-mail: [email protected]. Succes!

I-mag

46

OKTOBER

VIK V orming VIK V orming

SYMPOSIUM met MINIBEURS

Veiligheid in de procesautomatisering 13 november 2007 Crowne Plaza, Antwerpen Al wie te maken heeft met veiligheid van installaties en processen weet dat IEC61511 het hele veiligheidsgebeuren in de procesindustrie in een nieuw kader heeft gebracht. Hetzelfde staat de discrete automatisering te wachten bij de invoering van de IEC6202. Beide normen zijn immers afgeleid van de IEC61508 rond functionele veiligheid. Het moment is nu aangebroken om te leren hoe de eerste gebruikers met die normen in de praktijk zijn omgegaan en hoe zij de onderliggende problemen aanpakken om tot veiliger systemen te komen zonder de beschikbaarheid onder druk te zetten.

SYMPOSIUM met MINIBEURS

Tot op het bot normen en wetgeving voor bouw en exploitatie in de vleesindustrie 20 november 2007 Huis van de Bouw, Zwijnaarde

Het symposium wil een antwoord geven op alle vragen die vanuit de volledige sector van de vleesverwerking worden gesteld. Daarom bekijken we eerst de inrichting van de werkplaatsen, de bouw en de bouwhygiëne, ook met aandacht voor de speciale technieken en de koeling. In een tweede deel behandelt het symposium de aanvoer van het dier en de keuring ervan in het slachthuis. En tot slot bespreken we de volledige verwerking van het vlees tot het klaar is voor consumptie.

Meer informatie over bovenstaande symposia: www.vik.be/symposia. Of u neemt contact op met: Manuella Goyvaerts 03 259 11 06 [email protected]