WELSTANDS- en MONUMENTENCOMMISSIE GEMEENTE DORDRECHT Secretariaat: Stadsontwikkeling – Inrichting Stadsdelen Postbus 8 3300 AA DORDRECHT Telefoon: (078) 7703139
Verslag welstandscommissie 19 december 2011 Openbare vergadering Aanwezig:
Dhr. P. Kilsdonk (voorzitter) Mevr. S. Hooijmaaijers Dhr. A. Nieuwpoort Dhr. D. Nuytten Dhr. E. Orsel Dhr. F. Baarda Dhr. A.J. Valk (secretaris)
1.
Opening en vaststelling agenda. De voorzitter opent de vergadering om 14.15 u. Er worden drie plannen aan de agenda toegevoegd, te weten Voorstraat 399, Voorstraat 338 en Colijnstraat 40 – 134 als agendapunten 9a, 9b en 9c.
2.
Brouwersdijk ongenummerd Plan voor 2 woningblokken in het kader van het stedenbouwkundig plan Oud Krispijn. Schetsplan. Welstandsgebied: Krispijn. Het plan is eerder beoordeeld op 10 oktober en 21 november j.l. Het is bij beide gelegenheden aangehouden. Nu ligt een opnieuw aangepast plan voor. Het wordt toegelicht door de heer Franken van Architectenbureau Van de Ven, Franken en Onstek. Ook de heer Van Wageningen van het bureau Stedenbouw is aanwezig. Toelichting van de heer Franken Naar aanleiding van het advies van 21 november is nagedacht over de stedenbouwkundige inpassing van het groen aan de voorzijde. De inrichting zoals nu wordt voorgesteld is akkoord bij Stedenbouw. Het blok is iets verder naar achteren geplaatst, waardoor ruimte ontstaat voor blokhagen en hoogtevariatie in het groen, waardoor een zekere geleding ontstaat in de overgang naar het openbaar gebied. Ook bij de hoekoplossingen is de overgang naar het openbaar gebied aangepast, wat tot een vergroting van de privacy op het binnenterrein heeft geleid. Ook is nog eens goed gekeken naar de beeldtaal in de bestaande omgeving. Dit heeft geleid tot aanpassing in de voorgevel. De gootlijn wordt op diverse plaatsen onderbroken, terwijl het metselwerk ter plaatse tot boven de gootlijn doorloopt. Hierdoor ontstaat een meer verticaal gerichte gevel met meer geleding. Ook zijn in de overgang tussen gebouw en openbaar gebied bankjes gemaakt. Beoordeling commissie - De commissie is van mening dat de aanpassingen op de koppen van de blokken en in de voorgevel aan de Brouwersdijk duidelijke verbeteringen zijn. De aansluiting bij de omringende bebouwing is beter dan voorheen. - In het algemeen blijft de commissie echter van mening dat functie en beeldconcept (appartementen met het uiterlijk van grondgebonden woningen) met elkaar op gespannen voet staan. Zij beschouwt dit echter als een gepasseerd station.
- De achtergevel van het appartementenblok wijkt, onder andere door de toepassing van betonnen portalen en houten lamellen, nog steeds teveel af van de voorzijde. - Wat betreft het materiaalgebruik in de achtergevel zou wellicht overwogen kunnen worden om het metselwerk naar de buitenste gevelzone te halen en het hout in de tweede lijn (de binnen-buitenscheiding) te plaatsen. - Ook de trappenhuizen die links en rechts uit de dwarskap te voorschijn komen, maken de compositie rommelig. In het algemeen is de commissie van mening dat de compositie van de achtergevel nog steeds verbetering behoeft en meer samenhang met het blok als één geheel zou moeten krijgen. - De commissie heeft ook kritiek op de aanpassingen in de kap van het blok aan de Aagje Dekenstraat. Door het verkleinen van de sprongen in de noklijn krijgt de kap in het beeld een gewicht dat eigenlijk te zwaar is. Mogelijk kan enige schaal en maat worden aangebracht door al bij voorbaat dakkapellen mee te ontwerpen, die anders op termijn toch zullen verschijnen. De commissie gaat akkoord met de kap zoals nu voorgesteld maar vraagt de ontwerper haar suggestie te overwegen. De commissie ziet het plan in het vooroverleg graag nog één keer terug en kan dus vooralsnog niet positief adviseren. 3.
Hof 8 – 13 Omdat de commissie bij de beoordeling van de plannen voor het verbouwen van het Hofcomplex te kennen heeft gegeven geïnteresseerd te zijn in de museale inrichting van het complex, wordt deze inrichting toegelicht door de heer Klaverdijk van het bureau Xpex. Toelichting van de heer Klaverdijk Het ontwerp voor de inrichting van de expositie is feitelijk een som van twee delen: de meubelachtige objecten die de expositie faciliteren en de presentatie van het verhaal dat de expositie wil vertellen en dat via verschillende media en objecten vorm krijgt. De eerste Statenvergadering en de Dordtse Synode vormen de twee thema’s waarom de presentatie in hoofdzaak draait. Het gebouw zelf dient niet als smaakmaker. De meubelachtige zaken worden allen geplaatst als losse inbouw. Niveauverschillen worden eveneens opgelost door losse inbouw, die vrij blijft van de wanden. De nieuwe trap wordt wel één van de pronkstukken en drukt door zijn gelaagde opbouw ook de gelaagdheid van de geschiedenis uit. Voor de presentatie zal veel met beamers en video worden gewerkt, afgewisseld met objecten in vitrines. In Hof 13 zal een getimede video worden geïnstalleerd, die Dordrecht en het water als thema heeft. Hierin komt o.a. de Sint Elizabethsvloed aan de orde. De Statenzaal krijgt een presentatie met een film van Theu Boermans, die wordt geprojecteerd op een glazen plaat, waardoor het verhaal van de film zich als het ware virtueel in de Statenzaal afspeelt. Reactie commissie Het is de commissie duidelijk geworden dat de inrichting van de expositie het gebouwencomplex als monument inderdaad respecteert. De commissie gaat er daarbij vanuit dat ook de bijbehorende logistiek in de zin van stroomvoorzieningen en klimatisering kan worden geregeld zonder dat dit tot aantasting van monumentale delen van het gebouw leidt. De commissie wil, als de plannen meer vorm hebben gekregen, daar nader over worden geïnformeerd. De ontwerper reageert op deze vraag met de constatering dat tot op dit moment alle benodigde installatie kan worden geïntegreerd in de bestaande pakketten. Ook vraagt de commissie zich af in hoeverre het interieur plaatselijk moet worden afgeschermd van daglicht, gezien de grote nadruk op beeldprojectie in de expositie. De ontwerper antwoordt dat slechts op één plek afplakken van vensters
noodzakelijk is en dat verder volstaan kan worden met bewegende tijdelijke afscherming aan de binnenzijde. In algemene zin concludeert de commissie dat vooralsnog sprake is van een respectvolle afstand tussen gebouw en expositie. Deze combinatie noopt echter tot een zorgvuldige en behoedzame aanpak. De commissie vraagt de ontwerpers met haar in overleg te treden op het moment dat expositie, installatie en monumentale waarden toch met elkaar op gespannen voet komen te staan. 4.
Johan de Wittstraat 120 Plan voor het verbouwen van het voormalige postkantoor tot appartementengebouw in combinatie met kantoren en winkels en een grand-café in de plint. Bouwaanvraag. Welstandsgebied: Schil. Het plan is op 20 december 2010 als schetsplan beoordeeld. Op 4 juli j.l. is een bouwaanvraag beoordeeld. Deze aanvraag is op enkele punten aangepast en uitgebreid. Dit uitgebreide plan ligt nu voor. Het plan wordt toegelicht door de heer Dam van architectenbureau Dam & partners. Ook de heer van der Stel van het bureau Stedenbouw is aanwezig. Toelichting door de heer Dam De bouwaanvraag is uitgebreid met enkele zaken die in de vorige beoordeling buiten beschouwing zijn gebleven, maar in de schetsfase al wel onderwerp van discussie waren. Dit betrof (de balkons en aansluiting van) de volledige nieuwbouw in de Cornelis de Wittstraat en de (overkraging van de) 2 nieuwe lagen op de oorspronkelijke massa aan de Cornelis en de Johan de Wittstraat. De genoemde extra lagen worden in de avondsituatie losgemaakt van de massa daaronder, door een lichtlijn die op de scheiding wordt aangebracht. De nieuwe lagen zijn gevat in een frame van stalen profielen om de uitstraling minder massief te doen zijn. Het nieuw te bouwen blok is iets naar achter geplaatst en de onderste balkons kragen minder ver uit. De penanten hebben meer diepte gekregen, waardoor meer geleding ontstaat. Beoordeling commissie Het complex als geheel kan een aanwinst voor Dordrecht worden en daarbij een mooi voorbeeld van wat met hergebruik van een bestaand gebouw mogelijk is. Er blijven wat de commissie betreft echter nog enkele punten van kritiek over. - De commissie is van mening dat de ruimte onder de laagste balkons van het nieuwe appartementenblok nog steeds een ‘bedompte’ sfeer oplevert ter plaatse van de aansluiting met het openbare gebied. Ook de aansluiting op de plint van het oorspronkelijke complex, die twee lagen hoog is, werkt daardoor niet goed. De commissie vraagt de ontwerper nadrukkelijk nog eens goed naar dit probleem te kijken en te overwegen om de verdiepingshoogte enigszins te vergroten. - De voortuintjes van de grondgebonden woningen vallen wat de commissie betreft nog steeds uit de toon in deze stedelijke context. De commissie blijft bij haar advies deze om te vormen tot Delftse stoepen. - De kleine, vrijwel vierkante ramen op de koppen van de toegevoegde lagen op het postkantoor zijn in de ogen van de commissie te utilitair en zonder betekenis en missen het verband met de overige monumentale ingrepen. De commissie adviseert de ontwerper deze om te vormen tot “vensters op de stad” met meer richting en architectonische uitdrukking. Ook de ramen op de begane grond van het nieuwe appartementenblok zijn nog te magertjes vormgegeven. - De commissie wil graag nog een monster van de toe te passen bakstenen zien. De commissie adviseert positief met betrekking tot dit bouwplan, maar gaat er daarbij van uit dat de ontwerper alsnog zal reageren op de genoemde kritiek en opmerkingen
5.
Johan de Wittstraat 2 Plan voor het plaatsen van lichte scheidingswanden, het maken van een toiletgroep en het wijzigen van een niet monumentale gevel. Rijksmonument. Vooroverleg WABO-vergunning. Het plan wordt toegelicht door mevr. Katsman van Monumentenzorg. Toelichting van mevr. Katsman De functie verandert van bankgebouw in kantoren. De ingrepen in het interieur tasten geen monumentwaarden aan. Monumentzorg heeft er geen bewaar tegen. Beoordeling commissie De commissie betreurt het gegeven dat het gebouw door de functieverandering niet langer een openbaar gebouw zal zijn; hierdoor is de kwaliteit van het interieur niet langer voor iedereen zichtbaar. De commissie stemt in met de visie van Monumentenzorg ten aanzien van de wijzigingen in het interieur. - Wel doet zij de aanbeveling om voor de aanvang van de schilderwerkzaamheden een kleurenonderzoek te doen. - Welstandshalve is het wijzigen van het tussenlid dat de entree bevat de belangrijkste wijziging ten opzichte van de bestaande situatie. Wat de commissie er nu van kan zien stemt haar niet direct positief. Door de grotere hoogte vermindert het ondergeschikte karakter dat het tussenlid tot nu toe had en krijgt het veel meer nadruk. - De commissie is bovendien van mening dat deze aanpassing onvoldoende is uitgewerkt voor wat betreft de detaillering en het materiaalgebruik. De commissie adviseert positief voor wat betreft de wijzingen in het interieur, maar is vooralsnog niet akkoord met de nieuwe entree. Zij nodigt in dit verband de ontwerper uit voor overleg.
7.
Bagijnhof 64 Plan voor het wijzigen van de winkelpui en het maken van twee kleine woningen. WABO-aanvraag. Welstandsgebied: Historische binnenstad. In 2010 is een vorige versie van dit plan beoordeeld. Op 21 november is een aanzienlijk gewijzigd plan beoordeeld en van een negatief advies voorzien. Op 5 december heeft de ontwerper met de commissie overlegd en een aangepast plan getoond. De commissie heeft dit plan voor wat betreft de woningen alsnog aangehouden. Nu opnieuw een aangepast plan voor. Het plan wordt toegelicht door de ontwerper, de heer Bonneur. Toelichting door de heer Bonneur Naar aanleiding van het advies van 5 december is het plan verder aangepast. Vooren zijgevel van de woningen worden uitgevoerd in roodbruin metselwerk. De gevel aan de Lenghenstraat krijgt 3 ramen met Franse balkons en één blindvenster dat wordt gestuct. Ook in de zijgevel wordt een verdiept vlak aangebracht dat met stucwerk wordt afgewerkt. Het metselwerk wordt uitgevoerd in tegelverband. Beoordeling commissie De commissie is unaniem van mening dat het plan verbeterd is ten opzichte van de versie van 5 december j.l. Beschermd Stadsgezicht heeft aangegeven dat zij de voorkeur geeft aan een oplossing waarbij het bestaande casco wordt hergebruikt en ook de bestaande kap behouden blijft. De aanvrager geeft echter te kennen dat dit deel van het bestaande pand bouwvallig is. Hergebruik van het bestaande casco is daarom geen zinvolle investering. In dit stadium ziet de commissie dit pleidooi voor behoud van casco en kap, als een gepasseerd station.
De commissie is van mening dat weliswaar niet de hoogste architectonische kwaliteit bereikt is, maar dat het een aanvaardbaar ontwerp is, gelet op de aanzienlijke verbeteringen die nu zijn doorgevoerd. De commissie adviseert positief met betrekking tot dit bouwplan. 8.
Steegoversloot 18 Het plan betreft de aanpassing van de begane grond met als doel deze geschikt te maken als moderne huisartsenpraktijk. Rijksmonument. Vooroverleg WABOvergunning. Welstandsgebied: Historische binnenstad. Het plan is op 21 november j.l. beoordeeld, waarbij het is aangehouden. Op 5 december is met de ontwerper overlegd. Naar aanleiding hiervan is er een reactie van de ontwerper gekomen, die wordt toegelicht door mevr. Katsman van Monumentenzorg. Toelichting door mevr. Katsman De heer Den Houter heeft ervoor gekozen te volstaan met een schriftelijke toelichting op de overwegingen die hebben geleid tot het ontwerp voor het interieur. Deze wordt door mevr. Katsman voorgelezen. Reactie commissie De commissie neemt kennis van de toelichting van de heer Den Houter en bespreekt enkele kleine verbeteringen op tekening (o.a. samenhang type deuren en de dagkant afwerkingen bij muuropeningen. Hoewel het interieurontwerp conceptueel nog niet in alle opzichten bevredigend is, acht de commissie het thans een aanvaardbaar plan. De commissie adviseert positief met betrekking tot alle aspecten van het bouwplan
9.
Sint Jorisweg 15 Plan voor het herbouwen van een bedrijfspand met bovenwoning. Schetsplan. Welstandsgebied: Schil. Het plan is op 21 november j.l. beoordeeld en heeft toen een negatief advies gekregen. Nu ligt een aangepast plan voor. Het plan wordt toegelicht door de ontwerper, de heer De Pree. Toelichting door de heer De Pree De heer De Pree heeft in reactie op het advies van 21 november het plan aangepast. De voorgevel wordt nu beëindigd door een gootlijst en een kap. De gevelcompositie heeft ook voor wat betreft de vensters en de pui op de begane grond meer hiërarchie gekregen. De heer De Pree geeft echter ook aan dat hij het vorige welstandsadvies tot op heden niet in schriftelijke vorm heeft ontvangen. Ook heeft hij nog steeds geen uitsluitsel over de bestemmingsplanproblemen die het plan heeft opgeroepen. De secretaris zegt toe deze zaken met de plantoetser van OZHZ op te nemen. Beoordeling commissie In het algemeen is de commissie van mening dat er nog steeds weinig architectonische visie blijkt uit de manier waarop met de locatie en het ontwerp wordt omgegaan. - De commissie wijst met nadruk op het gegeven dat twee panden naar rechts eenzelfde sprong in de rooilijn optreedt. Ook het stedenbouwkundig advies wijst op de architectonische inspiratie die hier kan worden opgedaan in de bestaande situatie. - In het nu voorliggende ontwerp wordt in deze sprong de entree voor de bovenwoning geplaatst. Achter deze hoek bevindt zich op de begane grond dus geen verblijfsfunctie. Deze keuze leidt tot een vrijwel blinde voordeur, waardoor op de begane grond een anoniem stukje gevel ontstaat. Er wordt aangedrongen op verbetering van de begane grond kwaliteit.
- De reclame zou beter in de winkelpui kunnen worden opgenomen, zodat deze los blijft van de ramen op de verdieping. - De dakramen in de kap kunnen beter door dakkapellen worden vervangen en de ‘uitbouwen’ aan de kap aan de zijkanten links en rechts dienen achterwege te blijven. De kap moet eenduidig over het hele volume worden toegepast. - De commissie wijst er voorts op dat de kap dient te worden voorzien van keramische (gebakken) pannen, gelijk aan die waarmee het rechterbuurpand gedekt is. De commissie adviseert negatief met betrekking tot dit bouwplan. 9.
Voorstraat 59 Plan voor het wijzigen van de voorgevel. WABO-aanvraag. Welstandsgebied: Historische binnenstad. Het plan is eerder beoordeeld op 8 augustus en 21 november j.l. en heeft daarbij een negatief advies gekregen. Op 5 december heeft overleg plaatsgevonden tussen de ontwerper en de commissie. Nu ligt opnieuw een aangepast plan voor. De ontwerper, de heer Duinisveld heeft aangegeven niet bij de beoordeling aanwezig te zullen zijn. Beoordeling commissie De commissie constateert dat de ontwerper, door het aanbrengen van een onderverdeling in de pui en de bovenliggende vensters en het verfijnen van de detaillering door het aanbrengen van al dan niet te openen ramen, het algemene beeld van de voorgevel meer kwaliteit heeft gegeven. De commissie is daarmee van mening dat het plan nu voldoende kwaliteit heeft in relatie tot de omgeving. Zij adviseert positief op hoofdlijnen. De commissie wil echter nog wel de bijbehorende details zien en houdt om die reden het plan aan.
9a.
Voorstraat 399 Plan voor het wijzigen van de winkelpui. Rijksmonument. WABO-aanvraag. Welstandsgebied: Historische binnenstad. Het plan wordt toegelicht door mevr. Katsman van Monumentenzorg. Toelichting mevr. Katsman Het is de bedoeling het bestaande natuurstenen kader te verwijderen om dit te vervangen door een stalen kader. De bestaande houten pui blijft gehandhaafd. Deze wordt achter geschilderd, evenals de rest van de gevel en de bovenliggende kozijnen. Beoordeling commissie De commissie constateert dat de breedtes van het stalen kader aan linker- en rechterzijde van elkaar verschillen. De commissie gaat ervan vanuit dat dit een bewust geïntroduceerde asymmetrie is en heeft hier in principe geen bezwaar tegen. - De commissie heeft wèl bezwaar tegen de kleurstelling van het gevelschilderwerk. Zij is van mening dat met de kleurstelling van het muurwerk in de tint Dordts Grijs (kleur 34) en de kozijnen in Stedelijk Grijs (kleur 35) het contrast tussen beiden te klein wordt; er dient te worden gestreefd naar een duidelijk onderscheid tussen het muurwerk en de vensteropeningen. De toon van de boven gevel zou licht c.q. wit moeten zijn. De commissie adviseert positief met betrekking tot het nieuwe kader, maar negatief met betrekking tot het genoemde schilderwerk. Zij houdt het plan aan en kan daarom vooralsnog niet positief adviseren.
9b.
Voorstraat 338 Plan voor het realiseren van een afsluitbaar dakterras. WABO-aanvraag. Welstandsgebied: Historische binnenstad. Een eerdere aanvraag voor verbouwing van dit pand bevatte al een plan voor een dakterras. Dit is echter destijds uit de aanvraag gehaald. Nu ligt een nieuw voorstel voor. Beoordeling commissie De commissie heeft geen principiële bezwaren tegen een dakterras op deze plaats en deze context. Zij is echter van mening dat niet de maximale maat moet worden opgezocht. Het kader moet tenminste ruimte laten voor één pan aan de bovenzijde en ook vrij blijven van de hoekkepers. Ook met deze randvoorwaarden is naar het idee van de commissie een goed bruikbaar dakterras mogelijk. De commissie houdt het plan aan en kan daarom vooralsnog niet positief adviseren.
9c.
Colijnstraat 40 – 134 Plan voor het maken van een nieuwe hoofdentree aan het bewuste bouwblok. Schetsplan. Welstandsgebied: Wieldrecht, Wielwijk, Crabbehof, Zuidhoven, Dordtse Hout. Beoordeling commissie De commissie constateert dat de nieuwe entree bestaat uit een droogloop die naar de straat toe gesloten is (op enkele kleine openingen na) en alle trappenhuizen in het blok verbindt. De droogloop komt uit bij de centrale ingang, waar zich een portiersloge bevindt. Van hieruit wordt toezicht gehouden op personen die de droogloop binnengaan en tevens op de situatie op het Kruispunt Colijnstraat – Vliegenstraat. De commissie heeft ernstige twijfels met betrekking tot deze, ook in functioneel opzicht gebrekkige oplossing voor een bestaand beheersprobleem. Door de excentrische ligging van de portiersloge wordt de looproute van het verst verwijderde trappenhuis naar de loge erg lang. Haar grootste bezwaar is echter dat de nieuwe entree een groot gebaar is, dat het bestaande gebouw volledig negeert en daar geen relatie mee aangaat. De plekken van de trappenhuizen worden weliswaar in de gevel van de droogloop gemarkeerd door transparante vlakken, maar de oorspronkelijke plint van het gebouw, een wezenlijk onderdeel van de architectuur, wordt volledig gemaskeerd. Het materiaalgebruik is weinig duurzaam en straalt vooral tijdelijkheid en goedkoopte uit, ondanks de toepassing van schanskorven ter plaatse van de portiersloge. Binnen de algemene opzet van de wijkverbetering zoals die voor Crabbehof als geheel wordt voorbereid, geeft deze oplossing, door de tekortschietende kwaliteit een verkeerd signaal af. De commissie nodigt de ontwerper uit voor overleg tijdens de eerstvolgende welstandsvergadering
10.
Rondvraag Geen punten.
11.
Sluiting
De voorzitter sluit de vergadering om 18.00 u.
