V.U.: Evolution Media Group, Vlasstraat Wielsbeke

V.U.: Evolution Media Group, Vlasstraat 17 - 8710 Wielsbeke

Infoblad over Gezond Leven - 5de jaargang - nummer 4 - september 2008 Afgiftekantoor: 8500 Kortrijk 1-2 P408659 Verschijnt 6 x per jaar in februari, april, juni, september, oktober, december

Amanprana bio kokosvezels voor een vlotte stoelgang en weinig calorieën Voor een vlotte stoelgang heb je elke maaltijd 10g vezels nodig. Velen bereiken dat niet en hebben vaak een lastig gevoel in de buik en een onregelmatige en/of harde, moeizame stoelgang. En dat is niet gezond. Regelmatig kokosvezels bij de maaltijd zorgen voor een regelmatige en vlotte stoelgang en een platte buik. Daarenboven reinigen kokosvezels ook de darmen en zorgen zo voor meer weerstand en vitaliteit. Kokosvezels zorgen ook dat toxische stoffen en cholesterol sneller het lichaam verlaten voor een betere gezondheid. 1 volle eetlepel kokosmeel bevat slechts 30 calorieën en 10g vezels. Kokosvezels van Amanprana hebben een lekkere zachte kokossmaak. Kokosvezels bevatten veel minder calorieën dan andere vezelrijke producten omdat ze beduidend meer vezels bevatten. In de tabel kan je zien dat kokosvezels buiten veel minder calorieën nog drie bijkomende voordelen Vezelbronnen op een rijtje

Kokosmeel

Tarwe zemelen

Lijnzaad

Gedroogde pruimen

Haver zemelen

g vezels / 100 g waarvan oplosbaar niet oplosbaar schadelijk fytinezuur irriterende gluten schadelijke cyanide

61g 6g 55g nee nee nee

30g 3g 27g ja ja ja

35g 9g 26g ja nee ja

16g 11g 5g nee nee nee

16g 8g 8g ja ja ja

1 eetlepel 30 Kcal

2 eetlepels 72 Kcal

2 eetlepels 114 Kcal



10 g vezels 10 g vezels

GLUTEN 0%

bieden tegenover andere producten. Kokosvezels bevatten geen gluten die de darm irriteren, geen fytinezuur dat de mineraalopname hindert en geen cyanide die de calorieverbranding mindert. Kokosvezels bevatten wel de 8 essentiële eiwitten en gezonde MCT’s die de mineraalopname bevorderen. Kortom: kokosvezels zijn puur natuur, gezond, lekker en 100% plantaardig. Amanprana is milieuvriendelijk verpakt en nooit getest op dieren. Gezondheid begint bij een gezonde spijsvertering.

Gebruik 3x daags bij elke maaltijd 1/2 of 1 eetlepel

Marathon Creatief 03-653 33 77

• als vezeldrank: 1/2 of 1 eetlepel in een glas (25cl) water, sap, shake, smoothie, chocomelk thee of koffie. • als vezelstrooisel: 1/2 of 1 eetlepel in saus, yoghurt, muesli, havermout, desserten of over je maaltijd strooien. • als glutenvrij bakmeel met veel vezels voor brood, gebak, koekjes, snacks, etc... Vervang 10 à 15% van het gewone meel door kokosmeel (vezels) en voeg evenveel water bij. Voor baksel met 100% kokosmeel surf naar: www.noble-house.tk. En maak zelf een gluten vrij en vezelrijk koekje. Verkrijgbaar in natuurvoedingswinkels per 0,5kg of per 1kg.

10 g vezels, slechts 30 Kcal per eetlepel kokosmeel

Meer info of dichtstbijzijnde winkel: www.noble-house.tk telefoon: 03-653 25 41

AMAN PRANA SERENE

LEVENSKRACHT

Inhoud De prijs van bio

4

pag.

Bio duurder? Het is maar hoe je het bekijkt. Volgens sommigen is net gangbare voeding onverantwoord duur. Echter, dan moeten ook de verborgen kosten worden bekeken… Een boer, fabrikant en winkelier nemen de strijdbijl op en trekken enkele verrassende conclusies. En wat denken wetenschappers daarover?

8

Vitamine D en vitamine K

pag.

Wie denkt dat de wetenschap al decennia terug alles heeft opgehelderd over de levensbelangrijke stoffen die de vitaminen toch zijn, heeft het bij het verkeerde eind. Neem nu vitamine D of vitamine K. In de laatste jaren zijn er danig belangrijke, bijkomende gunstige werkingen van deze vitamines vastgesteld dat een hernieuwde, uitgebreidere kennismaking zich opdringt.

De lekkere kokosnoot Kokosnoten roepen bij velen het beeld op van een exotische vakantie aan tropisch witte stranden met een lekkere cocktail binnen handbereik. Maar deze heerlijke noten hebben veel meer in petto: voedingswetenschappers wijzen steeds pag. meer op de rijke voedingswaarde ervan.

20

Hoe zit dat met koemelk ?

en verder

Een voedingsmiddel waarover heel wat tegenstrijdige meningen bestaan is koemelk. Als we reclameboodschappen zoals “melk, de witte motor”, “melk moet, melk doet je goed” of “melk is goed voor elk” mogen geloven, dan zou koemelk voor iedereen een onmisbaar voedingsmiddel zijn. Toch zijn er heel wat argumenten om de mythe van koemelk te ontkrachten. Een synthese.

Jos De Clercq wint bio-award

pag.

24

6

Voedingsallergie en voedingsintolerantie

14

Wijntip van de maand

32

Geerts hoekje

32

Gemmotherapie

33

Bachbloesemtherapie

34

BioGezond Info

35

Suiker, zoetstoffen en zoetstofgezoete producten 37

BioGezond is een tweemaandelijks infoblad voor de natuurwinkelklant

colofoon

EINDREDACTIE P. Desmyter ADRES Evolution Media Group Vlasstraat 17 - 8710 Wielsbeke Tel. 056-60 73 33 Fax 056-61 05 83 PUBLICITEIT Peter Verbeke Tel. 051-22 02 22 Fax 051-22 66 54

Voor Wallonië: Bio Info, Patricia de Moffarts, 02-534 43 30

PHYTAL-CREA bvba, Jozef Plateaustraat 33 B-9000 Gent tel 09/224.16.71 fax 09/223.57.45

Verantwoordelijke uitgever P. Desmyter Vlasstraat 17 - 8710 Wielsbeke Advertenties kunnen zonder enige motivering worden geweigerd. De uitgever wijst elke aansprakelijkheid voor de inhoud van de advertenties af. De inhoud van elke advertentie valt onder de verantwoordelijkheid van de adverteerder.

®

ALTISA Sinds 1970

BioGezond • september 2008 3

De prijs van bio Wanneer bio goedkoper is dan gangbaar… Bio duurder? Het is maar hoe je het bekijkt. Volgens sommigen is net gangbare voeding onverantwoord duur. Echter, dan moeten ook de verborgen kosten worden bekeken… Een boer, fabrikant en winkelier nemen de strijdbijl op en trekken enkele verrassende conclusies. En wat denken wetenschappers daarover?

Tien jaar geleden was biovoeding 30 % duurder dan haar reguliere tegenvoeter. Vandaag is het verschil nog maar 15 %. Tenminste, dat stelt Piet Cole, zaakvoerder van de Gentse natuurvoedingswinkel Ayuno. Tegelijk nuanceert hij die uitspraak: “Als je de voedingswaarde in rekening brengt, is bio nauwelijks - tot niet - duurder. Typerend is het onderzoek uit Newcastle dat vorig jaar de pers haalde. Daaruit volgt bijvoorbeeld dat vier stuks biologisch fruit qua voedingswaarde vergelijkbaar zijn met vijf stuks gangbaar. Voor brood geldt naar mijn mening hetzelfde. Als je de kostprijs per gram vitamines, vezels, … zou vergelijken tussen een biovolkoren- en een ander brood, dan is die laatste versie het duurst. Trouwens, ook als je louter naar het gewicht kijkt, is het verschil dikwijls gering. Biomelk is duurder, maar een aantal daarvan afgeleide producten, zoals yoghurt en kefir, zijn soms goedkoper. En de prijs van groenten in een natuurvoedingswinkel verschilt niet meer zoveel van gewassen die elders aangeboden worden.” Het belang dat Piet hecht aan de hogere voedingswaarde lijkt niet misplaatst. Getuige daarvan het onderzoek aan de Engelse Newcastle University, dat vier jaar de gezondheidsvoordelen van bio onder de loep nam. In 2007 werd alvast bekendgemaakt dat biologische groenten en fruit tot 40 % meer anti-oxidanten bevatten dan gewone producten. Ook biologische melk scoort tot 60 % hoger wat het gehalte aan anti-oxidanten en gezonde vetzuren betreft.

Voorkomen is beter dan genezen

Volgens Stefan Derdelinckx zijn arbeidsuren de belangrijkste kostenfactor, zeker in de tuinbouwsector.

4 BioGezond • september 2008

Stefan Derdelinckx is boer op het biologisch-dynamische tuinbouwbedrijf De Wassende Maan te Astene-Deinze. Hij legt uit: “De prijs van een aantal biogroenten is de voorbije jaren sterk gedaald. Die van paprika en tomaten, bijvoorbeeld. Die is op tien jaar tijd met ruim één derde gezakt! De oorzaak ligt onder meer bij grote serrecomplexen in het buitenland. Tegelijk stijgen onze uitgaven: de aankoop van zaden, potgrond, allerlei teeltmaterialen, … Belangrijkste kostenfactor zijn evenwel de arbeidsuren, zeker in de tuinbouwsector. Want doordat we geen pesticiden gebruiken, moet onkruid mechanisch of manueel worden gewied… Toch stellen we een bizar fenomeen vast: hoewel de winstmarges steeds meer onder druk staan, veranderen de prijskaartjes van biogroenten in de winkels nauwelijks.” Stefan Derdelinckx meent dat de klant echt wel iets terugkrijgt voor die meerprijs. “Ik zou onder meer willen wijzen op de langere houdbaarheid. Zeker bladgroenten, zoals onze sla, blijven langer vers dan de gangbare versie. Biogroenten zijn meestal lekkerder. Dat komt

“Biologische voeding zorgt ervoor dat de overheid miljoenen euro minder milieukosten heeft.” omdat hun groei niet werd geforceerd door kunstmeststoffen en omdat ze minder water bevatten. Denk eveneens aan het milieu: we gebruiken geen chemische bestrijdingsmiddelen. In de plaats daarvan hechten we veel belang aan het voorkomen dat onze gewassen met ziektes en plagen geconfronteerd worden.“

Duurzaam personeelsbeleid

Chemische bestrijdingsmiddelen worden geweerd, ook in de fruitteelt.

Ook Stefan Deraeve, zaakvoerder van bioburgerfabrikant La Vie est Belle, wijst op de lagere milieu-impact van bio. “Dat het duurder zou zijn, is relatief”, stelt hij. “Want als je tevens de indirecte kosten in rekening brengt is deze teeltwijze net goedkoper. Denk maar aan de afvalwaterzuiveringsinstallaties. Daar moet een tegengewicht geboden worden aan de overbemesting - vaak met kunstmest - en aan de pesticiden, insecticiden, … Dure machines en hooggekwalificeerd personeel maken het opnieuw zuiver. De belastingbetaler draait op voor de kosten… Bedenk ook dat de Belgen nooit eerder zo weinig uitgaven aan voeding. Het budget ervoor is gedaald van 30% begin jaren 60 dus één generatie terug! - naar 12 % in 2005. Veel mensen vandaag zijn namelijk geneigd geld uit te geven aan een tweede auto, verre reizen, … in plaats van aan kwaliteitsvolle voeding.”

veelheden grondstoffen, bijvoorbeeld. Of een kostprijsverhoging van biomelk doordat voor eenzelfde hoeveelheid melk meer kilometers gereden moeten worden. En omdat nog maar weinig onderzoek is verricht om dit type bedrijfsvoering verder te optimaliseren, ligt het rendement er lager: de tuinder oogst per hectare doorgaans minder kilo gewassen. Ook bij verwerkte producten als kaas, brood en vleeswaren zijn vaak bijkomende investeringen nodig tegenover de gangbare productie: er is extra - want gescheiden - stockageruimte nodig en bijkomende productielijnen of extra reinigingsbeurten, er worden duurdere grondstoffen gebruikt en ook hier dient de controle op de biologische verwerkingsmethode uit eigen zak betaald te worden.”

Het goedkope bio

Anders gaan eten

Met conventioneel boeren gaan een aantal verborgen kosten gepaard: het is een argument dat vaker wordt gehoord. Getuige daarvan het rapport van de Britse onderzoekers Tim Lang en Jules Pretty: “Farm Costs and Food Miles: An Assessment of the Full Cost of the UK Weekly Food Basket” ("Boerderijkosten en voedselkilometers : een beoordeling van de werkelijke kosten van het Britse wekelijkse voedselmandje"). Daarin stellen ze dat hun overheid 1,6 miljard euro aan milieukosten minder zou maken als alle Britse landbouwers omschakelen naar de biologische landbouwmethode en geen gebruik meer maken van chemische middelen. En als dat voedsel binnen een straal van 20 km geconsumeerd wordt, komt daar nog eens 3 miljard euro aan milieukosten besparen bij. Kortom: biologisch en regionaal is optimaal. Op zijn beurt publiceerde het Nederlandse LEI (Landbouw Economisch Instituut) in mei de waarde van de duurzaamheidsprestaties van de biologische landbouw. Het kwam tot de conclusie dat de huidige biologische landbouw bij onze noorderburen de samenleving jaarlijks 10 miljoen euro kostenbesparing oplevert.

Tegelijk waarschuwt Petra Tas ervoor de twee voedingswijzen te vergelijken puur op basis van de prijs van twee producten. “Tijdens de Bioweek in juni 2008 had distributeur Biofresh een weekmenu opgesteld dat slechts 15 % duurder was dan een gangbaar weekmenu. Daarbij moet wel worden gezegd dat de beide versies niet identiek waren. De biologische ingrediënten waren namelijk heel bewust gekozen, bijvoorbeeld door het opteren voor seizoenseigen groenten. De firma stuurt daarmee aan op een wijziging van het voedingspatroon waardoor je voor een nauwelijks hoger bedrag én op biologische wijze je nutriënten binnen krijgt. Dat is een heel andere manier om naar de prijs van levensmiddelen te kijken. Een zienswijze die mijns inziens zinvoller is ...” Tekst: Koen Gantois

Maar er is meer… Petra Tas is beleidsmedewerkster van Bioforum, koepelorganisatie van de biosector. Ze geeft nog enkele andere verklaringen voor het prijsverschil. Over de biovleessector zegt ze: “De stallen van de veetelers moeten ruim zijn en voldoen aan heel wat specifieke eisen, zoals een buitenloop voor de dieren. Het vee krijgt gezonde, biologische voeding. Ze kunnen genieten van licht, lucht en beweging. Gevolg is wel dat er minder dieren per stal en per hectare gehouden worden. Dat draagt ertoe bij dat biovlees duurder is…” Ze noemt nog enkele andere factoren: “Vergeet evenmin dat de bioboer extra werk en kosten heeft voor de verplichte controle op zijn biologische bedrijfsvoering, bovenop de controles die hij ondergaat zoals alle gangbare boeren. Nog een factor: het zijn dikwijls kleinschalige bedrijven, waardoor ze minder kunnen profiteren van schaalvoordelen. Een lagere prijs bij het aankopen van grotere hoe-

Het rendement van biolandbouw ligt lager: de tuinder oogst per hectare doorgaans minder kilo gewassen.

BioGezond • september 2008

5

En de winnaar is… Bio-Award bekroont unieke synthese ecologie en economie Leerkracht Jos De Clercq kocht in 1994 een schilderachtige, maar tegelijk uitgeleefde boerderij in Zepperen. Na een grondige vernieuwing werd het de uitvalsbasis van een bio-project dat op twee pijlers steunt: enerzijds een zelden gezien kluwen van samenwerkingsverbanden, anderzijds een vergaande verweving van natuur en landbouw. Niemand in de regio had verwacht tot wat deze realisatie zou leiden...

Jos De Clercq is de zoon van melkveeboeren. Langzaam maar zeker groeide bij hem een grote sympathie voor runderen en de natuur. Die liefde mondde uit in een diploma regent landen tuinbouw. "Dat lesgeven is heel belangrijk voor mij geworden", verzekert mijn gastheer. "Ik hou van de sociale contacten die daarmee gepaard gaan. Tegelijk voel ik behoefte om de inzichten, die ik op mijn boerderij verwerf, naar anderen uit te dragen."

Stier brengt klaarheid In ´94 kochten Jos en zijn vrouw Annemie, lerares lichamelijke opvoeding, een hofstede. Daar had een man tot zijn vierennegenste gewoond. Hij had het boerenberoep vaarwel gezegd, reeds heel wat jaren geleden. "Er was veel werk aan", mijmert de Zepperenaar. "Zo zijn enkel de buitenmuren van het huis blijven staan. Al de rest hebben we vervangen: dak, binnenmuren, verwarming, vloer, water - en elektriciteitsleidingen, ... de stallen waren er nauwelijks beter aan toe. De basisconstructie bestond uit horizontale en verticale balken. Die konden we grotendeels behouden, net als het dak, maar dat was dan ook het enige. Enkele jaren later duwde een stier een muur tegen de grond. Samen met enkele van die balken, en op één daarvan was een jaartal gekrast: 1782. Sindsdien weten we hoe oud de gebouwen waren... " Hij noemde de boerderij 'Natlandhoeve', waarmee hij aangaf in welke richting hij zijn bedrijf zou sturen: deze waarbij nat(uur) en land(bouw) harmonieus samengaan.

Wroeten in kersen De Limburger breidde in de loop der jaren zijn veestapel uit tot 40 runderen van het ras ‘limousin’. Het zijn grote, roodbruine dieren die vaak zonder hulp van de boer kalven, wat nuttig is voor een man die tegelijk verplichtingen heeft in het onderwijs. De helft graast in Zepperen. De andere helft loopt op een boerderij enkele kilometers verder, vroeger uitgebaat door zijn ouders, die intussen gepensioneerd zijn. Maar veeteelt is niet de enige bedrijfsactiviteit. Op zijn gronden groeien ook gerst, haver en triticale. De granen worden tussen 2 tegenge6 BioGezond • september 2008

Jos De Clercq. (eigen foto)

steld draaiende molenstenen geplet, zodat in de zaadwand barsten ontstaan en de maagsappen van zijn koeien en stieren de vrijgekomen inhoud kunnen verteren. Jos’ grasklaver wordt voorgedroogd, waarna het machinaal in grote plasticbalen wordt gewikkeld. En tenslotte zijn op de boerderij 3 hectaren hoogstamfruit te vinden: appelen, peren, pruimen en kersen. “Voor het plukken ervan kan ik rekenen op de mensen van arbeidscentrum De Wroeter, een sociale werkplaats,” glimlacht mijn gastheer. “Het is een samenwerking die intussen tien jaar loopt. Puur op basis van vertrouwen: een schriftelijke afspraak hebben we nooit gemaakt. Ze komen met een ganse ploeg ter plaatse, plukkers en sorteerders. ’s Avonds liggen de vruchten per 500 gram in bakjes. Voor deze mensen die door allerhande omstandigheden in moeilijkheden zijn gekomen in onze maatschappij schenkt dit werk veel voldoening. Iedere dag zien ze het resultaat van hun werk.”

Wonderlijk bio De biologische bedrijfsvoering zorgde voor bijzondere uitdagingen. “In ‘98 had ik eens een veld grasklaver waartussen heel wat ridderzuring stond. Ik maaide het en gaf het als voeder aan de limousins. Maar toen ik de mest verspreidde over de akkers, bleek dat ik tegelijk de zaden van die zuring rondstrooide, met een weelderige groei van dit onkruid tot gevolg. Intussen weet ik dat ik dit kan voorkomen door

“Op mijn boerderij is alles met mekaar verbonden: natuurgebied, vee en akkers.” de mest een tijd op hoop te zetten. Hierdoor stijgt de temperatuur boven de 65 graden. Daarna wordt deze nog eens gekeerd en weer zal de temperatuur boven de 65 graden stijgen. Bij deze temperatuur worden alle zaden gedood. Een andere uitdaging is het vermijden van runderwormen. Gangbare veehouders lossen dat op door hun dieren te ontwormen met stoffen die vaak giftig zijn. Ik probeer hun natuurlijke weerstand zoveel mogelijk te versterken. Zo zorg ik ervoor dat de dieren van jongs af aan met kleine infecties in contact komen. Te zware infecties voorkom ik door de weides niet te kort te laten begrazen, regelmatig te maaien en de kalveren lang te laten zogen, want ook de melk van hun moeder maakt hen sterk. Collega’s die aan conventionele landbouw doen zijn met verstomming geslagen dat zo’n eenvoudig systeem zo goed kan werken. ”

Het hooiverbond Vanuit de hoeve wordt zelfs aan natuurbeheer gedaan. Jos legt uit: “In 2003 was ik op zoek naar 3 hectare grasland om er hooi van te maken. Uiteindelijk had ik zo’n perceel gevonden: op Provinciaal Domein Nieuwenhoven, waar een aantal weides een buffer vormen tussen het bos en de omliggende landbouwgronden. Maar de bevoegde ambtenaar stelde me voor de keuze: ofwel hooide ik de volle 20 hectare, ofwel niets. Sindsdien werken ik en de provinciale overheid als partners aan het beheer van deze zone. De grassen moeten worden gemaaid, gehooid en weggevoerd, zodat daar arme grond ontstaat. Dat is belangrijk, want 80 % van de Vlaamse plantenrijkdom die in gevaar is heeft daar nood aan. De dieren eten het hooi, waarna het gros van de mineralen in de mest terechtkomt. Die strooi ik dan op mijn akkers. Op die manier is alles met mekaar verbonden: natuurgebied, vee en akkers. Ik geef eveneens regelmatig rondleidingen over het samengaan natuur-landbouwbedrijf, onder meer op domein Nieuwenhoven.”

Twee is meer dan één De stieren worden geslacht als ze 22 maanden oud zijn. De vaarzen pas op 30 maand, omdat ze trager groeien. Al het vlees van de dieren wordt in eigen beheer verkocht, het gros rechtstreeks aan de klant. Een kleiner deel verkoopt hij via webwinkel Hartenboer, waarvan De Wroeter instaat voor logistiek en administratie. Behalve de samenwerking met de sociale werkplaats is er tevens één met nabijgelegen biologisch melkschapenbedrijf ‘De Pottekaashoeve’. Die vindt haar oorsprong in het feit dat de Zepperense hofstee meer granen en grasklaver produceert dan haar vee kan consumeren. Het

Op de boerderij zijn 3 hectaren hoogstamfruit te vinden: appelen, peren, pruimen en kersen. (eigen foto)

overschot wordt namelijk door de schapen gegeten. “Het is dat kluwen van samenwerkingsverbanden dat voor de nominatie van de Natlandhoeve voor de Bio-Award heeft gezorgd,” zegt Jos. “De pluspunten zijn dan ook niet gering. Coöperatie is kostenbesparend: denk maar aan onze band met het biomelkbedrijf, dat zijn voer rechtstreeks koopt bij mij, de producent. Of het delen met collega’s van materiaal, zoals mijn maaimachine. Hoe meer deze kan maaien, hoe minder vaste kosten er per hectare zijn. Nu gebruik ik dat werktuig in feite voor mezelf en voor De Pottekaashoeve. Samenwerken verhoogt tevens het groene karakter van onze bedrijfsvoering: één zak zaad uit Duitsland laten komen is niet altijd milieuvriendelijk, maar wanneer collega’s samen een ganse pallet laten komen, wordt het een ander verhaal.”

De erotiek van bio Na een stemming over gans Vlaanderen werd Jos De Clercq laureaat van de Bio-Award 2008, wat soms aparte reacties tot gevolg had. “Zo grapte de ene buurman tegen de andere dat ik nu een Bekende Vlaming was en vroeg prompt mijn handtekening. Toen een leerling het antwoord op een examenvraag schuldig moest blijven, schreef hij op zijn examenformulier dat hij door zes familieleden gevraagd was op mij te stemmen. En een dame informeerde of het waar is dat succes erotiseert…” Tekst: Koen Gantois

Jos geeft regelmatig rondleidingen over het samengaan natuurlandbouwbedrijf. (foto Bioforum)

De Bio-Award winnaar breidde zijn veestapel in de loop der jaren uit tot 40 runderen van het ras ‘limousin’. (foto Bioforum)


7

Vitamine D en vitamine K2 Eindelijk volledig naar waarde geschat Wie denkt dat de wetenschap al decennia terug alles heeft opgehelderd over de levensbelangrijke stoffen die de vitaminen toch zijn, heeft het bij het verkeerde eind. Neem nu vitamine D, jarenlang vooral aanzien als het vitamine dat de calciumopname bevordert en dus de sterkte van de beenderen bepaalt of vitamine K, dat men in de eerste plaats kende als de factor om bloedstollingsfactoren aan te maken. In de laatste jaren zijn er danig belangrijke, bijkomende gunstige werkingen van deze vitamines vastgesteld dat een hernieuwde, uitgebreidere kennismaking zich opdringt.

Vitamine D van nabij Er bestaan eigenlijk twee vormen van vitamine D: vitamine D2 en vitamine D3. Eerstgenoemde, ook ergocalciferol genoemd, wordt gevormd uit de voedingsstof ergosterol of provitamine D2, die we vooral aantreffen in ongeraffineerde plantaardige oliën. Vitamine D3 of cholecalciferol, dat belangrijker is en de sterkste werking heeft, maken we als mens vooral zelf aan ter hoogte van de huid onder invloed van het zonlicht, het is dus een echte “zonnevitamine”. De synthese ervan begint bij cholesterol, dat wordt omgezet tot 7-dehydrocholesterol of provitamine D3. Onder invloed van UV-licht van de zon wordt die stof omgezet tot precholecalciferol, dat door thermische isomerisatie cholecalciferol of vit D3 oplevert. Er zijn ook wat meer bescheiden voedingsbronnen van vitamine D3: vette zeevis (zalm, sardines, makreel, haring), paling, heilbot, tonijn, garnalen, levertraan, visoliën, eierdooier, boter, melk, kaas, lever. Nu hebben zowel vitamine D2 als vitamine D3 maar een zwakke werking. Om nog actiever te worden dienen ze nog verder omgezet te worden in het lichaam. Ze worden namelijk ter hoogte van de lever respectievelijk omgezet tot de actievere 25-hydroxy-ergocalciferol en 25-hydroxycholecalciferol, en ter hoogte van de nieren verder tot het nog actievere 1,25-dihydroxy-ergocalciferol en 1, 25-dihydroxycholecalciferol. Zo is 25 hydroxycholecalciferol (of 25 OH-vit D3) drie maal actiever dan vit D3 en is 1, 25 dihydroxycholecalciferol (of 1,25 OH-vit D3) tienmaal actiever dan vit D3. Qua fysieke eigenschappen mag gesteld worden dat het vetoplosbare vitamine D vrij goed bestand is tegen hoge temperaturen (bakken, braden), maar gevoelig is voor licht en zuurstof.

volgens de officiële instanties onbegrijpelijk als “gevaarlijk” wordt beschouwd. Maar nu er steeds meer werkingen van vitamine D worden opgehelderd (zie verder), blijken de orthomoleculaire artsen het bij het rechte eind te hebben. Er zijn namelijk heel veel mensen in onze leefwereld met een tekort of deficiëntie aan vitamine D. Volgens bepaalde wetenschappers is het tekort zelfs “epidemisch” te noemen, zouden de huidige ADH-waarden absoluut moeten opgetrokken worden en zouden zuigelingen, vrouwen voorbij de 50 en mannelijke 60plussers zondermeer een supplement nodig hebben. De hoofdoorzaken van tekorten aan vit D zijn vooral te weinig blootstelling aan zonlicht om provitamine D3 om te zetten tot actief vit D3 en dit door ondermeer bedlegerigheid, verblijf in tehuizen of in donkere steden, lange winters, leven in noordelijke landen, als donkerhuidige in noordelijk gelegen landen wonen of het steeds dragen van kledij die het lichaam volledig bedekt. Maar ook het volgen van strikt vetarme diëten, strikt vegetarische of veganistische diëten kan tot tekorten leiden van het vetoplosbare vitamine D. Ook een slechte vetvertering door lever-, galblaas- of pancreas lijden met een slechte opname van vit D, kan een oorzaak van vit D-tekort zijn. Verder draagt ook de westerse voeding met zijn geraffineerde oliën, die ontdaan zijn van vit D, ook bij tot tekorten. Ten slotte kunnen medicijnen ook een oorzaak zijn: cholesterolverlagers, laxeermiddelen, anti-epileptica en corticoïden. Tot de risicogroepen voor een tekort aan vitamine D behoren verder ook zuigelingen die borstvoeding krijgen (zeker als de moeder macrobiotisch, vegetarisch of veganistisch eet) en te vroeg geboren kinderen.

Heel vaak tekorten

Wat al lang vaststond van vitamine D

Vitamine D is één van die vitamines waarvan de ADH-waarde of de “Aangeraden Dagelijkse Hoeveelheid” in de wetgeving eigenlijk belachelijk laag is gesteld: 5 µg. De “Hoge Gezondheidsraad” in België hanteert al hogere waarden voor zuigelingen, 60-plussers, zwangere en zogende vrouwen: 10 à 15 µg. Maar in orthomoleculaire middens worden als supplement gemakkelijk doses van 50 µg aangeraden, wat

Van vitamine D stond vooral vast dat het nodig is voor de absorptie van calcium en fosfor in de darmen en in mindere mate van magnesium. Omdat het daarnaast ook de bloedspiegel verlaagt aan parathormoon (het bijschildklierhormoon dat bij een daling van de calciumspiegel, calcium haalt uit de botten), is vitamine D dus vooral belangrijk voor gezonde en sterke beenderen, tanden en kraakbeen.


VOEDINGSSUPPLEMENTEN Het helpt dus op termijn osteoporose of verlies aan botmassa te voorkomen en is belangrijk voor de preventie van botbreuken (bvb. polsen heupfracturen!). Tekorten van vitamine D kunnen hierdoor lijden tot: - Rachitis bij het kind (“Engelse ziekte”, vroeger de meest voorkomende kinderziekte): met als mogelijke afwijkingen achterstand in de lengtegroei, tragere gewichtsevolutie, botpijnen, sneller optreden van beenbreuken, misvormingen van de beenderen zoals kromme onderbenen, O-benen en zwellingen van de groeischijven (verdikte enkels en polsen), ademhalingsproblemen door skeletafwijkingen van de borstkas, een “rozenkrans” op de borstkas, scheefgegroeid en slecht gebit, meer kans op convulsies (stuipen). Deze verschijnselen komen gelukkig minder tot niet meer voor door het geven van met vitamine D verrijkte flesvoeding of het geven van vit D-supplementen aan kinderen die borstvoeding krijgen - Osteoporose of verlies aan botmassa (“botontkalking”) bij ouderen met als mogelijke klachten: kromme benen, sneller beenbreuken, indeukingsfracturen…. Dit neemt zo angstwekkend toe in onze westerse leefwereld, dat standaard een supplement wordt aangeraden voor vrouwen voorbij de 50 en mannen voorbij de 60. - Osteomalacie of “botverweking” bij ouderen, het verlies van mineralen in de beenderen - Sneller uitvallende tanden, cariës (tandbederf), vergrote gewrichten - Krampen, spierzwakte: door een verminderde calciumopname - Prikkelbaarheid, nervositeit, angst: door een verminderde calciumopname

Vitamine D is belangrijk voor gezonde en sterke beenderen, kraakbeen en tanden.

Waarvoor vitamine D ook belangrijk is Naast zijn belang voor sterke beenderen, kraakbeen en tanden, werd vitamine D tot voor kort maar weinig werkzaamheid toegekend op andere terreinen. Een paar zaken waren al zijdelings bekend, maar zijn de laatste jaren door wetenschappelijk onderzoek, door epidemiologische, observationele en klinische studies steeds meer duidelijk geworden: 1. Vitamine D helpt mee de kans op harten vaatziekten te verlagen, zoals hypertensie, hartinfarct, angina pectoris, beroerte……. Onderzoeken hebben een significant verband aangetoond tussen lage vitamine D-spiegels en het voorkomen van harten vaatziekten. Hoewel de eigenlijke redenen hiervoor nog niet volledig zijn opgeklaard, speelt vitamine D hier ondermeer zijn rol omdat het mee de bloedspiegel van calcium en magnesium helpt te bepalen en zo onrechtstreeks een regulerende werking uitoefent op het hartritme, op de bloeddruk en op het zenuwstelsel dat de werking van hart en bloedvaten bepaalt. Ook zou vitamine D het vitamine K2 ondersteunen bij de aanmaak van een eiwit, het MGP, dat de vaatwand beschermt tegen kalkafzetting (zie tweede deel van dit artikel). Bij diabetici, die al een hoger risico op harten vaatziekten lopen, is de beschermende werking tegen vaatziekten van vitamine D ook ruimschoots aangetoond. 2. Vitamine D helpt mee bepaalde kankers te voorkomen: dit is aangetoond van borstkanker, prostaatkanker, eierstokkanker, endeldarmkanker, Hodgkin- en non-Hodgkinlymfomen en mogelijk in de toekomst voor nog 17 andere soorten kanker. Ook hier zijn het vooral significante verbanden tussen een lage vit D-spiegel en het voorkomen van die specifieke kan-


kers, die werden gevonden. Tot de mogelijke verklaringen van het kankerverlagende effect van vit D behoren: verhogen van de celdifferentiatie, onderdrukken van groeistimulerende signalen, versterking van groeiremmende signalen, inductie van apoptose (geprogrammeerde celdood), onderdrukking van de angiogenese (nieuwvorming van bloedvaten) rond de tumoren, verhoging van de intercellulaire samenhang en vermindering van de metastasevorming. 3. Vitamine D helpt mee de kans op bepaalde auto-immuunziekten te verlagen. Ondermeer voor Multiple sclerose (MS) is dit verband gelegd. Personen met hogere vit D-spiegels kregen tot 60 % minder MS tegenover mensen met lage spiegels en vrouwen die een supplement innamen met vit D, hadden 40 % minder kans op MS dan deze die geen supplement innamen. 4. Vitamine D helpt de kans op infecties te verlagen. Dat verband werd ondermeer gelegd voor luchtwegeninfecties en tuberculose. 5. Verder helpt vitamine D: - beter de bloedsuikerspiegel te regelen en de kans op insulineresistentie en diabetes te verlagen - de kans op diabetescomplicaties te verlagen - te beschermen tegen vroegtijdige ouderdomsverschijnselen - minder gevoelig te maken voor pijn: vooral bij lage rugpijn is vitamine D te overwegen!

AANDACHT VOOR DE MANNELIJKE KLIER Goed voor het plascomfort Helpt de mannelijke klier Voor een goede vochthuishouding Ondersteunt het libido bij de ouder wordende man

BIJZONDER GECOMBINEERD SUPPLEMENT

3

00

MAXIMALE KORTING

Lucovit PromixylTM 45 caps. 12,95 135 caps. 32,95

10,95 29,95

DIT PRODUCT IS VERKRIJGBAAR IN ALLE NATUURWINKELS

maximaal 3x per bon

• • • •

Vitamine K van nabij Van vitamine K bestaan er in hoofdzaak 2 vormen. Vitamine K1, ook phylloquinone, fylochinon of fytomenadion genoemd, wordt vooral gehaald uit voedingsbronnen en wordt verantwoordelijk geacht voor ongeveer 85 % van de bloedspiegel aan vit K. Vit K1 wordt vooral gehaald uit groene (blad)groenten (groene kool, spinazie, broccoli, luzerne), uit bloemkool, sla, spruiten, chinese kool en rapen, uit nietgeharde margarines en olijfolie, uit boter, kaas en eidooier. Minder belangrijke bronnen zijn, uit vlees, melk, brood, yoghurt, groene thee, fruit, vis, en varkenslever. Vitamine K2, ook menoquinone of menochinon genoemd, wordt vooral bij een gezonde darmflora door de goede darmbacteriën gevormd en zou voor 15 % de bloedspiegel aan totale vitamine K bepalen. Vit K2 zit ook in voedingsbronnen, vooral gefermenteerde voedingsbronnen zoals natto (een sojaproduct) en zuurkool zijn er zeer rijk aan; men treft er een stuk minder aan in gefermenteerde zuivelproducten als kaas, yoghurt en kwark. Op te merken valt, dat er met vitamine K3 of menadion ook een synthetisch aangemaakte vorm van vit K bestaat. Qua fysieke eigenschappen van dit vetoplosbare vitamine kunnen we opmerken dat het vrij hittebestendig is (tegen koken, bakken en braden), maar gevoelig is voor licht en zuurstof.

Tekorten aan vit K Voor vitamine K werd in de Belgische wetgeving de Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid (ADH) vastgelegd op 45 µg. Opmerkelijk is dat hierbij enkel gesproken wordt van “vitamine K (fytomenadion)” of dus van vitamine K1. Om te beginnen is de ADH-waarde van deze vitamine alweer aan de lage kant, want orthomoleculaire adviezen houden het eerder op een dagelijkse behoefte aan 100 à 120 µg en zetten therapeutisch snel tot 250 µg per dag in. Verder wordt hier vitamine K2 duidelijk miskend, terwijl dat net de vorm van de vitamine is die tegenwoordig door wetenschappelijk onderzoek (zie verder) bijkomende gezondheidsbevorderende effecten wordt toegeschreven. Tekorten aan vitamine K, hoewel ze niet vaak worden beschreven of (h)erkend, komen vaak voor. Eén en ander heeft natuurlijk te maken met het feit dat vitamine K een vetoplosbaar vitamine is en dat het voor een deel ook door een gezonde darmflora moet aangemaakt worden. Zo kunnen mensen met darmziekten zoals de ziekte van Crohn, colitis ulcerosa, chronische diarrhee en andere aandoeningen met verstoorde darmflora tekorten vertonen door een verminderde productie van vit K2 door de goede darmflora of door een verminderde opname van vit K. Ook valt te begrijpen dat het gebruik van antibiotica, vooral bij langdurige therapieën en bij het gebruik van cefalosporines, door het vernietigen van de darmflora, lijdt tot tekorten aan vit K. Net zoals bij vitamine D kunnen stoornissen in de vetvertering (bv. lever-, gal- en pancreasaandoeningen) leiden tot een slechte opname van het vetoplosbare vit K uit de voeding. Ook het gebruik van geraffineerde vetten leidt tot een afname van de vit K-aanbreng via de voeding en in het bijzonder het harden

groene kool


spinazie

van vetten blijkt nefast te zijn voor het gehalte aan vitamine K. Ten slotte zijn er heel wat medicijnen die de bloedspiegel aan vitamine K: diuretica (vochtafdrijvende middelen), anti-epileptica, cholesterolverlagende middelen, aspirines, heparine, barbituraten, laxeermiddelen. Maar de medicijnen die het meest - en tevens gewild - vitamine K tegenwerking zijn de bloedverdunners van het type coumarines, zoals warfarine. Ze genereren een “pseudo-tekort” aan vit K om het bloed te verdunnen (vanwege de bekendste werking van vitamine K, verder beschreven). Dus bij therapie met coumarines is het niet aangewezen extra vitamine K in te nemen! Op te merken valt dat hoge doseringen vitamine E de absorptie van vit K verminderen en tot potentieel gevaarlijke bloedingen kan leiden. Langdurig hoge doseringen geven van vitamine K leidt niet tot nevenverschijnselen.

Pasgeborenen, een risicogroep Interessant om op te merken is het feit dat pasgeborenen een risicogroep vormen voor vitamine K-tekorten. Vit K passeert namelijk moeilijk doorheen de placenta van de moeder naar de foetus en pasgeborenen hebben nog een steriele darm zonder goede darmflora. Vooral exclusief borstgevoede kinderen lopen een risico (flesvoeding bevat namelijk vit K) en daarom worden liefst bij pasgeborenen profylactisch dagelijkse doses vit K tot 3 maand gegeven. Lopen ook gevaar: kinderen met malabsorptiesyndromen (mucoviscidose, cholestase), pasgeborenen waarvan de moeder anti-vit K preparaten nam (tuberculostatica zoals INH en rifampicine, anti-epileptica, hoge doses salicylaten, sommige cefalosporines). Omdat vitamine K essentieel is voor de vorming van bloedstollingsfactoren, lopen pasgeborenen vooral gevaar op vitamine K deficiënte bloedingen (VKDB): spontane bloedingen in het darmkanaal, huid- of neusbloedingen, bloeding na besnijdenis, soms ook hersenbloedingen.

Wat al lang vaststond van vitamine K De functie van vitamine K die al genoegzaam vaststond is inderdaad zijn prominente rol in de bloedstolling. De “K” in “vitamine K” is trouwens afkomstig van het Duitse “Koagulationsvitamine”. Vitamine K bevordert namelijk in de lever de aanmaak van de vitamine K-afhankelijke stollingsfactoren als protrombine (het uitgangseiwit voor bloedstolling) en de factoren II, VII, IX en X. Mogelijke symptomen die door tekorten aan vitamine K kunnen optreden zijn dan ook gevolgen van een slechte bloedstolling: - spontane neusbloedingen - tandvleesbloedingen - langdurig bloedende en slecht genezende wonden - snel blauwe plekken - te overvloedige menstruaties…. - en de hoger vernoemde spontane bloedingen bij kinderen (VKDB: Vitamine K Deficiënte Bloedingen)

spruitjes

chinese kool

VOEDINGSSUPPLEMENTEN

Vooral exclusief borstgevoede kinderen lopen een risico (flesvoeding bevat namelijk vit K)

Waarvoor vitamine K ook belangrijk is Naast zijn belang voor de bloedstolling, werd vitamine K tot voor kort maar weinig werkzaamheid toegekend op andere terreinen. Vooral van vitamine K2, onder de vorm van menaquinone 7 zijn de laatste jaren door wetenschappelijk onderzoek, door observationele en klinische studies steeds meer duidelijk geworden: 1. Vitamine K2 beschermt tegen atherosclerose (slagaderverkalking), houdt zo de bloedvaten elastisch en draagt op die manier bij tot de preventie van harten vaatziekten, zoals hartinfarct, beroerte en diabetische vaatziekten. Onderzoek heeft namelijk uitgewezen dat de vaatwand zich kan beschermen tegen de afzetting van kalk door de aanmaak van grote hoeveelheden van een eiwit, het zogeheten “Matrix GLA Proteïne” of “MGP”. Voor de productie van MGP is evenwel voldoende vitamine K2 nodig: het functioneert als co-enzym voor het carboxylase, een enzyme dat de carboxylering van het aminozuur glutaminezuur (GLU) katalyseert tot gamma-carboxylglutaminezuur (GLA). Tekorten aan vitamine K leiden bij mens en dier duidelijk veel sneller tot harten vaatziekten. Bij de aanmaak van het beschermende eiwit MGP krijgt vitamine K2 zoals hoger reeds gesteld de steun van vitamine D. 2. Vitamine K2 is belangrijk voor een goede botaanmaak, voor sterke botten en helpt daardoor beschermen tegen osteoporose (verlies van botmassa). Ook hier is de rol van vitamine K2 opgehelderd: het activeert namelijk het eiwit osteacalcine, dat calcium vastlegt in de beenderen en een voorname rol speelt in de kwaliteit en de sterkte van het bot. Opnieuw speelt vitamine K2 hier zijn rol door bij te dragen tot de carboxylering van glutamine (GLU) tot gamma-carboxylglutaminezuur (GLA), een stap die nodig is voor calcitonine om calciumionen te kunnen binden. Studies bij postmenopauzale vrouwen tonen aan dat de aangehouden inname van vit K2 het verlies van de botmassa afremt en de incidentie van beenbreuken door osteoporose doet verminderen. Omdat we hogerop als één van de fundamentele werkingen van vitamine D de bijdrage tot sterke beenderen beschreven, is hierbij ook weer de combinatie van vit K2 en vit D uiterst zinvol! 3. Vitamine K speelt ook een rol in: - een goede leverfunctie: zo helpt het vitamine braken en misselijkheid voorkomen tijdens de zwangerschap. Ernstige tekorten bevorderen het ontstaan van leverkanker bij mensen met levercirrhose. - het helpt beschermen tegen het ontstaan van bepaalde tumoren: het helpt bij het induceren van apoptose (geprogrammeerde celdood) en bij de celdifferentiatie. Tekorten zouden ondermeer kunnen bijdragen tot ovarium- en longcarcinoom. - de regulering van de menstruatiecyclus.


Ongunstige reacties op voedingsmiddelen

voedingsallergie en voedingsintolerantie Als we de occasionele voedselvergiftiging, zijnde de reactie op voedsel dat ofwel besmet is door schadelijke micro-organismen ofwel toxische substanties bevat, buiten beschouwing laten, dan bestaan er eigenlijk twee vormen van ongunstige reacties op voedsel: voedingsallergie en voedingsintolerantie. Vooral de frequenter voorkomende voedingsintolerantie wordt steeds meer in de natuurgeneeskunde erkend als een nadelig mechanisme dat mee aan de basis kan liggen van bepaalde klachten of aandoeningen of dat deze kan verergeren. Wat zijn voedingsallergie en voedingsintolerantie precies, welke zijn de belangrijkste voorbeelden en wat kunnen we er eventueel aan doen?

Voedingsallergie We spreken van een echte “voedingsallergie” als de ongunstige reactie op een voedingsmiddel optreedt via een directe tussenkomst van het immuunsysteem en snel na inname leidt tot klachten. Echte voedingsallergieën treden een stuk minder op dan voedingsintoleranties: men schat dat 1,5 % der volwassenen en 5,8 % der kinderen er zouden vertonen. Echte voedingsallergieën treden op door tussenkomt van welbepaalde afweerstoffen, de zogeheten immuunglobulinen E of Ig E. Het mechanisme verloopt als volgt: bij een eerste contact met het voedingsbestanddeel waarop allergisch wordt gereageerd, het zogeheten “allergeen”, treden er geen symptomen op, maar worden er door het immuunsysteem wel specifieke antilichamen van het type Ig E gevormd. Men spreekt hierbij van “sensibilisatie”. Bij een volgend contact met het allergeen gaan de gevormde Ig E zich binden op welbepaalde witte bloedcellen: de mestcellen en de basofielen.

Door binding met de Ig E gaan deze cellen bepaalde stoffen vrijstellen, de zogeheten mediatoren (waartoe ook het bekende histamine behoort), die vervolgens op afstand ter hoogte van de bloedvaten, de huid, de luchtwegen, de ogen, mond, keel, maag of darmen symptomen kunnen uitlokken.

Voedingsintolerantie Voedingsintoleranties of voedingsovergevoeligheden komen veel meer voor dan echte voedingsallergieën. Correcte cijfers bestaan er niet, maar men neemt aan dat minstens 30 tot 45 % van de bevolking uitgesproken voedingsintoleranties vertoont op één of meerdere voedingsmiddelen. Omdat de reactie van het lichaam hierbij een “secundaire” of vertraagde reactie is, die meestal plaatsvindt tussen de 24 tot 120 uur na consumptie van het veroorzakende voedingsmiddel, wordt het verband met het uitlokkende voedingsmiddel heel vaak niet gelegd. Een bloedtest kan hierbij wel uitsluitsel geven (zie verder).

Symptomen van voedingsallergie Bij een voedingsallergie treden de symptomen snel op: doorgaans binnen de 10 à 15 minuten na inname van het allergeen. De hoeveelheid van het allergeen, het voedingsmiddel waarop men allergisch reageert, is hierbij niet van tel: zo kunnen inname van kleine hoeveelheden van het allergeen soms al tot levensbedreigende en fatale reacties leiden. De symptomen die kunnen optreden door een echte voedingsallergie zijn heel verscheiden en kunnen variëren van vrij onschuldig tot heftig en zelfs levensbedreigend:

- thv. de luchtwegen: niezen, neusloop, neusverstopping, hoest, kortademigheid, astmatische klachten - thv. de ogen: oogjeuk, tranende ogen, roodheid - thv. de huid: urticaria (netelroos), erytheem (roodheid), jeuk, angio-oedeem (zwelling) - thv. de spijsvertering: krampen, nausea (misselijkheid), vomitus (braken), diarree - thv. harten bloedvaten: hypotensie (bloeddrukval), anafylactische shock die soms fataal kan aflopen

- thv. mond en keel: zwelling van de lippen, zwelling van de tongbasis of in de keel met slikmoeilijkheden, jeuk, tintelingen, heesheid

Het spreekt vanzelf dat, vanwege de potentiële levensbedreigende situaties, de behandeling van een voedingsallergie in de eerste plaats in handen van de arts ligt.


Oorzaak voedingsintoleranties Er zijn verschillende mechanismen die aan de basis van voedingsintoleranties kunnen liggen. Vooreerst kunnen intoleranties veroorzaakt worden door een gebrek aan bepaalde enzymen. Een gekend voorbeeld hiervan is de lactose-intolerantie (zie ook in het artikel “Hoe zit dat met… koemelk?”): door het ontbreken van het lactaseenzyme wordt lactose onvoldoende verteerd en gaat dit suiker in de darm leiden tot fermentatieverschijnselen met mogelijk krampen, winderigheid, diarree…. Voedingsintoleranties kunnen ook veroorzaakt worden door chemicaliën die in voedingsmiddelen kunnen voorkomen. We denken hierbij vooral aan kleurstoffen, bewaarmiddelen en smaakversterkers (zoals natriumglutamaat), maar ook aan de al dan niet “verboden” voedingsingrediënten als antibiotica, hormonen (groeihormoon, schildklierremmers…). Ook zijn er een aantal voedingsmiddelen die door hun hoge gehalte aan “vaso-actieve amines” zoals de stoffen tyramine en histamine “pseudo-allergische” reacties kunnen uitlokken. Tot die voedingsmiddelen behoren onder andere kazen, charcuterie, chocolade, wijn, gegiste dranken (zie verder bij “algemene adviezen”). Maar de meeste van de voedingsintoleranties treden waarschijnlijk op door een vertraagde tussenkomst van het immuunsysteem. Niet zoals bij de “echte” voedingsallergie door het direct opwekken van de (voor een deel erfelijke bepaalde) Ig E-specifieke antistoffen, die mits een binding aan bepaalde witte bloedcellen leiden tot snel optredende reactie. Hier gaat het integendeel om een vertraagd type van voedingsallergie met tussenkomst van een ander soort antilichamen, de zogeheten immuunglobulines G of Ig G. De door de allergene voedingsmiddelen

Een onvolledige vertering van voedingsbestanddelen wordt vaak veroorzaakt doordat er te snel gegeten wordt, te weinig gekauwd wordt, teveel bewerkt of “dood” voedsel zonder enzymen wordt genuttigd

opgewekte Ig G vormen met de voedingsallergenen immuuncomplexen, die via het zogeheten “complementsysteem” leiden tot de langzamer optredende verschijnselen. Op te merken valt dat sommige instanties deze vorm van slecht verdragen van voedingsmiddelen ook catalogeren onder de “voedingsallergie”, maar het beeld met de vertraagde overgevoeligheid laat ook toe het onder de noemer “intolerantie” te catalogeren en te onderscheiden van allergie. Om voe-

De wortel tandenborstel' die uw tanden poetst en

witter maakt Maakt op natuurlijke wijze uw tanden witter. Verwijdert koffie -en tabakvlekken. Het ideaal vervangmiddel voor de tandenborstel. Bestrijdt tandsteen, tandplak en cariës Beschikbaar in Natuur-, Munt- en Citroensmaak “ TE KOOP IN DIEETWINKELS”

Aanbevolen door de Wereld Gezondheids Organisatie Verdeler : M.B.E. sarl Avenue Gambetta, 229 • F-75020 PARIS

Tel. 0033 1 43 61 99 92 • Fax 0033 1 43 61 92 25 Email : [email protected]


15

VOEDSELALLERGIE EN VOEDINGSINTOLERANTIE dingsintoleranties beter te begrijpen is het interessant om in te zien dat een onvolledige vertering van voedingsbestanddelen hier vaak mee aan de basis ligt. Omdat er bijvoorbeeld te snel gegeten wordt, te weinig gekauwd wordt, teveel bewerkt of “dood” voedsel zonder enzymen wordt genuttigd of omdat door ouderdom, stress of zwakke orgaanfuncties er te weinig spijsverteringsenzymen worden gevormd. De hierdoor onvoldoende verteerde voedingsbestanddelen kunnen vervolgens verderop doorheen het darmslijmvlies “lekken” tot in het bloed, bijvoorbeeld omdat ook de darmflora verstoord is of het darmslijmvlies overmatig geïrriteerd is. Deze voedingspartikels worden dan in het bloed als lichaamsvreemd beschouwd door het immuunsysteem dat afweerstoffen van het type Ig G gaat vormen.

Het belang van voedingsintoleranties Voedingsintoleranties worden steeds meer qua belang erkend in de geneeskunde en er wordt aangenomen dat ze een oorzakelijke of bevorderende rol kunnen spelen in talrijke ziektebeelden zoals: - eczeem, urticaria (netelroos) en andere huidaandoeningen - hooikoorts, otitis (oorontsteking), astma - migraine - artritis (gewrichtsontsteking), fibromyalgie (weke delen reuma) - ADHD (Hyperactiviteit) - glaucoom (oogbaloverdruk) - nausea (misselijkheid), gastritis (maagwandonsteking), ulcus ventriculi en ulcus duodeni (maag- en dundarmzweren), hiatus hernia (hernia van de maag) - spastisch colon (irritable bowel syndrome of IBS), winderigheid, darmkrampen, diarree of constipatie, ziekte van Crohn, colitis ulcerosa - hypertensie (hoge bloeddruk), hypotensie (lage bloeddruk) - insomnia (slapeloosheid) - chronische vermoeidheid, chronisch slechte gezondheid…

De toppers onder de boosdoeners Er bestaan heel wat voedingsmiddelen of voedingsbestanddelen, waarop ongunstig kan gereageerd worden. In de meeste gevallen gaat het uiteraard om de meer voorkomende voedingsintoleranties dan om echte allergieën. Het is niet zo eenvoudig om de voedingsmiddelen of voedingsbestanddelen te plaatsen in belang van volgorde, maar aangenomen wordt dat koemelk, tarwe, eieren, soja, gist, schaal- en weekdieren, vis en bepaalde fruitsoorten tot de toppers behoren. - Koemelk: op jonge leeftijd, tussen 6 maand en 2 jaar, ziet men veel allergie; op latere leeftijd meer intoleranties. Er wordt vooral gereageerd op de caseïnes en op alfalactalbumine en bètalactoglobuline. Niet zelden bestaat er een kruisallergie met geitenmelk (in 40 % der gevallen van intolerantie op koemelk) - Tarwe en granen: vooral intolerantie op het tarwegluten en op maïs komen vaak voor; intolerantie op haver is ook niet zeldzaam; er is minder intolerantie op andere glutenhoudende granen als gerst, rogge, spelt en kamut en minst op de glutenvrije granen als rijst en boekweit - Eieren: vooral op de krachtige allergene eiwitten ovalbumine, ovomucoïd en ovotransferine kan gereageerd worden; hou rekening met reacties door kruisallergie op kippenvlees en eendeneieren; bij allergie op ei-eiwit moet men voorzichtig zijn met vaccins, gekweekt op kippenembryo’s - Schaal- en weekdieren: meestal op basis van hun histaminevrijstelling, minder door het allergene spiereiwit tropomyosine, kunnen vooral intoleranties op weekdieren als garnalen (de topper in deze categorie), krab en kreeft en op schaaldieren als mossels en oesters optreden - Peulvruchten: vooral op soja is men vaak intolerant; ook nierbonen en erwten komen soms voor - Vis: allergie of intolerantie op vis treft vooral volwassen en het gaat daarbij vooral om zalm, schol en kabeljauw; door hun grote hoeveelheid histamine zijn ook tonijn, sardienen en makreel soms verdacht. - Noten en zaden: vooral pinda’s zijn gevreesd omdat zij soms levensbedreigende allergische reacties kunnen uitlokken, waardoor ook alle voedingsmiddelen waarin sporen ervan kunnen zitten ook strikt moeten gemeden worden; verder zijn zaden als sesam en zonnebloempitten en noten als amandelen soms de boosdoeners; iets minder frequent liggen pistachenoten, hazelno-


Het spreekt dan ook vanzelf dat we bij lijders aan de bovenstaande aandoeningen er alle belang bij hebben om voedingsintolerantie zoveel mogelijk te vermijden door middel van alle mogelijke maatregelen (zie verder).

-

-

-

-

ten, pecanoten, paranoten, macadamianoten en cashewnoten aan de basis Groenten: intolerantie op tomaten komt frequent voor, terwijl echte allergie erop zeldzaam is; verder zijn vooral aardappelen, selder, wortelen, anijs, venkel en komijn de boosdoeners Fruit: toppers zijn sinaasappels, andere citrusvruchten en zwarte bessen (door het hoge gehalte aan salicylaten); ook intolerantie op aardbeien (door histamine) en op bessen, druiven en pruimen (door benzoëzuurderivaten) komen vaak voor Diversen: gist, olijven, koffie, cacaobonen, peper, mosterd Vlees: echte allergie of intoleranties op vlees zijn zeldzaam, maar toch kunnen kippenvlees (door kruisallergie met eieren), rundvlees (door kruisallergie met koemelk, door bewaarmiddelen als sulfieten en door antibiotica) en varkensvlees (door antibiotica, door bewaarmiddelen als nitrieten) problemen geven Kleurstoffen: o.a. op tartrazine, chinolinegeel, cochenille, azorubine, erytrosine

De natuurlijke

k r acht va n

F Y TOSTA R

afslankers  Optimaal gewicht  Platte buik  Slanke lijn Fytostar 12 + 12 Slank SLANK DE KLOK ROND

Fytostar Bodystyler FIGUURCORRECTIE

24 uur dag en nacht formule die de vetverbranding en eliminatie stimuleert

1 capsule per dag tegen sinaasappelhuid en overtollige centimeters

30 ‘dag’ - en 15 ‘nacht’ capsules

30 capsules

Ga langs bij uw natuurwinkel of contacteer OCE BIO 03 366 21 21 - [email protected] - www.fytostar.be

VOEDSELALLERGIE EN VOEDINGSINTOLERANTIE

- Bewaarmiddelen: vooral de benzoëzuurderivaten, nitrieten,

Hoe intoleranties opsporen?

nitraten en sulfieten - Smaakversterkers: overgevoeligheid op glutamaten komt niet zelden voor (bvb. het “Chinese restaurant-syndroom”)

Voedingsallergieën zijn door hun eerder heftig karakter, hun duidelijk verband met het ingenomen voedsel en de vlot opspoorbare immuunglobulines E meestal goed vast te stellen. Maar het is doorgaans niet zo eenvoudig te weten komen op welke voedingsmiddelen men intolerant reageert. Soms wordt het verband tussen de klachten en het voedingsmiddel na een tijdje heel duidelijk, maar in de meeste gevallen zal men enkel een duidelijk uitsluitsel krijgen als men een bloedonderzoek laat uitvoeren op antilichamen van het type Ig G. Dergelijke bloedonderzoeken zijn evenwel niet goedkoop, worden niet terugbetaald en worden meestal niet in de reguliere geneeskunde uitgevoerd.

Een belangrijke opmerking hierbij is dat de laatste jaren, door het feit dat uitheemse, exotische voedingsmiddelen steeds meer in de westerse voeding worden geïntroduceerd, er steeds meer reacties beschreven worden op “vreemde” voedingsmiddelen zoals kiwi, lychee, jackfruit, cactusvijgen…

Ondersteunende voedingsadviezen bij intoleranties Echte voedingsallergieën zijn niet te genezen en het voedingsmiddel in kwestie moet gewoon levenslang vermeden worden. Bij voedingsintoleranties ziet men soms verschuivingen optreden als een bepaald middel geëlimineerd wordt uit het dieet, waardoor andere middelen meer genuttigd worden en waarop men dan vervolgens intolerant kan worden. In elk geval is het gezien de oorzakelijke of bevorderende rol die een voedingsintolerantie kan spelen, aanbevelenswaardig een aantal voedingstips te respecteren. Wie de onderstaande dieetadviezen volgt heeft bijna 80 % kans dat de klachten beduidend afnemen en dat de verbeteringen op langere termijn geconsolideerd worden.

Af te raden: - Alle voedingsmiddelen waarvan een bloedonderzoek uitwijst dat

-

-

-

-

je antilichamen ertegen hebt ontwikkeld: op basis daarvan een eliminatiedieet opstellen onder professionele begeleiding om geen risico te lopen op nutriëntentekorten Alle voedingsmiddelen waarop je lichaam duidelijk slecht reageert met symptomen zoals hartkloppingen, neusloop, niezen, hoofdpijn, winderigheid, slapeloosheid, constipatie, diarree… Alle voedingsmiddelen die algemeen de kwaliteit van de immuniteit verminderen en/of de darmflora in kwaliteit verminderen en zo de ontwikkeling van voedingsintoleranties in de hand werken: suiker, witmeelproducten, geraffineerde - , geharde - en gehydrogeneerde vetten, verhitte vetten met meervoudig onverzadigde vetzuren, vette vleeswaren, worst, charcuterie, alcohol, koffie Alle voedingsmiddelen met additieven als geur -, kleur - en bewaar- en smaakmiddelen Alle voedingsmiddelen met herbiciden, pesticiden, antibiotica, hormonen… Alle verwerkte, ingeblikte, behandelde voeding; alle kant-en-klaar maaltijden Te éénzijdige voeding, waarbij een te beperkt aantal voedingsmiddelen wordt gegeten en waardoor de kans op het ontwikkelen van voedingsintoleranties toeneemt Flesvoeding geven aan zuigelingen Te vroeg stoppen met borstvoeding en te vlug invoeren van vaste voeding Te snel de glutenhoudende granen invoeren in het dieet bij kinderen Voedingsmiddelen die “biogene amines” bevatten (zoals tyramine, fenylethylamine, histamine): kaas (vooral oude!), zuurkool, gistextracten, wijn, gegiste dranken, vis (vooral zure haring, ansjovis, gerookte en gemarineerde vis, schaal- en weekdieren), chocolade, eieren, charcuterie, avocado's, kaneel, blikvoed-sel, aardbeien, tuinbonen...

- Eet langzaam in een ontspannen atmosfeer en kauw heel goed - Het bloedgroependieet van Dr. Peter d’Adamo! Zo vermijd je de

-

-

-

-

-

-

Aan te raden: - Zoveel mogelijk variatie in je voeding steken, waardoor je niet

voortdurend aan dezelfde voedingsmiddelen wordt blootgesteld


voedingsmiddelen waar je het meest kans op loopt intolerant of allergisch op te reageren. Vb. bloedgroep O: zeker tarwe en koemelkproducten laten Biologische, volwaardige, ongeraffineerde en verse voeding: volle granen (volle rijst is weinig allergeen), verse groenten en fruit, melkzure zuivel, peulvruchten, noten en zaden, gevogelte, mager rood vlees, vette vis….: kies hieruit degene waarop je niet intolerant of allergisch test in een bloedonderzoek of die je het best liggen volgens het bloedgroepdieet Een rotatiedieet: een dieet waarbij men pas om de drie tot zes dagen voedsel van eenzelfde familie nuttigt. Dit doet de kans op ontstaan van nieuwe allergieën verminderen Een eliminatiedieet op basis van het hoger vernoemde bloedonderzoek. Een eliminatiedieet zonder een dergelijk bloedonderzoek is moeilijker en drastischer. Hierbij worden in een eerste fase enkel voedingsmiddelen genuttigd waarvoor bijna zeker geen voedingsallergie bestaat. Dan start het reïntroductieprogramma waarbij men het dieet gaat uitbreiden: slechts één nieuw voedingsmiddel mag per maaltijd ingevoerd worden en elk middel waarop men een reactie doet moet dan in het vervolg als “te mijden” beschouwd worden. Groene voeding, rijk aan chlorofyl, om de darm te ontgiften van toxines Zure zuivel (kefir, yoghurt, melkwei…), gefermenteerde groenten: om de darmflora te verbeteren en het “lekken” van voedingsmiddelen uit de darm naar het bloed te verminderen; uiteraard enkel als men niet intolerant is voor melk Bronnen van omega-3-vetzuren voor een betere immuniteit: koudgeperste lijnzaadolie, koolzaadolie, groene groenten, walnoten, vette vis Lees zeer aandachtig de ingrediëntenlijsten van alle mogelijke verwerkte of samengestelde voedingsmiddelen om na te gaan of er geen voedingsmiddelen en stoffen in zitten, waarop je slecht reageert.

Cocoya, ik heb je nodig.

want ik wil energiek blijven, slank blijven, gezond blijven Daarom gebruik ik iedere dag Cocoya Extra Virgin kokosolie, vol met de juiste verzadigde vetten. Verzadigde vetten voor een betere stofwisseling, een slanker

eveneens de stofwisseling en gewichtsafname, zijn snelle ener-

figuur, meer energie, een betere bestandheid tegen infecties

gieleveranciers, verhogen uw weerbaarheid, en maken de huid

en minder risico op harten vaatziektes? Inderdaad. Recent

glad en soepel.

onderzoek heeft onthuld dat verzadigde vetten, als ze zijn op-

Daarom, Cocoya, heb ik je nodig.

gebouwd uit middellange vetzuurketens (MCT’s), de gezond-

Elke dag opnieuw!

heid in sterke mate bevorderen. Cocoya zit boordevol MCT’s, die in de lever rechtstreeks in energie worden omgezet. De vorming van vetbolletjes in de bloedbaan wordt zo volledig vermeden. Gevolg: minder kans op harten vaataandoeningen. De MCT’s in Cocoya bevorderen ri Verk

jgbaar

re natuurvoedingswinkel of apoth in de bete eek.

OjIbwa De roeck bel +32 (0)52 48 43 00

Cocoya Health & Cocoya Cooking zijn twee nieuwe, lekkere en superieure smeer- en braadproducten op basis van biologische extra virgin kokosolie. Ontdek meer over hun heilzame werking op www.gezondevetten.be

NATAOS KEY NUTRITION

De lekkere kokosnoot ook bron van bijzondere olie en een waardevolle vezel deel 1: kokosolie

Kokosnoten roepen bij velen het beeld op van een exotische vakantie aan tropisch witte stranden met een lekkere cocktail binnen handbereik. Maar deze heerlijke noten hebben veel meer in petto: voedingswetenschappers wijzen steeds meer op de rijke voedingswaarde ervan. Zowel de bijzondere en zeer waardevolle kokosolie als het lekkere kokosmeel vormen een ware verrijking voor de keuken en kunnen op verschillende vlakken voor onze gezondheid van nut zijn. In deel 1 gaan we dieper in op de kokosolie.

uiteindelijk de kokosnoot noemen. Het zaad is voor een deel hard, dat is het “vruchtvlees”, en voor een deel vloeibaar, “het kokoswater”. De kokospalm is niet te verwarren met de oliepalm (Elaeis guineensis). Er bestaan ook dwergvariëteiten van de kokospalm. De kokosnoot en de olie eruit worden al duizenden jaren geconsumeerd in de tropen. Door de zeer uitgebreide toepassingsmogelijkheden van zowel het vruchtvlees, de olie, het kokoswater en de vezel is de kokospalm trouwens één van ‘s werelds belangrijkste gewassen geworden.

Verzadigde vetten zijn belangrijk en niet ongezond!

Even voorstellen… De kokospalm met zijn botanische naam “Cocos nucifera” is een verhoute plant die het voorkomen heeft van een boom. Deze exotische palmsoort is tegenwoordig zo wijd verspreid, dat men nog moeilijk de eigenlijke afkomst ervan kan bepalen. Men treft hem in de meeste tropische laaglandgebieden tussen 26° noorderbreedte en 26° zuiderbreedte. Hij houdt van warmte en vocht in de volle zon en groeit dan ook niet of nauwelijks waar de temperatuur vaak onder de 15°C duikt. De kokospalm kan wel in subtropische gebieden groeien, maar draagt daar geen vrucht. Hij verkiest een diepe, poreuze grond met voldoende vocht, maar doet het langs de kust ook goed. Men kan hem tot op 600 m hoogte aantreffen. De kokospalm heeft een slanke, rechte tot kromme stengel (stam), die tot 30 m lang wordt en bovenaan een spiraalvormige rozet draagt van lange, sierlijk neerhangende, geveerde bladeren (doorsnede 8 à 9 m). De kokospalm draagt het hele jaar door grote pluimen met kleine, roomgele bloemen, zowel mannelijke als vrouwelijke. Daaruit ontwikkelen er zich het ganse jaar door grote, harde, geelgroene steenvruchten met drie ogen, ongeveer 50 à 80 per jaar. Deze steenvruchten verschijnen in bundels van 5 tot 12 noten en worden bij het drogen bruin. Ze hebben een vezelig kapsel (pericarp), waaronder men een harde schaal (endocarp) aantreft. Het zaad (of endosperm) van deze steenvrucht met de omgevende schaal is wat wij


In BioGezond hebben we er al meermaals op gewezen dat de kwaliteit van de vetten die we in onze voeding gebruiken zeer belangrijk is voor onze gezondheid en dat we voor ongeraffineerde, onbewerkte vetten van een eerste koude persing moeten kiezen. Daarnaast hebben we al vaak benadrukt dat zowel de onverzadigde vetten als de verzadigde vetten belangrijk zijn en dit in een evenwichtige verhouding. De onverzadigde vetten moeten ondermeer de voor verschillende lichaamsfuncties belangrijke essentiële omega-3- en omega-6-vetzuren aanleveren, maar hebben het nadeel dat ze door hun onverzadigde, elektronenrijke bindingen vrij vatbaar zijn voor de inwerking van vrije radicalen en dat ze gevoelig zijn voor verhitting. Verzadigde vetten hebben we evenzeer nodig in het lichaam en door hun verzadigde bindingen hebben ze het grote voordeel dat ze stabieler, minder oxidatiegevoelig en meer hittebestendig zijn dan onverzadigde vetten. Helaas, er is een groot misverstand dat nog steeds door de media, door de margarine-industrie en door de klassieke dieetleer in leven wordt gehouden wordt: namelijk het feit dat onverzadigde vetten altijd gezond zouden zijn, terwijl verzadigde vetten complete boosdoeners zouden zijn. Deze “vethypothese” die in de jaren ‘50 werd gelanceerd en die stelde dat verzadigd vet (en cholesterol) zou verantwoordelijk zijn voor harten vaatziek-

Het nieuwe boek van Annemarie Postma

„Ik kies ervoor mijn lichaam bewust en gezond te voeden. Amanprana helpt me mijn serene levenskracht te versterken“ Annemarie Postma, levenscoach. Haar boeken, columns en lezingen over eigenwaarde zijn levensbeschouwelijk en kritisch. Elke ‘eetweek’ staat in het teken van een thema en biedt de lezer affirmaties, oefeningen en wetenswaardigheden.

Marathon Creative +32 3 653 33 77

‘Het leven is perfect’. 7 eetweken en 7 principes voor gezond en gelukkig leven Het leven is perfect zoals het is. Dat wil niet zeggen dat wij niet zouden kunnen streven naar groei en ontwikkeling. Dat kan echter alleen wanneer je eerst op goede voet staat met de werkelijkheid, van jezelf kunt houden zoals je nu bent en van het leven zoals het nu is. Gezondheids- en gewichtsproblemen Veel mensen met gezondheids- en gewichtsproblemen, kampen met gevoelens van schuld, angst, tekortschieten en niet-erkende of onverwerkte pijn. Dit boek biedt daarom niet alleen een heerlijk, gezond en toegankelijk eetplan om fitter en gezonder te worden. Het bevat ook een zeven weken leefplan.

Bewust leven en bewust eten, zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden ‘Het leven is perfect’ biedt een praktische handleiding om geblokkeerde (levens)energie weer vrij te maken. Simpele boodschappenlijstjes en korte bereidingstijd van de gerechten maakt deze rijk geïllustreerde 224 pagina’s praktisch in gebruik. Het nieuwe Boek van Annemarie Postma, ‘Het leven is perfect’: Ontdek 7 ‘eetweken’ en 7 principes voor een (h)eerlijk leven. Hoe je geblokkeerde levensenergie weer vrij kan maken voor een gezond en gelukkig leven. Te koop bij je natuurwinkel. €19,95

5x extra vierge olie van Amanprana voor smeren, bakken en frituren Amanprana kiest bewust voor extra vierge. Immers: hoe dichter bij de natuur, des te minder bewerkt, des te gezonder de olie is. Varieer met deze lekkere extra vierge oliën zoals je varieert met groenten en fruit. Ontdek hun lekkere smaak en hun specifieke gezondheidsvoordelen. Amanprana draagt bij tot een jong en mooi uiterlijk, bevordert de calciumen magnesiumopname, ondersteunt de darmwand en de spijsvertering, verhoogt de weerstand, levert lecithine, vitamine E, carotenen, plantaardige sterolen, polyfenolen,... Verkrijgbaar in de natuurwinkel. Info: 03 653 25 41 www.noble-house.tk

AMAN PRANA SERENE LEVENSKRACHT

ten, is dan ook totaal verkeerd en inmiddels volkomen weerlegd door wetenschappelijk onderzoek! Bevolkingsgroepen die vooral verzadigde vetten eten, vertonen minder harten vaatziekten dan naties die vooral onverzadigde vetten eten. Bijvoorbeeld de Filippijnen, die heel veel (plantaardig) verzadigd vet gebruiken, tellen maar 1/5 van de hartdoden in vergelijking met België. Ook ziet men dat de vetten in het beslag van dichtgeslibde slagaders voor 74 % bestaan uit onverzadigde vetten en voor 24 % uit verzadigde vetten. Een belangrijk ander argument is ook het feit dat het vet in de natuurlijke topvoeding die moedermelk toch is, voor 45 à 50 % verzadigd is. Verzadigde vetten versterken ondermeer het immuunsysteem en zouden dan ook tot 50 % moeten uitmaken van de totale vetinname. En hier komt de bijzondere kokosnoot op de proppen: dit is een topbron van plantaardig verzadigd vet die zich onderscheidt van de meeste dierlijke verzadigde vetten door het feit dat een groot deel van die verzadigde vetten gemakkelijk verteerbare en op andere terreinen zeer interessante middellangketenige vetzuurketens (Medium Chain Fatty Acids) zijn, die bovendien niet samen zitten met cholesterol.

Extra virgin kokosolie: bijzonder vetprofiel met veel MCFA’s Als het vruchtvlees van de kokosnoot een eerste koude persing ondergaat en nadien niet aan een raffinage, bleekproces of ontgeuringsproces wordt onderworpen, dan verkrijgt men de zeer waardevolle “extra virgin” kokosolie of kokosvet, ook kokosnootolie of klapperolie genoemd. Minstens 95 % van de vetzuren die we in deze olie vinden zijn verzadigd en minstens 75 % daarvan zijn de zogeheten Medium Chain Fatty Acids (MCFA’s) of middellangketenige vetzuren. Deze vetzuren, geheten capronzuur, caprylzuur, caprinezuur, laurinezuur en myristinezuur, onderscheiden zich van de langketenige verzadigde vetzuren (die we ondermeer in vlees, gevogelte, noten, zaden en zuivel aantreffen) door een kortere keten, wat hen een aantal zeer interessante eigenschappen oplevert die we verderop uit de doeken zullen doen. Voor de volledigheid: in kokosolie zitten ook 8,2 % van het langketenig verzadigd vetzuur palmitinezuur, 5,8 % van het mono-onverzadigd vet oleïnezuur of oliezuur (een omega-9-vetzuur), 1,8 g % van het meervoudig onverzadigd vetzuur linolzuur (LA, een omega-6-vetzuur), fytosterolen, vitamine E en vitamine K. Er zit geen cholesterol in kokosolie.

De absolute topper om te verhitten Een eerste eigenschap die kokosolie zo bijzonder maakt, is het feit dat deze olie de meest stabiele van is alle plantaardige oliën en het beste verhitting verdraagt! Ze bevat namelijk met 86,5 g op 100 g een zeer hoog aandeel verzadigde vetten, die zeer stabiel zijn bij verhitting tot 180° en ze bevat met 1,8 g op 100 g een uiterst laag gehalte aan oxidatiegevoelige meervoudig onverzadigde vetzuren. Kokosolie is bijvoorbeeld 5 maal minder oxidatiegevoelig dan olijfolie, een olie die nochtans éénmalig als bakolie kan gebruikt worden. Kokosolie is dan ook de ideale olie om te verhitten (bakken, braden, wokken en frituren), hierbij absoluut te verkiezen boven alle oliën rijk aan meervoudig onverzadigde vetzuren, die trouwens helemaal niet dienen voor verhitting zoals saffloerolie, sojaolie, maïsolie, zon-


nebloemolie, lijnzaadolie en koolzaadolie. En dus ook meer geschikt om te verhitten dan oliën rijk aan mono-onverzadigde vetzuren zoals olijfolie en sesamolie. Kokosolie kan zelfs meerdere malen hergebruikt worden bij het frituren en is tot 2 jaar goed mits regelmatig filteren. In BioGezond hebben we het al vaak gehad over de schadelijke invloed van de transvetten, de voor het lichaam storende vetzuren die ontstaan door verhitten, harden en hydrogeneren van oliën rijk aan meervoudige onverzadigde vetzuren. Omdat kokosolie bij verhitten niet leidt niet tot schadelijke transvetzuren, is ze de ideale olie die bijdraagt tot het beschermen tegen ziektebeelden die voor een deel veroorzaakt worden door die slechte transvetten: harten vaatziekten, dementie (o.a. Ziekte van Alzheimer), depressiviteit, insulineresistentie, diabetes, overgewicht, BPH (goedaardige prostaatvergroting), menopauzale klachten, kanker, onvruchtbaarheid, artritis (gewrichtsontsteking), psoriasis….

Uiterst licht verteerbare MCFA’s Wat kokosolie ook zo uitzonderlijk maakt, is het feit dat de middellangketenige vetzuren (MCFA’s) in vergelijking met de in de voeding zeer veel voorkomende langketenige onverzadigde en verzadigde vetzuren (uit vlees, vis, noten, zaden….) zo licht verteerbaar zijn. Vetten met langketenige vetzuren moeten namelijk eerst worden geëmulgeerd door galzouten, vervolgens door pancreasenzymen worden afgebroken tot glycerol en langketenige vetzuren, dan in de zogeheten “chylomicronen” worden opgenomen om via de lymfevaten de lever te bereiken. De middellangketenige vetzuren daarentegen vergen geen tussenkomst van pancreasenzymen en gal uit de lever: ze worden in het bovenste deel van de dunne darm direct in de bloedstroom opgenomen om via de poortader de lever te bereiken en te worden verbruikt. Kokosolie is dus licht verteerbaar en belast de spijsvertering niet. Om die reden is kokosolie een ideale vetbron bij: - lever- , pancreas - en galziekten - aandoeningen van het spijsverteringsstelsel zoals gastritis (maagwandontsteking), ulcus ventriculi en ulcus duodeni (maag- en duodenumzweren), chronische darmontstekingen met absorptiestoornissen zoals de ziekte van Crohn, Colitis ulcerosa en glutenallergie - diverticulosis (darmuitstulpingen), bij spastisch colon (prikkelbare darm) en bij constipatie - ouderen en verzwakte mensen - ondergewicht, ondervoeding, zwakte

Ideaal in een afvaldieet In BioGezond hebben we al vaak benadrukt dat vetten niet de hoofdoorzaak zijn van overgewicht. Meer nog, het strikt beperken van de vetten in een dieet kan zelfs op andere manieren obesitas in de hand werken. Nu is kokosolie zondermeer ideaal om in eenzelfde hoeveelheid andere vetstoffen te vervangen in een afvalprogramma bij obesitas (overgewicht) en dit om verschillende redenen: - de middellangketenige vetzuren uit kokosolie kunnen net zoals koolhydraten als directe brandstof voor het lichaam worden gebruikt: ze worden in het lichaam namelijk 3 maal sneller afgebroken dan langketenige vetzuren en leiden dan ook minder tot vetopslag dan de langketenige vetzuren - de middellangketenige vetzuren ondersteunen de schildklier, versnellen hierdoor het metabolisme en verhogen de thermogenesis (warmteproductie) - kokosolie brengt 2,5 % tot 10 % minder calorieën aan per gewichtseenheid aan vetten dan andere vetten: kokosolie bevat met 8,3 kcal per g minder calorieën per gewichtseenheid dan sojaof saffloerolie (8,8 kcal/g) en dan olijfolie en boter (9,3 kcal/g) - er is van kokosolie 2 à 3 % minder van nodig voor dezelfde structuureigenschappen als andere oliën, bijvoorbeeld waar 100 g sojaolie voor nodig is, volstaat 97,5 g kokosolie

Verhoogt de weerstand, beschermt tegen schimmelinfecties Regelmatig gebruik van kokosolie heeft ook een niet te verwaarlozen weerstandsverhogend effect, die in de eerste plaats van nut kan zijn ter bescherming tegen schimmels, zoals de overbekende candida. Meer dan de middellangketenige vetzuren zelf of de triglyceriden ervan, zijn de in de darm gevormde monoglyceriden van middellangketenige vetzuren namelijk zeer krachtige antimicrobiële verbindingen, die werken door de lipidenlaag van microorganismen kapot te maken. Verder is caprinezuur een snelle doder van de schimmel Candida albicans; laurinezuur doodt al bij lagere concentraties maar er is wel een langere blootstelling nodig. Uit laurinezuur en caprinezuur worden in het lichaam ondermeer de monoglyceriden monolaurine en monocaprine aangemaakt, stoffen met een antivirale capaciteit die o.a. tegen herpesvirussen en het HIV-virus werkzaam zijn. Caprinezuur, laurinezuur en monolaurine remmen de bacterie Helicobacter pylori, die vaak aan de grondslag ligt van maagzweren; het monoglyceride van laurinezuur is zelfs rechtstreeks bacteriedodend tegenover Helicobacter pylori. Laurinezuur en monocaprine zijn ondermeer ook actief tegen Staphylococcus aureus. Monolaurine is werkzaam tegen de meeste virussen, die bij

AIDS-patiënten voor “opportunistische” infecties zorgen, zoals het cytomegaalvirus… Aan een dosis van 3 à 4 eetlepels per dag (wel geleidelijk op te voeten door te beginnen met 3 à 4 theelepels per dag), kan kokosolie dan ook ingezet worden bij: - een zwakke weerstand - de preventie van schimmelinfecties als spruw, ringworm, voetschimmel - overbelasting met candida, Candidasyndroom - de preventie van verkoudheden en grippale infecties, van mononucleosis infectiosa, sinusitis, hepatitis (leverontsteking), cystitis (blaasontsteking), otitis (oorontsteking), tonsillitis (amandelontsteking), caries (tandbederf), gynaecologische infecties - de preventie van ulcus ventriculi (maagzweer) en ulcus duodeni (zweer van de twaalfvingerige darm) - chronisch vermoeidheidssyndroom (CVS) en fibromyalgie, als ondersteunend middel - de preventie van parasitaire infecties, van worminfecties - AIDS: voor een betere levenskwaliteit, voor minder virale druk, minder opportunistische infecties

- kokosolie draagt bij tot een meer stabiele bloedsuikerspiegel, waardoor men minder behoefte heeft aan koolhydratenrijke tussendoortjes

Ook ideaal voor de sporter Vanwege de sneller opneembare middellangketenige vetzuurketens, die bovendien in tegenstelling tot de langketenige vetzuurketens geen L-carnitine vergen om afgebroken te worden in spiercellen en die daarom beter als directe energiebron kunnen gebruikt worden, is kokosolie ook een ideale energiebron voor de sporter, zeker als de koolhydraten glucose en glycogeen opgebruikt zijn. Kokosolie bevordert trouwens ook de opname van tegelijk ingenomen eiwitten, waardoor het minder snel tot de afbraak van spiereiwitten komt en het algemene prestatievermogen bevorderd wordt.

Lager risico op harten vaatziekten! Aanhangers van de klassieke dieetleer en belanghebbenden uit de margarine-industrie durven kokosolie als bron van verzadigde vetten slecht te noemen voor harten bloedvaten. Om te beginnen wordt deze stelling volledig ontkracht door epidemiologische studies die bij de topgebruikers van kokosolie veel minder doden door harten vaatziekten vaststellen. Verder ziet men, ondanks een lichte verhoging van het LDL-cholesterol een niet onbelangrijke stijging van het HDL-cholesterol door kokosolie. Het gevolg is dat zowel de verhouding totaal cholesterol/HDL-cholesterol, een betere indicatie voor het cardiovasculaire risico dan cholesterol zelf, als de verhouding LDL/HDL-cholesterol wordt verlaagd. Vooral het laurinezuur in kokosolie blijkt voor deze werking in te staan. Nu hebben we in BioGezond al vaker gewezen op het relatieve belang van de cholesterolspiegel voor harten vaatziekten. Twee veel belangrijker eigenschappen van kokosolie dragen namelijk ook bij tot een bescherming van harten vaatziekten: - kokosolie draagt door de niet oxidatiegevoelige en stabiele verzadigde vetzuren veel minder bij tot de ontsteking van de harten vaatwand (de eigenlijke oorzaak van harten vaatziekten) dan meervoudig verzadigde vetzuren en de transvetten daaruit - kokosolie verlaagt het lipoproteïne A of Lp(a), een niet zo gekende maar niet onbelangrijke risicofactor voor harten vaatziekten

Kokosolie doet de haren glanzen en kan ingezet worden bij doffe, droge haren

Ook uitwendig toepasbaar Om de positieve eigenschappen van kokosolie af te ronden, dienen we zeker nog de gunstige uitwendige toepassingen aan te stippen. Om te beginnen voedt en beschermt kokosolie de huid, die trouwens van nature ook middellangketenige vetzuren afscheidt zoals laurinezuur. Kokosolie werkt hydraterend (vochtinbrengend) en verzacht de huid en de slijmvliezen. Ook uitwendig heeft kokosolie een antiseptische (ontsmettende) werking op de huid en slijmvliezen: zo remt ze ondermeer de ontwikkeling van schimmels. Kokosolie heeft ten slotte een mild ontstekingswerende op de huid en ze doet de haren meer glanzen. Kokosolie kan dan ook ingezet worden: - bij droge huid, huidschilfers, roos, kloofjes - ter preventie van rimpels en vroegtijdige huidveroudering, o.a. door de zon - als natuurlijk deodorant - ter preventie van cariës en paradontitis (tandvleesontsteking) - bij vaginale candida-infecties (via een vaginale toepassing) - als veilig glijmiddel bij seksueel verkeer - ter ondersteuning bij eczema, psoriasis, dermatitis - bij doffe, droge haren BioGezond • september 2008

23

Hoe zit dat met ... koemelk? Een voedingsmiddel waarover heel wat tegenstrijdige meningen bestaan is koemelk. Als we reclameboodschappen zoals “melk, de witte motor”, “melk moet, melk doet je goed” of “melk is goed voor elk” mogen geloven, dan zou koemelk voor iedereen een onmisbaar voedingsmiddel zijn. Ook het profileren van melk als de ultieme calciumbron tegen osteoporose of als excellente eiwitbron levert de zuivelindustrie geen windeieren op. Toch zijn er heel wat argumenten om de mythe van koemelk te ontkrachten en, als we toch van melkproducten willen gebruik maken, op zijn minst te kiezen voor de zure, gefermenteerde melkproducten of voor geitenmelk. Een synthese.

Moedermelk is superieur Dat voor een opgroeiende baby borstvoeding superieur is ten opzichte van flesvoeding op basis van koemelk, dat lijkt de logica zelf en wordt door niemand betwist. Daar zullen we in dit artikel dus niet al te diep op ingaan. Bij alle zoogdieren is het trouwens zo dat pasgeboren dieren veel beter gedijen op de melk van het moederdier, dan op melk van een andere diersoort. Via de borstvoeding krijgt een baby om te beginnen heel specifieke antilichamen aangereikt van de moeder, die het anders niet zou krijgen als het op koemelk werd gevoed. Het is dan ook bewezen dat kinderen die borstvoeding krijgen, minder vaak infecties van het maagdarmkanaal, oorontstekingen en luchtwegeninfecties doormaken dan kinderen op flesvoeding. Verder is de samenstelling van moedermelk ook veel beter afgestemd op het kind. Ze bevat ongeveer 3 à 3,5 maal minder eiwit dan koemelk, omdat een menselijke baby niet zoals een kalf in 47 dagen in gewicht moet verdubbelen, maar daar 180 dagen over mag doen. Moedermelk is daarentegen 50 % rijker aan het natuurlijke suiker lactose of melksuiker dan koemelk, wat beter tegemoet komt aan de functie en de hogere ontwikkelingsgraad die het menselijke zenuwstelsel moet bereiken. Moedermelk bevat trouwens ook meer taurine en onverzadigde vetzuren dan koemelk, wat ook gunstiger is voor de hersenen. Opmerkelijk is het feit dat het krijgen van borstvoeding op zuigelingenleeftijd zelfs op volwassen leeftijd nog beschermende uitwerkingen lijkt te hebben: een beter vetgehalte in het bloed (met een betere verhouding HDL/LDL-cholesterol), minder CRP in het bloed (een merker voor ontstekingsprocessen), een lager risico op overgewicht, op hoge bloeddruk, diabetes en harten vaatziekten. Dat het voor een zwangere of zogende vrouw ook niet aangewezen is om zelf veel koemelk te drinken, wordt door bepaalde natuurartsen ondermeer als volgt verklaard: om zich te beschermen tegen onvoldoende verteerde koemelkeiwitten (zie verder) in de darmen, dient de moeder veel afweerstoffen, de zogenaamde immuunglobulines A (Ig A) aan te maken. Dit leidt tot een verminderde inname van Ig A bij de zuigeling via de borstvoeding, waardoor deze gemakkelijker allergieën kan vertonen zoals eczeem en luchtwegenklachten.

Melk blijven drinken is onnatuurlijk Als een moeder geen borstvoeding wil of kan geven en dus kiest voor flesvoeding op basis van koemelk, dan is de volgende vraag die we ons kunnen stellen of het wel raadzaam is om nog koemelk te geven voorbij de zuigelingenleeftijd? Met andere woorden, is het wel aangewezen dat oudere kinderen dagelijks koemelk drinken en horen melkproducten wel thuis op het menu van een volwassene? 24 BioGezond • september 2008

Wanneer we naar de natuur kijken, dan ligt het antwoord voor de hand: er wordt nooit langer gezoogd dan wanneer een jong driemaal het geboortegewicht heeft bereikt. Behalve wanneer het gaat om huisdieren, die hun natuurlijke instincten grotendeels hebben verloren, halen de meeste zoogdieren dan ook na die periode hun neus op voor melkvoeding. Voor de mens zou op basis van deze redenering na de leeftijd van 1 jaar melk dus ook helemaal niet meer geschikt zijn. Een blik op de fysiologie van de spijsvertering leert ons trouwens hetzelfde: we zien dat voorbij de zuigelingenleeftijd het enzym lactase (dat lactose afbreekt) en de enzymen die de eiwitten afbreken (o.a. renine) sterk afnemen. Het is zelfs jammer genoeg zo, dat steeds meer zuigelingen al onvoldoende lactose verteren of intolerant reageren op koemelkeiwitten, zodat hierbij naar oplossingen moet gezocht worden. Men mag dus vanuit de zuivelindustrie blijven argumenteren dat koemelk een zeer complete en compacte voeding is (wat op zich wel klopt), maar wat ben je ermee als je de componenten ervan niet goed kan verteren en opnemen of erger nog, als ze de spijsvertering last berokkenen?

Winstbejag versus gezondheid Waar koemelk vroeger maar matig werd geconsumeerd en bij de dorpsboer werd gehaald, is na de 2e wereldoorlog en zeker vanaf 1970 - met het machinematig melken van de koeien - melk uitgegroeid tot een industrieproduct dat massaal wordt geconsumeerd en dat ook via kazen, desserts, chocolademelk, melkdrinks, pudding, yoghurt, kwark, room, roomijs, gebak en andere voedingsmiddelen de consument bereikt. Wie het melkdossier grondig onderzoekt, komt dan ook tot de vaststelling dat in reclamecampagnes de waarheid meer dan eens geweld wordt aangedaan en dat melk heel sterk

Elke dag in topvorm ? Neem vibracell® en voel het verschil ! ✔ vloeibaar multi-vitaminen concentraat van fruit, groenten, planten en kruiden ✔ 100% natuurlijk, zonder 1 druppel chemie en voor 90% biologisch ✔ 10 ml per dag verschaft alle vitaminen aan 100% aanbevolen dagelijkse hoeveelheid ✔ verrijkt met mineralen, L-carnitine, selenium, foliumzuur, koninginnebrij, co-enzym Q10, … ✔ 47 actieve ingrediënten in het totaal ! ✔ 100% absorptie door zijn vloeibare vorm en zijn hoogstaande kwaliteit ✔ verschaft vitaliteit, energie en verhoogt sterk het weerstandsvermogen ✔ lekker van smaak en voor elke leeftijd ✔ sterk aanbevolen als ontbijtdrankje voor kinderen zodat ze de lange schooldag fit en geconcentreerd kunnen doorbrengen. ✔ met energieplaatje voor een verhoogde energetische trilling

Vibracell is reeds 10 jaar de absolute top in voedingssupplementen! Contacteer voor meer informatie onze verdeler SANVITA : T & F 02 522 77 82. Made by GDI nv - T 051 31 36 28 - [email protected] - www.martera.com

in zijn kwaliteiten wordt overschat omwille van de hebzucht van een industrie die maar één doel heeft: een zo groot mogelijke melkopbrengst verwezenlijken en die zoveel mogelijk aan de man brengen. Om een greep te doen uit de kunstgrepen die er ter wille van het winstbejag worden toegepast: het voortdurend lanceren van promotiecampagnes voor melk met niet bewezen claims, het telkens opnieuw “uitvinden” van nieuwe producten waarin melk zit verwerkt, het steeds weer zwanger maken van melkkoeien, het wegnemen van het kalf na de geboorte, het machinaal melken voor een nog grotere melkgift… en dan hebben we het nog niet over de lichaamsvreemde stoffen die in de teelt of de verzorging van de dieren worden gebruikt (zie verder).

Veel calcium, toch niet goed voor de botten Het is inderdaad waar dat koemelk veel calcium bevat en dat zullen we via een jarenlange hersenspoeling en uitgekookte reclamecampagnes ook geweten hebben. Maar het enig wat uiteindelijk telt is de hoeveelheid calcium die in het menselijke organisme daadwerkelijk wordt opgenomen en vastgehouden. En daar knelt precies het schoentje bij koemelk! Om te beginnen is het calciumcarbonaat in melk al een moeilijk op te nemen vorm van calcium. Verder zit het calcium in melk samen met een zeer grote hoeveelheid fosfor, het mineraal dat in “competitie” treedt met calcium voor opname in de darm en dus de eigenlijke calciumopname verlaagt. Zo hebben bijvoorbeeld moedermelk en amandelmelk een veel betere calcium/fosfor verhouding. Trouwens, de fosfor die helaas wel zeer goed opneembaar is, kan door het onevenwicht met calcium in het lichaam bijdragen tot overdreven lengtegroei, slappe spieren en gewrichtsbanden, vermoeidheid, angsten en hyperventilatie. Ook is het zo dat het calcium, ondermeer door de hoger beschreven vorming van wrongel, zeer innig verbonden zit met de caseïne-melkeiwitten, waardoor ze

Lactose-intolerantie Wat bij het gebruik van koemelk voorbij de zuigelingleeftijd heel vaak een probleem oplevert, is de lactose of melksuiker. Na de zoogperiode neemt immers bij mens en dier de activiteit van het enzym dat lactose moet verteren (lactase) geleidelijk af of valt ze zelfs helemaal weg. Zo schat men dat in België 15 % van de volwassenen echt “lactose-intolerant” zijn en al door het bescheiden gebruik van melkproducten klachten krijgen als krampen, darmgassen, diarree en ontstekingsverschijnselen in de dikke darm. Maar bij nader onderzoek blijkt 75 % van de volwassenen een bepaalde graad van lactose-intolerantie te vertonen en het overmatige gebruik van melkproducten te moeten vermijden. Hierbij dient vermeld te worden dat vaak het verband tussen de klachten en het melkproduct niet worden gelegd, omdat de verschijnselen door lactose-intolerantie soms redelijk ver op afstand kunnen optreden van de inname van het veroorzakende product. Nu is het Kaukasische ras nog een stuk beter af dan mensen van Afrikaanse of Aziatische origine: daar is de lactose-intolerantie nog veel meer uitgesproken en legt het frequent gebruik van melk nog een grotere belasting op het organisme.

Koemelkintolerantie en -allergie Nu is het niet alleen lactose die voor de gebruiker van koemelk een probleem kan opleveren. In melk zitten uiteraard ook heel wat eiwitten. Het hoofdaandeel van die eiwitten zijn de zogeheten “caseïnes”, dat zijn de eiwitten die bij de kaasbereiding worden gestremd met de vorming van kaas. Deze eiwitten zijn helemaal niet zo vlot te verteren in het menselijke spijsverteringskanaal: in contact met maagsappen slaan ze neer tot een soort “wrongel”, een moeilijk te verteren en taaie substantie. Omdat die kleverige eiwitten onvoldoende kunnen afgebroken worden door de eiwits-


Met het machinematig melken van de koeien is melk uitgegroeid tot een industrieproduct dat massaal wordt geconsumeerd.

niet goed wordt opgenomen. Ten slotte is het zo dat de eiwitrijke melkproducten in het lichaam aanleiding geven tot de vorming van veel zure afbraakproducten, die ter neutralisatie aan het lichaam precies… calcium onttrekken. Epidemiologische onderzoeken tonen trouwens duidelijk aan dat de zuivelgebruikende westerling, ondanks de hogere absolute inname van calcium, veel meer osteoporose vertoont dan volkeren die geen melk gebruiken. Ook een uitgebreide studie bij verpleegsters toonde aan dat wie twee of meer glazen melk per dag dronk, helemaal geen kleinere kans maakte op arm- of heupfracturen dan wie er maximaal één glas per week dronk. Voor wie bang is om zonder melk onvoldoende calcium binnen te krijgen: veel interessantere calciumbronnen zijn noten en zaden (sesamzaad, amandelen en hazelnoten zijn toppers), groenten (groente groenten en koolsoorten zijn heel interessant), haver, zalm, gedroogd fruit…….

plitsende enzymen, circuleren verderop in de darm te grote eiwitpartikels, die kunnen gisten en rotten, die het darmslijmvlies kunnen prikkelen en die ook voor een deel doorheen het darmslijmvlies sijpelen en in het bloed terechtkomen. In het bloed worden deze grote moleculen door het immuunsysteem als lichaamsvreemd beschouwd en worden er afweermoleculen tegen gevormd. Al die zaken kunnen leiden tot “koemelkintolerantie”, waarbij naast de overmatige prikkeling van het darmslijmvlies het immuunantwoord mee de oorzaak kan vormen of kan bijdragen tot verschijnselen als eczeem en andere vormen van huiduitslag, hooikoorts, astma, oorontstekingen, ontstekingen van de bovenste en de onderste luchtwegen, gebrekkige eetlust, darmkrampen, diarree, huilerigheid, slecht slapen, prikkelbaarheid, ADHD… Zelfs auto-immuunreacties, waarbij lichaamseigen weefsels worden aangevallen, kunnen door dit verschijnsel in de hand gewerkt worden. Vooral jonge kinderen met een onrijp immuunsysteem zijn gevoelig voor het optreden van koemelkintolerantie. Hierbij moet zeker opgemerkt worden dat de klachten door koemelkintolerantie vaak pas 20 uur en later na de inname van melk optreden en het verband vaak niet gelegd wordt. In meer zeldzame gevallen kan er sprake zijn van echte “koemelkallergie”, waarbij binnen de drie kwartier gereageerd wordt met symptomen als urticaria (netelroos), angio-oedeem (opzwellen van slijmvliezen, zoals van de keel of tongbasis) tot zelfs een anafylactische reactie (leidend tot shock). Hierbij moeten we vermelden dat koemelkintolerantie en -allergie vaak miskend worden door de reguliere geneeskunde en dat veel klachten gewoon worden toegeschreven aan lactose-intolerantie, terwijl de intolerantie of allergie op de eiwitten meer verstrekkende gevolgen kan hebben. En om nog een kwakkel recht te zetten: koemelkallergie ontgroei je niet.

Natuurlijke producten

Natuurlijk gezond met planten

voor je innerlijke gezondheid en uiterlijke straling Slikken, smeren, snijden, spuiten,… We proberen allerhande middeltjes om onze kwalen te bestrijden, terwijl de definitieve oplossing vaak zo dicht bij is. Santurel Inter heeft alle natuurlijke producten in huis om uw innerlijke en uiterlijke huishouding op peil te houden.

Uw terechte keuze - Zonder alcohol of bewaarmiddelen - In handige ampullen - Met de beste formuleringen

Santurel Inter is een internationaal distributiecentrum van voedingssupplementen voor zowel groothandel als detailverkoop. Deze supplementen gemaakt in farmaceutische laboratoria uit vitaminen en mineralen - hebben stuk voor stuk een natuurlijke samenstelling, zijn officieel geregistreerd én hebben hun doeltreffendheid al meermaals bewezen. De plantaardige voedingssupplementen van Santurel Inter zorgen voor je algemeen welzijn en werken allerhande kwalen weg.

Je vertrouwen meer dan waard Santurel Inter bestaat nu 11 jaar en heeft naast haar verdeelcentrum in Grembergen, ook vestigingen in diverse landen. Mensen van over de hele wereld, zowel professionelen als particulieren, hebben al ondervonden dat deze natuurlijke producten hun vertrouwen meer dan waard zijn. Ze zijn te koop in de winkels van Santurel Inter, maar ook bij de apotheker en via de internetshop op de website. De plantaardige voedingssupplementen van Santurel Inter zijn er voor iedereen die bewust met z’n lichaam en geest bezig is. Al wie te kampen krijgt met specifieke kwalen of gezondheidsproblemen, maar ook sporters voor wie de innerlijke en uiterlijke gezondheid van groot belang is, hebben baat bij het volgen van zo’n kuur. Zo is er Vas-cu-Net voor vatenzuivering, cholesterolcontrole en weerstandvermogen. Een greep uit het verdere aanbod: De celvernieuwer Ultra Pygenol zorgt voor een optimale bloedcirculatie, wat z’n effect heeft tegen o.a. allergieën en spataders. Artronet staat garant voor de soepelheid en beweeglijkheid van de gewrichten en een regulerende werking bij osteoporose. Daarnaast heeft de zaak ook een Beauty Tan Zonnecabine die je een onberispelijk bruin kleurtje in 2 keer 6 seconden garandeert, en een infrarood sauna met licht- en aromatherapie voor algehele ontspanning en verzachting van (spier)pijnen.

Opendeurweekend Velen hebben de effectieve werking van deze vitamines en mineralen kunnen ondervinden. Om U de gelegenheid te geven eveneens kennis te maken hiermede nodigt Santurel Inter iedereen dan ook graag uit op haar opendeur-weekend. Op 26, 27 en 28 september gooit de zaak ramen en deuren wagenwijd open, zodat je kan komen kennismaken met het bedrijf en haar producten. Je krijgt er alle informatie, proeft er van een hapje en een drankje en geniet van de speciale opendeuracties.

Santurel Inter Zeelsebaan 14 9200 Grembergen 052/52.07.38 www.santurel-inter.com

KONINGINNEBRIJ KONINGINNENBRIJ van BIOTECHNIE: het supervoedsel van de bijenkoningin, een natuurlijk concentraat van vitamines, mineralen, aminozuren en essentiële vetzuren • geeft weer nieuwe energie bij vermoeidheid • bevordert de lichamelijke en geestelijke prestaties • verhoogt het natuurlijke afweervermogen • versterkt bij overgangsklachten en ouderdomszwakte

Eén ampul bevat maar liefst 1500 mg KONINGINNENBRIJ zonder alcohol, gestabiliseerd met echte honing en sinaasappelsap.

Verkrijgbaar in alle natuurvoedingswinkels Info Mannavita: 056 43 98 52 [email protected] www.mannavita.be

KOEMELK

Bedenkingen bij de pasteurisatie

Wat we ook binnenkrijgen…

Als men überhaupt koemelk zou willen drinken, dan zou rauwe melk absoluut de voorkeur moeten wegdragen. Niet alleen bevat rauwe melk nog een aantal nuttige enzymen, vitaminen en ongedenatureerde eiwitten, ze bevat ook gunstige melkzuurbacteriën, die de vermenigvuldiging van slechte, bederfverwekkende bacteriën in toom kan houden. Door het meermaals pasteuriseren van melk bij 60° à 70° C worden helaas veel werkzame enzymen en vitaminen in melk gedenatureerd (tot 50 %) en worden eiwitten in onnatuurlijke, verwarde spiraalvormen gevlochten. Gepasteuriseerde melk verliest hierdoor niet alleen aan voedingswaarde, ze wordt dus ook moeilijker verteerbaar voor de menselijke enzymen dan rauwe melk en leidt veel gemakkelijker tot constipatie en andere spijsverteringsklachten. Bovendien blijkt die pasteurisatie niet echt afdoende te zijn om de schadelijke bacteriën te vernietigen. Die vormen onder die omstandigheden sporen of “houden even hun adem in”, om na de pasteurisatie lustig verder te gaan groeien. Zo kunnen ongunstige stammen van de bacterie Eschericha coli en zelfs de salmonellabacterie zich in gepasteuriseerde melk achteraf sneller ontwikkelen door het wegvallen van de goede bacteriën en aanleiding geven aan infecties die men eigenlijk net door de pasteurisatie wou vermijden. Rauwe melk die men laat staan, zal door melkzuurbacteriën tot een zure melk transformeren, gepasteuriseerde melk zal daarentegen evolueren tot een rottende massa met en bepaald onfrisse geur.

Het zou eigenlijk niet mogen als de voorschriften strikt worden nageleefd, maar het is geweten dat er in de melkveesector zaken gebeuren die het daglicht niet mogen zien. Het spreekt vanzelf dat de rampzalige stoffen die worden gebruikt bij die malafide praktijken ook via de koemelk worden doorgegeven aan de mens. Hierbij denken we ondermeer aan stoffen die maken dat koeien bijkomen in lichaamsgewicht: schildklierremmers, groeihormoon en valiumachtige stoffen opdat de dieren niet teveel “onnodig” zouden bewegen. Zou het kunnen dat de toename van bepaalde kankers bij de mens voor een deel kunnen toegeschreven worden aan de hormoonresiduen die we via de melkproducten binnenkrijgen? Verder zijn er de vaak kwistig gebruikte antibiotica om de koeien “gezond” te houden in hun wankele gezondheidstoestand. Die antibioticaresten kunnen niet alleen de humane darmflora aantasten, ze kunnen de mens allergisch maken voor antibiotica als ze die zelf eens nodig zouden hebben. Ook kunnen we niet voorbijgaan aan het gewijzigde voedingspatroon van het melkvee. In plaats van grasvoeding wordt er meer en meer bijvoeding gegeven, waarin vaak voedingsstoffen zitten die niet geschikt zijn voor deze herkauwers (denk maar hoe de dioxinecrisis ontstond, aan het gevaar op BSE…) en die soms onbekende micro-organismen bevatten, die vervolgens aan de mens worden doorgegeven. Ter illustratie van tot wat de onnodige bewerkingen en toevoegingen, die melk ondergaat, leiden: als een kalf wordt gevoed met de koemelk, zoals ze ter menselijke consumptie wordt aangeboden, dan wordt het dier na een half jaar zo stijf als een plank of gaat het dood.

Bedenkingen bij de homogenisatie Ook het homogeniseren van koemelk is een bewerking die koemelk er nog een stuk minder interessant op maakt. Door de koemelk onder hoge druk door een zeer fijne filter te persen, worden de in melk aanwezige vetdruppeltjes (de zogeheten liposomen) 10 of meer malen verkleind. Deze kleinere vetpartikeltjes omgeven vervolgens hierbij als een beschermend “jasje” koemelkeiwitpartikels die onder normale omstandigheden vrij vlot worden afgebroken in het verteringsproces, maar die nu ongewijzigd en ongehinderd door het darmslijmvlies opgenomen worden en zo in de bloedbaan terechtkomen. Wat zoals hoger gesteld, leidt tot het onnodig prikkelen van het immuunsysteem, waarbij deze zogeheten “allergene” vreemde eiwitten leiden tot de vorming van afweerstoffen met het ontwikkelen van koemelkintolerantie en daarmee verbonden ziektesymptomen. Vanwege dit mechanisme kunnen zelfs kinderen die borstvoeding krijgen, koemelkintolerantie of -allergie vertonen, als de moeder koemelk gebruikt en via de borstvoeding die koemelkallergenen doorgeeft aan de baby! De kleine vetpartikeltjes zorgen er trouwens voor dat ook hormonen niet worden afgebroken en onveranderd in het bloed “gesluisd” worden.

Verband met ziekten Zonder daarom uiteraard de directe oorzaak te zijn, is inmiddels van heel wat aandoeningen geweten dat het regelmatige gebruik van koemelk er een bevorderende factor voor is. Een causaal verband is voor verschillende aandoeningen al gelegd of zelfs bewezen: - Juveniele diabetes of type 1 diabetes: het verband is vooral

duidelijk aangetoond in Scandinavische landen, waar enorm veel melk wordt gedronken en de jeugdvorm van diabetes veel meer voorkomt bij de autochtone bevolking in vergelijking met allochtone, niet-melkdrinkende medelandgenoten en in vergelijking met andere westerse landen, waar veel minder melk wordt gedronken. De verklaring voor deze relatie ligt hem in een combinatie van factoren. Bepaalde van de vreemde koemelkeiwitten zijn “antigeen”, dat wil zeggen dat ze aanleiding geven tot de onnodige vorming van antilichamen, die zich op de insulinesecreterende pancreascellen kunnen zetten en vervolgens door de tussenkomst van macrofagen door een auto-immune reactie tot vernietiging van deze cellen leiden. Zo is er door wetenschappers al een boviene albumine peptide (meer bepaald het A1 bètacaseïne) geïdentificeerd, die tot een


dergelijke auto-immune reactie leidt. De verminderde opname van essentiële mineralen (zie wat lager) draagt hier ook bij tot het minder functioneren van het immuunsysteem. - Osteoporose, allergieën, gespannen spieren, kuitkrampen: omdat zoals hoger gesteld, calcium uit melk juist minder goed wordt opgenomen en omdat calcium dan nog fosfor wordt “tegengewerkt” is er verband met deze aandoeningen. Bepaalde onderzoekers menen de relatie met osteoporose heel duidelijk te zien, anderen houden het erbij dat melk in elk geval niet beschermt tegen osteoporose zoals wordt beweerd. - Spijsverteringsproblemen en voedingstekorten: de calciumrijke melk neutraliseert het zoutzuur in de maag, wat de eiwitvertering in de maag niet ten goede komt. Niet alleen wordt de pancreas, die ook een voorname rol speelt in de eiwitvertering, hierdoor overbelast, onvolledig verteerde eiwitpartikels

Goede darmwerking? Het behoud van een goede gezondheid zit in de darm. Deze oude spreuk bevat veel waarheid. Bijna als geen ander orgaan beïnvloedt de darm ons welbevinden en onze gezondheid. Verkeerde voeding, stresssituaties en gebrek aan beweging beïnvloeden ons darmsysteem. Daarom kan het nuttig zijn de darm te ondersteunen om de natuurlijke darmgezondheid in stand te houden. Want een gezonde darm voedt ons een leven lang en beschermt ons tegelijkertijd!

NIEUW!

Darmvita

Darmvita levert een natuurlijke bijdrage voor het behoud van de darmgezondheid met vier waardevolle ingrediënten: 1. Plantenextracten en etherische oliën ter bevordering van de spijsvertering 2. Kurkuma-extract voor het behoud van een gezonde darm 3. Appel-pruim extract met oplosbare voedingsvezels voor een goede darmfunctie 4. Magnesium voor de verzorging van het spierstelsel en de darmpassage Darmvita is als een balsem voor de darmen. Bij langdurig gebruik is het goed voor de darmwerking en kan zo positief aan het behoud van een goede gezondheid bijdragen. Verkrijgbaar bij apotheek, drogisterij, natuurvoedings- en gezondheidswinkel. Wenst u meer informatie? Contacteer OCE BIO: 03 366 21 21 of mail [email protected] - www.salus.nl

Darmvita helpt!

s i n d s

1 9 1 6

Verstand van natuurlijke oplossingen

Le pain des fleurs Bio glutenvrije cracotten Wij zijn verheugd u een nieuwe soort krokante biologische crackers met kastanjemeel aan te kondigen zonder toegevoegde suikers. Zij gelijken sterk op de andere soorten boekweit en quinoa door zijn afwezigheid van gluten en zijn unieke krokante smaak. Het exclusieve recept van “Le pain des fleurs” garandeert de unieke smaak van kastanjes, zonder toegevoegde suikers. Zijn authentieke en knapperige smaak wordt verkregen zonder gist, melkproducten, eieren, vet of aroma’s.

W

NIEU Distributie

Verkrijgbaar in elke goede natuurvoedings- en bio winkel

Oostjachtpark 3 - 9100 Sint-Niklaas • Tel. 03 780 53 00 - Fax 03 778 14 13 • email: [email protected] • www.hygiena.be

KOEMELK

-

-

-

-

van allerlei ingenomen voedingsmiddelen leiden zo tot verlies van het beschermende immuunglobuline A (Ig A) in het darmslijmvlies en tot het ontstaan van allerlei voedingsintoleranties. Bovendien leidt het basisch maken van de maag en het ontstaan van de hoger vernoemde wrongel tot een verminderde opname van essentiële mineralen zoals calcium, zink, selenium en vanadium. Anemie, stagnatie in celdelingprocessen, verminderde beenaanmaak, zweervorming, steriliteit, miskramen, sneller dementie door een vitamine B12-gebrek: omdat melk de vorming van de “intrinsieke factor” in de maag afremt, de stof die onontbeerlijk is voor de opname van vitamine B12 Atherosclerose: studies tonen aan dat melkdrinkers meer kans maken op aderverkalking of het “dichtslibben” van de slagaders, ondermeer door het gebrek aan essentiële vetzuren en door een verhoogde homocysteïnespiegel op basis van een vitamine B12-tekort. Vooral een verband met melk die het A1 bètacaseïne bevat, werd gelegd Meer vorming van slijmen en meer luchtwegeninfecties onder de vorm van neusverkoudheden, sinusitis, otitis (oorontsteking), tonsillitis (amandelontsteking): omdat de onverteerde, vreemde eiwitpartikels de darm en de slijmvliezen prikkelen om meer slijmen te vormen, omdat de weerstand verlaagd wordt door de druk op het immuunsysteem Eczeem, luierdermatitis, hooikoorts, astma, (juveniele) artritis: door verlagen van de weerstand, door het ontstaan van

-

-

-

-

-

koemelkintolerantie, door auto-immuniteit, en bewezen door het feit dat het weglaten van koemelk uit het dieet soms heel sterke verbeteringen geeft (naast eventueel ook suiker, tarwe, gluten en eieren) De ziekte van Crohn: bepaalde onderzoekers leggen het verband tussen de bacterie mycobacterium avium paratuberculosis in melk, die niet wordt vernietigd door pasteurisatie, en de ziekte van Crohn Acné: koemelk bevat veel progestagenen en die kunnen in het menselijke lichaam, na omzetting in androgenen, de acné stimuleren Borst- , eierstok- en prostaatkanker: zeker als er naast de oestrogenen door het kweekproces ook groeihormoon en insulinlike growth factor (IGF-1) in de melk zit, is er een verhoogde kans op deze kankers. Deze stoffen worden namelijk door pasteurisatie niet vernietigd en door homogenisatie zelfs “beschermd” Multiple sclerose: retrospectieve epidemiologische studies tonen aan dat MS veel meer voorkomt bij mensen die als kind flesvoeding kregen in plaats van borstvoeding. Verder zou ook het lagere gehalte aan essentiële vetzuren in koemelk en de verminderde opname van essentiële voedingsstoffen (vit B12, selenium, zink…) een rol spelen. Tandbederf: koemelk bevordert de ontwikkeling van bepaalde bacteriën, die bijdragen tot cariës

A2 melk veiliger dan A1 melk

Gelukkig zijn er zure melkproducten

Wanneer we iets dieper ingaan op de eiwitsamenstelling van koemelk en meer bepaald de “caseïnes” van nabij bekijken, dan moet er een niet onbelangrijk onderscheid gemaakt worden tussen “A1 melk” en “A2 melk”. Eerstgenoemde melk, die vooral wordt verkregen uit de rundveerassen van West-Europa (dus ook in België), bevat een genetische variant van het bètacaseïne, namelijk A1 bètacaseïne. A2 melk, die daarentegen vooral afkomstig is van koeienrassen uit Afrika, Azië en delen van Zuid-Afrika, bevat een andere variant van het bètacaseïne: A2 bètacaseïne. Nu is de A1 melk een stuk minder veilig dan de A2 melk. Hierboven gaven we reeds aan dat epidemiologische studies suggereren dat het A1 bètacaseïne meer dan waarschijnlijk mee aan de basis kan liggen van diabetes type 1 door het uitlokken van een auto-immuunantwoord en vernietiging van de insulinevormende bètacellen van de pancreas. Maar andere onderzoeken zouden ook een duidelijke associatie zien van A1 melk met een aantal andere aandoeningen zoals atherosclerose en dus vernauwingen van de kransslagaders, met autisme, schizofrenie en de ziekte van Crohn. Deze A1 melk zou volgens sommige onderzoekers zelfs een rol kunnen spelen in wiegendood! Als deze A1/A2 hypothese juist blijkt te zijn (en daar lijken meer dan 100 wetenschappelijke studies op te wijzen), dan zou het omschakelen van A1 melk naar A2 melk een absolute must zijn. A1 melk is alsnog nog niet verkrijgbaar in België; in Australië en Nieuw-Zeeland is A2 melk sinds 2003 op de markt.

Nu is het zo dat we ons niet geheel van melkproducten moeten onthouden, als we over onze gezondheid willen waken. Er bestaan gelukkig in de natuur fermentatieprocessen, die een voedingsmiddel een stuk waardevoller kunnen maken. Denk hierbij maar aan de meer werkzame gefermenteerde knoflook versus gewone look, de lichter verteerbare tempeh ten opzichte van sojabonen, het meer gezondheidsbevorderende appelazijn in vergelijking met appelsap. Ook melk kan door een fermentatieproces veredeld worden tot een voedingsmiddel dat de mens al een stuk meer ligt dan gewone melk. Als (bij voorkeur rauwe, niet gepasteuriseerde en niet gehomogeniseerde) melk aan een natuurlijk fermentatieproces wordt onderworpen, dan levert die met dikmelk (biogarde), yoghurt, kefir of kwark melkproducten op die een stuk meer gezondheidsbevorderend zijn. Zo is het lactosegehalte een heel stuk lager omdat dit tweewaardig suiker is gesplitst, is er met rechtsdraaiend melkzuur (bij gebruik van de juiste lactobacillen) een substantie die de ontwikkeling van de darmflora bevordert en zijn de eiwitten voor een deel “voorverteerd” zodat ze minder aanleiding geven tot intolerantie of allergie. Toch zullen er altijd nog mensen zijn die zelfs zure melkproducten achterwege dienen te laten vanwege een uitgesproken intolerantie (op lactose of melkeiwitten) of een echte allergie.

Kefir wordt ook wel yoghurtplantje genoemd.


Melkwei-eiwit, het ideale eiwitsupplement Hoezeer we koemelk ook kunnen afraden, ondermeer op basis van haar moeilijk te verteren en kleverige caseïne-eiwitten, toch schuilt er net in melk ook een zeer hoogwaardig eiwit met diverse positieve werkingen! Meer bepaald het eiwit in de melkwei, het restproduct van de melk dat wordt bekomen nadat de caseïnes zijn neergeslagen onder de vorming van kaas, is een zeer compleet, licht verteerbaar en gezondheidsbevorderend eiwit met een hoge biologische waarde van maar liefst 159 (meer dan het dubbel van de caseïnes en van sojaeiwit). Melkwei-eiwit kan als voedingssupplement zeer veel diensten bewijzen bij onder andere spieropbouw, spierherstel na inspanningen, intensieve groei, ondergewicht, zogen, ouderdomszwakte, zwakke weerstand, wondherstel en elke situatie waarbij er nood is aan extra en hoogkwalitatief eiwit. Kies hierbij wel voor een mel-

kwei-isolaat en geen melkweiconcentraat, omdat eerstgenoemd voedingssupplement uiterst laag is aan lactose en melkvetten, en neem een preparaat dat verkregen werd door een zachte “crossflow-microfiltratie” en niet door een agressieve “ion-electroforese”.

Geitenmelk meer geschikt voor de mens Zonder hier al te diep op in te gaan in dit bestek, mag men stellen dat geitenmelk een stuk meer geschikt is voor de mens dan koemelk, en dus beter wordt gegeven aan zuigelingen die geen borstvoeding krijgen. Daar zijn verschillende redenen voor: - de vetten in geitenmelk zijn lichter verteerbaar dan die in koemelk: omdat 35 % van de vetzuren in geitenmelk behoren tot de lichter verteerbare middellangketenige vetzuren (MCFA’s), in tegenstelling tot de slechts 17 % MCFA’s in koemelk (voor meer info over de MCFA’s: zie ook het artikel over de kokosnoot elders in deze BioGezond) - de eiwitten in geitenmelk zijn lichter verteerbaar dan de eiwitten in koemelk: geitenmelk benadert meer het eiwitprofiel van moedermelk dan koemelk; geitenmelk heeft een lagere concentratie alfa-S1-caseïne, waardoor het in contact met het maagzuur een luchtiger en brokkeliger wrongel maakt en de spijsverteringsenzymen beter hun werk kunnen doen - geitenmelk is minder “allergeen” dan koemelk en leidt daardoor minder tot intolerantie: omdat geitenmelk minder alfa-S1caseïne bevat dan koemelk; omdat in geitenmelk niet die andere allergene eiwitten van koemelk bevat zoals bètalactoglobulines, A1 bètacaseïne en bovine serumalbumine. Wel moet ermee rekening gehouden worden ongeveer 40 % van de mensen met koemelkintolerantie ook intolerantie op geitenmelk vertonen - geitenmelk is een stuk beter voor de slijmvliezen van de spijsvertering dan koemelk: niet alleen door de hierboven aangehaalde lagere kans op intolerantie, ook het feit dat geitenmelk in vergelijking met koemelk een hoger gehalte aan nucleotiden (basisverbindingen voor DNA en RNA) vertoont, leidt tot een betere ontwikkeling, uitrijping en reparatie van de darmslijmvliezen, tot een betere darmflora en een betere afweerrespons - er is een betere opname van de mineralen calcium, zink, ijzer, koper en selenium uit geitenmelk dan uit koemelk - geitenmelk bevat in tegenstelling tot koemelk geen A1 bètacaseïne, het allergene eiwit, dat hoger werd aangehaald en mogelijk mee aan de basis zou kunnen liggen van diabetes type 1 en andere aandoeningen. Een dergelijke correlatie is niet aangetoond voor het eiwit A2 bètacaseïne dat wel in geitenmelk zit. Wel moeten we opmerken dat geitenmelk uiteraard ook lactose bevat en dus niet geschikt is bij lactose-intolerantie. Wie zo weinig mogelijk kans op intolerantie op geitenmelk wil maken, kiest het best voor geitenmelk afkomstig van geiten uit Nieuw-Zeeland. In die laatste zit een merkelijk lager gehalte aan alfa-S1-caseïne, dat potentieel aan de basis van intolerantie kan liggen.

Zijn eitjes echt de boosdoener? Er bestaat tegenwoordig een groot misverstand over het eten van eieren. Er wordt ons aangeraden slechts 2 eitjes per week te eten. Velen weten niet eens waarom, anderen zeggen dat het de cholesterol doet stijgen. Eieren zijn zeer gezond, denk maar, ze bevatten alle basisstoffen voor het leven van het kuiken. Ze zijn een perfecte vleesvervanger door hun aanbreng van eiwitten van zeer goede kwaliteit. Bovendien leveren ze alle vetoplosbare vitaminen (A, D, E en K) evenals vitaminen van het B-complex (belangrijk bij de vertering) en zijn ze een uitstekende ijzerbron. Van alle voedingsmiddelen die we eten behoren eieren tot de voedingsmiddelen die het meest rijk zijn aan cholesterol (ongeveer 350 mg voor 2 eieren). Vandaar het grote misverstand rond het eten van eieren. De lever in ons lichaam maakt zelf cholesterol aan omdat cholesterol onontbeerlijk is voor het vervullen van een aantal levensnoodzakelijke functies zoals het maken van vitamine D, belangrijk voor een goede calcium opname en dus een goede stevigheid van het bot. Ook is cholesterol de bouwsteen van onze celwanden. Het ei is juist zo rijk aan cholesterol omdat deze nodig is voor het ontwikkelen van de celwanden van het kuiken dat eruit groeit. Nochtans heeft cholesterol een negatieve bijklank gekregen te wijten aan onze westerse voeding die ons een aantal voedingsmiddelen aanbiedt met gevaarlijk hoge hoeveelheden aan verzadigde vetten en geraffineerde suikers, beide de grootste risicofactoren voor het onstaan van de LDL cholesterol (ook de slechte cholesterol genaamd omdat deze cholesterol wordt afgezet in de wanden van onze aders en zo harten vaatziekten veroorzaakt). Wat betreft cholesterol in eieren, wezen meerdere studies uit dat de consumptie van eieren hoegenaamd geen invloed heeft op een stijging van de LDL cholesterol in het bloed, onder andere omdat het meeste deel (ongeveer 60%) van het vet onverzadigd is, wat wil zeggen dat het net het cholesterolniveau in het bloed zal doen dalen. Bovendien bevatten eieren fosfolipiden (bij de meeste mensen beter bekend als lecithine) die als taak hebben zich te binden aan de cholesterol zodat deze kan worden afgevoerd naar de lever. Mijn advies is, wees niet bang om een extra vers eitje te eten, maar wees kritisch in het eten van voedingsmiddelen die niet enkel op basis van eieren worden gemaakt maar tevens schadelijke vetten en suikers bevatten. Tekst: Pascale Slagmulders, www.nutrajoy.com


31

Biologische wijn van de maand

OOSTENRIJK Weingut Biohof LANG

In Oostenrijk is de bio-cultuur al vele jaren ingeburgerd, ook in de wijnteelt. Toch zijn de Oostenrijkse wijnen minder bekend bij het grote publiek, maar de echte wijnliefhebbers weten al lang dat hier prachtige producten gemaakt worden. Finesse is het kenmerk van deze wijnen. Vrij algemeen wordt gedacht dat alleen de witte wijnen van uitstekende kwaliteit zijn, maar de rode moeten zeker niet onderdoen. Ook wordt aangenomen dat deze wijnen altijd erg duur zijn. Het klopt dat men hier geen wijntjes van de goedkope categorie zal vinden, maar echt duur? Het viel ons trouwens op dat de biologisch geteelde wijnen niet duurder zijn dan de conventionele niet-bio wijnen, het tegendeel is waar! Biologische kwaliteitswijn uit Oostenrijk met een prijs tussen de 8 en 11 Euro is heel redelijk. Weingut Biohof LANG is een klein familiebedrijf dat in de Larousse Encyclopedie vermeld is als één van de beste wijnhuizen in Oostenrijk. Het domein is gelegen aan de Neusiedlersee in Burgenland, in het Oosten vlak bij de Hongaarse grens. Aan de Hongaarse kant zit men direct in de Hongaarse Steppe, waar ook veel aan wijnbouw gedaan wordt. Het wijnbouwgebied ligt aan een groot meer, de Neusiedlersee. Dit is het warmste gebied in Oostenrijk en geniet van een zacht microklimaat.

De Oostenrijkse wijnen zijn ingedeeld in categorieën gaande van Tafelwein en Landwein voor de eenvoudige soorten, naar Qualitätswein. Deze wordt onderworpen aan tests en het Prüfnummer moet vermeld worden op het etiket. Dit bewijst dat de wijn beantwoordt aan een rits kwaliteitsnormen. Verder zijn er nog, afhankelijk van de graad van zoetheid (in opgaande volgorde) de Kabinett, Spätlese, Auslese, Ausbruch en Trockenbeerauslese. Op het etiket staat altijd de druivensoort en de vermelding Trocken (= van 6 tot 9g./lit restsuiker), halbtrocken (= maximum 12g./lit), halbsüsz of lieblich (= maximum 45g/lit) en süsz (= meer dan 45g/lit) In het assortiment van Biotiek vindt men uitsluitend Qualitätswein met volgende witte wijnen van het droge type (Trocken): Welschriesling die zeer aromatisch is met groene appel, peer en kruisbes. Grüner Weltliner heeft veel fris fruit o.a. pompelmoes, citrus, appel en is kruidig zacht. Muskat Ottonel met de nadruk op aromatisch fruit o.a. muscat, exotische vruchten en kruidige toetsen. Daarnaast 2 rode wijnen: Blauer Zweigelt, een aangenaam zachte wijn van het betere Beaujolais type Zweigelt Cabernet Sauvignon, een 2 jaar op Franse eik gerijpte stevige wijn met rood pitfruit, chocolade, vanille, wat paprika en zachte tannine. Website wijnboer: www.weingut-biohoflang.at Antoon DE PAEPE

De

natuur in uw glas!

Het grootste aanbod van biologische wijnen uit : Frankrijk, Italië, Spanje, Portugal, Australië, Argentinië, Chili en Zuid Afrika.Oostenrijk en Duitsland.

BIOTIEK Invoerder Klein- en Groothandel 220 wijnen van 65 biologische en biodynamische wijnbouwers

e j e j k k e e o o h h s tt’’s r r e e e e GG We eten allemaal te weinig fruit. Om daar iets aan te verhelpen, zijn de BIO SMOOTHIE’ s van EDEN echte aanraders. Ze bestaan voor het grootste deel uit puree van volle vruchten (met de waardevolle fruitvezels) en zijn aangevuld met pure vruchtensappen, niet afkomstig uit concentraat en zonder suiker. De BIO SMOOTHIE’s zijn er in de lekkere Aardbei- Framboos en Perzik-Wortelen.

Degustatiedagen in Zoersel en Galmaarden-Vollezele Vraag vrijblijvend uitnodiging, prijslijst en wegbeschrijving OF kijk voor alle info op

www.biotiek.be Adres ZOERSEL : BIOTIEK Ten Hoflaan 22 2980 Zoersel Tel. 03-312 24 38

Adres Huis Pelsenbroek Langestraat 6 1570 Vollezele Tel. 054-56 91 21


Een ideale drank bij het ontbijt of om je ontbijtgranen mee te overgieten, is de biologische MUESLI DRINK met Calcium van ECOMIL. Door de combinatie van amandel, soja, rijst en haver bevat deze drank compleet eiwit. Gezoet met agavesiroop. Heel apart en bijzonder lekker in het gamma van de sojadranken van Naturgreen, is de “CANELA Limon” met de exotische combinatie van kaneel en citroen.

Gemmotherapie

Migraine: één van de slechtst verzorgde aandoeningen. Migraine houdt een ernstige bedreiging in voor het evenwicht en de gezondheid, vermits de gevolgen ervan kunnen variëren van minder belangrijke hinder tot een volledige handicap. Personen die herhaaldelijk last hebben van hoofdpijn voelen zich vaak geïsoleerd, slecht begrepen, afgezonderd van de anderen. Men schat dat ongeveer 7% van de mannen en 15% van de vrouwen lijden aan migraine. Het is één van de belangrijkste redenen tot ziekteverlof. De oorsprong van migraine is afhankelijk van verschillende factoren: hypertensie, premenstrueel syndroom, auto-immuunziektes, oogvermoeidheid, schildklier, stress, voedingsallergieën, temperatuurschommelingen, warme of koude wind, enz. Migraine en andere vormen van hoofdpijn houden hoofdzakelijk verband met ontstekingen en hyperviscositeit van het bloed. Een migrainepatiënt is in feite een persoon met een overgevoelige bloedsomloop. Die reageert via spasmes van de aders in het hoofd, gevolgd door een vasodilatatie van de kleine aders rondom de schedel, wat de symptomen van hoofdpijn veroorzaakt. Dit spasme van de bloedvaten in het hoofd veroorzaakt op zijn beurt het vrijkomen van vaso-actieve moleculen die met name verantwoordelijk zijn voor de vasodilatatie van de aders in het hersenvlies. Deze vasodilatatie gaat gepaard met een ontsteking waarbij ontsteking veroorzakende substanties (prostaglandines, histamines, ...) door de aderwand dringen en pijn veroorzaken! Emoties en stress veroorzaken een verkeerde aanpassingsreactie bij een migrainepatiënt met heel gevoelige bloedvaten. Wanneer de persoon hieraan blootgesteld wordt gaan zijn bloedplaatjes (cellen die bloedstolling toelaten) te gemakkelijk samenkleven en komt zo een overvloed aan serotonine vrij, een chemische neurotransmitter. Het is precies de serotonine die leidt tot het vasculaire spasme in de hersenen, dat verantwoordelijk is voor de voortekenen van migraine.

Oogvermoeidheid Migraine en hoofdpijn die veroorzaakt worden door oogvermoeidheid houden verband met de spanning van de spieren die nodig is om een voldoende klare kijk te behouden, tijdens langdurig werken op de computer bij voorbeeld of bij lang lezen.

De infectiehaarden Een chronische infectiehaard ter hoogte van de tanden, een chronische sinusitis, een infectie of een ontsteking van het binnenoor, zelfs de aanwezigheid van zware metalen

kunnen eveneens migraine veroorzaken.

Over de remedies De gemmotherapie raadt de knop van de zwarte els aan. Deze boom ontwikkelt zich exclusief in vochtige zones, meer in het bijzonder aan de rand van rivieren waarvan het de oevers stabiliseert. De groeiplaats van deze boom is niet zonder verband met zijn invloed op de bloedsomloop, vermits hij thuishoort “waar het water in beweging is”, en op de acute ettervormende ontstekingsfase die eveneens in verband staat met het element water en waarop de zwarte els een doeltreffende invloed uitoefent. De knop van de els is een belangrijk remedie voor de bloedsomloop. Hij heeft namelijk een preventief effect op trombose, zowel ter hoogte van de aders als het netvlies. Hij maakt te dik bloed vloeibaarder door de viscositeit ervan te verminderen en heeft zo een preventief effect op tromboses. Hij is doeltreffend zowel bij acute als chronische migraine (waarvan de oorzaak zich vaak situeert ter hoogte van de spijsvertering of de bloedsomloop) maar eveneens bij vermoeidheid en verzwakte bloedsomloop in de hersenen. Het effect is opmerkelijk bij spasmes ter hoogte van de bloedvaten. Hij gaat goed samen met de knop van de Gingko biloba en van de maagdenpalm. Wat betreft voedingssupplementen raden we een combinatie aan van orotaat van magnesium en calcium met taurine. Dit complex bevordert het elimineren van het overtollige natrium in de weefsels van het organisme, wat de bloeddruk verlaagt en een kalmerend effect heeft op het zenuwstelsel. Het heeft een specifieke werking die diverse vormen van zwaar gevoel in het hoofd verlichten. Bromelase of bromelaïne is een enzym dat gewonnen wordt uit de stengel van de groene ananas. Dit enzym is uitermate doeltreffend voor de behandeling van migraine ten gevolge van ontsteking en bloedstuwing. Philippe Andrianne


Bachbloesemtherapie Bio-bloesemremedies bereid volgens de methode van Dr. Bach van La Drôme Provençale: > Bloesems uit de ongerepte Oostelijke Pyreneeën > Aangemaakt volgens de kwaliteitseisen van Dr. Bach > Gestabiliseerd met een biologische cognac (Ecocert)

ROCK WATER (Bronwater) Stel je open voor meer levensvreugde In onze samenleving moeten er regels en wetten zijn, dat is duidelijk. En voor onze eigen lichamelijke en geestelijke gezondheid doen we er ook goed aan bepaalde leefregels te respecteren. Maar als we hierbij te ascetisch uit de hoek komen, al te veel de perfectie willen bereiken of onbereikbare idealen nastreven, dan betekent zoiets wel een beknotting van onze innerlijke vrijheid. Met de remedie “Rock water”, op basis van het pure bronwater dat enkel de energie van de omgevende natuurlijke elementen in zich draagt, probeerde Dr. Bach ons weer in een ontspannen toestand te brengen, waarbij we zonder overdaad open staan voor de genoegens des levens.

Strenge zelfdiscipline

La Drôme Provençale: uw vertrouwen waard ! Ook uw leverancier van biologische verse kruidentincturen, essentiële oliën, plantenthees, fyto-aromatische complexen.

Te verkrijgen in elke goede natuur- en kruidenwinkel Info: Mannavita tel.: 056-43 98 52

Je kent ze wel (of misschien ben je zelf zo iemand): mensen die zichzelf heel strenge regels opleggen en zich veel dingen ontzeggen om in de best mogelijke geestelijke of fysieke conditie te verkeren. Een ascetisch trainingsprogramma, een al te beperkend dieet of nooit te laat het bed in…. men houdt zich zo krampachtig vast aan bepaalde beperkende voorschriften dat men zich niet toelaat om te genieten van de eenvoudige dingen van het leven. Anderen dan weer, hebben zo’ n starre overtuigingen inzake politiek of religie of stoppen al hun energie in het nastreven van welbepaalde, al te theoretische idealen, dat ze eigenlijk geestelijk in een dwangbuis zitten.

Zelfgenoegzaamheid Nu is het vaak zo dat dergelijke onbuigzame mensen zich als een modelvoorbeeld willen profileren en hun starre principes en maatstaven ook bij anderen willen zien nageleefd worden. Niet dat ze hun strenge leefregels of te idealistisch wereldbeeld zullen opdringen bij anderen, maar vaak zijn zij wel geneigd tot zelfgenoegzaamheid of een soort geestelijke hoogmoed waarbij ze meewarig het hoofd schudden omdat anderen "niet beter weten".

Geestelijk flexibiliteit en innerlijke vrijheid Het gebruik van “Rock water” kan ons weer die geestelijke flexibiliteit geven, waardoor we op een meer ontspannen manier en met een open geest in het leven kunnen evolueren. Niet dat we ons aan allerlei uitspattingen moeten overgeven of alle regels en wetten aan onze laars mogen lappen, maar met de bachremedie van bronwater voelen we wel de innerlijke vrijheid om werkelijk te genieten van het leven.

Wanneer kan men aan bronwater denken? - wanneer men leeft vogens al te beperkende voorschriften: • bij een streng vegetarisch, veganistisch of macrobiotisch dieet, waarop nooit een uitzondering wordt gemaakt • bij het nauwgezet volgen van een zeer rigoureus trainingsschema • bij totale geheelonthouding, waarbij men zelfs op een trouwfeest geen glas wil heffen op het geluk van het bruidspaar • bij het verdringen van emotionele en fysieke behoeften om tot een hoger spiritueel niveau komen - bij een overdreven drang naar perfectie op alle niveaus - bij mensen met een overdreven zelfdiscipline, die heel hard zijn voor zichzelf - bij het volgen van al te strenge theoretische levensbeschouwingen of wanneer men zijn leven ondergeschikt maakt aan niet te realiseren, al te idealistische denkbeelden - bij leden van een sekte, die krampachtig vasthouden aan voorschriften om zich elke vorm van “wereldse geneugten” te ontzeggen


Sproeten, pigmentvlekken of ouderdomsvlekken? Geen mens ter wereld beschikt over een honderd procent zuivere huid. Overal op het lichaam kunnen pigmentvlekken, zoals sproeten en ouderdomsvlekken, worden aangetroffen. Alle mensen maken pigment aan. Deze kleurstof, ook wel Melanine genaamd, wordt gemaakt door het lichaam en geeft kleur aan de huid en het haar. Pigmentvlekken ontstaan doordat er op bepaalde plekken op het lichaam, veelal op de handen en gezicht, sprake is van een te hoge concentratie aan cellen die pigment aanmaken. De vlekjes die ontstaan kunnen behoorlijk ontsierend zijn. Melanine beschermt daarnaast de huid tegen schadelijke invloeden van buitenaf, zoals UV-straling. Schade van de zon is direct de meest voorkomende oorzaak van sproeten, pigmentvlekken en ouderdomsvlekken. Sur Plus Age Spot & Pigment Whitener is de cosmetische oplossing die de oorzaak en het gevolg van pigmentvlekken effectief aanpakt. Deze unieke huidblekingsformule met een uitgebalanceerde combinatie van melkzuur én sodium ascorbyl phosphate (vitamine C) remt de aanmaak van pigment en lost de bestaande bruine kleurstof in de huid op. Bij langdurig gebruik kunnen ontsierende sproeten en ouderdomsvlekken zelfs helemaal verdwijnen. De toegevoegde UVA- en UVB filter beschermt de huid van de zon en voorkomt dat de huid overtollige Melanine aanmaakt. Age Spot & Pigment Whitener heeft bovendien alle eigenschappen van een goede huidverzorgingcrème. Het serum bevat immers ook vochtinbrengende en verzachtende ingrediënten.

Trots op MIJN merk

® SHAMP-OIL SHAM

HYGIËNE VAN HET HAAR VOOR DE HELE FAMILIE SNEL & EENVOUDIG ! ‘Out of my Hair’ Shamp-Oil behandelt het haar op heel eenvoudige wijze. Het haar met de olie masseren en daarna goed spoelen. Geen schuim en toch perfect gereinigd. ‘Out of my Hair’ shamp-oil bevat etherische oliën (thymus, citrus, lavendula...) en heeft geen negatieve invloed op de vetafscheiding van de talgklieren. Met ‘Out of my Hair’ mag je je haar wassen zo vaak je wil.

CNK: 2175-909 BEL GRATIS VOOR INFORMATIE EN DOCUMENTATIE

0800 13969

van maandag tot vrijdag van 9u - 13u

The CoffeeClub is trots op zijn koffie en ...zijn naam www.coffeebreak.be (tel 02 351 55 55 ) levert de chocolaatjes ,amandelen en koffieboontjes in belgische chocolade , koekjes en suiker....... alles op naam van UW zaak. Ook beschikbaar in BIO en Fair Trade. Maak reklame voor uw eigen zaak. U vindt Coffeebreak op de beurzen HorecaLife,Java en Horeca Expo.

[email protected] - www.phytal-crea.be


Nieuw bij Mannavita Iedere maand lanceert Mannaviat enkele nieuwigheden in de natuurvoedingswinkel. Zo is er het BIO FRAMBOZENSAP - EDEN (330 ml), een 100% vers perssap. Dit lekkere gezonde sap op basis van zongerijpte frambozen heeft een ontzurende werking en kan zowel puur als verdund gedronken worden. EDEN moedersappen zijn ideaal te gebruiken bij cocktails, yoghurt, müsli en desserts. Na opening in de koelkast 1 week houdbaar. Ook nieuw zijn de BIO SAPJES - NATURGREEN (200 ml) zonder suiker, zonder kleurstoffen noch bewaarmiddelen! In het gamma: BIO APPELSAP met als ingrediënten: appelsap op basis van concentraat), BIO PERZIK-EN DRUIVENSAP, met als ingrediënten perzikpuree (55%), druivensap basis van concentraat (45%); BIO MULTIVRUCHTENSAP, ingrediënten: appelsap, sinaasappelsap, water, bananenpuree, perensap, wortelsap, perziksap en citroensap Eveneens nieuw is de BIO SOJADRINK KANEEL-CITROEN - NATURGREEN (1 Liter), 100% plantaardig, zonder lactose, zonder cholesterol. Ingrediënten: Water, gepelde sojabonen (7,2%), ruwe rietsuiker, kaneel en natuurlijk citroen-aroma Om te knabbelen zijn er de BIO JASMINE RICE SNACKS - YAKSO, met als ingrediën-

SYMPOSIUM

Nieuw bij Altisa

ALS BEWEGEN PIJN DOET! Reuma, Rugklachten, Spierpijnen, Osteoporose, Fibromyalgie

ISOFLAVONEN EXTRACT SOJA + ZILVERKAARS (Withania somnifera) Een uitzonderlijke combinatie van soja isoflavonen extract (300mg/tablet) met zilverkaarswortel (10mg / tablet). Het gewaarborgd hoog gehalte aan daidzeïne en genisteine, alsook de in voldoende hoeveelheden aanwezige glyciteine, genistine en glycetine maken van dit complex een ideaal supplement aanbevolen voor de vrouw bij climacterische en menopauzale klachten en als aanvulling van een calciumsuppletie voor de preventie van osteoporose vanaf de menopauze.

Zaterdag 29 november, van 9 tot 18 u. LEUVEN St. Pieterscollege Minderbroedersstraat 13 Programma, lezingen en randprogramma • Leven is bewegen • Bewegingsklachten • Rugklachten, spierspanningen en fibromyalgie • Propere darm en ontzurende voeding • De genezende werking van kruiden • Waarheid en waanzin rond gezondheid • Kleurentherapie • Vergeten groenten • De relatie tussen bijen en kruiden • Oorkaarsen en Relaxatie • Vitaal ouder worden


ALTI LAX Nu in een 90 tabletverpakking. Bevat een bijzonder doeltreffende combinatie van senna-

BG-sept08-A

Inkom: 8 euro Gratis folder Tel. 089-355246 [email protected] www.europeseacademie.be natuur-en-gezondheid.skynetblogs.be

ten: Jasmijn rijst (59%), palmolie, sojabonen, mais, suiker, specerijen, zout, cayenne pepers (0,4%), uien, gistextract, melkzuur en knoflook. De BIO SALADE DRESSINGS - BIONOVA is er een FRANSE SALADE DRESSING (300 ml), met als ingrediënten: water, zonnebloemolie, agavediksap, brandewijnazijn, tomaten puree, mosterd (5%), zeezout, plant aardig eiwit, en verdikkingsmiddel (guargom); een YOGHURT SALADE DRESSING (300 ml), met als ingrediënten: water, yoghurt (25%), zonnebloemolie, agavediksap, brandewijnazijn, zeezout, citroensap, plantaardig eiwit, verdikkingsmiddel (guargom, xanthaan), knoflook, kruiden, en een MOSTERD SALADE DRESSING (300 ml), met als ingrediënten: water, mosterd (12%), zonnebloemolie, agavediksap, brandewijnazijn, zeezout, uien, appelpuree, plantaardig eiwit, en verdikkingsmiddel (guargom, xanthaan). Ook nieuw is de OOGCONTOURGEL CALENDULA met liposomen (15 ml) uit Maria’s kruidentuin. Het belangrijkste extract in deze gel is Calendula. Dit dringt diep in de huid door en bevordert direct de doorbloeding en ondersteunt de celopbouw. De werkstof Bisabolol versterkt de Calendula, zodat het resultaat snel zichtbaar en voelbaar wordt. De liposomen en het hyaluronzuur in Oogcontourgel Calendula helpen de huid versterken. Doordat ook de vochtigheid in de huid optimaliseert, wordt deze weer glad. Goudsbloem heeft een ontspannende invloed.

peulen, aloë, vuilboombast, karwijvrucht, chinese rabarberwortel, venkelvruchtpoeder, cascara sagrada en kamillebloemen in een sliktabletje van heel klein formaat (geen slikproblemen!). De oplossing om een goede darmwerking en een gezonde en regelmatige darmtransit te waarborgen. ALTI SOUPLE Nu in vegetarische capsules, 50 capsules/doos. Elke capsule bevat een goed gedoseerde formulering van het extract van duivelsklauwwortel, jeneverbes, kurkumawortel en glucosaminesulfaat. Door de actieve stoffen hebben deze plantenextracten ontstekingswerende en pijnstillende eigenschappen, en zijn ze te gebruiken bij artritis, reuma door slijtage, spierpijn, spierstijfheid, jicht rugpijn en zenuwpijnen.

INNOVERENDE PRODUCENT VAN FYTOTHERAPIE PRODUKTEN ZOEKT VOOR ZIJN NEDERLANDSTALIGE MARKT EEN DYNAMISCHE VERTEGENWOORDIG(ER)STER. Voor meer info, email : [email protected] of tel. +32 478 87 21 80;

Suiker, zoetstoffen en zoetstofgezoete producten Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat mensen vanaf hun geboorte een sterke voorkeur hebben voor "zoet". Wat natuurlijk iets anders is dan behoefte hebben aan zoet. In elk geval zou dit een verklaring kunnen zijn voor de hoge consumptie van sacharose (suiker - rietsuiker) en andere monoen disacchariden. Suiker is een calorierijke voedingsstof (4 calorieën per gram) en men kan er maar beter niet teveel van eten. Suiker is zeer populair en wordt bijna in alle voedingsmiddelen verwerkt. Om tegemoet te komen aan de behoefte aan zoetigheid kan suiker vervangen worden door zoetstoffen. Ze hebben een groot zoetmakend effect (honderd tot duizend keer meer dan sacharose) maar ze bevatten geen calorieën. Een paar voorbeelden zijn acesulfaam-K, aspartaam, sucralose en sacharine. Zoetstoffen en zoetstofgezoete producten zijn wel een oplossing voor vele diabeten en zwaarlijvigen. Het laat hen toe toch te kunnen genieten zonder steeds alles in rekening te moeten brengen. De laatste jaren zijn er echter zeer veel tegenstrijdige artikelen verschenen, die deze en andere zoetstoffen steeds opnieuw ter discussie stellen. Bovendien zullen voedingsmiddelen gezoet met zoetstoffen altijd lijnrecht blijven staan tegenover biologische producten.

Suiker als energiebron Suiker is een natuurlijke stof en een belangrijke energiebron die 4 kcal energie levert per gram. In de volksmond is SUIKER (zoals klontjes suiker, kristalsuiker, ...) de sacharose (ook sucrose genoemd) gewonnen uit rietsuiker en suikerbiet. Suiker is een onderdeel van de grote groep koolhydraten (glucose, sacharose, lactose, fructose, zetmeel, glycogeen, inuline, vezels,...). Enkel glucose is direct opneembaar in de bloedbaan en kan onmiddellijk als energiebron of brandstof gebruikt worden. Alle andere koolhydraten moeten eerst door ons verteringssysteem afgebroken worden tot glucose. Eens in de bloedbaan moet de insuline afkomstig uit de pancreas zorgen voor het verdere transport van die glucose naar onze lichaamscellen om daar hun energie vrij te geven.

Pancreas en insuline Indien onze pancreas niet of onvoldoende werkt is er geen of onvoldoende insuline aanwezig om de glucose naar onze cellen te brengen. De glucose (afkomstig uit onze maaltijd) blijft hierdoor hangen in de bloedbaan met een hyperglycemie tot gevolg. De meeste diabetespatiënten behoren tot deze groep. Zij zijn in dit geval verplicht om ofwel insuline in te spuiten, ofwel medicatie te nemen om de pancreas te ondersteunen, ofwel de meeste suikers te schrappen in hun voeding en te vervangen door zoetstoffen. Zwaarlijvige mensen kunnen ook diabetes ontwikkelen. Niettegenstaande de pancreas nog goed werkt en er dus voldoende insuline aanwezig is, zijn de lichaamscellen ontoegankelijk voor glucose door het vele vet rond die cellen.

De totale groep koolhydraten De koolhydraten bestaan uit monoen disacchariden (gewone suiker,

rietsuiker, glucose, lactose), oligosacchariden (oligo-fructose) en polysacchariden (zetmeel, glycogeen). Enkel de monoen disacchariden worden direct of zeer snel opgenomen in het bloed. Het zijn deze vormen van suiker waar een diabeet moet op letten en in rekening brengen in zijn of haar dieet.

Suiker is zeer populair. Suiker en alle andere monoen disacchariden (ook wel ‘de suikers’ genoemd) worden in ongeveer alle voedingsmiddelen verwerkt en zijn in vele van nature aanwezig: confituur en fruitsap (natuurlijk en toegevoegd); choco, hazelnootpasta, chocolade (toegevoegd); ontbijtpops, cornflakes, muesli’s, koffiekoeken (toegevoegd); koekjes, ijsjes, gebak, frisdranken (toegevoegd), bereide groenten … Vele van deze voedingsmiddelen zijn niet noodzakelijk om te leven maar zijn wel klassiekers in onze voeding. Deze producten zoeten met zoetstoffen is een mogelijke oplossing.

Alternatieven en zoetstoffen Naast suiker kan men voedingsmiddelen zoeten met nog andere natuurlijke suikers en met zoetstoffen. - Fructose wordt door het lichaam langzamer opgenomen dan glucose. Fructose wordt eerst in de lever omgevormd tot glycogeen (= reservesuiker) om vervolgens als glucose in de bloedbaan te komen en zo te kunnen dienen als brandstof. Hierdoor krijgt de pancreas meer tijd om insuline aan te maken die op zich nodig is om de bloedsuikerspiegel in evenwicht te houden. Fructose levert net als suiker 4 kcal/g. - Stropen (rijststroop, maïsmoutstroop, dadelstroop, …) worden bekomen door hydrolyse van het zetmeel aanwezig in granen en rijst. Zij hebben een doeltreffend zoetvermogen en kunnen gebruikt worden in tal van bereidingen zoals koekjes, suikerwaren, sausjes, dranken, roomijs, confituur, yoghurt enz. ... Alle rijst- en graanstropen bevatten zeer veel mono-, disacchariden. Deze snel opneembare suikers veroorzaken een onmiddellijke stijging van de glycemie en vragen dus een snelle interventie van insuline. Voor diabetici, waarvan de pancreaswerking zeer laag of nihil is, zijn deze stropen NIET geschikt. - Rietsuiker en oersuiker bevatten voornamelijk monoen disacchariden, leveren 4 kilocalorieën per gram en zijn NIET geschikt voor diabetici. - Zoetstoffen. Er zijn twee grote groepen zoetstoffen: bulkzoetstoffen en intensieve zoetstoffen. Bulkzoetstoffen, ook wel extensieve zoetstoffen of polyolen genoemd (maltitol, xylitol, lactitol, isomalt, ..), kunnen het volume van suiker in de producten vervangen. Zij hebben per BioGezond • september 2008

37

Veiligheid en gezondheid ter discussie van enkele zoetstoffen. - Aspartaam is de meest gebruikte en in de wereld meest omstre-

den zoetstof of 'nepsuiker'. Internationale toxicologen hebben 500 studies over aspartaam en zijn effect op de gezondheid gedurende de voorbije 25 jaar grondig gecontroleerd. De transformatieproducten van aspartaam (fenylalanine, aspartaamzuur en methanol) zijn allemaal op natuurlijke basis in de voeding aanwezig en de bijdrage via aspartaam is zwak tot te verwaarlozen. Uitgevoerd op verschillende diersoorten, wijzen ze op geen enkel opspoorbaar toxisch effect voor hoeveelheden gaande tot 4.000 mg per kilo lichaamsgewicht, hetzij 100 keer de ADI. Onnodig toe te voegen dat dit irrealistische doses zijn in een menselijke voeding. - Acesulfaam-K is een door vakmensen ontwikkelde stof die 200 maal zoeter is dan suiker. In het lichaam wordt acesulfaam-K niet opgenomen in de bloedbaan, maar in ongewijzigde vorm via de urine uitgescheiden. Acesulfaam-K heeft geen enkele invloed op de bloedsuikerspiegel; levert geen calorieën, heeft een intense zoete smaak en het is hittebestendig tot 225°C, bijgevolg de EERSTE zoetstof waarmee men kan bakken en koken. Bovendien is de stof niet cariogeen. - Sucralose ontstaat door het toevoegen van chlooratomen aan sucrose of gewone suiker. Sucralose is 500 à 600 keer zoeter dan suiker, is zeer stabiel en hittebestand. - Maltitol wordt bereid uit hydrogenering van maltose (zetmeel). De zoetkracht is vergelijkbaar met die van gewone suiker. Maltitol wordt slechts gedeeltelijk uit het maagdarmkanaal geabsorbeerd. Het is bestand tegen verhitting en geschikt voor het

gebruik door diabetici. Maltitol zou laxerend werken vanaf een dosis van 30-35 gram per dag. De energetische waarde ligt tussen 2 en 3 kcal/g.

Zoetstofgezoete producten: onbeperkt te gebruiken? Confituur, choco, koekjes, gebak, ijsjes, … gezoet met zoetstoffen bevatten ook nog andere ingrediënten die van invloed zijn op de gezondheid en die energie kunnen leveren. Het basisingrediënt van confituur is fruit. Fruit bevat vitaminen en natuurlijke suikers zoals glucose en fructose. Door het gebruik van zoetstof kan het gehalte monoen disacchariden sterk gereduceerd worden tot ongeveer 6 g/100 g. (gewone confituur bevat 40 g monoen disacchariden/100 g). Choco en hazelnootpasta bestaan hoofdzakelijk uit vetten (cacaoboter) en suiker. De suiker vervangen door zoetstof is zeer goed maar het is ook noodzakelijk om minder vet te eten. Een goede dieetchoco is daarom zoetstof gezoet en arm aan vetten. (gewone choco bevat 38 à 40 g vet/100 g). Koekjes en gebak worden gemaakt van bloem, vetstof en suiker. Enkel suiker vervangen door zoetstof geeft onvoldoende caloriewinst. Correct dieetgebak is gezoet met zoetstof en is vetbeperkt. Het vetgehalte van koekjes is sterk verschillend al naargelang het een droog koekje is of een cake.

Gezonde voeding. Een gezonde evenwichtige voeding is voor iedereen belangrijk en niet enkel voor diabeten en zwaarlijvigen. Variatie brengen in de maaltijden, voldoende groenten en fruit eten, veel water drinken, volkorengraanproducten kiezen boven geraffineerde, voldoende bewegen en matig zijn met alcohol en vetten zijn de sleutels tot een gezond lichaam. Voedingsmiddelen uit de restgroep zijn strikt genomen niet nodig in een evenwichtige voeding. We eten ze voor de fun, voor het plezier zoals chocolade, confituur, choco, snoep, gebak, ijsjes, koeken, frisdranken, …Ze zijn niet essentieel MAAR niet weg te denken uit onze voedingscultuur en -gewoonten. Deze producten zoeten met zoetstof is daarom een zeer goede oplossing voor diabeten en zwaarlijvigen. Benedicte De Zutter, diëtiste Aspartaam: het einde van angstaanjagende mythen? 15/04/2008 Nicolas Rousseau, diëtist en voedingsdeskundige, e-gezondheid Zoetstoffen: niets dan de waarheid! 10/10/2006 Isabelle Eustache, aangepast door C. De Kock, gezondheidsjournaliste, e-gezondheid Entretiens de Bichat, September 2006; Bericht van het Agence française de sécurité des aliments (Afissa) van 14 september 2006 "Aspartame: A safety evaluation based on current use levels, regulations, and toxicological and epidemiolgical studies". Critical Reviews in Toxicology, September 2007. Light producten ; valkuil voor de consument, Bio Gezond, februari 2008 Diabetesinfo, tweemaandelijks tijdschrift VDV Weet je voldoende over diabetes? VDV Diabetes in de kijker, Mediaplanet, december 2007 Suiker en caloriearme alternatieven, Fevia (federatie voedingsindustrie Vzw), 2006 Suiker en zoetstoffen, Dr G. Verhelst

Centrum GEA opleidingen

met CEDEO kwaliteitslabel

NLP: Het roer van uw leven in handen nemen 2-jarige opleiding Neuro-Linguistisch Programmeren

Psychodynamica: Intuïtie en innerlijk weten als levenskompas 4-jarige opleiding tot energetisch consulent

! Nieuw ! Sjamanisme: 2 jarige opleiding Ontmoeting met je Zelf: Relaxatie en innerlijke rust

> info di 23 sept 20-22u introductiedag: za 6 sept 10-18u > info di 16 sept 20-22u introductiedag: za 30 aug 10-18u > info don 28 aug 20-22u > info vrij 29 aug 20-22u

Reeks van 10 vrijdag avonden (20-22u)

Rekegemstraat 32 9630 Munkzwalm T: 055-23 22 62 www.centrumgea.be 38 BioGezond • september 2008

BG-sept08-A

gewichtseenheid een zoetkracht die ongeveer dezelfde is als die van suiker. Zij leveren nog calorieën. Bulkzoetstoffen zijn volgens de WHO de veiligste additieven. Zij zijn GRAS (Generally Regarded As Safe = algemeen beschouwd als veilig). Voor bulkzoetstoffen bestaat er een NEL waarde = no effect level, wat bepalend is voor het voorkomen van intestinale problemen. - Intensieve zoetstoffen zijn energie-arm en hebben per gewichtseenheid een bijzonder grote zoetkracht in vergelijking met suiker (bv. saccharine, cyclamaat, acesulfaam-K en aspartaam). Intensieve zoetstoffen hebben een ADI-norm = aanvaardbare dagelijkse inname, en zijn hierdoor volstrekt veilig te gebruiken. De ADI is geen toxiciteitsgrens, maar een veiligheidsgrens. Deze grens komt overeen met de maximale hoeveelheid die gedurende een mensenleven mag verbruikt worden zonder dat er sprake is van opspoorbare schadelijke gevolgen. Het gebruik van zoetstoffen is geregeld in het Koninklijk Besluit van 17/02/1997. In dit KB wordt aangegeven welke zoetstoffen in bepaalde levensmiddelen mogen gebruikt worden en welke de maximale toegelaten gehaltes hiervan mogen zijn. Op de verpakking moet zowel de vermelding “met zoetstof” staan als de naam van de gebruikte zoetstof.

Met Prodia is je voeding in balans, je lichaam in evenwicht!

90% minder

90% minder suikers*

warme & koude bereidingen

vet*

65% minder

hoge zoetkracht

75% minder

calorieën*

1 g = 10 g suiker

calorieën*

veilig, low cal.

De Prodia-producten staan garant voor een laag vet- en caloriegehalte en bevatten enkel veilige en correcte zoetstoffen. De Prodia-producten zijn geschikt voor diabetici. *ten opzichte van een standaardproduct vetten

koolhydraten

waarvan monoen disacchariden (= suikers**) g

waarvan zoetstof (***) g

vezels g

g

g

prodia confituur aardbeien gewone confituur

80 258

0,0 0,0

30,0 63,5

5,3 63,5

24,0 0,0

0,7 0,5

prodia chocopasta zonder noten gewone choco zonder noten

152 567

3,6 38,6

35,4 51,1

3,4 51,1

24,0 0,0

11,6

/100 g

kcal

** = natuurlijke suikers van nature aanwezig in de ingrediënten

Prodia is verkrijgbaar in de dieetwinkel en de apotheek. Ons uitgebreid assortiment kan u terugvinden op www.revogan.be!

*** = polyolen (zoetstoffen) zoals o.a. maltitol leveren slechts 2,4 kcal/g

MODULO.be - 022257

energie

NTRATIE CONCENTRATIE EMEN ?

PROBLEMEN ?

ONCENTRATIE ROBLEMEN ? Met CONCENTRATIE

PROBLEMEN ? CONCENTRATIE

blijf je bij de pinken ! PROBLEMEN ? Met

Met

EPA en DHA zijn belangrijk tijdens de groei. Beiden zijn van belang voor

blijf je bij de pink

een goede verstandelijke ontwikkeling.

blijf Metje bij de pinken !

EPA en DHA ondersteunen het geheugen, het concentratievermogen en bevorderen de leerprestaties bij energieke kinderen en kinderen met

blijf je bij de pinken Met ! leerproblemen.

EPA omega 3 junior kauwcapsules met een lekkere tutti-frutti smaak be-

blijf je bij de pink

vatten EPA en DHA in een natuurlijke verhouding. Ook voor volwassenen

(FIFVHFO $PODFOUSBUJF #FUFSMFSFO

die liever knabbelen dan slikken zijn deze capsules geschikt.

,"68$"146-&4 NFUUVUUJGSVUUJTNBBL UVUUJGSVUUJ


(FIFVHFO $PODFOUSBUJF #FUFSMFSFO (FIFVHFO $PODFOUSBUJF #FUFSMFSFO

(F (FI $PO $P #FUF #F



KFOBUVVSMJKLFCSPOWBOHF[POEIFJE

BIOVER NV • Monnikenwerve 109, 8000 Brugge KFOBUVVSMJKLFCSPOWBOHF[POEIFJE www.biover.com

KFOBUVVSMJKLFCSPOWBOHF[POEIFJE

,"68$"146-&4

Verkrijgbaar in de betere natuurwinkel, NFUUVUUJGSVUUJTNBBL UVUUJGSVUUJ Bioshop, Essenza of Bioplanet.

V.U.: Evolution Media Group, Vlasstraat Wielsbeke

Recommend Documents