V.U.: Evolution Media Group, Vlasstraat Wielsbeke

V.U.: Evolution Media Group, Vlasstraat 17 - 8710 Wielsbeke

Infoblad over Gezond Leven - 5de jaargang - nummer 1 - februari 2008 Afgiftekantoor: 8500 Kortrijk 1-2 P408659 Verschijnt 6 x per jaar in februari, april, juni, september, oktober, december

© foto Koen: Lies Willaert • Marathon Creatief 03-653 33 77

Acteur Koen De Bauw en auteur Annemarie Postma kiezen voor smeren, bakken en frituren met extra vierge olie van Amanprana Gezonde margarine zou 100% extra Vierge en bio Variëer met Amanprana oliën zoals je variëert met moeten zijn. Alle margarines, inbegrepen bio en reform, groenten en fruit. Amanprana is verpakt in glas. Dat is beter worden gemaakt van geraffivoor smaak, milieu en je neerde vetten. Geraffineerd gezondheid. Want alle plasis goedkoop maar ongezond. tics migreren in olie. MilGeraffinaard betekent ‘ontjoenste deeltjes plastiek kundaan van gezonde voedingsnen onze hormoonbalans stoffen én verandering van ontwrichten. Amanprana de celstructuur’. Net zoals is 100% bio, 100% vegewitte suiker en witte bloem. tarisch, 100% extra vierge. Extra Vierge Cocos+Olive Ook perfect als lichaamsen Cocos+Olive+Palm van verzorging. Verkrijgbaar in Amanprana zijn 100% glas van 325ml of 1600ml, extra vierge. Smeer ze op je in natuur- en biowinkels. brood, bak en wok ermee en Dichtstbijzijnde winkel? je bent supergezond bezig. www.noble-house.tk En het is lekker. Amanprana info: 03-653 25 41 draagt bij tot een jong en mooi uiterlijk, bevordert de calcium- en magnesiumopname, ondersteunt de goede darmflora, de darmwand en de spijsvertering, verhoogt de weerstand, verzorgt de tanden en tempert het hongergevoel. Levert je lichaam lecithine, vitamine E, caro17,95 tenen, plantaardige sterolen, Nu in SERENE LEVENSKRACHT polyfenolen,... de natuurvoedingswinkel

AMAN PRANA

100%

Inhoud Light, valkuil voor de consument

4

pag.

We kunnen er gewoon niet naast kijken als we in een supermarkt rondlopen: de winkelrekken puilen er uit van de “light”-producten. Deze voedingsmiddelen worden vaak afgeschilderd als “gezonder” of als wondermiddelen om te vermageren en de consument maakt er dan ook gretig gebruik van. Wat zijn “light”- producten eigenlijk, bestaan er bepaalde regels voor, vermager je er echt van, en eigenlijk veel belangrijker, worden we er wel gezonder van?

8

Gefermenteerde rode rijst als cholesterolverlagend alternatief

pag.

We mogen ons zeker niet blindstaren op het cholesterolgehalte en dat het belangrijker is om het ontstekingsproces in de slagaders tegen te gaan. Maar we moeten uiteraard iets doen bij een chronisch verhoogde cholesterolgehalte. Met het voedingssupplement gefermenteerde rode rijst bestaat een veilig alternatief voor de statines, de cholesterolverlagende medicijnen, die heel wat nevenwerkingen kunnen hebben.

Natuurlijke hulp bij het metabool syndroom Door een gebrek aan fysieke activiteit in combinatie met de slechte westerse eetgewoonten, lijden tegenwoordig veel mensen aan een chronische stofwisselingsstoornis: het metabool syndroom. Het metabool syndroom is een voorspellende factor voor diabetes type 2, hart- en vaatziekten en sterfte door andere oorzaken. Wat is het metabool syndroom precies en wat kunnen we er op natuurlijke wijze aan doen?

24

pag.

Groen bouwen en wonen en verder Ecologisch bouwen en wonen betekent niet dat je een groene predikant à la Al Gore hoeft te worden of verwoed je huis moet ombouwen tot een laagenergiewoning. Daarom: enkele eenvoudige tips om energievriendelijker én gezonder te bouwen en te wonen.

pag.

28

Somatypes en embryonale ontwikkeling

12

Mangistan, de ‘koningin van alle fruit’

14

BioGezond koken

20

Wijntip van de maand

34

Bachbloesemtherapie

35

Gemmotherapie

36

BioGezond Info

38

BioGezond is een tweemaandelijks infoblad voor de natuurwinkelklant

colofoon

EINDREDACTIE P. Desmyter ADRES Evolution Media Group Vlasstraat 17 - 8710 Wielsbeke Tel. 056-60 73 33 Fax 056-61 05 83 PUBLICITEIT Peter Verbeke Tel. 051-22 02 22 Fax 051-22 66 54

Voor Wallonië: Bio Info, Patricia de Moffarts, 02-534 43 30

®

ALTISA Sinds 1970

PHYTAL-CREA bvba, Jozef Plateaustraat 33 B-9000 Gent tel 09/224.16.71 fax 09/223.57.45

Verantwoordelijke uitgever P. Desmyter Vlasstraat 17 - 8710 Wielsbeke Advertenties kunnen zonder enige motivering worden geweigerd. De uitgever wijst elke aansprakelijkheid voor de inhoud van de advertenties af. De inhoud van elke advertentie valt onder de verantwoordelijkheid van de adverteerder.

BioGezond • fabruari 2008 3

“Light”- producten boerenbedrog of de weg naar een slanke lijn en een betere gezondheid? We kunnen er gewoon niet naast kijken als we in een supermarkt rondlopen: de winkelrekken puilen er uit van de “light”-producten. Deze voedingsmiddelen worden vaak afgeschilderd als “gezonder” of als wondermiddelen om te vermageren en de consument maakt er dan ook gretig gebruik van. Wat zijn “light”-producten eigenlijk, bestaan er bepaalde regels voor, vermager je er echt van, en eigenlijk veel belangrijker, worden we er wel gezonder van?

Schemerzone In het kielzog van de “magere” zuivelproducten die in de zestiger jaren van de vorige eeuw begonnen op te duiken, werden in de jaren tachtig de “light” producten een ware rage. Het fenomeen sloot wonderwel aan bij de opkomende fitnesscultuur, waarbij het ideaal van een slank lichaam werd gekoppeld aan zich fit en gezond voelen en aan een goede conditie. Vooral vertwijfelde mensen met overgewicht waren te vinden voor het concept van het blijven gebruiken van bepaalde voedingsmiddelen en ondertussen toch te kunnen afslanken. Heel lang was er trouwens geen wettelijke bepaling voor deze producten en verkeerden ze in een soort schemerzone. Met “light” werd over het algemeen aangenomen dat het ging om een vermindering van de energie-inhoud, vaak zonder verdere specificatie. Het kon zowel gaan om “minder vet”, “minder suiker”, “minder calorieën”, “minder koolhydraten”, “minder cafeïne” als om “minder alcohol” in producten als margarines, slasauzen, chips, kazen, frisdranken, soep, mayonaise, vleeswaren, gebak en bier. Door het feit dat de verkoop van “light” producten gestaag toenam, ontstond er een ware wildgroei in de voedingsindustrie en werd ook de consument steeds meer bij de neus genomen door producten die de omschrijving “light” helemaal niet verdienden. Een regelgeving drong zich dus op.

Duidelijke bepalingen Tegenwoordig bestaat er veel meer duidelijkheid omtrent “light”-producten en mag niet zomaar elk product deze claim dragen. Sinds 20 december 2006 werd door de verordening (EG) nr. 1924/2006 van het Europees 4 BioGezond • februari 2008

parlement vastgesteld dat de vermelding “light” enkel is toegestaan indien de energetische waarde, het suiker- of vetgehalte minstens 30 % lager is dan bij een vergelijkbaar, “gewoon” product. Ook wanneer een voedingsmiddel gewoon claimt “minder vet” of “minder suiker” te bevatten of “een lagere energiewaarde” te hebben, moet dat 30 % minder zijn dan het referentievoedingsmiddel. Bovendien moeten de aanwijzingen die deze vermindering aantonen, op de verpakking vermeld staan. Verder mag de vermelding “lage energiewaarde” bij een vast voedingsmiddel alleen

als het niet meer dan 40 kcal of 170 kJ per 100 g bevat en bij een drank als ze niet meer dan 20 kcal (80 kcal) per 100 ml bevat. De vermelding “laag gehalte aan vetten” mag voor vaste producten als ze minder dan 3 g vet per 100 g en voor vloeibare producten als minder dan 1,5 g vet per 100 ml bevatten. Tenslotte is een “laag gehalte aan suiker” toegelaten voor vaste producten die niet meer dan 5 g suiker per 100 g bevatten en voor vloeibare producten die niet meer dan 2,5 g suiker per 100 ml bevatten. Al bij al is er tegenwoordig dus een duidelijke afbakening van het begrip “light” naar de energieinhoud toe of naar de hoeveelheid koolhydraten en vetten.

“Light”, een valkuil voor de consument Vooraleer specifiek de waarde van vetarme en suikerarme “light”-producten onder de loep te nemen, moeten we er eerst op wijzen dat vele mensen door het eten van “light”-producten een VALSE VORM VAN ZEKERHEID krijgen en dat hierop heel handig wordt ingespeeld door de voedingsindustrie. Het klopt misschien wel dat iemand die vooral “light” versies van basisproducten als kaas, melk en margarine gebruikt, in het

totaal minder calorieën zal binnenkrijgen, maar voor veel mensen is het gebruik van “light”-producten gewoon een excuus om hun slechte voedingsgewoonten aan te houden. Voedingsmiddelen die normaal niet passen in een afvalprogramma of in een gezond dieet, zoals chips, cola, salami, paté en koekjes worden door velen nog steeds gebruikt, omdat het toch de “light”-versies van deze voedingsmiddelen zijn. Het mag duidelijk zijn dat zoiets niet altijd het lichaamsgewicht en nog minder de gezondheid ten gunste beïnvloedt.

Zonder toevoeging van suiker

light vetarm Over kwantiteit en kwaliteit Wat heel veel consumenten, en jammer genoeg ook veel professionele begeleiders als diëtisten, nog steeds niet inzien, is dat het afmeten van de hoeveelheid van de voedingsgroepen vetten en suikers (en eventueel ook de proteïnen) uiteindelijk nauwelijks iets of helemaal niets zegt over de kwaliteit van een voedingsmiddel! Er is dan wel een mindere aanbreng van vetten, suikers of calorieën door een “light” product, maar verder zijn er absoluut geen garanties voor het al dan niet geschikt zijn voor onze gezondheid. Wat eigenlijk een veel betere en veel eerlijkere informatie zou zijn in plaats van de calorie-, vet- of suikerinhoud, is het aangeven van de hoeveelheid vitale stoffen of de “nutriëntendichtheid”. Want het gehalte van een vitamine of een mineraal per 100 g of per 100 ml zou veel meer zeggen betreffende de gezondheid dan de hoeveelheid calorieën, vetten, koolhydraten en proteïnen. Helaas zit een dergelijk kwaliteitslabel in plaats van een kwantitatieve analyse er niet direct aan te komen…

Het afmeten van de hoeveelheid van de voedingsgroepen vetten en suikers zegt nauwelijks iets over de kwaliteit van een voedingsmiddel!

-90% vet -75% calorieën

n

VOOR DE SLANKE LIJN

n

ALS U GEEN SUIKER MAG ETEN

n

ZONDER CACAO-BOTER

n

MET ZOETSTOFFEN MALTITOL EN ACESULFAAM-K

n

75% MINDER CALORIEEN ALS GEWONE CHOCO

n

SLECHTS 150 KCAL/100g

n

90% MINDER VET ALS GEWONE CHOCO

n

SLECHTS 3,6 g VET/100 g

n

ZONDER ZOUT

Het débacle van de vetarme “light” We kunnen het gewoon niet ontkennen: ondanks het feit dat we de laatste decennia steeds minder vet zijn gaan eten door vetarme “light”producten, is er nog nooit zoveel overgewicht geweest in onze samenleving, neemt ondermeer een aandoening als diabetes type 2 epidemische vormen aan en worden de hart- en vaatziekten niet zoals gewenst teruggedrongen. We kunnen dus echt stellen dat we dikker en ongezonder zijn geworden door de anti-vetcampagnes en het overschakelen naar vetarme “light”-producten. Zou het kunnen zijn dat de wetenschappelijke ondergrond voor vetarme diëten zeer gammel is en dat, zoals de Amerikaanse onderzoeksjournalist Gary Taubes schreef, het allemaal een “big fat lie was”? De volgende zaken moet ons in elk geval aan het denken zetten: 1. Het is een belangrijk gegeven dat vet bijdraagt tot een gevoel van verzadiging. Bij het eten van vetarme producten blijft het verzadigingsgevoel dus voor een deel achterwege, waardoor de honger continu blijft knagen en men op een andere manier aangezet wordt tot het eten van meer calorieën

Verkrijgbaar in uw dieet- en natuurwinkel NV REVOGAN, Landegemstraat 1, 9031 DRONGEN, Tel. 09-280 90 60, Fax 09-282 98 73, www.revogan.be

BioGezond • februari 2008 5

L I G H T- P R O D U C T E N 2. Voedingsmiddelen die minder vet bevatten, bevatten voor hetzelfde volume of gewicht proportioneel meer koolhydraten. Soms wordt zelfs het vet gewoonweg vervangen door suiker en is er amper sprake van een vermindering van het aantal calorieën (vetten bevatten normaal per gewichtshoeveelheid ongeveer het dubbel van de calorieën van koolhydraten). En als je daarbij weet dat alle koolhydraten die niet worden verbrand in het lichaam, gewoon worden omgezet tot vetten, dan ben je gewoon terug naar af. 3. Door de hoeveelheid vet in een voedingsmiddel te verminderen, al dan niet samen met de automatische stijging van de koolhydraten, wordt de “glycemische index” van een voedingsmiddel groter. Dat wil zeggen dat het vetarme voedingsmiddel de bloedsuikerspiegel sneller doet stijgen dan het vergelijkbare referentievoedingsmiddel. Dat leidt vervolgens via de pancreas tot een grotere afscheiding van insuline. Nu is insuline is niet alleen een bloedsuikerverlagend, maar ook een “adipogeen” hormoon, dat de vorming van vetweefsel stimuleert! 4. In verschillende modellen is al aangetoond dat zowel de toename van het aantal koolhydraten (zie punt 3) als het verhogen van de glycemische index (zie punt 4) leidt tot een verhoging van diabetes type 2 of ouderdomsdiabetes. En inderdaad, de toename van deze aandoening is inmiddels niet meer te stuiten! 5. Het verminderen van het vetgehalte in dierlijke producten, leidt ook tot een mindere aanvoer van CLA of geconjugeerd linolzuur, een bijzonder vetzuur dat alleen van nature in dierlijke vetten aanwezig is. Nu is CLA een vetzuur dat de vetverbranding bevordert, de opslag van vetten vermindert en de immuniteit ondersteunt. Dus het verminderen van vetten in de voeding kan op die manier de vetverbran-

6 BioGezond • februari 2008

ding verminderen, de opslag van vetten bevorderen en de weerstand verlagen. 6. Bepaalde onderzoeken tonen aan dat vetarme diëten (ondermeer door de verhoging van de aanvoer van koolhydraten) leiden tot een stijging van de triglyceriden en tot een daling van het “goede” HDLcholesterol. Dat werkt het ontstaan van hart- en vaatziekten in de hand en is een mogelijke verklaring voor het feit dat ondanks het minder roken, de betere operatieve ingrepen en het meer voorhanden zijn van medicijnen, het voorkomen van hart- en vaatziekten niet daalt zoals gewenst. 7. Het is ten slotte zeer belangrijk dat we inzien dat het verminderen van vetten in de voeding ook het aanbod verlaagt van ondermeer vetoplosbare vitaminen (A, D, E en K) en van essentiële vetzuren zoals omega-3-vetzuren. Zo wordt steeds meer duidelijk dat de westerse mens vaak een gebrek vertoont aan vitamine D en dat ondermeer aandoeningen als osteoporose, verminderde weerstand, allergieën en bepaalde vormen van kanker hierdoor in de hand gewerkt worden. Een gebrek aan vitamine K draagt niet alleen bij tot osteoporose, maar ook tot het vergroten van de kalkaanslag in de bloedvaten. En de westerse mens die al laag scoorde qua omega3-vetzuren, ziet door vetarme diëten de inname daarvan nog meer verminderen met ondermeer bijdrage tot diabetes type 2, hart- en vaatziekten, ontstekingen in spieren, gewrichten en huid, depressiviteit, seniliteit enz….

Suikerarme “light”, ook niet zo ideaal Wanneer we de suikerarme “light”-producten bekijken, dan lijkt het er in de eerste instantie op dat die een stuk meer zin hebben dan de vetarme “light”-producten. Toch kunnen er nog heel wat opmerkingen gemaakt worden, zeker in het geval suiker wordt vervangen door synthetische zoetstoffen. De belangrijkste reserves die we kunnen maken tegen suikerarme “light”producten zijn: 1. Vermelden dat een voedingsmiddel een verlaagd suikergehalte bevat kan heel misleidend zijn, zeker als het gaat om geraffineerde suikers. Geraffineerde suikers zijn nu eenmaal altijd “lege” calorieën, die geen nutriënten bevatten en zelfs als nutriëntenrovers op verschillende manieren de gezondheid ondermijnen en bijdragen tot ziektebeelden als osteoporose, cariës, verzwakte weerstand, diabetes type 2, allergieën…. De consument krijgt dus een vals gevoel van veiligheid bij zijn suikerarm product, dat eigenlijk helemaal geen suiker zou mogen bevatten en veel gezonder zou zijn als het voor een zoete smaak enkel vezel-

rijke vruchten of ongeraffineerde zoetmiddelen producten als esdoornsiroop, granenstroop, honing of ongeraffineerde rietsuiker zou bevatten. 2. Zelfs als we zouden aannemen dat synthetische zoetmiddelen (zie punt 3) niet slecht zijn voor de gezondheid, dan nog mogen we niet denken dat suikervrije “light”-frisdranken voor de rest helemaal onschadelijk zijn. Bijvoorbeeld een “cola light” bevat nog steeds aanzienlijke hoeveelheden cafeïne, de sterke calciumrover fosforzuur en andere smaakstoffen, waardoor bijvoorbeeld het bewezen verband met hypertensie en osteoporose helemaal niet wegvalt.

3. Ten slotte hebben we het in BioGezond al eerder gehad over het niet onschadelijk zijn van de synthetische zoetmiddelen als aspartaam, saccharine, acesulfaam K en sucralose. Van de 3 laatste kunnen we zeer kort zijn: het zijn totaal lichaamsvreemde stoffen, die niet in het lichaam thuishoren en waarvan in talrijke dierenproeven al is aangetoond dat ze orgaanfuncties verstoren, leiden tot allergieën en zelfs kankerverwekkend zijn. En van aspartaam weten we dat het naast een voor het lichaam ongewoon hoge dosis van de geïsoleerde aminozuren asparaginezuur en fenylalanine ook methanol of methylalcohol in het lichaam vrijstelt. Vooral bij mensen met een zwak zenuwstelsel, diabetici, chronisch zieken, ouderen en kinderen kunnen dan ook nevenwerkingen optreden zoals: gezichtsstoornissen, verwardheid, duizeligheid, verminderd geheugen en concentratievermogen, depressiviteit, stemmingswisselingen, angst, prikkelbaarheid, agressiviteit, hyperactiviteit, slapeloosheid, migraine en hoofdpijn, gevoelloosheid of tintelen van de ledematen, verlaagde drempel voor het uitlokken van epilepsie-aanvallen, beven, krampen, gewrichtspijn, astmatische reacties, ademhalingsmoeilijkheden, vermoeidheid, lusteloosheid, hypoglycemie, drang naar suiker, uitgesproken dorst en honger, buikpijn, misselijkheid, braken, diarrhee, constipatie, pijn bij plassen, vasthouden van vocht (oedeem), gewichtstoename, huiduitslag, hoge bloeddruk, hartkloppingen….

Gefermenteerde rode rijst veilig cholesterolverlagend alternatief voor statines In BioGezond hebben we al een paar maal benadrukt dat we ons zeker niet mogen blindstaren op het cholesterolgehalte en dat het belangrijker is om het ontstekingsproces in de slagaders - de eigenlijke oorzaak van atherosclerose en hart- en vaatziekten - tegen te gaan. Maar we moeten uiteraard iets doen bij een chronisch verhoogde cholesterolgehalte. Met het voedingssupplement gefermenteerde rode rijst bestaat een veilig alternatief voor de statines, de cholesterolverlagende medicijnen, die heel wat nevenwerkingen kunnen hebben.

Gezonde voeding blijft de basis! Wie op een natuurlijke manier zijn cholesterolgehalte wil verlagen, moet uiteraard in de eerste plaats zijn voedingspatroon aanpassen. In principe moet bij een cholesterolgehalte onder de 250 mg/dL steeds via een gezonde voeding en meer lichaamsbeweging een verlaging bekomen worden. In BioGezond zagen we eerder al dat hierbij de voornaamste raadgevingen waren: - Gebruik enkel “goede” vetten: vooral

ongeraffineerde en koudgeperste oliën als olijfolie (bron van omega-9-vetzuren, mag eenmalig verhit worden), lijnzaadolie en koolzaadolie (bron van omega-3vetzuren, niet te verhitten); ook kwaliteitsboter en ongeraffineerde kokos- en palmolie (met mate verzadigde vetten, mogen verhit worden) - Vezelrijke voeding: groenten en fruit, peulvruchten, volle granen: omdat de vezels cholesterol absorberen en ze afvoeren via de stoelgang - Bronnen van fytosterolen en fytostanolen: verminderen de absorptie van cholesterol in de darmen en komen vooral

voor in noten (hazelnoten, walnoten), zaden (sesamzaad), “goede” oliën (olijfolie!), bonen (vooral soja!), avocado’s, artisjokken, volle granen… - Crucifere groenten zoals broccoli, bloemkool, kool en waterkers; ook knoflook en uien, prei, gember - Af en toe een zachtgekookt ei of een spiegelei (goede, niet geoxideerde cholesterol) De te vermijden boosdoeners waren: - Alle “slechte” vetten: alle geraffineerde en bij hoge temperatuur geperste vetten (dus bijna alle supermarktoliën), alle bronnen van transvetzuren die ontstaan door verhitten of harden van oliën rijk aan meervoudig onverzadigde vetzuren (maïsolie, sojaolie, zonnebloemolie, saffloerolie, lijnzaadolie, koolzaadolie…) en die we terugvinden in supermarktoliën, margarines, bakmargarines, kant- en klaar maaltijden en -sauzen, frituur- en tavernekost, fast food, industrieel gebak, chips, gewone chocopasta, vissticks, diepvriesgerechten, bewerkte vleeswaren… - Een overmaat dierlijk voedsel (vooral

vlees en kaas): als bronnen van arachidonzuur bevorderen ze het ontstekingsproces in de slagaders - Een overmaat omega-6-vetzuren (maïsolie, sojaolie, zonnebloemolie, saffloerolie): bevorderen ook de aanmaak van arachidonzuur - Oxycholesterol: cholesterol dat reeds geoxideerd voorkomt onder de vorm van het zeer schadelijke oxycholesterol in voedingsmiddelen zoals ei- en melkpoeder, voorverpakte geraspte kaas, gebraden boter, kant- en klaar maaltijden, verhitte dierlijke vetten (frituurwaren), gebak en chocolade, gecondenseerde melk… - Suiker onder al zijn vormen (frisdrank, snoep, koek, gebak, verborgen suiker…), dat door het “sucrose-cholesteroleffect” leidt tot een verhoging van het cholesterolgehalte - Witmeelproducten (wit brood, gewoon “bruin” brood, pistolets, baguetten…): zijn ontdaan van de cholesterolbindende voedingsvezels - Koffie: heeft een duidelijk verband met cholesterol - Een overmaat alcohol

Wat is gefermenteerde rode rijst? Met gefermenteerde rode rijst bestaat een voedingssupplement dat naast de hierboven vermelde voedingstips kan ingezet worden om op een veilige manier een te hoog cholesterolgehalte te verlagen. Het wordt ook wel “rode rijst”, “Chinese rode rijst”, “red yeast rice” of “angkak” genoemd en ontstaat wanneer men witte rijst laat fermenteren door de rode gist Monascus purpureus Went. Na het inactiveren van de gist wordt het mengsel van de rijst en gist verpoederd en in capsules of tabletten verwerkt.


Gewoon een voedingsmiddel Gefermenteerde rode rijst kan zo in bulk aangekocht worden in Aziatische winkels om ze te verwerken in bepaalde oosterse recepten. Maar gefermenteerde rode rijst zit voornamelijk in heel veel bereide producten verwerkt, waarbij het als natuurlijk kleurmiddel en/of smaakstof dient: sojasaus, pikante “hoi sin” saus, sojakaas en andere sojaboonbereidingen, visbereidingen, gepekelde groenten, eend, gezouten vleeswaren. Ook wordt het gebruikt om rijstwijn te maken. De inname van rode gefermenteerde rijst in een traditioneel Aziatisch dieet bereikt gemakkelijk 14 à 55 g/dag, een stuk meer dan de geadviseerde dosis als voedingssupplement (1,2 à 2,4 g).

Traditioneel Chinees geneesmiddel Naast de bovengenoemde toepassing in diverse oosterse gerechten, wordt gefermenteerde rode rijst al eeuwenlang de Chinese geneeskunde aangewend én als medicinaal voedsel ingezet om “de bloedcirculatie te bevorderen”, voor “gezond bloed” en om “het hart te versterken”. In de traditionele Chinese geneeskunde kon men uiteraard vroeger geen cholesterolgehalte meten. Het is pas door onderzoeken in onze huidige eeuw dat men vaststelde dat het middel een impact had op een verhoogde cholesterolspiegel. In 2002 werden de eerste publicaties gemaakt over de biologische werking van gefermenteerde rode rijst, waarbij zowel de werkzaamheid als de veiligheid vastgesteld werden.

NIEUW!!

E X T R AC

12)

IS

(OZ N 1

AS

E

EL

T

Sushi met sojasaus

Door het fermentatieproces onder invloed van Monascus purpureus worden in rode rijst de volgende stoffen gevormd: - Monacolines (0,4 à 0,56 %): negen verschillende monacolines, waaronder monacoline K (0,2 % à 0,3 %). Monacolines zijn natuurlijke verbindingen die het leverenzyme HMG-CoA-reductase afremmen en zo de snelheid van de cholesterolsynthese beïnvloeden (zie verder). Eén van die monacolines, monacoline K, wordt als mevinoline of lovastatine volledig geïsoleerd en in veel hogere dosis als een geneesmiddel (een “statine”) verkocht tegen hypercholesterolemie. - Fytosterolen: bètasitosterol, campesterol, stigmasterol, sapogenine - Isoflavonen - Onverzadigde vetzuren (0,8 %): oleïnezuur (mono-onverzadigd vetzuur), linolzuur (poly-onverzadigd omega-6-vetzuur), alfalinoleenzuur (poly-onverzadigd omega-3-vetzuur) - Verzadigde vetzuren: palmitinezuur en stearinezuur - Natuurlijke pigmenten: de azafilonederivaten monascorubine en monascine

Goed voor de cholesterol -spiegel KAN

Samenstelling

P W ERB AT

• Met rode rijst- en kaneelextract • Helpt de cholesterol beheersen • Voor een evenwichtige suikerwaarde • Ondersteunt de circulatie

Hoe werkt gefermenteerde rode rijst precies? Gefermenteerde rode rijst vermindert de cholesterolaanmaak in de levercellen. Het doet dit ondermeer via monacoline K door het afremmen of inhiberen van HMG-CoAreductase, het enzyme dat de omzetting van HMG-Coenzyme A tot mevalonzuur katalyseert en dat zo de snelheid bepaalt van de cholesterolsynthese in de lever. De cholesterolverlagende werking van gefermenteerde rode rijst kan echter geenszins alleen toegeschreven worden aan het monacoline K en het daaruit afgeleid bètahydroxyzuur: de in studies effectieve dosis van 2,4 g gefermenteerde rode rijst bevat namelijk slechts 4,8 mg à 7,2 mg monacoline K (of 9,6 à 13,9 mg totaal monacolines) in tegenstelling tot de 20 à 40 mg die nodig zijn van het medicijn lovastatine (gepatenteerde monacoline K) om het cholesterolgehalte te doen dalen. Er wordt aangenomen dat ook

$ ) 0 - & 4 5 & 3 0 -

Alweer een kwaliteitsproduct van Diebacinn.

Diebacinn, redenen genoeg... Diebacinn® Cholesterol is verkrijgbaar bij de betere natuurvoedings- en kruidenwinkel Voor meer informatie: Mannavita bvba, tel. (056) 43 98 51, [email protected]


GEFERMENTEERDE RODE RIJST gefermenteerde rode rijst met een gestandaardiseerde hoeveelheid monacolines! Steekproeven tonen namelijk aan dat het monacolinegehalte in commerciële preparaten kan variëren van 0 tot 0,58 %. De in vele studies aangewende gefermenteerde rode rijst bevatte 0,2 % monacoline K. Preparaten met een gestandaardiseerde hoeveelheid monacolines van 0,4 % (waarvan 0,3 % monacoline K) zijn goed werkzame preparaten. Er bestaan ook geen standaarddoseringen voor gefermenteerde rode rijst. Over het algemeen wordt een dosering aangeraden, zoals die effectief bleek in klinische studies: 1,2 à 2,4 g per dag, op voorwaarde dat die minstens 0,2 % monacoline K bevatten. Sommige bronnen raden 3 g per dag aan.

Niet dezelfde toxiciteit als statines!

In Aziatische landen worden via rijstwijn, bereide voedingswaren, vlees - en visschotels gemakkelijk dagelijkse hoeveelheden van 14 à 55 g gefermenteerde rode rijst per dag gebruikt en dit zonder nadelige effecten.

de overige monacolines ook een rol spelen in het verlagen van de cholesterolspiegel. Verder spelen zeker ook de fytosterolen een rol: het is geweten dat deze stoffen de absorptie van cholesterol in de darmen verminderen. Ook van isoflavonen (fyto-oestrogenen) en de omega-3- en -6-vetzuren zijn in de literatuur gunstige effecten op de cholesterolspiegel beschreven.

Natuurlijk cholesterol- en triglyceridenverlagend Het verlagen van de bloedvetten door gefermenteerde cholesterol werd in verschillende studies aangetoond. Naargelang de opzet van de studies, naargelang de hoeveelheid gefermenteerde rode rijst per dag (1,2 of 2,4 g) en naargelang de uitgangswaarden van het totaal-, LDL- en HDL-cholesterol en de triglyceriden constateerde men na 8 à 12 weken: een daling van het totaal cholesterol (16 à 23 %), van het LDLcholesterol (21 à 31 %) en van het triglyceridengehalte (16 à 34 %). HDL-cholesterol bleef gelijk of steeg tot 20 %. Uiteraard daalde ook de verhouding totaal cholesterol/HDL-cholesterol.

Kwaliteitseisen en dosis Vermits de hoeveelheid monacolines in gefermenteerde rode rijst sterk kan variëren is het zeer belangrijk om te werken met 10 BioGezond • februari 2008

Louter op theoretische gronden, door het bevatten van monacoline K en het vertonen van een zekere “statine-like” werking, zou men van rode gefermenteerde rijst dezelfde nevenwerkingen als die van de statines kunnen verwachten: myalgieën (spierpijnen), spierzwakte, verhoging van het spierenzyme creatinekinase met risico op rhabdomyolyse (afsterven spiercellen), acuut nierfalen door myoglobulinemie ten gevolge van die rhabdomyolyse, stijging van de transaminasen van de lever (leverenzymes), hepatitis (leverontsteking), slaap-, geheugen- en concentratiestoornissen, polyneuritis (ontsteking van zenuwbanen), verminderd libido, erectiestoornissen…. Maar rode gefermenteerde rijst is veel gebruiksvriendelijker dan statines en niet leidt tot nevenwerkingen op basis van verschillende argumenten: - In Aziatische landen worden via rijs-

twijn, bereide voedingswaren, vlees - en visschotels gemakkelijk dagelijkse hoeveelheden van 14 à 55 g gefermenteerde rode rijst per dag gebruikt en dit zonder nadelige effecten. Dat is ettelijke malen hoger dan de 1,2 à 2,4 g gefermenteerde rode rijst die als voedingssupplement wordt aangeraden! - Evaluatie van de toxiciteit van gefermenteerde rode rijst bij proefdieren na 4 maand toedienen toonde geen toxiciteit aan - Klinische studies bij mensen toonden geen verhoging van leverenzymes of aantasting van de nierfunctie aan - De inname van 2,4 g gefermenteerde rode rijst met 0,2 % monacoline K, komt neer op een dagelijkse hoeveelheid van 4,8 mg monacoline K; de inname van 2,4 g gefermenteerde rode rijst met 0,3 % monacoline K, komt neer op een dage-

lijkse hoeveelheid van 7,2 mg monacoline K. Beide doses zijn substantieel lager hoeveelheid is dan de 20 à 40 mg lovastatine (geneesmiddel dat voor 100 % uit monacoline K bestaat) die wordt gebruikt bij de therapie met statines - Bovendien zit deze monacoline K in gefermenteerde rode rijst niet geconcentreerd en geïsoleerd zoals in de statines, maar “gebufferd” met andere, aanverwante monacolines en met andere stoffen als sterolen, isoflavonen, verzadigde en onverzadigde vetzuren. We zouden het kunnen vergelijken met het verschil tussen aspirine en wilgenbast: aspirine bestaat voor 100 % uit het geïsoleerde acetylsalicylzuur en heeft mogelijke nevenwerkingen, terwijl wilgenbast met minder salicylaten, die bovendien “gebufferd” zitten met andere componenten, die nevenwerkingen niet heeft

Mogelijke bijwerkingen Mogelijke milde nevenwerkingen bij de inname van gefermenteerde rode rijst zijn: hoofdpijn, maagdarmbezwaren als winderigheid en maagzuur, tijdelijke en onschadelijke roodverkleuring van de stoelgang.

Voorzorgen - Bij langdurige inname van gefermenteer-

de rode rijst kan het raadzaam zijn een supplement van Co-enzyme Q10 in te nemen (door het afremmen van het enzyme HMG-CoA-reductase bestaat theoretisch de kans dat de aanmaak van Co-enzyme Q10 wordt afgeremd) - Beperk zoveel mogelijk de inname van alcohol bij gebruik van gefermenteerde rode rijst - Mensen met een nierziekte, met een leverziekte, met een leveraandoening in de voorgeschiedenis, met gestoorde leverenzymes of die regelmatig alcohol gebruiken, gebruiken enkel gefermenteerde rode rijst op voorschrift van een arts - Bij dergelijke risicopatiënten is het raadzaam voor de start van een therapie met gefermenteerde rode rijst levertesten af te nemen, alsook na 6 en 12 weken therapie - Geef geen gefermenteerde rode rijst aan zwangere en zogende vrouwen - Geef geen gefermenteerde rode rijst aan mensen met een transplantatieorgaan, aan mensen die een ernstige infectie of aandoening hebben - Geef geen gefermenteerde rode rijst bij overgevoeligheid aan één van de componenten ervan - Gebruik best geen pompelmoes- of gra-

GEFERMENTEERDE RODE RIJST pefruitsap of pittenextract van deze vruchten bij inname van gefermenteerde rode rijst: deze middelen zijn inhibitoren van het leverenzyme CYP3A4, waardoor er een hogere plasmaspiegel van monacolines dan normaal kan optreden en er dus meer kans op nevenwerkingen is

Wat als er medicijnen genomen worden? - Gebruik geen gefermenteerde rode rijst

als er al statines worden gebruikt! Indien gelijktijdig met rode gefermenteerde rijst ook statines (atorvastatine, cerivastatine, fluvastatine, lovastatine, pravastatine, simvastatine….) worden gebruikt, bestaat de kans op nog meer nevenwerking van de statines: myalgieën (spierpijnen), spierzwakte, verhoging van het spierenzyme creatinekinase met risico op rhabdomyolyse (afsterven spiercellen), acuut nierfalen door myoglobulinemie ten gevolge van die rhabdomyolyse, stijging van de transaminasen van de lever (leverenzymes), hepatitis (leverontsteking), slaap-, geheugen- en concentratiestoornissen, polyneuritis (ontsteking van zenuwbanen), verminderd libido, erectiestoornissen….

- Bij inname van coumarines (bepaalde

bloedverdunners): gebruik enkel gefermenteerde rode rijst op voorschrift van een arts - Bij inname van ciclosporine, fibraten (fenofibraat, clofibraat…), van inhibitoren van het leverenzyme CYP3A4 zoals

macroliden (erythromycine, clarithromycine), protease-inhibitoren (amprenavir, indinavir, nelfinavir, ritonavir, saquinavir), azoolderivaten (fluconazole, ketoconazole, itraconazole), diltiazem: gebruik enkel gefermenteerde rode rijst op voorschrift van een arts

Besluit Gezien de mogelijke en op lange termijn soms ernstige nevenwerkingen van de synthetische cholesterolverlagende medicijnen (vooral de statines), is gefermenteerde rode rijst een zeer interessant voedingssupplement om veilig en zonder neveneffecten in te zetten bij een mild gestegen cholesterolspiegel. Wel op voorwaarde dat het bij lever- en nieraandoeningen en bij de inname van bepaalde medicijnen enkel op voorschrift van een arts wordt gegeven. De korte termijn studies over gefermenteerde rode rijst zijn zowel qua effect als door het uitblijven van nevenwerkingen alvast veelbelovend te noemen; meer long

term studies zouden nog welkom zijn. We mogen hierbij uiteraard niet vergeten te vermelden dat cholesterol als risicofactor vaak wordt overschat en dat andere maatregelen ter preventie van hart- en vaatziekten niet over het hoofd mogen gezien worden: - antioxidanten van de vaatwand zoals gefermenteerde knoflook, wijnpolyfenolen, totaalextract van granaatappelsap, vitamine C, vitamine E…. - vitamines van de B-groep (B6, B9, B12), die het voor de vaatwand gevaarlijke vrije radicaal homocysteïne neutraliseren - omega-3-vetzuren

Biopastille® Biologische kruidenzuigtabletten Biopastille® – de enige echte kruiden-bonbon – is een uniek zuigtablet op basis van biologische acaciagom zonder verhitting samengesteld met biologische planten zonder suiker, zonder lactose, zonder aroma’s en niet gekookt. Biopastille® smelt langzaam in de mond zodat de veelzijdige smaken en weldaden van de biologische planten lange tijd werkzaam zijn; bovendien bevat het een bron van plantenvezels. (>70%)

Om zichzelf te plezieren en tegelijkertijd er het nut van te verkrijgen Laat langzaam smelten zonder erop te knabbelen

Distributie

W

NIEU

Verkrijgbaar in elke goede natuurvoedings- en bio winkel

Oostjachtpark 3 - 9100 Sint-Niklaas • Tel. 03 780 53 00 - Fax 03 778 14 13 • email: [email protected] • www.hygiena.be


Somatotypes en embryonale ontwikkeling De gevolgen voor u en mij Osteopaten Mieke BEGEIN (Izegem) en Alexis

Een embryo is een bevruchte eicel die zich voortdurend verder deelt en ontwikkelt.

DECORTE (Koolkerke) voeren een wetenschappelijk onderzoek naar de mogelijke relatie tussen embryologische biotypes en het voorkomen van bepaalde functionele en/of structurele stoornissen bij patiënten in de osteopathische praktijk. Dat de resultaten niet alleen in hun vakgebied van belang kunnen zijn, wordt zo meteen duidelijk.

Het embryologische biotype In de loop van de wetenschappelijke geschiedenis hebben verscheidene vorsers zich toegelegd op het definiëren van biotypes. Deze typering laat toe om personen met gelijkaardige uiterlijke kenmerken in welbepaalde groepen onder te brengen, waardoor een vergelijkend onderzoek mogelijk wordt. Eén van die wetenschappers is Sheldon, een Amerikaanse psychiater uit de eerste helft van vorige eeuw. Zijn embryologische biotypologie wordt vandaag nog altijd gebruikt. Een embryo is een bevruchte eicel die zich voortdurend verder deelt en ontwikkelt. In de loop van de derde week van die ontwikkeling zien we dat er in die cellenmassa lagen ontstaan. Het zijn de drie kiembladen. Het ligt vast tot welke onderdelen van ons lichaam ze elk zullen uitgroeien. Dat is voor iedereen gelijk. De endodermale laag genereert bijvoorbeeld de darmen. De mesodermale laag levert onder andere de botten, het spierweefsel, het hart en het bloedvatenstelsel. De ectodermale laag tenslotte evolueert o.a. tot het zenuwstelsel, de zintuigen en de huid. De typologie van Sheldon is gelinkt aan de drie kiembladen. Hij leidde volgende types af: het endomorfe, het mesomorfe en het ectomorfe type. De volgende beschrijving schiet tekort, maar is bedoeld om je een globaal beeld te kunnen vormen van de bedoelde types. In elk individu zijn deze drie componenten in een bepaalde mate aanwezig. Deze combinatie noemde Sheldon het somatotype van het individu, waarover verder meer. Aan de fysische toestand van de types linkte hij enkele psychische kenmerken: Endomorf: rustig, zin voor sociaal contact, hoge inschatting van gezelligheid en voedsel Mesomorf: actie, assertiviteit, kracht Ectomorf: zacht, terughoudend, oplettend, gesteld op privacy 1

2

1. Endomorf: de ronde figuur met dikke huidplooien 2. Mesomorf: gespierd, atletisch 3. Ectomorf: mager en lang


3

De werkwijze De onderzoekers maken er mij attent op dat de indeling in types geen afbreuk wil en mag doen aan het feit dat ieder mens uniek is. Begein en Decorte passen de werkwijze van Heath en Carter toe om het individuele somatotype te bepalen.

De Totale Biologie der levende wezens ! Op het lichaam van een representatieve groep personen worden tien metingen verricht: gewicht, gestalte, 4 welbepaalde huidplooimetingen, 2 breedtemetingen en 2 omtrekmetingen. De grootheden die de metingen opleveren, worden door middel van verhoudingen en formules omgerekend tot drie getallen die elk een waarde van 1 tot en met 7 hebben. Het eerste getal staat voor de mate waarin iemand voldoet aan het endomorfe type, het tweede quoteert de mesomorfie en het derde slaat op het ectoderme gehalte. Op die manier krijgt elke proefpersoon een driecijferige code toebedeeld. Ze staat voor Sheldons begrip somatotype.

Een voorbeeld: Iemand met als somatotype 722 scoort endomorf maximaal en voor de twee andere componenten laag. U kunt zich nu ongeveer voorstellen hoe hij er uit ziet. Een somatotype 272 heeft veel meer spiermassa en is beduidend minder rond dan de persoon uit het eerste voorbeeld. De drie cijfers mogen in geen geval apart beschouwd worden, want ze staan met elkaar in relatie. Volgens Sheldon is het somatotype voor 100% genetisch bepaald. Omdat wetenschap voor niets staat, hebben anderen deze visie op de korrel genomen. Hun onderzoeken wezen onder meer uit dat het somatotype toch (tijdelijk) kan veranderen tijdens de maturatie van het individu of door sommige omstandigheden. Voorbeelden hiervan zijn extreme voedings- of activiteitsveranderingen, zwangerschap of ziekte. Stel je het gevolg voor van het verblijven in een concentratiekamp of dagelijks twintig kilometer beginnen hardlopen na jaren van inactiviteit.

De toepassing Het driecijferige somatotype wordt in een raster gezet. Daaruit selecteren de onderzoekers groepen die gelijkaardige kenmerken vertonen. Zo gaan bijvoorbeeld de types 272, 372 en 262 in dezelfde korf. De verschillende groepen worden nu op twee niveaus bevraagd en onderzocht. Als eerste komt hun medische voorgeschiedenis aan de beurt. Zo ruim mogelijk wordt nagegaan hoe die er uitziet. Enkele voorbeelden: lijden of leden ze aan astma, hebben of hadden ze een verhoogde bloeddruk, artrose, kanker, depressie, angsten, breuken, … ? Zoals je ziet, worden niet alleen de fysische, maar ook de psychische aandoeningen nagegaan. In eerdere studies zette men telkens één ziekteverschijnsel in relatie met het somatotype. Begein en Decorte betrekken alle vroegere en actuele klachten van de proefpersonen in hun studie.

Ten tweede komt het osteopathische onderzoek aan bod. Osteopathische geneeskunde is per definitie de wetenschap, kunst en filosofie van de gezondheidszorg die steunt op wetenschappelijke kennis in evolutie. Een essentieel principe daarin is dat het menselijke lichaam in zijn totaliteit én de geest samen functioneren. Hun structuur en functie zijn onderling en wederkerig afhankelijk. Het grote voordeel van osteopathie is dat ze alle organen die uit de drie kiembladen zijn ontstaan, gezamenlijk bekijkt. De gespecialiseerde geneeskunde daarentegen richt haar onderzoeken meestal maar op één bepaald onderdeel. Begein en Decorte zoeken uit welke systemen van de kiembladen goed of niet goed functioneren. De World Health Organisation heeft die systemen in 8 categorieën van stelsels vastgelegd. Samengevat komen ze hierop neer: mentaal, sensorisch + pijn, stem + spraak, functie van hart&bloedvaten + ademhalingsstelsel, spijsvertering + hormonen, urogenitaal, bewegingssysteem + verwanten en tenslotte huid + aanverwante structuren. Nadat de functionaliteit van deze stelsels osteopathisch is onderzocht, brengen de onderzoekers de bevindingen in relatie met het somatotype. De hypothese is dat er wel degelijk een relatie bestaat zoals ze in de inleiding werd aangehaald.

Nuttigheidsaspect Indien de hypothese bevestigd wordt (verwachting: juni 2008), dan kunnen de onderzoeksresultaten zowel binnen de klassieke geneeskunde als in de osteopathie worden toegepast.

Titularis van een Doctoraat in de Geneeskunde aan de Faculteit van Marseille en Parijs Internationaal spreker

te Brussel

Basisopleiding van de Totale Biologie (16 dagen) Module 1 : 28 oktober tot 2 november 2008 Module 2 : 7 tot 12 maart 2009 Module 3 : 16 tot 19 mei 2009

Aan het begin van de XXIste eeuw zijn we in volle ontdekking van wetenschappelijke inzichten rond fysische en psychische ziekten van de hersenen en hun structuren, hun programma’s en hun mogelijkheden. De «Totale Biologie der levende wezens» beschreven in de vorm waarbij zij de levensevolutie vergelijkt van de drie natuurrijken: het plantenrijk, het dierenrijk en het mensenrijk. Deze wetenschap is zowel gestoeld op de natuurlijke structuren en biologische functies van de levende wezens, als op al de reactieve aanpassingsmogelijkheden die zich aandienen zowel op fysisch als op psychisch vlak. Zij maakt het mogelijk de juiste aard van ziekten en functioneringsm ogelijkheden beter te begrijpen zodat hun ware nauwkeurige toedracht kan gevonden worden. Zo kan men zich richten op een meer actuele medische strategie die een diepgaande genezing tot stand brengt, telkens wanneer dit mogelijk is. De “Biologische deprogrammatie” geduldig op punt gesteld door Claude Sabbah, en vandaag nog in volle ontwikkeling, is een praktische toepassing van de Totale Biologie der levende wezens. In de meeste gevallen reikt zij sleutels aan die wanneer zij worden toegepast op ziekten en functioneringsmoeilijkhed en, toelaten hun tekens en symptomen te verminderen, te stabiliseren, en zelfs uiteindelijk te elimineren door het ombuigen van een ziektetoestand naar een welvarende toestand.

Samenvattente duidingsdag Mocht bijvoorbeeld blijken dat een significant endomorf type beduidend meer kans maakt op darmkanker, dan kunnen maatregelen getroffen worden om die groep op een bepaalde leeftijd massaal te gaan screenen. De osteopaat kan zijn behandelingswijze beter oriënteren, afgaande op het type patiënt dat hem raadpleegt. De algemene gezondheidszorg kan op die manier geoptimaliseerd worden. Dit kan leiden tot geldbesparing en een verhoogd welzijn van de mens.

Toekomstperspectieven De embryologische ontwikkeling van de mens is genetisch bepaald. Onderzoek in dit vakgebied is in volle ontwikkeling. Misschien kunnen de verwachte resultaten van Begein en Decorte in de toekomst bijdragen tot de sturing van de genetica. Het zou mooi zijn als medische diagnoses die vandaag nog funeste gevolgen hebben, in de toekomst embryonaal voorkomen kunnen worden.

Vrijdag 22 februari en dinsdag 13 mei 2008

Speciﬁeke thema workshop Problematiek van het hoofd, hals en tanden Zaterdag 23 februari t.e.m. zondag 26 februari 2008

Totale Biologie en Ethologie door Claude Sabbah en Quirico Blonda woensdag 14 mei t.e.m. zondag 18 mei 2008 Vooraf deelname aan de samenvattingsdag is een vereiste om optimaal deel te nemen aan een thema workshop. Claude Sabbah geeft uitsluitend onderricht in het Frans. Gezien het authentieke karakter van deze materie is er geen vertaling voorzien. VOORDRACHTEN «BEGRIJPEN EN GENEZEN» Louvain-La-Neuve: dinsdag 11 maart 2008 te 20 uur Lille (Frankrijk): dinsdag 6 mei 2008 te 20 uur Kortrijk: maandag 19 mei 2008 te 20 uur MUZIEKCENTRUM Conservatoriumplein 1 Reservatie gewenst: Ann de Schutter [email protected] — 0032 (0)475 775 777 Info/inschr.: Ellen Blanckaert CFP INC. sprl [email protected] — 0032 (0)4 275 70 75 www.biologie-totale.org - www.mieux-etre.org

BioGezond • februari 2008 Sabbah_BG_0208_A.indd 1

13

04-02-2008 11:31:28

MANGISTAN De “koningin van alle fruit” een veelbelovend fytotherapeutisch middel? Eén van de grote voordelen van de mondialisering van onze leefwereld is het feit dat we van tijd tot tijd ons kruidenarsenaal kunnen uitbreiden met nieuwe, gezondheidsbevorderende planten uit andere hoeken van onze planeet. Zo blijkt de bijzondere, exotische vrucht “mangistan” door haar uitzonderlijke rijkdom aan sterke antioxidanten een veelbelovende plant te zijn om ondermeer ontstekingen tegen te gaan, degeneratieziekten te voorkomen en de weerstand te verhogen.

De vrucht zelf

Even voorstellen De mangistan, ook “mangostan”, “mangoestan”, “mangosteen” of “mangis” genoemd, is een tropische vrucht met als botanische naam “Garcinia mangostana”, die behoort de familie van de “Guttiferae”. De mangistan wordt ons geleverd door een traag groeiende, groenblijvende boom (6-25 m groot) met een dichte, piramidale kroon, die pas na 10 à 15 jaar vrucht begint te dragen. De mangistan is inheems in Zuid-Oost Azië en vermoedelijk afkomstig van de Sunda eilanden en de Molukken. Tegenwoordig is hij vooral te treffen in Thailand, Cambodja, Vietnam, India, Maleisië, Sri Lanka, de Filippijnen, China, Taiwan, Australië en Hawaï en hij wordt nu ook in tropisch Afrika en Amerika gekweekt. Voor de groei van mangistan is een tropisch klimaat met voldoende luchtvochtigheid en regenval vereist, alsook een vochtige, goed doorlatende en rijke grond. Deze boom verdraagt geen temperaturen onder de 4,5 graden Celsius en hij draagt alleen in de tropen vrucht. Hij heeft verder een donkerbruine tot zwarte afbladderende schors en een binnenbast die rijk is aan een gele, bittere latex, draagt dikke, donkergroeDe mangistanboom heeft ne, gaafrandige en elliptische dikke donkergroene, gaafbladeren en bloeit met mannelijrandige en elliptische bladeren ke of hermafrodiete bloemen. 14 BioGezond • februari 2008

De vrucht mangistan is botanisch gezien eigenlijk een bes. Deze paarse bes heeft een diameter van 3 tot 8 cm en lijkt wat op onze mispel. Uitwendig heeft ze een taaie, leerachtige tot 1,5 cm dikke schil (het ‘pericarp’), die bij rijpheid donkerpaars tot roodviolet van kleur is. De schil draagt rond de steel een krans van 4 houtige kelkbladeren, die behouden werden van de oorspronkelijke bloem. Binnenin de vrucht zit een krans van 4 tot 8 dikke, vlezige, sappige, bijna sneeuwwitte zaadmantels, die lijken op de partjes van een mandarijn. Bepaalde zaadmantels bevatten een vlak zaad, maar er zijn ook veel zaadloze vruchten (bij hermafrodiete bomen). De zaadmantels zijn overigens heerlijk van smaak, wat de mangistan één van de populairste tropische vruchten maakt. De zoetzure, aromatische smaak heeft wat mee van die van de lychee. Een mangistan is beperkt houdbaar.

Geschiedenis en traditioneel gebruik In Azië wordt de mangistan beschouwd als de “koningin van alle fruit”. Ze wordt al zeer lang in de traditionele Oosterse geneeskunde ingezet als een algemeen gezondheidsbevorderend middel, dat het energiepeil verhoogt en allerlei kwalen helpt te voorkomen. Naargelang het Oosterse land in kwestie, wordt mangistan ondermeer ingezet bij ontstekingen, pijn, huidinfecties, wonden, blaasontsteking, diarree en dysenterie. Na de vele analyses die inmiddels op deze vrucht zijn uitgevoerd, mag men stellen dat de mangistan ontegensprekelijk thuishoort in de groep van voedingsmiddelen die rijk zijn aan fytonutriënten zoals knoflook, soja en andere peulvruchten, granaatappel, bessen (cranberry’s, bosbessen, frambozen…), tomaten, chilipepers, grapefruit, uien, abrikozen, kolen, groene thee, shii-take…… Jammer dat we voorlopig moeten vaststellen dat bijna alle onderzoeken naar de gunstige effecten van de mangistan “in vitro” (in laboratoriumomstandigheden) werden gedaan. De resultaten daarvan zijn veelbelovend en daarom zijn er dringend volwaardige klinische onderzoeken nodig om eventuele therapeutische effecten van de mangistan verder te onderbouwen.

Natuurlijk gezond met planten

Uw terechte keuze -

Biologische kruidenextracten Zonder alcohol of bewaarmiddelen In handige ampullen Met de beste formuleringen

PHYTABILIUM stimuleert de spijsvertering en ondersteunt de reinigende werking van de lever

• met Mariadistel en Paardenbloem tegen de gevolgen van vet, suiker en alcohol • met Artisjok en Rammenas voor een goede vertering van vetten • met Gentiaan en venkel voor een gezonde eetlust en vlotte vertering

PHYTABILIUM stimuleert de spijsvertering en ondersteunt de eliminatie

Verkrijgbaar in alle natuurvoedingswinkels Info Mannavita: 056 43 98 52 [email protected] www.mannavita.be

M A N G I S TA N

Ondersteunend bij tal van ziekten

Xanthonen, bijzondere antioxidanten Wat de mangistan zo uitzonderlijk maakt, is zijn gehalte aan welbepaalde, zeer sterke antioxidanten: de xanthonen. Xanthonen behoren tot de grotere klasse van de bioflavenoïden en in mangistan zitten als belangrijkste xanthonen “alfamangostine” en “gammamangostine”, maar ook ondermeer bètamangostine, garcinone B en garcinone E dragen bij tot de werking. Van verschillende van deze stoffen zijn in laboratoriumcondities antioxiderende, ontstekingswerende en antimicrobiële eigenschappen aangetoond. Verder is ook het bioflavenoïde “epicatechine” een sterk antioxidans.

Voornaamste toepassingen De meest in het oog springende eigenschappen van de mangistan zijn dus de uitgesproken antioxiderende eigenschappen. Dat wil zeggen dat deze vrucht een topper is in het onschadelijk maken van de zogeheten “vrije radicalen”. Deze agressieve stoffen die we binnenkrijgen via een onvolwaardige voeding en door het milieu, die ook gevormd worden door diverse stralingen en door zonlicht en die verder ook in onze eigen stofwisseling ontstaan, zijn er de oorzaak van dat we verouderen, dat we ons moe kunnen voelen en dat er zich allerlei ontstekingsprocessen en degeneratieziekten in ons lichaam kunnen ontwikkelen. Daarnaast mogen ook aan mangistan mild ontstekingswerende eigenschappen toegekend worden. Men merkte ook dat mangistan op een natuurlijke manier de histaminereceptoren in de maag blokkeert, waardoor een overmatige maagzuursecretie wordt afgeremd. Verder werkt mangostin versterkend op de haarvaten en de aderen en ziet men ook dat door een natuurlijke “bloedverdunnende” werking en de hoger beschreven antioxiderende werking het proces van atherosclerose in de slagaders wordt afgeremd we dus beter beschermd worden tegen hart- en vaatziekten. Ook een niet onbelangrijke afname van zenuwpijn werd gemeld. We mogen dus zeker stellen dat mangistan algemeen gezondheidsbevorderend werkt. Dr. J. Fredric Templeman, eminente kenner en voorschrijver van mangistan, ziet het totale extract van deze plant dan ook als een eerstelijnshulp bij de volgende ontstekingsziekten en degeneratieve ziekten: - zure oprispingen, brandend maagzuur, maagwandontsteking - spastisch colon (IBS) en diverticulitis (ontsteking in uitstulpingen van de darm) - gewrichtsontstekingen als reumatoïde artritis en ziekte van Behterew - fibromyalgie (weke delen reuma) en niet reumatische spieren gewrichtspijn - negatieve stemming, milde depressiviteit, milde tot matige angsttoestanden - vermoeidheid, verminderde energie - mild chronisch longlijden (COPD)


Dr. J. Fredric Templeman stelt ook dat mangistan, naast andere therapeutische maatregelen, zijn plaats heeft bij de aanpak van ontstekingsziekten en degeneratieve ziekten als: - bindweefselziekten (zoals Lupus, sclerodermie) - discusaandoeningen (sleet aan de tussenwervelschijven) - osteoporose (botontkalking) - zenuwpijn bij diabetes en M.S., Carpal Tunnel Syndrome - migraine en chronische pijnsyndromen - maag- en dundarmzweren, aambeien - aderverkalking, hart- en vaatziekten, hoge bloeddruk, verhoogd cholesterolgehalte - ziekte van Crohn, Colitis ulcerosa (ontstekingsziekten van de darmen) - insulineresistentie, diabetes type 2 (ouderdomsdiabetes) - depressiviteit, postmenopauzale gemoedsstoornissen - PMS (Premenstrueel syndroom), menopauzale symptomen - cystische fibrose (taaislijmziekte of mucoviscidose) - psoriasis - ziekte van Parkinson, ziekte van Alzheimer, multiple sclerose, myasthenia gravis - maculadegeneratie (leeftijdsgebonden achteruitgang van het gezichtsvermogen) - glaucoma (oogbaloverdruk), cataract (Staar) - vroegtijdige ouderdomsverschijnselen - onvruchtbaarheid door overmaat vrije radicalen - benigne prostaathypertrofie (goedaardige prostaatvergroting) - obesitas (overgewicht)

Mangistan is ondersteunend bij ontstekingsziekten en degeneratieve ziekten en wordt o.a. aangeraden bij vermoeidheid en verminderde energie

M A N G I S TA N

Preventie van kanker Tenslotte lijkt het er steeds meer op dat mangistan thuishoort in het rijtje van nutriëntenrijke planten die bijdragen tot de preventie van kanker zoals knoflook, groene thee, broccoli, waterkers, curcuma, spirulina, gerstegras en tarwegras. Naast de reeds hoger beschreven antioxiderende eigenschappen is in laboratoriumomstandigheden aangetoond dat mangistan chemopreventief en antimutageen werkt (ze remt het ontstaan van kankercellen af), dat ze rechtstreeks kankercellen kan doden en de uitbreiding van kanker kan afremmen. Vooral ter preventie van borst-, lever- en dikke darmkanker en leukemie kan mangistan zijn steentje bijdragen.

Verminderen van allergie

Globale verbetering van de weerstand

Omdat mangistan de kwaliteit van de immuniteit verbetert, er vastgesteld is dat de histaminereceptoren geblokkeerd worden en het prostaglandinesysteem positief wordt beïnvloed, mogen er ook anti-allergische eigenschappen aan toegekend worden. Mangistan kan de ernst verminderen van: - huisstofmijtallergie en hooikoorts - milde tot matige astma - eczema - voedingsallergie en -intoleranties - ADHD (Attention Deficit and Hyperactivity Disorder)

Een eigenschap die ook aan mangistan mag worden toegekend is een bijzondere werking op ons immuunsysteem. Mangistan is zowel een “immunomodulator”, die de kwaliteit van onze weerstand verbetert als een “immunostimulans” die helpt bacteriën, virussen en schimmels af te remmen. In laboratoriumonderzoeken kon alvast worden aangetoond dat de monocyten (welbepaalde witte bloedcellen) beter vreemde indringers kunnen fagocyteren of “opeten”. Extracten van mangistan remmen gevaarlijke bacteriën af zoals de beruchte “methicilline resistente” Staphylococcus aureus”, Mycobacterium tuberculosis (de verwekker van tuberculose), het HIV-virus, gevaarlijke schimmels als Fusarium oxysporum vasinfectum, Alternaria tenuis, Deschlera oryzae, alsook Salmonella typhi (de verwekker van typhus). Ook merkte men dat mangistan prebiotisch is en de goede darmflora bevordert en tevens koortsverlagend werkt. Om al deze redenen wordt mangistan aangeraden bij een zwakke weerstand (immunodeficiëntie) en als ondersteunend middel bij de aanpak van diverse bacteriële, virale en schimmelinfecties zoals: - diarree, dysenterie, maagwandontsteking - verstoorde darmflora - candidasyndroom, chronisch vermoeidheidssyndroom - wondinfecties, dermatitis (huidontsteking), acne (ook uitwendig) - angina (keelonsteking), bronchitis (luchtwegeninfecties) - blaasontsteking, herhaaldelijk terugkerende blaasontsteking

De totale vrucht gebruiken! Heel belangrijk om weten is dat de meeste van die gezondheidsbevorderende xanthonen in de vruchtschil of het pericarp van de mangistan zitten. Wie zich dus beperkt tot het eten van het lekkere vruchtvlees, mist het merendeel van de positieve eigenschappen! In fytotherapeutische preparaten moet dus de gehele vrucht, inclusief de vruchtschil, verwerkt worden. Die schil geeft wel aan het sap of de moes van de totale vrucht een bittere smaak, waardoor er vaak fruitsappen aan toegevoegd worden om de inname toch lekker te houden.

Hoofdpijn Luister naar de signalen van het lichaam Geert Verhelst, Tom Vermeersch ea

Belangrijke opmerkingen -

-

-

Natuurlijke hulpmiddelen voor allerlei vormen van hoofdpijn en migraine.

Hoofdpijn kan worden beschouwd als een alarmsignaal van ons lichaam bij erg uiteenlopende kwalen. De meeste mensen grijpen te snel naar scheikundige pijnstillers met ongewenste neveneffecten. Dit boek stelt de middelen voor die de kruidengeneeskunde, de homeopathie, de drukpuntmassage, de aromatherapie en de watertherapie ons bieden. 56 blz. • isbn 978-90-5838-077-7 € 8,20 De boeken van uitgeverij De Eenhoorn zijn verkrijgbaar in de betere boekhandel en natuurwinkel. www.eenhoorn.be


-

Heel wat mangistanproducten worden verkocht via een netwerksysteem. Sommigen daarvan maken onterechte of overdreven claims in verband een kankerbestrijdend vermogen, anderen hebben niet de gewenste kwaliteit of bevatten niet voldoende van de vrucht. Zorg dus steeds voor een betrouwbaar product van een goede kwaliteit, dat zeker de totale vrucht bevat en deze in een voldoende hoeveelheid aanbrengt! Win bij ernstige aandoeningen en kanker altijd eerst het advies van een arts in! Het grote voordeel is dat het gebruik van mangistan probleemloos kan gecombineerd worden met alle andere therapieën Diabetici houden best rekening met het natuurlijke suikergehalte als er aan het mangistanproduct ook andere fruitsappen voor een betere smaak zijn toegevoegd Mangistan is zeer veilig in gebruik en er zijn totnogtoe geen nevenwerkingen van gekend Er zijn geen contra-indicaties (aandoeningen waarbij het niet mag worden geven) gekend voor mangistan Gebruik enkel mangistan op voorschrift van een arts als je behandeld wordt met chemotherapeutica (anthracyclines, platinumderivaten, alkylerende middelen) of radiotherapie ondergaat

Afslankend, vochtafdrijvend en zuiverend

Neem de natuurlijke weg. In sommige situaties, zoals bij overgewicht of warm weer, kan het lichaam meer vocht opslaan dan normaal. Ook zwangere vrouwen, vrouwen tijdens de menopauze of de postmenopauze of voor de mentruatie kennen deze problemen. Een kuur met Grünwalder Drainage kan helpen, op een natuurlijke manier. Asperge en peterselie worden op een unieke manier gecombineerd, waarbij ze beide dienst doen als milde vochtafdrijvers. Het belangrijkste voordeel van de combinatie van asperge en peterselie is dat enkel water wordt afgevoerd terwijl zouten en mineralen in het lichaam aanwezig blijven. De vochtafdrijvende werking van Grünwalder Drainage helpt bij: • Afslanken • Vocht afdrijven • Zuiveren en revitaliseren van het lichaam

Verkrijgbaar in uw apotheek of natuurvoedingswinkel. Te bewaren buiten het bereik van jonge kinderen. De aanbevolen dagelijkse portie niet overschrijden. Een voedingssupplement vervangt een evenwichte voeding niet. Niet te gebruiken bij nierziekten.

BioGezond koken De feestdagen zijn al vergeten , de maand van de goede voornemens is ook al voorbij, maar wat rest zijn de extra kilo’s en het katergevoel. Daarom tijd voor een grondige zuivering. Geen vlees of vis ditmaal, enkel gezonde, biologische,vegetarische gerechten om met onszelf in het reine te komen. Maar ook dat kan feestelijk zijn!

Schorsenerensoep Ingrediënten: • 1 kg. bio schorseneren • 2 bio uien • 1 wit van bio prei • 1/2 bio knolselder • 2 bio aardappelen • Bio groentenbouillon • Bio kokosvet • Bio room Bereidingswijze: - Stoof de grofgesneden uien en prei aan in een beetje kokosvet. - Voeg de gesneden knolselder, aardappelen en schorseneren toe, bevochtig met 2 liter water en laat een uurtje op zacht vuur pruttelen. - Breng op smaak met groentenbouillon en vervolgens mixen. - Afwerken met scheutje room en peper van de molen. Voedingswaarde: - Schorseneren bevatten inuline en hebben een hoog fosfor- en ijzergehalte. Zeer rijk aan vezels TIP: - Draag handschoenen om de schorseneren te kuisen en doe een scheutje azijn in het water om bruinverkleuring tegen te gaan.


Vegetarische lasagne Ingrediënten: • 6 vellen bio lasagne • Bio groenten: 2 wortelen, 1 courget, 1 prei, 6 tomaten, 250 gr.champignonsn 1 ui, 2 teentjes look • bio harissa of sambal oelek of rode pepertjes • bio oregano • bio zwarte peper van de molen • 1/2 liter bio melk • 50 gr. bio margarine • 100 gr. bio bloem • 4 blokjes bio feta kaas • 100 gr. bio gratin kazen • kokosvet

Bereidingswijze: - Tomatensaus: ui en look aanstoven in lepeltje kokosvet 4 gepelde tomaten toevoegen, kruiden met peper en oregano harissa naar eigen smaak (pikant!) - Béchamelsaus maken van de margarine, bloem en melk kruiden met peper en blokjes feta toevoegen. - Dompel de lasagne vellen even in kokend water en schik in vuurvaste in dunne lagen: tomatensaus lasagnevellen béchamelsaus fijn gesneden rauwe prei lasagnevellen tomatensaus courget in fijne schijven béchamelsaus lasagnevellen tomatensaus kort geblanchierde wortel in schijfjes fijn gesneden rauwe champignons tomaten in fijne schijfjes rest van de béchamelsaus - Bestrooien met de gratin kazen en afbakken gedurende 20 tot 25 minuten in voorverwarmde oven op 170 graden.

Risotto met pesto en gepocheerd ei Ingrediënten: • 1 kop bio risotto of sushi rijst • Bio pesto • Bio groene asperges • 1 bio ei • Bio azijn • Bio pecorino kaas • Bio groentenscheuten

Bereidingswijze: - Kook de rijst zoals aangegeven op de verpakking, roer de pesto eronder, doe in lichtjes ingeoliede vorm en druk stevig aan. - Kook de asperges beetgaar. - Pocheer het ei in ruim kokend water met scheutje azijn. - Stort de rijst om op een bord, schik de asperges en het ei en dien op met geraspte pecorino kaas. - Garneer met de scheutjes.


Gierst-broccoli kroketjes met wintergroenten Ingrediënten: • Bio gierst • Bio aardappelen • Bio broccoli • Bio paneermeel • Bio ei • Bio wintergroenten : bloemkool, venkel, prei, spruitjes, wortelen, rode ui, witte kool, ui, selder • Bio boter • Bio estragon • Bio peperbollen Bereidingswijze: - Neem 1 deel gierst en 3 delen water. Vul verder aan met de geschilde en in blokjes gesneden aardappelen, zo dat alles nog ruim onder water blijft. - Breng aan de kook en na 10 minuten de broccoliroosjes bijvoegen. - Als al het water opgenomen is, pletten en eventueel kruiden. - Stort in een platte rechthoekige vorm en laat nachtje afkoelen en opstijven. - In gewenste vormpjes snijden en paneren in losgeklopt eiwit en paneermeel. - Maak een liter bouillon met de ui, wat prei en selder en enkele peperbollen. Laat deze een uurtje trekken, zeven en inkoken tot de helft. - Maak de groenten schoon en snij op de gewenste grootte. - Groenten apart koken tot net onder gaarpunt en warm houden. - Laat de kroketjes langzaam bakken in een pan met kokosvet. - Voeg bij de bouillon 100 gr. koude boter, laat smelten en zet er dan even de mixer in, zodat de saus mooi opschuimt. - De warme, uitgelekte groenten in de saus doen en enkele blaadjes estragon toevoegen. - Schik alles op een bord en opdienen.

Gierst amandel dessert Ingrediënten: • 1 liter bio amandelmelk • 100 gr. bio gierst • 50 gr. bio ruwe rietsuiker • 1 bio banaan • 125 gr. bio room • 1 el. bio poedersuiker

Bereidingswijze: - Breng de amandelmelk aan de kook. - Was de gierst onder stromend water en doe hem bij de kokende melk. - Laat op zacht vuurtje indikken tot gierst gaar is en doe er dan de suiker bij. - Plet halve banaan en meng onder de gierst. - Versier voor opdienen met opgeslagen room,schijfjes banaan en eventueel gebrande amandelschilfers of chocolade krullen, naar eigen smaak.

Voedingswaarde: - Gierst is een glutenvrij graanproduct, rijk aan ijzer, magnesium, fosfor, silicium en proteïnen. - Het verdrijft vermoeidheid en brengt het zenuwstelsel in evenwicht.


Marathon Creatief +32 (0)3 653 33 77

▲ Verrijk je maaltijden met bio-tarwekiemen van Amanprana

Waarom Amanprana bio-tarwekiemen je maaltijden verrijken Tarwekiemen zijn de essentie van het leven van de tarwekorrel. Vanuit de kiem ontstaat een nieuwe plant. Het is een opslagplaats van vitamines, mineralen, eiwitten, gezonde omega-3/6/9, vezels en nog vele goede voedingsstoffen en anti-oxidanten zoals lecithine en 800mg alfa-liponzuur per 100g. Alfaliponzuur is een breed spectrum antioxidant met de unieke eigenschap zowel vet- als wateroplosbaar te zijn. Ook helpt alfa-liponzuur de suikerspiegel te nivelleren. Strooi ze in drank, muesli, soep, yoghurt, sausen, pasta, rijst, aardappelen en op groenten, salades en brood (niet mee verhitten, achteraf toevoegen) of eet ze afzonderlijk, 1 tot 6 eetlepels en meer per dag. Ze geven gerechten een heerlijke en zoete smaak. Deze plooizak beschermt tegen zuurstof en licht. Op bio gecontroleerd door Blik. 0% genetisch gemanipuleerd en 0% radioactief bestraald. Verkrijgbaar in 2 versies. Rauw: 100% natuur, 100% actieve enzymen of veredeld: thermisch ontbitterd maar niet geroosterd.

2 extra viege olijfoliën van Amanprana Verde Salud voor bakken & braden W U E I N e Hermanos Catalán voor koude bereidingen kteutj

schen Gratis de €3,95 De kwaliteit van Verde Salud staat wit op zwart op de fles. waar 100% Picual. Afkomstig van een olijfgaard in een natuurpark in Andalusië. Door de bijzondere, gefilterde kwaliteit kan deze bak- en braadtemperaturen aan, hoger dan 180°C. Verde Salud, de fruitige extra vierge olijfolie met een bittere, gezonde afdronk. De gebroeders Catalán telen, persen en bottelen alles zelf. De kwaliteit begint bij hun olijfbomen die 2 maal meer ruimte krijgen, elk 36m2. Hun hacienda bevindt zich temidden van de olijfgaard waardoor er binnen de 6 uur na de handgeplukte oogst geperst wordt. Uitsluitend mechanisch, met weinig druk en bij minder dan 25°C. Na decantatie in roestvrij stalen tanks wordt de Amanprana olijfolie zonder filtering op afroep gebotteld in donkere glazen flessen. Smaak en antioxidanten worden optimaal bewaard. Resultaat: een zeer milde, harmonieuse olijfolie met smaak en terroir. Aanbevolen voor koude bereidingen en de verfijnde keuken. Dichtsbijzijnde natuurwinkel en productinfo? 03-653 25 41 of www.noble-house.tk

B1thiamine B2 riboflavine B3 niacine B6 pyridoxine B9/B11 folium Vit E (6 soorten) Zn zink Cu koper Mn mangaan Fe ijzer Mg magnesium Cr chroom Se selenium P fosfor alfa-liponzuur B5 pantoteen B12 cobalamine K kalium Ca calcium lecithine

100 g*

%Adh

1,8 mg 0,8 mg 10 mg 1 mg 500 mcg 25 mg 14 mg 0,7 mg 20,3 mg 9,3 mg 325 mg 70 mcg 113 mcg 1000 mg 800 mg** 1,4 mg 0,2 mcg 957 mg 71 mg 2g

128% 50% 55% 50% 50% 250% 93% 63% 579% 66% 108% 56% 161% 125% 23% 20% 24% 9%

**breedspectrum anti-oxidant geen ADH maar 100mg wordt algemeen aanbevolen

AMAN PRANA SERENE LEVENSKRACHT

Natuurlijke hulp bij

Het metabool syndroom Door een gebrek aan fysieke activiteit in combinatie met de slechte westerse eetgewoonten, lijden tegenwoordig veel mensen aan een chronische stofwisselingsstoornis: het metabool syndroom. Het metabool syndroom, dat samenhangt met overgewicht en verminderde gevoeligheid voor insuline, is een ernstige bedreiging voor de volksgezondheid, want ze is een voorspellende factor voor diabetes type 2, hart- en vaatziekten en sterfte door andere oorzaken. Wat is het metabool syndroom precies en wat kunnen we er op natuurlijke wijze aan doen?

Omschrijving Het metabool syndroom, ook “syndroom X”, “insulineresistentiesyndroom”, “dysmetabool syndroom” of “prediabetes” genoemd, wordt door verschillende instanties licht anders gedefinieerd. Als belangrijkste elementen kunnen naar voor worden geschoven: - Insulineresistentie of glucose-intolerantie - Abdominale obesitas of vetophoping in de buikstreek - Hyperglycemie of een verhoogd bloedsuikergehalte - Hyperinsulinemie of een verhoogde insulinespiegel - Hypertensie of hoge bloeddruk - Dyslipemie of verstoorde bloedvetten Wat betekenen deze termen precies? -

Insulineresistentie, de centrale stoornis

Centraal in het metabool syndroom staat de insulineresistentie of glucose-intolerantie. Dit is het fenomeen waarbij de lichaamscellen (eerst de lever-, dan de spieren ten slotte de vetcellen) onvoldoende reageren op het hormoontje insuline (afgescheiden door de pancreas) om glucose op te nemen en waardoor dus de suikerspiegel in het bloed stijgt. Het gevolg daarvan is dat de pancreas ter normalisatie van de glucosespiegel geprikkeld wordt om nog meer insuline af te scheiden (zie verder bij hyperinsulinemie). Omdat de levercellen resistent worden aan insuline en dus minder glucose kunnen opnemen, verdwijnt een terugkoppelings- of feedbackmechanisme, waardoor de lever nog meer glucose in de bloedbaan zal sturen. Vooral de vetcellen zullen die glucose nog opnemen, zodat ook de vetophoping toeneemt (zie verder bij abdominale obesitas). Dit laatste wordt nog in de hand gewerkt door het feit dat een hoog insulinegehalte ook de vetafbraak remt. Hoewel nog niet alles is opgehelderd omtrent de insulineresistentie, weet men dat er verschillende factoren bestaan die insulineresistentie kunnen helpen ontstaan: • verkeerde eetgewoonten met voorop teveel koolhydraten (vooral geraffineerde koolhydraten als witmeelproducten en suiker), teveel verzadigde vetten, teveel transvetten (in bewerkte, geharde en verhitte oliën), teveel koffie, teveel alcohol, teveel junkfood, te weinig vezels (in volle granen, groenten en fruit) en algemeen een geraffineerde voeding met te weinig vitaminen, mineralen en omega-3-vetzuren. • overgewicht, vooral in de buikstreek, bevordert de insulineresistentie. En insulineristentie werkt zelf overgewicht in de hand (zie hoger), zodat hier een echte vicieuze cirkel ontstaat • een zittende levenswijze is nefast voor het ontstaan van insulineresistentie. Omdat kinderen en jongeren steeds minder bewegen 24 BioGezond • februari 2008

en er steeds meer overgewicht is, krijgen steeds meer jonge mensen het metabool syndroom • chronische stress bevordert via een verhoging van de cortisol-, adrenaline- en noradrenalinespiegel en onrechtstreeks door het verhogen van de bloedsuikerspiegel het ontstaan van insulineresistentie • factoren die insulineresistentie verder ook nog in de hand werken zijn: roken (!), slaaptekort, erfelijke factoren, chronische infecties en ontstekingen, zwangerschapsdiabetes doorgemaakt hebben, te vroeg geboren zijn, veroudering, kanker doorgemaakt hebben -

Abdominale obesitas, meer dan een “buikje”!

Onder “abdominale”, “viscerale” of “centrale” obesitas verstaan we de vetophoping die zich vooral in de buikstreek voordoet en niet die degene ter hoogte van de dijen en het zitvlak. Met name als bij een man de tailleomtrek meer bedraagt dan 102 cm, bij de vrouw meer dan 88 cm of als de verhouding tussen de tailleomtrek en de heupomtrek respectievelijk meer dan 0,95 of 0,80 bedraagt, dan is deze vorm van overgewicht ook een factor, behorende tot het metabool syndroom. Abdominale obesitas en insulineresistentie (ze versterken elkaar trouwens) zijn de pijlers van het metabool syndroom, die de kans op diverse ziektebeelden verhogen. -

Hyperglycemie voor er sprake is van diabetes

Onze nuchtere glucosespiegel, zeker als we al 12 uur niet meer hebben gegeten, hoort eigenlijk onder de 100 mg/dL te liggen. Verder hanteert men tegenwoordig als belangrijkste criterium om tot de diagnose van diabetes type 2 te komen een nuchtere bloedsuikerspiegel van boven de 126 mg/dL. Wanneer de nuchtere bloedsuikerspiegel zich bevindt in de “schemerzone” tussen de 110 mg/dL, dan spreekt men van hyperglycemie. Uiteraard is deze factor van het metabool syndroom heel sterk verweven met de hoger beschreven insulineresistentie. -

Hyperinsulinemie als compensatie

Een verhoogde bloedsuikerspiegel is een signaal voor de pancreas om meer insuline te gaan aanmaken om het bloedsuikergehalte te normaliseren. Omdat bij insulineresistentie de lichaamscellen onvoldoende reageren op insuline, zal de chronische verhoogde bloedsuikerspiegel - zeker in een eerste instantie - leiden tot een nog hogere afscheiding van insuline door de pancreas in een poging om de bloedsuikerspiegel te normaliseren. Deze “hyperinsulinemie” kan lang aanhouden, maar als de pancreas uitgeput wordt en minder

M E TA B O O L S Y N D R O O M

Steeds meer voorkomend Bovendien moeten erop gewezen worden dat het metabool syndroom steeds meer voorkomt in onze samenleving. Men neemt aan dat meer dan een kwart van de volwassenen aan het metabool syndroom zou lijden. In de leeftijdsgroep 20 - 29 jaar ongeveer 5 %, tussen de 30 en 39 jaar ongeveer 12 %, tussen de 40 en 49 jaar ongeveer 15 à 20 %, tussen de 50 en 59 jaar ongeveer 30 % en boven de 60 jaar minimum 40 %!

Totaalaanpak vereist! Het metabool syndroom vereist een aanpak op alle fronten. Omdat bepaalde factoren elkaar versterken, zal ook de afname van één van de onderdelen van het metabool syndroom de andere gunstig gaan beïnvloeden.

1. Afvallen Vooral vermageren bij overgewicht is primordiaal bij de aanpak van het metabool syndroom.

insuline gaat afscheiden, dan ligt uiteraard de weg open naar diabetes type 2. Een nuchtere insulinespiegel is normaal lager dan 10 µU/L; bij een spiegel hoger dan 12,5 µU/L spreekt men van hypersinsulinemie. -

Hypertensie, ook een onderdeel

Ook een hoge bloeddruk behoort tot het metabool syndroom. Ze wordt in rekening gebracht als de systolische bloeddruk de 130 mm en de diastolische bloeddruk de 85 mm overschrijdt. Dat ook deze factor behoort tot het metabool syndroom, hoeft ons niet te verwonderen, want zowel de insulineresistentie als de hyperinsulinemie zorgen voor een activeren van het orthosympatisch zenuwstelsel, het verhogen van de spanning van de gladde spiercellen in de vaatwanden, een verminderen van het magnesiumgehalte in de cellen en een lagere uitscheiding van natrium ter hoogte van de nieren. Dat zijn allemaal factoren die bijdragen tot het stijgen van de bloeddruk. -

Dyslipemie of gestoorde bloedvetten

Ten slotte is er bij het metabool syndroom ook een ontwrichting op het gebied van de bloedvetten. Vooral abnormale verhoogde triglyceriden (en eventueel “slechte” LDL-cholesterol), gekoppeld aan een te lage “goede” HDL-cholesterol, vervolledigt het beeld van het metabool syndroom. Het rode lampje begint hier te branden als de triglyceridenspiegel nuchter hoger is dan 150 mg/dL en de HDL-cholesterol bij de man lager is dan 40 mg/dL en bij de vrouw lager dan 50 mg/dL. Een hoge verhouding tussen de triglyceriden en de HDL-cholesterol in het metabool syndroom is trouwens een indicatie op een hogere kans op hart- en vaatziekten.

Belangrijk om te herkennen! Het is vooral belangrijk om als arts of therapeut het metabool syndroom te herkennen en aan te pakken, omdat deze stofwisselingsstoornis in grote mate voorspellende factor is voor een aantal kwalen: • hart- en vaatziekten: er is ondermeer een grotere kans op atherosclerose (slagaderverkalking), angor pectoris (hartkramp), hartinfarct, hersenbloeding, herseninfarct, gangreen…. • diabetes type 2: deze aandoening (waarbij de nuchtere bloedsuikerspiegel hoger is dan 126 mg/dL) werd vroeger “ouderdomsdiabetes” genoemd, maar komt op steeds lagere leeftijd voor. Ze wordt voorafgegaan door het metabool syndroom en is zelf een risicofactor voor tal van ziekten • andere aandoeningen zoals nierziekten (tot nierinsufficiëntie), oogaandoeningen (verminderd zicht tot blindheid), leververvetting, slaapapneu…

Vooral vermageren bij overgewicht is primordiaal bij de aanpak van het metabool syndroom. Wanneer het gewichtsverlies bekomen wordt door een verstandig dieet (zie punt 4), dan zijn er vrij snel op andere terreinen veranderingen te merken: • een daling van de bloeddruk • een daling van de insulinespiegel • een daling van de insulineresistentie of een verhoogde gevoeligheid van de cellen voor insuline, waardoor de bloedsuikerspiegel en de insulinespiegel gaat dalen. Zo is aangetoond dat een gemiddelde gewichtsafname van 7 % het risico op diabetes type 2 verlaagt met 58 % • een daling van het triglyceridengehalte en het LDL-cholesterolgehalte, in combinatie met een stijging van het HDL-cholesterolgehalte. Dit zal naast het verbeteren van de eetgewoonten mee verantwoordelijk zijn voor een daling van hartziekten en hersenbloedvataandoeningen Hierbij moet opgemerkt worden dat het dieet om af te vallen meer moet zijn dan louter een laagcalorisch dieet; de voedingswaarde mag zeker niet uit het oog verloren worden (zie onder punt 4). Best is niet te snel af te vallen door te zorgen voor een caloriedeficit (verschil in calorie-inname en - verbruik) van 500-1000 kcal per dag.

2. Meer bewegen Het opdrijven van de fysieke activiteit is een ander, zeer belangrijk gegeven bij de aanpak van het metabool syndroom. Zeker in combinatie met een verstandig dieet zal meer bewegen, zelfs zonder een duidelijke gewichtsafname, leiden tot een vermindering van verschillende onderdelen van het metabool syndroom. De minimale aanbeveling is om elke dag minstens gedurende dertig minuten te fietsen of stevig door te wandelen. Een klinisch onderzoek toonde aan dat dagelijks 45 à 60 minuten wandelen aan 70 à 80 % van de maximale hartfrequentie, in combinatie met een verstandig dieet zonder caloriebeperking, leidde tot vermindering van de insulineresistentie, van de cholesterolspiegel en van de dikte van de plaques (beslag) op de slagadervaatwanden. En dit zelfs als er geen duidelijke gewichtsafname was. Een ander onderzoek toonde aan dat het energieverbruik door fysieke arbeid omgekeerd evenredig was met de globale score van het metabool syndroom. Verder is aangetoond dat mannen van middelbare leeftijd die elke week tenminste 3 uur trainen hun kans op het metabool syndroom met 50% verminderen in vergelijking met mannen die niet meer dan 60 minuten per week trainen. Sporten vergroot ook de vetvrije lichaamsmassa, verbetert de samenstelling van de bloedvetten, verlaagt de bloeddruk én de bloedsuikerspiegel door een grotere insulinegevoeligheid van de weefsels.

BioGezond • februari 2008

25

M E TA B O O L S Y N D R O O M zeker niet de plantaardige eiwitten uit peulvruchten, noten en zaden en volle granen. En wat betreft dierlijke eiwitten zijn vette vis, zure melkproducten, gevogelte en mager vlees de aanraders in bescheiden porties. Melk, koeienkaas, varkensvlees en alle bewerkte vleeswaren worden vermeden.

5. Kruiden en voedingssupplementen

Kaneel

Banaba

Bittermeloen

3. Rookstop Absolute voorwaarde is uiteraard ook stoppen met roken als er wordt gerookt. Er is al zeer uitgebreid aangetoond dat roken ondermeer de schade door vrije radicalen aan de vaatwand en de viscositeit van het bloed verhoogt en zo het ontstaan van hart- en vaatziekten in de hand werkt.

4. Verstandig dieet Wat betreft de aanpassing van de voedingsgewoonten bij het metabool syndroom, zijn er verschillende tendensen terug te vinden in de medische literatuur. Duidelijk is dat een pure calorische restrictie of het drastisch verminderen van de vetinname, zoals bepaalden naar voor schuiven, niet de goede aanpak is. Zo blijkt een vetarm dieet, rijk aan koolhydraten helemaal niet zo goed te zijn voor het gewicht, het hart en bloedvaten. Integendeel, dergelijk dieet werkt zelfs insulineresistentie en hyperinsulinemie in de hand en draagt zelfs bij tot het metabool syndroom. Het komt er niet altijd op neer dat de lijder aan het metabool syndroom veel minder moeten gaan eten, maar veeleer dat hij “beter” moet gaan eten. Wat zijn de belangrijkste krachtlijnen hierbij? • Qua vetten is het vooral belangrijk op de kwaliteit van de vetten te letten en niet zozeer de totale inname laag te houden. Sommige bronnen spreken zelfs van 40 % van de totale calorische inname (vergeet niet dat eiwitbronnen als zuivel, vis, gevogelte, noten en zaden ook heel wat vet bevatten en dat vetten dubbel zoveel calorieën bevatten per gewichtseenheid als koolhydraten). Bovendien zorgen vetten voor meer verzadiging, wat het aanhouden van dieet gemakkelijker maakt. In BioGezond hebben we er al vaker op gewezen dat vooral geraffineerde oliën en bronnen van transvetzuren zoals verhitte vetten, bewerkte en geharde oliën en industriële margarines uit den boze zijn. Er wordt verder aangeraden de dierlijke verzadigde vetten te beperken tot 5 à 10 % en van de 30 à 35% onverzadigde vetten vooral de nadruk te leggen op de omega-3-vetzuren (niet te verhitten lijnzaadolie en koolzaadolie, vette vis of visolie, pompoenpitten, walnoten, groene groenten) en de omega-9-vetzuren (olijfolie, amandelnoten, hazelnoten) • Wat betreft de koolhydraten, wordt aangeraden die ongeveer 45 % van de calorieën te laten aanbrengen. Maar het is hierbij vooral zaak om te kiezen voor ongeraffineerde koolhydraten en koolhydratenbronnen met een lage glycemische index. Goede bronnen van (ongeraffineerde) koolhydraten zijn vezelrijke groenten (dus geen aardappelen), fruit met een lage glycemische index (dus geen bananen, sinaasappels, rozijnen, dadels…), peulvruchten (er is meer dan soja alleen) en volkoren graanproducten met een lage glycemische index. De glycemische index geeft aan hoe snel de glucose uit een bepaald voedingsmiddel in het bloed wordt opgenomen. Hoe lager de glycemische index, des te geleidelijker het oplopen van de glucosespiegel (hoe minder kans op hyperglycemie), hoe minder de pancreas insuline moet afscheiden (minder hyperinsulinemie) en hoe meer de insulinegevoeligheid van de weefsels toeneemt. • Wat betreft de eiwitten is 15 à 20 % meer dan voldoende. Vergeet 26 BioGezond • februari 2008

Uiteraard blijft de hierboven beschreven gezonde en gevarieerde voeding een pijler in de aanpak van het metabool syndroom. Maar goed gekozen voedingssupplementen kunnen de evolutie nog sneller in de goede richting sturen. Te overwegen zijn: • Kruiden die de insulineresistentie verminderen zoals droogextract van kaneel (Cinnamomum verum), banaba (Lagerstroemia speciosa) en bittermeloen (Momoridica charantia)…. • Kruiden die door het binden van de koolhydraten het oplopen van de bloedsuikerspiegel vertragen: vooral psylliumvezels of vlozaad (Plantago afra) kunnen daarvoor zorgen, maar ook vezels van fenegriek (Trigonella foenum graecum), en de gommen van guar (Cyamopsis tetragonolubus) en karaya (Sterculia urens) kunnen daarvoor ingezet worden (in ten nemen bij de maaltijden). Bovendien zorgen deze vezels of gommen voor een verlaging van de triglyceriden- en LDL-cholesterolspiegel zonder het gunstige HDL-cholesterol te beïnvloeden. En verder verlaagt een hoge vezelinname de kans op diabetes type 2 en andere ziekten die geassocieerd zijn met insulineresistentie. Tenslotte verminderen deze vezels ook de behoefte aan zoetigheid en de eetlust. • Vitaminen en mineralen die de insulineresistentie verminderen zoals: chroom, zink, magnesium, vanadium, kalium, vitamine B3 en B6, vitamine E • Antioxidanten als selenium, vitamines A, E en C, alfaliponzuur… om de negatieve antioxidantenstatus bij metabool syndroom te helpen opvangen • Co-enzyme Q10: verbetert de energiestofwisseling, is een krachtig antioxidant, is gunstig voor de bloeddruk en de bloedglucoseregeling, verbetert de insulinegevoeligheid, helpt bij het verlagen van de insuline- en triglyceridenspiegel en bij het verhogen van de HDL-cholesterolspiegel. • Een goede visolie als bron van de omega-3-vetzuren EPA en DHA: gaat atherosclerose tegen (mede door verlagen van te hoge triglyceriden en verbeteren van HDL/LDL-verhouding), helpt de bloeddruk verlagen en remt ontstekingsprocessen. Vooral in combinatie met meer beweging verbeteren omega-3-vetzuren de insulineresistentie • Vitamine D: is essentieel voor een adequate insulineproductie door de pancreas. Een vitamine-D-tekort draagt bij aan het ontstaan van insulineresistentie, hypertensie, diabetes type 2 en ischemische hartziekten. Extra vitamine D heeft ook een gunstige invloed op de bloeddruk als er geen vitamine D-tekort is.

6. Zorg voor ontspanning Het verminderen van stress zal vooral via de bijnierschroshormonen (cortisol, adrenaline, noradrenaline) helpen bij het verminderen van de insulineresistentie en bij het verlagen van de insulinespiegel

7. Hypertensie aanpakken Wie de bovenstaande aanbevelingen volgt, zal normaal gezien zijn bloeddruk zien dalen. Verdere natuurlijke maatregelen bij hypertensie bespraken we eerder al in BioGezond.

8. Dyslipemie aanpakken Wie de bovenstaande voedingsaanbevelingen volgt en de passende voedingssupplementen gebruikt, zal normaal gezien zijn triglyceridengehalte zeker zien dalen en HDL-cholesterol zien stijgen. Verdere natuurlijke maatregelen bij verhoogd cholesterolgehalte bespraken we eerder al in BioGezond.

Groen bouwen en wonen Ecologisch bouwen en wonen betekent niet dat je een groene predikant à la Al Gore hoeft te worden of verwoed je huis moet ombouwen tot een laagenergiewoning. Daarom: enkele eenvoudige tips om energievriendelijker én gezonder te bouwen en te wonen.

1 Isoleer! Het kan niet genoeg herhaald worden: isoleren is de boodschap voor wie ecologisch wil wonen en bouwen. Goede isolatie spaart niet alleen geld en energie, maar geeft ook een zeer comfortabel gevoel. Het is wel belangrijk dat je genoeg ventilatie inbouwt: een gebrekkige ventilatie kan schimmels veroorzaken. Vloeren in verwarmde ruimtes voorzie je best van een isolatie van 7 cm dik. Vloerisolatie verhoogt ook het comfort voor de voeten. Kies voor superisolerend glas (ook wel hoogrendementsglas genoemd) in ruimtes die verwarmd worden. Isoleer verwarmingsleidingen in ruimtes die niet verwarmd worden. De isolatiewaarde (R-waarde) staat op de verpakking van producten. Opgepast: veel bedrijven spelen in op de klimaathype en geven niet altijd correcte informatie. Informeer u goed. Voor nieuwbouwwoningen legt de overheid strikte isolatievoorwaarden op.

3 Richt je woonkamer naar het zuiden In koude contreien als de onze is elk sprankeltje licht en warmte welkom. Om het maximum uit het schaarse zonlicht te halen in de winter, oriënteer je de belangrijkste leefkamers het best naar het zuiden. Zo breng je niet alleen meer leven in de woning, maar bespaar je ook op de verwarmingskosten. Voorzie grote glaspartijen aan de zuidkant. Plaats hoog rendementsglas, zeker in verwarmde ruimtes.


2 Zet de thermostaat een graad lager Niet meteen een bouwadvies, maar daarom niet minder efficiënt. Zweden, Denen en Noren verbruiken minder energie om hun huizen warm te houden, niet alleen door beter te isoleren, maar ook door simpelweg hun thermostaat minder hoog te zetten. Door je thermostaat amper 1°C lager te zetten, bespaar je volgens specialisten ongeveer 6 % op je energiefactuur.

Moeizame stoelgang?

Grünwalder®

Verkrijgbaar bij de apotheek en de natuurvoedingswinkel.

Constipatie is geen banaal ongemak. Een goede stoelgang is immers net zo belangrijk voor uw gezondheid als een goede slaap en een gezonde eetlust! Grünwalder Nr.1 kruidentabletten bevorderen de natuurlijke stoelgang waardoor de ontlasting zijn ritme en evenwicht terugvindt. Voor een optimaal resultaat, raden wij 1 à 3 kruidentabletten per dag aan.

Distr.: Hagor-Bioservice - Remylaan 4C bus 9 - B-3018 Wijgmaal

Neem de natuurlijke weg.

GROEN BOUWEN EN WONEN

5 Vervang tijdig de verwarmingsketel 4 Kies zorgvuldig je huishoudapparaten Onze keukentoestellen zijn verantwoordelijk voor een groot deel van onze energiefactuur, met de koelkast en de diepvriezer op kop. Huishoudapparaten krijgen energielabels. Bij koelkasten en diepvriezers geeft het label aan of het toestel zeer energiezuinig is (A) of energie vreet (G).

Veel verwarmingsketels zijn geen toonbeeld van efficiënt energieverbruik. Zeker als de ketel tien jaar of ouder is loont het vaak de moeite om te investeren in een model dat zuiniger met energie omspringt. De nieuwe ketel krijg je vrij vlug terugbetaald door fiscale aftrek en door verminderde energiekosten. Bovendien stoten nieuwere ketels met een milieulabel minder rook uit, wat het milieu ten goede komt. Energievriendelijke verwarmingsketels zijn de volgende: een lagetemperatuurketel (die permanent op 35° tot 40° C werkt), een condensatieketel (die de warmte van de waterdamp hergebruikt en een extreem lage uitstoot van NOx en CO2 heeft), aardgasketels met HR+ label of stookolieketels met Optimaz-label. Stookoliegebruikers kunnen ook groene stookolie gebruiken.

6 Gebruik zo weinig mogelijk beton

7 Bouw compact Compact bouwen scheelt een pak in energieverbruik. Door het bouwvolume zo klein mogelijk te houden blijft de buitenoppervlakte beperkt en kan er minder warmte verdwijnen. Zo is een kubusvormige woning compacter dan een woning in balkvorm en is een woning met één of meer verdiepingen compacter en dus ook zuiniger dan een bungalow met hetzelfde volume.

Geloof het of niet, maar beton is verantwoordelijk voor 3 procent van de wereldwijde CO2-uitstoot. De oorzaak daarvan is onder meer het intensieve productieproces en het feit dat het zoveel gebruikt wordt. Wie een nieuwe woning bouwt kan uitkijken naar alternatieven. Er zijn intussen minder schadelijke betonsoorten en je kan andere materialen en constructies gebruiken (houtfunderingen, paalfunderingen, ...). In veel gevallen kan beton vervangen worden door hout. Gebruik in dat geval hout met het FSC-label (duurzaam hout met een ecologisch keurmerk).

Batibouw 2008: Schildpad met een groen schild Van donderdag 28 februari tot en met zondag 9 maart vindt de 49ste Internationale beurs van de Bouw, Renovatie en Inrichting plaats in de hallen van Brussels Expo. Voor al wie wil bouwen of verbouwen of toe is aan een nieuwe inrichting, is het de ontmoetingsplek bij uitstek. Hoofdthema dit jaar is duurzaam bouwen.

Openingsuren:

Bouwen wordt alsmaar duurder door de stijgende vastgoedprijzen. Hierdoor blijft er vaak minder budget over voor de verbouwings- of bouwwerken. Wie echter duurzame prioriteiten wil en durft stellen, kan het ‘wonen’ een aardig stuk goedkoper maken. Met ‘Duurzaam Bouwen’ hebben we het dan ook niet meer over een ‘nieuwe trend’, maar wel over een manier van denken en handelen. Duurzaam Bouwen is actueler dan ooit. Vandaag is het de particulier zelf die op zoek gaat naar duurzame oplossingen. Niet alleen de gebruikte producten maar ook de manier waarop mensen vandaag naar hun woning kijken. Er wordt meer op termijn gedacht. Een huis groeit en evolueert mee met het gezin.

van zaterdag 1 maart tot zondag 9 maart 2008, 10u00 - 18u30


Professionele dagen: donderdag 28 & vrijdag 29 februari 2008 10u00 - 18u30 & vrij (21u00)

Particulieren: Lokatie: Brussels Expo, Heizel, Brussel

Toegangsprijs

€ 12/dag. Kinderen onder de 12 jaar mogen gratis binnen.

On-line ticket U kan tickets on-line kopen voor de particuliere dagen. € 10/dag

ECOLOGISCHE M AT E R I A L E N VOOR DECORATIE - EN INTERIEURBOUW Verkoop, raadgeving en dienstverlening voor de vakman en particulier

AURO NATUURVERVEN KALK- en LEEMVERF TADELAKT - VLOEROLIËN KALKWAS - KALEI - LIJMEN GELUIDS- en THERMISCHE ISOLATIE SPATIO De Vlek BOUWMATERIALEN BERGENSESTEENWEG 189 B DOKTER DHAENENSLAAN 41 1600 SINT-PIETERS-LEEUW 9820 MERELBEKE BAMBOE - TAPIJTEN Tel : +32(0)9 Tel / Fax : 02 / 378.25.28 272.82.92 Gsm : 0478 / 20.74.81 Fax : +32(0)9 272.82.81 BEHANGPAPIEREN bvba

[email protected]

www.spatiobiodeco.be

bvba

SCHILDERWERKEN

winkel gesloten op woensdag

R&R WILS

[email protected]

www.devlek.be winkel gesloten op woensdag

SCHILDER- DECORATIEWERKEN

René en Raymond WILS Bergen 3 - 2490 Balen Tel : 014 / 81.76.8 5 - Gsm : 0 4 9 6 / 123 0 4 2 en 0 4 96 / 124 929

N A T U U R V E R V E N

-

K A L K V E R V E N

-

L E E M

GROEN BOUWEN EN WONEN

8 Produceer zelf energie(1) Zelf energie produceren was tot voor kort voor verstokte ecofreaks, maar stilaan heeft ook het grote publiek er oren naar, niet in het minst omdat er fiks wat geld mee te verdienen is. Eén voorbeeld is een warmtepomp, die ongeveer op dezelfde manier werkt als een koelkast, maar dan in omgekeerde richting. Met behulp van een compressor wordt warmte gehaald uit de grond, het water of de lucht. Die warmte wordt vervolgens via compressie op een hogere temperatuur gebracht en in de woning gepompt. De warmte wordt in de woning verdeeld via radiatoren of convectoren, via vloerverwarming of via luchtkanalen. Hooguit een vierde van de geleverde warmte wordt geproduceerd met elektriciteit om de compressor aan te drijven. Drie vierde van de warmte is gratis. Een warmtepomp heeft enkel zin in een zeer goed geïsoleerde woning.

9 Produceer zelf energie(2) Fotovoltaïsche zonnepanelen produceren elektriciteit uit zonlicht. Wanneer een fotovoltaïsche installatie tijdens zonnige periodes meer elektriciteit produceert dan de eigenaar verbruikt, kan het overschot teruggeleverd worden aan het net (dagtarief). Andere voordelen van het systeem: geen lawaai of emissie, geen nood aan extra ruimte, weinig of geen onderhoud en een lange levensduur. Het enige nadeel van zonnepanelen is de kostprijs. Een gemiddelde installatie kost 18.000 tot 20.000 euro, voor een vermogen van 3 kWpiek. De opbrengst is jaarlijks goed voor ongeveer 1500 euro (opbrengst van groene stroomcertificaten inbegrepen). Voor de plaatsing van fotovoltaïsche cellen heb je recht op een fiscale aftrek van 40%.

10 Verbruik minder water

Met een zonneboiler kan je op een milieuvriendelijke manier warm water aanmaken door gebruik te maken van zonnewarmte. Om de zonnestralen op te vangen wordt op het dak van de woning een zonnecollector gemonteerd. Die bevat een vloeistof die door het zonlicht wordt verwarmd en vervolgens zijn warmte afgeeft aan het koude leidingwater in de boiler. Een zonneboiler neemt op jaarbasis ongeveer de helft van de warmwaterproductie voor zijn rekening. Een zonneboiler voor een gezin van 3 tot 4 personen (3 tot 4 m2 zonnepanelen) kost 2000 tot 4000 euro en ongeveer 800 euro extra installatiekosten (zonder BTW).


Tekst: Dominique Soenens

11 Produceer zelf energie(3)

We staan er zelden bij stil, maar we gaan enorm kwistig met water om. Nochtans is het gemakkelijk om water te besparen zonder comfort te verliezen. Zo kan je beter een vaatwasser kopen dan zelf af te wassen: de nieuwste vaatwasmachines springen veel zuiniger met water om. Nog tips: laat de kraan niet lopen tijdens het scheren, tandenpoetsen of handen wassen, repareer lekkende kranen en doorstromende stortbakken, gebruik toiletten met spaarknoppen, installeer een spaardouchekop (bespaart tot 50%), gebruik regenwater voor tuin- en kamerplanten, was de auto met een emmer en een spons en niet met een tuinslang. Bij de aankoop van een nieuwe kraan let je best op de KIWAkeursticker (laag verbruik). Een eengreepsmengkraan verbruikt een derde minder dan een tweegreepskraan, behalve in de keuken: daar geldt het omgekeerde, omdat je daar ofwel koud ofwel warm water nodig hebt.

Bescherm uw gezin met de juiste probiotica

INFANT’S BLEND

CHILDREN’S BLEND

ADULT’S BLEND

ADVANCED ADULT’S

SUPER 8 HI-POTENCY

SUPER 5 ZUIGTABLET

Voor zuigelingen en

Voor kinderen

Voor volwassenen

Voor senioren

Om gistoverwoekering in de

Voor een goede mond-

peuters 0-5 jaar

5-15 jaar

16-60 jaar

60 plus

darmen tegen te gaan

en darmhygiëne

UW DARMFLORA IN BALANS MET DE JUISTE GOEDE BACTERIËN In onze darmen leven meer dan 400 soorten en in totaal meer dan 100.000 miljard bacteriën. De totale bevolking noemen we de darmflora. Daaronder zitten zowel ‘nuttige’ als ‘schadelijke’ bacteriën. Zodra die ‘schadelijke’ of ‘ziekmakende’ bacteriën de overhand krijgen, is het delicate evenwicht verstoord en worden we ziek. Diverse factoren kunnen het aantal nuttige bacteriën drastisch verminderen: leeftijd, stress, slechte eetgewoonten, alcoholgebruik en te weinig beweging. Ook een bevalling met een keizersnede, chloorhoudend drinkwater, bacteriële infecties en het gebruik van vele medicijnen zoals o.a. antibiotica doen irritaties zoals gasvorming en een opgeblazen gevoel ontstaan.

Onderzoek toont het belang van supplementering met de juiste probiotica aan. Een consequent gebruik versterkt het immuunsysteem, produceert antioxidanten, verbetert de opname van de voeding door de verhoogde afbraak en opname van vitaminen, mineralen en aminozuren én synthetiseert de B vitaminen die noodzakelijk zijn voor een gezond zenuwstelsel. Probiotica zijn heilzame, nuttige bacteriën die voorkomen in het spijsverteringskanaal, waarbij hun effectiviteit afhangt van de juiste samenstelling en concentratie. Die zijn bij zuigelingen, peuters en kleuters verschillend van volwassenen of senioren. Daarom heeft Dr. Udo Erasmus nu voor elke leeftijd en conditie een specifieke probiotica ontworpen.

VERKRIJGBAAR IN DE BETERE NATUURVOEDINGSWINKEL OF APOTHEEK.

UDO’S CHOICE®

PROBIOTICA • verbeteren de weerstand tegen slechte bacteriën • optimaliseren de spijsvertering • verbeteren de opname van vitaminen, mineralen en aminozuren • bevorderen een regelmatige stoelgang • verhinderen de woekering van gisten en schimmels • versterken de immuniteit

voor meer informatie over de probioticaproducten

Ojibwa-De Roeck+32 (0)52 48 43 00 www.ojibwa.be | www.gezondevetten.be

Biologische wijn van de maand

TOSCANE Villa Spoiano

Wij gaan naar Italië, de streek van TOSCANE met hun wereldbekende CHIANTI. Inderdaad, de tijd dat de Chianti een goedkoop bulkwijntje was, dat vooral in mandflessen verkocht werd ligt al ver achter ons. Tegenwoordig produceert de Chianti streek kwalitatief hoogstaande wijnen vnl. van de druif “Sangiovese”. Door strenge productiebeperkingen en selectie brengt deze druif prachtige wijnen voort. VILLA SPOIANO is een wijngoed gelegen tussen Florence en Sienna in een domein dat vroeger toebehoorde aan de machtige familie de Medici. Dit wijngoed werd in 1986 gekocht door de Zwitser Jan Wäspi, die op zijn wijngoed in Zwitserland geen uitbreidingsmogelijkheden meer zag. Hij koos in Toscane onmiddellijk voor de biologische teelt. De ligging van dit wijngoed is uitzonderlijk, boven op een heuvel met schitterend zicht op de omringende heuvels en valleien. Er zijn trouwens ook klasrijke gastenkamers beschikbaar voor toeristen. (zie hun website: www. toscanaholidays.com) De witte wijn BIANCO wordt gemaakt van de druiven Trebiano en Malvasia en is gerijpt “sur lie” met regelmatige “batonnage” ( in mensentaal: de wijn rijpt op de droesem van de schillen en wordt regelmatig omgeroerd). De kleur

De

natuur in uw glas!

Het grootste aanbod van biologische wijnen uit : Frankrijk, Italië, Spanje, Portugal, Australië, Argentinië, Chili en Zuid Afrika.

BIOTIEK Invoerder Klein- en Groothandel 220 wijnen van 65 biologische en biodynamische wijnbouwers

is licht geel en de neus geeft veel wit fruit, vooral abrikozen, kiwi en rijpe meloen. De mond is vol en elegant, met veel fruit en licht minerale toetsen. Deze wijn van 12°vol wordt opgediend bij 10°C bij pasta, voorgerechten, gevogelte en zachte kazen. De rode wijn BACIO (dit betekent “kus”) is een assemblage van Sangiovese, Canaiolo, Cabernet en Merlot. Deze wijn is gerijpt op kleine vaten van Franse eik en is donkerrobijnrood van kleur. In de neus ontdekt men een prachtig aroma van kleine rode en zwarte vruchten en in de mond zachte tannines, fruitig, vol en rijk gestructureerd met een lange afdronk. Het alcoholgehalte is 13° vol en hij wordt gedronken op 18°C bij rood en wit vlees, licht wild en gevogelte, alle kazen. Dan is er ook hun schitterende rosé wijn, gemaakt met Sangiovese en Canaiolo. verfijnd, aangenaam en ruim , droog fruitig die perfect is als aperitief en bij alle lichte gerechten. Hun topproducten zijn de Sotto La Villa, een assemblage van Sangiovese en Cabernet. Vol diep aromatisch, krachtig en wat zwoel en tenslotte de Chianti Classico “La Querciole”, volledig van Sangiovese, rijk en rond in de mond met toetsen van vanille, tabak en kruiden. Te verkrijgen en te proeven bij BIOTIEK Antoon DE PAEPE

Bio-bloesemremedies bereid volgens de methode van Dr. Bach van La Drôme Provençale: > Bloesems uit de ongerepte Oostelijke Pyreneeën > Aangemaakt volgens de kwaliteitseisen van Dr. Bach > Gestabiliseerd met een biologische cognac (Ecocert)

Degustatiedagen in Zoersel en Galmaarden-Vollezele Vraag vrijblijvend uitnodiging, prijslijst en wegbeschrijving OF kijk voor alle info op

www.biotiek.be Adres ZOERSEL : BIOTIEK Ten Hoflaan 22 2980 Zoersel Tel. 03-312 24 38

Adres Huis Pelsenbroek Langestraat 6 1570 Vollezele Tel. 054-56 91 21


La Drôme Provençale: uw vertrouwen waard ! Ook uw leverancier van biologische verse kruidentincturen, essentiële oliën, plantenthees, fyto-aromatische complexen.

Te verkrijgen in elke goede natuur- en kruidenwinkel Info: Mannavita tel.: 056-43 98 52

Bachbloesemtherapie

CHICORY (Cichorei)

HERBATINT

®

Haarkleuring met plantenextracten

Geven zonder een tegenprestatie te verwachten De wereld zou er een stuk mooier uitzien als iedereen zich onbaatzuchtig zou inzetten voor de andere. Of als men warmte, hartelijkheid en liefde om zich heen zou verspreiden zonder daar iets voor terug te verwachten. Helaas zijn heel wat mensen zo ingesteld dat ze enkel geven om er iets voor terug te krijgen. Anderen hebben het schijnbaar heel goed met je voor maar verwachten wel daar dankbaarheid, liefde of sympathie voor terug. Sommigen gaan zo ver zelfs te manipuleren of ziekte voor te wenden om maar aandacht te krijgen. Voor dergelijke egocentrische instellingen adviseerde Dr. Bach de bloesem van Chicory aan om onbaatzuchtig liefde te kunnen geven.

Geven om terug te krijgen Mensen die in een negatieve cichoreitoestand verkeren, hebben doorgaans een eisende levenshouding. Of het nu gaat om een aandacht behoevend kind, een omknellende moederkloek of een persoon die zich ondergewaardeerd voelt, het komt er steeds op neer dat ze respectievelijk braafjes zullen zijn, je verzorging en goede raad zullen opdringen of je gaan helpen om er iets voor terug te krijgen.

Aandacht, sympathie en dankbaarheid afdwingen In wezen is de cichoreibloesem bestemd voor degene die het gevoel heeft niet echt gewenst of bemind te zijn. Niet zelden ligt de oorsprong daarvan in een liefdeloze jeugd. Hij of zij probeert vervolgens deze innerlijke leegte op te vullen en zal vanalles aanwenden om zelfbevestiging, medeleven, of aandacht af te dwingen. Overdreven bezorgdheid om de andere tot echte bemoeizucht, “goedbedoelde” kritiek en aanmerkingen, vleierijen of het verstrekken van fysieke hulp hebben eigenlijk vooral tot doel om daar sympathie, liefde of dankbaarheid ervoor terug te krijgen.

GRIJZE E D T K E D 00% HAREN 1

Wanneer kan men aan Chicory denken? - voor personen die iets geven, je vleien of bijspringen en daarvoor een tegenprestatie verwachten - voor mensen met een "helperssyndroom"; die daarna prompt hun hulp in rekening brengen of die dankbaarheid ervoor opeisen. - voor personen die steeds “goedbedoelde” voorstellen, opmerkingen en correcties hebben en daar onvoorwaardelijke waardering voor willen - bij de supermoeder, de omknellende moederkloek of de "behoeftige moeder" met een bezitterige en verstikkende moederliefde. - voor kinderen die voortdurend aandacht en liefde eisen - voor kinderen die te pas en te onpas huilen om de aandacht op zich te vestigen. - voor mensen die je chanteren met: “ik zal dit doen als jij voor mij… “ - voor hen die zich snel gepasseerd, gekwetst, benadeeld of ondankbaar bejegend voelen - voor hen die zich overgeven aan zelfbeklag en zelfmedelijden of zich als een martelaar gedragen - voor hen die vluchten in voorgewende ziekte om sympathie en aandacht op te wekken.

• ZONDER ammoniak • ZONDER resorcine • ZONDER parabenen • MET Aloë Vera BEL GRATIS VOOR INFORMATIE EN VERKOOPPUNTEN

0800 13969

van maandag tot vrijdag van 9u - 13u

[email protected] - www.phytal-crea.be BioGezond • februari 2008 35

Gemmotherapie

Geïntegreerde gemmotherapie Gemmotherapie, een tak van de fytotherapie, wordt ‘geïntegreerd’ genoemd wanneer het gebruik van de knoppen gecombineerd wordt met andere natuurlijke voedingsstoffen. Voor de behandeling van de gewrichten gebeurt de combinatie met chondroïtine en glucosamine. De gemmotherapie is het deel van de fytotherapie dat gebruik maakt van het ‘totum’ van de plant onder embryonale vorm (de verse knop): het is de ‘globale energetische cellulaire fytotherapie’. Dokter P. HENRY, een Belgische homeopaat, ontwikkelde deze nieuwe methode en publiceerde zijn werk in eigen beheer in 1970 onder de naam ‘Fyto-embryotherapie’. Dit vernieuwend therapeutisch concept is in het begin gebaseerd op de biochemische eigenschappen van de patiënt, op de fytosociologische positie van de plant, naast talrijke klinische waarnemingen. Deze waarnemingen liggen aan de basis van het gezamenlijk voorschrijven van planten die fyto-sociologisch compatibel zijn en die dus onmiddellijk terecht kunnen in één en dezelfde flacon!

Energetische geneeskunde In zijn inleiding tot de methode heeft Dr. Henry de definitie van de gemmotherapie: “De gemmotherapie is een geneeswijze gebaseerd op het exploiteren van het biologisch potentieel van planten en mineralen. Elke plantaardige substantie in embryonale toestand of in ontwikkeling die structurele elementen bevat van de proteïnes, evenals de metalen van dezelfde groep na de aanmaak, maken deel uit van de plantaardige en minerale gemmotherapie”. Deze definitie is interessant in meer dan één opzicht. De gemmotherapie wordt vooreerst beschouwd als een energetische geneeskunde (‘potentiële biologische energie’) alvorens een fytotherapie te zijn van de actieve principes. Bovendien bevat deze benadering een mogelijk verband met de huidige nutritherapie, en meer in het bijzonder met diverse metalen en mineralen (b.v. magnesium orotaat). Dit wordt thans aangeduid met de term ‘geïntegreerde gemmotherapie’. Dokter Henry ontwikkelde eerst de plantaardige gemmotherapie, maar toen reeds werden sommige chemische zouten ermee geassocieerd. In de toekomst zal de ontwikkeling van de ‘geïntegreerde gemmotherapie’ het associëren van verschillende knoppen bevorderen, maar ook het associëren met diverse voedingsstoffen. Enerzijds beschikt men over de bouwstenen van het leven (mineralen, oligo-elementen, enzymen, aminozuren, enz.) en anderzijds over ‘informationele’ ener36 BioGezond • februari 2008

gie, waarbij de gemmotherapie gelijktijdig de rol speelt van plan, architect en de aannemer “die de bouwstenen van het leven aanbrengen op de juiste plaats”.

Geïntegreerde gemmotherapie en artrose Artrose, de kwaal van deze tijd, veroorzaakt vaak onomkeerbare letsels. De geïntegreerde gemmotherapie stelt verschillende interessante oplossingen ter beschikking. De associatie van knoppen van de wingerd, de berk, de den en de zwarte bes biedt een dubbele werking: duurzaam ontstekingsremmend effect (natuurlijke cortisone-achtige werking van de zwarte bes) en artrose bestrijdend (remineraliserende functie van de den, van de berk en van de wingerd). Deze weldoende associatie van knoppen draagt geleidelijk bij tot het regenereren van het kraakbeen, tot het afvoeren van de afvalstoffen van het organisme (urinezuur) en het verbeteren van het persoonlijk comfort door het verlichten van de pijn. Deze associatie van gemmotherapie kan geïntegreerd worden in een mengsel van glucosamine- en chondroïtinesulfaat, twee natuurlijke organische substanties in de samenstelling van de gewrichten. Deze aanvulling biedt bescherming tegen de aftakeling van het kraakbeenweefsel en draagt dus bij tot het stabiliseren van progressieve artrose, maar ook tot de heropbouw van het kraakbeen door het herstellen van zijn functionele capaciteit - soepelheid, mobiliteit, flexibiliteit - zodat het kraakbeen terug zijn rol speelt als natuurlijke schokdemper van onze gewrichten.

Gebruiksaanwijzing: De te nemen dosis van het mengsel van de knoppen is 5 druppels 3-maal/dag, samen met 3 capsules chondroïtine sulfaat (300 mg/capsule) en chondroïne sulfaat (200 mg/capsule) in te nemen ‘s morgens. Philippe Andrianne

Lectuur: ‘De gemmotherapie’, Uitgeverij Amyris. Parangon: De zwarte bes voor het verminderen van de ontsteking; de berk, de den en de wingerd voor het remineraliseren.

Het nieuwe gamma “Saveurs Attitudes”, dat door Naturgie op de markt wordt gebracht, omvat meer dan 100 bioproducten zonder toegevoegde sacharose en met een verbeterde glycemische index: confituur, compote, chocolade, zandkoekjes, toastjes, muesli, bereide groenten, pasta, soep, sauzen... Een ruim assortiment lekkere en gezonde producten als resultaat van het vakmanschap van Naturgie, dat 20 jaar geleden als eerste product speciale producten zonder toegevoegde suikers op de markt bracht. “Saveurs Attitudes” is het eerste gamma bioproducten met een verbeterde glycemische index. Dat betekent dat alle producten van het gamma vrij zijn van

toegevoegde suikers, wat bijdraagt tot een evenwichtige voeding en een betere algemene gezondheid. Die verbeterde glycemische index werd mogelijk dankzij de medewerking van professor Jennie Brand-Miller, glycemiespecialiste op wereldvlak, en het Research & Development-team van Naturgie, dat zorgvuldig grondstoffen met een lage glycemische index selecteerde: vezels, volkorenmeel, chocolade met meer dan 71% cacao... Ook het gebruik van de op de markt beschikbare biogrondstoffen leidde tot een daling van de GI: wanneer bijvoorbeeld graminae niet chemisch worden behandeld, kunnen de zemelen zonder risico worden gebruikt. De aanwezigheid van zemelen in meel zorgt op haar beurt voor een daling van de glycemische index. Dat principe geldt ook voor andere grondstoffen dan graan.

Ten slotte werd er ook een exclusief kookprocedé uitgewerkt, waarbij de producten vacuüm worden gekookt op een lage temperatuur. Hierdoor kan men de omzetting of de afbraak van suikers beperken en tegelijkertijd de smaak, het aroma en het vitaminepalet van elk product bewaren. Andere troeven van dit nieuwe gamma: de etiketten worden gemaakt van gerecycleerd papier en worden bedrukt met waterinkt. De producten van Saveurs Attitudes hebben een lage GI (lager dan 55).

Nieuw bij Provamel! Bio Smeerbare Soya Provamel breidt zijn gamma binnenkort uit met een nieuw product: Provamel Bio Smeerbare Soya. Deze specialiteit op basis van biologische, gefermenteerde soja is een heerlijk evenwaardig plantaardig alternatief voor smeerkaas. Bio Smeerbare Soya bevat van nature geen cholesterol, noch lactose, is 100% plantaardig en heeft een evenwichtige vetzuursamenstelling. Het totale vetgehalte is slechts 6%, wat laag is in vergelijking met conventionele smeerkaas. Kortom, al het goede van soja op je boterham. Maak je keuze tussen drie licht verteerbare smaken: Natuur, Fijne Kruiden en Mierikswortel. De 3 variëteiten zijn beschikbaar in de winkel vanaf maart. Probeer alvast een lekker recept met de Provamel Bio Smeerbare Soya:

Pompoensoep • een kleine bio pompoen • 2 stengels prei • 1/2 knolselder • olie • verse basilicum • Provamel Bio Smeerbare Soya Fijne Kruiden Was en snij de prei in stukjes en stoof in olie. Was, snij en verwijder het vruchtvlees van de bio pompoen (niet schillen) en van de knolselder. Voeg dit bij de prei, zet onder water, laat gaar koken (10 min.) en kruid bij met peper en zout. Mix alles fijn met verse basilicum. Voeg bij het opdienen in ieder bord een kleine lepel Provamel Bio Smeerbare Soya Fijne Kruiden toe en garneer met een takje verse basilicum.


Voor een gezonde spijsvertering en extra vitaliteit

Molkosan Vitality • Ideaal voor een natuurlijke zuiveringskuur • In handige poedervorm • Verrijkt met groene thee-extract • Met frisse sinaasappelsmaak

Vul onderstaande bon in en ontvang een GRATIS staaltje Molkosan Vitality!

o Ja, ik wil een GRATIS staaltje Molkosan Vitality ontvangen! Zo ontdek ik hoe dit 100% natuurlijke product mijn spijsvertering verbetert en mij extra energie geeft. Mijn gegevens: Voornaam: 4g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g4 Naam: 4g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g4 Adres: 4g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g4 Nr.: 4g6g6g4 Postcode: 4g6g6g6g4 Gemeente: 4g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g6g4 Geboortedatum: 4g6g4 4g6g4 4g6g6g6g4 Tel.: 4g6g6g6g6g6g6g6g4 GSM: 4g6g6g6g6g6g6g6g6g4 Geef ook zeker uw e-mailadres op: ............................................................................. Alles ingevuld? Stuur zo snel mogelijk deze bon in een voldoende gefrankeerde envelop terug naar A.Vogel, Kolmen 1114 in 3570 Alken, vóór 15 april 2008. Zolang de voorraad strekt.

Molkosan Vitality van A.Vogel. Krachtig en natuurlijk. Verkrijgbaar in de natuurwinkel! Meer weten over de voordelen van Molkosan Vitality? Bel de A.Vogel infolijn op 011 31 51 72, stuur een e-mail naar [email protected] of surf naar www.avogel.be

§ 2080121

BON GRATIS STAALTJE MOLKOSAN VITALITY

Natuurlijke hulp voor de lever en de spijsvertering Als grootste klier in het lichaam is onze lever van levensbelang. Vooreerst staat zij centraal in de spijsvertering door het afscheiden van gal voor een goede vetvertering en door het verwerken van al de voedingsstoffen die in de darmen worden opgenomen. Daarnaast is de lever cruciaal voor de ontgifting van ons lichaam, waarbij schadelijke stoffen onschadelijk gemaakt worden om via de nieren of via de gal en darm verwijderd te worden. Als je rekening houdt met de lichaamsvreemde stoffen in milieu, voeding en medicijnen en met het dieet met vetrijke snacks, alcohol en suiker, dan begrijp je dat de westerse lever vaak erg belast wordt. Klachten als gebrekkige eetlust, moeilijke spijsvertering, winderigheid, opgezette buik en constipatie worden dan ook vaak gehoord. Welke planten kunnen ons hierbij helpen?

Mariadistel en paardenbloem, de leverreinigers Dé plant bij uitstek die de reinigende werking van de lever ondersteunt is de mariadistel. Deze wondermooie distelsoort bevat in haar zaden het befaamde silymarine (een complex van flavonoïden) waarmee ze beschadigde levercellen herstelt en tegelijk het leverweefsel beschermt tegen giftige stoffen als alcohol, medicaties, voedingsadditieven en milieugiften. Ook de algemene leverwerking wordt erdoor gestimuleerd, ontstekingsverschijnselen erin verminderen en leverenzymen nemen weer normale waarden aan. Ideaal om mariadistel te ondersteunen is de paardenbloem: in de volksgeneeskunde is al lang de zuiverende werking van de wortel en het blad gekend in reinigings- en voorjaarskuren. Groeien in levenslust en zelfvertrouwen Therapeutische tweedaagse zondag 2 en maandag 3 maart 2008 in het landelijke Bever. Info: Sunam 054-58 06 32. Workshop in Bachbloesems te Deinze Adel Van Hooreweder Tel. 09 281 12 51. 9 mei 20 u. - 22.30 u. + 17 + 24 mei 10 u - 17 u.

VOOR KRUIDENWANDELINGEN IN HET VOORJAAR IN DE VLAAMSE ARDENNENSTREEK. zich wenden tot Capiau Andre, Brakel.Tel. 055-42 13 40. Op voorhand bellen!

OVER TE NEMEN: NATUUR & DIEETVOEDING DE KAASHOEVE G. Gezellelaan 16 - 3550 Heusden - Reeds 26 jaar - Wegens pensioen. Afspr. Tel.: 011-42 34 30 0497-89 91 71 nà 18 u.

PRENATAAL ZWEMMEN ZWANGEREN BABY-MASSAGE - MASSAGES www.geboortecentrumhetei.be Tel. 02/532 53 47, Pepingen

DISTRIBUTEUR MANGOSTEEN Katleen Bastaens, 2980 Zoersel. Gsm 0494-34 37 74.


Artisjok en rammenas voor een goede productie van gal Voor een vlotte vertering van onze voedingsvetten en om te vermijden dat er zich galstenen vormen in de galwegen, is het zeer belangrijk dat de lever voldoende gal aanmaakt en dit van een goede, niet viskeuze kwaliteit. Twee toppers onder de planten die de lever stimuleren tot de aanmaak en de afscheiding van meer en niet kleverige gal en die eveneens de galwegen ontkrampen, zijn artisjok (vooral het blad) en ramenas of zwarte radijs. Met deze planten lopen we minder kans op het slecht verdragen van vetten en buikpijn na vetrijke maaltijden en op de vorming van gruis in de galwegen en galstenen.

Gentiaan en venkel voor een goede eetlust Een veel gehoorde klacht bij een minder goed functionerende lever is het ontbreken van een gezonde eetlust. Een ideale plant om de appetijt op wekken is de gele gentiaan. Door middel van haar bitterstoffen worden namelijk de maag, lever en pancreas gestimuleerd tot de aanmaak van spijsverteringsenzymen, wat de eetlust aanwakkert en de kwaliteit van de spijsvertering verbetert. De zaden van venkel vullen hierbij gentiaan goed aan, want ze scherpen niet alleen de eetlust aan, maar verminderen ook de kans op winderigheid, opgezette buik en krampen.

jee j k k e e o o h h s ’ s tt’ r r e e e e GG

Om gezond te blijven, degeneratieziekten te voorkomen en vroegtijdige ouderdomsverschijnselen tegen te gaan is een dagelijkse aanvoer van voldoende antioxidanten absoluut nodig. Naast verse groenten en fruit, is vooral groene thee als dagelijkse huisdrank hierbij een echte aanrader! Een topgamma van groene thee is “Qi”. Qi groene thee is niet alleen biologisch van kwaliteit, het wordt ook verkregen door fair trade, waardoor de Chinese boerengemeenschap in de bergen zijn levensomstandigheden kan verbeteren. Bovendien is er een heel ruime keuze in het gamma van Qi. Naast groene thee in bulk en builtjes zijn er ook lekkere en/of gezonde combinaties met onder andere munt, citroen, jasmijn, gember, ginseng. Ten slotte zijn er ook “witte thees”, waarbij de jonge theeblaadjes enkel in de milde zon gedroogd worden en daardoor nog rijker zijn aan antioxidante polyfenolen.

Futloos? Stress? Tekort aan vitaminen? Neem vibracell en je voelt dat het werkt. ®

Natuurlijke energiebron. Efficiënte immuniteitsbooster. • vloeibaar multi-vitaminen concentraat uit fruit, groenten, planten en kruiden • 100% natuurlijk, zonder 1 druppel chemie en voor 90% biologisch • 10 ml per dag = de aanbevolen dosis van alle vitaminen • verrijkt met mineralen, L-carnitine, co-enzym Q10, koninginnebrij, … • 47 actieve stoffen in het totaal! • 100% absorptie door zijn vloeibare vorm en hoogstaande kwaliteit • lekker van smaak

vibracell 1998-2008

®

• verschaft vitaliteit, energie en verhoogt de weerstand • met energieplaatje voor een verhoogde energetische trilling

Reeds 10 jaar lang wordt Vibracell succesvol verkocht en erkend als één van de meest complete en energierijke (trillingsenergie) multi-vitaminen voedingssupplementen voor elke leeftijd. Drink ’s morgens 1 glas Vibracell en wapen U tegen griep, verkoudheid en voorjaarsmoeheid door een extra inname van vitaminen en mineralen.

s g a d r Verjaaactie

Ook ten sterkste aanbevolen voor kinderen om de lange schooldag fit en energiek door te komen daar ze niet altijd een volwaardig ontbijt nemen en soms minder graag fruit en groenten eten. Door zijn lekkere smaak drinken ze het graag en zullen ze er zelfs om vragen!

!* gratis s a l g 1

We vieren 10 jaar Vibracell met een feestelijke verjaardagsactie: bij aankoop van een fles Vibracell tijdens de maand maart, krijgt U gratis een Vibracell glas (zolang de voorraad strekt). Vraag er naar in Uw natuurwinkel! Het glas heeft een handige maatstreep van 10 ml (dagelijkse portie Vibracell) en 130 ml (toevoeging van 120 ml water) voor een perfecte Vibracell. Fles van 310 ml, goed voor 31 porties en 1 maand energie en vitaliteit!

Voor meer informatie kunt U contact opnemen met de verdeler SANVITA: T & F 02 522 77 82. Vraag ook meer informatie over ons biologisch Noni de Tahiti sap, ons Aloe ferox sap en gel en het biologisch papajasupplement Caricol. Meer informatie ook op onze website. Bezoek onze stand op Eco-Therapeutica (Leuven, 23-24/02) en Life2 (Brussel, 14-16/03). Made by: GDI nv - T 051 31 36 28 - F 051 31 48 81 - [email protected] - www.martera.com

* Bij aankoop van een fles Vibracell Geldig tijdens de maand maart.

10 jaar

Afvalstoffen verwijderen met

Lucovit Detox! Het detoxen van het lichaam is de laatste jaren razend populair geworden. Detoxend werkt ontslakkend en verwijdert afvalstoffen, waardoor een goede darmflora wordt bevorderd. Natuurlijk wil men de effecten van het detoxen ook graag aan de buitenkant zien. Vandaar dat Lucovit twee producten op de markt, te weten het Lucovit Detox Masker en Lucovit Detox Patches! Dagelijks is onze huid onderhevig aan negatieve milieu-invloeden. Reactieve zuurstofdeeltjes kunnen de huidfuncties verstoren, de huid irriteren en kunnen leiden tot vroegtijdige huidveroudering. Met deze nieuwste manier van detoxen kan het gezicht snel en simpel worden ontgiften, waarna de huid weer zal stralen! Lucovit Detox Masker is een intensief en diepwerkend masker met een ontgiftende werking. Het unieke complex van anti-oxidant ingrediënten zoals Budleja Davidii extract (vlinderstruik), Tijm extract en Zwitsers bergwater beschermt de huid actief tegen vrije radicalen. Lucovit Detox Masker heeft, dankzij de veelzijdige ingrediënten, een 3-voudige werking. Zo zuiveren witte klei, gist en MSM (Methyl Sulfonyl Methaan) de huid diepgaand. Overtollig vet, talg, imperfecties en giftige stoffen worden hierdoor diep uit de huid verwijderd. De huid wordt tegelijkertijd intensief gehydrateerd en gekalmeerd. Het bijzondere aan Lucovit Detox Masker is de unieke toepassingsmethode. Door water toe te voegen aan het poeder ontstaat er een gladde emulsie. Deze kan met behulp van het bijbehorende spateltje op de huid worden aangebracht. Het masker heeft ca. 10-15 minuten nodig om de huid compleet te detoxen. Als het masker zijn werk gedaan heeft (en dus helemaal opgedroogd is) kan dit vervolgens voorzichtig als één geheel in een filmlaag van het gezicht worden verwijderd! Snel, simpel en vooral doeltreffend!

Zoekt u een opleiding in de natuurlijke gezondheidszorg? Deeltijdse opleidingen Praktijkgerichte leermethode Betaalbaar lesgeld

HERBORIST Voor wie graag artisanaal en creatief omgaat met kruiden

MEESTER HERBORIST Voor herboristen die zich verder willen specialiseren in kruiden

Lucovit Detox is ook verkrijgbaar in de vorm van patches. Een veilige, goedkope, gemakkelijke en effectieve manier om gezond en fit te blijven door middel van ontgiften. Lucovit Detox patches helpt bovendien bij stress, hoofdpijn, vermoeidheid en pijnlijke spieren en gewrichten. De ingrediënten werken synergetisch om giftige stoffen uit je lichaam te verwijderen.

VGL CONSULENT Voeding Gezondheid Levenswijze consulent

GEZONDHEIDS THERAPEUT Beoefenaar van natuurgeneeskunde

Kies voor een opleiding in uw omgeving: Antwerpen Gent Leuven Maastricht

BG-feb08-A

Kosteloze studiegids: T: / europeseacademie@skynet be www europeseacademie be natuur en gezondheid skynetblogs be


Red uw vel !

MET BIOLOGISCHE PARABEN, ALLERGÈNE*, ARGANOLIE ZONDER PEG, PHENOXYETHANOL, PARABENEN, ZONDER SILICONE, PHTALATE, PETROCHEMISCHE ETHER DE GLYCOL, DERIVATEN PARAFFINE.

Uitgegeven in België door Natur’Inov (Apothekers & Biowinkels). Tel. 071 213 730 – [email protected]

Lagere temperaturen, minder zonneschijn, striemende regen en wind,... het zijn zeker ingrediënten van de weerberichten in de komende maanden. Wapen u dus vóóraf tegen die gure omstandigheden die uw weerstand aantasten. De basis voor een optimale gezondheid is een goede weerstand. De maanden waarin een “r” voorkomt, zijn dé maanden waarin we vatbaar zijn voor allerhande “winterkwaaltjes”. Dikwijls is zelfs een gezonde levenswijze onvoldoende om hiervan gevrijwaard te blijven. In de natuur vinden we evenwel alles wat ons lichaam nodig heeft om zich optimaal te beschermen. Bij Biover hebben we hiervan dankbaar gebruik gemaakt voor het samenstellen van ons “natuurlijk wintergamma”.

Met Biover Natural Wintercare krikt u de natuurlijke weerstand van uzelf en heel uw gezin op. In alle veiligheid, in alle natuurlijkheid. En voorkomen is beter dan genezen ….

Verkrijgbaar in de betere natuurwinkel, Bioshop, Essenza of Bioplanet.

De Biover-natuurproducten voldoen aan strenge kwaliteitseisen. Hun samenstelling is wetenschappelijk onderbouwd. Ze zijn uw vertrouwen waard.

BIOVER NV ● Monnikenwerve 109, 8000 Brugge ● www.biover.com

je natuurlijke bron van gezondheid

V.U.: Evolution Media Group, Vlasstraat Wielsbeke

Recommend Documents