Oan de proot mè……… Frans van Casteren jr. en Don Verstraten door Ria Boley
Veel landen op de wereld zijn afhankelijk van hulp uit het westen. Hulp op velerlei gebied die vaak wordt verleend door vrijwilligers. Mensen, die zich het lot van hun verre medemens aantrekken en die de boodschap: "Wat gij aan de minste der Mijnen hebt gedaan" in praktijk brengen. In deze Kersttijd waarin zoals ieder jaar "lief zijn voor elkaar" en de zin van de geboorte van het Vredeskind weer even in beeld zijn, is het hartverwarmend te horen hoevaak jonge mensen zich geheel belangeloos en ten koste van hun vrije tijd, inzetten voor humanitaire hulp. Vandaag ontmoet ik twee van hen: Frans van Casteren en Don Verstraten. Nauwelijks één dag terug van hun verblijf in Ghana vertellen ze Voorbereiding in Nederland. hun verhaal. Vlnr: Don, Frans en Karl Pook DE JONGE JAREN VAN FRANS Het was op de eerste herfstdag van 1972 dat bij van Frans en Corrie van Casteren het derde kindje werd geboren. Het was een jongetje dat bij zijn doopsel -dat samenviel met de 30ste verjaardag van zijn moeder, de namen Franciscus Marinus Christiaan kreeg. Het gezin bewoonde de bovenverdieping van het mooie herenhuis dat indertijd door oma van Casteren was gekocht. Beneden woonden de ouders van Frans en tante Nel v.d. Ven. Frans was een vrolijk ondernemend kind dat zich helemaal kon uitleven toen zijn ouders in 1974 verhuisden naar een nieuw huis aan de Langenboomseweg met rondom dat huis heel veel ruimte. Er kwamen dieren zoals een paard, struisvogels, pauwen, kippen en geiten en er was een grote vijver waarin zomers werd gezwommen en in de winter op werd geschaatst. De kinderen voelden zich er als God in Frankrijk. Op een dag presteerden de gebroeders het zelfs om met een Tante Nel v.d. Ven met klein figuurzaagje een berkje door te zagen dat ze nodig Frans hadden om een hut te bouwen. Fantasie had Frans ook. Op zijn kamer had hij een verzameling speelgoedapen en tijdens een spreekbeurt op school wist hij daar zo realistisch over te vertellen dat zijn -- medeleerlingen --
medeleerlingen dachten dat de familie van Casteren een complete apenfamilie in de tuin had rondspringen. Muziek zat hem in het bloed. Hij ging naar de muziekschool in Uden en werd, evenals zijn vader, lid van harmonie Zeelandia. Ook voetbalde hij bij Festilent maar zijn grootste interesse ging uit naar de Welpen en later de Rowans. Frans had als kind al het voornemen om kok te worden maar na het behalen van het Mavodiploma veranderde dat plotseling en bleek zijn interesse uit te gaan naar een technische richting dus koos hij voor MTS werktuigbouwkunde. Die opleiding kwam hem uitstekend van pas toen hij tijdens militaire dienst op vliegbasis Volkel reparatie en onderhoud van F 16's tot taak kreeg. Toen hij 16 werd kreeg hij een brommer. Zijn ouders, die hun snelle zoon kenden, maanden hem dagelijks tot voorzichtigheid en dat werkte 14 dagen lang prima. Toen reed hij tegen een vrachtwagen en dat bleek niet het laatste accident te zijn wat zich met dit voertuig voordeed! Enige tijd later zocht hij het avontuur in hoger sferen. Hij ging op het vliegveld Teugen parachutespringen. Maar ook dát bleek niet zo maar van een leien dakje te gaan! Bij de eerste de beste sprong verstuikte hij op een Familie van Casteren lelijke manier zijn enkel. Na zijn schoolopleiding ging Frans werken bij het toenmalige Unox in Oss en verhuisde hij naar die plaats. Na twee jaar veranderde hij van werk en kwam terecht in het St. Annaziekehuis. Even nog ontstond bij hem het idee om op Aruba zijn geluk te gaan beproeven en toen hij daar naar toe ging om zich te oriënteren, vond hij er inderdaad zijn geluk. Hij ontmoette er Kirstin met wie hij samenwoont in Nieuwegein waar hij nu alweer 5 jaar werkt in het bekende St. Antoniusziekenhuis. GHANA In het Osse ziekenhuis werkte de bekende uroloog dokter Smans die zich enkele maanden per jaar beschikbaar stelde om operaties te gaan verrichten in een ziekenhuis in Ghana in de stad Battor. Deze benaderde de anesthesist Karl Pook om hem bij deze operaties te assisteren en Karl Pook werd zo gegrepen door dit werk dat hij besloot regelmatig terug te keren. "In 2006 werd ik op mijn beurt benaderd door mijn excollega de heer Pook om in het missieziekenhuis in Battor een installatie te bouwen voor zuurstof, lachgas en perslucht ten behoeve van de operatiekamer." vertelt Frans. "Omdat voor de aanleg van de compressor ook het een en ander aan stroomvoorziening Ziekenhuis Battor vooraanzicht gebouwd moest worden, heb ik mijn vriend Don Verstraten voorgesteld om mee te gaan. Don, een echte avonturier en reiziger, had daar wel oren naar en samen hebben we in een maand tijd de installatie gebouwd. Hiervoor moesten o.a. leidingen gelegd worden over het plafond van het O.K. complex. -- Onder de --
Onder de golfplaten kon de temperatuur oplopen tot boven 40 graden! De hitte is het grootste probleem, daar kun je nogal eens last van hebben. Het ziekenhuis in Battor telt 220 bedden. Ruim 200.000 inwoners van Battor en omgeving zijn er voor al hun medische verzorging vrijwel volledig van afhankelijk. Dat geldt zowel voor chirurgische en overige specialistische hulp, maar ook voor primaire geneeskundige hulp want huisartsen kent men er niet. Het ziekenhuis ligt op een bewaakt omheind terrein en het gebouw bestaat uit diverse gebouwtjes die onderling met elkaar verbonden zijn. De patiënten verblijven er uitsluitend voor medische verzorging, voor eten en drinken is de familie verantwoordelijk. Daartoe is aan de overkant van het ziekenhuis een barak gebouwd waar voor de patiënten Frans op saunaplafond aan het werk door familie of vrienden de maaltijden worden gekookt. Het ziekenhuis staat onder leiding van Duitse zusters van de orde der Dominicanessen. Het Osse artsenechtpaar Karel en Mariek Bijlsma heeft er 7 jaar gewoond en gewerkt. Onder hun leiding is het ziekenhuis van Battor uitgegroeid tot het beste van Ghana. Na het vertrek van het echtpaar Bijlsma in het begin van 2009 is het directeurschap in handen van een Ghanese chirurg. Dit is zeer toe te juichen want het is de bedoeling dat in de toekomst mensen uit het eigen land het ziekenhuis volledig kunnen overnemen. Momenteel komen nog regelmatig specialisten uit diverse landen het team versterken. Hun hulp is uiteraard zeer gewenst maar zij doen hun werk en na enkele weken vertrekken zij weer waardoor de noodzakelijke nazorg vaak achterwege blijft. DE BEVOLKING Mijn eerste kennismaking met Ghana was een soort cultuurschok. We landen in Accra en moesten met een busje nog een dik uur rijden naar Battor. Het was aardedonker en van de omgeving zagen we dus niets. Dat was pas de volgende morgen en ik kon maar niet begrijpen dat we, op een relatief korte afstand (ongeveer 6 uur vliegen) in een zo totaal andere wereld waren terecht gekomen. De ligging van Ghana is voor Afrikaanse begrippen zeer gunstig. Het land is vrij groen, de bevolking vriendelijk en in Belangrijke mensen voor de regio Eikwe, tegenstelling tot veel Afrikaanse landen genaamd: Chiefs! wordt het niet geteisterd door burgeroorlogen. De voertaal is Engels en de meeste mensen zijn Christen. Toch houden velen in hun hart nog vast aan oude tradities en medicijnmannen worden nog altijd gerespecteerd. Als je naar een Eucharistieviering gaat moet je er niet versteld van staan als deze 6 tot 7 uur duurt. Niemand kijkt er dan ook van op als je tijdens de dienst even naar buiten gaat om een luchtje te scheppen. Het nationale gerecht is Fufu, een soort wortel met een deegbal. Verder wordt veel vis gegeten en veel maïspap. De meeste mensen zijn arm maar ook -- hier is de --
hier is de technische vooruitgang doorgedrongen want er is bijna geen Ghanees of hij eeft een mobieltje. Het onderwijs is goed, alleen is het jammer dat veel jonge mensen wegens geldgebrek niet in staat zijn om verder te studeren. Degene voor wie dit wel is weggelegd en die een baantje hebben staan in hoog aanzien. Het meest opmerkelijke in de Ghanese cultuur is wanneer iemand is overleden. De eerste uren is er intens verdriet, daarna gaat men over in een feest dat drie dagen duurt en waarvoor elk familielid bijdraagt in de kosten. Soms staat een overledene maandenlang in het mortuarium, net zolang tot er voldoende geld bij elkaar is gebracht om het overlijden te Kist Mercedes "vieren". Heel bijzonder is ook de kist waarin de overledene wordt begraven. Deze bestaat uit allerlei vormen. Je kunt bv. worden begraven in een kip, een vis, een racewagen of een banaan, naargelang je eigen voorkeur. DON "Omdat ik, zoals gezegd voor mijn werk in Battor iemand nodig had die deskundig is op het gebied van stroomvoorziening, heb ik de hulp ingeroepen van Don Verstraten" vertelt Frans. Don is een zoon van Harrie Verstraten en Nellie Wijdeven. Hij werd geboren op 25 mei 1979. "Hoewel ik in Uden ben geboren ben ik toch op velerlei gebied verweven met Zeeland" zegt hij. "Mijn grootouders woonden op de Trent en als kind waren we daar vaak te vinden en mijn uitgaansleven heeft zich vooral in Zeeland afgespeeld. Ik ben inderdaad een reiziger. Landen verkennen, mensen ontmoetten, vreemde culturen ontdekken, dat is wat me aantrekt. In 2000 heb ik een half jaar gereisd door Australië en Nieuw Zeeland en ik had het geluk ook nogal wat te mogen reizen voor m'n werk o.a. naar landen als Finland, Noorwegen en Zuid-Afrika. Maar om nog verder terug te gaan in de tijd: ik was een echt buitenkind en ook ik had daar alle gelegenheid voor. Met mijn beide broers groeide ik op op de Kleuter, destijds een mooi natuurgebiedje. Vader had een bedrijf in tankinstallaties en moeder runde een klein boerenbedrijfje. We zijn opgevoed met veel liefde voor dieren en die liefde is nooit overgegaan. Zelf heb ik nog paarden, twee honden en een papagaai. Mijn hobby was en is nog steeds mountainbiken en ik heb ook nog een aantal jaren rugby gespeeld. Na het behalen van Familie Verstraten Uden mijn MTS diploma Electra, ging ik werken bij een bedrijf in De Kleuter Amersfoort. Daar heb ik veel ervaring opgedaan en in 2006 ben ik een eigen bedrijfje begonnen in technisch onderhoud. Ik woonde in Utrecht toen ik mijn vrouw Jokelien leerde kennen. Ik ontmoette haar bij een vriendin en het was niet zo dat we meteen verliefd werden. Dat gebeurde pas toen we met de vriendenclub naar een concert van Guus Meeuwis in Amsterdam gingen. Je begrijpt dat we vanaf dat moment absoluut fan van hem zijn geworden. -- Jokelien komt --
Jokelien komt uit Veghel en werkt bij de politie. Voordien was ze verzorgster van de paarden van Ankie van Grinsven. Samen met Ankie heeft ze twee Olympische Spelen meegemaakt. Op 26 juni 2009 zijn we getrouwd en ook wij wonen op de Kleuter, momenteel nog in hetzelfde huis als mijn ouders. Daar tegenover hebben we een boerderij gekocht die nog moet worden verbouwd. Door onze beide exvriendinnen leerde ik Frans kennen en sindsdien zijn we echte kameraden. Toen Frans me vroeg om hem te vergezellen naar Ghana heb ik daar uiteraard niet lang over hoeven nadenken!" NOG MEER WERK "Uiteraard hadden de Duitse zusters ook contact met andere ziekenhuizen en toen Gezamenlijk ontbijten met de nonnen Eikwe die hoorden van de inzet van Karl Pook in Battor werd hij ook door andere missieziekenhuizen gevraagd om de apparatuur te vervangen. Daardoor zijn we ook in twee andere ziekenhuizen geweest voor onderhoud aan de installaties." vertelt Frans. In het ziekenhuis Comboni in Sogakofe hebben we leidingen gelegd voor de afvoer van narcosegassen. Daar hebben we ook de compressorruimte opnieuw ingedeeld en een aantal leidingen vervangen. Verder hebben we de elektrische installatie aangepast, zodat alles weer op een goede manier is aangepast en veilig kan worden gewerkt. We staan er altijd weer van versteld hoe de installatie daar gewerkt kan hebben zonder dat er ongelukken zijn gebeurd. Ghanezen moeten toch wel een engelbewaardertje op hun schouder hebben. In een derde ziekenhuis in Eikwe aan de grens met Ivoorkust is alles erg verouderd en is er nog veel werk te doen. Daar hebben we een apparaat geïnstalleerd wat van buitenlucht zuurstof kan concentreren zodat er niet meer met zuurstofflessen gewerkt hoeft te worden. Zuurstof is duur en transport van flessen is vanwege de slechte wegen maar beperkt mogelijk. De aanschaf van dit apparaat is mede mogelijk gemaakt door sponsorgeld van de Antoniusloop. Dit is een jaarlijks KVO sponsorgeldoverhandiging voor Eikwe Hospitaal terugkerend gebeuren in Nieuwegein, dat vergelijkbaar is met de Fiets Mee. Ook de opbrengst daarvan gaat naar goede doelen en daar was ons Ghana-project er een van. Soms ontmoet je erg interessante mensen. Zo wordt het ziekenhuis Comboni gerund door heel vooruitstrevende Italiaanse paters die jaren geleden al meisjes naar Italië stuurden om te worden opgeleid. Ze hebben hun kliniek uitgebreid met een school waar de leerlingen een technische opleiding krijgen, een struisvogelfarm en een ananasplantage. Grappig is dat ze ook een enorme pizzaoven hebben gebouwd waarin ze de heerlijkste Italiaanse gerechten maken. Zulke mensen doen práchtig werk! Daar kun je alleen maar de grootste bewondering voor hebben. -- Weer terug --
WEER TERUG NAAR GHANA Wanneer we in Battor zijn verblijven we in het zusterhuis. Na half zes is het volslagen donker en niet verantwoord om nog buiten te komen. De avonden brengen we door met vaak wat voorbereidend werk, puzzelen of lezen. Ons werk blijkt inspirerend te zijn want ook de schoonmoeder van Don, Rosemarie Jansen, heeft zich eveneens beschikbaar gesteld om op tandheelkundig gebied een steentje bij te dragen. Evenals Don en ik heeft ook zij ontdekt dat het werken in Ghana, ondanks vaak veel extreem warm weer, erg dankbaar is. Onze samenwerking met Karl is erg prettig en we hebben dan ook het gevoel dat we er niet voor de laatste keer zijn geweest. Wél denk ik dat meer en meer de nadruk moet komen liggen op opleiding van de Ghanezen zelf zodat ze uiteindelijk het werk kunnen overnemen. Ook denk ik dat apparatuur daar gekocht zou moeten worden zodat ze ook zelf de "after sales" kunnen regelen. Momenteel wordt nog veel getransporteerd vanuit Holland na het inzamelen van medische apparatuur en sponsoring door vele sympathisanten. Ondanks dat Ghana nog erg achter loopt qua ontwikkeling hebben we, naar wat we tot nu toe gezien hebben, goede hoop voor de toekomst. Frans en Don, de warmte en het enthousiasme waarmee mensen zoals Karl, zoals jullie en vele anderen zich voor hen beschikbaar stellen zal ook voor de Ghanezen inspirerend werken en hun motiveren om zo spoedig mogelijk zelfstandig te kunnen functioneren. Als dat gebeurt, heeft jullie inzet dubbele waarde gehad. HARTELIJK DANK VOOR HET GESPREK.
Afscheidsfoto in Battor
Frans bijna 1 jaar
Vlnr: Gemma, Trudy, Frans jr., moeder Corry, vader Frans, Joost en Alice
Frans aan het lassen in OK Familie Verstraten Trent, ofwel opa, oma, ooms en tantes.
Boven vlnr: Joost en Frans Onder vlnr: Alice en Gemma
Onderhoud machines OK Vlnr: Romek, Don en Niels
