Status Co. Magazine voor coassistenten. Jaargang 32-nummer 1 Maart

Status Co Magazine voor coassistenten

Jaargang 32-nummer 1 Maart

Wil jij direct de nieuwste artsenvacatures ontvangen? Vul de job alert in!

Neem contact op: +31 888 - 22 55 88 of [email protected] www.vacaturesvoorartsen.nl

Gezien Tijdens mijn coschap chirurgie kwam ik een interessante casus tegen voor deze rubriek.

Aanvullend onderzoek Als aanvullend onderzoek wordt een CT-scan verricht en er wordt een biopt genomen.

van het liposarcoom middels mediane lapratomie.  

Door Anneke Jonkman Een 41 jarige man meldt zich bij de huisarts en wordt door gestuurd naar het ziekenhuis:   Anamnese: Hij heeft wat vage klachten van een bollere/ opgeblazen buik. Hij was in het afgelopen jaar 4 kg afgevallen, maar dit is ook weer bijgeko­ men. Hij niet vermoeid en niet misselijk en hoeft niet te braken. Af en toe heeft hij wel braakneigingen door de bolle buik die op de maag drukt en pijn onder de ribbenboog. Defecatie is 2-4x daags af en toe wat dun, maar normaal van kleur en zonder bloed of slijm. Hij gebruikt geen medicatie, is nergens aller­ gisch voor en drinkt alleen in het weekend alcohol.   Lichamelijk onderzoek: - Cor/ S1,S2, snelle hartslag - Pulm: VAG, geen bijgeluiden - Abdomen: grote bolle buik, grote weerstand palpabel in het abdomen, niet drukpijnlijk, rechts> links, lever & milt niet palpabel

- pagina 2 -

CT-abdomen: Grote lipomateuze proces met tevens solide componenten dat vrijwel de gehele onderbuik in beslag neemt. Beeld sterk verdacht voor liposarcoom, geen af­ standsmetastasering. Biopt: gededifferentieerd liposarcoom   Behandeling Patiënt wordt opgenomen voor een resectie

Achtergrond Liposarcomen zijn zeldzame tumoren, die uitgaan van vetweefsel. Ze komen voor in diep zacht weefsel zoals in de dij of retroperi­ toneaal. Kenmerkend is dat een patiënt meestal pas klachten krijgt als de tumor erg groot is ge­ worden, zoals het bemerken van een zwelling of pijn door druk van deze zwelling tegen andere structuren. Wanneer liposarcomen metastaseren, meta­ staseren ze naar de longen. Casus en afbeeldingen zijn geplaatst met toestemming van belanghebbenden.      

Colofon Status Co

Inhoud

   Periodiek voor coassistenten   Jaargang 32, nummer 1, maart 2014   Status Co is een periodiek tijdschrift voor en door de coassistent van de Radboud Univer­ siteit Nijmegen en verschijnt vier keer per jaar. Status Co wordt verzonden naar alle coassistenten en geaffilieerde ziekenhui­ zenwaar Nijmeegse coassistenten stage lopen.    Redactieadres Stichting Status Co Nijmegen Universitair Medisch Centrum St Radboud Geert Grooteplein-Noord 15, kamer 3.06 6525 EZ Nijmegen telefoon:    024-3616901 e-mail:        [email protected] website:    www.ko-raad.nl > status co    Voorzitter Anneke Jonkman    Secretaris Angelique Slot    Penningmeester Nicole van de Haar h.t., Bart Aalders f.t.    Eindredactie en lay-out Anne Boskamp, Nicole van de Haar Sammy Olijslagers f.t., Lonneke Elders f.t.     Algemeen redactieleden Ivo Verhagen,  Tina Natroshvili    Co-auteurs Valerie Feskens, Carlijn van Griensven, Elise Schulte    Drukwerk Jonge Helden bv, Giesbeek (oplage: 1100) De redactie bedankt iedereen die heeft meegewerkt aan deze Status Co.  De volgende Status Co verschijnt in juni 2014, de deadline voor deze editie is op 20 mei 2014. Het aanleveren van kopij wordt zeer op prijs gesteld. De redactie van Status Co is onafhankelijk; plaatsing van artikelen, mededelingen of brieven houdt niet noodzakelijkerwijs in dat de redactie de boodschap, doelstellingen of meningen van de instelling of persoon in kwestie onderschrijft. De eindredactie houdt zich het recht voor artikelen, brieven of mededelingen te wijzi­ gen, in te korten of niet te plaatsen. Het is niet toegestaan om, zonder voorafgaande toestemming van de redactie, gepubliceer­ de artikelen of gedeelten daarvan over te nemen, te (doen) publiceren of anderszins openbaar te maken of te verveelvoudigen.    © 2014, Stichting Status Co Nijmegen   

Gezien Woord van de voorzitter Uit! Agenda Ieder mens heeft zijn grens Diagnostiek van de alledaagse dingen  'Geboren! 30 bijzondere bevallingsverhalen' De grenzen over de grens Geneeskunde grenzeloos Groeten uit Nigaragua Voortgangstoetsweetje Abstract Recensie 'Soldaat van Oranje' Ko-Raad Ko-Raad fotopagina Reistip Chili Column: Jantje, moppen tappen in de operatiekamer Omgaan met perfectionisme Intoxicatie Puzzel Recensie 'Grenzeloos verliefd' Ervaring in het buitenland Terugkeer van de witte pest Uitslag puzzel Column Recept 'Gevulde paprika' Chirurgie in Afrika In het zonnetje De Spaanse griep Geslaagden

2 4 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 17 17 18 19 20 21 21 22 24 24 25 26 26 27 28

- pagina 3 -

Woord van de voorzitter

Uit! Agenda

Iedereen heeft een eigen idee bij de ideale vakantie, de mooiste stad die je ooit hebt bezocht, het land waar je graag nog eens heen zou willen, waar zo zo’n ontzettend lekker eten heb­ ben….   Zo is mijn ideale vakantie een combinatie van activiteit en heerlijk uitrusten op het strand met een boek. Waar ik nog eens heen zou willen is Nieuw-Zeeland en ik ben verzot op Vietnamese loempia’s… Maar ik heb ook nagedacht over verschillen in cultuur én verschillen in de geneeskunde tussen landen. In deze status co willen we je meenemen over de grenzen van ons land, om te kijken welke verschillen er in de chirurgie zijn tussen Neder­ land en Afrika en hoe is de zorg in andere landen geregeld.

Musical Jersey Boys Wanneer: elke dag Waar: Beatrix theater Utrecht Tijd: Maandag t/m vrijdag 20.00uur Zaterdag 15.00 & 20,00uur Zondag 14.00 & 19.00 uur Prijs: vanaf € 64,00 Waar gaat het over: De musical vertelt het verhaal over Frankie Valli & The Four Sea­ sons, een van de meest succesvolle pop­ groepen uit de jaren zestig. Ze scoorden meerdere hits met onder andere ‘Beggin, Sherry, Big Girls Don't Cry, December 1963 (Oh What A Night), Walk Like A Man en Can't Take My Eyes Off Of You'. In deze musical wordt de opkomst, het succes en de ondergang van de groep verteld.                

Ook wil ik nog even onze nieuwe vaste rubriek voorstellen; In de komende edities zullen we elke keer één voortgangstoetsvraag uit de afgelopen voortgangstoets in de status co zetten en uitwerken, zodat je hem bij de volgende voortgangstoets zeker goed hebt! Veel plezier bij het lezen van deze Status Co! Anneke Jonkman, voorzitter Status Co

Redactieleden, co-auteurs en lay-outers gezocht! De Status Co is op zoek naar coassistenten die het team van de Status Co willen versterken. Heb je interesse? Stuur dan een mailtje naar [email protected] en kom vrijblij­ vend een keer kijken bij onze vergadering.   Redactie Status Co

V.l.n.r.: Caroline Hildering, Tina Natroshvili, Anne Boskamp, Anneke Jonkman,Bart Aalders , Ivo Verha­ gen. Op de foto ontbreken: Angelique Slot,  Elise Schulte, Nicole van de Haar.

- pagina 4 -

  Film Hartenstraat Wanneer: vanaf 18 maart Waar: alle Nederlandse bioscopen Tijd: varieert per bioscoop Prijs: varieert per bioscoop Waar gaat het over: Daan is een kok die maaltijden aan huis levert. Samen met zijn dochtertje Saar woont hij in de Harten­ straat in Amsterdam. Katje opent een mo­ dezaak naast de winkel van Daan. Daan en Katje zijn tegenpolen maar via online da­ ting groeien ze dichter naar elkaar toe.  

         

Ieder mens heeft zijn grens Dat kan ècht niet! Nee, daar trek ik de grens! Iedereen zal in zijn/haar leven din­ gen meemaken die deze reacties uitlok­ ken. De oorzaken kunnen ruwweg in twee categorieën worden ingedeeld: aan de ene kant onacceptabel gedrag van een ander, zoals een onredelijke werkgever, een vriend/vriendin die voor de zoveelste keer veel te laat is of je overspelige partner. Aan de andere kant onwenselijke situaties die je te allen tijde wilt voorkomen, zoals kamperen in een tent, alleen gelaten wor­ den bij mensen die je niet mag of controle verliezen over je ledematen (quadriple­ gie). Allemaal heel invoelbaar, maar is dit echt waar? Heeft iedereen echt grenzen? Door Ivo Verhagen Net landsgrenzen Ja natuurlijk heeft iedereen grenzen, maar liggen die vast? Nee, hoe contra-intuïtief ook, alle grenzen zijn te verleggen. Als je het geld/de baan hard genoeg nodig hebt, dan zal je overwerken, ook als de eis van je werk­ gever totaal onredelijk is. Als de vriend(in) die voor de zoveelste keer te laat is belt dat hij/zij onderweg EHBO heeft verleend aan een aangereden fietser, dan voel je waarschijnlijk een eikel/bitch. En als een partner zich schaamt, vertelt dat hij/zij heel dom is ge­ weest en dat het niets betekende, dan zal vaak blijken dat zelfs die grens niet vast lag… Zelfs de ramp der rampen, al je zelfstandigheid, al je vrijheid en al je dromen in een klap om zeep omdat je een C5 dwarslaesie op hebt gelopen. Zelfs die grens ligt niet vast. Natuurlijk, je gaat een rouwproces door en dat brengt depres­ sieve gevoelens met zich mee, maar onder­ zoek heeft uitgewezen dat na slechts 1 jaar je alweer evenveel gelukkig bent met je leven als een gemiddeld mens. Samenvattend, er zijn altijd omstandigheden mogelijk die je grenzen kunnen verleggen.                       Waarom voelt het dan wel zo? Interessante vraag, na introspectie en over­ peinzing heb ik twee redenen bedacht die het zouden kunnen verklaren. De eerste reden heeft te maken met een heel basale behoefte van mensen, namelijk om controle te hebben over hun omgeving en leven. Maslow, een beroemde psycholoog liet dit zien in zijn pi­ ramide van behoeften. Hij stelt dat na de fysi­ ologische behoeften van eten, drinken en ademen de behoefte aan veiligheid de be­

langrijkste is. Niet persé de veiligheid op straat, maar het gevoel dat je gezondheid, je familie, je werk/inkomsten en je eigendom­ men niet bedreigd worden. Maar mensen zijn erg goed in het denken in scenario’s: “Wat als mijn huis afbrandt?” Deze scenario’s zijn be­ angstigend, dus we moeten er wat aan doen. Hoe doen we dat? Controle! We installeren brandmelders, gaan bij mogelijke alarm­ symptomen naar de huisarts en we sluiten verzekeringen af. Maar sommige dingen zijn niet zo makkelijk op te lossen, er is geen ver­ zekering die het leed van een C5 dwarslaesie kan dekken, en zelfs als we heel netjes volgens de verkeersregels autorijden (en niet duiken in ondiep water) kan het je toch overkomen. Een gezond mens als jij en ik kan dan kiezen uit twee attitudes om hiermee om te gaan. Je kan stellen dat controle over je ledematen overrated is, dat het andere dingen zijn die je leven het leven waard maken, of beslissen dat een C5 dwarslaesie een brug te ver is: “Als me dat overkomt wil ik dood”. Die tweede optie is gewoon veel makkelijker, omdat de eerste stelling honderdtachtig graden tegen je ge­ voel in gaat. Maar als we terugkijken naar de piramide, dan zal je zien dat benen en armen inderdaad niet nodig zijn om te voorzien in het overgrote deel van de behoefte van de mens…   Do you solemnly swear that you will tell the truth, the whole truth, and nothing but the truth? De tweede verklaring heeft alles te maken met de vraag: wat is de waarheid? Bestaat er überhaupt zoiets als de waarheid? Om dit te illustreren wil ik een klein persoonlijk trauma met jullie delen. Ooit op een mooie nacht was ik uit met een paar vrienden en vriendinnen, het was gezellig en er was nogal wat alcohol in het spel. Op een gegeven moment stond ik te praten met een (bijzonder knappe) meid die ik via via kende. Het was al laat en eigenlijk was ik heel erg moe. Dan opeens, een nieuw nummer begint, ik herken het meteen, Please don’t stop the music van Rihanna (een gigan­ tische guilty pleasure). Mijn vermoeide ge­ zicht licht op, haar gezicht licht ook op, we gaan uit ons dak! Dan zegt ze: “Ik had al ge­ dacht dat je van RnB zou houden”. Ik ant­ woord: “JA!”. Oké, zo dramatisch is het verhaal misschien niet en ik zal wel een iets te brave jongen zijn, maar serieus, ik kan me niet her­ inneren dat ik de afgelopen jaren een grotere onwaarheid heb verkondigd… (Ik luister nooit RnB*…) De volgende dag was ik echt teleurgesteld in mezelf. Bij mij ging er ge­ woon niet in dat ik met zo’n overtuiging en zo’n enthousiasme een leugen had verteld. Was dat echt alleen maar omdat ze zo leuk en knap was? Na lang nadenken hierover ben ik tot de conclusie gekomen dat ik in werkelijk­ heid helemaal niet heb gelogen. Op dat mo­ ment, op die plaats, met die muziek en die hoeveelheid alcohol was ik even een RnB fan. Ik vertelde gewoon de waarheid, want mu

                            zieksmaak is subjectief en kan veranderen. Het is net als de zevenjarige Tim die tegen zijn beste vriendje Bart zegt dat hij nooit meer op zijn kinderfeestje mag komen en de week erna, als de ruzie voorbij is, Bart toch een uitnodiging geeft. Het gevoel is veranderd en daarmee is de waarheid veranderd, het was dus geen leugen. Zo kan het ook zijn met grenzen, je geeft (voor jezelf) ergens een grens aan omdat dat voelt als de grens, maar wanneer het gevoel veranderd verschuift de grens mee. Maar wat kunnen we hier nou mee? Hopelijk gaan we in ons persoonlijke leven niet al te veel grenzen moeten verleggen, want ge­ beurtenissen die je daartoe aanzetten zijn meestal niet wenselijk. Op professioneel vlak kan inzicht in dit stukje psychologie wel han­ dig zijn, want of het nu gaat om een ALS pa­ tiënt die zijn euthanasie uitstelt of een pube­ rende type I diabeet die roept dat haar leven geen zin heeft als ze niet uit kan gaan met haar vriendinnen, veel van je patiënten zullen door hun ziekte tegen persoonlijke grenzen aanlo­ pen. *voor de muziekpuristen, ik ben me absoluut bewust dat Please don’t stop the music van Rihanna geen RnB nummer is, op die bewus­ te avond echter niet, je had me toen mis­ schien zelfs kunnen wijsmaken dat Rihanna het nummer had gecoverd van Jamie Cullum.                                        

- pagina 5 -

Diagnostiek van alledaagse dingen - De buitenlandse hapjes test Het kan natuurlijk niet missen in de ‘gren­ zeloos’ editie van de status co: typische hapjes uit verschillende landen. De redac­ tieleden van de status co hebben hun best gedaan om een aantal heerlijke buiten­ landse hapjes te proeven, beoordelen en te bekijken wat het lekkerste hapje uit het buitenland is.   Door Anneke Jonkman   Vietnamese Loempia’s Land van herkomst: Vietnam Mening van de redactie: De loempia’s kwa­ men uit de oven, zijn minder glibberig en minder vet. Vulling van kip en groente is heerlijk, de buitenkant is een beetje klef (kan door oven i.p.v. frituur komen). Sommigen van onze redactieleden associeerden de loempia’s met de loempiavouwers. Op de markt smaken ze altijd beter dan thuis. Prijs: € 1,99 per acht Cijfer: 7                             Picolini’s Land van herkomst: Italië Mening van de redactie: Heel bijzonder, zelfs de mensen die geen kaas lusten, vinden ze heerlijK! Zijn goed knapperig te krijgen, mak­ kelijke in de oven. De picolini’s zijn gemakke­ lijk vast te houden door het compacte for­ maat. Eigenlijk vinden we ze te klein, je smacht naar meer! Zeker voor herhaling vat­ baar. Prijs: € 2,99 per negen Cijfer: 9                                

- pagina 6 -

Stokbrood met kruidenboter Land van herkomst: Frankrijk Mening van de redactie: Eigenlijk te gewoon­ tjes. In Nederland zijn we al zo gewend om dit te eten, dat het niet meer echt frans lijkt. Wel lekker knapperig uit de oven en bij een goede trek smaken ze prima! Voor de echte liefheb­ bers van eten uit Frankrijk zijn kikkerbilletjes en fois gras een aanrader. Prijs: € 0,99 per twee Cijfer: 8                             Braadworst Land van herkomst: Duitsland Mening van de redactie: heel typisch voor Duitsland, echt Duits vlees! Goede, kruidige smaak. Het enige wat eigenlijk mist, is een goed glas bier om de smaak van de braad­ worst nog meer tot uiting te laten komen! Prijs: € 2,99 per vier Cijfer: 9                                   Olijven (vers) Land van herkomst: Griekenland Mening van de redactie: Tweestrijd tussen de redactieleden. De helft vindt ze heerlijk, de helft heeft een gruwelijke hekel aan olijven. Volgens de helft die ze lekker vindt, zijn ze erg fris, niet te zout en de eerste smaak streelt je smaakpapillen! Laten we het niet over de mening hebben van de redactieleden die niet van olijven houden. Prijs: € 1,99 per bakje Cijfer: 8 ( 2 volgens de redactieleden die geen olijven lusten)  

                            Feta Land van herkomst: Griekenland Mening van de redactie: Ze geven een explo­ sie van smaak in je mond na 3 a 4 seconden. Het is weinig calorierijk in vergelijking met de andere hapjes en daardoor goed voor de lijn (ook belangrijk). Het enige nadeel is dat ze nergens naar ruiken, maar des te groter is de explosie in je mond. Prijs: € 2,99 per bakje Cijfer: 7                                       Kaasblokjes Land van herkomst: Nederland Mening van de redactie: Toch ook even iets typisch Nederlands om te testen. Handig formaat, leuke vorm zo in blokjes. Goed te combineren met een zilveruitje, stukje vlees of augurk. De kaas is lekker romig van smaak en heeft een heerlijk knapperig randje. Ook in Nederland weten ze wat lekker is! Prijs: € 2,49 per zakje Cijfer: 8                    

               

Al met al scoren alle buitenlandse hapjes erg goed in deze test. De piccolini’s en braad­ worst hebben een gedeelde eerste plek ge­ haald. Dus wil je iets lekkers uit het buitenland op tafel dan raden wij een van deze twee (of beiden natuurlijk) aan!

             

Wij wensen iedereen smakelijk eten!

________________________________________________________ 'Geboren! 30 bijzondere bevallingsverhalen' Door Tina Natroshvili                                                       Dr. Bertho Nieboer studeerde Geneeskun­ de in Nijmegen. Hij is gynaecoloog en staflid op afdeling Gynaecologie van het RadboudUMC . Zijn aandachtsgebied is de endoscopische chirurgie. Naast de lange dagen in de kliniek, en de vele overuren die hij besteed aan de wetenschap, heeft dr. Nieboer samen met journaliste Marieke van Gene in 2013 het boek ‘‘Geboren! 30 bijzondere bevallingsverhalen’’ uitge­ bracht. ‘‘Geboren! 30 bijzondere beval­ lingsverhalen’’ is een bundeling van de meest in het oog springende bevallings­ verhalen uitgekozen door dr. Nieboer en Marieke van Gene, waarvan geen enkele bevalling lijkt op de andere. De Status Co kreeg de gelegenheid om enkele vragen aan dr. Nieboer te stellen.   Wat inspireerde u tot het schrijven van ‘‘­ Geboren! 30 bijzondere bevallingsverha­ len’’? Dat was naar aanleiding van een tweet waar­ in ik rond de Serious Request actie van 2012

mensen uitdaagde om hun eigen bevalling samen te vatten in max. 140 tekens en per tweet/bevalling € 0,50 te doneren aan het goede doel. Na 24 uur stond de teller op meer dan 200 mini-bevallingsverhalen! Hier zaten dusdanig bijzondere bevallingen bij dat ik samen met journaliste Marieke van Gene besloot de meest bijzondere verhalen uit te schrijven en te bundelen. De opbrengst van ‘‘Geboren! 30 bijzonde­ re bevallingsverhalen’’ gaat naar de Stich­ ting Mulago Mama van de Nederlandse gynaecoloog Barbara Nolens die in Oegan­ da werkzaam is. Waarom is er voor Stich­ ting Mulago Mama gekozen? Ik ken Barbara al uit de opleiding en heb veel respect voor hoe zij de zorg probeert te ver­ beteren in een groot ziekenhuis waar ze bijna 100 bevallingen per dag doen! Hoe veel tijd heeft u besteed aan het boek? Marieke en ik hebben diverse vrije zaterdagen besteed aan het opzoeken van de mensen thuis; daarnaast is er menig avondje schrijven in gaan zitten. Wat kunt u mensen die van plan zijn om een boek te gaan schrijven uit uw schrij­ verservaring adviseren? Denk aan wat je precies wilt overbrengen en wie tot je doelgroep behoren. Daarnaast is enige professionele begeleiding wenselijk (zelf had ik het niet zonder Marieke gekund). Zou u iets kunnen vertellen over één van de 30 bijzondere bevallingen? Een van de bijzondere verhalen gaat over een meisje dat tot aan de bevalling niet wist dat ze zwanger was. Voor mij is dat verhaal een teken hoe sterk iemands geest kan zijn; als je er geen rekening mee houdt dat je zwanger kunt zijn, denk je dat kindsbewegingen in je buik rommelingen in je darmen zijn en dat je meer naar de sportschool moet omdat je dikker wordt.   Heeft u een favoriet verhaal in het ‘‘Gebo­ ren! 30 bijzondere bevallingsverhalen’’ ? (en als u echt zou moeten kiezen?) Dan is wellicht het verhaal van de vierling het meest bijzonder, puur omdat het statistisch gezien zo weinig voorkomt. Persoonlijk kon

ik ook lachen om het verhaal van de kraam­ verzorgster die een iets te assertieve partner terecht op zijn nummer zet. Wat was de reactie van uw collegae op ‘‘­ Geboren! 30 bijzondere bevallingsverha­ len’’ ? Ik kan me voorstellen dat er eerder een tweede promotie van u verwacht werd dan een boek vol verhalen. Leuke vraag; gelukkig zie ik dat veel collega’s het als positief ervaren, ook omdat we de mensen zelf aan het woord laten en geen namen van verloskundigen, dokters en zie­ kenhuizen hebben genoemd. Ook het doel wordt omarmd. Uiteraard vraagt ook een enkeling zich wellicht af of je die tijd niet beter in “harde wetenschap” had moeten steken.

                            Bent u van plan om komende jaren nog een boek uit te geven of blijft het alleen bij ‘‘­ Geboren! 30 bijzondere bevallingsverha­ len’’? Voorlopig blijft het hierbij, hoewel er alweer een plannetje klaarligt…   En natuurlijk meest spicy question of the day: “Waarom zou een coassistent ‘‘Gebo­ ren! 30 bijzondere bevallingsverhalen’’ moeten lezen?” Naast dat het een bijzonder mooi en goed leesbaar boek is (al zeg ik het zelf), geeft het je een inkijk in de belevingswereld van “de patiënt” die je niet snel ergens anders zult krijgen. Daarnaast steun je er ook nog eens een prachtig doel mee!  

- pagina 7 -

De grenzen over de grens Gezondheid is een groot goed, daar is de wereld het over eens, maar toch ziet de gezondheidszorg er in ieder land anders uit. Er zijn allerlei redenen te bedenken waarom dat zo is: de samenleving is anders (verstedelijking, arbeidssectoren), het klimaat is anders, mensen leven anders, noem maar op. Behalve deze fysieke ver­ schillen tussen landen zijn er ook andere opvattingen over ethische kwesties, resul­ terend in andere wetgeving. De grote verschillen zijn met name terug te vinden bij de wetgeving rond abortus, orgaando­ natie en euthanasie. Wij Nederlanders hebben altijd het gevoel voorop te lopen bij deze kwesties, maar misschien kunnen we hier en daar toch nog wat leren… Door Ivo Verhagen Abortus Om maar te beginnen bij het begin van het leven. In Nederland mag abortus tot de 24e week, de enige extra eis is een verplichte be­ denktijd van 5 dagen. Na de 24e week mag afbreking alleen om zeer zwaarwegende medische redenen. In Europese landen waar de katholieke kerk nog veel macht heeft zijn de wetten wat strenger. In Spanje is het nu mogelijk om tot de 14e week abortus te ple­ gen, maar onder druk van de kerk dreigt dat te veranderen. Op dit moment ligt er een wetsvoorstel om abortus alleen nog toe te staan bij zwangerschappen voortkomend uit verkrachting of wanneer er een levensgevaar­ lijke situatie ontstaat voor de vrouw. In Ierland was het tot een jaar geleden zelfs niet moge­ lijk om bij een dergelijke levensgevaarlijke situatie abortus uit te voeren, dit kostte in 2012 nog het leven van een 31-jarige vrouw. Veel ernstiger is het gesteld in Midden- en Zuid Amerikaanse landen; In Chili, El Salvador, Nicaragua, en de Dominicaanse Republiek is abortus nog onder alle omstandigheden verboden.                       Abortus   Sterfgevallen ten gevolge van illegale (pogin­ gen tot) abortus komen in deze landen nog frequent voor. Ook proberen veel vrouwen om in een ander land met liberalere wetge­ ving hun zwangerschap te laten afbreken. Wereldwijd is er echter reden tot optimisme. Cijfers van de VN laten zien dat op dit moment twee derde van de wereldbevolking in landen woont waar abortus in principe mogelijk is. Wanneer de landen worden geteld waar een

- pagina 8 -

                                  Euthenasie in de wereld     abortus mogelijk is om het leven van de vrouw te redden, dan blijkt dit al in 97% van de landen mogelijk.   Euthanasie Van het begin van het leven helemaal naar het einde ervan. Euthanasie is wereldwijd een veel minder geaccepteerde medische hande­ ling, alleen in Nederland, België, Duitsland, Zwitserland, Japan, colombia en enkele Ame­ rikaanse staten zijn er legale mogelijkheden tot hulp bij zelfdoding dan wel euthanasie. De rest van de wereld is echter niet zo gerust over de gang van zaken bij ons. Dit werd wel erg duidelijk toen in 2009 zelfs door de VN werd aangedrongen om de Nederlandse euthana­ siewet te veranderen. Zij argumenteerde dat het in strijd was met artikel 6 van het interna­ tionale verdrag voor burgerlijke en politieke rechten. In dit artikel staat dat niemand naar willekeur van het leven beroofd mag worden. Het is ook niet vreemd dat euthanasie met bezorgde blikken bekeken wordt. Als buiten­ staander is het verschil tussen een vrijwillig levenseinde en moord moeilijk te zien. Daar­ naast zijn er altijd de excessen die breed uit­ gemeten worden in de media. Want ook in het buitenland zal de zaak Tuitjenhoorn in het nieuws zijn geweest en zullen de verhalen over geassisteerde zelfmoord in Zwitserland (wat daar al sinds 1941 legaal is) bekend zijn. En ook Oregon, de eerste staat waar de “Death with dignity act” het mogelijk maakt om als arts hulp bij zelfdoding te verlenen, kent sinds 2008 al zijn eerste schandalen. Een patiënte die een verzoek tot vergoeding indiende bij haar zorgverzekeraar voor een nieuw middel palliatieve chemotherapie, kreeg een onver­ wacht antwoord. De verzekeraar schreef dat het middel niet in aanmerking kwam voor vergoeding, maar dat “physician aid in dying” wel vergoed zou worden. Ook een man met gemetastaseerde prostaatkanker kreeg dit bericht. Feitelijk gezien is er in beide casus slechts sprake van informatieverstrekking en kunnen er de beste bedoelingen achter zit­ ten, maar toch neigt dit aanbieden van hulp bij zelfdoding naar een beangstigend

                                      hellend vlak… Het is immers wachten totdat er een regeling wordt bedacht waarbij je fa­ milie 50% van de bespaarde ziektekosten uitgekeerd kan krijgen wanneer je kiest voor het levenseinde in plaats van dure thera­ pieën… Dit alles werkt natuurlijk niet mee om de wereld te overtuigen dat euthanasie een goede zaak is, maar desondanks zijn de ver­ wachtingen dat in de komende jaren veel Europese landen een vorm van euthanasie mogelijk gaan maken.   Orgaan donatie Om de chronologie er in te houden ten slotte een stukje geneeskunde wat sterk afhankelijk is van overleden mensen, orgaandonatie. Binnen Nederland een veel besproken onder­ werp vanwege het chronische tekort aan donoren en de vele campagnes om het onder de aandacht te brengen en houden (van Hyves ja/nee reclame tot De Grote Donor­ show). De kern van het probleem zit in het gehanteerde systeem wat betreft donorregi­ stratie. In Nederland bestaat een zogenaamd Opt-in systeem waar mensen zichzelf actief moeten registreren. Andere landen hebben een Opt-out systeem waar je je actief moet afmelden. De resultaten in Nederland zijn gezien alle aandacht vrij teleurstellend, slechts 5,7 miljoen mensen zijn geregistreerd. Hiervan geeft 60,4% toestemming voor dona­ tie, 12,2% laat nabestaanden beslissen en 27,4% geeft geen toestemming. Effectief geeft in Nederland dus ongeveer 18% van de bevolking toestemming tot orgaandonatie. Met deze 18% doen we het vrij goed binnen de Opt-in groep, maar er is meer te halen. In Oostenrijk waar in 1982 een Opt-out systeem is ingevoerd staat 99,98% van de bevolking geregistreerd als donor met toestemming. Bijkomend voordeel voor Oostenrijk is dan nog dat hiervoor niet eens reclame voor nodig was. Hoewel dit verschil tussen Neder­ land en Oostenrijk gigantisch lijkt valt de werkelijkheid wel mee. Nederland was in 2013 de nummer 8 op de wereldranglijst wat betreft orgaandonaties per miljoen inwoners, vlak achter Oostenrijk die de 6e plaats innam.

Maar dat is geen reden om de realiteit te ac­ cepteren, België is als land namelijk veel beter vergelijkbaar met Nederland, en in 1986 hebben ook zij een Opt-out systeem inge­ voerd. In de wereldranglijst staan zij in tegen­ stelling tot Oostenrijk echter ruim boven ons, namelijk op de 2e plaats. Nu is zo’n lijst maar een lijst, maar het geeft aan dat we niet het onderste uit de kan halen in onze pogingen om het orgaantekort te minimaliseren. Het feit dat er jaarlijks mensen sterven die op de wachtlijst staan voor een orgaan is vreselijk, en daar moet iets aan gebeuren. We zouden in Nederland een Opt-out systeem kunnen invoeren, of het harder gaan spelen in de gezondheidszorg, zo is in Israël positieve discriminatie voor orgaandonoren inge­ voerd. Daar is afgesproken om een donoror­ gaan bij gelijke geschiktheid preferentieel toe te kennen aan een geregistreerde orgaando­ nor. Maar zelfs als we in Nederland onze zaken iets beter regelen is het probleem nog niet opgelost. Uiteindelijk moet dit probleem wereldwijd aangepakt worden, want uit het orgaantekort vloeien andere zeer ernstige problemen voort, denk maar aan transplanta­ tietoerisme en illegale orgaanhandel. In beide gevallen gaat het om organen die vanuit minder welvarende landen naar (rijke) westerse patiënten gaan. Hoewel sommige liberalen zeggen dat het ieders recht is om een nier te verkopen als hij/zij vindt dat er een

goede prijs voor wordt betaald noemen criti­ ci het een vorm van neo-kolonialisme. De cijfers liegen er in ieder geval niet om, in een studie onder donoren die een nier hadden verkocht bleek dat 47% van hen na 5 jaar aangeeft spijt te hebben van de keuze om een orgaan te verkopen. Daarnaast is er in de westerse wereld veel kritiek op de procedu­ res. Zowel de ingreep als de screening op in­ fectieziekten en de HLA compatibiliteit van donor en ontvanger zijn vaak onacceptabel voor westerse maatstaven.                                      

Concluderend zijn er veel verschillen tussen Nederland en de rest van de (westerse) we­ reld op het gebied van medisch ethische kwesties. Doen we het goed? Zijn we te pro­ gressief? Die vragen zijn niet objectief te be­ antwoorden denk ik. Belangrijk is echter om je bewust te zijn dat er grote verschillen be­ staan en om globaal te weten met welke ar­ gumenten de verschillende keuzes worden onderbouwd.   Literatuur http://bja.oxfordjournals.org/content/108/sup­ pl_1/i48.full                                

Geneeskunde grenzeloos? Toen ik thuiskwam na mijn keuze co-schap in Indonesië en met mijn familie aan het kerstdiner zat, heb ik vol verbazing geluisterd naar een discussie over borstvergrotingen, en of dit wel of niet vergoed zou moeten worden door de zorgverzekeraar. Ik realiseerde me op dat moment dat wanneer de zorg in een land zich ontwikkelt, de discussie over wat kan, en moet kunnen, ook verandert.     In Indonesië maakte ik mee dat op de couveuse-afdeling drie baby’s in één couveuse werden gelegd. Dit omdat ze alle drie fototherapie nodig hadden, en er maar één lamp was die het nog deed. Infectiepreventie was op dat moment ondergeschikt aan de nood van het behan­ delen van de hyperbilirubinemie. Ook bepaalde in dat ziekenhuis de hoeveelheid geld die je betaalde of je op een kamer alleen of op een zaal terechtkwam. Of je besmet was met tuberculose, of een andere besmettelijke ziekte onder de leden had, was van ondergeschikt belang.   Iets anders dat ik tijdens dit co-schap meemaakte, was een baby die enkele dagen na de geboorte maar bleef spugen en afvallen. Een tho­ raxfoto toonde een double bubble sign, wat past bij een duodenumatresie. In Nederland een aandoening die relatief makkelijk te verhelpen is, dit patiëntje had minder geluk. Voor een operatie moest zij naar een ander ziekenhuis vervoerd worden. Toen ik een dag later in het zie­ kenhuis kwam, bleek dat de ouders van dit meisje haar mee naar huis hadden genomen om te sterven, omdat ze geen geld hadden voor het transport naar het andere ziekenhuis.   Zo maakte ik kennis met de grenzen van wat je als dokter kan doen onder bepaalde omstandigheden. Als arts-assistent Ne­ onatologie werk ik op een afdeling waar de zorg zich de afge­ lopen tientallen jaren enorm heeft ontwikkeld. We kunnen, met alle technieken die er zijn, steeds meer baby’s in leven houden. Toch lopen we ook hier tegen de grenzen aan van wat mogelijk is. We willen baby’s namelijk niet alleen in leven houden, maar ook een menswaardig bestaan bieden. En het blijft ontzettend lastig om te bepalen wanneer die grens van een menswaardig bestaan wordt overschreden. Zolang we nog niet alle ziekte­ beelden restloos kunnen genezen, zal de geneeskunde dan ook zeker niet grenzeloos zijn.   Renske van Vugt, ANIOS neonatologie   

- pagina 9 -

Groeten uit... Nicaragua ¡Buenos dias! Door Manon de Vries en Mariska Weenk     Een hele eer om een stukje voor de Status Co te mogen schrijven en jullie zo iets van ons leven in Latijns Amerika te laten zien. Wij, Manon en Mariska, zijn inmiddels bezig met de laatste drie weken van ons tropencoschap in Nicaragua. Eind november kwamen we aan in León, met een jaar Spaanse lessen op zak en ontzettend veel zin om er voor drie maan­ den te wonen, te werken en een levenserva­ ring op te doen om nooit meer te vergeten.   Begin december begonnen we dan, in een gezondheidscentrum in Lechecuagos, een dorpje net buiten de stad. Het heeft nog het meest weg van een huisartsenpraktijk met een basisarts, een aantal verpleegkundigen en een flink aantal kippen en zwerfhonden. Hier maakten voor het eerst kennis met het Nicaraguaanse gezondheidssysteem tijdens ons eigen spreekuur. We zijn hier allerlei ziekten tegen gekomen die je in Nederland ook aantreft, het aantal infecties is hier alleen aanzienlijk groter. Genitale infecties komen hier gigantisch veel voor aangezien overspel onder de mannen hier eerder regel dan uit­ zondering is. Ook hebben we hier kennis mogen maken met dengue, waarvan de epi­ demie inmiddels op z’n einde loopt.                                       Bijzonder om te zien hoe anders de normen en waarden van de gemiddelde dokter hier zijn. Privacy speelt geen rol, patiënten en verpleegkundigen lopen te pas en te onpas tijdens het consult naar binnen. Patiënten lopen met gemiddeld twee tot drie recepten de deur uit. Een hoogtepunt was het thuisko­ men bij patiënten, toen realiseerden we hoe arm Nicaragua daadwerkelijk is. Een ware eye opener aangezien het contrast met het wat rijkere León groot is; veel mensen leven met grote gezinnen in piepkleine huisjes gemaakt van plastic, zonder elektriciteit of stromend water, kokend op vuur. Het aantal tiener­ zwangerschappen is hier enorm, een eerste   

- pagina 10 -

                                         kind op de leeftijd van 14 jaar is hier niet on­ gewoon. Ons wordt dan ook vaak de volgen­ de vragen gesteld: 1. Ben je getrouwd? 2. Heb je kinderen? 3. Waarom niet? 4. Wanneer komt de eerste?   Een ander deel van ons coschap hebben we gelopen in El Sauce, een dorpje zo’n twee uur met de bus van León. Hier hebben we een kijkje kunnen nemen in de ‘Nicaraguan way of life’ aangezien we een aantal weken bij een gastgezin hebben gewoond. Het dorp heeft een klein eerste lijns ziekenhuis, telt ongeveer 40 bedden en vijf specialisten: chirurg, inter­ nist, kinderarts, anesthesist en gynaeco­ loog. De rest van het ziekenhuis wordt draai­ ende gehouden door basisartsen.                                          studentes voor hun neus te hebben staan en aftasten wat onze kennis en kunde is (en hoeveel vriendjes we zouden mogen heb­ ben), waren ze ontzettend aardig en bereidt om ons mee te nemen in het dagelijkse leven van het ziekenhuis. Daar hebben we met plezier gebruik van gemaakt: met de chirurg op de operatiekamer die daadwerkelijk alles opereert, de gynaecoloog die vrouwen steri­ liseert van gemiddeld onze leeftijd en de   

                                       internist die daarnaast ook neuroloog, psy­ chiater en dermatoloog is.                                            In León wonen we in een residencia met veel internationale studenten. Zo is er altijd ruim­ te voor een praatje, een etentje of een feestje. Want behalve ons werkende leven hier genie­ ten we ontzettend van de Spaanse taal, cul­ tuur, het eten en de sfeer die Nicaragua te bieden heeft. Op moment van schrijven zitten we in ons paradijsje op strand Las Peñitas. Zo gaan we salsa dansen in La Olla Quemada, luisteren we live muziek in Via Via, beklimmen we vulkanen en zien we actief lava, zwemmen we in meren en zeeën en genieten we met een Nica Libre in de hand van een schitteren­ de zonsondergang.   Ook dit heeft Nicaragua allemaal te bieden en dit maakt ons verblijf, naast dat we alle facet­ ten van de gezondheidszorg hier zien, tot een onvergetelijke ervaring. Gelukkig hebben we nog drie weken om hier te genieten voordat onze reis begint!           

Voortgangstoets weetje Door Tina Natroshvili   Voortgangstoets December 2013 Vraag 42 Een fietser is gevallen bij een verkeersongeluk en heeft een humerusschachtfractuur. Welke spierfunctie is in deze casus als deze meestal gestoord? Extensie van de pols Extensie van de elleboog Flexie van de elleboog Flexie van de vingers   Statistiek In +/-20% van de humerusschachtfracturen komt uitval van n. radialis voor. De oorzaak ligt in de verloop van de zenuw, zie figuur 1.                                                                         Verloop van nervus radialis De n. radialis ontspringt uit de spinale seg­ menten C5 t/m C8 en soms ook uit Th1. De n. radialis loopt door de oksel achter de a. axillaris. Vervolgens zien we de n. radialis aan de achterkant van de bovenarm tussen de lange en mediale kop van de m. triceps bra­ chii. Op het bovenste 1/3 deel verlaat de zenuw de a. brachialis om samen met a. pro­ funda brachii door een sulcus in de humerus (in het Engels ‘the spiral groove’, ‘the radial sulcus’ of ‘radial groove’ genoemd) te gaan. De zenuw en a. profunda brachii kruisen

dorsaal de humerusschacht en verlopen ver­ der lateraal van de humerus. In de groeve tussen de m. brachialis en de m. brachioradi­ alis treedt de zenuw het ventrale comparti­ ment binnen. Gezien de nauwe relatie met de humerus­ schacht is het niet moeilijk om voor te stellen dat de zenuw een hoge kans op de beschadi­ ging heeft bij de humerusschachtfracturen.                           Beschadiging van nervus radialis Uitval van n. radialis berust meestal op neu­ ropraxie. Neuropraxie wil zeggen dat zenuw zelf niet beschadigd is. De axonen zijn intact, maar er is een onvermogen tot signaalvoort­ geleiding door focale demyelinisatie. Neu­ ropraxie van de n. radialis herstelt zich mee­ stal binnen enkele maanden. Dat verklaart waarom de primaire uitval van de functie van de n. radialis geen indicatie tot operatieve behandeling is.  

Nervus radialis: sensibel Beschadiging van de n. radialis geeft nauwe­ lijks tot geen sensibele uitval. Zelden wordt het gebied dorsaal op de hand, tussen duim en wijsvinger, als minder gevoelig ervaren.   Test je zelf samengesteld uit voortgangst­ oetsvragen Bij een dropping hand is de patient niet in staat om de pols actief naar dorsaal te buigen. Dit wordt veroozaakt door de uitval van de: A. N. medialis B. N. radialis C. N. ulnaris   Bij fracturen kan zenuwletsel optreden. Bij welke fractuur is de kans op letsel van de nervus radialis het grootst? A. Humerusschacht fractuur B. Proximale radiusfractuur C. Radiusschacht fractuur D. Subcapitale humerus fractuur   Een ongevalpatient blijkt moeite te hebben met het krachtig strekken van de vingers van de rechterarm. De strekfunctie in de elleboog is onbelemmerd. Indien door het ongeval een perifere zenuw beschadigd zou zijn, om welke zenuw gaat het dan? A. De n. axillaris B. De n. musculocutaneus C. De n. medianus D. De n. ulnaris E. De n. radialis

Nervus radialis: motorisch Beschadiging van n. radialis leidt tot uitval van strekmusculatuur m.n. van de hand/pols. M. triceps brachii is meestal gespaard omdat de takken die de spier innerveren al boven de ‘spiral groove’ af zijn gegeven. De spier doet alleen bij de hoge letsels mee. Een veel gebruikte regel om te onthouden welke spieren de n. radialis innerveert, is dat n. radialis alle extensoren van de boven en onderarm innerveert. De uitzondering is m. brachioradialis, die zelf tot flexoren behoort maar toch door n. radialis wordt geïnner­ veerd. Het begrip ‘dropping hand’ duidt op het on­ vermogen tot het strekken van de pols en de vingergewrichten door beschadiging van n. radialis. Hierdoor hangt de hand slap omlaag. Symptomen berusten op de uitval van de mm. extensores carpi. Soms ziet men bij neurologisch onderzoek van de aangedane hand dat de knijpkracht minder is. Dat klinkt eerst heel gek, want bij de uitval van n. radialis zijn de flexoren intact. De verklaring hiervoor vinden we in de feit dat de pols niet gestrekt kan worden. De automa­ tische extensiebeweging die we nodig heb­ ben bij het maken van de krachtige vuist ontbreekt door de uitval van extensoren. Hierdoor worden de flexor spieren t.o.v. de contralaterale kant benadeeld.

Antwoorden: B: voortgangstoets februiari 2014 A: voortgangstoets mei 2010 E: voortgangstoets februari 2010                               Literatuur Figuur1 http://dc387.4shared.com/doc/sKR­ r7VEO/preview.html Gooszen, H.G. et al. (2012). Leerboek chirur­ gie.(2de druk). Houten:Bohn Stafleu van Loghum Moore K.L. & Dalley Moore A.F.(2005) Clini­ cally Oriented Anatomy.(5th edition) Baltimo­ re: Lippincott Williams & Wilkins Overige bronnen zijn op te vragen bij de au­ teur.  

- pagina 11 -

Abstract

  Deze keer een interview met Sjaak Pou­ wels, lid van co-groep 146. Hij deed onder­ zoek in zijn wachttijd voor coschappen. Zijn onderzoek werd gepubliceerd en is nu terug te vinden op PubMed. We stelden hem enkele vragen over zijn onderzoek en de weg naar publicatie.   Door Anneke Jonkman Hoe ben je bij dit onderzoek terecht geko­ men? Via de stageladder van het Radboud ben ik bij dit onderzoek terecht gekomen. Ik had een aantal maanden wachttijd en die wilde ik nuttig opvullen. Zodoende ben ik op zoek gegaan naar passend onderzoek voor mij.

Waarom heb je specifiek gekozen voor onderzoek in de richting KNO-Heelkunde? Is dit iets waar je later verder mee wil? Dit onderzoek kent eigenlijk een heleboel facetten. Het is een mengeling van neurolo­ gie, KNO, plastische chirurgie en (neuro)psy­ chologie. Mijn interesse ligt met name op het vlak van de plastische chirurgie, maar het to­ taalbeeld maakt het interessant. Ik ambieer zeker een chirurgische carriere, maar de keuze is nog niet gevallen op een specifieke discipline.   Hoe is het doen van onderzoek je beval­ len? Onderzoek doen is leuk, met name de inte­ gratie van wetenschap en klinisch werk is voor mij het allerleukste!   Welke knelpunten ben je tegen gekomen tijdens het doen van je onderzoek? Je moet je wel een aantal dingen realiseren als je onderzoek gaat doen. Zeker in de begin­ fase, de fase waarin je begint in de weten­ schap, is erg zwaar. Je krijgt een heleboel voor je kiezen. Het onderzoek opzetten, (veel) overleggen met iedereen, statistiek en ook teleurstelling. Vooral de laatste twee heb ik aan moeten wennen. Statistiek hebben wij in

het geneeskunde curriculum wel gehad, maar voor onderzoek heb je meer statistische kennis nodig. Die moet je zelf gaan verkrijgen. Naarmate je langer onderzoek doet, zal de statistiek steeds makkelijker worden en je zult dingen veel beter begrijpen. Je krijgt zoals eerder genoemd ook te maken met teleur­ stelling. Je hoopt na al je harde werk, dat het Journal waar je het artikel naar toestuurt net zo enthousiast is als jij. Je hoopt tevens dat je geen commentaar krijgt, maar dat kan soms vies tegenvallen. Maar bij mij is alles goed gekomen en mijn artikel is uiteindelijk gepu­ bliceerd.   Wat vind je ervan dat het nu gepubliceerd is? Is het al je harde werk waard geweest? Supertof natuurlijk, daar is geen twijfel over mogelijk. Het is zeker het harde werk waard geweest, omdat er met betrekking tot dit onderwerp weinig bekend is. Het is mooi dat je dan een goede bijdrage hebt kunnen leve­ ren aan de stand van de wetenschap. Is de publicatie het einde van je tijd daar geweest, of heeft je onderzoek nog gevol­ gen voor jou in de toekomst? Nee, we gaan lekker door natuurlijk. Ik heb inmiddels het onderzoeksprotocol voor het

Cosmetic appreciation of lateralization of peripheral facial palsy: 'preference for left or right, true or mirror image?'   Pouwels S, Ingels K, van Heerbeek N, Beurskens C. Eur Arch Otorhinolaryngol. 2013 Oct 31   Abstract Background: There have been several studies in the past depicting asymmetry in 'normal' human faces. Evidence supports the fact that the right hemisp­ here is superior in the recognition of emotions expressed by the human face and indicates a right hemispheric specialization for processing emotional information. The primary aim of this study is to determine whether there is a difference in cosmetic appreciation of a left periphe­ ral facial palsy compared to a right peripheral facial palsy?   Methods: Pictures of patients with a facial palsy with House-Brackmann II-VI were reversed as a mirror image and offered as a pair of pictures, together with the true image. Forty-two patients and 24 medical professionals familiar with facial palsy were asked to choose the most attractive photograph. The primary 'end' point was the most attractive side in the pictures chosen by medical professionals and patients. The seconda­ ry 'end' points consisted of the preferences for the mirror or true image, and influences of the House-Brackmann score and age.   Results: Medical professionals preferred the photographs from patients with a right and left peripheral facial palsy (PFP) in, respectively, a mean of 44 % (41-48 %) and 56 % (52-59 %) of the pictures (p = 0.02). When comparing mirror and true image, patients with a left-sided facial palsy chose their mirror and true image as most attractive in 90 and 10 %, respectively (p < 0.05). Patients with a right-sided facial palsy chose their mirror and true image in 30 and 70 %, respectively (p > 0.05). Subanalysis of patients with a PFP House-Brackmann score V and VI showed that medical professionals did not have a significant preference for a left nor right-sided facial palsy. Patients with a left-sided facial palsy chose their mirror image in all cases and patients with a right-sided palsy chose their mirror and true image in resp. 33 and 67 %. The Hou­ se-Brackmann score (p = 0.52) and age (p = 0.73) of the patients did not influence preferences.   Conclusion: This study, demonstrating that medical professionals find a right-sided facial palsy cosmetically less attractive than a left-sided, has clinical relevance. Patients, especially with a left-sided facial palsy, tend to choose for their mirror image, although this choice seems to be influenced by hemispheric specialization and familiarity.

- pagina 12 -

 

Als je de kans had, zou je dit onderzoek opnieuw doen, of zou je iets anders kiezen (onderwerp, specialisme)? Nee, ik zou niets anders doen. Een eerste arti­ kel is altijd moeilijk. Je moet wennen aan de systematiek binnen de wetenschap, je moet leren samenwerken en leren om een artikel te schrijven in academisch Engels. Ik heb door het doen van dit onderzoek zoveel geleerd, wat ervoor heeft gezorgd dat ik nu de dingen een stuk efficiënter aanpak. Dit geeft een heleboel voordelen.   

Heb je nog tips voor anderen met betrek­ king tot het opstarten/doen van onderzoek? Jazeker. Wacht niet te lang en wacht zeker niet tot je zesde jaar voordat je onderzoek gaat doen. Als je zelf al enigszins een idee hebt welk specialisme (je leuk vindt en je bent bereid om hard te werken), mail dan eens een opleider of benader een staflid. Voor veel studenten bestaat er een zeker drempel om een dergelijke vraag bij een staflid neer te leggen. Ik kan je vertellen dat de meeste stafleden het erg leuk vinden als je interesse toont in hun vakgebied. Als je in een vroege

fase aan onderzoek begint, dan heeft dat zo­ veel voordelen. Connecties voor je netwerk, je kan meekijken met jouw favoriete specia­ lisme. Sommige mensen mogen ook hun een artikel presenteren op een congres. Ik zelf heb nu twee onderzoeken naast elkaar lopen. Een bij de Heelkunde en een bij de KNO/Plastische Aangezichtschirurgie en ik merk dat ik het doen van onderzoek alleen maar leuker ga vinden. Concluderend, als je iets wil (qua onderzoek), benader een opleider en vraag of hij/zij wat voor je heeft. 'Nee' heb je, 'Ja' kun je krijgen. En trouwens stafleden bijten niet ;-)

_________________________________________________________ Recensie Soldaat van Oranje Als de Duitsers in 1940 Nederland binnen­ vallen, leeft de Leidse student Erik Hazel­ hoff Roelfzema met zijn Leidse vrienden een onbezorgd studentenleven. De dan ongeveer 23-jarige jongens realiseren zich als donderslag bij heldere hemel dat niets meer hetzelfde is. Vriendschap en liefde zijn niet langer vanzelfsprekend. De oor­ log zet alles op zijn kop, alle verhoudingen op scherp. Iedereen moet zijn eigen keu­ zes maken... : Ga je vechten voor Vrijheid, Volk, Vaderland? Steek je je kop in het zand en studeer je door? Of kies je doelbe­ wust voor de vijand?   Door Carlijn van Griensven   Prijs:  € 35,- tot €79 Locatie: Vliegbasis Valkenburg.    Tussen Wassenaar, Katwijk en Leiden ligt het voormalig militair vliegveld Valkenburg. Op deze plek is een uniek concept gecreëerd. De musical “Soldaat van  Oranje” wordt daar uitgevoerd in de speciaal voor dit doeleinde ontworpen TheaterHangaar.   Het is vanuit Nijmegen een aardige rit hele­ maal naar Valkenburg, maar al bij aankomst op het terrein begint de volledige ervaring. Alleen al de oprijlaan, waarbij je een gedeelte over de landingsbaan rijdt, brengt je meteen terug naar vroegere tijden.   Eenmaal binnen hoef je je niet te vervelen voordat de voorstelling begint. Naast een restaurant (3 gangen voor 26,50 euro) en een souvenirshop is er namelijk ook een tentoon­ stelling te bewonderen over het leven tijdens de Tweede Wereldoorlog. De tentoonstelling vertelt ook al een gedeelte van het verhaal van de Soldaat van Oranje en is een goede voorbereiding op de voorstelling.   De zaal zelf is misschien wel het meest bijzon­ dere aan de productie. De 1100 stoelen staan op een draaiend platform dat telkens uitzicht geeft op een ander deel van de 360 graden aan decors die de zaal te bieden heeft.

                                            Probeer bijvoorbeeld maar eens te ontdek­ ken door welk gedeelte van het decor je de zaal in loopt. Omdat het decor zo breed  is, is er vanuit elke stoel goed zicht op het podium. De wat langere medemens loopt echter wel het risico een plek te treffen met erg weinig beenruimte. Ondanks de grote en wat holle zaal is het geluid goed, al doen er geruchten de rondte dat die kwaliteit afneemt op het moment dat er regen op het metalen plafond klettert.   Genoeg gepraat over de randzaken: door naar de show zelf. Het indrukwekkende ver­ haal van verzetsheld Erik Hazelhoff Roelfzema is door Edwin de Vries in een uitgebalanceerd script verwerkt waarin alle zware onderwer­ pen zorgvuldig belicht worden, maar waarin ook ruimte is voor romance en humor.  Dit­ zelfde geldt voor de muziek van Tom Harri­ man en de liedteksten van Pamela Philip Oland en Frans van Deursen.  Een mooi voor­ beeld is het nummer “De koningin duldt geen nee” waarin de robuuste verzetshelden met de nodige dosis humor wat mores worden geleerd alvorens op audiëntie te gaan bij Hare Majesteit de Koningin.

                                             Dit alles zou echter weinig waarde hebben zonder geschikte acteurs. Matteo van der Grijn speelt als Erik Hazelhoff al vanaf het begin van de productie de sterren van de hemel. Eerlijk is eerlijk, hij is niet de beste zanger in de productie, maar  hij neemt je mee in zijn ontwikkeling van Leidse corpsbal tot aan getergde verzetsheld.  Een eervolle ver­ melding verdient nog Bente van den Brand, die in naam alternate is in de rol van Charlot­ te, maar die in haar nummer “Charlotte’s af­ scheid” menig kijker tot tranen wist te ontroe­ ren.   Al met al is “Soldaat van Oranje” een ervaring die je niet mag missen. Dit geldt niet alleen voor de musicalliefhebbers onder ons. Het is niet voor niets de langst lopende musical ooit in Nederland, recent opnieuw verlengd tot december 2014. De productie doet met verve eer  aan een belangrijk stuk vaderlandse ge­ schiedenis en is daardoor een dikke aanrader!   Literatuur www.soldaatvanoranje.nl    

- pagina 13 -

- pagina 14 -

Grenzeloos

Check onze website!

Grenzen...wie overschrijdt ze niet? In de auto scheur je weer eens een leuke paarse envelop­ pe van de Rijksoverheid in je brievenbus, in de ochtend word je wakker met de spijt dat het niet bij een klein babybiertje is gebleven gisterenavond en die zwarte piste is echt wel makkelijk te doen joh!

Ga naar www.ko-raad.nl voor handige tips en documenten.

Het zit nou eenmaal in de aard van het beestje. De mens is geboren met de hormonaal-ge­ stuurde drift naar snelheid, het avontuurlijke nieuwe...het grenzeloze onmogelijke. Voortdu­ rend verleggen we grenzen. Of het nou in de sport is, in de kunst of in de geneeskunde. We kunnen gewoon niet stilzitten en zijn op zoek naar meer. De geneeskunde zou niet de ge­ neeskunde van vandaag zijn als er geen helden waren opgestaan die de touwen van het conservatisme van zich af hadden geworpen. Als alle mensen eenzelfde kant op kijken, staat de wereld stil. We hebben juist die grenzeloos denkende enkeling nodig die met volharding de wereld op zijn kop kan zetten.

Agenda!

Ongetwijfeld lopen er hier op de faculteit in Nijmegen ook enkele grenzeloze helden rond die later de geneeskunde en de wereld gaan veranderen. Jullie zullen hier misschien nog niet bewust van zijn en waarschijnlijk 9 van de 10 keer snoeihard op je bek mee gaan. Maar die laatste keer is het allemaal waard, want je kunt maar op één manier de grenzen van het mogelijke ontdekken: door je er een stukje overheen te wagen in het onmogelijke. Mijn helden zijn in ieder geval Ellen en Eline die zich het afgelopen jaar grenzeloos hebben ingezet voor de Ko-Raad en plaatsmaken voor nieuwe opvolgers. Het ga jullie goed.

Maart: Wo 5:       ALV Wo 19:     Cursus 'Solliciteren' Vrij 21:     CoStaCie Cantus Vrij 28:     CoStaCie feest Ma 31:     ALV   April: Za 5:        Medisch interfacultair congres                  'Extreme medicine'   Mei:  Ma 5:        ALV

#yolo De veurzitter

V.l.n.r: Eline Laro (Bestuurslid Website & PR), Nieke van Driel (Penningmeester & bestuurslid Cursus­ sen), Hisse Artns (Voorzitter), Ellen Simons (Secre­ taris), Anne Boskamp (Algemeen bestuurslid & Status Co)

Heb je vragen, opmerkingen of tips? Mail dan naar [email protected]

Meer weten over landelijke activiteiten van en voor coassistenten? Kijk op www.loca.nu

- pagina 15 -

Reistip Argentinië en Chili In de wachttijd voor haar coschappen, besloot Elise Schulte een reis te maken naar Argentinië en Chili. Haar ervaringen daar wil ze hier met ons delen. (de red.)   Door Elise Schulte   Allerlei mogelijkheden om de wachttijd voor de coschappen te overbruggen, maar mijn plan stond al vast. Na een reis gemaakt te hebben naar Argentinie met Nederlandse vrienden in 2009, was ik vastbesloten om een keer terug te keren. Ditmaal wilde ik naast reizen, ook Spaans leren, de Argentijnse tango leren dansen en vrijwilligerswerk doen.                                       Chili Mijn reis begon in het meest uitgestrekte land van de wereld: Chili. Noord tot zuid neemt het ongeveer 4000 km in beslag en hetis een van de landen met de meest verschillende soor­ ten landschappen: van woestijn tot bergen, van gletsjers tot rivierlandschappen. Ideaal voor natuurliefhebbers of voor mensen die houden van extreme sporten (bungeejum­ pen, kajakken, bergbeklimmen). Dat laatste is niet echt op mij van toepassing, wel ben ik heel avontuurlijk begonnen met een Spaanse taalcursus. Dit heb ik in de hoofdstad Santia­ go gedaan.                   Santiago is voor een Zuid-Amerikaanse stad vrij overzichtelijk, erg handig voor mensen zonder richtingsgevoel zoals ik. Ook is het een plek waar je veel musea en historische gebou­ wen kunt bezoeken. Ideaal is de metro die dankzij zijn combinatielijnen je naar elke plaats in de stad kan vervoeren. ´s Ochtends geeft het echter wel een ´sardientje in een blikje´- gevoel. 

- pagina 16 -

Bovendien heeft Santiago veel mooie parken en heuvels, zogenaamde ´cerros´. Echt een aanrader om deze te beklimmen want het geeft je uitzicht over de hele stad! Speciaal voor de visliefhebbers, is Mercado Central een ideale plek. Op deze overdekte markt kan je niet alleen vis kopen, maar ook bestellen in de nabijgelegen restaurantjes. Ook zijn er genoeg wijngaarden net buiten Santiago, een van de bekendste is Concha y Toro, met een uitgestrekt landschap aan druivenplantages voor bijna elke wijnsoort. Bovendien krijg je ook een rondleiding, een wijnproeverij (je komt er wel een beetje be­ schonken vandaan) en een eigen wijnglas met hun embleem erop. Naast Santiago heeft Chili fantastische kust­ plaatsen om naartoe te reizen. Twee ervan zijn Viña del Mar en Valparaiso die vlak naast elkaar liggen. Vooral Valparaiso is erg mooi met haar gekleurde huisjes en is een plek waar veel emigranten uit Zuid-Europa en Duitsland wonen. Het bekendste strand van Chili is Cartagena, waar veel Chilenen graag hun weekenden en vakanties doorbrengen. Ook het huis van de bekende dichter Pablo Neruda ligt hier, het zogenaamde Isla Negra. Een absolute aanra­ der om te bezoeken. Het is gelegen tussen de bergen en de zee en heeft veel verschillende kamers. Hij had nog twee huizen, een in Val­ paraiso, die ik helaas niet heb bezocht, en een in Santiago genaamd La Chascona, ook de moeite waard maar is wat kleiner.                          Wat tips voor alle reisgangers in Chili: To do: het Andesgebergte beklimmen! Het vergt enige inspanning om op 3000 meter hoogte de bergen te trotseren (10 uur lang..) maar het uitzicht maakt alles goed! To see: La Moneda (het regeringsgebouw) en Plaza de Armas. To eat/drink: typisch Chileens is palta (avoca­ do), lokale drankjes: mote con huesillo (alleen in de zomer, een mix van vanalles), piña cola­ da, pisco sour, cola de mono (moet je van houden, is een mix van koffie, melk en drank). Reguliere koffie is hier echter niet te drinken. Zelfs de Chilenen maken hier grapjes over, want nescafe = no es cafe (het is geen koffie).    

Buenos Aires Na een maand vertoeven is Chili was het tijd voor Buenos Aires! Buenos Aires is een overweldigende stad qua afstanden en heeft veel plaatsen om te bezoe­ ken. Ik ga echter niet de Lonely Planet over­ schrijven, maar vertel ook even wat over de minder toeristische plekken.                             Voor de tangoliefhebbers is de wijk La Boca (arbeiderswijk met allerlei gekleurde huisjes van golfplaten) en el Caminito the place to be. Vooral op zondag is het hier gezellig druk omdat er veel tangoparen op de straten dansen. Ook het stadion van de voetbalclub La Boca: La Bombonera ligt hier. Leuk om ook het museum te bezoeken met alle historie, en is natuurlijk vooral bekend vanwege de Nati­ onale voetbalheld Maradona. Het is echter niet de meest veilige wijk om naartoe te gaan dus het is beter om met een groep te gaan en aan het eind van de middag de wijk vaarwel te zeggen. De wijk San Telmo is ook erg leuk om in het weekend te bezoeken, met een straatmarkt en allerlei kleine winkeltjes. De uitgaanswijk is Palermo, en dan vooral Palermo Hollywood. Hier kan je eten/drinken/dansen tot in de nachtelijke uurtjes! De meest chique wijk is Recoleta, overigens ook de plek waar onze eigen Maxima is gebo­ ren. Hier laten veel deftige oude dametjes hun honden uit en kom je veel dure (kleding) winkels tegen. Ook bekend vanwege de be­ graafplaats waar o.a. Evita Peron ligt begra­ ven. In het centrum zelf heb je ook veel be­ kende historische gebouwen zoals La Casa Rosada (het regeringsgebouw) met Plaza de Mayo (waar alle moeders protesteerden in de tijd van de dictatuur), de Obelisk en het The­ atro Colon.                      

Wat tips voor alle reisgangers in Buenos Aires To do: een cafe esposo en een lekker stuk Zwitserse taart/Alfajortaart (typisch Argen­ tijns, je hebt ook Cachafaz en is ook heerlijke chocolade!) nemen in het beroemde tango­ cafe Cafe Tortoni. To see: een milonga (tangoshow) bezoeken, nabijgelegen plaatsen in Uruguay zoals Colo­ nia en Montevideo zijn ook erg mooi om te bezoeken en zijn vrij gemakkelijk te bereiken via boot.                      

                        To eat/drink: de typische Argentijnse kruiden­ thee mate, elke Argentijn sjouwt zijn eigen tasje mee met een thermoskan met gekookt water, yerba (de kruiden), suiker en la bombil­ la (het rietje) waardoor het wordt gedronken. Ook is het lastig vertoeven in Argentinie als vegetarier aangezien de barbeques (asados) razend populair zijn.     

De verdere reis Mijn reis zal verder gaan in het midden/zui­ den van Argentinie. In de stad Cordoba zal ik vrijwilligerswerk gaan doen in een zieken­ huis. Mijn vermoeden is dat het niet altijd even luxe zal zijn als bij ons in Nederland. Ook is de scheiding tussen een prive en een open­ baar ziekenhuis hier nog altijd aanwezig.   Het mag duidelijk zijn dat deze prachtige landen veel mogelijkheden hebben. Ik weet echter niet of ze zo goed zijn voor het cardio­ vasculaire risicoprofiel (met al die drank en het lekkere eten) maar de endorfines stijgen tot een hoger level en over vitamine D heb je ook niet te klagen. Voor de volgende edities kan ik niet beloven dat ik er fysiek weer bij ben, met dit heerlijke weer, galante Zuid-A­ merikaanse mannen en heerlijke chocolade... ik geloof dat ik hier nog wel even blijf!  

________________________________________________________  

Column: Jantje, moppen tappen in de operatiekamer   Het ijs was gebroken. Je moet het immers ergens over hebben tijdens een operatie. De ene chirurg staat vrolijk mee te blèren met de Hol­ landse hits op Nederland fm, de ander doet iedere twintig minuten de vogeltjesdans om zijn spieren soepel te houden. En vandaag was het de dag om moppen te tappen.

De juf vraagt aan Jantje: ‘Er zitten drie vogels op een tak. Eentje wordt er neergeschoten. Hoeveel blijven er over? ’. Dit was niet de meest ingewikkelde ‘vraag’ die aan mij gesteld werd tijdens het lekprikken van het grote abces rond de anus van de patiënt. Vol overtuiging zei ik twee. Met een starre blik oreerde de chirurg verder. ‘Nul, zei Jantje, want de andere twee schrikken van de knal juf­ frouw.’ Waarop de juf antwoordt: ‘Het is fout, maar de manier waarop jij denkt bevalt mij wel.’ Inmiddels vroeg ik mij af waar dit gesprek zou eindigen, terwijl ik met beide handen in de diepe holte achter de anus de bac­ teriën en pus aan het opvegen was. Jantje had ook een vraag aan de juf: ‘Er zitten drie vrouwen in het park een ijsje te eten. De eerste bijt erin, de tweede zuigt eraan en de derde likt aan het ijsje. Wie van deze vrouwen is ge­ trouwd?’ De juf slaat rood uit. ‘Mmm, de tweede.’ Waarop Jantje antwoord. ‘Degene met een ring om haar vinger juffrouw, maar de manier van uw denken bevalt mij wel.’ Dit luchtige onderwerp deed de riekende inhoud van het abces tot een acceptabel niveau dalen. De holte was inmiddels ontlast. Er bleef een flink gat over. Met de wijsvinger tastten we de hele wand af om kijken of er onregelmatigheden te voelen waren die zouden kunnen duiden op verlittekening, een tumor of een opening richting een ander orgaan. Er bleek sprake van het laatste. Een fistel had zich gevormd vanaf de achterkant van de vagina richting de endeldarm en anus. Om het geïnfecteerde gebied verder te behandelen zouden we het eerst rust moeten geven zodat het ontstekingsproces kan stoppen. We lieten een drain achter in de holte en deden een schietgebedje met de hoop dat spoedig herstel zou volgen voor de patiënt met deze lastige aandoening. Het zat erop voor deze week. Een week vakantie was welverdiend. De chirurg richtte zich een laatste woord tot mij. Mocht je bij het volgen­ de coschap gynaecologie aan een gynaecoloog willen vragen waar hij op vakantie gaat dan weet ik het antwoord al: ‘In ieder geval geen Italië’.   Stefan van Rooijen    

- pagina 17 -

Omgaan met perfectionisme Deze editie heeft Ron Hameleers,  specia­ list ouderengeneeskunde en principal lecturer aan het Radboudumc als gastau­ teur een artikel geschreven . Via zijn we­ blog “Wie helpt de dokter?” probeert hij dokters te helpen om prettiger te werken door hun werk slimmer te organiseren.  (red.)   Door Ron Hameleers                                          Zeg je wel eens van jezelf dat je perfectionist bent? Dan ben je in goed gezelschap. Perfec­ tionisme is namelijk de “favoriete slechte ei­ genschap” van artsen, coassistenten en me­ disch studenten.   Perfectionisme is tot op zekere hoogte prima. De behoefte om het beste uit jezelf te halen en het optimale resultaat te bereiken, geeft plezier en zorgt ervoor dat je trots kunt zijn op jezelf. Iets zo goed mogelijk willen doen motiveert en inspireert. De drang naar perfec­ tie kan leiden tot grote successen.   Het wordt een probleem als je grenzeloos streeft naar perfectie, ook bij onbelangrijke dingen. Dan ben je nooit tevreden. Je ver­ wacht altijd 200% inzet van jezelf. Je ziet altijd dingen die niet goed genoeg zijn, in jezelf en in anderen. Je kunt zo bang worden om het niet goed te doen, dat je verlamd raakt en nergens meer aan begint: faalangst uit onge­ zond perfectionisme.                  

- pagina 18 -

  Ongezond perfectionisme houdt je tegen in je persoonlijke groei. Zoals iedere sporter weet, word je beter als je stap voor stap je grenzen verlegt. Steeds weer een tandje bij­ schakelen of een kilo extra tillen. En dan is het niet meer dan normaal dat het ook wel eens misgaat. Zorg er dus voor dat je een vangnet hebt. Tijdens je coschappen is dat je opleider, maar ook collega’s kunnen klaarstaan voor ruggespraak, overleg en advies.   Een probleem van artsen is dat wij nooit mogen falen. Het is ons ingepeperd: een arts die een fout maakt, kan een dode op zijn ge­ weten hebben. Misschien reageren ervaren artsen daarom soms ook zo allergisch als ze op een fout gewezen worden. Het is dan ook bijzonder dat op sommige afdelingen de coassistenten gevraagd worden om feedback te geven op het functioneren van de assisten­ ten. Door de rollen eens om te keren, kun je heel veel leren.   Nog zo’n grenzeloze kant van perfectionisme is de overtuiging: Ik moet me altijd voor 200% inzetten. Dat klinkt eigenlijk best positief en sociaal wenselijk. Wie wil er nou geen dokter die zichzelf zo enorm inzet?                            De waarheid is anders: een inzet van 200% bestaat niet. Het is een vorm van roofbouw en opzettelijke overbelasting van jezelf. Jezelf inzetten voor 200% is eigenlijk jezelf mishan­ delen. Elke machine die een tijdje op 200% draait, gaat daardoor stuk. Iedereen die altijd 200% geeft, stort vroeg of laat in of krijgt een burnout. Een loopbaan als arts is geen sprint, maar een levenslange marathon. Ga dus verstandig om met je krachten en tank bij door je te ontspannen en een keer niet over patiënten te praten als je met vrienden uit gaat eten. Als je thuis bent, is de overdracht afgelopen.   Omgaan met perfectionisme is niet alleen een opgave voor coassistenten. Het wordt zelfs steeds belangrijker in de loop van je carrière. Er komen namelijk steeds meer tegengestel­ de belangen in je leven:

  - je start met een nieuwe baan - je combineert patiëntenzorg met promotieonderzoek - je krijgt een leidinggevende rol, maar bent ook uitvoerend arts - je hebt een relatie of er komt gezinsuitbreiding   Je moet dan steeds weer een nieuwe balans vinden tussen die tegenstrijdige belangen: hoe kan ik de perfecte arts, promovendus, echtgenote of vader zijn? En dat allemaal te­ gelijkertijd.   Als je stappen wilt zetten in het omgaan met perfectionisme, dan kun je denken aan:   - Herken je automatische, perfectionistische reactie - Weet wat jij echt belangrijk vindt en wat je daarvoor over hebt (met andere woorden: wat je minder belangrijk vindt) - Focus op wat wèl kan - Word elke dag een beetje beter in wat je doet - Leer loslaten - Zorg voor inspiratie - Schat jezelf eerlijk op waarde   Als je deze stappen zet, krijg je meer grip op perfectionisme, kun je meer focussen op de dingen die ertoe doen en leer je en passant ook nog vaardigheden op het gebied van time management en persoonlijke effectivi­ teit.   Je kunt deze onderwerpen aankaarten in het gesprek met een opleider, mentor of coach. Maar je kunt er ook voor kiezen om er eerst eens zelf mee aan de slag te gaan. Hierbij kun je gebruik maken van een kosteloze e-course over omgaan met perfectionisme. Deze kun je vinden op www.wiehelptdedokter.nl/per­ fectionisme.                 Bedenk wel steeds dat een goede manier van omgaan met perfectionisme voor iedereen anders is. Zorg er dus voor dat je de balans zoekt die voor jou persoonlijk goed voelt, want hiervoor bestaat (gelukkig?) geen blauwdruk.          

Intoxicatie Teveel van iets is nooit goed, zelfs niet als het water is...   Door Bart Aalders   Een drankspelletje, een ontgroeningsritueel, en een jonge student. Het gevolg: coma, zeker niet fijn. De oorzaak: water, zeker wel vreemd. Het overkwam een Groningse stu­ dent in 2005. Tijdens de ontgroening – waar het gebruik van spiritualiën in 1997 verboden werd – had men er niet bij stil gestaan dat water in grote hoeveelheden giftig is. Later vertelde de onfortuinlijke student aan een krant: ‘Steeds als ik een rondje van het spel verloor, moest ik een glas water in één keer leegdrinken. Ik geloof dat ik een liter of zes heb gehad, maar precies weet ik dat niet meer.’ Aangekomen in het ziekenhuis werd de jongen opgenomen op de IC, en leefde anderhalve dag zonder bewustzijn.                               Water kills In een ander geval kon de betreffende zich wél nomineren voor een Darwin award. Jennifer Strange, een 28-jarige vrouw uit Ca­ lifornië stierf begin 2007 aan het drinken van teveel water. Ze deed mee aan een ‘Hold Your Wee for a Wii’-contest georganiseerd door het lokale radiostation KDND-FM. Hierbij moest ze samen met een twintigtal andere deelne­ mers zoveel mogelijk water drinken zonder te urineren. Om zich te kwalificeren moesten Jennifer en de andere deelnemers vertellen over hun meest waardeloze kerstcadeaus. Kennelijk had Jennifer niet veel soeps gekre­ gen en mocht ze meedoen.                              

Aangevoerd in kleine flesjes dronken de deelnemers elk kwartier 280 ml water. De deelnemer die zichzelf het meest kon vullen, werd de winnaar en mocht zo’n felbegeerde console mee naar huis nemen. Deze geinige spelcomputers waren toendertijd slecht le­ verbaar in de VS en de deelnemers wilden hun kinderen blij maken.                         Jennifer, jonge moeder van drie kinderen werd tweede na het drinken van ruim 7,5 liter water. Geen Wii voor haar, maar ze kreeg wel kaartjes voor Justin Timberlake. Na de show belde ze een collega op, en zei dat ze onder­ weg naar huis was en dat ze vreselijke hoofd­ pijn had. Even later werd Jennifer thuis door haar moeder dood gevonden.   Een tragisch verhaal natuurlijk. En hoewel Jennifer en de andere deelnemers door een verpleegkundige die in de uitzending kwam gewaarschuwd werden, bleven ze doorgaan met drinken. Hierbij aangemoedigd door de DJ's, die onderwijl grappen maakten over de dikke buik die Jennifer kreeg. Als gevolg van de grote commotie die ontstond ontsloeg KDND-FM 10 werknemers, waaronder de DJ's. Amerika zou echter Amerika niet zijn zonder law-suit. , en de familie Strange ontving 16,5 miljoen dollar van radiostation KDND-FM.   Waaraan stierf Jennifer? Bij inname van grote hoeveelheden water treden er verstoringen op in de elektrolytba­ lans. Door toename van de waterhoeveelheid ontstaat er een hypotone hyponatriëmie. Bij een acute hyponatriëmie ontstaan meest­ al pas symptomen bij een natriumconcentra­ tie lager dan 130 mmol/L. Patiënten krijgen dan last van algehele malaise en misselijk­ heid. Daalt de natriumconcentratie onder de 125 mmol/L, dan treden symptomen als hoofdpijn, rusteloosheid, spierkrampen, deso­ riëntatie op. Daalt de natriumconcentratie nog verder of blijft de hyponatriëmie lange tijd bestaan, dan raakt de patiënt in coma, waarbij ademstilstand en uiteindelijk de dood zullen optreden. Deze neurologische klach­ ten worden veroorzaakt omdat in het brein het water de cellen in stroomt. Door de ver­ laagde extracellulaire osmolaliteit wordt het gunstig genoeg voor de watermoleculen om naar binnen te stromen en de breincellen te laten zwellen.

Gelukkig is een hyponatriëmie – indien tijdig onderkend – goed te behandelen. Het doel is uiteraard de natriumconcentratie weer te laten stijgen tot boven de 135 mmol/L. Hierbij streeft men ernaar om de stijging geleidelijk te laten gebeuren met een streefstijging van 12 mmmol/24 uur. De symptomen van de hyponatriëmie nemen vaak snel af, waardoor de patiënt zich vaak snel weer de oude voelt.     Literatuur Groningse student http://www.studenten.net/lifestyle/lifestyle/18193/ top_10_uit_de_hand_gelopen_ontgroeningen http://www.sax.nu/Nieuws/TabId/31405/ art/670324/watervergiftiging-na-ontgroening. aspx#.UwUJtvl5OSo Jennifer Strange https://web.archive.org/web/20070926234242/ http://www.news10.net/display_story.aspx? storyid=23350 Hyponatriëmie: Acute boekje, http://www. kwaliteitskoepel.nl/assets/structured-files/NI­ V/Acute-Boekje-met-gehele-register-2010-DEFwebsite.pdf Adrogue HJ, et al. Hyponatremia. N Engl J Med. 2000;342:1581-9 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/ PMC2600061/ D J Farrell1 and L Bower2. J Clin Pathol. 2003 October; 56(10): 803–804 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/ PMC1770067/                                                                

- pagina 19 -

- pagina 20 -

Recensie: Grenzeloos verliefd In grenzeloos verliefd worden mannen en vrouwen gevolgd die op het punt staan om een grote stap te maken. Ze zijn verliefd geworden op een man of vrouw uit het buitenland en vastbesloten om het roer om te gooien en te emigreren. Maar is hun liefde sterk genoeg om alle cultuurver­ schillen, ontberingen en heimwee te overwinnen?   Door Anneke Jonkman Programma op Net 5, donderdagavond 20.30 uur. Deze aflevering gaat over een Nijmeegse coassistente Jamilla Heijmans en haar buite­ landse liefde Mauricio.   De 23-jarige Jamilla wordt verliefd op de 33-jarige Mauricio in Equador waar ze samen met haar vriendin Kitty is voor haar studie geneeskunde. Mauricio, op vakantie in Equa­ dor, is Colombiaans en woont in Mexico. In eerste instantie is Jamilla helemaal niet op zoek naar een relatie, maar na een kus op de dansvloer is ze verkocht. Ze wil echter eerst haar studie in Nederland afmaken en ze be­ ginnen aan een LAT-relatie. Tweeëneenhalf

jaar later besluiten Mauricio en Jamilla samen te gaan wonen in Mexico-stad. Na een af­ scheidsetentje en afscheid van de hele familie op het vliegveld is Jamilla dan eindelijk zover om Nederland te verlaten. Mauricio werkt bij een groot ijsbedrijf en heeft daarnaast een appartement in een goede wijk van de stad waar Jamilla bij intrekt. Mauricio moet gelijk aan het werk. Jamilla kan nog twee weken rustig aan doen met wennen aan het appartement, het verkeer,de stad en de taal. Hierna moet ze nog een aantal maanden coschap lopen in Mexico, waarvoor nog een en ander geregeld moet worden.                  Na zes weken is ook Jamilla volop bezig met het gewone leven in het ziekenhuis. Al gauw merken de twee dat ze over bepaalde dingen toch verschillend denken en ontstaan er kleine onenigheidjes. Mauricio houdt van een ‘strak’ interieur in het appartement, terwijl

Jamilla het graag knus wil maken. Ook heeft Mauricio geen enkel verstand van koken, waar Jamilla zich aan ergert. Toch genieten ze van de vrije momenten die ze samen hebben. Na twee maanden werken in het ziekenhuis in Mexico is Jamilla kapot van het zware zie­ kenhuisleven. Ze zou graag terug willen naar Nederland om haar coschappen af te ronden en zich daar te specialiseren. Ze kijken of er mogelijkheden zijn voor Mauricio om naar Nederland te gaan en daar te werken.   Wat de uitkomst uiteindelijk is? Dat kun je zelf wel op internet vinden!   Een aflevering over iemand, die wij allemaal (als coassistent) hadden kunnen zijn. Het blijft fascinerend dat mensen alles achter laten voor de liefde van hun leven, die achteraf misschien toch niet de ware blijkt te zijn. Zoals in veel afleveringen is het einde open, waarbij ik altijd benieuwd ben hoe het afloopt. Dit is natuurlijk ook nooit definitief, want je weet niet wat er nog in de toekomst gaat gebeuren. Al met al een heerlijk zwijmel programma, voor de donderdagavond, voor vrouwen die in de ware liefde geloven!   

__________________________________________________________ Ervaring in het buitenland - Één paracetamol voor het sla­ pen gaan Al vroeg in de geneeskundeopleiding leer je hoe ziektebeleving gunstig wordt beïn­ vloed door regie en controle van de patiënt op zijn of haar ziekte. Denk maar aan de patiënt met de morfinepomp die minder pijnstilling nodig heeft. Goede zelfzorg verbetert zodoende de mate van ziektege­ drag en daarmee de zorgconsumptie.   Door Erik Verschuren   In Suriname heb ik drie maanden coschap gelopen en een systeem leren kennen waarin zelfzorg zo veel mogelijk wordt ontmoedigd. Een bezoek aan de huisarts betekent meestal twee uur wachten, en dat is het allemaal waard. Veel Surinamers beschouwen een bezoek aan de huisarts als een dagje uit. Je krijgt er zelfs een dagje vrij voor van je school of werk, de huisarts schrijft zo een ziektebrief­ je uit met een dagje extra ‘ziekteverlof’ als je er om vraagt. En als ze dan toch bij de huisarts zijn en een verstopte neus hebben krijgen ze een pretpakket aan medicatie mee naar huis: paracetamol/coffeïne, hoestdrank, neus­ druppels en multivitamine. Een belangrijk probleem is dat alle medicatie (ook wat in Nederland zelfzorgmedicatie is!) volledig vergoed wordt door de zorgverzekeraar. Bij de huisarts krijg je medicijnen gratis, dus

neem je vrij van werk of school om je recept multivitamine bij de huisarts te halen.  

Men zou in Suriname dat systeem van vergoe­ de zelfzorgmedicatie moeten afschaffen. Dat zou voor iedereen goedkoper zijn: de huisarts wordt toch per jaar uitbetaald en niet per consult; er zijn minder ziekte dagen; en ver­ zekeraars geven minder uit aan medicatie waardoor ze goedkopere verzekeringen aanbieden. Bovendien geeft het de regie terug aan de patiënt. Desondanks ben ik bang dat het niet gaat werken. Laat me je enkele voorbeelden geven. De huisartsenspreekuren zitten vol met patiënten die hun bloeddruk komen meten omdat ze menen dat die de oorzaak is

van het stijve gevoel in schouders en nek. In ziekenhuisafdelingen zul je patiënten kun­ nen vinden die de dag ervoor geopereerd zijn maar zelf geen idee hebben waaraan of waarvoor. ’s Nachts komt een patiënt naar de SEH omdat haar maagtabletten op zijn en ze er niet van kan slapen. En met enige regel­ maat presenteert een patiënt zich op de SEH alsof hij of zij bijna doodgaat en twee uren laten staan ze aan de balie om te vragen of ze naar huis mogen want ze hebben honger en willen niet op de labuitslagen wachten.   Surinaamse patiënten hebben een gebrek aan bewustzijn van eigen gezondheid en li­ chaam. De mensen hier hebben weinig opge­ pikt van de (wellicht gebrekkige) voorlichting die ze hebben gehad. Soms wordt je moede­ loos van de kennis over gezondheid en het menselijk lichaam. Zelfs een vooraanstaand diplomaat neemt dagelijks één paracetamol voor het slapen gaan ter bescherming van hart en bloedvaten.   Ik zou graag zien dat zelfzorgmedicatie in Suriname niet meer vergoed hoeft te worden, maar als dat betekent dat elke Surinamer één paracetamol voor de nacht gebruikt, dan moeten we het misschien laten zoals het is.       

- pagina 21 -

Terugkeer van de witte pest: tuberculose, de tweede kans? Tuberculose wordt meestal veroorzaakt door een infectie met Mycobacterium tu­ berculosis. Andere verwekkers van tuber­ culose zijn Mycobacterium bovis en Myco­ bacterium africanum. Transmissie van Mycobacterium tuberculosis vindt door aerosolen plaats en dat weten we allemaal.  We weten ook dat eenderde van de totale wereldbevolking geïnfecteerd is, maar meer dan 90% (van deze populatie) daar nooit ziek van wordt. De overige 10% krijgt in de loop van het leven tuberculose, waarvan de meerderheid pulmonaal zal manifesteren (4/5 van de 10% die actieve TB ontwikkeld) en het overige deel extra­ pulmonaal. Tegenwoordig komt tuberculose in Neder­ land weinig voor, maar als we het mondi­ aal bekijken dan treffen we in 2010 vol­ gens de WHO (World Health Organization) 1.4 miljoen sterfgevallen door tuberculose en een incidentie van 8.8 miljoen, wat met het oog op snel ontwikkelde resistentie zorgelijk is. Bij deze een blik op het ergste scenario van de te verwachten toekomst; de geschiedenis.   Door Tina Natroshvili Geschiedenis : het preantibiotisch tijdperk van tuberculose Mycobacterium tuberculosis-complex (MTB­ C), bestaande uit o.a. Mycobacterium tuber­ culosis, is in de loop van de tijd op het gene­ tisch niveau niet zo veel veranderd. MTBC is naar alle waarschijnlijkheid ongeveer 40.000 jaar geleden uit de M. prototuberculosis voorlopercellen-pool ontstaan. Daarna is MTBC via de moderne mens vanuit Afrika over de hele wereld geëmigreerd.   Er zijn 20.000 tot 30.000 jaar geleden twee lijnen uit de gemeenschappelijke voorouder van de MTBC ontstaan. Een die alleen mensen infecteerde en de ander die alleen dieren in­ fecteerde. De stam die mensen infecteerde verspreidde zich door middel van migratie. De tweede stam die alleen dieren infecteerde omvatte M. bovis en M. caprae en was waar­ schijnlijk de bron van de dierlijke tuberculose. De overgang van de dierlijke stam M Bovis naar de mens ging samen met de domestica­ tie, wat ongeveer 13.000 jaar geleden plaats­ vond.   In de middeleeuwen werd er minder dan voorheen over tuberculose geschreven, maar dat wijst niet op een afname van deze ziekte. In de Renaissance kwam er meer kennis over alles en daarmee ook over verschillende ziekten. Kennis verspreidde zich over de hele wereld. In Engeland waren ze afwijkingen in de longen aan het opsporen door middel van percussie. Laennec, die de stethoscoop con­

- pagina 22 -

strueerde, maakte nauwkeurigere diagnos­ tiek van tuberculose mogelijk. De door hem in zijn boek (“D’Auscultation Mediate” uit 1819) gebruikte termen om een pulmonale ziekte te beschrijven worden ook heden­ daags nog gebruikt.                                       In de tijd van Laennec ontwikkelde tubercu­ lose zich tot een epidemie in Europa. De sterftecijfers in London, Stockholm en Ham­ burg waren toendertijd ongeveer 800– 1000/100.000/jaar. In Amerika zag men gelij­ ke sterftecijfers. Een van de vele slachtoffers van tuberculose was John Keats, een bekende dichter uit Engeland. Tegelijkertijd werd tu­ berculose een onderwerp voor opera’s en andere kunstwerken. Een voorbeeld is ‘La traviata’ (1853) van Giuseppe Verdi, waarin de hoofdpersonage uiteindelijk aan tuberculose overlijdt.   Op 24 maart 1882 veranderde de geschiede­ nis van tuberculose voorgoed. Die dag presenteerde Hermann Heinrich Ro­ bert Koch ‘Die Aetiologie der Tuberculose’ aan de Physiological Society van Berlijn. Zo maakte de wereld kennis met de tuberkel baccil. Koch werd in 1905 voor zijn ontdek­ king met een Nobelprijs beloond.   Na de ontdekking van röntgenstraling in 1895 werd dit voor de diagnostiek van tuberculose (of beter gezegd longafwijkingen) ingezet. In 1882 werd door Dr. Franz Ziehl, een professor in Lübeck, carbofuchine kleuring geïntrodu­ ceerd. Door de bijdrage van Friedrich C.A. Neelsen is de, in deze tijd nog steeds veel gebruikte, Ziehl-Neelsen kleuring ontwik­ keld.   Voor het antibiotica-tijdperk was het verloop van de ziekte ernstig, snel en meestal fataal. In het begin werden mensen sowieso niet zo oud en wegens slechte diagnostische moge­ lijkheden was het moeilijk te zeggen aan welke ziekte iemand was overleden.

      Veel beschrijvingen en aanwijzingen van   een ziekte die wij hedendaags als tubercu­   lose zouden beschrijven hebben ons be­   reikt.       Enkele voorbeelden:   - 1550 voor de Chr.: Ebers papyrus (kan   gezien worden als medische naslagwerk in   Egypte) beschreef een pulmonale ziekte   met lymf-knoppen die we bij tuberculose   aantreffen.       - ‘Dr Granville’s Mummy’ is een mummie   van een ongeveer vijftig jarige vrouw ge­   naamd Irtyersenu die ongeveer 600 jaar   voor Chr. leefde. Bij autopsie van de mum­   mie in 1850 werd vast gesteld dat ze aan   een ovariumtumor was overleden. Huidi­   ge ontwikkeling rond de mummie lieten   zien dat de tumor benig (benigne   adenoom) was en waarschijnlijk niet de   doodsoorzaak kon zijn. Na een totale revi­   sie vond men DNA en celwand moleculen   van M. Tuberculosis in de long, galblaas en   botten en concludeerde men dat tubercu­   lose de hoofdrol in het overlijden van Irty­   ersenu speelde.                                                 Granville's mummie           - Nepaharan ( 1000 voor Chr.) is een 25 ja­   rige priester van Amundie die ook als een   mummie bewaard is en laat ook tubercu­   lose van de longen zien.       - Het oudste bekende geval van tubercu­   lose in Engeland stamt uit de ijzertijd (on­   geveer 2200 jaar geleden).       - In Griekenland besteedde Hippocrates   aandacht aan tuberculose. Hippocrates   beschreef in het boek 1 van de epidemieën   tuberculose als phthisis.  Symptomen   waren koorts, kleurloze urine, hoesten,   opgeven van sputum, verlies van dorst en   honger en uiteindelijk delier en dood.   Hippocrates dacht dat phthisis erfelijk was.   Hij beschreef dat phithisis mensen tussen   achttien en vijfendertig jaar overkwam en   een fataal verloop had.      

De slechte sociaal economische- en omge­ vingssituaties (bijvoorbeeld tijdens de indu­ strialisatie) zouden ook een grote rol hebben gespeeld bij de verspreiding en ongunstige prognose van de ziekte. De ziekte die we nu tuberculose noemen zou destijds waarschijn­ lijk fataal verlopen en er zouden vele malen meer mensen een actieve ziekte ontwikkelen dan de huidige tien procent, want gezien de sociaal economische situatie in het verleden zou het immuunsysteem gemiddeld geno­ men niet zo sterk zijn als die van de huidige wereldpopulatie. Bovendien wist men toen helemaal niets van preventieve maatregelen.   Het antibiotisch tijdperk van tuberculose Met de komst van de antibiotica is de behan­ deling van tuberculose en de overleving van patiënten met tuberculose veranderd. Pre­ ventievemaatregelen en meer kennis over de ziekte hebben geholpen om tuberculose in goed ontwikkelde landen bijna uit te bannen. In de minder ontwikkelde landen is tubercu­ lose nog steeds een probleem. Deels door slechte diagnostische mogelijkheden, maar ook door slechte therapeutische mogelijkhe­ den.                     De behandeling van tuberculose is ten eerste gericht op het elimineren van extracellulaire bacteriën en ten tweede op het elimineren van intracellulaire bacteriën. De behandeling kan gesplitst worden in twee fasen, namelijk een intensieve (bactericide) fase en een con­ tinuatie (sterilisatie) fase. In de intensieve fase streeft men naar het doden van alle metabool actieve bacteriën en in de continuatiefase naar het doden van de slapende bacteriën die zich anders zoudengaan delen. Daarmee wordt sterilisatie bereikt. Er wordt een combinatie van middelen ge­ bruikt, omdat door te combineren men de volgende effecten kan bereiken: - Verbreding van het spectrum - Voorkomen of beter gezegd vertragen van resistentie - Synergie van middelen                        

Het behandelingsschema ziet er als volgt uit: 2HRZE4HR. 2HRZE4HR houdt in dat de pa­ tiënt de eerste twee maanden van de behan­ deling isoniazide, rifampicine, pyrazinamide en ethambutol moet gebruiken. Daarna ge­ bruikt de patiënt vier maanden isoniazide en rifampicine.   Naast de introductie van antibiotica heeft ook DOT (Directly Observed Treatment) aan het succes van de behandeling voor tuberculose bijgedragen. In Nederland onderneemt men de volgende stappen om tuberculose onder controle te houden: - “active case-finding” - Risicogroepen screening - Gecontroleerde behandeling ( DOT) - Contactonderzoek   Verder gebruikt men ook de DNA- fingerprin­ ting methode voor clusteronderzoek van hoest-contacten. Ook wordt latente tubercu­ lose meestal behandeld met INH-profylaxe. Het opsporen van latente tuberculose ge­ beurt door middel van de mantoux huidtest of door het meten van de IFNg-productie in vitro, IGRA’s.    Gezien het zo goed gaat, waar maken we ons dan zorgen om? Wat is de bedreiging voor toekomst? Het antwoord is simpel en grens­ overschrijdend: “resistentie”.                       Bedreiging in de toekomst, of niet eens zo’n verre toekomst? Resistentie tegen antibiotica is niet alleen een probleem bij tuberculose, maar bij meerdere ziekten. Waarom is resistentieproblematiek bij tuberculose dan anders? Ten eerste omdat we bij de gewone standaard tuberculose behandeling al met minstens vier middelen behandelen. Dat zegt iets over deze midde­ len, namelijk dat we geen goed middel heb­ ben die in zijn eentje de ziekte aankan, waar­ bij geen resistentie optreedt en die voor de patiënt makkelijk te gebruiken is en vrijwel geen andere toxiciteit heeft. Bij de realiteit blijvend geef ik toe dat er de komende tijd ook geen nieuw middel zal worden ontwik­ keld die aan de bovengenoemde criteria zal voldoen. Er worden tegenwoordig sowieso weinig nieuwe antibacteriële middelen ont­ wikkeld. Dit is mede te wijten aan de finan­ ciële onaantrekkelijkheid van het ontwikke­ len van nieuwe medicijnen. Gezien we geen nieuwe middelen hebben en de middelen waarmee we de huidige therapie kunnen

      Behandelingen van vroeger, enkele   voorbeelden:      - In Engeland en Frankrijk werd tuberculo­   se door “touching” (aanraking) van de ko­   ning of koningin genezen. Koning Robert   the Pious van Frankrijk was de grondleg­   ger van de traditie in de 11de eeuw.                     - Verder werd tuberculose (samen met   veel andere ziekten) ook onnodig behan­   deld door aderlaten.      - In Egypte was de aanbevolen behande­   ling door middel van chirurgische draina­   ge en een mixtuur van acacia blaadjes of   bloempjes, erwten, fruit, dierlijk bloed, in­   secten bloed, honing en zout.      - Griekenland: Clarissimus Galen uit 174   gaf aanbeveling om tuberculose met frisse   lucht, melk en bezoeken aan zee te behan­   delen. Echter kwam de ziekte niet heel veel   voor in zijn medische teksten.      - Laudanum is een van de bekendste mid­   delen van vroeger. Men dacht dat het een   soort geneesmiddel tegen alle kwalen   was. Bestanddelen van laudanum waren:   zo'n 90% wijn (of andere alcoholische   drank) en tot 10% opium, soms werd er   kruidnagel en/of kaneel toegevoegd.                                                               - Chirurgische behandeling, o.a. het laten   collaberen van de aangedane long.      - Sanatoria, die mensen rust en regelmaat   boden, waren tot de komst van antibiotica   tegen tuberculose de meest geslaagde   behandeling, waarbij er toch genezing   optrad (“optimum medicamentum quies   est”)  

- pagina 23 -

vervangen in het geval van resistentie ook beperkt zijn, is het belangrijker dan ooit om resistentie beperkt te houden. De vraag is of dat nog mogelijk is gezien de huidige bijwerkingen en toxiciteit die invloed hebben op de therapietrouw en specifieke problemen bij patiënten met HIV en tubercu­ lose. Bovendien horen we niet te vergeten dat in meerdere landen de aanpak van tubercu­ lose verre weg van efficiënt en effectief is.    Men onderscheidt de volgende resistente typen van tuberculose: - MDR , multidrug resistente tuberculose. Dit houdt in dat bacteriën resistent zijn voor isoniazide en rifampicine. - XDR, extensive drug resistente tuberculose. Een uitgebreidere versie van MDR metresis­ tentie voor belangrijke tweedelijnsmiddelen, namelijk fluoroquinolonen en ’injectable’ (bijv. amikacine, kanamycine en/of strepto­ mycine). - TDR- TB, totally drug-resistant tuberculose. Deze is in aantallen aan het vermeerderen. Zoals de naam het al zegt is TDR- tuberculose resistent tegen alle soorten antibiotica. Hoge MIC waarden en verschillende combinaties kunnen geen succes beloven bij dit type tu­ berculose.    Er zijn laatst enkele retrospectieve reviews over de ziekte-uitkomst van MDR tuberculose gepubliceerd. Er zijn de volgende bevindin­ gen uit gekomen: - Patiënten die zich met MDR tuberculose presenteerden waren al eerder voor tubercu­ lose behandeld (mediaan 5-6 maanden). - Het succes van de behandeling van MDR tuberculose is wisselend over verschillende

landen. In de USA was er in 77% van de geval­ len succesvol behandeld en in Turkije was dit rond de 52%. - Voorspellers van succesvolle therapie zijn chirurgische interventie voor tuberculose, gevoeligheid voor fluoroquinolonen en jonge leeftijd van patiënten. - Bij MDR tuberculose lijkt het dat elke voor meer dan dertig dagen ingenomen medicatie verlies aan doeltreffendheid laat zien.    Er zijn talloze aanwijzingen dat herstel van MDR en XDR tuberculose moeilijker is. Boven­ dien zijn de resistente varianten moeilijk te behandelen omdat artsen er weinig ervaring mee hebben. De resistente vormen zijn nu in opkomst en er is nog heel weinig goed we­ tenschappelijk onderzoek naar gedaan. Dat maakt het bepalen van de juiste behandel­ strategie niet makkelijk. Er zijn nu ongeveer 440.000 gevallen van MDR tuberculose per jaar. XDR tuberculose is al in 58 landen geregistreerd. De aantallen laten nu een relatieve daling per vast aantal inwo­ ners zien, maar wat ons niet in verleiding moet brengen is dat het aantal bewoners in absolute mate wel toeneemt.   Als we zo doorgaan maken we een reële kans om weer in de middeleeuwen te belanden met grote tuberculose epidemieën door ten eerste het ontbreken van nieuwe middelen en ten tweede door de toename van allerlei vormen van resistentie. Het verschil zal daar­ bij zijn dat we dit keer wel weten wat de ziekte inhoudt en hoe we in deze toestand zijn beland.

dat er vroeger toch een percentage was die zonder antibiotica te gebruiken genas…                                         Literatuur 1. Daniel, T.M. (2006). The history of tubercu­ losis. Respir Med.,100, nr. 11, pp. 1862-70. 2. Tiemersma, E.W. et al,.(2011). Natural histo­ ry of tuberculosis: duration and fatality of untreated pulmonary tuberculosis in hiv ne­ gative patients: a systematic review. PLoS ONE., 6, iss 4, pp. 17601e. 3. Gutierrez M.C. et al.(2005). Ancient origin and gene mosaicism of the progenitor of Mycobacterium tuberculosis. PloS Pathog,1, iss 1, pp.e5. ‘Overige bronnen zijn op te vragen bij de auteur’

Om niet al te somber af te sluiten vermeld ik

_______________________________________________________  

Antwoorden puzzel Rij 1: V.l.n.r: Halong Bay (Viëtnam), Petra (Jordanië), Hoover Dam (VS). Rij 2: Tafelberg (Zuid-Afrika), Iguazu Falls (Argentinië/Brazilië). Rij 3: Cairo Citadel (Egypte), Grand Canyon (VS), Hagia Sophia (Turkije). Rij 4: Machu Picchu (Peru), Puerta Princessa Underground River (Filipijnen), Mount Everest (Tibet/Nepal).

_____________________________________________________  

Column   Het kaf van het koren leren scheiden. Als ik iets lastig vind dan is het dat. De gemiddelde oudere patiënt heeft zo´n >10 problemen, en minstens 5 pillen. Ga maar lekker vanavond even een presentatie maken over die geweldige polyfarmacie( veel – medicijnen) en schep er helderheid in. Mijn gedachten glippen weg naar de groene rijstvelden in Cambodja waar ik vier jaar geleden nog doorheen croste op een opgevoerd bromscootertje. Een vrijheidsgevoel tot in je tenen. Het kaf van het koren leren scheiden betekent daar letterlijk wat anders. Stiekem schiet die ondankbare gedachte in mijn hoofd.. ik zou best die koter willen zijn die daar met zijn blote voeten in het water, maar met de zon op z’n bol, tussen de planten aan het ploeteren is! Ja, ik weet het, voor hem geldt: Jij reist, ik rijs(t). Maar ik wou even eerlijk tegen jullie zijn.   Daarover gesproken, en het doel van dit verhaal, eigenlijk is het vandaag mijn laptop die (weer) geweldig is herrezen, na een nacht in een recovery bedje van rijst omdat ie van wat koffie had gesnoept. Dus bij deze mijn ode aan de witte korrel van ver. En het jochie waar ik aan terug dacht, die ze voor me geplukt heeft en wist hoe hij het kaf er vanaf moest pellen. Nu ik nog.   Iris van der Poel

- pagina 24 -

Recept Gevulde paprika Je wilt imponeren met een ingewikkeld gerecht en tegelijkertijd snel nog even een bezem door je kamer halen. Dit gerecht ziet er indruk­ wekkend uit, is super simpel en makkelijk aan te passen aan de smaak van je gasten. Bovendien heb je er geen oven voor nodig.     Door Nicole van de Haar   Ingrediënten: 1 paprika per persoon 1 kopje (70-100 gram) rijst per persoon 300 gr. Gehakt/Kipblokjes Tomatenpuree of- saus Groenten, bijv. een zak Italiaanse groenten 1 Uitje Eventueel 1 teentje knoflook     Bereiding - Halveer de parika’s en snijdt het vruchtvlees eruit. - Breng ruim water aan de kook. Voeg dan de rijst toe, roer om en voeg daarna de paprika’s toe. - Fruit het uitje en de knoflook en rul daarna het gehakt. - Voeg de groenten toe aan het gehakt en bak ze even mee. - Voeg daarna de tomatenpuree toe om het te binden. - Als de rijst gekookt is, haal dan de parika’s eruit en giet de rijst af. - Vul de paprika’s met rijst en het gehakt met groenten.     Tip: Ook lekker met fetakaas en noten en rozijnen.                                                                            

- pagina 25 -

Chirurgie in Afrika Deze keer heeft de status co een chirurg, met fantastische ervaringen in het buiten­ land, gevraagd een stuk over chirurgie in Afrika te schrijven… (de red.) Door EJ van Hasselt, FCS (ECSA) In een voordracht gehouden in Nieuw Zee­ land in 2004 benadrukte de van een scherpe pen voorziene en helaas overleden chirurg Imre Loefler ( Regensburg 1929 – Nairobi 2007) dat imiteren van het Westen schadelijk is voor het voortbestaan van de algemene chirurgie in Afrika.                       Het patroon van sub- en superspecialisaties vereist een adequate hoeveelheid specialis­ ten. Bovendien vereist het een efficiënt ver­ wijssysteem. In Afrika zijn er sowieso onvol­ doende specialisten en de specialisten die er zijn werken voornamelijk in de grote steden. Dit alles leidt tot een verslechterende staat van de algemene chirurgie. Bijna erger nog is het imiteren van de verworven technische verbeteringen, het citaat “ het beste is vaak de vijand van het goede” (Voltaire 1772) is van toepassing op het kopiëren van “de gouden standaard” en “state of the art procedures”. Bovendien heeft, op instigatie van de dono­ ren, het verdwijnen van gratis gezondheids­ zorg en het vasthouden aan het principe, dat ziekenhuizen gebouwd door bepaalde lan­ den ook ingericht worden met producten uit diezelfde landen geleid tot een toename van de moeilijkheden om deze te kunnen ver­ nieuwen en onderhouden.

Natuurlijk werken instabiliteit, corruptie, in­ competentie, ziekte, toenemende armoede etc. in de landen in Sub-Sahara Afrika niet mee om de best mogelijke chirurgische zorg te bieden. Het is daarom van het grootste be­ lang om dokters te blijven trainen, die com­ petent zijn in die chirurgische vaardigheden, die nodig zijn om de meest voorkomende aandoeningen te behandelen. Keizersnedes, het zetten van fracturen, het doen van huid­ plastieken (brandwonden), het maken van boorgaten in de schedel (epidurale bloedin­ gen) en de behandeling van acute buik aan­ doeningen zoals sigmoïd volvulus zijn hier voorbeelden van; de volgende casus illu­ streert dit.   Een jongeman van 26 jaar presenteert zich in het distriktsziekenhuis met de volgende klachten: Een plotseling opgezette buik, die pijnlijk is geworden, daarbij heeft hij sinds 24 uur geen ontlasting en flatus geproduceerd. Bij onder­ zoek van de buik vind je een enorm opgezet­ te buik, auscultatie laat enkele niet obstruc­ tieve darmgeruisen horen, percussie is overal tympanisch (“het lijkt wel het geluid van een trommel”) en bij palpatie zijn er geen tekenen van peritonitis.                        Wat is de diagnose en heb je nog aanvullend onderzoek nodig om dit te bevestigen? De diagnose is sigmoïd volvulus en nee je hebt geen aanvullend onderzoek nodig. De volgende stap is om te proberen de lucht eruit te laten . Dit kan je doen m.b.v. een sig­ moïdoscopie of het gebruik van een rectum slang. Dit was niet succesvol en de patiënt

In het zonnetje   Valerie Feskens Bedankt voor je creative inzet als co-auteur bij de status co! We hebben genoten van je columns, thema-artikelen en gezelligheid tijdens de vergaderingen. We wensen je veel succes met en plezier in je verdere carrière als arts!      

- pagina 26 -

werd geopereerd; bij laparotomie werd het volgende beeld gezien.                       Links op de foto zie je een enorm verwijd sigmoïd vol met lucht, rechts zijn 2 tekenin­ gen van een gangreneuze volvulus en van de meest ernstige vorm een z.g. “ileosigmoïd knot” of “compound volvulus”, bij deze vari­ ant is er sprake van een gangreneus sigmoïd en gangreneuze dunne darm. Het moge duidelijk zijn dat de patiënt dan vaak in sep­ tische shock binnenkomt en dat ondanks snelle en adequate behandeling (resectie en primaire anastomose) de mortaliteit nog zeer hoog is.   Onze patient kon behandeld worden of met een sigmoïd resectie (de meest definitieve behandeling) of als de operateur zich niet competent genoeg voelt om dit uit te voeren met Plication and Retroperitonealisation Of Sigmoïd Colon (PROSC). Hierbij wordt een deel van het uitgezette sigmoïd “begraven” en gefixeerd achter een vrij geprepareerd stuk peritoneum van de laterale buikwand. Daardoor kan het sigmoïd niet meer om zijn as draaien en wordt een volvulus voorkomen. Deze procedure werd bij onze patiënt uitge­ voerd. Twee dagen na opname kon hij in goede conditie ontslagen worden. Deze casus illustreert dat het van groot be­ lang is om in Afrika dokters op te leiden, die in staat zijn om met beperkte mogelijkheden de meest voorkomende chirurgische aandoe­ ningen adequaat te behandelen.   Literatuur Africa – Surgery in an unstable environment,

De Spaanse griep  Door Anneke Jonkman   De grieppandemie De Spaanse griep was  grieppandemie uit de jaren 1918-1919, welke aan meer dan 50 miljoen mensen het leven heeft gekost. Om even een vergelijking te maken; dit is ruim­ schoots meer dan het totale aantal doden tijdens de Eerste Wereldoorlog, dit was zo’n 15 miljoen! Aan de hand van verhalen en gevonden documenten is geconcludeerd dat er in Amerika 675.000 mensen overleden aan de Spaanse griep, in Frankrijk 200.000, Enge­ land 400.000 en in Nederland 27.000. De meeste dodelijke slachtoffers vielen echter in Rusland en India, waar naar alle waarschijn­ lijkheid zo’n 5 miljoen mensen zijn overleden.   Het virus dat de Spaanse griep veroorzaakte was van het type H1N1. Er is een schatting gemaakt van het aantal mensen dat ooit besmet is geraakt, wat neer­ komt op zo’n 20% van de totale bevolking, dit zijn ongeveer een half miljard burgers!                       Waarom de Spaanse griep? In de tijd van de Spaanse griep wilde men geen onrust brengen onder de bevolking en werd er niks over de griep in kranten gepubli­ ceerd. Ook burgers die van het bestaan van de griep afwisten, mochten dit niet aan ande­ ren doorvertellen. Echter Spanje, het land dat neutraal was tij­ dens de Eerste Wereldoorlog, besteedde wel veel aandacht aan de grieppandemie en be­ richtte dit ook in de kranten. Het Ministerie van Gezondheid van Zwitserland heeft het toen de ‘ Spanische Krankheit’ (ofwel Spaanse Griep) genoemd. Echter waren de Spanjaar­ den er sterk op tegen dat men beweerde dat de griep uit Spanje kwam.   De griepgolven Typerend voor de Spaanse griep is dat er ei­ genlijk twee griepgolven waren. De eerste golf was in het voorjaar van 1918, waarbij de besmette mensen milde symptomen had­ den. Ze waren een aantal dagen ziek en er dan zo weer bovenop. Tijdens deze griepgolf overleden dan ook weinig mensen.   De tweede golf, in het najaar van 1918, verliep veel desastreuzer. Het griepvirus was sterker en dodelijker geworden door diverse muta­ ties. Vooral jonge kinderen, ouderen en ande­ re zwakkere mensen (o.a. soldaten uitgeput

door de oorlog)hadden een grote kans om te overlijden aan de griep.   Symptomen van de Spaanse griep De symptomen van de Spaanse griep zijn ei­ genlijk in drie stadia te onderscheiden, waar­ bij het eerste stadium begint als de eerste symptomen zichtbaar worden. Het tweede stadium bestaat uit de meeste symptomen en het derde stadium is het overlijden van de patiënt aan de verschillende symptomen van de ziekte.                                   Symptomen bij stadium een zijn: hoge koorts, veel hoesten, koude rillingen, spier­ pijn en keelpijn Symptomen bij stadium twee zijn: extreme moeheid, flauwvallen, energieverlies, luste­ loosheid, geen zin in eten of drinken, ver­ zwakte ademhaling en onbehandelbare longontsteking   Wanneer stadium drie bereikt is, ligt de dood op de loer. De meest voorkomende redenen waarom patiënten overleden zijn ongenees­ bare longontsteking, verdrinking door bloed in de longen en te weinig zuurstofopname, met verstikkingsdood tot gevolg                           Behandeling van de Spaanse griep Tijdens de Spaanse grieppandemie was er eigenlijk geen goede behandeling voor het virus. Er waren veel mensen die nepmedicij­ nen op de mark brachten, zonder enige wer­ king. Er was ook geen vaccin beschikbaar voor de Spaanse griep op de verdere besmetting te voorkomen. De Eerste Wereldoorlog was net

voorbij en er waren weinig materialen voor­ handen om besmettelijkheid in toom te houden.      Het einde van de pandemie De Spaanse griep kwam met een relatief snelle opkomst, en verdween ook weer snel eind 1919. Men weet nog steeds niet waarom het griepvirus weer zo snel verdwenen is.   Het ontstaan van de Spaanse griep Tot op de dag van vandaag is het eigenlijk onduidelijk waar het griepvirus nu precies vandaag komt en hoe het is ontstaan. Er zijn vandaag de dag toch enkele theorieën over de oorsprong van de Spaanse griep, maar onder wetenschappers is er geen consensus over welke theorie de juiste is.   Theorie één Er is een vermoeden dat het griepvirus oor­ spronkelijk uit China of uit de Verenigde Sta­ ten komt. Chinezen gingen ten tijde van de Eerste Wereldoorlog loopgraven bouwen in Frankrijk. Hiervoor gingen ze via de V.S. naar Frankrijk en kunnen het virus al vanuit China of vanuit de V.S. hebben meegenomen. De eerste griepgevallen werden echter niet in de V.S. of China vastgesteld. Theorie twee Een andere theorie is dat het griepvirus is ontstaan in het Amerikaanse leger. Toen Amerika richting Europa trok als bondgeno­ ten in de Eerste Wereldoorlog, werden de soldaten vooraf ingeënt met meerdere vacci­ naties. Volgens deze theorie zou de chemi­ sche reactie die op al deze vaccinaties is ont­ staat, ervoor gezorgd kunnen hebben dat het Spaanse griepvirus ontstond. Ook denkt men dat het lichaam overbelast geraakt kan zijn door alle nieuwe antistoffen, dat er een mu­ tatie is opgetreden in deze antistoffen, welke geresulteerd heeft in het Spaanse griepvirus. Theorie drie De derde theorie gaat er vanuit dat de Spaan­ se griep een mutatie is van het vogelgriepvi­ rus. Het idee is dat mensen besmet zijn ge­ raakt via vee met een mutante vorm van het vogelgriepvirus. Er is nog een tijdje gedacht dat Duitsland de Spaanse griep had uitgevonden als chemisch wapen. De griep brak immers uit tijdens de Eerste Wereldoorlog. Men dacht dat de Duit­ sers het in de vorm van een gas hadden ge­ maakt om zo de geallieerden uit te schakelen. Aan Duitsland werd gedacht, omdat de Duit­ sers in 1917 al mosterdgas hadden ingezet om hun tegenstanders uit te schakelen.         

- pagina 27 -

www.editoo.nl

De volgende coassistenten hebben hun artsenbul ontvangen: Indien onbestelbaar retour: Stichting Status Co, Geert Grooteplein-Noord 15, Kamer 3.06, 6525 EZ Nijmegen  

Geslaagden december 2013

Geslaagden januari 2014

Geslaagden februari 2014

  Mevr. M.M. Albert Mevr. M.J.A. Biemans Dhr. W.J.V. Bökkerink Dhr. B.C.J. van den Bosch Mevr. C.M. van Brenk Mevr. M.H.D. Bruintjes Mevr. R.I. Claassen Mevr. D.E.M. Damhuis Mevr. H.W.J.M. van Delft Mevr. T.P.E. ten Haaf Dhr. S.J.F. Hartman Mevr. L.C. Hendriks Mevr. M.J. de Jager Mevr. E. Jehoel Mevr. A.F.M. de Jong Dhr. C.A. Kirchner Dhr. P.J.A.M. Lodewijkx Dhr. A.V. Moyakine Mevr. E.Z. Nadi Dhr. G.Peeters Dhr. J.P. Pluijmen Dhr. S. Popal Mevr. M.L. Pouwelse Mevr. P. Samadi Mevr. C. Smids Mevr. A. Smits Mevr. T.E. Spiele Mevr. C.N.W. van der Steen Dhr. R.F. Stolk Dhr. F.J.M.H. van der Velden Dhr. K. van der Wulp Mevr. L. Wulterkens Mevr. A.E. Ziel        

  Mevr. S.A.S.A. Bemelmans Mevr. Y. Benthem Mevr. M.W.T. van Bilsen Dhr. G.J. Blokhuis Dhr. T.L.M. de Bont Mevr. E. Boon Mevr. J.C. van den Broek Mevr. M.J.S. Egberink Mevr. M.C.W. Gayet Mevr. I.S. Hartman Mevr. A.M.E. Jacobs Mevr. J. Janson Dhr. S. Lambertus Mevr. S. Langenhuijzen Dhr. S.J.P. Lauwers Mevr. R. Lindeboom Dhr. R.W.J. Lugtenberg Dhr. J.S. Mertens Mevr. K. Mul Mevr. L.C.M. van Ooijen Dhr. V. Ortiz Dhr. S.B.J. Oude Ophuis Mevr. I.C.P. Philipse Dhr. D.A. Schmeetz Mevr. A.J.W.M. de Veer Mevr. N. Verburg Mevr. G.E. Voerman Mevr. R.P.A. Wauters Mevr. M.A. Willemars Mevr. A.A.G. Zee Mevr. M.J. Zegers            

  Dhr. J.M. Bent Mevr. V. Feskens Mevr. I.M. Frenaij Mevr. N.H. Geessink Mevr. M. Güveli Dhr. R. Hover Mevr. J.M.R. Huisman Mevr. E.M. Jacobs Mevr. M.R.F. Reijnders Mevr. C. Roetert Mevr. M.E. Schenning Mevr. M.M. Sprengers Dhr. I.A.M. Verhagen Mevr. S.J.E. Veringa Mevr. H.M. Vrijer Dhr. M.J.G. Zeldenrust                                          

Van harte gefeliciteerd! Wij wensen jullie heel veel succes met jullie verdere carrière! De redactie van Status Co

- pagina 28 -