Jaargang 52- nummer 3 Tijdschrift voor en door coassistenten

Jaargang 52- nummer 3

Tijdschrift voor en door coassistenten

Doe het zelf!

Waar vind ik alle artsenvacatures, Wil jij werken, ervaren nieuws en lerenen in carrièretips? verschillende specialismen? www.vacaturesvoorartsen.nl Volg dan het Traineeship!

Neem contact op: +31 888 - 22 55 88 of [email protected] www.vacaturesvoorartsen.nl

De Status Co is op zoek naar nieuw schrijftalent! Ben jij creatief, vindingrijk en heb je altijd al een steentje bij willen dragen aan het uitbrengen van je eigen tijdschrift? Dan zoeken wij jou!

Coschap van het jaar verkiezing Hopelijk zien we je snel op een van onze volgende 2015vergaderingen!

Als je vragen hebt of als je een keer een vergadering bij wilt wonen, schroom dan niet om contact met ons op te nemen via het volgende adres: [email protected].

Colofon Status Co Periodiek voor coassistenten Jaargang 32, nummer 2, juni 2015

Status Co is een periodiek tijdschrift voor en door de coassistent van de Radboud Universiteit Nijmegen, en verschijnt vier keer per jaar. Status Co wordt verzonden naar alle coassistenten en geaffilieerde ziekenhuizen waar Nijmeegse coassistenten stage lopen. Redactieadres Stichting Status Co Nijmegen Universitair Medisch Centrum St Radboud, Geert Grooteplein-Noord 15, kamer 3.06. 6525 EZ Nijmegen telefoon: 024-3616901 e-mail: [email protected] website: www.Ko-raad.nl > Status Co Voorzitter Elise Schulte Secretaris Tina Natroshvili Penningmeester Bart Aalders PR-redactielid Marieke van Stippent Eindredactie en lay-out Sammy Olijslagers, Lonneke Elders, Leanne Fleuren Algemeen redactieleden Angelique Slot, Caroline Hildering, Anneke Jonkman Co-auteurs Ivo Verhagen, Tessa van Kolfschooten Drukwerk Jonge Helden bv, Giesbeek (oplage: 1100) De redactie bedankt iedereen die heeft meegewerkt aan deze Status Co. De volgende Status Co verschijnt in september 2015 de deadline voor deze editie is op 20 augustus 2014. Het aanleveren van kopij wordt zeer op prijs gesteld. De redactie van Status Co is onafhankelijk; plaatsing van artikelen, mededelingen of brieven houdt niet noodzakelijkerwijs in dat de redactie de boodschap, doelstellingen of meningen van de instelling of persoon in kwestie onderschrijft. De eindredactie houdt zich het recht voor artikelen, brieven of mededelingen te wijzigen, in te korten of niet te plaatsen. Het is niet toegestaan om, zonder voorafgaande toestemming van de redactie, gepubliceerde artikelen of gedeelten daarvan over te nemen, te (doen) publiceren of anderszins openbaar te maken of te verveelvoudigen. © 2015, Stichting Status Co Nijmegen

Woord van de voorzitter

Tijd voor het ritueel verbranden van je coltrui, de aanschaf van een nieuwe zomeroutfit en het neerstrijken op een terrasje. Hoewel mijn Zwitsal factor 50 er laatst is afgespoeld, blijf ik toch vertrouwen houden in wat Nederlandse zonnestralen. Het kon dan ook niet anders dan een thema te kiezen met een zomers tintje! In deze editie nemen we je mee in al het leuks wat de zomer te bieden heeft, de zomeruitstapjes inclusief natuurlijk onze eigen Nijmeegse vierdaagse. Ook kom je er eindelijk achter welk zomertype je nu eigenlijk bent. Daarnaast besteden we ook aandacht aan de ietwat mindere kanten van de zomer, variërend van de kwalen ijscohoofdpijn tot surfersoor geven we je ook nog de top tien vakantieblunders. Om te voorkomen dat je wegdommelt in de strandstoel - met misschien wel een overheerlijke cocktail - bij deze luchtige lectuur kan je ook alles leren over een zondagsarmpje en een typisch Radboudiaanse ziekte, namelijk de ziekte van Kawasaki. Daarnaast in Vox Medici een interview met een dokter die bekend staat om de jaarlijkse live-endoscopie vanuit het Auditorium, zijn fascinatie voor de galzouten en die het Radboud onveillig heeft gemaakt op zijn gele step: dokter Fokko Nagengast. Sinds kort gepensioneerd en momenteel genietend van de Italiaanse zon. Speciaal voor ons blikt hij terug op zijn carrière, inclusief het onderwijs dat hij jarenlang heeft verzorgd. Met speciale dank aan zijn MDL-collegae, o.a. prof. Drenth - tevens hoofd van de MDL-afdeling RadboudUMC- en prof. Van Goor, chirurg en voormalig mede- blokcoördinator van het blok Stofwisseling. Tot slot wil ik alle opleiders die voor het eerst ons blad zullen ontvangen van harte welkom heten. Bij vragen/reacties/inspiratie voor artikelen kunnen ook jullie mailen naar [email protected]. Vakantie of niet, hopelijk brengen wij met deze nieuwe Status Co toch een beetje het zonnetje naar het ziekenhuis. Veel leesplezier! Elise Schulte, voorzitter

Status Co | 3

7 11 20

13

16

Inhoud

3 Woord vd voorzitter

14 Fotopagina

23 Anagram

5 Uit! Agenda / Column

15 Ko-raad

24 Vakantiequiz

6 Vakantieblunders

16 Gezien: beestjes

Hoe zon, zomer, ziekenhuis ben jij?

7 Beste uit de test

17 Zondagsarmpje

26 Zon, zomer, en ja: ziekenhuis

Zomercocktails

8 Van zonnestraal tot... zomerkwaal

18 Zomerperikelen: de vierdaagse 19 Column

10 Een mysterieus ziek20 Vox Medici: tebeeld: Kawasaki interview Dr. Nagengast 12 Zomerbudgetteren 22 Het leven van een 13 Recept AIOS MDL Bosvruchten cheescake wijn ijsjes 4 | Status Co

27 Recensies

Cinderella & Nationaal coassistenten congres

28 In het zonnetje/ Geslaagden

Uit! Agenda

Column Voortgangstoetsweetjemaar dan anders

25 juni 2015 Algemene vergadering KNMG Plaats: auditorium van de Domus Medica, Mercatorlaan 1200 in Utrecht. Tijd: start 19.00.

4 juli 2015 Concert Mumford and Sons Dit jaar in hun wereldtournee ook een tussenstop in het Goffertpark, Nijmegen. Deze Britse folkrockband heeft meerdere top tien hits gescoord in vele landen en is na een stop weer terug van weggeweest.

21-24 juli 2015 Nijmeegse vierdaagse Hét jaarlijkse zomerevenement in Nijmegen. Met o.a. optredens van allerlei artiesten, het aanmoedigen van alle lopers en de feestelijke intocht op de vrijdag. Veel succes gewenst aan alle lopers van dit jaar!

Vier keer in het jaar is het voor alle geneeskunde-studenten in Nederland groot feest: de voortgangstoets. Voor mij is dit festijn altijd weer onwijs genieten. Ik ben een verschrikkelijke vochtbehoefteling, dus voor mij betekent dit dat ik om half 7 mijn bed uit moet rollen om mijn 2 koppen thee naar binnen te werken, zodat mijn nieren dit nog net gefiltreerd krijgen voordat het 4 uur durende plasverbod begint. Aangezien ik nou ook weer niet bereid ben om om 6 uur op te staan, wil dit automatisch ook zeggen dat ik standaard een van de ongelukkigen ben die de rij voor de wc, die meer meters telt dan het gemiddelde percentage van een uitslag van de voortgangstoets, mag trotseren. Gelukkig is dit nooit een complete verspilling van mijn tijd. De rij van de meisjes-wc is namelijk wonderbaarlijk hilarisch als je even de moeite neemt om je oordopjes uit je oren te nemen, waar zonder twijfel fantastische hits zoals ‘I want it that way’ of ‘Schnappi, das kleine Krokodil’ uit tetteren om de laatste goede moed in te blazen. Enkele van deze hilariteiten deel ik graag met jullie. Wisten jullie dat: - Als je een vinger in je oor doet en krabt, klinkt het als pacman - Het meisje dat achter mij stond de vorige keer bij alle onzekerheden c heeft ingevuld, omdat dat statistisch het best schijnt te zijn (niet geverifieerd, don’t try this yourself!) - Een Afrikaanse vrouw is bevallen van een gezond kind, nadat haar man een penistransplantatie kreeg? - Een Afrikaanse man vader is geworden van een gezond kind nadat hij een penistransplantatie had ondergaan? Terwijl ik Hal 2 weer in loop steek ik stiekem mijn vinger in mijn oor, beweeg hem iets en begin zachtjes te lachen. Met een brede lach begin ik aan mijn voortgangstoets. Leanne.

Status Co | 5

Het leed dat vakantie heet Overzicht van vakantieblunders Door Elise Schulte

Voor de variatie ditmaal geen coassistenten blunderrubriek maar een overzicht van wellicht herkenbare vakantieblunders. Speciaal voor de aankomende vakantiegangers een top tien (over de volgorde van ernst valt te twisten…) om rekening mee te houden. Op vakantie gaan gaat nu eenmaal niet altijd van een leien dakje... 1. Ik neem mee en laat thuis... Hoewel je er nog zo aan hebt gedacht om een meeneemlijst te maken om alle spullen op tijd voor de vakantie bij elkaar te sprokkelen, is het dan toch jammer als je op het vliegveld staat zonder paspoort. 2. Lekker een eindje rijden Tegenwoordig hoef je bijna niet meer na te denken tijdens het autorijden met een navigatiesysteem aan boord. Check wel even van tevoren of je zonnige vakantiebestemming wel uniek is in z’n naam voordat je na een lange rit aan de andere kant van het continent aankomt. 3. Waterpret Het sanitair ziet er toch altijd een beetje anders uit dan thuis in je eigen badkamer. Vooral de kraan van het bad die niet zo goed dichtgaat met een simpele vloeiende beweging. Aan het eind van de dag is een dolle waterboel in je appartement gegarandeerd! 4. Qu’est-ce que tu dis? Als je dan toch zo nodig voorbijgangers wilt beledigen, wees er dan wel zeker van dat ze geen Nederlands verstaan. 5. Echte Hollanders Afdingen en koopjes op de kop tikken is natuurlijk erg leuk. Het is echter wel aan te raden om de wisselkoers van de lokale munteenheid even te bestuderen zodat je niet bijvoorbeeld voor 50 eurie een flutaankoop doet. 6. Haar in de krul Op vakantie wil je er toch een beetje goed uitzien. Het is echter misschien niet zo’n goed idee om je haar te verven vlak voor de vakantie om na een fris chloorbad er met een sexy groene coup uit te komen. 7. Lekker luchtig Passende kleding op vakantie is altijd belangrijk. Zeker in een zee met grote golven waarbij je op een gegeven moment je bikinibroekje voorbij ziet drijven... 8. Passende kledij Voor de security check op vliegvelden is het wel handig dat je geen kledingstukken uitgezocht hebt voor de reis met leuke metalen accessoires. Voor je het weet sta je in je ondergoed voor het oog van je medevakantiegangers. 9. Identificatiefoutje Altijd handig om van tevoren met zekerheid te weten met wie je te maken hebt voordat je diegene onder water duwt of bovenop hem of haar springt in het zwembad. 10. Turbulentieproof Het is heel goed tegen tromboseachtige verschijnselen om even je benen te strekken tijdens de vlucht. Maar wees er wel op bedacht dat de piloot en/of de luchtstroom hier niet altijd aan mee willen werken. Voor je het weet lig je op schoot bij een medepassagier.

6 | Status Co

Uit het nieuws: ‘Echtpaar vergeet zoon op parkeerplaats’ Een echtpaar uit België heeft maandag hun 17-jarige zoon op een parkeerplaats in Frankrijk laten staan. 300 kilometer verderop werden de ouders door de politie geattendeerd op het feit dat ze hun zoon waren vergeten mee te nemen. ‘Nederlandse opa en kleinzoon vliegen naar verkeerde Sydney’ Een Nederlandse opa en zijn 15-jarige kleinzoon dachten het afgelopen weekeinde naar het Australische Sydney te vliegen voor een vakantie bij familie. Ze kwamen ook in Sydney aan, maar niet ‘down under’. Na de lange vlucht vanuit Amsterdam zette het duo voet aan de grond in Sydney, Canada. Het duo had hun reis geboekt bij een Nederlandse reisagent en vloog met Air Canada. De luchtvaartmaatschappij regelde uiteindelijk twee gratis overnachtingen in een hotel en wilde de twee weer terugvliegen naar Amsterdam. ‘Een Britse toeriste heeft op een originele manier kennisgemaakt met de Franse gastvrijheid’ Ze bracht een eenzame nacht door in het stadhuis van het dorpje Dannemarie in de Franse Elzas doordat ze dacht dat het een hotel was, berichtte de Franse krant Dernières Nouvelles D’Alsace. De dertiger reisde alleen. Vrijdagavond wandelde ze het gebouw binnen, waarboven een bordje hing met ‘Hôtel de Ville’, wat stadhuis betekent. Lokale functionarissen hielden die avond een bijeenkomst in het stadhuis van het 2.500 zielen tellende plaatsje. Na de vergadering deden ze de deur van het gebouw op slot. Toen de toeriste erachter kwam dat ze was ingesloten, deed ze alle lichten aan om de aandacht te trekken, maar zonder resultaat. Uiteindelijk hing ze een briefje achter het raam in eenvoudig Frans. Zaterdagochtend zag een voorbijganger de noodoproep hangen en bevrijdde de ongelukkig ogende Engelse toeriste.

Beste uit de test: Zomercocktails “Mmm... Vloeibare Tiramisu!” “Geniale uitvinding!”

Tiramisu 2.0 - 2,5 delen koffielikeur - 2,5 delen Amaretto - 3 delen melk

“Mijn favoriete dessert in een nieuw jasje”

Espagnol

“Spanje meets appeltaart!”

- 5cl Licor 43 - 14 cl jus d’orange - Mespunt kaneel - Limoensap

“Lekker fris met vleugje zoete kaneel” “Goed in balans, qua smaken.”

Mojito

“Old time favourite” “Groen genot, jammie!” “Smaakt naar meer!”

- Verse munt - 1 cl limoensap - 5cl rum - el rietsuiker - Spa rood (als laatste toevoegen)

Café Israel -2 el cacao - 2 el grand marnier - 1/2 kop sterke koffie - Slagroom

“Lekkere sterke koffie met vleugje sinaasappel” “Heerlijk voor als het zomerweer even niet zo mee zit” “Smaakt naar bonbons”

“Ruikt naar lipton sinaasappel thee” “Elegant drankje” “Even laten staan, dan proef je nog meer sinaasappel”

Cosmopolitan - 2cl limoensap - 7,5 cl cranberrysap - Mousserende wijn - Sinaasappelschil Status Co | 7

Van zonnestraal tot… zomerkwaal Door Tessa van Kolfschooten

De zomer staat weer voor de deur en dat betekent: zon, zee, (water)sporten, ijsjes eten en luieren op het strand… of die te gekke vliegreis maken naar het Amerikaanse land. Nooit gedacht dat het allemaal zo relaxt kon zijn, tot je een paar rode bultjes op je huid ziet verschijnen en het opeens overal begint te jeuken… HELP! Misschien heb je wel een zomerkwaal opgelopen. Had je dit kunnen voorkomen? Hier volgen enkele tips bij een vijftal zomerkwalen. Zonneallergie

Heerlijk, die eerste zonnestralen! Of niet? De zon is een belangrijke bron van energie en zorgt voor de aanmaak van vi-

tamine D in de huid. Echter, het kan zonneallergie als vervelend neveneffect hebben. Zonneallergie wordt ook wel ‘dermatitis solaris’ of ‘polymorfe lichteruptie (PLE)’ genoemd en komt vooral bij jongvolwassen vrouwen tussen de 20 en 40 jaar voor. Bij teveel blootstelling aan UV-A-straling kunnen binnen enkele minuten tot uren de eerste verschijnselen optreden. Kenmerkend zijn papels en/of vesikels en een erythemateuze, jeukende huiduitslag op de aan de zon blootgestelde huid. UV-B kan daarnaast in mindere mate een rol spelen, maar veroorzaakt vooral de bekende zonverbranding en verhoogt de kans op huidmaligniteiten. Men vermoedt dat er bij zonneallergie sprake is van een type-IV-overgevoeligheidsreactie, waarbij de UV-geïnduceerde lokale immunosuppressie gestoord is. Wanneer een huidreactie optreedt door zonlicht nadat men toevallig parfum heeft opgedaan of een oraal antibioticum gebruikt, spreekt men van een fototoxische of fotoallergische huidreactie. Dit is net iets anders dan zonneallergie, want hierbij moet naast zonlicht ook de oorzakelijke factor worden vermeden.

Tips: Een zeer geleidelijke blootstelling aan zonlicht is belangrijk. Start bijvoorbeeld de eerste dag met een kwartier

in de zon, de tweede dag een half uur, de derde dag drie kwartier en zo verder. Probeer de felle zon, met name tussen 12:00 en 15:00 uur, te vermijden en draag beschermende kleding. Smeer je goed in met speciale zonnebrandcrème met een hoge beschermingsfactor, die naast UV-B-straling ook UV-A-straling tegenhoudt. De aandoening verdwijnt meestal vanzelf als men niet meer wordt blootgesteld aan zonlicht. Zo nodig kan een lokaal indifferent middel zoals lotion met zinkoxide of een corticosteroïdcrème de jeuk verminderen. Jetlag

Na een fantastische tijd te hebben doorgebracht aan de westkant van de wereld, is het weer tijd om terug te vliegen

naar het dan oostelijk gelegen Hollandse land. Je voelt hem al aankomen: de jetlag ligt op de loer. Een breed scala aan klachten zoals slapeloosheid, vermoeidheid, concentratiestoornissen, prikkelbaarheid, verminderde eetlust of juist veel honger op vreemde tijden zijn kenmerkend. De oorzaak van deze ‘transatlantische kater’ is een verstoring van het slaap-waakritme door het passeren van een aantal tijdzones in korte tijd. Er is sprake van een trage aanpassing van de biologische klok met de nieuwe bestemmingstijd. Het daglicht of de duisternis die dan ervaren wordt is in strijd met het (melatonine)ritme waaraan het gewend was. Gemiddeld genomen duurt het ongeveer één dag per tijdzone om je biologische klok aan te passen aan de lokale tijd. Soms kan het dus wel zes tot acht dagen duren voordat alle functies weer in het goede ritme zijn. Wanneer men van west naar oost vliegt ‘verlies’ je tijd en kan je bijvoorbeeld het gevoel krijgen dat je een hele nacht mist, waardoor aanpassing moeizamer gaat. De circadiaanse biologische klok is langer dan 24 uur, waardoor het de voorkeur heeft voor verlenging van de ritmiek en dus niet voor verkorting. Bij een vlucht van oost naar west duurt je dag alleen langer, waardoor aanpassing gemakkelijker gaat: ‘Oost West is immers thuis best’.

Tips: Begin thuis al te wennen aan het nieuwe ritme, pas je slaapritme en je eetpatroon vast aan aan de tijd van

bestemming. Probeer tijdens de vliegreis veel water te drinken om uitdroging te voorkomen en licht te eten, zoals een salade in plaats van chocola en chips, omdat je daar minder slaperig van wordt. Pas je bij aankomst gelijk aan het lokale ritme aan. Ga slapen als het donker is en probeer overdag wat actiefs te doen om de melatoninespiegel laag te houden.

8 | Status Co

Zwemmersjeuk

Een dagje zwemmen in open (zoet)water zou weleens vervelend kunnen aflopen als je thuis komt met jeukende

huiduitslag en branderige bulten, vergezeld met hoofdpijn en koorts. Mogelijk is er dan sprake van ‘cercariëndermatitis’, ook wel zwemmersjeuk genoemd in de volksmond. Dit is een jeukende huiduitslag veroorzaakt door de larven (cercariën) van de platworm Trichobilharzia ocellata die de menselijke huid binnendringen en een ontstekingsreactie veroorzaken. Watervogels, zoals de eend of de meerkoet, en poelslakken zijn de bron van deze platwormen. De eerste klachten ontstaan binnen enkele minuten tot 48 uur na het zwemmen in oppervlaktewater, waarbij het binnendringen van de huid door de larven een prikkend, jeukend gevoel kan geven welke wel een uur kan aanhouden. Vervolgens ontstaan branderige papels en roodheid, meestal gelokaliseerd op plekken waar natte zwemkleding lang tegen de huid aan zit. De symptomen kunnen binnen 12 uur alweer verdwijnen, maar ook tot drie weken aanhouden. Het is niet besmettelijk en de larven gaan vanzelf dood nadat ze de huid zijn binnengedrongen.

Tips: Voorkomen is natuurlijk beter dan genezen. Zwem liever niet in natuurwater waarvan bekend is dat men-

sen er zwemmersjeuk hebben opgelopen, let goed op waarschuwingsborden of informeer bij de gemeente of er iets over bekend is. Indien je heel eigenwijs bent en ondanks de waarschuwingsborden toch stiekem besluit te gaan zwemmen, smeer dan voorafgaand een waterafstotende zonnebrandcrème op die ervoor kan zorgen dat platwormlarven de huid moeilijker binnendringen. Spoel en droog je tevens na afloop goed af. Als de eerste symptomen zich ondanks deze maatregelen voordoen, gebruik dan koude kompressen of haal mentholgel bij de drogist. Zo nodig kan bij hevige jeuk een oraal antihistaminicum helpen. IJscohoofdpijn

Je neemt een hap ijs en dan… Ai, een heftige pijnscheut via je mond, richting neus naar je voorhoofd. Dit wordt

ijscohoofdpijn genoemd, of ook wel ‘brain freeze’. Het is een onschuldige, kortstondige, acute hoofdpijn die ontstaat nadat iets kouds, zoals een ijsje, in aanraking komt met het palatum. De koudeprikkel activeert de nervus glossopharyngeus in het palatum, die tevens de farynx, de tonsillen en de dura mater innerveert. De nervus trigeminus en de nervus vagus kunnen ieder ook getriggerd zijn. Bij deze prikkeling ontstaat een snelle constrictie en dilatatie van bloedvaten en een plotse versnelling van de bloedstroom in de hersenen, waardoor de druk in het hoofd toeneemt en men een flitsende, scherpe pijn ervaart. Ruim 30% van de mensen, en veel vaker migrainepatiënten, heeft hier weleens last van. Waarom niet iedereen? Waarschijnlijk hebben sommige mensen gevoeligere zenuwuiteinden dan anderen.

Tips: Het meest logische advies is het voorkomen van contact tussen je gehemelte en koude substanties. Als je

toch wilt genieten van dat lekkere ijsje, probeer het dan langzaam en met kleine hapjes op te eten. Heel hard met je duim, of je tong, tegen je gehemelte drukken is ook een veelbeschreven tip, maar dient vooral als afleidingsmanoeuvre om psychisch minder pijn te ervaren. Surfersoor

Last van verstopte en slechthorende oren na een aantal weken surfen op het water? Dit zou weleens een surfersoor, ofwel ‘exostosis externa’, kunnen zijn. De naam zegt het al, er is sprake van een exostose in de uitwendige gehoorgang. Dit is een benigne uitsteeksel van bot onder de huid, vaak bilateraal naast het trommelvlies aanwezig, die ontstaat door veelvuldig contact met koud water en/of koude wind. Kou geeft voortdurend prikkeling, waardoor het bot gaat groeien en de gehoorgang steeds nauwer wordt of zelfs helemaal dichtgroeit. Hierdoor wordt de afvloed van water en vuil belemmerd, waardoor mede een otitis externa kan ontstaan. Exostoses zijn in het begin vaak asymptomatisch, maar kunnen bij toenemende vernauwing gepaard gaan met oorpijn, een verstopt gevoel, jeuk, oorsuizen en geleidingsgehoorverlies. Het achtergebleven restant water uit je oor proberen te schudden kan tevens hoofdpijnklachten geven…

Tips: Bescherm je oren! Een hoofdband of een muts over je oren dragen kan deze bescherming geven. Daarnaast zijn afsluitende oordoppen een goede aanbeveling.

Literatuur 1. J.A.H. Eekhof, et al. Kleine kwalen in de huisartsenpraktijk. Reed Business Education, Amsterdam – 6e druk, 2013, ISBN: 978903523559. 2. E. de Visser. Waarom je kat niet mee naar bed mag en 75 andere medische levensvragen. Uitgeverij Bert Bakker, Amsterdam – 3e druk, 2013, ISBN: 9789035139572. Overige bronnen zijn op te vragen bij de auteur

Status Co | 9

Een mysterieus ziektebeeld De symptomatologie is bekend, er zijn diagnostische criteria én er is ook een goede behandeling. Het ontstaan en het pathofysiologisch mechanisme zijn echter onbekend. De ziekte van Kawasaki is voor artsen en wetenschappers al ruim vijftig jaar een groot raadsel. In dit artikel gaan we het hebben over nieuwe pathofysiologische inzichten met betrekking tot deze ziekte. Handig voor je coschap kindergeneeskunde!

Door Bart Aalders Historie & epidemiologie In 1961 stelde Tomisaku Kawasaki voor het eerst dat symptomen van een bepaalde huiduitslag en koorts bij kinderen een aparte ziekte-entiteit was. Later ontdekte hij samen met anderen dat er bij deze ziekte vaak aneurysmata van de coronairarteriën voorkwamen. Deze bleken voor een groot deel verantwoordelijk voor de mortaliteit, die de ziekte – indien onbehandeld – kenmerkt. Dat meneer Kawasaki een Japanner was, lijkt gezien zijn naam erg logisch. Dat een Japanner de eerste was die de ziekte ontdekte, is ook logisch. Het is namelijk zo dat de ziekte van Kawasaki voornamelijk voorkomt bij Japanners en andere Aziaten jonger dan vijf jaar. In Japan is de incidentie in deze leeftijdscategorie 240/100.000, terwijl in het Verenigd Koninkrijk de ziekte slechts bij 8/100.000 kinderen jonger dan vijf jaar voorkomt. Symptomatologie & classificatie De ziekte van Kawasaki wordt geclassificeerd als een vasculitis van middelgrote vaten. Het hoofdsymptoom bij de ziekte is erg aspecifiek: koorts. Deze koorts moet langer dan vijf dagen aanwezig zijn, en er mag geen verklaarbare oorzaak – bijvoorbeeld een otitis – aanwezig zijn. Typerend voor de koorts is dat deze niet of nauwelijks reageert op antipyretica. De koorts reflecteert een verhoging van pro-inflammatoire cytokines, met name TNF en interleukine-6, waarvan wordt gedacht dat deze de vasculaire inflammatie mediëren. Naast koorts moeten er minstens vier symptomen uit een cluster van vijf aanwezig zijn: bilaterale conjunctivitis, mucositis, rash, afwijkingen van de extremiteiten en cervicale lymfadenopathie. Bilaterale (non-exsudatieve) conjunctivitis (1) is aanwezig bij meer dan 90% van de patiënten. De patiënten worden vaak fotofoob, met soms een uveïtis anterior. Ontsteking van de slijmvliezen – mucositis

10 | Status Co

(2) – komt vaker voor naarmate de ziekte al een tijdje speelt. Kinderen hebben dan vaak gebarsten, rode lippen en een karakteristieke aardbeientong. De erythemateuze huiduitslag (3) veroorzaakt vaak vervelling. Daarnaast treedt regelmatig oedeem in de extremiteiten op, aan de dorsale zijde van handen en voeten, met diffuse roodheid aan de volaire zijde van handen en voeten (4). Lymfadenopathie (5) treedt op bij 50-75% van de patiënten en is uitsluitend cervicaal over de sternocleidomastoïdeus.   Het gevaar De symptomen zijn het herkenningspunt van de ziekte en treden vooral op tijdens de acute fase. De grootste morbiditeit en mortaliteit wordt echter veroorzaakt door een proces dat niet van de buitenkant zichtbaar is. Bij de ziekte van Kawasaki worden in de subacute fase aneurysmata in de kransslagaders gevormd, voornamelijk in de left ascending coronary artery (LAD) en right coronary artery (RCA). Deze vaatafwijkingen kunnen myocardischaemie, myocardinfarct en plotselinge sterfte veroorzaken, waarvoor bij alle kinderen een echo van het hart gemaakt wordt. Pathofysiologie Hoe deze aneurysmata ontstaan is niet bekend. Er is zelfs nog geen eenstemmigheid over het feit of de ziekte nou als auto-immuun of enkel auto-inflammatoir geclassificeerd zou moeten worden. Veel wetenschappers hinken echter meer op de gedachte dat de ziekte van Kawasaki een auto-immunologische etiologie heeft. Bij auto-immunologische aandoeningen treedt er verlies van tolerantie op tegen auto-antigenen (lichaamseigen cellen of celdelen die een immuunrespons zouden kunnen uitlokken). Normaliter is het eigen immuunsysteem juist tolerant tegen lichaamseigen cellen. Deze tolerantie

komt tot stand door negatieve selectie van T-cellen die – per ongeluk, door een fout in hun ontwikkeling – intolerant zijn voor auto-antigenen. Alle T-cellen worden voordat ze naar de bloedbaan migreren getest in de thymus. Hier wordt gecheckt hoe sterk ze binden aan zelf-peptiden en zelf-MHC-complexen. Vindt de thymus dat ze dit te sterk doen, dan treedt apoptose op en worden ze gefagocyteerd. Goedgekeurde T-cellen worden losgelaten in de bloedbaan. Sommige afgekeurde T-cellen ontsnappen aan de strenge selectie van de thymus. Deze T-cellen zullen later niet actief kunnen worden door een proces dat men anergy noemt. Dit is een staat waarin de T-cel geen immuunrespons kan initiëren door gebrek aan co-stimulatoren (noodzakelijk voor een adequate immuunrespons), of door actieve suppressie door regulatoire T-cellen. Bij de ziekte van Kawasaki – en andere auto-immuunziekten – denken wetenschappers dat er waarschijnlijk een T-cel gemedieerde respons op een SuperAntigeen (SAg) ontstaat. Bij een T-cel respons op een normaal antigeen wordt dit antigeen opgenomen in een antigeen presenterende cel, zoals een macrofaag of dendritische cel. Hierna vindt enzymatische modificatie plaats, waarna het antigeen als fragment in de antigene groeve van een MHC-II molecuul op het celmembraan van de antigeen

Kawasaki in het kort: Diagnostische criteria * Koorts * Bilaterale conjunctivitis (1) * Mucositis (2) * Rash (3) * Veranderingen van extremiteiten (4) * Cervicale lymfadenopathie (5)

Pathofysiologie van kawasaki

presenterende cel wordt gepresenteerd. De antigeen presenterende cel wordt opgemerkt door receptoren op de T-lymfocyt, waarna koppeling van beide cellen plaatsvindt. Een SAg bindt direct aan de alfa-keten van een MHC-II molecuul en aan constante (op veel T-cellen aanwezige) delen van de T-celreceptor. Hierdoor wordt de normale antigeenpresentatie en immuunactivatie omzeild. Het gevolg hiervan is dat er een gigantische activatie en proliferatie van hele families T-lymfocyten ontstaat. Op deze manier kan een SAg tot 30% van de totale hoeveelheid perifere T-lymfocyten activeren. SAg’s kunnen afkomstig zijn van micro-organismen, of van lichaamseigen materiaal. Bij M. Kawasaki zijn onder andere SAg’s van S. aureus geïdentificeerd. Voor wat betreft het ontstaan van de coronaire aneurysmata denken wetenschappers dat uit de klauwen gelopen T-celrespons op een SAg hieraan bijdraagt. Men heeft dit onderzocht in een muizenmodel. Een eerste stap in het model is het optreden van T-cel activatie. De muizen werden geïnjecteerd met het SAg Lactobacillus casei wall extract (LCWE), waarna inderdaad een super respons van T-cellen ontstond. Wetenschappers gaan er hierbij van uit dat het gebruikte SAg LCWE qua effect sterk lijkt op het veronderstelde SAg bij de ziekte van Kawasaki. In de onderzochte populatie muizen ontstond door LCWE een gigantische productie van mediatoren als interferon-gamma en TNF-alfa in het (coronaire) vaatendotheel. TNF-alfa speelt in dit proces een belangrijke rol, omdat bij muizen waarbij TNF-alfa geblokkeerd was geen coronaire ziekte optrad. TNF-alfa lijkt dus een doorslaggevende pro-inflammatoire mediator die bijdraagt aan het ontstaan van de cardiale aandoening. De tweede stap in het muizenmodel is het persisteren van de immuunrespons

van de geactiveerde T-cellen. Hier speelt co-stimulatie van de T-cellen een rol. T-cellen hebben namelijk in hun immuunrespons op alle plaatsen in de responsketen stimulatie nodig door andere (co-)stimulatoren, omdat ze anders in apoptose gaan, waardoor de immuunrespons gaat haperen. In het geval van het muizenmodel – en naar het lijkt ook bij de ziekte van Kawasaki – gaan de T-cellen niet in apoptose, maar blijven ze in leven, waardoor de respons aanhoudt. Bij stap drie gaat het coronaire endotheel reageren op alle veranderingen. Het endotheel gaat TLR-2 (Toll Like Receptor -2) tot expressie brengen op het celmembraan. Nu treedt er een wisselwerking op tussen LCWE-receptoren en TLR-2, waardoor nog meer T-cellen gerekruteerd worden en meer co-stimulatoren tot expressie komen. Hierdoor ontsnappen nog meer T-cellen aan apoptose. Ook ontstaat de eerder genoemde, voor SAg inlammatie kenmerkende, massale productie van cytokinen. Het resultaat is inflammatie van de coronaire vaatwand. De vaatschade die ontstaat door deze inflammatie komt – naar men vermoedt – door een wisselwerking tussen TNF-alfa en matrix-metalloproteinase 9 (MMP-9). MMP’s zijn betrokken bij de afbraak van (met name) elastine dat onderdeel van de extracellulaire matrix (ECM) is. Door TNF-alfa wordt MMP-9 massaal gestimuleerd, waardoor veel ECM afgebroken wordt. Afbraak van de ECM zorgt voor verzwakking van de vaatwand, waardoor op de plaats van deze verzwakking een aneurysmata ontstaat.

normaal gesproken geremd door expressie van de CTLA4 receptor op de T-cel. Deze bindt B7 namelijk 20 keer sterker dan CD28, waardoor er minder makkelijk co-stimulatie door CD28 plaatsvindt. Het hele systeem van co-stimulatie en remming is echter veel ingewikkelder, met tientallen co-stimulatoren die op verschillende momenten in de immuuncascade hun werk doen. Wetenschappers denken dat mensen met een auto-immuunziekte bepaalde groepen co-stimulatoren met een sterke stimulerende werking – zoals de TNFR-familie, of 4-1BB – meer aanwezig zijn. Ook genetische variatie speelt mogelijk een rol. Zo komt er in Japan een polymorfisme voor van het ITPKC-gen. In de normale situatie zorgt dit gen voor een verminderde werking van de T-celreceptor signaaltransductie, waardoor de T-celrespons geremd wordt. Het Japanse polymorfisme werkt minder krachtig, waardoor de signaaltransductie minder geremd wordt en de T-celrespons netto sterker blijft. Al met al zijn er dus meerdere schakels in een keten van factoren die bijdragen aan het ontstaan van de ziekte van Kawasaki. Het ei van Columbus is nog niet gevonden, maar onderzoekers ontrafelen het mysterie stukje bij beetje. Literatuur 1. Onouchi et al. Nat Genet. Jan 2008; 40(1): 35–42. 2. Yeung. Curr Opin Rheumatol. 2010;22(5):551-560 Overige bronnen zijn op te vragen bij de auteur

De crux van het verhaal zit in de massale T-celactivatie door het SAg. Voor activatie van T-cellen in de normale situatie (infectie, gewone inflammatie) is het nodig dat de T-cel naast de T-celreceptor (TCR) ook CD28 tot expressie brengt. Het doelwit moet naast het MHC-complex ook CD80 of CD86 (gezamenlijk B7 genoemd) presenteren. Een immuunrespons wordt

Status Co | 11

Zomerbudgetteren! Door: Leanne Fleuren

Het liegt er niet om: de stufi gaat verdwijnen, een vergoeding voor de coschappen is nog niet in zicht en als klapper op de vuurpijl zijn de prijzen van een blik Schültenbrau met maar liefst 5 cent gestegen het afgelopen jaar. Nu de zomer in aankomst is, neemt daarentegen de drang toe om de deur uit te gaan en dingen te ondernemen in onze vrolijke bloemenjurkjes (voor de mannen: bloemenoverhemden mag ook). Speciaal om ervoor te zorgen dat ook de arme studentjes de deur uit kunnen, hierbij een lijst met de meest fantastische zomeractiviteiten voor een kleine prijs! 1. Ga picknicken op een nieuwe plaats! Sleep je lover of ‘gewoon een vriend’ mee en stap op je krakkemikkige studentenbarrelfiets. Kies omstebeurt bij een kruispunt of je links of rechts gaat. Na een half uur kom je op plaatsen terecht die je mooiste dromen te boven gaan. Houd hier een heerlijke zelfgemaakte picknick. 2. Maak zelf ijsjes. In een jolige bui: maak ijsjes van wijn (geen Kaapse pracht alsjeblieft, soms is kwaliteit echt belangrijker dan prijs), zie het recept op de volgende pagina. Tip: Neem de ijsjes niet mee naar de picknick, daar is je nieuwe Prada-picknickmand niet blij mee. 3. Zet je Albert Heijn moestuintjes eens goed buiten in de volle grond, schoffelen en oogsten! 4. Roep je vriendengroep bij elkaar en speel de hele middag campingspelletjes: vul halve liter flesjes met water en gooi ze bij elkaar om, ga badmintonnen of doe een waterballonnengevecht (voor de viezeriken onder ons: ranjaballonnengevecht). 5. Haal een cocktailshaker bij de Action, een fles El Picu bij de Lidl, een heerlijk pak sap en shaken maar! 6. Ga naar de bovenste verdieping van de Erasmustoren: prachtig uitzicht op een heldere dag. 7. Ga kamperen in de tuin; zet een tentje op, kook op een gaspitje (of ga stiekem toch even snel binnen een kaas-salami tosti maken), maak een kampvuur, eet marshmallows, ukelele erbij en kom maar op met de spookverhalen. 8. Doe patiëntervaring op: ga een dagdeel met een afgeplakte zonnebril over straat, doe een dagdeel geluidsdichte oordopjes in of gebruik een ochtend geen armen en kijk waar je allemaal tegenaan loopt. 9. Roep je cogenoten op, pak een camera, ga naar het bos en maak een fantastische nieuwe videoclip op CO-lors of the wind of CO-unting stars. 10. Eén carnaval niet genoeg? Show je dansskills 25 juli op het Antiliaanse zomercarnaval in Rotterdam. 11. Bezoek het blotevoetenpad. Op dit fantastische pad in Twello kun je je voetjes de vrije loop laten en nieuwe ervaringen opdoen. Kost voor volwassenen slechts 6 euro.

12 | Status Co

Bij slecht weer 1. Leer een rubik’s oplossen, een kaartenhuis bouwen of een konijn uit je hoed toveren. 2. Doe het grote supermarktspel: neem een paar vrienden mee naar de supermarkt, pak je stopwatch (lees: mobiel) erbij en haal allemaal 2 (of 3) ingrediënten in 45 seconden. Kook hiervan een heerlijke en vernieuwende maaltijd. Voor de echte avonturiers onder ons: ga allemaal naar een andere toko voor ingrediënten! 3. Organiseer bejaardenbingo bij de lokale bejaardenclub. Kost niets, reacties zijn onbetaalbaar. 4. Schrijf flessenpost naar een vreemde. Gooi hem de volgende (zonnige dag) in de Waal. 5. Niets beter dan een Harry Potter of Disney marathon op een regenachtige dag. Tip: download ze voor extra kijkplezier eens in het Vlaams. Voor de mannen: het is best oké om stiekem een traantje weg te pinken bij Bambi :) 6. Ruim je (kleding)kast op en zet alles wat je niet meer wilt op marktplaats. Levert ook nog geld op voor een leukere activiteit dan dit.

Recept: Bosvruchten Cheesecake Wijn IJsjes Voor 8 ijsjes Ingrediënten 150 gram (diepvries)bosvruchten 120 ml witte wijn 120 ml slagroom 120 ml cream cheese 4 eetlepels suiker 3 bastogne koekjes

1. Maak suikerwater: verwarm 120 ml water met 100 gram suiker tot het opgelost is 2. Doe 100 gram bosvruchten in een blender met het suikerwater en de wijn. Voeg de 50 g niet geblenderde bosvruchten toe. Hou dit apart. 3. Klop de slagroom en cheesecake goed met 4 eetlepels suiker tot je pieken ziet verschijnen. 4. Splits het goedje van stap 2 in 2 delen. Bij het ene helft voeg je de bastogne koekjes gestampt toe. Doe beide helften in een (stevig!) boterhammenzakje. Even het overzicht bewaren: Je hebt nu dus 1 bakje met bosvruchtenwijnspul, 2 zakjes creamcheese-achtige dingen: 1 met koekjes en 1 zonder. 5. Knip van beide boterhammenzakjes een klein puntje af. 6. Pak je ijsvormpjes (plastic zakjes en een paar sateprikkers of een lepel als stokje werkt evt ook, maar liever gewoon vormpjes..). Doe in elk vormpje 1 el bosvruchtenspul, 1 el creamcheese,, 1 el koekjes en blijf lagen tot hij vol is 7. Plaats in de vriezer en wacht geduldig af tot ze volledig bevroren zijn 8. Smullen maar!

Status Co | 13

Hier ook een foto van jouw co-groep? Stuur deze naar: [email protected] 14 | Status Co

Lichtpuntje Het CoSta Del Sol feest is net geweest. Iedereen kon weer even genieten van tropische temperaturen en zomerse cocktails. Hopelijk heb je de batterij weer voldoende kunnen opladen om tijdens de echte zomer door te bikkelen in het donkere ziekenhuis met die spreekkamers zonder ramen. “Hoezo het was heerlijk weer vandaag?” “Ik hoef het niet te horen!” Gelukkig hebben we de breekweek nog, ons grote lichtpuntje in de duisternis! Waarschijnlijk staat deze week bij iedereen vol gepland met leuke dingen; naar de Zwarte Cross, een dagje naar het strand of Kronenburgerpark of wie weet wel een heerlijke week aan de côte d’Azur! Ik zelf ga helemaal luxe doen. Ik ga starten met mijn onderzoek in september in.. Canada! Dus dan moet je van tevoren wel iets van het land hebben gezien toch? Goed voor de inburgering enzo. Dus die camper is al gereserveerd om door de Rockies te kunnen toeren, hoor. Laat de zomer maar komen!

Agenda 29 juni Koraad ALV 21-24 juli Vierdaagse 25 -31 jul Breekweek 3 aug Koraad ALV 31 aug Koraad ALV

Bestuur

Diede Loopik Voorzitter Ko-Raad Nijmegen Huidig bestuur (v.l.n.r.): Lieke (penningmeester), Jolijn (oud-secretaris), Diede (voorzitter), Joelle (PR & sponsoring), Leanne (algemeen & status Co) Niet op deze foto: Jessica Elzakkers

Bereik jij de optimale leercurve in de coschappen? Is jouw beoordeling objectief? Ben jij tevreden over het beoordelingssysteem? Het loca vertegenwoordigt jou als co-assistent. Help ons mogelijkheden voor verbeteringen van het onderwijs in kaart te brengen door de enquete in te vullen

Status Co | 15

Gezien: Beestjes Iedereen neemt wel eens souvenirs mee van vakantie. De ene

souvenir is echter meer aangenaam dan de andere... Zo ook voor de volgende patiënt. Door Lonneke Elders

Coschap dermatologie Tijdens mijn coschap dermatologie bestond de hoofdmoot aan patiënten uit ouderen met een verdacht plekje. Iemand van je eigen leeftijd is dan een welkome afwisseling. De huisartsenbrief gaf het volgende aan: “Sinds 3 weken hevig jeukende huidafwijkingen. Gaarne uw verdere analyse.” Voor mij zat een mannelijke student te schuiven op zijn stoel. Dat hij jeuk had was overduidelijk. Daarnaast had hij schilferende bultjes op zijn billen en polsen. ’s Nachts werd de jeuk vrijwel ondraaglijk. Hijzelf dacht eerst dat het misschien een zonne-allergie zou zijn maar nu duurde het wel erg lang. Vier weken geleden was hij namelijk met vrienden naar Griekenland geweest. Op de vraag of hij nog seksuele contacten had gehad kwam geen eenduidig antwoord. De huidafwijkingen waren te beschrijven als livide gekleurde papulosquameuze afwijkingen op de billen, rond de genitaliën, bij de polsen en tussen de vingers. Ik dacht zelf aan een soort eczeem, maar de dermatoloog in opleiding moest grinniken. Als je dit eenmaal ziet vergeet je het nooit meer. Hij pakte een flesje KOH, een scheermesje en een objectglaasje. Daarna ging hij de spreekkamer binnen. “Kijk dit zijn nu graafgangetjes

16 | Status Co

van mijten,” zei de AIOS en krabde een van de plekjes tussen de vingers met het mesje en de KOH open waarna hij alles op het glaasje bracht. “Je hebt last van scabiës. Wil je de boosdoener zien?” We gingen naar de microscoop en daar doemde uit het 20x oculair een veelpotig monster op. Spontaan kreeg ik overal jeuk. Na wat verder gevraagd te hebben bleken ook de huisgenoten van patiënt vergelijkbare klachten te hebben. Van wie hij het nu gekregen had bleef een raadsel... What happens in Cherso stays in Cherso! Scabiës Scabiës is een oppervlakkige huidinfectie met de Sarcoptes scabei ofwel schurftmijt. Het beeld kenmerkt zich door papulopustels, vesikels, crustae, excoriaties en de zogenoemde “gangetjes” die specifiek zijn voor deze infectie. Qua lokalisatie bevinden de meeste afwijkingen zich tussen de vingers, aan de handpalmen en buigzijde van de polsen. Andere veel voorkomende plaatsen zijn de billen, dijen, genitalia (mannen) en tepels (vrouwen). De laesies worden veroorzaakt door de vrouwtjesmijt die in het stratum corneum van de epidermis een gangetje graaft en eitjes legt. Met name de verteringsenzymen en

uitwerpselen van de mijt veroorzaken een allergische reactie die gepaard gaat met hevige jeuk. Vooral ’s nachts is de jeuk het hevigst, resulterend in een gebrekkige nachtrust als bijkomende klacht. Scabiës is een zeer besmettelijke aandoening die overdraagbaar is via seksueel contact, besmet beddengoed, ondergoed of andere kleding. Bedden in verschillende goedkope hotels in mediterrane gebieden en Oost Europa zijn een bron van het vervelende beestje. Pas dus op en neem een lakenzak mee als je naar een goedkoop hostel gaat. Het is dan ook niet verbazingwekkend dat scabiës een veel voorkomend souvenir is voor studenten. Toch komt het niet alleen voor bij jonge reizigers, maar ook bij ouderen in verzorgingshuizen. Deze laatste infectie wordt veroorzaakt door een zeer besmettelijke variant van de mijt die zich ook via huidschilfers verspreidt. De Scabies crustosa of Norvegica. Jeuk bij deze ouderen hoeft dus niet alleen door een droge huid te komen! Behandeling Hoewel de jeuk echt vreselijk kan zijn, is de behandeling van scabiës ook geen pretje. Allereerst moeten

alle contacten opgespoord worden. Dit betekent niet alleen je seksuele contacten, maar ook je huisgenoten met wie je de wasmachine deelt of hotelgasten uit een besmet hotel. Alle contactpersonen moeten gelijktijdig met de patiënt behandeld worden en al het beddengoed en kleding van patiënt en contactpersonen moet op hoge temperatuur gewassen of als dat niet kan gelucht worden (inclusief kussens, dekbedden en matrassen!). Voor de behandeling zijn 3 middelen beschikbaar: Loxazol crème, benzylbenzoaat smeersel 25% FNA en ivermectine. De behandeling werkt zoals hiernaast beschreven. Bij gezonde volwassenen met asymptomatische contacten is eenmalige behandeling genoeg. In alle andere gevallen moet je het hele riedeltje na

Behandeling met pemetrine crème of ivermectine tabletten: 1. Waarschuw al je huisgenoten en anderen die besmet kunnen zijn 2. Haal genoeg crème/ tabletten om iedereen tegelijk te behandelen. 3. Was al het beddengoed en kleren op 600C en - Neem geen douche en smeer je van top tot teen in met creme. - Neem een douche en neem daarna de pillen in 4. Trek schone kleren aan en ga slapen. 5. Trek kleren uit neem een douche en was al je kleding en beddengoed op 60oC 6. Trek schone kleren aan, draai de matrassen om en laat de dekbedden 3 dagen luchten. 7. Maak het bed pas ‘s avonds weer op. 10 dagen weer over doen. Scabiës is dus een ongenode gast die je als student vooral op vakantie oploopt. Ga je naar een goedkoop hotel, vergeet je eigen lakens niet! Bron: www.Huidziekten.nl

Het zondagselleboogje Je hebt er vast bij je coschap

chirurgie weleens van gehoord, maar wat was het ook alweer? Omdat het ‘zondagselleboogje’ regelmatig voorkomt, leggen wij het nog een keer uit! Door Anneke Jonkman Stukje anatomie Om te begrijpen wat een zondagselleboogje is, moeten we eerst even kijken naar een stukje anatomie van de elleboog. In de elleboog komen een aantal botten bij elkaar, namelijk de humerus, de radius en de ulna. Het ligamentum annulare is er om het aan de armen wordt rondgezwaaid, waardoor het radiuskopje onder het radiuskopje van de elleboog op zijn ligament uitschiet (zie afbeelding). plek te houden. Oorzaak van het zondagsarmpje Bij jonge kinderen is het radiuskopje nog niet helemaal ontwikkeld, waardoor het bij tractie onder het ligamentum annulare uit kan schieten en dus subluxeren. Een zondagsarmpje is dus het subluxeren van het radiuskopje. Hoe kan dit dan gebeuren? Het klassieke verhaal is dat een kind aan de hand wordt meegetrokken of speels

Na deze subluxatie gebruikt het kind de arm niet meer en wordt de elleboog in ongeveer 90 graden flexie gehouden. De extensie van de elleboog is dan beperkt. Gelukkig is het herpositioneren van het gesubluxeerde radiuskopje redelijk eenvoudig. Vanuit de flexiestand van de elleboog worden enkele snelle rotatiebewegingen uitgevoerd,

waarbij de supinatie het belangrijkst is. Bij maximale suppinatie vindt repositie plaats van het radiuskopje. Dit is meestal te voelen als een klik. Conclusie Heb je kleine kinderen, broertjes, zusjes, neefjes, nichtjes, etc. en ga je met ze wandelen, pas dan op voor een zondagselleboogje! Literatuur 1. Onderzoek van het bewegingsapparaat door Dr. A.N. de Wolff, Dr. J.M.A. Mens

Status Co | 17

Zomerperikelen: De Vierdaagse Door Leanne Fleuren

Het is weer bijna zo ver, de Nijmeegse vierdaagse. Dit fantastische evenement waarbij 42.000

wandelaars elke dag hun eigen grenzen verleggen tijdens lange, barre wandeltochten en waar vorig jaar bijna 1,5 miljoen bezoekers op afkwamen, viert dit jaar z’n 99ste verjaardag. Vast staat dat vrijwel iedereen hier een fantastische tijd kan beleven, of dit nu is als hardwerkende loper, als fanatieke supporter of als die-hard feester met behulpzame uitzwaaicapaciteiten. Ondanks dat de belofte op een speldje bij het lopen of het vooruitzicht van een nieuw biertje tijdens het feesten ons wel op de been houdt, zijn dit ook erg vermoeiende dagen. Hierbij een aantal tips om de vierdaagse voor beide partijen iets te verlichten!

Wandelaar

Zorg goed voor je voeten

Tja, dit klinkt misschien als een inkoppertje en is natuurlijk wat makkelijker gezegd dan gedaan, maar het is écht, écht heel belangrijk. Toen ik vorig jaar de vierdaagse ging lopen, was ik doodsbang dat mijn voeten één grote blaar zouden worden. Ik ben tenslotte nou eenmaal de persoon die het voor elkaar wist te krijgen om zelfs in mega comfi Allstars nog een blaar van 10x4 cm te kweken (echt waar, ik heb het nagemeten). Toch ben ik er met veel geëxperimenteer heel goed uitgekomen. Hierbij wat concrete tips: 1. Leg een dubbelgevouwen boterhammenzakje onderin je schoen. Dit voelt in het begin een beetje gek en gladjes, maar het voorkomt wrijving en voorkomt blaren als de beste. 2. Koop Gehwohl. Serieus, ik ben niet ingehuurd door het bedrijf, maar ik zou de maker van deze crème wel kunnen zoenen. Werkt zowel om blaren te voorkomen als tegen vermoeide voeten na het lopen. Goed inmasseren en je bent de volgende dag weer good to go. 4. Koop wandelsokken. Hier geloofde ik niet in, totdat ik ze twee dagen voor de vierdaagse kocht. Wat een verademing, lekker zacht en fluffy, dempt goed en… ze zijn ook in het roze verkrijgbaar. 5. Tape tussen je tenen. Hier is het vochtig en warm, een ideale plaats voor blaren. Met tapen kun je dit voor een groot deel voorkomen. Let wel op voor de zijkantjes van de tape. Smeer dit eventueel goed in met talkpoeder. 6. Als je thuis bent: neem een lauw voetenbadje, voetjes omhoog, rol met je voeten over een tennisbal, laat je huisgenoten je goed verwennen en vraag een lekkere voetmassage van je wederhelft; je hebt het verdiend! 7. Koop schoenen (of voor de bezette vrouw: leen van je vriendje) die 1, 2, of zelfs 3 maten groter zijn voor de week erna. Ook al heb je alle tips mooi opgevolgd, je voeten voelen erna waarschijnlijk toch nog steeds alsof ze een uur in de betonmolen hebben gezeten. Wat ruimere schoenen zijn daarom geen overbodige luxe. Maar maak je niet druk: na 3 maanden voelen ze wel weer beter hoor.

18 | Status Co

Motivatie

Vier keer 40 of zelfs 50 kilometer lopen is zeker niet niets, logisch dat iedereen wel een keer (of misschien wel een hele dag) een motivatiedipje heeft. Geef het niet op, het is het allemaal waard. 1. Maak een liedjesboekje. Zing luidkeels mee met liedjes over boomzager Jan van Vulpen (wie kent m niet), of good old ’t hondje van de bakker’. 2. Houd je doel in zicht: de finish en je felbegeerde speldje. Schrijf desnoods vooraf een brief aan jezelf met alle 56 redenen waarom je dit graag wilde doen en lees het elke keer als je het niet meer ziet zitten. 3. Soms moet je jezelf ook maar gewoon vertellen je jezelf eroverheen te zetten. Je bent hieraan begonnen en zult het afmaken ook, je bent toch geen mietje? Pijn is een emotie en emoties kun je uitschakelen. 4. Doe veel leuke dingen! Er is genoeg te kijken onder de vierdaagse en je loopt natuurlijk met fantastische mensen, maar zelfs dan bestaat de mogelijkheid uitgepraat te raken na 32 uur wandelen. Neem daarom bijvoorbeeld het grote ‘dilemma-op-dinsdag’ boek mee, speel ‘wie-ben-ik’, ‘pim-pam-pet’ of koop gespreksstarter vragen. 5. Herinner jezelf er af en toe aan dat het supercool is dat jij hier kunt zijn. Meer dan de helft is uitgeloot en jij krijgt de kans hier te lopen, gooi het niet weg! 6. Ondanks dat ik echt een grote voorstander ben van je grenzen opzoeken: ga er niet overheen. Luister naar je lichaam. Natuurlijk is het zwaar, maar als het te zwaar wordt of je voelt dat je lichaam het niet langer aankan, zoek dan hulp. Eet en drink goed, verzorg jezelf en pauzeer als het moet, zodat je daarna weer met frisse hernieuwde moed door kunt gaan.

Feester

Ook de feester heeft het niet makkelijk deze dagen. Kilo’s nachtelijke tosti’s wegwerken, dansen tot in de late uurtjes en de keuzestress of je beter naar namaak-Frans Bauer of namaak Dries Roelvink kan, het liegt er niet om. Daarom ook wat tips voor jullie

Tegen de (eventuele) kater

1. Zet een flesje water aan je bed. Elke keer als je wakker wordt, drink minstens het halve flesje leeg. 2. De vierdaagse is niet bedoeld om aan de lijn te doen: zorg dat je de avond voor het stappen goed hebt gegeten en je de volgende dag een half dozijn eieren en een familiepak bacon in de koelkast hebt liggen voor je ontbijt. Eet er ook een komkommer bij voor de hydratatie en de nodige vitamientjes. 3. 2,5 woord, 10 letters: Jus d’orange. 4. De makkelijkste en ook goedkoopste oplossing: drink niet te veel.

Voor een leuk feest voor iedereen 1. Wees lief voor jezelf, ook jij hebt het zwaar: ’s avonds feest je al genoeg, dus heb je vakantie: ga ’s middags lekker op het terras zitten met de voetjes omhoog. Geen vakantie: jammer dan. 2. Ritsel je vriendinnetje/vriendje/broertje voor een uitgebreide voetmassage in ruil voor een vriendelijke handdruk of bij zeer goede prestaties een zelfgekookte maaltijd. 3. Ook hier: Gehwohl. Het is ook voor de feester belangrijk om goed op je voeten te passen. Met name bij hoge hakken zeer geschikt. 4. Wil je lang doorgaan: zorg ervoor dat je op tijd in de kroeg bent, anders heb je geen plaats meer. 5. Spreek een vast punt af met je vrienden, als je ze namelijk kwijtraakt, vind je ze nooit meer terug. 6. Ga ten minste 1 nacht de lopers uitzwaaien, aanmoedigen en uitlachen, omdat jij net een fantastische avond hebt gehad en zij nog minstens 8 uur moeten zwoegen voor ze hun bedje in kunnen (en omdat je zelf na het drinken van alcohol natuurlijk best wel hilarisch bent). Natuurlijk alleen als je vakantie hebt. Jij bent een hoogstverantwoordelijke coassistent, dus je doet dit uiteraard niet als je de volgende dag nog op OK moet staan. 7. Eet gezond. Lang opblijven en/of alcohol drinken vraagt veel van je lichaam, zorg er goed voor. Ook al lijkt de vierde kaassouffle van de Febo om half 5 ’s nachts een fenomenaal goed idee: Doe. Het. Niet. En nee, druiven in de wijn is géén fruit.

Column

Door Lonneke Elders

De afgelopen weken is ondanks de regelmatige regenbuien de lente echt aangebroken. Het zonnetje schijnt en je kunt makkelijk zonder jas naar buiten zonder te vernikkelen van de kou. Toch brengt de lente ook kwaaltjes met zich mee. Al dat jonge groen ziet er prachtig uit, maar zit ook barstensvol met pollen. Een rotgoedje dat zich nu al enkele weken permanent in mijn neus heeft gevestigd en me gek maakt van de jeuk. De hooikoortspilletjes neem ik trouw in maar lijken niets meer te doen. En ik word ’s nachts geregeld wakker van het hoesten. De heuvels worden ook steeds zwaarder. Waar zou het toch aan liggen? Een klein stemmetje achterin mijn hoofd zegt: “Zou het niet aan je astma liggen?” Ik wuif de gedachte direct weg. Van astma heb ik al jaren geen last meer. Ja, hooguit eens per week beweert mijn vriend dat ik wat aan het piepen ben, maar daar heb je toch geen medicijnen voor nodig? Al die inhalatiecorticosteroïden zijn sowieso toch ook niet goed voor je. Je weet maar nooit... Straks loop ik met een enorme candida infectie in mijn mond. En Ventolin... Eigenlijk zou ik in iedere tas een pufje moeten stoppen. Maar dat is zo’n gedoe. Een beetje piepen doet niemand kwaad toch? Het ziet er ook zo suf uit: daar sta je dan naast het sportveld te puffen. Alsof je zonder hulp die paar kilometer niet kunt hardlopen. Beetje jammer... Maar goed, met al dat niezen en hoesten en

tranende ogen wordt het toch wel erg moeilijk functioneren. Op naar de huisarts. Daar aangekomen loopt de arts toevallig achter mij de twee trappen naar de praktijk op. Hij knoopt het gesprek aan, maar meer dan halve zinnen kan ik op dat moment niet uitbrengen. Vervolgens word ik binnengeroepen. Voor de allergie krijg ik aanvullende medicatie, maar vervolgens vraagt hij hoe het met mijn astma zit. Shit, betrapt! Ik probeer nog te beweren dat ik er zelf weinig van merk, maar hij voegt direct toe dat mijn omgeving dat zeker wel doet. Mijn laatste medicijnen heb ik blijkbaar in 2013 opgehaald. Misschien wordt het toch tijd om weer eens te beginnen. Eigenlijk is het ook wel een beetje zielig. Daar zit ik dan als bijna-arts smoesjes te bedenken om mijn pufjes niet te hoeven gebruiken. Ik vind het zelf toch ook irritant als een patiënt zijn medicatie niet inneemt die hij of zij wel hard nodig heeft. “Waar is je verantwoordelijkheid?” denk ik dan. Eigenlijk is het ook heel menselijk om een slechte therapietrouw te hebben. Iedere dag medicijnen innemen voor een indirect resultaat is erg lastig. Bij de volgende patiënt die niets inneemt zal ik eerder vragen wat de redenen zijn waarom het niet lukt en wat we daaraan kunnen doen. Samen plannen bedenken voor een betere therapietrouw. Inmiddels heb ik weer een pufje in mijn tas zitten.

Status Co | 19

Dokter Fokko Nagengast

Vox Medici

Door Elise Schulte en Marieke van Stippent

Geboren en getogen in de stad Groningen. Na zijn artsenexamen aldaar is hij in 1978 via Deventer afgezakt naar Nijmegen en sindsdien verbonden geweest aan het Radboudumc als Maag-Darm-Lever-arts. Als waarnemend hoofd van de afdeling en als staflid. Hier heeft hij een belangrijke rol gespeeld, met name binnen het subspecialisme erfelijke darmkanker. Daarnaast staat hij bij de studenten bekend als onder andere blokcoördinator van het tweedejaars blok ‘Stofwisseling’ en van het keuzeblok ‘Erfelijke darmkanker.’ Jaarlijks deed hij een live-endoscopie met een verbinding vanuit het Auditorium naar het Endoscopiecentrum. Per 1 mei 2015 is dr. Nagengast met pensioen gegaan. In deze editie een exclusief interview met hem over zijn studententijd, het vak MDL, zijn rol binnen onderzoek en onderwijs en zijn toekomstplannen.

houden. Dus ik ben min of meer bij toeval binnen de geneeskunde terecht gekomen.

Van pis naar poep In 1967 ben ik gestart met de opleiding geneeskunde. In mijn tijd had je nog een doctoraal van vijf jaar met alleen maar theorie dus daardoor kreeg je een brede basiskennis maar je had nog nooit een patiënt gezien. Binnen de geneeskunde wilde ik altijd al iets internistisch gaan doen. In eerste instantie Kindergeneeskunde. Echter, voor die opleiding moest je eerst een jaar op de IC werken met kinderen en dat leek me niks. Toen ben ik aangenomen voor een opleiding tot internist in Deventer en heb ik drie jaar keihard gewerkt met diensten die je je nu nog moeilijk kan voorstellen. Op vrijdagochtend ging ik het ziekenhuis in en op maandagavond kwam ik er weer uit. Ondertussen kwam mijn vrouw af en toe even langs met onze dochter om papa nog gedag te kunnen In den beginne zeggen. In eerste instantie wilde ik altijd Weg Na die drie jaar kon ik de opleiding en Waterbouw of Architectuur in Delft afmaken in Nijmegen of in Groningen gaan studeren. Op de lagere school MDL-arts worden bij de hoogleraar speelde ik altijd met autootjes en MDL-ziekten..ja je gelooft het niet... Lego. Als jongetje van zeven zat ik prof. W.C. Veeger. Toen ben ik toch vaak achter het stuur van mijn vaders naar Nijmegen gegaan. Veel zuideauto te doen alsof ik de auto bestuur- lijker wilde ik niet gaan. Nadat ik in de, toen was ik al een autofreak. 1980 internist werd, wilde ik in NijmeDe deceptie kwam toen mijn wiskungen eerst Nefrologie gaan doen maar deleraar in de derde klas van de HBS een subsidie voor onderzoek ging niet tegen me zei dat mijn cijfers voor door en toen ben ik op een subsidie wiskunde niet goed genoeg waren dus van iemand anders binnen gekomen dat was een forse teleurstelling. op de afdeling MDL-ziekten. Echter, in de vierde klas kregen we Velen vinden MDL-ziekten maar een een nieuwe biologieleraar die ons vies vak terwijl dit eigenlijk niet zo is. altijd meenam naar buiten, om plant- Ik heb maar één keer onder de poep jes te determineren, dode vogels te gezeten toen de darmen van een ontleden en varkensogen te bestude- patiënt niet schoon waren en deze ren. De helft van de klas rende altijd persoon een zeer forse wind liet. gillend weg maar ik vond het mateloos interessant. Leraar biologie leek Promotie me niks omdat je dan de hele dag In 1988 ben ik gepromoveerd over bezig bent om die pubers in toom te de rol van galzouten bij het ontstaan

20 | Status Co

van darmkanker. In het onderwijs probeerde ik altijd studenten wat bij te brengen over die enterohepatische kringloop maar ik kreeg daarover vaak glazige blikken terug. Naast mijn promotie deed ik klinisch werk en maakte ik dus lange dagen. Op een gegeven moment heb ik in de jaren negentig anderhalf jaar de afdeling MDL-ziekten in Nijmegen geleid toen er geen opvolger was voor de vertrekkende dokter van Tongeren. Erfelijke darmkanker Sinds 1981 behandel ik patiënten met een aanleg voor erfelijke darmkanker, ook al zijn de mutaties die de erfelijkheid bepalen pas bekend geraakt rond het jaar 2000. Al ruim tien jaar houd ik een erfelijke tumorenspreekuur, wat inhoudt dat er naast een speciale poli ook een automatisch oproepsysteem is voor het maken van afspraken voor een coloscopie. Ook is er e-mailcontact met mijn patiënten en hebben we veel contact met de patiëntenverenging. Deze organisatie wordt erg door de patiënten gewaardeerd. Momenteel zit ik o.a. in het bestuur van de STOET (Stichting Opsporing Erfelijke Tumoren) die sinds 1983 een landelijke registratie van families met een erfelijke aanleg voor tumoren bijhoudt. Ook maak ik onderdeel uit van de Mallorca-group. Eens per jaar komen genetici, chirurgen, epidemiologen en MDL-artsen bijeen en vergaderen we in een hotel op Mallorca over erfelijke darmkanker. Daar zijn onder andere Europese richtlijnen opgesteld die gepubliceerd

“Mijn consult begin ik vaak met ‘waar komt u vandaan’ en ‘wat doet u?’. Deze twee vragen geven me een beeld van wie ik tegenover me heb zitten.” zijn in de GUT (een aantoongevend gastrointestinaal vakblad, red.).

Stofwisseling Het leuke van een baan in een universitair ziekenhuis is dat je ook onderzoek en onderwijs kan doen, hoewel beide tegenwoordig moeilijk te combineren zijn. Onderwijs geven heb ik altijd heel erg leuk gevonden. Mijn collega prof. van Goor en ik hadden altijd ieder z’n eigen taak binnen het blok Stofwisseling en buiten het werk komen we ook bij elkaar over de vloer. We waren goed op elkaar ingespeeld en ik denk dat jullie als studenten zoiets feilloos doorhebben. Het was elk jaar veel werk om alles na te kijken, ook aangezien we open vragen hadden. Dikwijls hebben we hier aan de keukentafel gezeten en plezier gehad om alle antwoorden die jullie gaven. Patiëntencontact Mijn consult begin ik vaak met ‘waar komt u vandaan’ en ‘wat doet u?’. Niet meteen met ‘wat zijn uw klachten?’ of ‘hoe voelt u zich?’. De eerste twee vragen geven me altijd een beeld van wie ik tegenover me heb zitten en uit welk sociaal milieu diegene komt. Het is belangrijk om de persoon met de ziekte te behandelen en niet de ziekte an sich. Ook probeer ik nog met humor door het leven te gaan. Laatst had ik een patiënt, die tegen me zei ‘wat fijn dat u me aankijkt, dokter!’. Tegenwoordig hebben we ontzettend veel communicatievormen

maar dat lijkt soms ten koste te gaan van het daadwerkelijke (oog)contact. Soms praten artsen niet met de patiënten, maar tegen hun computers of toetsenborden.

Huidige generatie Als je het mij vraagt, is jullie studie nogal schools. Toen ik studeerde kwam de meeste kennis uit Engelstalige boeken. Bovendien had ik tijdens mijn studie veel tijd om te tennissen! Niemand die zich er druk over maakte zolang je de tentamens maar haalde. Daarnaast zijn de huidige studenten veel mondiger dan in mijn tijd. Destijds durfden we nauwelijks wat te zeggen of te vragen omdat we bang waren dom gevonden te worden. Hoewel het onderwijs weer wordt hervormd, denk ik niet dat jullie andere artsen worden dan ik. Misschien wat spreekvaardiger en met meer technologie maar de kern van het artsenvak blijft hetzelfde. Het pensioentijdperk Ik ben 43 jaar getrouwd met mijn echtgenote, we kennen elkaar van de middelbare school. Samen hebben we drie kinderen, een jongen en twee meisjes, en een zevental kleinkinderen. Een dochter woont in Zweden waar we af en toe op bezoek gaan. Hoewel mijn zoon MDL-arts is in Groningen, heb ik hem nooit bewust beïnvloed om arts te worden. Misschien wel onbewust… Met mijn kleinkinderen “whatsapp” ik veel en krijg dan ik van die leuke berichtjes met hele regels poppetjes terug.

In mijn vrije tijd houd ik van fotografie, architectuur en lezen. Ook vind ik de geschiedenis, met name de Amerikaanse geschiedenis, erg interessant en houd ik van schaken, golf en tennis. De laatste sport kan ik helaas niet meer uitoefenen vanwege artrose in mijn heupen. Daarnaast rijd ik graag auto, met name in een BMW. Hoewel ik zo mijn twijfels had over het feit of ik als arts wel in een BMW zou kunnen komen voorrijden, was ik verkocht na mijn eerste testritje. Bovendien houden mijn vrouw en ik beide van lekker eten en zijn we echte Italiofielen; we gaan jaarlijks naar Italië op vakantie. Eigenlijk was ik van plan om geheel te stoppen na 1 mei dit jaar, tot ik werd gevraagd om waar te nemen in het Slingeland ziekenhuis in Doetinchem, waar ik nog twee dagen per week ga scopiëren. Dus al met al zal ik me zeker niet vervelen.

Reacties van enkele collegae en studenten: ‘Dr. Nagengast heeft een gouden hart voor zijn patiënten, als hij voor hen iets wil bereiken dan gaat hij tot het uiterste.’ ‘Veranderingen binnen de afdeling, zoals de wisseling van soorten scopen en de introductie van EPIC, gaan soms gepaard met wat gemopper.’ ‘Administratie is hetgene waar hij het meeste hekel aan heeft binnen dit vak.’

Wist je dat? • Dr. Nagengast van snelle auto’s houdt met het liefst allerlei technische snufjes, zoals bilverwarming? • In zijn tijd alle MDL-artsen nog rond één tafel pasten? (Rond 30 naar 400 MDL-artsen anno nu, red.) • Nijmegen het zuidelijkste punt in Nederland is waar hij naartoe wilde verhuizen? • Zonder dr. Nagengast de afdeling MDL in het Radboudumc er mogelijk niet meer was geweest? • Dr. Nagengast meerdere prijzen voor zowel het onderwijs als het onderzoek heeft ontvangen? • Je niks ongezien op het prikbord kunt zetten? Er was in 2013 zoveel ophef over het tentamen SW2 dat er een student met bepaalde uitlatingen op het matje is geroepen… • Het lettertype van ‘Clinical Assistents’ (het verslaglegprogramma van scopieën binnen EPIC) speciaal voor dr. Nagengast groter is gemaakt? • Gedurende zijn gehele carrière hij grofweg 20 000 scopieën heeft gedaan?

Status Co | 21

‘Met zijn eerlijkheid en directheid kan hij wel eens de AIOSSEN bang maken.’ Oh? Geloof er niks van! aldus dr. Nagengast zelf. ‘Wanneer we responsiecollege hadden, dan keken we eerst even of we een gele step buiten het lokaal zagen staan, dat betekende dat dr. Nagengast aanwezig was. Zijn responsiecollege’s waren meestal dan ook tjokvol.’ ‘De hoorcolleges van dr. Nagengast en prof. Van Goor waren niet alleen inhoudelijk sterk maar ook vermakelijk vanwege de humor en interactie tussen die twee.’ ‘Volgens mij heeft de Aesculaaf een dubbele omzet gedraaid op de dag dat de uitslag van het tentamen Stofwisseling bekend werd, veel mensen waren opgelucht dat ze toch een voldoende wisten te scoren.’

Bronnen: 1. www.stoet.nl 2. http://www.mallorca-group.eu/ 3. ‘Factors influencing secondary bile acid formation in man: with reference to colonic carcinogenesis’; proefschrift dr. F.M. Nagengast;1988.

Graag willen we dr. Nagengast en zijn echtgenote hartelijk bedanken voor de gastvrijheid en het enthousiasme om mee te werken aan het interview. Daarnaast – namens vele medestudenten – willen we hem bedanken voor het onderwijs wat hij jarenlang heeft verzorgd; voor de duidelijke uitleg en (droge) humor tijdens de colleges. We wensen hem nog veel succes en plezier in het Slingeland ziekenhuis en een fijne pensioentijd!

Een dienst uit het leven van een MDL-arts in opleiding… Het komt vaak voor dat in een dienst een bepaald thema voorbij komt. Zo ook deze dienst… Vrijdagmiddag 17.00 uur. Na de weekendoverdracht begint voor velen het weekend en gaan mijn collega’s aan de recent ingestelde maandelijkse vrijdagmiddagborrel. Voor mij begint na een gewone werkdag de dienst tot zondagochtend. De vrijdagavond is rustig. Aan het einde van de avond word ik gebeld door de arts-assistent van de interne geneeskunde. Op een afdeling is een oudere man aan het bloedbraken. De vraag is of we willen kijken met een gastroduodenoscopie of we een focus voor het bloedbraken kunnen vinden. Patiënt wordt eerst gestabiliseerd en hij krijgt een erytrocytenconcentraat. Bij introductie van de gastroscoop zien we meteen in de oesofagus een groot stolsel voor de lens. Bij verder introduceren in de oesofagus zien we, van het midden van de oesofagus tot net boven de slokdarmslijmvliesovergang, multipele ulceraties die diffuus aan het bloeden zijn. Omdat het diffuse bloedingen zijn, kunnen we endoscopisch niet veel behandelen. De patiënt wordt enkele dagen later opnieuw gescopieerd en uit de biopten blijkt het om een CMV-infectie van de oesofagus te gaan. Na de scopie ga ik naar huis om enkele uren te gaan slapen. Vroeg in de ochtend word ik gebeld dat er een patiënte op de spoedeisende hulp is gekomen. Patiënte komt op de SEH omdat ze sinds de avond voor presentatie pijn heeft in de maagstreek. Op de SEH begint ze bloed te braken. Omdat patiënte niet stabiel is qua hemodynamiek, besluiten we op de OK na intubatie een gastroduodenoscopie bij de patiënte te verrichten. In de oesofagus en maag zien we geen duidelijke bijzonderheden. In de dunne darm zien we een scherpe overgang van normaal slijmvlies naar oedemateus, kwetsbaar, gestuwd slijmvlies wat diffuus aan het bloeden is. Het endoscopisch beeld kan passen bij ischemie. We bellen meteen de chirurg en er wordt met spoed een CT-angio verricht. Bij de scan is er occlusie van de AMS te zien met daarbij het beeld van uitgebreide abdominale ischemie. Omdat er geen behandelopties zijn voor patiënte wordt er een palliatief beleid afgesproken. Ook de rest van de dienst blijft voor mijn supervisor en mij in het teken staan van hematemesis met de nodige scopieën…

22 | Status Co

Anagram

Door Pieter Monté

ANAGRAMPHILIPINE: DRIEVOUDIGE PERIODICITEIT Lemma’s zijn afkomstig uit zowel het tandheelkundig woordenboek alsook uit Pinkhof Lemma’s zijn vervangen door een anagram (woord met dezelfde letters in andere volgorde) Lange IJ bestaat uit 2 letters, de i en de j codering bedraagt 50%

Antwoorden puzzel december editie: A - Ecchymose B - Diafanie C - Eventratie D - Colomnaeanales E - Importsoa F - Fibroadenie G Infibulatie H - Kwasjiokor I - Humoraquosus J - Larvacurrens K - Agrin L - Azotemie M - Chauffarddriehoek N - Bifidusfactor O - Citellihoek P - Ectropioneren Q - Echappement R - Handgreepvanhübscher S - Anisognathie T - Acyanopsie U - Frenectomie Status Co | 23

Vakantiequiz: Hoe zon-zomer-ziekenhuis ben jij? Er zijn vier soorten mensen in de wereld. Heb jij je altijd al afgevraagd welke van de vier jij bent? Doe dan nu deze test, en kom er achter wat voor zon-zomer-ziekenhuistype jij bent! Door: Caroline Hildering en Marieke van Stippent Stel: Het is winter. Je beste vriend komt naar je toe, en vraagt je wat je vandaag wilt gaan doen. a. Je doet de deur niet open. Zelfs niet als je vriend drie kwartier aanbelt. Op je telefoon zijn trouwens de blauwe vinkjes van WhatsApp uitgeschakeld, zodat niemand weet dat je de berichtjes hebt gelezen. b. Je wilt naar een zwembad. c. Je wilt het liefst naar een Engelse pub. Omdat je weinig kleren aan hebt, drink je extra veel bier om de kou niet te voelen. d. Je wilt het liefst gaan kaasfonduen.

Je lievelingsaccessoire a. Je gordijnen. Die beschermen ook tegen de afluisterradars van je buren. b. Je bikini/zwembroek c. Je ID. Tegenwoordig moet je je tot je 25ste kunnen verantwoorden. d. De kaasschaaf. Maar eigenlijk heb je die niet nodig.

Je toekomstige specialisme a. Patholoog-anatoom. b. Sportgeneeskunde. c. Plastisch chirurg. d. Kaasboer.

Stel: Het is zomer. Je beste vriend komt naar je toe, en vraagt je wat je vandaag wilt gaan doen. a. Je doet de deur niet open. Zelfs niet als je vriend drie kwartier aanbelt. Op je telefoon zijn trouwens de blauwe vinkjes van WhatsApp uitgeschakeld, zodat niemand weet dat je de berichtjes hebt gelezen. b. Je wilt naar het strand. c. Je wilt het liefst naar een Engelse pub. Omdat het warm is, heb je nog meer dorst en drink je extra veel bier. d. Je wilt zelf een soort ijs maken: kaas-ijs. Je favoriete reisbestemming a. Oost west, thuis best, of daar waar de zon niet schijnt. b. Hawaï, of een ander eiland. Als er maar relatief meer water dan land is. c. Ibiza. d. Polen: het land van kaas (in 2011 werd ontdekt dat 7000 jaar geleden al kaas werd bereid in Polen, nadat men in potten na chemische analyse melkvetten had gevonden).

Je hobby a. Netflix. Maar inmiddels heb je alles al gezien, en ben je aan Popcorn Time begonnen. b. Deelnemen aan Ter land, Ter Zee en in de Lucht. c. Bierproeven. Professioneel. Fulltime. Non-stop. d. Kaasproeven. Professioneel. Fulltime. Non-stop.

24 | Status Co

Wat krijg je voor je verjaardag? a. Alleen een kaartje van je moeder, want je viert je verjaardag niet. b. Een snorkelset en slippers, maar daar heb je al 50 paar van, want die krijg je elk jaar opnieuw. c. Speciaalbier. d. Een bon voor de kaasboer. Of kaas. Of allebei. Je huisdier a. Heremietkreeft b. Alpenwatersalamander c. Engelse Bulldog d. Koetjes

Welke overtreding heb jij begaan a. Illegaal downloaden van films en muziek. b. Je bent betrapt terwijl je jezelf hebt laten opsluiten in een zwemparadijs na sluitingstijd. c. Openbare dronkenschap terwijl je reed onder invloed als minderjarige. d. Je hebt ooit een kaasschaaf van €25.000,- gestolen.

De maaltijd die je het liefst op de menukaart ziet staan a. Menukaart? Je leeft van Thuisbezorgd.nl. b. Sushi en een zandtaartje. c. Murphey’s Stout. d. Kaasplankje.

Je bent een… A. Kluizenaar: Het liefst spendeer je je zomer in een hermetisch afgesloten ruimte, met een laptop tot je beschikking. Je hebt een hekel aan zonlicht, maar gezien je je huis niet uitkomt is een retourtje zuidpool helaas niet aan de orde. B. Amfibie: De triatlon staat nog op je bucketlist. In de zomer ben je 24/7 aan het strand/in het water te vinden. Je huid is zelfs zodanig ontwikkeld dat je onder water kunt ademhalen. Jaarlijks bezoekje aan de dermatoloog? C. Engelse binge-drinkende decorumloze man/vrouw: Je bent trots op je verschijning in Zon, Zuipen, Ziekenhuis. Je staat preventief op de wachtlijst voor een levertransplantatie. Als je zo doorgaat word je in de toekomst ook bekend van Hotter Than My Daughter. D. Kaas: Kaas. KAAAAS.

Status Co | 25

Zon, zomer, en ja: ziekenhuis Hoe heerlijk is een avondje bankhangen met een biertje en vol leedvermaak kijken naar losgeslagen jongeren aan de Spaanse kust, bij wie prima gehecht kan worden onder enkel een verdovinkje baco. De artsen daar hebben het prima voor elkaar: weliswaar weet je dat de compliance van je patiëntenpopulatie zich op een dieptepunt bevindt, je kunt je eventuele frustraties in je vrije tijd prima kwijt met zon, zee en strand. Maar hoe is het om aan de andere kant te staan? Die jongeren, trots om met hun verhaal op tv te verschijnen, zullen er waarschijnlijk met een alcoholische amnesie vanaf komen. Maar wat nu als je ‘echt’ of: écht ziek wordt op vakantie en in een (buitenlands) ziekenhuis terecht komt? Hieronder een drietal verhalen van mensen die dit hebben meegemaakt... Door Caroline Hildering voor zijn misrekening dat hij besloot niets te zeggen en de beet onder zijn Pyelonefritis in Thailand mouw te verbergen. Na 3 uur waren Vorig jaar ging ik backpacken in Zuidzijn hand en onderarm echter flink Oost Azië. Vol enthousiasme kwam gezwollen en werd hij niet lekker. De ik aan in Bangkok. Toen ik een week begeleider van de tocht bracht hem later wat noordelijker was gereisd naar het ziekenhuis. Daar heeft hij werd ik langzaam ziek. Ik kreeg wat 24 uur gelegen ter observatie met UWI klachten maar ik dacht dat ik dat Crocodile Dundee in Drenthe iedere paar uur ter controle een arer wel uit kon drinken. Niets bleek Voor ik dit verhaal vertel moet je terieel bloedgas (“ik werd compleet minder waar. Een paar dagen later weten dat ik uit een biologenfamilie lekgestoken”) en clemastine per infvoelde ik mezelf doodziek. Ik hield kom. We zijn dus gewend ieder dier uus. Voor de co-assistenten daar was niets meer binnen, had veel koorts dat wij zien van zo dichtbij mogehij een ware attractie. Zo vaak zie je en rugpijn. Mijn vriend heeft me toen lijk te bekijken en waar mogelijk te in Nederland natuurlijk geen slannaar het lokale ziekenhuis gebracht. vangen en op te pakken voor nadere genbeten! Tijdens onze familiefeesHier besloten ze me, na vijf uur gebestudering. Dat dit niet altijd goed ten wordt er nog regelmatig over het wacht te hebben, op te nemen voor afloopt kun je zien in mijn broers adderavontuur gesproken... antibiotica via het infuus. Het was versie van Zon-Zomer-Ziekenhuis. verschrikkelijk. Het ziekenhuis was Mijn broer studeert in Wageningen Enkeltje traumaheli in Oostenrijk heel vies en de bedden waren hard. Bos- en Natuurbeheer. Zoals de Toen ik nog wat jonger was (12 Er sprak bijna niemand Engels en naam al doet vermoeden zijn er met jaar oud) ging ik een keer met mijn mijn Thais laat nogal wat te wensen zijn studie regelmatig excursies en ouders op wintersport in Oostenrijk. over dus dat was jammer. Na een reizen naar allerlei natuurgebieden. Op een mistige dag nam ik de bocht paar dagen begon ik mezelf gelukkig Zo ook een reisje van een week naar iets te smal en viel ik 4 meter naar wel al wat beter te voelen en keerde de heidegebieden in Drenthe. Nu beneden. Meteen had ik veel pijn in mijn eetlust weer terug. Helaas kreeg zou je zeggen, wat kan daar nu gemijn linkerbeen. Omdat niemand bij ik in het ziekenhuis drie keer per beuren dat iemand in het ziekenhuis me kon komen kwam de traumahedag iets dat eruit zag als rijstepap en laat belanden? Is hij uit de boom likopter om me omhoog te hijsen. smaakte naar karton met veel peper gevallen? Nee, mijn broer was vergif- Ik werd naar een ziekenhuisje in het erin, kortom: genieten. Maar goed, al tigd. En dit kwam niet door het eten dal gebracht. Hier hebben ze mijn met al ben ik blij dat ze me zo goed van een verkeerde paddenstoel of been geopereerd. Het ziekenhuis konden helpen en ben ik weer hebesjes, maar door een slangenbeet. verschilde in mijn herinnering niet lemaal opgeknapt. Wel was ik extra Ja, zelfs Nederland kent één giftige veel van Nederland: witte jassen, blij toen ik weer bij de McDonalds in slangensoort: de adder. Vooral in vies eten en leuke verpleegkundigen. Bangkok zat! Drenthe komen er nog veel adders Het enige was dat ze Duits spraken voor en natuurlijk was het een sport (no shit, Sherlock) en dat ik dit toen voor mijn broer en zijn vrienden om nog niet kon verstaan. Gelukkig had een addergebroed (nest adders) te ik mama hiervoor. Een paar dagen lavinden. Op dit moment kreeg mijn ter kreeg ik krukken mee en mocht ik broer de waan Crocodile Dundee te samen met mijn vader met de gipszijn en besloot hij met een gevorkt vlucht naar huis. Het was jammer takje en verder blote handen één dat ik mijn been gebroken had, maar adder uit het gebroed te vangen. Dit had nog nooit in een helikopter of eindigde in een beet door een van het vliegtuig gevlogen en dat kon nu zijn nestgenoten, danwel de adder mooi allebei in één vakantie! zelf. Mijn broer schaamde zich zo erg

26 | Status Co

Recensie: Cinderella Door Anneke Jonkman

Deze live-action film is gebaseerd op het klassieke Disney sprookje uit 1950. Een film met een super motto: ‘Waar vriendelijkheid is, is goedheid. En waar goedheid is… daar is magie’! Cast: Lily James (Assepoester), Cate Blanchett (boze stiefmoeder), Holliday Grainger en Sophie McShera (gemene stiefzusters), Richard Madden (prince charming), Helena Bonham Carter (de goede fee), Holliday Grainger (Anastasia), Hayley Atwell (Cinderella’s moeder), Sophie McShera (Drizella), Stellan Skarsgard (hertog), Ben Chaplin (Cinderella’s vader), Derek Jacobi (de koning). Het verhaal: Het welbekende sprookje gaat over een jonge vrouw genaamd Ella. Wanneer haar moeder overlijdt, hertrouwt haar vader. Haar stiefmoeder komt met haar twee dochters bij Ella en haar vader inwonen. Ella’s vader, die koopman is van beroep, overlijdt tijdens een van zijn reizen. Hierna is Ella overgeleverd aan haar stiefmoeder en stiefzusters…. Gelukkig is er, net als in alle goede sprookjes, hulp onderweg voor Cinderella. Een vriendelijke bedelaarster verandert met een pompoen en een aantal muizen voorgoed haar leven! Over de film: Wat mij zelf erg aansprak in het begin van de film is dat er wat uitgebreider aandacht werd besteed aan het originele gezin van Ella. In de Disneyfilm wordt er in de eerste vijf minuten kort wat over verteld, maar in de speelfilm wordt er ruim aandacht aan besteed. Je krijgt zo een indruk hoe goed Ella het als kind heeft gehad. De film verloopt verder zo ongeveer hetzelfde als de gelijknamige Disneyfilm. Persoonlijk vond ik dit af en toe wel jammer, omdat ik de twist zoals bij de films ‘Maleficent’ en ‘Alice in wonderland’ juist erg leuk vond. Wat ik het meest miste tijdens de film was het liedje: ‘bibbidi bobbidi boo’. Als kind kon ik dat echt honderd keer achter elkaar luisteren en stiekem hoopte ik dat het nummer ook in de speelfilm zou zitten, maar helaas. Al met al is het zeker geen slechte film als je van klassieke sprookjes houdt, maar persoonlijk ga ik voor de twist! Ga naar deze film als: Blijf thuis als: - je jezelf weer even kind wil voelen en weer in magie wilt geloven; - je een hekel hebt aan sprookjes, zeker - je Cate Blanchett een goede actrice vindt, want ze vertolkt haar rol erg goed! als deze een happy end hebben.

Recensie: Nationaal coassistenten congres Zon, zee en strand was buiten Hotel Zuiderduin volop aanwezig. Toch zat het grootste deel van enkele honderden coassistenten binnen tijdens de plenaire lezing van o.a. Bas Bloem. Het Nationaal coassistenten congres is een feit. Door Lonneke Elders Drank en spijzen Zoals een goed congres betaamt was er genoeg te eten en te drinken aanwezig. Het weekend begon met een geslaagde wijnproeverij gevolgd door een borrel in de veel te kleine “pub” van het Hotel. Gelukkig waren er nog enkele café’s in de omgeving om de avond voort te zetten en werd er daarnaast volop feest gevierd in de hotelkamers. Het ontbijt was tamelijk vroeg, maar goed geregeld met een lopend buffet. De daarop volgende lunch was echt enorm met voor ieder wat wils. Het avondeten viel wat tegen met wederom een lopend buffet en mierzoete naar chemisch fruit smakende toetjes. Gelukkig kon dit alles met wijn en water goed worden weggespoeld... De band en het daarop volgende feest waren goed geslaagd. Lekker met de voetjes van de vloer om al het zitten gedurende de dag eraf te dansen. En natuurlijk ging het feest voor velen tot in de vroege uurtjes door in verscheidene hotelkamers.

Het echte werk Natuurlijk gaat het bij het NCC niet alleen om eten, drinken en feesten. Er moet ook wat geleerd worden. Daarvoor waren er een aantal interessante sprekers. Van een enthousiast verhaal over loopstoornissen met de nodige geluidsproblemen en een uitgebreid voorwoord van de Nijmeegse decaan Dr. Smits gingen we onder leiding van Raymond van de Klundert door het plenaire programma. Het niveau van de lezingen verschilde van langdradig tot leuk en leerzaam. Het plenaire hoogtepunt was toch echt de traumaquiz. Gewapend met een rood en een groen blaadje gingen we de strijd aan om de eer en een aantal interessante boeken. Niet gewonnen, maar wel een hoop kennis opgedaan. Wie had nou ooit gedacht dat je bij een schotwond moet vragen of een wapen “pieuw-pieuw” or “ratatata” deed? De workshops waren wisselend van kwaliteit. De ene was interessant, bij de volgende zat je te gapen. Gelukkig hadden we tussen de bedrijven door nog enkele momenten over om een straaltje zon mee te pikken op het strand. Wilde je echter daadwerkelijk een beetje gaan liggen bakken, dan moest je toch echt een sessie skippen. Al met al was dit dus een uitgebreid en zeer geslaagd weekend waarvan je veel kunt opsteken.

Status Co | 27

In het zonnetje Angelique Slot Niet alleen als redactielid maar ook als secretaris heb je jarenlang een belangrijke rol gespeeld binnen de Status Co. We willen je bedanken voor je enthousiasme, inzet en goede ideeën! Veel succes en plezier met je verdere carrière. Geslaagden, van harte gefeliciteerd! Maart 2015

April 2015

Mei 2015

Dhr. H. Arnts Mevr. L. Bijnevelt Mevr. P. Bles Mevr. H.H.A. Brand Mevr. C.H. Coppens Mevr. M.L. Duizer Mevr. R. Eggink Mevr. F.M.S. Eshuis Mevr. I.E. Heijting Dhr. G. Hoogzaad Mevr. F.G. Kerstens Mevr. I.W.G.P. Kusters Mevr. K.E. Mager Dhr. B. Maree Mevr. A.I.P. Martens Mevr. P.G. Morren Mevr. S. de Poot Mevr. S. Rhöse Mevr. M.J. Ribbers Dhr. R.W. Roudijk Mevr. L.S. Schouten Dhr. J.M. Schouwenaar Mevr. K.A.E. Sinx Mevr. M. Ulubaş Mevr. E. Vink Dhr. J. van de Wardt Mevr. N. van de Wiel Dhr. T.A.G.M. de Witte Mevr. Z. Zhan

Dhr. M. Alsalhi Mevr. L.A.J. van den Berg Dhr. T. Ellenkamp Dhr. J.J.A. van Esch Mevr. E.M. Esmeyer Dhr. L. van Heijningen Mevr. R. van Hoof Mevr. A.A.G. Kaptheijns Mevr. M.A. Kuiper Mevr. G.W.J. van Rijn Mevr. L.A. van de Schans Mevr. A.C. Scheuer Mevr. A. Schulten Dhr. M.H.C. Slaats Dhr. T.F. Winkel Dhr. R.P. van Wissen Dhr. S.M. Wout Dhr. T.J. Wouters

Dhr. C.A.M. Aarts Dhr. H.A. Bonger Mevr. E.M. Boot Dhr. G.A. Borgerink Mevr. N. Burger Dhr. A. Chahid Mevr. E. Colo Mevr. K. Elburg Dhr. P.W.M. de Heer Mevr. M.I.H. Hendriks Dhr. R.R.A.M. Kampschreur Mevr. N. Kitslaar Mevr. L. Kraaij Mevr. F. van de Logt Dhr. R. van Luijn Dhr. T.B.G. Olde Dubbelink Mevr. G.C.J. Overdevest Mevr. I.C.P. van der Poel Mevr. M.L. Rol Mevr. R. van der Sande Dhr. M.J.T.M.M. Timp Dhr. R. van Vliet Dhr. J.G.H. Wetzels

28 | Status Co