Status Co. Magazine voor coassistenten. JAARGANG 32 Nummer 3 SEPTEMBER

Status Co Magazine voor coassistenten

JAARGANG 32 Nummer 3 SEPTEMBER

- pagina 2 -

Colofon Status Co

Inhoud

Periodiek voor coassistenten Jaargang 32, nummer 3, september 2014   Status Co is een periodiek tijdschrift voor en door de coassistent van de Radboud Univer­ siteit Nijmegen, en verschijnt vier keer per jaar. Status Co wordt verzonden naar alle coassistenten en geaffilieerde ziekenhuizen waar Nijmeegse coassistenten stage lopen.

Woord van de voorzitter Uit! Agenda The Ultimate Adventure Recensie: Maleficient De ANIOS en zijn superheld Reistip: Kenia Abstract Diagnostiek van alledaagse dingen: Energiedrankjes Dokter zijn is niet sexy Voortgangstoets weetje Zo klaar als een ijsklontje Welke superheld ben jij? Ko-Raad fotopagina Ko-Raad pagina HELP ik heb (een) ... de hik! Opereren tussen de cowboys Game Theory Dit is niet evidence-based! Held op steunkousen Recensie - Ik ben Pelgrim De evolutie van de wijze man Ziekenhuisperikelen: mijn eigen patiënt One small step for a man... Gezien: "Rode wolf" Specialisme uitgelicht: Traumachirurgie! Geslaagden

Redactieadres Stichting Status Co Nijmegen Universitair Medisch Centrum St Radboud Geert Grooteplein-Noord 15, kamer 3.06 6525 EZ Nijmegen telefoon: 024-3616901 e-mail: [email protected] website: www.ko-raad.nl > status co Voorzitter:  Anneke Jonkman   Secretaris Tina Natroshvili   Penningmeester Bart Aalders   Eindredactie en lay-out Sammy Ollijslagers, Lonneke Elders, Leanne Fleuren   Algemeen redactieleden Tina Natroshvili, Elise Schulte, Angelique Slot   Co-auteurs Caroline Hildering, Ivo Verhagen, Nicole van de Haar, Anne Boskamp, Stefan van Rooijen

4 4 5 6 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 20 21 21 22 23 24 25 26 28

Drukwerk Jonge Helden bv, Giesbeek (oplage: 1100) De redactie bedankt iedereen die heeft meegewerkt aan deze Status Co. De volgende Status Co verschijnt in de­ cember 2014, de deadline voor deze edi­ tie is op 20 november 2014. Het aanleve­ ren van kopij wordt zeer op prijs gesteld. De redactie van Status Co is onafhankelijk; plaatsing van artikelen, mededelingen of brieven houdt niet noodzakelijkerwijs in dat de redactie de boodschap, doelstellingen of meningen van de instelling of persoon in kwestie onderschrijft. De eindredactie houdt zich het recht voor artikelen, brieven of mededelingen te wijzi­ gen, in te korten of niet te plaatsen. Het is niet toegestaan om, zonder vooraf­ gaande toestemming van de redactie, ge­ publiceerde artikelen of gedeelten daarvan over te nemen, te (doen) publiceren of an­ derszins openbaar te maken of te verveel­ voudigen.  © 2014, Stichting Status Co Nijmegen

- pagina 3 -

Woord van de voorzitter

Uit! Agenda

Dit keer met een soort oplossing voor het gevaar: ‘super­ heroes’. In deze editie nemen we je mee in het leven van ‘the iceman’, geven we je een idee van echte ‘thrill-seekers’ sporten en kun je erachter komen op welke superheld jij het meest lijkt. Verder zijn er natuurlijk de bestaande rubrieken, die deze editie weer ontzettend goed zijn! Laat je maar weer eens verras­ sen door de nieuwe ziekenhuisperikelen, de nieuwe ‘dokter ik heb…’, de uitleg van een voortgangstoetsvraag en de heerlijke columns!.  Ook een van de recensies is thema gerelateerd, maar daar moet je zelf achter zien te komen.   Ik wens je in ieder geval heel veel leesplezier! Mocht je zelf een stuk willen schrijven dan kan dit natuurlijk ook altijd!   Anneke Jonkman Voorzitter Status Co  

Film: Into the storm Vanaf 28 augustus 2014 in alle Nederland­ se bioscopen   | London Elise Moore | Scott Lawrence | Kyle Davis | Arlen Escarpeta | Stephanie Koenig | Alycia Debnam Carey | Jon Reep | Max Deacon | Lee Whittaker | Brandon Ruiter                                 Het dorpje Silverton wordt verwoest door een onverwachte reeks krachtige torna­ do's en de inwoners krijgen ook nog  een lading monsterlijke cyclonen op hun af. Waar de slimme mensen schuilen, zet­ ten stormjagers alles op alles om dichtbij te kunnen komen.

Redactieleden, co-auteurs en lay-outers gezocht! De Status Co is altijd op zoek naar coassistenten die het team van status Co willen verster­ ken. Daarnaast is het mogelijk eenmalig een stuk of leuke foto van je cogroep in te sturen. Heb je interesse of wil je iets insturen? Stuur dan een mailtje naar statusconijmegen@gmail. com of kom vrijblijvend een keer kijken bij onze vergadering.   Redactie Status Co  

Status Co: v.l.n.r. en v.o.n.b Angelique Slot, Anne Boskamp, Tina Natroshvili, Nicole van de Haar, Sammy Olijslagers, Anneke Jonkman, Caroline Hildering, Elise Schutte, Lonneke Elders en Bart Aalders Op de foto ontbreken: Stefan , Leanne Fleuren

- pagina 4 -

Voortgangstoets 24 september 2014 van 9.00- 13.00 Hij komt er weer aan, de voortgangstoets!  Bij deze weer een herinnering. Kijk goed waar je moet zijn voor de toets en kom op tijd. J Het farmacotherapie colleges na de voort­ gangstoets zal gaan over benzodiazepi­ nen.   De Nijmeegse oktoberfeesten Van 31 oktober t/m 2 november Prijs: € 12,50 Houd je van muziek, eten, en er een feest van maken? Dan zijn de oktoberfeesten echt iets voor jou! Zet het in je agenda en ga gezellig met je vrienden.

The Ultimate Adventure Tijdens de coschappen lekker wegdromen over verre reizen. Wie doet dat nou niet? Mocht je nog een tekort hebben aan acti­ viteiten op je bucketlist, dan volgen hier nog enkele suggesties voor een ultimate adventure! Voor de echte thrill-seekers en topsporters!

Niet hoog genoeg? Dan kun je ook de 8000ers beklimmen. De veertienhoogste bergen ter wereld, allen meer dan 8000 meter boven zeeniveau!

Schotland. Ook hier zijn er ’s winters enkele mooie watervallen te beklimmen! Eerst wat ervaring op doen met het omhoog klauteren van een stijle ijswand? Dat kan! Je kan in dat geval indoor ijsklimmen proberen, bijvoor­ beeld in Den Haag!

Door Angelique Slot Sanboarding Bij gebrek aan sneeuw om op te snowboar­ den, goede golven om op te surfen of als de skateboard banen te druk bezet zijn... dan is er altijd nog Sanboarding! Een combinatie van snowboarden, skateboarden en surfen. Oftewel, met de voeten vast aan een board de zandduinen afdalen. Ervaren boarders kunnen snelheden tot 50 km/uur bereiken en het wereldrecord staat op 82 km/uur. Een van de populaire sandboard-locaties is Cerro Blanco in Peru. Deze is met 1176 meter de grootste zandduin ter wereld. Maar ook over de rest van de wereld zijn sandboard plekken aanwezig! Er zit er zelfs een in Duitsland (Monte Kaolino in Hirschau). Dus mocht je je twijfels hebben of het iets voor je is dan kun je nog altijd daar even oefenen!

Seven summits Seven summits - een uitdaging voor iedereen die er van houdt om bergen op te wandelen! Het doel: in elk van de zeven continenten de hoogste berg beklimmen. Dat wil zeggen de Mt Everest (8848 meter) in Azië, Denali (ook wel Mt MKinley, 6194 meter) in Noord Ameri­ ka, Aconcagua (6962 meter) in Zuid Amerika, Kilimanjaro (5895 meter) in Afrika, Mt Elbrus (5642 meter) in Europa, Vinson Massif (4892 meter) in Antartica (jaja, je moet zelfs naar Antartica!) en in Australië... Tsja, daar zijn de meningen over verdeeld. In vergelijking tot de andere zes bergen stelt Mt Kosciuszko, de hoogste berg van Australië, met zijn 2228 meter niet zo heel veel voor. Daarom breiden sommige bergbeklimmers de definitie van het continent Australië uit tot Australazië en beklimmen ze de twee keer zo hoge Papua’s Carstensz Piramide (4884 m) in Indonesië. Heb je deze seven summits allemaal bereikt? Dan kun je altijd nog de seven summits van de eennahoogste bergen van de zeven con­ tinenten doen, wat door sommige bergbe­ klimmers toch ook nog als een moeilijke uit­ daging wordt beschreven.

Volcanoes! Naast gewone bergen beklimmen is het na­ tuurlijk ook fantastisch om een keer op een vulkaan te hebben gestaan! Ol Doinyo Lengai, Mountain of God, (2980 meter) is een nog actieve vulkaan in het noorden vanTanzania. Deze vulkaan produceert een lava met een hoge concentratie natrium- en kaliumcarbo­ naten waardoor de lava maar half zo heet is als bij andere vulkanen. Hierdoor kristalliseert het midden in de lucht en spat het als glas uit elkaar. De vulkaan kun je in een lange dag beklim­ men en afdalen. Na een stevige klim door het vulkanische landschap waar je door bergen as heen moet ploeteren bereik je de top met een geweldig uitzicht op de Great Rift Valley. Als je dan toch in de buurt bent kun je meteen het beroemde nationaal park, de NgoroN­ goro krater, bezoeken. Deze inmiddels inac­ tieve vulkaan is twee tot drie miljoen jaar geleden geëxplodeerd en nu een prachtig natuurpark en een ideale plek om de Big Five te spotten! Ooit een vulkaan van binnen willen zien? Bij de slapende vulkaan Thrihnukagigur in Ijs­ land is het mogelijk om hem na een 45-50 minuten klim van binnen te bekijken. Via een lift kun je de 120 meter diepe afdaling maken, helemaal de krater in.

Waterfall ice climbing Om in het kader van het klimmen te blijven, maar wel wat verkoelender: wat dacht je van het beklimmen van bevroren watervallen? De populairste locatie is in Banff (Canada) waar je in de winter een dagtrip naar de bevroren watervallen kan doen. Jong of oud, beginners of gevorderde klimmers, het maakt niet uit! Wie het wat dichter bij huis wil doen kan naar

Cliff diving Na al dat gepraat over klimmen is het tijd om het te hebben over het omgekeerde: cliff di­ ving. In het Noord-Westen van Australië be­ vindt zich Kimberly, een populaire cliff diving plaats. De hoogste cliff is 24 meter, maar er zijn ook lagere aanwezig voor de minder er­ varen cliff divers onder ons. Mocht je toch niet willen springen dan kun je in ieder geval ge­ nieten van de prachtige omgeving en het fantastische uitzicht. Andere populaire cliff diving plaatsen zijn Brontalle in Zwitserland (24 meter), Santorini in Griekenland (10 meter), Tar Creek Falls in Californië (21 meter) en Red Rock Park in Vermont (24 meter). Als laatste cliff diving hot spot is er nog Negril in Jamaica. Hier worden in restaurants daadwerkelijk dine&dive speci­ als verkocht.

Mocht je een keer willen cliff diven let dan goed op! Het zal niet de eerste keer zijn dat er ongelukken gebeuren en de talloze waar­ schuwingen op internet zullen ook wel niet voor niets zijn!   Literatuur 1. Lonely Planet’s 1000 ultimate adventures from the world’s leading travel authority. 2. http://offtrackplanet.com/magazine/arti­ cles/the-10-best-cliffs-to-jump-off-around-theworld 3. http://oldoinyolengai.pbworks.com/ Overige bronnen zijn op te vragen bij de au­ teur.

- pagina 5 -

Recensie: Maleficent In mei 2012 kondigde Brad Bird aan dat er een live-action film uit zou komen, geba­ seerd op het sprookje Doornroosje van Walt Disney. Dit verhaal zou verteld wor­ den uit het oogpunt van Maleficent (Mala­ fide), gespeeld door Angelina Jolie. De filmmuziek is gecomponeerd door James Newton Howard. De eerste trailer werd uitgebracht in oktober vorig jaar. De we­ reldpremière was in Londen op 8 mei 2014.    Door Anneke Jonkman   Cast: Angelina Jolie als Maleficent, Sharlto Co­ pley als koning Stefan, Elle Fanning als prinses Aurora, Sam Riley als Diavial - Maleficent’s hulpje, Imelda Staunton als Knotgrass  (fee), Juno Temple als Thistlewit (fee) en Lesley Man­ ville als Fittle (fee)   Het verhaal: de film begint met de melodie

van het liedje: 'Once upon a dream'‘ wat ei­ genlijk iedereen wel kent van de tekenfilm­ versie van het sprookje en wat gelijk ook de hele film in je hoofd blijft zitten. Verder is het begin erg verrassend, het gaat namelijk niet over Doornroosje zelf, maar over de ‘boze’ heks uit het sprookje. Je ziet Maleficent van jongs af aan opgroeien tot de boze fee, die wilt dat Doornroosje zich aan het spinnenwiel prikt. Dit gebeurt ook net als in de tekenfilm versie. Echter, er zit veel meer achter, dan men je in de tekenfilmversie toont! Ik kan je niet teveel erover vertellen, hoe graag ik ook zou willen, maar dan verklap ik je de hele film! Redenen om deze film zeker te zien: je was van kinds af aan al dol op sprookjes en je wilt ze graag in een ander daglicht zien.   Je vond de speelfilm van de tekenfilm ‘Alice in Wonderland’ met Jonny Depp een groot

succes. Je vindt het heerlijk om je een avond­ je weer even kind te voelen! Redenen om de film niet te zien: je hebt een hekel aan Disney films, getekend of gespeeld. Je hebt een hekel aan Angelina Jolie (wat ik me bijna niet kan voorstellen).   Kortom laat je verrassen door de frisse draai die is gegeven aan het klassieke Walt Disney sprookje!                

______________________________________________________ De ANIOS en zijn superheld Iedereen heeft wel een (super)held, een idool, een voorbeeld. Soms is het een fami­ lielid, een beroemdheid of een historisch figuur, in ieder geval is het iets persoon­ lijks. Als je ANIOS interne bent, dan is het niet zo moeilijk, alle ANIOS interne hebben allemaal een gemeenschappelijke held. Wie, vraag je je af? The Fat Man natuurlijk. Wat?! Wie in de wereld is dat? Door Ivo Verhagen The Fat Man is een karakter uit een (voor de huidige generatie artsen) bijzonder invloed­ rijk boek over het leven van een jonge man in de VS rond 1970. In dit boek gaat de hoofd­ persoon (dr Roy Basch) een jaar als 'intern' (vergelijkbaar met de seniorco/ANIOS van nu) aan de slag in The House of God (een fictief ziekenhuis). De dingen die hij en zijn collegainterns in dat jaar meemaken zijn op een be­ paalde manier geromantiseerd en vaak opge­ blazen tot het absurde. Maar desondanks is het een must-read, tussen onzin en nare drama zitten passages die zó ´on the spot´ zijn dat geniaal het enige juiste woord is om ze te beschrijven. Als je het boek hebt gelezen zal je daarna vaak terugdenken aan de ellende die de hoofdpersoon meemaakt en nog veel vaker aan de vreemde maar wijze lessen van The Fat Man. Hij is de eerste 'resident' (zeg­ maar AIOS) die per toeval* de verantwoorde­ lijkheid krijgt over Roy (de hoofdpersoon). Hij lijkt hard, gek, cynisch en ongeïnteresseerd,

- pagina 6 -

maar stiekem is het de beste leraar die je je kan wensen. Als ik terugdenk aan de weken sinds ik mijn eerste stuk als ANIOS schreef, dan heb ik in de tussentijd heel veel aan The House of God moeten denken. Ten eerste omdat The Rules Of The House Of God en een GOMER rating scale op onze assistentenkamer hangen. Ten tweede omdat ik collega's en supervisoren heb die regelmatig dingen zeggen als 'you shouldda give him the roids' en 'TURF die patiënt snel naar …....' Maar minstens zo vaak door eigen ervaringen. Mijn eerste diensten­ blok zit er net op, en als je het een week lang moederziel alleen in het holst van de nacht door een ziekenhuis rent in een wanhopige poging alle patiënten in leven te houden en ondertussen al die patiënten op de SEH en EHH te zien, dan komen de herinneringen aan dat boek vanzelf naar boven. The Fat Man's regel drie: “at a cardiac arrest, the first proce­ dure is to take your own pulse” (lees ook: blijf rustig in acute situaties) en regel vier: “the patiënt is the one with the disease” (lees ook: je kan niet meer doen dan je best om de pa­ tiënt zo goed mogelijk te behandelen, trek het je dus niet te veel aan) zijn hard nodig om niet gillend gek te worden. Ook de werkdruk, de lange dagen van de ANIOS interne zijn herkenbaar uit The House of God. Dat Roy ondanks zijn benoeming tot MVI (Most Valu­ able Intern) uiteindelijk afziet van een carrière binnen de interne geneeskunde is dan ook

een invoelbare beslissing. En daar ligt de grote vraag: Ben ik een Fat Man die gedijt binnen de interne geneeskunde, een voorbeeld is voor jongere collega's en ze de essentiële lessen kan leren om het zware leven na het afstuderen te leren? Of ben ik meer een Roy, die uiteindelijk een gezond privé-leven verkiest boven een (in zijn geval waarschijnlijk glansrijke) carrière binnen de interne. De tijd zal het ons leren… *(de internisten zijn het niet eens met zijn aanpak en willen nieuwe collega's met inters­ se voor het vakgebied eigenlijk niet aan hem

Reistip: Kenia Het was kerst toen ik 'Travelguide Kenya' uit het cadeaupapier tevoorschijn haalde. Al lang waren mijn vriend en ik aan het fantaseren over vakantiebestemmingen voor komende zomer. Kenia stond ook op die lijst. Bij het uitpakken van dat kerstca­ deau leek de keus bepaald. Kenia it is!   Door Kim Willems   Op de bonnefooi zijn we afgereisd naar dit prachtige Afrikaanse land. Ondanks het ge­ brek aan Afrika-ervaring waren we klaar voor een avontuur waarbij we ons voornamelijk met lokale vervoersmiddelen voortbewogen. Vooraf dachten we bij Kenia vooral aan ladin­ gen toeristen die zich in safari-jeeps lieten rondrijden door de vele natuur- en wildpar­ ken die het land te bieden heeft. Deze mensen zullen ongetwijfeld een heerlijke vakantie hebben, maar wij besloten het iets anders aan te pakken. En WOW, er is zo veel moois!                           Onze eerste stop, nadat we de chaotische hoofdstad Nairobi verlaten hadden, was het stadje Naro Moru aan de voet van Mount Kenya. De grootste berg van Kenya waar je, terwijl je rond de evenaar loopt, over eeuwige sneeuw kan trekken. De weg omhoog naar die witte deken kun je via tal van prachtige wandelroutes bereiken. Gezien onze beperk­ te tijd kozen wij ervoor een dagtocht te maken. Dit bracht ons langs bamboebossen, groene wouden als in sprookjes, vreemde bomen met nog vreemdere vruchten en prachtige vergezichten. Vier uur omhoog, drie uur naar beneden. Uitgeput maar vol­ daan keerden we terug in ons hutje waar onze gastvrouw de openhaard had aangestoken. Terwijl onze sokken en schoenen opdroog­ den bij het vuur, besefte wij ons dat dit pas onze eerste stop was. Zal de rest nu niet tegenvallen?                    

Reizen betekent voor mij ontdekken, bele­ ven, genieten en verbazen. Kenia is een land waar deze elementen bijna dagelijks terug komen. Zo stapten we, onderweg van het ene dorp naar het ander, bij het plaatsje Nyahu­ ruru uit de matatu[1]waar we overdonderd werden door de schoonheid van de Thomson Falls. Een bewaker wilden ons begeleiden naar het pad dat ons naar de voet van de waterval zou brengen. Zonder onderhande­ ling, zonder afzetterij, gewoon gratis. Erg sceptisch (door eerdere ervaringen met dit soort aanbiedingen) besloten we toch maar met hem mee te gaan. Hij leidde ons van de trap, over de glibberige stenen, door de modder naar de voet van de waterval. WAUW. Gigantisch, prachtig… Dit moet je gezien hebben om te geloven. (overigens hield de man zich inderdaad aan zijn woord)                         En zo vielen we in Kenya van de ene verbazing in de anderen. Bij Lake Naivasha stuitten we op giraffen die naast de weg stonden te gra­ zen terwijl wij gewoon een rondje aan het fietsen waren. Ik kon ze bijna aaien. In Hell’s Gate National Park daalden we af in de  diepe kloven die vulkaanuitbarstingen en aardver­ schuivingen ooit hebben veroorzaakt. A là Indiana Jones gleden we van rotswanden, liepen we door water, sprongen we van rot­ sen en zakten we weg in drijfzand. Hier komt de schoonheid van de natuur samen met de adrenaline van het klimmen zonder enige vorm van bescherming.                           In het bekendste safaripark van Kenya, Masai Mara, hebben we onze ogen uitgekeken. Duizenden, maar dan ook echt duizenden gnoes trokken voorbij. Met hier en daar ze­ bra’s tussen de kuddes om de gnoes te waar­ schuwen voor gevaar. Maar het gevaar ligt altijd op de loer. Honderd meter van de gigan­ tische kuddes vandaan ligt een leeuw op zijn

gemak de beste stukken vlees uit een pas gedode gnoe op te peuzelen. Onder de boom een stukje verderop ligt de rest van familie leeuw op hun beurt te wachten. Aasgieren zwermen dan al boven het buffet, met het vooruitzicht hun lange nekken in het feest­ maal te steken. Niet alleen leeuwen zijn een gevaar voor de gnoes. Zo zien we vier kada­ vers liggen aan de rivier. Deze dieren hebben helaas de oversteek niet gered. Een krokodil laat deze buitenkans natuurlijk aan zich voorbij gaan.                           Kortom, de hele wild programmering van Animal Planet trekt aan je voorbij tijdens een safari in de Masai Mara. Maar vakantie is ook relaxen. De kust van Kenia biedt talloze resorts. Ieder met zijn eigen charme en eigen unieke omgeving. Wij kozen voor een resort in het plaatsje Malindi. Hier hebben we nog drie dagen gedaan alsof we miljonairs waren, voordat we weer op ons vliegtuig naar Nederland stapten. Kenia is een land van uitersten. Van groene regenwouden tot gele savannes. Van witte bergtoppen tot witte zandstranden. Van luxe maar ook van armoede. Het is een land waar iedere toerist zijn eigen manier van reizen kan bepalen. Of je nu gaat backpacken of met een georganiseerde tour mee gaat, de schatten van dit land zullen niet aan je voorbij gaan.                                              

- pagina 7 -

Abstract Dit keer een interview met Anouk Rom­ bouts, lid van co-groep 163. Zij heeft on­ derzoek gedaan in Sydney in haar wacht­ tijd voor de coschappen. We stelden haar enkele vragen over dit onderzoek en de weg naar de publicatie.   Door Sammy Olijslagers   Hoe ben je bij dit onderzoek terecht gekomen? Ik wilde de wachttijd voor mijn coschappen nuttig besteden en had daarom een weten­ schappelijke stage geregeld in Sydney. Om goed in de stof te komen had mijn begeleider voorgesteld dat ik samen met één van de AIOS heelkunde in het Radboud een systema­ tic review zou schrijven over hetzelfde onder­ werp. De abstract die in deze status-co staat hoort bij een Nederlandstalig voorproefje van het uiteindelijke grotere Engelstalige artikel wat binnenkort gepubliceerd zal worden.   Waarom heb je specifiek voor onderzoek in deze richting gekozen? Ik wilde graag een breed onderzoek, zodat ik later nog alle kanten op zou kunnen. Mijn interesse ging vooral uit naar oncologie en heelkunde en met dit onderzoek kon ik me verdiepen in beide.   Hoe is het doen van onderzoek bevallen? Verrassend goed! Het is leuk om je zo te kun­ nen verdiepen in één specifiek onderwerp en om de resultaten van je werk te zien.

Hoe was het om onderzoek in Sydney te doen? Dat was natuurlijk helemaal super. Ik had hele leuke collega’s en de sfeer in Australië is heel relaxed. Vanaf het begin ging iedereen er vanuit dat ik eerste auteur van mijn onder­ zoek zou worden en ik had alle vrijheid om mijn tijd zelf in te delen. Lange weekenden of een weekje vrij, alles kon. En tussen de mid­ dag natuurlijk lekker in het zonnetje gaan lunchen. Ik zou zo weer terug willen!   Welke knelpunten ben je tegengekomen? Onderzoek doen is hard werken. Stiekem is het ook vaak best wel een beetje saai en dan moet je wel doorzettingsvermogen tonen om alles toch binnen de deadline af te krijgen. En als je het dan af hebt kan het zomaar zijn dat je begeleider zich opeens bedenkt dat het allemaal toch nét iets anders moet. Op dat moment natuurlijk heel frustrerend. Maar, als het dan af is en iedereen spreekt vol lof over je werk, dan ben je dat zo weer vergeten.     Wat vindt je ervan dat het artikel nu gepu­ bliceerd is? Gaaf! We zijn in 2012 al begonnen met dit onderzoek dus het is fijn om eindelijk eer van je werk te zien. Zoals ik net al zei, zal op dit artikel nog een grotere, Engelstalige versie volgen. Dat wordt dus wel nog weer even spannend, hopelijk wordt het bij een goed journal geaccepteerd.  

Heeft je onderzoek nog gevolgen voor jou in de toekomst of stopt het onderzoek doen hier nu? Zeker, het stuk dat ik geschreven heb in Au­ stralië is nu ook geaccepteerd voor publicatie (in het journal ‘Diseases of the Colon & Rec­ tum’) en ik ga waarschijnlijk zelfs op dit on­ derwerp promoveren.   Als je de kans had, zou je dit onderzoek nog een keer doen of zou je iets anders (onder­ werp, specialisme) kiezen? Ik zou het weer precies zo doen. Het was vooral een goed idee om te beginnen met het schrijven van een review omdat ik daardoor gelijk goed in de stof zat. Ook de combinatie met de reis naar het buitenland heeft voor mij heel goed uitgepakt.   Heb je nog tips voor anderen met betrek­ king tot het doen van onderzoek? Als je het leuk vindt: ga ervoor! Het biedt je veel kansen en mogelijkheden en het is ont­ zettend leerzaam. Maar als je denkt, dit is niks voor mij, laat het dan aan een ander over. Sommige mensen vinden het onderzoekswe­ reldje verschrikkelijk en er zijn natuurlijk ge­ noeg manieren om straks indruk te maken bij een sollicitatie; dat hoeft niet perse met on­ derzoek te zijn.  Dus om af te sluiten met een cliché: volg je hart!        

Treatment of locally recurrent rectal carcinoma after previous (chemo)radiotherapy and surgical resection: a review A.J.M. Rombouts1, drs. W. van der Meij2, dr. F. Ferenschild3, drs. H. Rütten4, dr. A. Bremers5 and prof. dr. J.H.W. de Wilt5 Introduction In modern literature, local recurrence after rectal cancer treatment occurs in approximately 5-10% of patients. Neoadjuvant treatment redu­ ces the risk of local recurrent disease, but previous (chemo)radiotherapy renders treatment of recurrent disease more difficult. This review describes the results of contemporary multimodality therapies for local recurrence after previous (chemo)radiotherapy and surgical resecti­ on of rectal cancer. Methods A systematic review of all English language literature before October 1, 2013 was performed, searching PubMed, OVID Medline and Embase, extracting data on all possible treatment modalities of locally recurrent rectal carcinoma, and the primary cancer as well. Primary outcome parameters are local control, distant metastasis free survival and overall survival. Secondary outcome parameters are perioperative morbidi­ ty and mortality and prognostic factors for treatment outcome. Results 551 studies were identified and 9 studies were found suitable, including 414 patients with LRRC treated with (chemo)radiotherapy and surgery for their primary rectal cancer. Reirradiation was administered in all but one study according to various regimens. Surgical technique highly varied, depending on the extent of the lesion. Radiation toxicity, perioperative morbidity and mortality were generally low and reirradiation followed by surgical resection appeared to be safe. Survival parameters were reported at diverse intervals and could, therefore not be interpreted uniformly. Outcome was better in patients who underwent treatment with curative intent, any surgical resection, and R0 resections in particular. Moreover, reirradiation increases the complete resection rate and complete resection positively affects local control and overall survival. Conclusion Complete resection is the goal of treatment of recurrent rectal carcinoma. Reirradiation appeared to be safe and seems of complementary value in reaching complete resections. Further research is necessary to establish the scheme of reirradiation, and the role of concurrent chemotherapy. (Ned Tijdschr Oncol 2014;11:82-91)

- pagina 8 -

Diagnostiek van alledaagse dingen: Energiedrankjes Wij dachten dat in een editie van de status co met als onderwerp ‘Superhelden’ een smaaktest van energiedrankjes niet mocht ontbreken. De redactieleden van de status co hebben hun uiterste best gedaan om een aantal “mierzoete, chemische, op urine lijkende, maar soms ook best lekke­ re” energiedrankjes te beoordelen op geur, kleur en smaak.   Door Sammy Olijslagers   Guarana Uiterlijk blikje: hippe, groene kleur, ziet er mooi uit. Kleur: ziet er chemisch uit, lijkt op bier en appelsap… en op urine! Geur: ook de geur is chemisch en heel vies en zoet, één redactielid rook kauwgomballen en een ander redactielid herkende de geur van verf­ verdunner. Smaak: erg zoet, onder andere frambozen werden er  geproefd, maar ook een zure Granny Smith. Het brandt in je keel en heeft een zeer smerige nasmaak. Prijs: €0,80. Kcal: 110. Cijfer: 2                               AH basic Uiterlijk blikje: saai, zoals alle verpakkingen van AH basic. Belangrijke toevoeging: gluten­ vrij, melkvrij, vitamine B aanwezig. Kleur: lijkt ook op urine, maar nu wat minder geconcen­ treerd. Geur: ruikt wat minder zoet dan Guara­ na en heeft een frisse geur. Smaak: smaakt wat meer naar de typische energiedrank en heeft geen vieze nasmaak. Smaakt ‘light’. Prijs: €0,45. Kcal: 120. Cijfer: 7                                                            

Bullit Uiterlijk blikje: mannelijk en voor een genees­ kundestudent met het anatomische poppe­ tje erop. Kleur: lijkt op bier. Geur: ruikt niet zo zoet, heeft een neutralere geur dan de vorige drankjes. Smaak: zoals de geur is de smaak erg neutraal en subtiel. Niets bijzonders. Prijs: €0,62. Kcal: 117. Cijfer: 6                               Organic Uiterlijk blikje: biologisch, maar wel hip. Heeft veel keurmerken. Het blikje is aaibaar, voelt fijn aan. Kleur: verrassend komt hier een roze drankje uit, er wordt hematurie geroepen om in de urine-sferen te blijven. Geur: dit drankje ruikt erg fris en fruitig, zowel cassis, ranja als vlierbessen wordt er geroken. Smaak: VIES! Het is erg bitter en het smaakt té gezond. Energiedrank hoort juist chemisch te smaken. Het is erg droog, ‘woestijn in je mond’ en ‘een tong van leer’ wordt over de tafel geroepen. Prijs: €1,19. Kcal: 117. Cijfer: 2                                 Rockstar Uiterlijk blikje: wauw! Ziet er heel hip en retro uit, als een disco-drankje. Kleur: ook dit drankje blijkt roze van kleur te zijn. Geur: ruikt naar bitterkoekjes en geurkaarsen. Het brandt in je neus. Smaak: héél erg vies, als een kater in je mond met een vieze nasmaak. Dit zal vast lekkerder smaken in combinatie met wodka. Prijs: €1,05. Kcal: 141. Cijfer: 1    

                              Mountain Dew Uiterlijk blikje: ziet er goedkoop uit, er wordt aan een blikje uit een stripverhaal gedacht. Kleur: troebel geel, proteïnurie. Geur: citronel­ la wordt geroken, wel handig voor op de camping. Ook ruikt het naar bitterlemon. Smaak: het smaakt naar limoncello, maar dan zonder de alcohol. Ook smaakt het naar aan­ maaklimonade. Één redactielid herkent schoonmaakmiddel in het drankje. Prijs: €0,89. Kcal: 168 (dit blikje was in tegen­ stelling tot de rest wat groter; 0,33L). Cijfer: 7                             Go fast Uiterlijk blikje: er wordt aan een automerk gedacht, een drankje voor coureurs! Kleur: geel. Geur: amandel, bitterkoekjes en amaret­ to wordt geroken. Deze geur valt goed in de smaak. Smaak: in tegenstelling tot de positie­ ve geurtest, is de smaak verschrikkelijk. Als het net je tong aanraakt zou je nog kunnen denken dat het lekker is, maar de nasmaak wekt een kotsreflex op. Tip: als je dit toch wil proberen, slik het dan niet door. Prijs: €1,25. Kcal: 107. Cijfer: 1                        

- pagina 9 -

  Granate Uiterlijk blikje: leuke kleur, ziet er vrouwelijk uit. Kleur: weer een keer een roze drankje. Geur: rijkt naar hele sterke ranja, wordt als beste geur tot nu toe bekroond. Smaak: ook smaakt het naar ranja, is lekker, wel weer erg zoet. Prijs: €0,69. Kcal: 105. Cijfer: 8    

  Red bull Uiterlijk blikje: oud en vertrouwd. Kleur: geel. Geur: mierzoet, oude en vertrouwde geur van energiedrank. Smaak: ook deze smaak her­ kend iedereen als de typische energiedranksmaak. Voelt erg veilig. Wel veel te zoet en ook hier wordt de zure Granny Smith in herkend. Prijs: €1,13. Kcal: 112. Cijfer: 8    

  Conclusie Al met al was onze redactie niet erg fan van al deze energiedrankjes. Hopelijk hebben de meesten er niet nog te lang van wakker gele­ gen. Als we toch een conclusie moeten trek­ ken, raden we de AH basic aan: lekker goed­ koop met de vertrouwde smaak van energie­ drank zoals we hem kennen. Voor de vrouwen onder ons: probeer ook Granate eens!    

____________________________________________________ 'Dokter zijn is niet sexy' Dokters kunnen van alles zijn. Zo ook fer­ vente schrijvers. Zojuist is een boek met columns verschenen van een coassistent met schrijfambities. Wil jij ook weten wat je te wachten staat? Of jezelf herkennen in de soms hilarische taferelen? Het boek ‘­ Dokter zijn is niet sexy’ is nu te bestellen voor het luttele bedrag van 15 euro bij Li­ bris Venstra (www.libris.nl/venstra). Zie, lees en huiver.   Door Anneke Jonkman

Een bundel met kleurrijke verhalen door de ogen van een dokter in opleiding. Op ludieke wijze brengt de auteur uit zijn tijd als student geneeskunde en vanuit zijn periode als coas­ sistent opmerkelijke verhalen aan het licht waarover men zich zal verbazen. Hij schetst situaties waarin zowel studenten als geïnte­ resseerde lezers in terecht kunnen komen. Waar loopt een medisch student zoal tegen aan? Dat wordt in geuren en kleuren beschre­ ven in dit boek. Hoe is het bijvoorbeeld om te leren voelen met je vingers in de vagina van een onbekende vrouw? Verhalen uit diverse delen van de wereld. Niet alleen uit Neder­ landse ziekenhuizen, maar ook bijvoorbeeld uit de hippiestad San Francisco en het platte­ land van Guatemala.             

- pagina 10 -

                                              Verbazingwekkende soaps komen hier tot leven. Kortom, luchtige verhalen met een medisch tintje, maar ook een ode aan het leven! De schrijver wil laten zien hoe fantastisch het is om dokter te zijn. Een beroep dat overal ter wereld op iedereen kan worden toegepast.  Veel rooskleurige verhalen, maar soms ook met zwarte kanten.            

                                              Echter, altijd bekeken vanuit het medisch perspectief.  Hoewel dokters in menig roman of televisie­ serie als enorm sexy worden neergezet, blijkt dat in de werkelijkheid heel anders te zijn. Denk maar eens aan het behandelen van een vagina met schimmels en spetterpoep om de oren krijgen. Geniet van “Dokter zijn is niet sexy”.            

Voortgangstoets weetje Door Tina Natroshvili Voortgangstoets: mei 2014 Vraag 26 Bij idiopathische trombocytopenische pur­ pura wordt in de meerderheid van de geval­ len afwijkingen gevonden in de aantallen van bepaaldebloedcellen. De aantallen van welke bloedcellen wijken af ten opzichte van de normaalwaarden in de bloed? a. Erytrocyten b. Leukocyten c. Trombocyten   Bovenstaande vraag was niet de moeilijkste van deze voortgangstoets. Het is echter wel een mooie gelegenheid om je kennis over primaire hemostase op te frissen. Waarom primaire hemostase? Omdat trombocytope­ nie, waar idiopathische trombocytopenische purpura ( synoniemen: ITP, Morbus Werlhof en immuun gemedieerde trombocytopenie) onder valt, deel uitmaakt van de stoornissen in de primaire hemostase .   Primaire hemostase Primaire hemostase kan als de eerste verde­ digingslinie van het lichaam tegen het verlies van bloed worden gezien. Bij primaire hemo­ stase moeten de bloedplaatjes eerst ter plaatse van het defect aan de vaatwand ‘plakken’. Dat wordt trombocyten-vaatwand adhesie genoemd. Hierna worden allerlei stoffen geactiveerd en uitgescheiden. Als laatste stap binnen de primaire hemostase klonteren trombocyten aan elkaar. Dit heet trombocytenaggregatie. De achtereenvol­ gende stappen zijn dus: adhesie, activatie, secretie en aggregatie.                           Details In detail gaat het proces dan als volgt: een defect in de vaatwand zorgt ervoor dat het collageen en andere structuren die onder de oppervlakte van het endotheel liggen, in aanraking komen met bloed . Dit collageen bindt aan von Willebrandfactor, een stollingseiwit aanwezig in het bloed. Von Willebrandfactor bindt vervolgens aan de receptor glycoproteïne Ib op bloedplaatjes. Zo ontstaat een directe verbinding tussen de vaatwand en de bloedplaatjes. Von Wille­

brandfactor vormt hierbij als het ware een ‘­ brug’. Na de totstandkoming van deze bin­ ding vindt er activatie van de bloedplaatjes plaats. De glycoproteine-IIb/IIIa receptor verschijnt dan aan het oppervlak van het bloedplaatje. Met behulp van het in het bloed aanwezige fibrinogeen maakt deze receptor verbindingen met andere bloedplaatjes.   Het bovengenoemde is natuurlijk niet het enige proces dat zich in een bloedplaatje af­ speelt. Er speelt ook een aantal biochemische processen af dat tot secretie van groeifacto­ ren, ontstekingsmediatoren en vasoactieve vasoconstrictieve stoffen leidt. De omzetting van arachidonzuur uit de bloedplaatjes membraan tot tromboxaan-A2 kan als één van de belangrijkste reacties worden gezien. De omzetting vindt plaats onder invloed van het enzym cyclo-oxygenase (COX). Trom­ boxaan-A2 kan weer andere bloedplaatjes activeren, die op hun beurt bijdragen aan de vorming van de trombocytenprop. Verder heeft tromboxaan-A2 een sterk vaatvernau­ wend effect.                             We kunnen dus concluderen dat bij de primai­ re hemostase vooral trombocyten en Von Willebrandfactor betrokken zijn. Wat goed gerealiseerd dient te worden is dat bij weefselbeschadiging tegelijkertijd de se­ cundaire hemostase in gang gezet wordt. Dat gebeurt door het vrijkomen van Tissue Factor. Secundaire hemostase kan als vorming van een fibrine-netwerk worden gezien. Wat kan er allemaal mis gaan in de primai­ re hemostase? 1. Vormingsproblemen van Von Willebrand­ factor 2. Trombocyten doen hun werk niet. Dat heet trombocytopathie. 3. Er zijn te weinig trombocyten. Dat heet trombocytopenie.   Trombocytopenie Van trombocytopenie wordt gesproken bij een trombocytengetal in het perifere bloed lager dan 150×10^9/L. Ernstige trombocyt­ openie wordt getypeerd door een trombocy­ tengetal <50 x 10^9/L.  

Differentiaal diagnostisch kan trombocyt­ openie in de volgende groepen worden on­ derscheiden: verminderde productie, versnelde afbraak (bijvoorbeeld autoimmuun), verhoogd ver­ bruik, sequestratie en verlies/verdunning. Hieronder vindt je de differentiële diagnose.   Differentiële diagnose van trombocytopenie    Verminderde productie • Congenitale trombocytopenie (Wiskott-Ald­ rich syndroom) • Beenmergverdringing (maligniteit, stape­ lingsziekte) • Beenmergfalen (aplastische anemie) • Vitaminetekort (vitamine B12) • Virale infecties • Medicatie • Bestraling Versnelde afbraak door immunologische oorzaken • Immuungemedieerde trombocytopenie door autoantistoffen (ITP) • Graft-versus-host disease • Virale infecties (HIV, varicella) • Systemische auto-immuun ziekten ( SLE, antifosfolipiden syndroom, paraneoplas­ tisch) • Geneesmiddelafhankelijke antistoffen (he­ parine geïnduceerde trombocytopenie (HIT)) Versnelde afbraak door verbruik • Trombotische micro-angiopathie (HUS, TTP) • Vaatmalformaties • Diffuus intravasale stolling (bijvoorbeeld bij sepsis) • Centraal veneuze catheter • Hartklepprothese of extracorporele circula­ tie • Ziekte van Von Willebrand Sequestratie • Hypersplenisme • Hypothermie • Brandwonden Verlies/ verdunning • Massale bloeding of massale bloedtransfu­ sie • Wisseltransfusie   Veel succes met de voortgangstoets in september!!!! Literatuur 1. Meer, J. van der e.a. (red.) (2010). Interne geneeskunde. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum 2. http://www.hematologienederland.nl/it­ p-0 3. http://therapeutischvademecum.nl/nietoncologische-hematologie/immuun-trombo­ cytopenie-itp   Overige bronnen zijn op te vragen bij de au­ teur.  

- pagina 11 -

Zo klaar als een ijsklontje Blootvoets besneeuwde bergen beklim­ men. Een halve marathon lopen op blote voeten. Aan één vinger hangen op 1500 meter hoogte en bij 20 graden onder nul onder poolijs door zwemmen. Dit zijn voorbeelden van alledaagse bezig­ heden voor onze eigen Limburger, Wim Hof, alias ‘The Iceman’. Met ruim negen records in het Guinness Book of Records, waaronder diverse re­ cords voor het staan in een bak met ijs­ klontjes - waar hij tevens zijn bijnaam aan te danken heeft - is Wim Hof nog lang niet klaar met het verleggen van zijn grenzen.   Door Elise Schulte   ‘Door me zo vaak bloot te stellen aan de kou heb ik mezelf geleerd via het immuunsys­ teem stoffen als dopamine en endorfine aan te maken, waardoor ik in staat ben pijn te neutraliseren. Het lichaam doet dat automa­ tisch. Bij ieder mens zit een grote gratis huis­ apotheek vanbinnen. Als ik kiespijn heb, ga ik er met mijn gedachten naartoe en stuur er energie heen om die stoffen aan te maken. Dat verdooft meteen de pijn. Ik doe hetzelfde als ik in een bak met ijs sta’ aldus Wim Hof.                             Hoe het begon... Al vroeg in zijn jeugd was Wim Hof geïnteres­ seerd in esoterie (daarmee wordt bedoeld: de niet (zintuiglijk) waarneembare aspecten, het wezen van de dingen), Boeddhisme, Hin­ doeïsme, Indianen, Masaï, natuurvolken, tra­ dities, culturen en talen. Deze kennis leidde tot zoeken naar manieren om grenzen te verleggen van het menselijk lichaam. Al snel was hij een oude bekende van het VU-ziekenhuis door de gewoonte zichzelf een darmspoeling te bezorgen op de fontein van het Amsterdamse Vondelpark. De laatste keer raakte hij daarbij zo ernstig gewond met een perforatie van zijn darmen tot gevolg. Sindsdien besloot hij deze hobby maar opzij te schuiven en zich verder toe te leggen op zijn kouderecords, en met succes, want slechts vier maanden na het ongeval stond hij weer in een bak met ijsklontjes. Zijn langste

- pagina 12 -

record daarvan dateert uit 2011 in Hong Kong met 1 uur en 50 minuten. Zijn doel hierbij was het broeikaseffect onder de aandacht te brengen. Naast zijn ijsavonturen heeft de Iceman vele pogingen en records op andere vlakken behaald, waaronder zijn wereldre­ cord begin 2009 in Tanzania. Hier heeft hij halfnaakt en bij 15 graden onder nul de 5892 meter hoge Kilimanjaro beklommen.                         Inmiddels geniet The Iceman zowel nationale als internationale bekendheid en wordt hij gevolgd vanwege zijn overtuiging dat hij zijn autonoom zenuwstelsel en afweerreactie kan beïnvloeden door middel van concentratie en meditatie. Door de juiste training en oefe­ ningen ben je immers zelf in staat om je im­ muunsysteem te verbeteren aldus Hof. Zijn doel is om meer weerstand te creeëren tegen ziektes en het lichaam en dan vooral het centraal zenuwstelsel diepgaand te beïnvloe­ den. Hierbij worden de volgende doelen ge­ steld: - Lichaam en geest in balans te brengen - De geestelijke wil zelf te kunnen beïnvloe­ den - Een betere bloedcirculatie te verkrijgen - Het concentratievermogen te verbeteren - Een groter vertrouwen op te bouwen in eigen kunnen   Iceman en wetenschap Ons eigen ziekenhuis, het Radboudumc, volgt Wim Hof op de voet sinds 2010 om te onderzoeken hoe het mogelijk is dat hij tot deze prestaties toe is staat is. Zo zijn er diver­ se onderzoeken gedaan. Eén daarvan is dat tijdens het uitvoeren van meditatie in een ijsbad, het lichaam van Hof hogere cortisol­ waarden en minder ontstekingseiwitten liet zien bij toediening van endotoxine. In een vervolgonderzoek daarvan werden door hem getrainde proefpersonen vergeleken met een controlegroep van gewone proefperso­ nen. Elke groep bestond uit 12 personen. De inter­ ventiegroep kreeg training met behulp van ademhalingsoefeningen zodat er hypoxie en alkalose ontstond in de weefsels met als ge­ volg een stijging van de adrenalinelevels. De beide groepen kregen endotoxine van de

bacterie E. Coli intraveneus toegediend waar­ op plasmalevels bij de getrainde interventie groep sneller en een hogere waarde van de anti-inflammatoire cytokine IL-10 bereikte en de levels van de pro-inflammatoire mediato­ ren TNF-α, IL-6, and IL-8 lager waren en nega­ tief gecorreleerd waren aan IL-10. De inter­ ventiegroep vertoonde dan ook minder ziek­ tesymptomen in vergelijking met de contro­ legroep. Hieruit zou je dus kunnen concluderen dat de eigen activatie van het sympathisch zenuw­ stelsel leidt tot het vrijkomen van adrenalines waardoor het aangeboren immuunsysteem wordt onderdrukt.                               Ook wijlen Wubbo Ockels was onder de in­ druk van zijn methodes. Vlak voor zijn dood aan niercelcarcinoom was hij nog op bezoek gegaan bij Wim Hof in Polen, waar deze zijn training aan hem gaf. In zijn eigen woonplaats Amsterdam was het echter lastig om diezelf­ de extreme kou op te zoeken. Daarom be­ dacht hij een oplossing door met behulp van een ladder gedurende vijf minuten in het ijs­ koude grachtenwater te gaan zitten. Momenteel is de ijsman bezig met het geven van workshops en het begeleiden van reizen. Iedereen die er in geïnteresseerd is, kan een opleiding volgen in de WHM (Wim Hof me­ thode). Dit is mogelijk in verschillende work­ shops op niveau. Daarnaast kan je onder zijn leiding de Spaanse Pyreneeën of de kou in Polen trotseren. Dus voor iedereen die de wetenschappelijke stage letterlijk tot een hoger niveau wil tillen en het daarnaast wat praktischer wil maken, bij deze een suggestie.

Literatuur 1. www.innerfire.nl – site van Wim Hof 2. Boek ‘Pijn’ – Sytze van der Zee 3. Kox et all.; Voluntary activation of the sym­ pathetic nervous system and attenuation of the innate immune respons in humans, PNAS, May, 2014.

Welke superheld ben jij? Heb je van jongs af aan al een schurk die je wilt verslaan? Heb je altijd al willen weten welke superheld jij zou zijn in een super­ helden wereld? Met deze quiz kom je er­ achter op welke superheld jij het meeste lijkt.   Door: Anneke Jonkman                                 1. Wat zou jouw grote kracht zijn? * Mijn kracht @ Mijn snelheid # Mijn intelligentie) ! Mijn sluwheid % Mijn vliegkunsten € Mijn onzichtbaarheid & Mijn angstaanjagendheid () Mijn behendigheid   2. Aan welke sport doe je? @ Fitness ! Klimmen () Turnen € Ik doe niet aan sport & Boksen * Rugby # Zwemmen % Voetbal   3. Wat is je lievelingsdier? # Vissen € Een konijn % Een vogel * Een vleermuis () Een kat ! Een spin @ Een hond & Een gifslang   4. Wat is je lievelingskleur? @ Roze & Wit ! Rood * Zwart # Grijs () Paars € Bruin % Blauw  

5. Wat is je lievelingseten? & Rauw vlees * spaghetti % eieren met spek € Koekjes () Aardappelen, groente, vlees @ Cupcakes ! Spinazie # Krabburgers 6. Wie zou jij het liefst willen verslaan? % Elke schurk & Batman () Max Shreck # De vieze bubbel @ De snoepbaron ! Dr. Octopus € Ik blijf het liefst bij iedereen uit de buurt * The joker                                                                     Uitslag   De meeste ‘!’? Jij lijkt het meest op Spiderman! Jij bent sluw, snel en kan dingen die een spin ook kan. Je kracht schuilt ook achter je gehei­ me identiteit, ook al wordt je soms gewan­ trouwd door de maatschappij. Houd je gewel­ dige identiteit geheim. Veel succes met het verslaan van je grootste vijanden: Dr. Octo­

pus, The Green Goblin en nog vele anderen! De meeste ‘@’? Jij lijkt het meest op Mega Mindy! Je bent een pittig en snel meisje dat helemaal verzot is op de kleur roze. Je bent stiekem verliefd op Mega Toby, maar ook hij kent jou ware identiteit niet. Eet niet teveel cupcakes en zorg dat de Snoepbaron geen rare dingen uithaalt!  De meeste ‘*’? Jij lijkt sprekend op Batman. Je kracht is het beste goed wat je bezit, maar he traint er ook hard voor! Hierdoor komt een sociaal leven wel eens in de verdrukking. Dit komt ook omdat je natuurlijk in die Batmobiel wil rondcrossen. Blijf lekker trainen en voor­ zichtig met de Batmobiel!    De meeste ‘#’? Mosseljongen is jou superheld. Je was altijd een beetje het hulpje, wel intel­ ligent en verzot op krabburgers. Samen met meerminman houdt hij de wateren rond Biki­ nibroek rustig. Spongebob slaapt een stuk rustiger met jullie in de buurt, maar helaas zitten jullie nu in het bejaardenhuis. Kijk nog een keer terug op je wilde avonturen om de Vieze Bubbel te verslaan in jullie onzichtbare bootmobiel!   De meeste ‘()’? Jij bent een zeer ondergewaardeerde super­ held, namelijk Catwoman. Zij is een super flexibele, atletische vrouw met ook nog een goed stel hersenen. Batman kon een aantal keer toch echt niet zonder je. Blij je ding doen en die waardering komt nog wel!   De meeste ‘%’? Jij bent wel de aller bekendste superheld: Superman. Vliegen kan je als een vogel, vliegensvlug en onopgemerkt. Alleen je pak is misschien wat retro?? Vlieg lekker verder en wie weet komen we je ooit nog tegen. De meeste ‘€’? Jij lijkt het meest op Courage (the cowardly dog). Je wilt zo graag, je naam zegt het wel, maar jij bent geen superheld.  Het liefst hang je lekker rond en ontwijk je alle gevaar. Ach, we kunnen niet allemaal superhelden zijn, toch?   De meeste ‘ &’? Jou ‘superheld’ is een superschurk: the Joker. Jij bent moedig, maar geen held. Je wilt dat mensen van je schrikken en je angstaanja­ gend vinden. Of jij je ook graag schminkt, laten we even in het midden. Zeg nou zelf, soms is de ‘badside’ ook heerlijk, toch?

- pagina 13 -

- pagina 14 -

Zwanenzang

Check onze website!

Aan alles komt een einde. We breien er een eind aan. De koek is op. We gooien het bijltje erbij neer. Dit is mijn laatste stukje dat ik voor de Status Co moet schrijven en ik kan niet ontkennen dat het oplucht: hoef ik die ellende nooit meer bij elkaar te verzinnen. Ik ben geen taalvirtuoos, geen literair genie en geen Harry Mulisch van de geneeskundefaculteit. Het laatste boek dat ik heb gelezen, kan ik mij niet meer herinneren. Ik ben een man van beeld en geluid, een man van de Suske en Wiske, de wondersloffen van Sjakie en van Wipneus en Pim. Mijn zusje vind me daarom een 'cultuurbarbaar'. Maar kun je oordelen over iemand aan de hand van zijn literaire bagage?

  Kijk voor meer informatie, het laatste nieuws, activiteiten, coschap-tips en nog veel meer op:                            www.ko-raad.nl

Natuurlijk niet. U kent allen Albert Einstein als een van de belangrijkste natuurkundigen uit de geschiedenis, maar wist u ook dat Albert Einstein op 17-jarige leeftijd niet slaagde voor zijn toelatingsexamen voor de polytechnische school in Zürich? U kent allen Thomas Edison, briljant zakenman, multimiljonair en (deels) uitvinder van de gloeilamp, maar wist u ook dat hij al na 3 maanden stopte met zijn middelbare school? Ik wil hiermee aangeven dat er niet zoiets bestaat als een 'homo universalis': een persoon die overal in uitblinkt. Er bestaat niet zoiets als een 'superheld' (om in het thema van de Status Co te blijven) Ook in het ziekenhuis is er geen sprake van een homo universalis. Een arts is geen god, maar een gewoon mens, met zijn eigen unieke sterke en zwakke punten. Bij iedereen valt er wat te verbeteren en tijdens je coschappen kun je van iedereen wat leren. Als je de kunst verstaat om je eigen zwakke punten te herkennen en je de sterke punten van anderen eigen kunt maken, kun je je eigen homo universalis een heel eind benaderen. Ook zonder Harry Mulisch.

Agenda September Vr 26    Costaciefeest jetzt geht's los               themaloos      Ma 29    ALV   Oktober Ma 27     ALV   November Ma 24     ALV

  Yolo,   Hisse, de 'niet meer' voorzitter

Heb je vragen, tips, klachten op- of aanmerkingen?   Mail dan naar [email protected]!

Ga naar www.loca.nu en vul de landelijke enquête van 2014 in!

- pagina 15 -

HELP ik heb (een) ... de hik! In deze tweede ‘HELP ik heb een …!’ gaat het over een probleem waar iedereen weleens mee te maken heeft. De onwille­ keurige samentrekkingen van je diafrag­ ma kunnen nogal eens zorgen voor wat irritatie, vooral als ze een aantal uur aan­ houden. Vroeger poogde ik het alom be­ kende 'hik spik spou, ik geef de hik aan jou' zo vaak mogelijk achter elkaar te zeggen met één ademteug. Echter, dit had nooit het gewenste effect. Sindsdien liet ik een hikaanval altijd op zijn beloop, niet weten­ de van het bestaan van zoveel therapeuti­ sche mogelijkheden.. Door Caroline Hildering   Hoe ontstaat de hik precies? Zoals gezegd ligt de oorzaak van de hik bij het diafragma. Wanneer deze spier zich plots sa­ mentrekt, wordt de druk in je longen lager waardoor met hoge snelheid lucht naar je longen wordt gezogen. Het 'hik' geluid hierbij wordt veroorzaakt door het dichtslaan van je epiglottis. De oorzaak voor het samentrekken van het diafragma is divers en kan onder an­ dere veroorzaakt worden door alcohol, een pneumonie of abdominale chirurgie.   Hoe kom je ervan af? Er zijn verrassend veel mogelijkheden om van de hik af te komen. Een hoog CO2-gehalte in het bloed kan remmend werken op de hik en dat is dan ook de ratio achter het veelgebruik­ te adem inhouden en in het verlengde hier­ van een schikreactie oproepen. Mocht dit niet werken, wees niet getreurd, hieronder volgen 4 andere opties.    1) Eetlepel suiker. De studie uit de jaren '70 waar dit uit blijkt, betrof 20 patiënten van wie

bij 19 een eetlepel suiker effectief was tegen de hik. Het mechanisme hierachter is onbe­ kend.                       2) Glas water drinken met oren dicht. Dit is niet gebaseerd op een onderzoek maar op de observatie van enkele artsen die beweren hiermee de hardnekkigste hik genezen heb­ ben zien worden. Het lastige is dat men doorgaans met het dichtdrukken van de oren een hand tekort komt, maar mogelijk hoeft dit met plastic bekertjes en enige oefening geen probleem te vormen.                         3) Vinger in je keel. Of een wattenstaafje. Het steken van een vinger in de keel is weder­ om een tip gebaseerd op de observatie van een arts. De gedachte hierachter is dat het opwekken van de kotsreflex zorgt voor tijde­ lijk stoppen met ademen en dat dit zou leiden

tot het gewenste effect. Hetzelfde principe, maar dan met een wattenstaafje in plaats van een vinger, is gebaseerd op een case report uit 2009. Hierbij had een patiënte gedurende 4 dagen de hik, welke verdween na 60 secon­ den masseren van het palatum met een wat­ tenstaafje. In het artikel wordt beschreven dat de volle 60 seconden vol gemaakt moet worden ondanks eventuele kotsreflex. Zie onderstaand figuur voor de precieze massa­ geplek.   4) Vinger in je anus. Mocht bovenstaande niet werken, kun je altijd vrijwillig een collega co het rectaal toucher laten oefenen. Deze methode heeft een succespercentage van maar liefst 100% (weliswaar gebaseerd op een onderzoek met slechts 7 patiënten). Het idee is dat het effect afkomstig is van sympa­ thische en parasympathische zenuwstimula­ tie.   Al met al een handje mogelijkheden om van je volgende hikaanval af te komen. Een extra voorraadje suiker in huis kan naar mijn idee nooit kwaad.   Literatuur 1. Goldstein et al; Pactice tips. Simple method for curing hiccups. Canadian Family Physi­ cian; 1999; 45, 1459. 2. Brostoff et al; The “cotton bud technique” as a cure for hiccups. European Archives of Oto-Rhino-Laryngology; 2009; 266(5), 775-776. 3. Odeh et al; Hiccups and digital rectal mas­ sage. Archives of Otolaryngology–Head & Neck Surgery; 1983; 119(12), 1383.   Overige bronnen zijn op te vragen bij de au­ teur.  

____________________________________________________ In het zonnetje Nicole van de Haar Bedankt voor je inzet als penningmeester, lay-outer en de maakster van de allerbeste en lekkerste recepten! Die lekkernijen om te maken gaan we zeker missen! We wensen jou heel veel geluk en plezier met je verdere carrière.   Anne Boskamp We hebben genoten van de activiteiten die je aandroeg vanuit de Ko-raad en we waren super blij met je inzet bij de lay-out. We wensen jou een hele mooie toekomst, maak er wat van!  

- pagina 16 -

Opereren tussen de cowboys Aangezien het thema van dit nummer over superhelden gaat, kunnen de chirurgische helden in de geschiedenis van de genees­ kunde niet ontbreken. Daarom uit het boekje “Operations that made history” een pakkend verhaal. Of de patiënt of de chirurg nu de grootste held is, dat mag ieder voor zichzelf beslissen.   Door Lonneke Elders                                 Als ik aan mijn superhelden van vroeger denk, zie ik al snel cowboys en Indianen voor zich die onder leiding van Clint Eastwood elkaar te paard achtervolgen over de prairies of el­ kaar te lijf gaan te midden van gebroken whisky flessen in een Saloon. In 1809 was het leven in het Wilde Westen hard en de mensen nog net iets harder. Echte helden zag je toen nog vrij op straat rondlopen.   Wie aan een dokter denkt in die tijd, ziet meer iemand voor zich die hagel dan wel pijlen uit het achterwerk van de ongelukkige vechters­ baas verwijdert. Zonder antibiotica en verdo­ vingen, laat staan steriele OK's, maakte je niet zomaar iemands lichaam open. Chirurgie bestond in die tijd vooral uit dichtmaken wat iemand anders geopend had. Mocht dat niet baten, dan kon je altijd het desbetreffende lichaamsdeel nog afhakken. Had iemand een infectie of tumor in zijn of haar buik, dan kon je die er niet afhakken en ging je dus dood. Zo ging dat toen.   Mc Dowell Toch was er in Danville, Kentucky een man die het daar niet mee eens was. Die man heette Ephraim McDowell. Geboren in Virginia was hij de coassistent van een van de plaatselijke artsen, waarna hij zijn studie chirurgie af­ maakte in Edinburg. In 1795 ging hij terug naar Amerika om daar in Danville als eerste en enige chirurg te werken. In die tijd ging je als chirurg, net als de huis­ arts, op visite bij je patiënten. Operaties deed

je met een schort om en met opgerolde hemdsmouwen gewoon op de keukentafel. Voor McDowell betekende visite doen een paar honderd mijl te paard richting het slachtoffer rijden, om deze daar te behande­ len. Vaak bestond deze behandeling echter uit niet meer dan de dood vaststellen.   De patiente In december 1809 ging McDowell op visite bij Jane Todd Crawford, een 48-jarige vrouw die al maanden zwanger leek. Ondanks haar re­ gelmatig terugkerende weeën werd het kind maar niet geboren. Daarom leek een keizer­ snede op zijn plaats. Bij lichamelijk onderzoek stelde McDowell een forse zwelling vast die eerder uit leek te gaan van de eierstok dan de uterus. Ovariumtumoren werden in die tijd niet geopereerd. Je liep met een tikkende tijdbom rond tot hij knapte en je overleed. McDowell hield echter wel van een experi­ ment. Als de vrouw vanuit haar woonplaats naar zijn praktijk kwam, zou hij haar opereren.   Waarschijnlijk moet McDowell gedacht heb­ ben dat ze het toch niet zou doen (of halen), maar twee weken later stond Mw. Todd Crawford op zijn stoep. Ondanks haar grote tumor had de patiënte 80 kilometer te paard afgelegd om bij haar dokter te komen. Belofte maakt schuld en bij zo'n volhardende patiënt kon McDowell natuurlijk geen nee zeggen. Dus werd Mw. Crawford op zondag 25 december (2e kerstdag) op een geschrob­ de keukentafel gelegd, waar haar buik zonder enige verdoving werd open gesneden. De hele operatie lang zong zij kerstliedjes als af­ leiding.                                 De operatie Het operatieverslag was als volgt: “De buik werd geopend middels een laterale laparoto­ mie links, parallel aan de m. rectus abdominis. Wat opviel waren de uitgebreide hematomen in de buikwand ten gevolge van de zadelpen waarop de tumor gedurende de reis had ge­

rust. Na het openen stroomden de darmen door de verhoogde intra abdominale druk naar buiten op tafel. De tumor ging uit van het ovarium en de tuba. De tuba en het liga­ mentum latum werden geligeerd. Na 7 kilo­ gram viskeus vocht uit de tumor te hebben gedraineerd, werd de tumor rest (3 kilogram) verwijderd. Daarna werd patiënte op haar linker zij gelegd om het bloed uit de buik te laten lopen. Daarna werden de darmen terug gedaan en de buik doorlopend gehecht. De uiteinden van de ligatuur liet men uit het caudale uiteinde van de operatiewond han­ gen.”   De totale operatieduur was 25 minuten en Jane Todd Crawford overleefde het. Binnen 5 dagen kon ze weer lopen en na 25 dagen ging ze te paard naar huis. Dankzij McDowells operatie is zij uiteindelijk 78 jaar geworden.                                         Hoe ging het verder? McDowell zelf ging door met het verwijderen van ovariële tumoren. Uiteindelijk publiceer­ de hij zes van zijn operaties in een weten­ schappelijk tijdschrift uit Philadelphia. Pas in 1825 werd zijn ontdekking geaccepteerd in Europa. Niemand kon geloven dat een simpe­ le dorpschirurgijn uit Kentucky de eerste electieve buikoperatie had uitgevoerd, waar geen van de vooraanstaande Europese chi­ rurgen dat aandurfde. Hiermee werd McDowell de grondlegger van de abdominale chirurgie. Jammer genoeg voor hem ontwikkelde deze tak van sport iets te langzaam. Op 58-jarige leeftijd overleed deze dorpschirurg aan de gevolgen van wat men nu kent als een appendicitis.   Literatuur 1. Operations that made history  

- pagina 17 -

Game theory Ah, we horen krachtige uitspraken als “­ Don’t blame the player blame the game” en “Never change a winning team” zo vaak, maar heeft iemand van ons stilge­ staan bij the game theory? Wat houdt  game theory in en waar is het allemaal mee begonnen? Het is de hoogste tijd dit te bestuderen. So let the game begin.   Door Tina Natroshvili Zullen we maar bij het begin beginnen? De korte versie van de geschiedenis van de speltheorie: Het begin van de speltheorie werd tijdens de Tweede Wereldoorlog door Oscar Morgen­ stern (1902–1977) en John von Neumann gemaakt. Zij schreven er een boek in 1944 over, getiteld: ‘De speltheorie en economisch gedrag’. De Hongaarse wetenschapper Von Neumann heeft naast zijn bijdrage aan de ontwikkeling van de speltheorie ook het ontwerp van de atoombom en moderne computer op zijn CV staan. Von Neumann maakte een onderscheid tus­ sen de spelen waarin de sterkte en de strate­ gieën van de tegenstander geen effect heb­ ben op het vinden van de beste zet - zoals monopoly- en de spelen waarin de zetten van de tegenstander wel een rol spelen - zoals schaken. Uitleg over het spel Om te beginnen hebben we een dilemma nodig. Een weerspiegeling van verleiding, want anders gaat niemand het spelen. Er zijn vele soorten spellen, maar om ergens te be­ ginnen nemen we het ‘prisoners dilemma’on­ der de loep. Het prisoners dilemma is een goed voorbeeld van een maatschappelijk dilemma. Het is de                                              weerspiegeling van verleiding voor een indi­ vidu om zich niet aan de normen te houden en het eigen voordeel na te streven. Wat het

- pagina 18 -

prisoners dilemma inhoudt en hoe het in zijn werk gaat, wordt gepoogd hieronder uit te leggen. Overigens is het prisoners dilemma ook een van de uitgewerkte ideeën van de speltheo­ reticus John von Neumann. Het prisoners dilemma Het prisoners dilemma is een verhaal over twee gevangenen die samen een misdrijf hebben gepleegd en die apart worden onder­ vraagd. Elke gevangene heeft de keuze om het misdrijf toe te geven of te ontkennen dat hij heeft deelgenomen aan het misdrijf. Als de één bekent en de ander zwijgt, dan wordt degene die heeft bekend vrijgelaten; de ander zal vervolgens worden veroordeeld tot vijftien jaar gevangenisstraf. Als ze beiden bekennen, worden ze elk tot vijf jaar veroor­ deeld. Als ze beiden zwijgen krijgen ze allebei 2 jaar straf wegens gebrek aan bewijs(zie tabel 1).                                 Stel je voor dat je gevangene één bent. Als gevangene twee besluit om het misdrijf te ontkennen dan is het voor jou beter om toe te geven dat je betrokken was bij het misdrijf, omdat je dan vrij wordt gesproken en gevan­ gene twee dan voor vijftien jaar wordt veroor­ deeld. Als je toch ontkent, dan worden jullie beiden voor twee jaar veroordeeld. Als gevan­ gene twee zal toegeven, dan is het voor jou ook beter om toe te geven want dan worden jullie alle twee voor vijf jaar veroordeeld in plaats van vijftien jaar alleen voor jou. Dus wat gevangene twee ook doet, voor jou is het beter om toe te geven. Voor gevangene twee geldt natuurlijk het­ zelfde. Belangrijk in het prisoners dilemma is dat de spelers niet met elkaar kunnen overleggen.                  

Strategie De keus die men maakt in een spel heet stra­ tegie. Strategie is het langetermijn deel van het beslissingsproces. Strategie is niet alleen wat je als keus hebt op een bepaald punt in het spel; strategie houdt ook in dat je een antwoord hebt als het spel op een ander punt is. Een dominante strategie is een strategie die voor een speler het beste resultaat oplevert ongeacht wat de andere speler doet. Een evenwicht van een spel wil zeggen dat de spelers optimaal tegen elkaar spelen. Nie­ mand heeft er belang bij om elkaar achteraf op de strategieën te wijzen omdat iedereen al op de beste manier tegen elkaar speelt.    Het Nash-evenwicht. Wie is meneer Nash eigenlijk? John Nash is één van de eerste wiskundigen geweest die de speltheorie heeft vastgelegd. In 1950 ontving hij zijn Ph.D. (doctoraat) voor zijn dissertatie ‘Non-cooperative games’ (Niet-coöperatieve spellen). Daarin bewees hij dat er in elk non-coöperatief spel met ge­ mengde strategieën een evenwicht (het Na­ sh-evenwicht) bestaat. In 1994 heeft John Nash samen met twee andere speltheoretici de Nobelprijs voor de economie gewonnen op grond van hun prestaties in de niet-coöpe­ ratieve speltheorie. Men spreekt van een Nash-evenwicht als twee mensen een strategie spelen en geen van beiden zijn positie kan verbeteren door eenzijdig van strategie te veranderen. In een Nash-evenwicht kan geen van de spe­ lers, door individueel te veranderen, zijn winst vergroten. Elke speler speelt dus de strategie die optimaal is, er van uit gaande dat de ander zijn strategie niet verandert. Doordat alle spelers dit doen, heeft geen van de spelers een reden om af te wijken. Een Nash-even­ wicht is een stabiel evenwicht. Als spelers volgens Nash-evenwicht spelen, wil dit niet zeggen dat zij de optimale strate­ gie spelen, want een van de basiselementen van de niet-coöperatieve speltheorie wordt gevormd door het feit dat spelers geen bin­ dende afspraken mogen maken en geen co­ alities met elkaar mogen vormen. Het is goed voor te stellen dat dit juist in sommige geval­ len wel voordeliger zou zijn…   Nash-evenwicht binnen het prisoners di­ lemma Nash-evenwicht kunnen we ook in het priso­ ners dilemma vinden. Als beide gevangenen bekennen krijgen we te maken met een Nashevenwicht. Zwijgen zou voor beide spelers echter voordeliger zijn, maar dat valt niet onder voorwaarde van het Nash-evenwicht. Dat is jammer toch? Wil dat zeggen dat je geen vertrouwen moet hebben in je ‘crime’­ partner? Wat ga jij kiezen mocht je ooit voor een dergelijk keuze moeten staan? Wel ie­ mand vertrouwen en vijftien jaar cel riskeren? Of genoegen nemen met veilig vijf jaar en je

‘partner in crime’ vijftien jaar straf opleggen? Moeilijke keus…                                         Wellicht vraagt iemand van jullie zich af wat de toegevoegde waarde is van bovenge­ noemd verhaal voor de niet-misdaadplegers en geen bedrijfhouders onder ons? Ik beweer dat iedereen wel eens in hun leven hiermee op een of andere manier te maken zal krijgen. Hieronder treffen jullie een banale, wellicht herkenbare voorbeeld uit het dagelijks leven.  Op je werk zijn jij enje p artner de gelukkigen die de kaartjes voor een concert of een festival hebben gewonnen. De waarde die jullie aan de verschillende keuzes hechten, waarbij re­ kening is gehouden met de bezoekgeschie­ denis van concerten en festivals door jullie, staat in onderstaande afbeelding. Je partner gaat het liefst met jou naar een concert. Indien je besluit om niet mee te gaan, gaat deze alleen. Hij/zij gaat in geen geval alleen naar een festival. Dit maakt het festival een gedomineerde strategie voor je partner. Jij in tegendeel gaat natuurlijk het liefst met hem/haar naar het festival, maar omdat je partner voor een concert kiest, ga jij mee. Dit onderhandelingspel eindigt dus met het re­ sultaat dat jullie beiden naar het concert gaan. Dit past helemaal in het Nash-even­ wicht, sterker nog:  dit is een Nash-evenwicht. Geen van beiden kan zijn/haar positie verbe­ teren door eenzijdig af te wijken.        

Boter- kaas- eieren Zullen we de harde wereld van gevangenen en onderhandelende geliefden verlaten en ons richten op een spelletje dat  iedereen weleens heeft gespeeld? Boter- kaas- eieren! Dit spel wordt ook wel “drie op een rij” ge­ noemd. Is het gewoon een gokspel of zit daar ook een hele wiskundige strategie achter? Voor diegenen die het in het verre verleden hebben gespeeld eerst nog de spelregels. Op een bord van drie bij drie – dus negen velden – bezetten beide spelers om beurten een leeg veld. De beginnende speler bezet een leeg veld met een X, de tweede met een O. Dege­ ne, die het eerst drie velden op een rij, in een kolom of diagonaal bezet, is de winnaar. Als het bord vol is voordat iemand drie velden op een rij, in een kolom of diagonaal bezet, is er een gelijkspel.                           De wiskundige boom van dit spel is zeker niet complex. Beide spelers kunnen een strategie spelen waarbij zij de tegenstander niet laten winnen. Dit leidt tot een zekere verliesbeper­ king. Echter er bestaat een wijs wiskundig uitge­ zocht advies omtrent winnen in boter-kaasen-eieren. Men hoort in het begin van het spel het kruisje nooit in het midden te zetten omdat hij/zij dan bij iedere volgende beurt de tegenstander(er wordt verondersteld dat de tegenstander ook winnen wil) verplicht drieop-een-rij te blokkeren door een rondje aan de overzijde van het kruisje te zetten. Spelers creëren als ze zo spelen en alert blijven (lees: goed kijken) nooit twee mogelijkheden. Het spel zal altijd op gelijk spel uitkomen. Dat maakt onder andere waarom boter-kaas-eneieren, met de hoeveelheid aan het spel be­ steedde tijd en toename van de leeftijd van spelers, aan populariteit verliest…  

Welkom in de wereld van de speltheorie die zich niet alleen in het spel maar ook in het echte leven afspeelt. Spannend, ontroerend, voorspellend en al jaren bestaand blijft de speltheorie wiskundigen en economen fasci­ neren. Nash-evenwichten hebben door de jaren heen verschillende toepassingen gekre­ gen en zijn door velen beschreven. Bij moei­ lijke beschrijvingen is het niet gebleven, in de film “A Beautiful Mind” (van Ron Howard) wat zeker een aanrader is om te kijken, wordt door middel van het Nash-evenwicht de beste manier om een groep vrouwen te benaderen geanalyseerd. Dat is een mooie illustratie van dagelijkse bijna onbewuste toepassingen van iets dat enerzijds heel complex en anders­ zijds zo logisch als de speltheorie. Literatuur 1. http://nl.wikipedia.org/wiki/Speltheorie 2. Han Long Li.(2003).Speltheorie en toepas­ singen [bachelorproef]. Ongepubliceerd ma­ nuscript, Vrije Universiteit, Faculteit der Exac­ te Wetenschappen 3. http://www.ai.rug.nl/~koetsier/voorlichting/­ minimax.htm Overige bronnen zijn op te vragen bij de auteur                                                

- pagina 19 -

Dit is niet evidence-based!! U kent de situatie wel. Tijdens de over­ dracht doet een jonge enthousiaste dokter een letterlijk fantastisch beleidsvoorstel. Een nieuw idee dat al ras in de kiem wordt gesmoord met de vernietigende vraag van de professor? “Is dit wel evidence-based?” De jonge dokter laat zijn schouders zakken en houdt verder zijn mond. Een potentieel nieuw idee wordt, nog voordat het onder­ worpen kan worden aan enige weten­ schap, van tafel geveegd Door Marc-Jan Janssen, gynaecoloog Ik ga u, aan de hand van enkele historische feiten, uiteenzetten dat evidence-based me­ dicine niet de heilige graal is. Dat de heden­ daagse hang naar evidence-based medicine wellicht helemaal niet gestoeld is op de zoektocht naar de beste behandeling, maar meer op angst….maar hierover later meer. Nu eerst de feiten De grondlegger voor evidence-based medi­ cine is Archibald Leman Cochrane (1909-1988), een schotse arts die, ten tijde van de tweede wereldoorlog, werkte als kapitein in de Royal Army Medical Corps. Hij werd krijgsgevangen genomen en werd als arts verantwoordelijk voor zijn medegevangenen.                             Veel van de krijgsgevangenen stierven aan hongeroedeem. Cochrane veronderstelde dat dit kwam door een eiwittekort en hij ver­ zocht de kampleiding betere voeding te ser­ veren. Het verzoek werd afgewezen. Later herinnerde Cochrane zich dat hongeroe­ deem ook veroorzaakt kan worden door een vitamine B1 tekort, het zogeheten beriberi. Bang voor opnieuw een afwijzing door de kampleiding zette Cochrane in het grootste geheim een studie op. Tien krijgsgevangenen kregen, naast het standaard rantsoen, bier­ gist en tien gevangenen kregen, naast het normale rantsoen, vitamine C als placebo. Het welzijn, de urineproductie en het oedeem werden nauwkeurig vastgelegd. De tien ge­ vangen die gist kregen, deden het na vier dagen al veel beter. Met zijn bevindingen ging Cochrane opnieuw naar de kampleiding en wist zo de kampleiding te overtuigen van de noodzaak van gist en een beter dieet. Dit was de eerste randomised controlled trial.

- pagina 20 -

Na de oorlog wijdde Cochrane zijn carrière aan het promoten van onderzoek om de doeltreffendheid van het medisch handelen te bepalen. Later voegde hij daar het belang van het bundelen van onderzoekresultaten middels reviews aan toe. Dit resulteerde in de alom bekende Cochrane database of syste­ matic reviews. Dit is toch heel goed en lovenswaardig, zult u denken? Dat klopt, ik ben ook zeker niet tegen evidence-based medicine. Cochrane heeft in zijn eerste studie heel doeltreffend aange­ toond dat gist een goede therapie is voor hongeroedeem. Maar de kennis dat vitamine B1 tekort hongeroedeem kan veroorzaken was al aanwezig. Het was de Nederlandse arts Christiaan Eijk­ man die in 1890 ontdekte dat vogels die ge­ pelde rijst gevoerd kregen dezelfde sympto­ men ontwikkelde als zijn beriberipatiënten. Door zijn patiënten ongepelde rijst voor te schrijven wist hij ze te genezen van beriberi. Dit is dus kennis die voortkomt uit observatie en ervaring, empirisme pur sang.                     Het merendeel van onze geneeskundige kennis is gestoeld op waarneming, erva­ ring, op empirie. Zo ontdekte Edward Jenner in 1796 dat melkmeisjes die tijdens het melken in contact kwamen met de koepokken, geen pokken kregen. Na deze observatie besmette hij de zoon van zijn tuinman met pus uit koepokken. De jongen kreeg geen pokken, zelfs niet toen Jenner hem opzettelijk besmette met de ge­ vaarlijke mensen pokken. Ons hedendaagse vaccinatieprogramma is dus gebaseerd op de heldere observatie dat melkmeisjes geen pokken kregen en daarmee dus op empirie.   Een ander voorbeeld. Iedereen kent het verhaal van Semmelweis, de Hongaarse arts die in 1844 in het academisch ziekenhuis in Wenen kwam te werken. Hij zag dat de sterfte in het kraambed veel hoger was op de kraam­ afdeling van de academische kliniek dan op de kraamafdeling van de nabij gelegen vroedvrouwenschool. De jonge dokters gin­ gen ’s ochtends eerst naar het mortuarium voor de anatomielessen om vervolgens naar de kraamafdeling te gaan. Semmelweis intro­ duceerde het wassen van de handen met bleekwater en wist daarmee een daling in de sterfte aan kraamvrouwenkoorts te berei­ ken. Semmelweis werd echter niet gehoord, niet geloofd. Het hoofd van de academische kraamkliniek, dr. Klein, ontsloeg Semmelweis.

                      In geromantiseerde verhalen zal Semmelweis uiteindelijk komen te overlijden aan een ontsteking die hij had opgelopen door een verwonding aan een besmet mes, maar in werkelijkheid was Semmelweis zeer gefrus­ treerd. Overal waar hij, na zijn ontslag, kwam te werken daalden de sterftecijfers nadat Semmelweis het handenwassen had ver­ plicht. Ondanks deze harde getallen werden zijn ideeën niet overgenomen. Hij werd ran­ cuneus en beschuldigde zijn collega’s van moord. Tijdens een mentale inzinking pro­ beerde hij wanhopig een zwangere die op weg was naar het ziekenhuis om daar te be­ vallen, tegen te houden. Semmelweis werd aangehouden en afgevoerd naar het gekken­ huis aan de rand van de stad. Of het zijn groot verzet was of het toegepaste geweld bij de aanhouding vertelt de overlijdensakte van Semmelweis niet, maar wel dat hij, kort na de opname in het gekkenhuis, aan meerdere verwondingen kwam te overlijden. Semmelweis had, empirisch, de relatie tussen kraamvrouwenkoorts en handenwassen aan­ getoond, maar hij werd door zijn meerdere dr. Klein niet geloofd.  De assistent in het begin van dit verhaal had een fantastisch nieuw idee maar dit werd door de professor onderuit gehaald met de vernietigen­ de vraag “is dit wel evidence-based?”. Evidence-based medicine is nooit bedoeld om nieuwe ideeën de grond in te boren, maar om, door middel van wetenschap, een keuze te maken uit de verschillende behan­ delopties. Evidence-based medicine is dus niet de heilige graal, maar juist de queeste. Vanwaar dan de vraag van de professor? Hier doet een nieuwe ontwikkeling zijn entree. Prof. Essed noemde dit in zijn afscheidsrede het fear-based medicine en het media-based medicine. Dit is het geneeskundig handelen wat niet meer gestoeld is op wetenschap, kennis of inzicht, maar een defensief hande­ len uit angst voor een klacht, een tuchtzaak of nog erger negatieve publiciteit.  Mocht u ooit een briljant idee hebben en wordt u de vraag gesteld of het wel evidence-based is, durf dan uw nek uit te steken en volmondig te antwoorden: "Nee, dit is niet evidence-based, dit is empirie pur sang." Houdt vast aan uw eigen inzicht en laat u vooral niet gek maken. Succes. Literatuur: Bronnen zijn op te vragen bij de auteur 

Column Superhelden Een thema met een overtreffende trap dit keer. SUPERhelden. Met een grootse en meeslepende klank. Zet er een extra woordje voor en het klinkt meteen al veel beter. Rest mij de vraag wat ik met dit thema in vredesnaam moet doen. Vaak probeer ik toch wel wat inspiratie te putten uit mijn biografische memoires. Helaas kom ik niet veel verder dan ooit de serie de Power Puff Girls te hebben gevolgd.   Door Elise Schulte Ook ontmoet ik niet de vermenselijkte versie van Superman of Wonder Woman in het da­ gelijks leven. Sterker nog, het zijn juist vaak de hele ‘normale’ mensen die het verschil kunnen maken. Bijvoorbeeld het fantastische gevoel wan­ neer je op je werk kopietjes op het tegoed van je baas aan het maken bent, de machine vervolgens op hol slaat en alles vertwintig­ voudigd, je ondanks verwoede pogingen slaande op de stop-/reset knop, iemand de stekker uit het stopcontact trekt. Dát gevoel van dankbaarheid wat vrijkomt na een klein gebaar of kleine handeling. Of wanneer je appie boodschappentas mid­ den op de kruising van de Oranjesingel het voor gezien houdt. Dan ben je toch blij als

iemand achter je sinaasappels aanholt. Eigenlijk hebben we allemaal wel iets super­ heldachtigs in ons wat in een meer of minde­ re mate af en toe komt opborrelen. Zo voel ik toch een gevoel van triomf wanneer ik na een hele ochtend bellen de klantenservice van de NS te pakken kan krijgen of wanneer ik met mijn atechnische vermogens mijn eigen lap­ top weer aan de praat kan krijgen na een storing.   Als we dan toch over onze helden hebben... mijn oma van 91 is dan stiekem wel iets wat het meeste in de buurt komt van een echte held. Tot voor kort nog altijd erg vlot, scherp en bijdehand. Zo kon ze die ouwe, klagende taarten in haar serviceflat flink op hun num­ mer zetten. Of toen ze nog zelfstandig woon­ de en de buren zonder toestemming haar bomen aan het snoeien waren, denkende dat dit oude vrouwtje wel over haar heen zou laten lopen. Of toen ze mijn broer en mij op jongere leeftijd altijd meesleurde naar de stad en we halverwege toch even aan oma moesten vragen of ze wat langzamer wilde lopen. Mijn oma die het vreselijk vindt dat haar kleindochter reizen als hobby heeft, maar wel alle buitenlandse kaarten op de schoorsteenmantel tentoonstelt en niemand laat passeren voordat ze de kaarten hebben bestudeerd. Ook heb ik daar misschien toch

wat feministische trekjes van geërfd. Oma – inmiddels met rollator - zit altijd front row als er iets belangrijks plaatsvindt en is er erg op gebrand dat ik alle mogelijkheden benut. Zeker als het iets betreft wat ze zelf niet heeft kunnen doen of er de kansen niet voor heeft gekregen. Dus mochten jullie in de toekomst mijn schrijfsels gebundeld lezen die aan mijn naamgenoot is opgedragen, ben ik niet mijn eigen held.                                        

____________________________________________________ Recensie - Ik ben Pelgrim Een vermoorde jonge vrouw in een ob­ scuur hotel in Manhattan. Een vader die publiekelijk wordt onthoofd in Saoedi-A­ rabië. Een man wiens ogen worden gesto­ len in een Syrisch laboratorium. Een plan om een afgrijselijke misdaad tegen de menselijkheid uit te voeren. Eén man zal de reis maken om dit proberen tegen te gaan.– PELGRIM   Door Angelique Slot                                      

Het is lang geleden dat ik zo'n goede thriller heb gelezen! De rode sticker op de voorkant met de tekst 'de enige thriller die je echt móét lezen' liegt niet. Het is een dikke pil, maar het leest zo vlot weg dat je hem in no-time uitge­ lezen hebt. Aangezien ik zelf vrij blanco het boek ben gaan lezen zonder echt een idee te hebben waar het over zou gaan, wil ik eigenlijk ook niet al te veel over de inhoud van het verhaal vertellen. Zo blijft het boek je een beetje verrassen! Het boek begint bij een moordscène in de Eastside Inn in Manhattan waar een voorma­ lig geheim agent met een FBI-agent meegaat om de scène te inspecteren. Het klinkt als een vrij standaard begin, maar al vrij snel blijkt dat er meer achter het verhaal zit en wordt je nieuwsgierigheid geprikkeld. Het is heel pakkend geschreven. Korte hoofdstukken met mini-cliffhangers aan het eind van elk hoofdstuk, echter niet zo extreem (vervelend) als bij de Dan Brown boeken. Kortom, heerlijk weglezen! Het boek gaat verder door in een rap tempo de levens van de twee belangrijkste hoofd­ personen te bespreken: de geheim agent en de man met een plan om een afgrijselijke misdaad uit te voeren. Door een variatie van diep trieste, extreem schokkende en vrij lugu­

bere verhalen werp je een blik in het leven van de twee mannen. Hier komen verrassende en interessante onderwerpen aan bod, gecom­ bineerd met realistische, indrukwekkende verhalen. Zo zit je ineens alweer halverwege het boek en gaat het verhaal chronologisch verder waarin de twee mannen steeds kleine­ re cirkels om elkaar heen draaien. De gebeurtenissen in het boek volgen elkaar snel op zonder dat de auteur afdwaalt in eindeloos lange beschrijvingen van omge­ vingen of personen. Daarbij komen er ook redelijk wat onderwerpen aan bod waar ik niet eerder over had gelezen. Knap werk van Terry Hayes, de auteur. 'Ik ben Pelgrim' is het debuut van deze Engelse, voormalige script-­ schrijver. Het enige wat ik jammer vond aan deze thril­ ler was het einde. Voor mij persoonlijk was het verhaal wel klaar, echter ging het nog zo'n 30 pagina's door om alle losse eindjes een afge­ rond einde te geven. Wat mij betreft was dat niet nodig geweest, maar voor degenen die niet van een open einde houden, is het ideaal. Kortom, zeker eentje om op je lijstje van te lezen boeken te zetten! Een 'must-have-read' voor alle thriller-liefhebbers!      

- pagina 21 -

De evolutie van de wijze man Wij – Homines sapientes – zijn de nog enige levende soort van het geslacht Homo. Dat is best bijzonder te noemen. Letterlijk be­ tekent Homo sapiens ‘verstandige mens’. Zijn wij nou zo slim… Of waren onze voor­ ouders nou zo dom?    Door Bart Aalders   In vogelvlucht Onze soortelijke voorgeschiedenis blijft een fascinerend onderwerp. Er is zelfs een speci­ aal vakgebied aan gewijd: de paleoantropo­ logie. Sommige van deze wetenschappers vinden het zelfs beter om ons ‘Homo sapiens sapiens’te noemen, om te onderschrijven dat wij een soort van ultra-slimmerikken zouden moeten zijn. Superdenkers dus. Andere on­ dersoorten van de Homo sapiens zouden dan de Homo sapiens diluvialis – ook wel cro-mag­ nonmens – en Homo sapiens idaltu zijn.   Aanpassing en verandering Tussen de 25 en 15 miljoen jaar geleden ontstond  de familie van de Hominidae: De grote apen. Deze  familie bestond uit een groot aantal geslachten, waarvan op dit mo­ ment de Pan (chimpansees en bonobo’s), de Gorilla (gorilla’s), de Pongo (orang-oetans) en de Homo (mensen) nog op aarde voorkomen. Het geslacht Homo is rond 2,5 miljoen jaar geleden ontstaan met de komst van de Homo habilis en Homo erectus. Een belangrijk ver­ schil met de andere mensapen was dat de onze voorouders op twee ledematen gingen lopen, in plaats van de gebruikelijke vier. De eerste mensachtige die het volledig onder de knie had was de H. habilis.                                       Er bestaan veel theorieën over de reden waarom het rechtop lopen ons veel voorde­ len gaf.  We hoefden bijvoorbeeld  niet meer in de boom te klimmen om te hoog hangend fruit te pakken. Ook konden we grotere af­ standen overbruggen en door dieper water lopen.   Een andere theorie is dat we door rechtop te

- pagina 22 -

staan meer wind vingen, waardoor we sneller afkoelden en minder snel een zonnesteek opliepen in de Afrikaanse hitte. In koudere gebieden koelde ons lichaam juist minder af vergeleken met de andere apen die op vier poten dichter bij het aardoppervlak leefden. Een derde voordeel was dat we ons op twee benen beter konden verdedigen tegen roof­ dieren die graag gehakt van ons wilden maken. Om zo afschrikwekkend mogelijk over te komen beschilderden we onze gezich­ ten, liepen we constant te brullen en te schreeuwen en trommelden we ritmisch zo hard mogelijk op alles wat voor handen was. Die vrijgekomen handen gaven ons mis­ schien wel het belangrijkste evolutionaire voordeel. We waren nu in staat deze vrij te gebruiken zoals wij dat wilden, bijvoorbeeld om voedsel en water te tillen of werktuigen te gebruiken.                               Gereedschap en vuur Vanaf de tijd van de H. habilis en H. erectus zijn er stenen werktuigen gevonden. Kennelijk was er naast tillen van voedsel ook tijd om uitvindingen te doen met onze handen. Deze primitieve gereedschappen zijn in grote ge­ tale gevonden in de Olduvai kloof, Tanzania. Dit zogeheten Olduwan gereedschap be­ stond vooral uit snijd- en hakgereedschap. Denk hierbij aan grote stenen waarvan stuk­ ken waren afgehakt met een hardere steen, waardoor de steen scherp en convex werd. Evolutie zat niet stil en de slimmere H. erectus ontwikkelde in de loop der tijd steeds betere gereedschappen, analoog aan de ontwikke­ ling van onze spelcomputers.                             Er is nog iets dat we aan de H. erectus te dan­ ken hebben, namelijk de controle over vuur.

Vuur was in die tijd natuurlijk niets nieuws. Bosbranden ontstonden net zo als nu – vaak spontaan – en doordat er geen partij was die de natuurlijke vuurmacht kon bedwingen, gebeurde het dat er stukken bos zo groot als hele landen in vlammen opgingen.  Onze rechtop lopende voorouders leerden echter hoe ze vuur konden beheersen. De eerste bewijzen dat H. erectus met vuur om kon gaan zijn gevonden in Kenya. Hier zijn kleischerven gevonden die alleen kunnen ontstaan als klei tot 300 graden verhit wordt. Ook zijn er resten in Zuid-Afrika gevonden van houtskool en planten die dusdanig verschroeid zijn dat men vermoedt dat ook dit door menselijk toedoen ontstaan is.   Vuur had veel voordelen voor de oermens. Het dagnachtritme was niet langer afhanke­ lijk van daglicht, en insecten en roofdieren                               konden op afstand gehouden worden. Nog belangrijker is het effect op voeding geweest. Verhitte eiwitten bevatten meer voedings­ waarde, en door het verwarmen van com­ plexe koolhydraten konden deze verteerd worden. Voor deze periode konden de oer­ mensen alleen simpele suikers opnemen en waren sommige platen oneetbaar door aan­ wezige toxines. Aannemelijk is dat we onze overdreven grote hersenpan aan het betere voedsel te danken hebben. Onze H. erectus begon dus met eten van prehistorische superfoods.   Diaspora Kennelijk was het leven op de Afrikaanse sa­ vanne niet je van het voor de H.sapiens. Zo’n 200.000 jaar geleden verliet de H. sapiens het rode continent. Door de migratie naar Europa en Azië namen ze het hele continent over en verdrongen ze andere mensachtigen zoals de H. Neaderthalensis. De Neanderthalers verlie­ ten de aardbodem echter niet zonder een deel van hun genoom achter te laten in de sapienspopulatie. Zo bestaat iedere ziel bui­ ten Afrika op dit moment voor twee tot vier procent uit Neanderthaler. Denk hier eens aan als je iemand voor gek verklaard. Evolutie is een doorgaand proces. Het is een illusie te denken dat evolutie sinds de oudste beschavingen – zeg vanaf oude Egyptenaren gestopt is. Zouden wij nog bestaan over

50.000 jaar, en hoe zou de H. sapiens futurum over ons denken? Zouden zij zich slim vinden, en ons dom? Wie is nu de uiteindelijke supermens?   Literatuur 1. How did humans evolve? Reflections on the uniquely unique species. Alexander R., Muse­ um of Zoology and Department of Biology, The University of Michigan. 1990. 2. Age of ancient humans reassessed. http://­ news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/4269299. stm  

3. Ecological dominance, social competition and coalitionary arms races: Why humans evolved extraordinary intelligence. Flinn et al. Evolution and Human Behaviour, 2005. 4. Major features in the evolution of early hominoid locomotion. Vancata et al. Human Evolution, 1987.   Overige bronnen zijn op te vragen bij de au­ teur.        

                         

_____________________________________________________  

Ziekenhuisperikelen: mijn eigen patiënt Elke coassistent maakt wel eens iets mee in het ziekenhuis waarvan je achteraf denkt: ‘Wat was dit eigenlijk absurd’. In Ziekenhuisperikelen zal ik een dergelijke situatie met jullie delen die mij precies hetzelfde deed denken… Door Caroline Hildering                             Maandag De eerste dag van een nieuw coschap. Ik loop nog ietwat onwennig mee en neem in me op hoe alles er aan toe gaat op deze onbekende afdeling. Niet dat er veel is om in me op te nemen, want het RS (Respiratoir Syncytiaal-­ virus) seizoen is op z'n retour en de afdeling voor baby's en peuters ligt er haast verlaten bij. De arts-assistent verzekert mij dat de eerstvolgende patiënt die opgenomen wordt, mijn eigen patiënt zal zijn. Ergens be­ kruipt mij het dubbele gevoel dat elke coas­ sistent waarschijnlijk wel voelt maar moeilijk is toe te geven: hopelijk wordt er snel iemand ziek.   Dinsdag Vandaag misschien? Nee. Gelukkig heb ik een leidraad boekje in mijn jaszak om wat loze minuten te vullen.  

Woensdag Vandaag dan? De ochtend gaat traag voorbij. Mijn leidraad boekje begint al tekenen van gebruik te vertonen. Gelukkig is er 's middags altijd een programma voor me op de poli. Tijdens de overdracht aan het einde van de dag hoor ik dan eindelijk het langverwachte bericht: er is die middag een patiënt gearri­ veerd op de afdeling, mijn eigen patiënt. Omdat ik er niet was, heeft de arts-assistent de intake al gedaan, maar, vanaf morgen is ze voor mij!   Donderdag. Poging 1. Benieuwd naar wie mijn eigen patiënt zijn zal, loop ik 's ochtends samen met de arts-assis­ tent naar de betreffende kamer. We komen binnen in een stille, donkere ruimte waar al­ leen de moeder van het patiëntje zichtbaar is, zittend op het bed. Verscholen achter haar ligt ze, mijn eigen patiënt, heerlijk te slapen na een lange, wakkere nacht. Daarom besluiten we later terug te komen en met licht teleur­ gesteld gevoel verlaten we de donkere kamer. Verder met de ronde op de afdeling dan maar. Eén baby moet nog nagekeken worden maar ligt ook te slapen dus lopen we door naar een ander voor een snelle check voor ontslag. Dan is de tijd weer aangebroken voor mijn eigen patiënt. Poging 2. Verwachtingsvol lopen we naar haar kamer waar helaas de nacht nog steeds heerst. Eerst wat administratief werk dan maar. Even later proberen we het opnieuw. Poging 3. Daar lopen we, haar kamer is in beeld. Van­ achter ons opeens de melding dat de kinder­ arts klaar is voor overleg. Eerst dat dan maar. Tijd voor poging 4. Opnieuw lopen we die bekende route, we zijn al halverwege. Plots gaat links een deur open

en wordt onze route onderbroken: de baby die nog nagekeken moest worden, is wakker. Na nog één blik richting de kamerdeur van mijn eigen patiënt nemen we de afslag naar links. Eerst de baby nakijken dan maar. Poging 5. Het middaguur is bijna aangebroken, het moment waarop mijn taken op de poli weer beginnen. Gelukkig is er nog net genoeg tijd om mijn eigen patiënt te zien. Niets kan ons nu meer storen onderweg. Vastberaden stappen we op de kamer af, van buitenaf is het daglicht zichtbaar. Eindelijk! Ik maak de deur open en daar zit.. niemand. De kamer is leeg. Ik kijk vragend naar de arts-assistent en zij zegt "dan moet het vanmiddag maar". Als ik er niet ben, fijn.   Vrijdag Vastbesloten zit ik te wachten op de ochten­ doverdracht. Vandaag gaat het me lukken. Ik zal hoe dan ook kennis gaan maken met mijn eigen patiënt. De overdracht begint, mijn ogen scannen de patiëntenlijst van de afde­ ling. Maar, klopt dit wel? Bij de kamer van mijn eigen patiënt staat een wit balkje. Zou ze zijn verhuisd? Of.. en ja, blijkt later uit de over­ dracht, ze is al met ontslag naar huis. Mijn eigen patiënt, nooit heb ik haar gezien, nooit heb ik met haar kennis gemaakt, maar in elk geval staat mijn naam wel onderaan haar ontslagbrief.    

- pagina 23 -

One small step for a man… Je zit strak in de capsule op het puntje van de raket. Achter je bevindt zich de krach­ tigste en grootste raket die ooit gebouwd is. Honderdtien meter staal en andere materialen bevatten dik twee miljoen kilo vloeibare zuur- en waterstof. Door je hoofdtelefoon hoor je 'ground control' in Cape Canaveral aftellen… ten, nine, eight, seven, six, five… Door het gigantische la­ waai van de startende motoren hoor je niets meer. Enkele seconden later schudt en beeft alles om je heen. De collega’s om je heen kijken en grijnzen naar je, high five! Je reis naar de ruimte is begonnen…   Door Bart Aalders   ...one giant leap for mankind. Op twintig juli 1969 zat iedereen die kon voor

de buis. Over de hele wereld stonden men­ senmassa´s door winkelruiten naar de TV te kijken. Vier dagen eerders was de mensheid begonnen aan een uniek avontuur, toen Neil Armstrong (5 augustus 1930 – 25 augustus 2012) samen met Buzz Aldrin en Michael Collins op reis gingen naar de maan. Na een paar dagen en 385.000 kilometer reizen, be­ reikte de Apollo de baan van de maan. Dertig rondjes eromheen later, vonden de astronau­ ten de juiste landingsplaats in de Mare Tran­ quillitatis – een gebied door eerdere Ranger ruimtesondes aangeduid als lekker vlak en kalm. Een dag later – de twintigste – werd de maanlander Eagle afgekoppeld van het moe­ derschip. Piloot Collins bleef achter, en zag hoe Aldrin en Armstrong afdaalden naar het maanoppervlak. Na wat manoeuvreren landde de Eagle en zo’n drie uur later huppelden de astronauten rond op de maanbodem. Met maar één zesde van de aardse zwaartekracht, werd lopen een soort huppel-verspring combinatiebewe­ ging, die zes stappen van te voren gepland moest worden.

- pagina 24 -

Na ruim twintig uur op de maan allerlei on­ derzoeken te hebben uitgevoerd, begonnen de tijdelijke maanbewoners aan hun terug­ reis. Na drie dagen vliegen stortten zij uitein­ delijk in zee en waren zij weer thuis.   Micro-organismen Toen de drie mannen terug kwamen op

aarde, werden zij zeer zorgvuldig behandeld. Ze kregen speciale pakken – Biological Isola­ tion Garments – te dragen die eventuele ver­ spreiding van pathogenen diende te voorko­ men. Het moederschip waarmee ze geland waren, werd gedesinfecteerd met jodium en de astronauten werden met speciale zeep schoon geschrobd. De NASA schatte de kans dat de bemanning wereldvreemde pathogenen mee zou nemen niet zo groot, maar wilde geen enkel risico nemen. De astronauten gingen drie weken in quarantaine en bleken geen nieuwe ziekten onder de leden te hebben. Apollo 12 en 14 – de volgende missies die op de maan landden volgden dezelfde procedure, voordat de maan pathogeenvrij verklaard werd.   Mars Het voorgaande is de geschiedenis die bij de hoogtijdagen van de koude oorlog hoort. Na wat saaie, rustige decennia op het gebied van ruimtevaart, worden initiatieven voor een tripje naar mars steeds talrijker en serieuzer. De organisatie Mars One hebben plannen voor een bemande missie naar mars. Zullen wij het nog meemaken dat mensen – net zoals Columbus de nieuwe wereld ontdekte – een andere planeet koloniseren? Het lijkt in zo’n geval slim in te schatten of mars net zo’n dood blok steen is als de maan, of dat marsmannetjes – al dan niet extreem klein – echt bestaan. Er bestaat een journal die hier aandacht aan besteedde – Aviation, Space and Environmental Medicine. Hierin schrijven onderzoekers dat het zeer goed

mogelijk is dat er nare beesten op mars rond­ dolen. Bekend is dat er voor leven water nodig is en recent zijn er op mars twee plaatsen ontdekt die lijken op rivierbeddingen. Ook zou er onder het oppervlak van beide polen ijsmassa’s bestaan. Eventuele pathogenen op mars zullen hoogstwaarschijnlijk bacteriën. Bacteriën zijn namelijk het snelst in staat zich vergaand aan te passen aan veranderende omstandighe­ den. Ook hebben bacteriën – anders dan vi­ russen – geen gastheer nodig. De kans dat er na een marslanding op korte termijn een in­ teractie tussen mens en marsbacterie zal ontstaan is waarschijnlijk gering, maar toxi­ nes afkomstig van deze bacteriën kunnen mogelijk wel voor narigheid zorgen. Wat meer zorgen baart is de potentiële schadelij­ ke effecten van marsbacteriën voor het eco­ systeem op aarde, mochten deze mee terug­ genomen worden. Opgeven kon tot augustus vorig jaar, maar er komen nieuwe selectierondes. Na selectie ga je steeds een half jaar trainen onder zware omstandigheden in speciale marsmodules. Als de dames en heren van Mars One hun plannen doorzetten, vertrekt in 2024 de eer­ ste groep mensen naar mars. Na een jaar vliegen door eindeloze ruimte, zullen ze op mars landen en daar hun zonnepanelen uit­ klappen en de voedselproductie-units instal­ leren. Vaak zijn dit soort initiatieven too good to be

true, maar waar een wil is, is wel een weg. Laten we hopen dat de marskolonisatoren niet vergeten een beeld van Marvin the Mar­ tian mee te nemen.   Literatuur 1. Warmflash et al. Biohazard potential of putative Martian organisms during missions to Mars. Aviat Space Environ Med, 2007. 2. Netea et al. Infection Risk of a Human Mis­ sion to Mars. Journal of Cosmology, 2010, Vol 12, 3846-3854 3. Apollo 11. http://en.wikipedia.org/wiki/ Apollo_11 Overige literatuur op te vragen bij de auteur.

Welke artsenfunctie past bij jou? Vul de loopbaanwijzer in!

Neem contact op: +31 888 - 22 55 88 of [email protected] www.vacaturesvoorartsen.nl

_____________________________________________________ Gezien: "Rode Wolf" Op het eerste gezicht lijkt de “ Rode wolf” een kwaadaardig sprookjeswezen dat eerder thuishoort in een sprookje als Roodkapje. Ik was dan ook verbaasd toen een patiënt meldde dat hij “Rode wolf” in zijn voorgeschiedenis had... Door Lonneke Elders Tijdens mijn coschap dermatologie kwam een 42-jarige man binnenlopen. De huisarts had zijn klachten geduid als een therapiere­ sistent eczeem en vroeg om nadere evaluatie en behandeling. Meneer vertelde dat hij al vier jaar lang uitslag op zijn schouders en borst had die ondanks de hormoonzalf van de huisarts niet overging. Toen ik vroeg of hij nog ziekten in de voorgeschiedenis had, vertelde hij dat hij ooit bij een privékliniek voor natuur­ geneeskunde was geweest waar de arts hem had gediagnosticeerd met “Rode wolf”. Ik ging er vanuit dat hij rode hond bedoelde en vroeg of hij gevaccineerd was voor deze ziekte. De patiënt verbeterde mij echter en zei dat het echt om “Rode wolf” ging. “Rode hond” had hij nooit gehad. Voor dit ziekte­ beeld was hij nooit medicamenteus behan­ deld of vervolgd. Inspectie Gedissemineerd over borst, schouders en bovenzijde rug, grillige nummulaire deels

confluerende erythematosquameuze pla­ ques en papels, afgewisseld met gehypopig­ menteerde atrofische huid. Volgens de dema­ tologische naslagwerken paste dit beeld bij een vorm van Lupus Erythematosus, ofwel vertaald naar het Nederlands “Rode wolf”. Bij deze patiënt waren anamnestisch en bij licha­ melijk onderzoek geen verdere verschijnse­ len van een systemische LE te vinden. Een geluk bij een ongeluk, gezien het jarenlange gebrek aan behandeling.                             Lupus erythematosus Lupus erythematosus, ofwel LE is een autoimmuunziekte waarbij de patiënt reageert op componenten uit de celkern, zoals dubbel­ strengs DNA en nucleosoom eiwitten. Het meest opvallende bij LE zijn de huidafwijkin­ gen. De meeste mensen hebben wel gehoord

van het vlindervormig exantheem, maar dit hoeft lang niet altijd op de voorgrond te staan. Bij SCLE (Subacute Cutane LE) worden vooral de schouders, bovenarmen en het bovenste gedeelte van de romp aangetast en het gezicht niet. Dit was bij bovengenoemde patiënt het geval. Wat typisch is voor LE is dat de huidafwijkin­ gen in ernst toenemen bij expositie aan UV-­ licht. Naast de huid kunnen bij LE allerlei an­ dere orgaansystemen betrokken zijn. Voor­ beelden hiervan zijn de gewrichten (artritis), de nieren (glomerulonefritis) en het hart (peri- of endocarditis en angina pectoris). Gezien de mogelijke ernstige complicaties is het belangrijk patiënten met LE tijdig te dia­ gnosticeren en te behandelen. Aanvullende diagnostiek vindt plaats door middel van bloedonderzoek naar ANA en anti-dsDNA antistoffen. Verder is de nierfunctie en een urinesediment van belang. Behandeling van LE bestaat meestal uit corti­ costeroïden als prednison, totdat de klachten verdwenen zijn. Andere medicatie die ge­ bruikt wordt is hydrochloroquine of azathio­ prine bij huidafwijkingen. Meer systemische afwijkingen zoals artritis worden behandeld met methotrexaat bij artritis. Verder is zonbe­ scherming en cardiovasculair risicomanage­ ment van belang. Laten we dus hopen dat er niet meer gevallen van onbehandelde “Rode wolf” loslopen.

- pagina 25 -

Specialisme uitgelicht: Traumachirurgie! Onvoorstelbaar maar waar, traumachirur­ gie is een van de oudste aandachtsgebie­ den binnen de geneeskunde.   Door Tina Natroshvili Traumachirurgie, beter gezegd een trauma­ chirurg, houdt zich bezig met mensen die door een ongeval, een aanslag of een ramp letsel hebben opgelopen. Een traumachirurg is deskundig op het gebied van acute com­ plexe letsels, ongeacht de leeftijd van de pa­ tiënt. Hij of zij heeft een breed takenpakket en werkt in teamverband met veel verschillende specialisten zoals bijvoorbeeld de SEH-arts en de orthopeed. Uiteraard mag een extreem goed coördinerend vermogen niet aan het pakket van kwaliteiten ontbreken. Trauma­

chirurgie mag gezien worden als een breed georiënteerd superspecialisme van de chirur­ gie waar verschillende onderdelen van chirur­ gie elkaar treffen.

voor ons in beeld gebracht. We danken Dr. J. Biert voor de genomen moeite en wensen de lezers van de Status Co veel leesplezier toe!

Om jullie tijd niet te verdoen met een verhaal samengesteld uit andere verhalen die al eer­ der op papier gezet zijn, besloten we een echte traumachirurg te vragen om een stuk over de traumachirugie te schrijven.

                         

Dr. J. Biert, traumachirurg van het Radbou­ dUMC, die tevens al meer dan tien jaar betrok­ ken is bij het Nijmeegse Mobiel Medisch Team, heeft tijd in zijn drukke agenda gevon­ den om ons een blik te laten werpen op een doorsnee dag van een traumachirurg. Daar­ naast heeft hij de opleiding tot traumachirurg

De traumachirurg In de chirurgische overdracht wordt ge­ sproken over een patiënt met galstenen, moet hij nu wel of niet worden geopereer­ d? En dan: een alarm, zo kun je de herrie van de speciale dienstpieper van de trau­ machirurg wel noemen. Om aandacht schreeuwend. De overdracht laat hij voor wat het is en hij spoedt zich naar de SEH.   Door Dr. J. Biert, traumachirurg                           Het traumasein is uitgezet omdat er over 10 minuten een traumahelikopter wordt ver­ wacht met een patiënt die dringend hulp nodig heeft. De traumachirurg is de hoeder voor deze patiënt, hij houdt het overzicht en zet de lijnen uit. De kapitein op het schip. Een snel ABCtje en dan naar de CT, OK of IC. Of alle drie. Andere specialisten worden om hulp gevraagd, de traumachirurg is een teamlei­ der. Deze patiënt heeft een motorongeval doorgemaakt met wervelletsel (orthopeed), onderkaakfractuur (kaakchirurg) en een fe­ murfractuur. Daar zorgt de traumachirurg dan zelf weer voor. Op de OK wordt in het kader van “damage control” een eerste, tijde­ lijke fixatie bewerkstelligd met een externe fixateur. Definitieve stabilisatie met een intra­ medullaire pen volgt over een paar dagen als de patiënt weer een beetje is opgeknapt. Andere leden van het behandelteam zijn de gespecialiseerd verpleegkundigen, de SEH arts, de anesthesist, de radioloog, de neuro­

- pagina 26 -

loog, de neurochirurg (soms) en de intensi­ vist. Voor alle specialismen zijn er ook assis­ tenten en coassistenten aanwezig, soms is het op de SEH wel eens een beetje te druk. Het vormt dan een extra taak voor de trauma­ chirurg om dit in goede banen te leiden. Twee uur later loopt de traumachirurg weer “los” rond, er volgt straks een gesprek met de familie van de patiënt, die net is opgespoord. Dergelijke polytraumapatiënten zijn voor een traumachirurg in een traumacentrum dage­ lijkse kost. Gelukkig is niet iedereen er altijd slecht aan toe, er worden ook eenvoudige zaken behandeld zoals patiënten met een achillespeesscheur of een gebroken pols of enkel. Dat zijn de letsels die traumachirurgen in kleinere traumacentra veelvuldig te behan­ delen krijgen, de zware gevallen worden te­ genwoordig meer en meer geconcentreerd in de level 1 traumacentra. Voor de patiënt zelf is ook een klein letsel vaak al heel bedrei­ gend, zij krijgen uiteraard ook alle aandacht die ze nodig hebben.                       Zo is een dag van de dienstdoende traumachi­ rurg altijd weer anders, je weet van tevoren nooit wat er precies gaat komen. Het kan zijn dat hij nog wat semi-acute operaties moet verrichten, bijvoorbeeld de fixatie van een gebroken heup van de 85-jarige patient, die gisterenavond was opgenomen en waar eerst de cardioloog zich nog over moest buigen. Spoed, improvisatie en veelzijdigheid zijn

belangrijke kenmerken van dit beroep. Op dagen dat een ander het dienstsein draagt heeft de traumachirurg andere taken: visite lopen op de afdeling en op de IC, electieve operaties verrichten zoals het doen van se­ cundaire reconstructies, of patiënten beoor­ delen op de polikliniek, geven van onderwijs of het voorbereiden van wetenschappelijk onderzoek. In het Radboudumc doen trauma­ chirurgen ook dienst in de pool van helikopter MMT artsen en zo wordt er ook op straat ge­ werkt, hetgeen een extra dimensie aan het begrip “helikopterview” geeft. Voor sommi­ gen is ook uitzending in het kader van werk­ zaamheden voor defensie mogelijk; in het verleden zijn Nijmeegse traumachirurgen uitgezonden naar voormalig Joegoslavie, Irak, Afrika en Afghanistan. De opleiding Om traumachirurg te kunnen worden moet je de opleiding heelkunde volgen. Na vier jaar een algemene opleiding zijn de laatste twee jaar dan bedoeld voor differentiatie in het vak traumachirurgie. In het bovenstaande voor­ beeld is er een mannelijke traumachirurg geportretteerd, maar deze opleiding kan net zo goed door vrouwen worden gevolgd. Al vroeg in je opleiding kun je kleine traumachi­ rurgische behandelingen op de operatieka­ mer doen en het is ontzettend leuk dat je patiënten zeer divers zijn, van kinderen tot ouderen, van dagen met grote tot kleine verwondingen. Je patiënten zijn een onver­ wacht ongeval overkomen en het is heel mooi om ze te helpen in hun poging om hun oude functioneringsniveau weer te bereiken. En als dat lukt is dat ook voor de arts een overwinning!   Voor verdere informatie: www.trauma.nl http://www.heelkunde.nl/werk_en_opleiding/ opleiding/chirurg-worden

Traumadagen 2014 - 13 en 14 november Amsterdam RAI Voor iedereen die traumachirurg of orthopeed overweegt te worden! Mis het niet, dit jaar zijn er weer de traumadagen in november. Op donderdag 13 en vrijdag 14 november zijn de traumadagen in de Amsterdam RAI. Het Nederlandse trauma-evenement van het jaar dat de traumachirurgen en orthopeden niet mogen missen en waar zij elkaar wetenschappelijk, maar zeker ook sociaal bijpraten over alle ontwikkelingen in de traumachirurgische zorg. Ook dit jaar weer op beide dagen met mooie battles, veel vrije voordrachten en nationaal en internationaal gerenommeerde key note sprekers. Zie het ook als mogelijkheid om connecties te leggen en up to date te blijven wat kennis betreft. Topics van dit jaar zijn: • Complexe voetletsels • Verstoorde botgenezing • Revalidatie: acute amputatie in trauma-setting • Distale humerusfracturen bij kinderen • Stomp visceraal trauma   Coassistenten tarieven (in euro) Traumadagen 2014: Vroeg 50.00 Regulier 75.00 (vanaf 02/09/14 ) On site 100.00 (vanaf 06/11/14) Diner 70.00 (13/11/14) Voor meer informatie zie: http://www.trauma.nl/traumadagen-2014-13-14-november-amsterdam-rai    

Everyday thinking   De Status co presenteert een nieuwe rubriek, genaamd: “Everyday thinking”. De gloednieuwe rubiek is geïnspireerd door de welbekende TEDx en uitdrukking van Albert Einstein: “The whole of science is nothing more than a refinement of everyday thinking”.  Voor ieder nummer van de Status Co nodigt de redactie artsen, arts-assistenten en in het bijzonder coassistenten uit om een artikel te schrijven. Heb jij een fascinerende en innovatieve gedachte die zeker door alle coassistenten van het RadboudUMC moet worden gehoord? Schroom je niet, zet het op op papier en stuur het op naar [email protected]. We besloten "Everyday thinking" te lanceren met een zeer inspirerende stuk van gynaecoloog Marc-Jan Janssen, wat jullie hebben kunnen lezen op pagina 20, wie veel moeite steekt in het opleiden van een nieuwe generatie artsen. Namens de redactie van de Status Co danken wij Marc-Jan Janssen uit het RabdoudUMC voor zijn inzet bij het schrijven van dit eerste artikel van deze nieuwe rubriek!                  

- pagina 27 -

De volgende coassistenten hebben hun artsenbul ontvangen: Indien onbestelbaar retour: Stichting Status Co, Geert Grooteplein-Noord 15, Kamer 3.06, 6525 EZ Nijmegen

   

Geslaagden juni 2014

Geslaagden juli 2014

Geslaagden augustus 2014

Mw. E. Cillessen Dhr. J.A. Daemen Mw. A. van Ee Mw. A. Geudens Mw. V.E.M. Harpers Mw. A.J. Hermans Mw. S.F. Hijazze Mw. M.I. Hollegien Mw. M. Klauke Mw. J.M. Koens Dhr. D.F.M.J. Lamers Dhr. B. Maatman Mw. L. Nelissen Mw. C.T. Postma Mw. N.S.C.L. van Schijndel Mw. L.D. Treder Mw. I.M.J. Vandewall Mw. M. Weenk Dhr. M.M.A. Zijlker Mw. H.B. Zweers                        

Deze maand zijn er geen geslaagden.

Dhr. R.W. ten Broek Dhr. J.B. Buil Dhr. E.M. Buitenhuis Dhr. A. van Erkelens Mevr. S.A. Ghisai Dhr. J.L.B. Gieling Mevr. S.W.J. de Gier Mevr. M. Giezen Mevr. J.W. Hubertus Mevr. N. van Kampen Mevr. Y.R.A. Kerkhoff Mevr. A. de Kleijn Mevr. J. Konnertz Dhr. K. de Krosse Mevr. M.A. Leus Mevr. J. Manoharan Dhr. M.J. Meijnen Mevr. M.T. Mulder Mevr. H.E. van Munster Mevr. M.T. Ouborg Dhr. J.H.W. Reijnen Mevr. K. Rodijk Mevr. M. Schmidt Mevr. R. Schuijling Mevr. N.P. Shrestha Mevr. S.M.H. van der Sterre Dhr. N.C.J. Stoop Mevr. D. Veeneman Mevr. L.P.H. van de Voort Mevr. J.E. Wichards Mevr. L. van de Wijer Dhr. P.M. Wunschel

Van harte gefeliciteerd! Wij wensen jullie heel veel succes met jullie verdere carrière!   De redactie van Status Co  

- pagina 28 -