ProDef. De reorganisatieplannen worden nu eindelijk vertaald naar daadwerkelijke personen. BULLETIN INHOUD PROFESSIONALS BIJ DEFENSIE

ProDef_opmaak _3_2013

01-07-2013

08:56

Page 1

ProDef BULLETIN PROFESSIONALS BIJ DEFENSIE juli 2013 | nummer 4

INHOUD 2

Column duo-voorzitter

3

Hoofdlijnenbrief Defensie

4

Sourcing Paresto gaat door

5

Marc de Natris duo-voorzitter

7

Pensioen is aan de jeugd verspild

10

Aanpassing Nabestaandenwet

13

GOV|MHB lid Thijs ter Horst

16

Column vice-voorzitter

8 9 11 12 14

En verder: Cartoon Uitvaarten met militaire eer Computips Column leiderschap Column juridische zaken

Het menselijk kapitaal Aan alles is te merken dat Defensie op dit moment een moeilijke fase doorloopt. De P&O’ers draaien op volle toeren om de (laatste) stappen in het reorganisatieproces te doorlopen. Het aantal medewerkers dat advies vraagt of een beroep doet op individuele bijstand bij de GOV|MHB neemt dan ook sterk toe.

D

e reorganisatieplannen worden nu eindelijk vertaald naar daadwerkelijke personen. Een brei van letters en cijfers uit een Definitief Reorganisatie Plan (DRP) krijgt opeens een gezicht: de defensiemedewerker die wel of niet zijn baan verliest. Begrijpelijkerwijs nemen de emoties toe, naarmate de eindfase nadert. Gedurende deze onzekere periode is het zeer belangrijk voor de verwerking van het (rouw)proces dat leidinggevenden en P&O’ers laten zien dat ze inlevingsvermogen hebben. De afgelopen weken heb ik veel reacties ontvangen waaruit blijkt dat defensiemedewerkers het gevoel hebben dat Defensie haar medewerkers niet waardeert en inlevingsvermogen ontbeert. Nog steeds ontvangen medewerkers door DCHR automatisch gegenereerde onpersoonlijke ongetekende brieven waarin ze, na ruim 30 jaar trouwe dienst, worden bedankt voor bewezen diensten. Brieven waarin na 30 jaar trouwe dienst wordt medegedeeld dat op datum x ontslag wordt verleend. Het woordje eervol geldt schijnbaar niet (meer) voor de trouwe dienaar die met reorganisatieontslag wordt gestuurd. Afscheid nemen doet pijn. Maar deze pijn kan wel worden verzacht. Mag iemand na (tientallen) jaren trouwe dienst niet verwachten dat er netjes door middel van een persoonlijke brief, overhandigd door een leidinggevende, van hem of haar (gedwongen) afscheid wordt genomen? Mag iemand niet verwachten dat er een afscheidsreceptie voor hem of haar wordt georganiseerd? En dat hiervoor budget wordt gereserveerd? Ik hoop dat de defensietop zich op tijd gaat realiseren dat Defensie op een nette en professionele wijze afscheid moet nemen van haar personeel dat gedwongen de organisatie moet verlaten. Immers, het gaat om haar menselijk kapitaal, het enige kapitaal dat Defensie nog heeft. I

www.ProDef.nl ProDef bulletin, juli 2013 | 1


01-07-2013

08:56

Colofon

Page 2

Column duo-voorzitters

Het ProDef bulletin is een uitgave van de Gezamenlijke Officierenverenigingen en Middelbaar en Hoger Burgerpersoneel bij Defensie (GOV|MHB). Het bulletin verschijnt 8 keer per jaar.

Inhoud of verpakking

ISSN 2210-7304 Adres secretariaat GOV|MHB en redactie ProDef bulletin: Wassenaarseweg 2 2596 CH Den Haag 070-3839504 www.prodef.nl [email protected] (secretariaat/administratie) [email protected] (redactie ProDef bulletin)

In mijn tijd als docent aan de Hogere Krijgsschool (HKS) was het regelmatig een voorwerp van discussie. Wat is er nu belangrijk; de inhoud of de verpakking? Moraal van het verhaal was steevast: wanneer de inhoud maar klopte, dan was de rest bijzaak. Vanuit die schoolsituatie toen, toch eens kijken naar real life heden ten dage.

Redactie M.E.M. de Natris (hoofdredacteur), T. Kofman, M. Heijligers, R.E.W. Pieters, P.J.G. van Sprang, drs. M.A.M. Weusthuis (eindredacteur) Aan dit nummer werkten mee: H. Boomstra (cartoon), A. Nusse, drs. R.W. Mannak (correcties), P. van Maurik, mr. B. Blonk Vormgeving Frank de Wit, Zwolle Drukwerk Èpos|Press, Postbus 1070, 8001 BB Zwolle Advertenties 070-3839504 © ProDef bulletin Overname van artikelen is enkel toegestaan na schriftelijke toestemming van de redactie en onder uitdrukkelijke vermelding van de bron. Er kunnen geen rechten worden ontleend aan de teksten in dit bulletin. Wijzigingen adres- en persoonsgegevens Svp doorgeven aan het secretariaat van de GOV|MHB: 070-3839504 [email protected] Juridisch advies Voor arbeidsgerelateerde vragen en/of conflicten beschikt de GOV|MHB over drie juridische adviseurs. De procedure loopt in aanvang via de coördinator M.E.M. de Natris (vice-voorzitter GOV|MHB, 070-3839504 of [email protected]). In spoedeisende gevallen kan onder goedkeuring achteraf rechtstreeks contact worden opgenomen met: • mr B. Blonk 070-3839504 [email protected] Kopij Kopij voor nummer 5 van het ProDef bulletin dient uiterlijk op 12 augustus 2013 per e-mail bij de redactie aanwezig te zijn.

2 | ProDef bulletin, juli 2013

Z

oals een zichzelf respecterende beroepsvereniging betaamt hebben wij ons verdiept in de keuzeproblematiek t.a.v. de vervanging van de F-16. Met een goed onderbouwde stellingname hebben wij hierover een brief met bijlage aan de minister gestuurd die we binnenkort publiceren. Kort samengevat komt de inhoud op het volgende neer. Bij alle belanghebbenden is er welhaast unaniem overeenstemming over het feit dat Nederland een gevechtsvliegtuig nodig heeft. Bij bestudering van de diverse alternatieven blijkt dat op het gebied van kosten (zowel aanschaf als life cycle kosten) de F-35 waarschijnlijk de beste keuze is. Dit vliegtuig dekt bovendien alle mogelijke inzetopties als veruit het beste af. Het is ook het enige toestel dat echt toekomstbestendig is. De Nederlandse industrie pleit voor aanschaf van de F-35 in verband met zowel de waarde van de tegenorders, als wel de mogelijkheid om kennis te vergaren die ook in andere projecten te gelde kan worden gemaakt. Bovendien heeft een onafhankelijk onderzoeksbureau vastgesteld dat voor Nederland de verdiensten aan deze order de kosten verre overtreffen. Maar voor ons als defensiepersoneel is echt essentieel: dit vliegtuig biedt de beste, met name ook elektronische garanties, om ondanks vijandelijke tegen-

maatregelen daadwerkelijk steun aan de grondtroepen te kunnen verlenen (zowel aan de landstrijdkrachten als ook aan het Korps Mariniers). Maar ook de ondersteuning van de zeestrijdkrachten is met dit toestel veruit het best geborgd. De vraag die zich dan aandient is, hoe kan het dan dat de vervanging in de media en op het politieke toneel een hels dilemma is geworden. Wanneer wij zuiver naar de inhoudelijke argumenten kijken, dan is er eigenlijk weinig discussie mogelijk, dan wordt het de F-35. Maar toch weten allerlei lobbygroepen tot op het laatst de discussie levendig te houden en worden feitelijke argumenten moeiteloos verdacht gemaakt. Het verloop van deze discussie in Nederland deed mij, zoals eerder gezegd, terugdenken aan mijn tijd op de HKS. Gaat het om de inhoud of om de verpakking. Ik heb tenminste het gevoel eraan overgehouden dat wij veel te veel bezig zijn geweest met de inhoud en veel te weinig met de verpakking. En misschien is de lesson learned zelfs, “het gaat om de inhoud, om de verpakking en misschien moeten wij ons er ook niet voor schamen om er zelfs een strik omheen te doen”. Eén ding is zeker, de F-35 discussie heeft Defensie zeker geen goed gedaan en zal het ook niet meer doen. Met de vele harde beschikbare argumenten een gemiste kans. Wij hebben altijd de mond vol van lessons learned. Laat het leren van deze les wellicht een klein strikje zijn op de weg naar het goed en voortdurend voorlichten van het Nederlandse publiek (onze sponsoren) over onze activiteiten. Dat is de basis voor draagvlak. I


01-07-2013

08:56

Page 3

Redactioneel

door René Pieters

Hoofdlijnenbrief Defensie: 333 miljoen euro aan extra bezuinigingen Werden tot voor kort woordspelletjes gespeeld over de vraag of Defensie nu wel of niet wordt geraakt door aanvullende bezuinigingen (zie het artikel op pag 6), op dinsdag 25 juni werd het eindelijk duidelijk.

O

p die dag stuurden de minister van Defensie Hennis-Plasschaert en haar collega minister van Financiën Dijsselbloem, de Hoofdlijnenbrief Defensie naar de Tweede Kamer. In deze brief is onverbloemd verwoord, dat na de maatregelen uit het Regeerakkoord van het Kabinet Rutte I (het miljard van Hillen), de maatregelen uit het Kunduz-akkoord en het Regeerakkoord van het Kabinet Rutte II een extra bezuiniging betekenen voor Defensie van 333 miljoen euro. De brief verwijst naar de Internationale Veiligheidsstrategie van Buitenlandse Zaken

Na het ‘miljard van Hillen’ nog 333 miljoen euro extra bezuinigen. Het blijft voorlopig nog onrustig bij Defensie (IVS) en de Strategie Nationale Veiligheid (SNV). Beide strategieën gaan ervan uit dat wereldwijd de onzekerheid toeneemt en de stabiliteit afneemt. Eén van de gevolgen daarvan is dat door het verschuiven van machtsverhoudingen, Europa zijn belangen in grote mate zelf moet gaan behartigen. De beide ministers concluderen, naar het oordeel van de GOV|MHB terecht, dat Nederland niet in staat is om op eigen kracht zijn veiligheid te kunnen garanderen. De veiligheid van zowel Nederland als Europa zal gezamenlijk met andere lidstaten gedragen en dus ook gefinancierd moeten worden. Uit de verdeling van de lasten en risico’s zal moeten blijken of een lidstaat als betrouwbaar en geloofwaardig kan worden bestempeld, of als free rider moet worden beschouwd. In de brief geven de ministers aan dat de Nederlandse krijgsmacht nu en in de toekomst wereldwijd op alle geweldsniveaus inzetbaar moet kunnen zijn. De GOV|MHB onderschrijft deze visie. De keuze in de vervanging van de F-16 maakt hier wat de GOV|MHB betreft onlosmakelijk deel van uit. De wijze waarop het kabinet invulling geeft aan de financiering wordt ook door de

GOV|MHB onderschreven; van verdringingseffect kan op deze wijze geen sprake zijn, zodat het CZSK kan doorgaan met de verdere ontwikkeling van de Marinestudie 2005, het CLAS de modulaire opbouw verder kan uitrollen en de KMAR haar technologische ontwikkelingen kan benutten.

Personeel Helaas heeft de brief ook een keerzijde. Zoals in de inleiding aangegeven, wordt in de brief eindelijk onomwonden toegegeven dat de maatregelen van Rutte I en II tot gevolg hebben dat het defensiebudget, naast het ‘miljard van Hillen’, met nog eens 333 miljoen euro wordt gekort. Dit heeft uiteraard gevolgen voor zowel Defensie als haar personeel. Het kan niet anders dan dat deze bezuinigingen zullen leiden tot ingrijpen in de operationele capaciteit met gevolgen voor de wereldwijde inzetmogelijkheden en het voortzettingsvermogen. Dit laatste staat haaks op de verdeling van de lasten en risico’s en dus betrouwbaar partnerschap. Naast ingrijpen in de operationele capaciteit zullen deze aanvullende bezuinigingen leiden tot een extra taakstelling op het personeel. Extra, bovenop de reductie van 12.000 arbeidsplaatsen uit de beleidsbrief van voor-

malig minister Hillen uit 2011. De GOV|MHB betreurt ten zeerste dat voor het defensiepersoneel in deze fase van de reorganisaties, op het moment dat er een einde leek te komen aan de onzekerheid, de duidelijkheid over het behoud van een baan binnen de defensieorganisatie nog langer op zich laat wachten. Het blijft, zoals minister HennisPlasschaert reeds heeft aangegeven, voorlopig nog onrustig bij Defensie.

Zes miljard extra bezuinigingen Om het begrotingstekort in 2014 onder de 3,0% te brengen, heeft het Kabinet, op aangeven van de Europese Unie, besloten om in augustus te komen met een aanvullend pakket maatregelen, ter waarde van zes miljard euro. Op dit moment is nog onduidelijk wat de benodigde maatregelen zullen inhouden. De nabije toekomst zal moeten uitwijzen of het Kabinet de in de brief beschreven conclusies uit de veiligheidsanalyses serieus neemt, of dat het door verdere bezuinigingen op Defensie het signaal afgeeft dat Nederland weinig belang meer hecht aan haar (grondwettelijke) veiligheidstaken. Lees de hele Hoofdlijnenbrief Defensie op

l www.ProDef.nl

ProDef bulletin, juli 2013 | 3


01-07-2013

08:56

Page 4

Reorganisaties

door René Pieters

De sourcing van Paresto gaat definitief door, aldus minister Hennis Donderdag 13 juni heeft er een Algemeen Overleg (AO) Personeel in de Tweede Kamer plaatsgevonden. Tijdens dit overleg gaf minister Hennis de Kamerleden van de Vaste Commissie Defensie te kennen dat, wat haar betreft, de outsourcing van Paresto definitief in gang gezet gaat worden. Nog eind dit jaar zal de aanbestedingsprocedure worden gestart. De minister gaf ook te kennen dat een verdere vertraging van het sourcingtraject van Paresto niet in het belang van Defensie, noch van het personeel is. Het personeel verdient volgens haar duidelijkheid.

D

e GOV|MHB is, onder voorwaarden, een voorstander van het uitbesteden van ondersteunende diensten. Zo moet sourcen bijdragen aan het vergroten van de operationele capaciteit, de flexibiliteit van de organisatie en kan alleen van toepassing zijn wanneer de markt de ondersteunende werkzaamheden goedkoper dan wel efficiënter uitvoert (meer waar voor je geld). Sourcen kan ook alleen wanneer bij de benchmark – het referentiekader de aanbesteding - alle relevante kosten worden meegenomen. Het wegschrijven naar andere kostenposten leidt tot verkeerde inzichten. Op basis van deze inzichten kunnen vervolgens verkeerde conclusies worden getrokken. Daarnaast is de GOV|MHB van mening dat het personeel de bepalende succesfactor is bij sourcing. Defensie moet open en duidelijk communiceren over doelstelling, deadlines voor besluiten en mogelijke partners en gevolgen. Defensie moet ook draagvlak voor een goede overgang van personeel waarborgen door stimulerende maatregelen (flankerend beleid) te nemen met als doel zoveel mogelijk betrokken medewerkers van werk naar werk te begeleiden.

Paresto Al in 2012 stond de catering op de beslissingslijst om uit te besteden. Daar waren al jaren plannen voor en met bedrijfsmatig werken was er al een voorschot genomen om de dienst gemakkelijker uit te kunnen besteden. De politiek was vóór. Toenmalig minister van Defensie Hillen zei: “Gaan we doen”. Het projectmanagement deed vervolgens vooral aannames die een succesvol uitbesteden ondersteunden. Zoals de aanname dat het relatief oude en dure defensiepersoneel werkzaam in de catering zal overgaan naar de nieuwe werkgever. Op deze wijze kwam Defensie met een positief oordeel over het uitbesteden van de catering. En meldde dat aan de Tweede Kamer. Hier ging het echter fout. 4 | ProDef bulletin, juli 2013

Zowel de medezeggenschap als de GOV|MHB prikten vrij eenvoudig door de té positieve aannames heen en toonden aan dat het merendeel van het defensiepersoneel niet zal overgaan naar een nieuwe werkgever, maar gebruik zal gaan maken van het Sociaal Beleidskader (SBK). Deze personele transitiekosten zijn echter niet meegenomen in de benchmark. Toenmalig voorzitter van de FVNO|MHB (de voorloper van de GOV|MHB) Hans Couzy heeft deze bevindingen in een persoonlijk gesprek met de minister ook voorgelegd. Als op voorhand niet alle kosten worden meegenomen lijkt het project op papier geslaagd, maar kost het Defensie uiteindelijk integraal veel meer geld dan wenselijk wordt geacht. Daarnaast blijkt uit verschillende ramingen dat, ook zonder de ‘weggeschreven’ kosten die op de defensiebegroting zullen blijven drukken, de terugverdientijd van de te maken kosten voor het uitbesteden van Paresto ligt tussen de 10 en 15 jaar. De GOV|MHB is dan ook van mening dat, omdat niet is voldaan aan de door Defensie zelf gestelde voorwaarden voor sourcing, het uitbestedingstraject van Paresto geen doorgang zou moeten vinden. Immers, zowel het personeel als Defensie worden er niet beter van.

Regeerakkoord Rutte II Naast het bovenstaande is het sourcen van Paresto ook in strijd met de afspraken van het kabinet. Regeringspartijen VVD en PvdA hebben immers in het Regeerakkoord het volgende afgesproken: “Door openstelling van de laagste loonschalen kunnen flexwerkers aan de onderkant van de arbeidsmarkt, zoals schoonmakers en cateringmedewerkers, gewoon weer in dienst worden genomen. De rijksoverheid zal op dit punt het goede voorbeeld geven.” Juist bij Paresto betreft het voornamelijk burgermedewerkers in de lage loonschalen. Op basis van de gemaakte afspraak dient Defensie hier dus (ook) het goede voorbeeld te geven. I Kijk voor meer informatie over de visie van de GOV|MHB op sourcing op

l www.ProDef.nl


01-07-2013

08:56

Page 5

Medezeggenschap

door Peter van Sprang

Technische Werkgroep Arbeidsomstandigheden en Veiligheid In een eerder artikel, in te zien op de website van GOV|MHB, getiteld “Linksaf of Rechtsaf”, besprak ik de geschiedenis van de TWAM (Technische Werkgroep Arbo en Milieu), de periode dat er geen Technische Werkgroep bestond ( februari 2010 tot januari 2012) en de instelling van de TWAV (Technische Werkgroep Arbeidsomstandigheden en Veilgheid).

N

u, meer dan een jaar later, is deze laatste werkgroep formeel bij beschikking vastgesteld, waarbij het doel van de TWAV als volgt wordt weergegeven: ”De TWAV heeft als doel het inhoudelijk (voor)bespreken van onderwerpen op het gebied van Arbeidsomstandigheden en Veiligheid”. Hiermee wordt bedoeld het fungeren als ‘voorportaal’ van de Werkgroep Algemeen Personeelsbeleid. Het is goed hierbij te memoreren dat bij de opheffing van de TWAM door de centrales met Defensie een inventarisatie is gemaakt (a.d.h.v. de gepasseerde onderwerpen in de jaren daarvoor) welke onderwerpen zouden moeten worden behandeld in de lijn van de medezeggenschap, dan wel afzegening zouden behoeven in het georganiseerd overleg. Afzegening in het overleg betrof onder meer de afronding van het Veiligheids

Oproep leden Medezeggenschap

Managementsysteem Defensie (VMS) en de Arbocatalogus Defensie, met zijn vele - nog te ontwikkelen – onderwerpen. Duidelijk stond en staat daarbij voor ogen dat het gebied arbeidsomstandigheden en veiligheid bij uitstek een onderwerp is voor de ‘werkvloer’, oftewel dat hier de bemoeienis bij de medezeggenschap ligt. Om haar moverende redenen vond het hoogste medezeggenschapsorgaan van Defensie (niveau Secretaris-Generaal), de Centrale Medezeggenschapscommissie Defensie (CMC), het noodzakelijk ook een eigen werkgroep op het gebied van arbeidsomstandigheden in het leven te roepen. Naar aanleiding van de laatste bijeenkomst van de TWAV (april 2013) vonden de centrales het noodzakelijk met elkaar af te stemmen over ‘hoe nu verder’ (vond plaats op 27 mei jl.). Algemene zorgpunten waren er altijd al, maar

GOV|MHB

Dhr. ing. Marc de Natris nieuwe duo-voorzitter GOV|MHB

Binnen de GOV|MHB beraden wij ons op de wijze waarop wij onze vertegenwoordigers in de (naaste) toekomst kunnen ondersteunen en van informatie voorzien (bijv. via de MC-nieuwsbrief). Een up to date bestand is daarbij onontbeerlijk.

R

ecentelijk hebben wij de bij de GOV|MHB bekende leden van een medezeggenschapscommissie benaderd en gevraagd mee te delen of zij nog deel uitmaken van de bij ons bekende medezeggenschapscommissie. Het eerste beeld dat daarbij ontstaat is dat door de vele reorganisaties en daarmee gepaard gaande verplaatsingen veel bestandsvervuiling is opgetreden. Indien u niet door ons bent benaderd, hierbij het verzoek u kenbaar te maken als lid van de medezeggenschap of geïnteresseerde op dit gebied. Wanneer u overigens op dit vlak suggesties of concrete behoeften heeft, dan horen wij dit graag.

deze worden steeds klemmender, zoals: - de vele taakgebieden waarin de (nieuwe) voorzitter werkzaam is, waarbij absoluut niet getwijfeld wordt aan zijn inzet, maar het is wel tekenend voor de beperkte capaciteit/expertise op dit terrein; - de zeer beperkte stafondersteuning; - de moeilijke prioriteitstelling bij het uitwerken van de diverse onderdelen van de Arbeidscatalogus Defensie (‘never ending story ?’); - de daarbij benodigde expertise vanuit de defensieonderdelen, waarvan de beschikbaarheid ook steeds meer onder druk staat. Last but not least werd afgesproken om contact te zoeken met de voorzitter van de CMC om deze belangrijke problematiek met elkaar te bespreken en eventuele vervolgacties met elkaar af te stemmen (datum is vastgesteld, wordt dus vervolgd). I

Dhr. ing. Marc de Natris is op 24 juni 2013 door de Algemene Ledenraad benoemd tot duo-voorzitter van de GOV|MHB. Dhr. De Natris was voorgedragen n.a.v. zijn benoeming tot voorzitter van de Koninklijke Vereniging van Marineofficieren.

D

hr. De Natris volgt dhr. Rob Hunnego op die ook de dubbelfunctie van voorzitter van de KVMO en duo-voorzitter van de GOV|MHB bekleedde. Bij het afscheid van dhr. Hunnego werd waardering uitgesproken over zijn inzet voor de vereniging en de wijze waarop hij samen met dhr. Vermeulen van de NOV, de nieuwe vereniging van officieren en middelbaar en hoger burgerpersoneel bij de krijgsmacht, de GOV|MHB, vorm en inhoud heeft gegeven. Daarnaast klonk waardering voor de wijze waarop Hunnego de vereniging kleur en positie gaf in het onderhandelings- en in het politieke circuit. Dhr. De Natris heeft een langere staat van dienst in de belangenbehartiging van officieren en middelbaar & hoger burgerpersoneel bij Defensie. Tot september 2009 vervulde hij de functie van Hoofd Sectie Georganiseerd Overleg van de FVNO|MHB, tevens hoofdonderhandelaar van de CMHF-sector Defensie. En sinds 01 januari 2012 was hij beleidsmedewerker Reorganisaties binnen de sectie Georganiseerd Overleg van de GOV|MHB. I



01-07-2013

08:57

Page 6

Redactioneel

door René Pieters

Wel of geen extra bezuinigingen op Defensie? Een politiek woordenspel In een column in de Trouw van 10 mei jl., getiteld “Lesje in staatsrecht helpt tegen afbraak van essentiële taken” stelt Rob de Wijk, directeur van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS) dat er nog 400 miljoen euro extra bezuinigd moet worden bij Defensie. Deze column was aanleiding voor het CDA-Kamerlid Raymond Knops om vragen te stellen aan de minister van Defensie. Donderdag 29 mei jl. kwam het antwoord van minister Jeanine Hennis-Plasschaert: “Nee, tot dusver is er geen sprake van extra bezuinigingen.”

Raymond Knops

Rob de Wijk

A

lle antwoorden van de minister lezende komt een goede lezer tot de conclusie dat zij de vragen van kamerlid Knops juist beantwoordt, maar dat Rob de Wijk wel degelijk het gelijk aan zijn kant heeft in zijn column, wanneer hij stelt dat er sprake is van extra bezuinigingen.

Wat is nu echt het geval? Rob de Wijk stelt in zijn column dat naast de ombuigingen van 1 miljard op Defensie van het vorige kabinet (het miljard van Hillen) er onder dit kabinet, door allerlei extra maatregelen, nog ongeveer 400 miljoen aan bezuinigingen op Defensie is bijgekomen. Een van de vragen van Raymond Knops aan de minister luidde echter of er sprake is van extra bezuinigingen, bovenop de bezuinigingen die reeds voorzien waren in het regeerakkoord (lees: Rutte II.) Het antwoord van minister: “Nee, tot dusver is er geen sprake van extra bezuinigingen”, betreft specifiek deze vraag van het kamerlid Knops. Rob de Wijk bekijkt de situatie voor Defensie echter vanaf een eerder moment dan Raymond Knops, namelijk vanaf het moment van het Regeerakkoord van het kabinet Rutte I, van 30 september 2010, terwijl Raymond Knops dit bekijkt vanaf het regeerakkoord van het Kabinet Rutte II, dus na 29 oktober 2012. In de tussenliggende periode van twee jaar is Defensie echter nog wel direct en/of indirect geconfronteerd met de maatregelen uit het Kunduz-akkoord (ook wel Lente6 | ProDef bulletin, juli 2013

akkoord genoemd) én de maatregelen uit het regeerakkoord van het Kabinet Rutte II. Uit de beantwoording van de vragen van het kamerlid Knops door de minister van Defensie, komt dan ook duidelijk naar voren dat de aanvullende maatregelen gedurende deze twee jaar een structurele extra bezuiniging inhouden van meer dan 300 miljoen euro.

Conclusie Rob de Wijk had dus gelijk toen hij stelde dat er door dit kabinet extra bezuinigd wordt op Defensie, in aansluiting op het miljard van Hillen uit het regeerakkoord van het kabinet Rutte I. Deze bezuinigingen bedragen structureel ruim 300 miljoen euro. Vanaf het Regeerakkoord van het Kabinet Rutte II zijn er (vooralsnog) echter geen verdere structurele bezuinigingen op Defensie gepland, zoals minister van Defensie Hennis-Plasschaert aangeeft.

Incidentele bezuinigingen Uit de antwoorden van minister Hennis-Plasschaert blijkt ook dat Defensie in 2013 nog wel

wordt getroffen door (voorlopig) een tweetal eenmalige (incidentele) maatregelen. Zo weigert het ministerie van Financiën (nog steeds) de inkomsten van de extra belastingheffing op militairen als gevolg van de invoering van de Wet Uniformering Loonbegrip voor militairen, á 50 miljoen euro, te compenseren. Defensie draait dus zelf op voor de gedeeltelijke compensatie van deze negatieve effecten” vervangen door “Zo weigert het ministerie van Financiën (nog steeds) de gedeeltelijke compensatie door Defensie van de grote negatieve inkomenseffecten voor militairen, als gevolg van de invoering van de Wet Uniformering Loonbegrip, á 50 miljoen euro, te compenseren. Defensie draait dus zelf op voor deze gedeeltelijke compensatie. I Kijk voor een link naar de column van Rob de Wijk en voor de antwoorden van minister van Defensie Hennis-Plasschaert op de vragen van CDA-Kamerlid Knops op

l www.ProDef.nl


01-07-2013

08:57

Page 7

Pensioenen

door Martin Weusthuis

Pensioen is aan de jeugd verspild, ook bij Defensie Het kabinet heeft geld nodig om het 3% begrotingstekort te halen. In de vorige eeuw waren er nog vette pensioenpotten waar uit geroofd kon worden, maar tegenwoordig zijn dat eerder bodemloze putten. Het kabinet wil toch iets met die pensioenen want daar gaat wel erg veel geld naartoe. Dan maar de pensioenopbouw vanaf 2015 sterk inperken. Dan gaat de premie tenminste omlaag en zijn we via die weg minder geld kwijt. En bovendien, de mensen worden toch steeds ouder en werken steeds langer, dus bouwen ook steeds langer pensioen op. En ziedaar de kabinetsbrief waarin staat dat in die versoberde pensioenregeling nog steeds 70% van het gemiddeld verdiende loon gedurende de gehele loopbaan als pensioen kan worden opgebouwd.

E

n daar vergaloppeert het kabinet zich en dan in het bijzonder staatssecretaris Weekers, die verklaart dat op basis van door de Belastingdienst uitgevoerde berekeningen voor het middelloon van de burgerambtenaar, huidige en toekomstige generaties een adequaat pensioen kunnen opbouwen. Zo’n zinsnede is volksverlakkerij. Die 70% klinkt bekend en vertrouwd, maar ook de Tweede Kamer laat zich niet zomaar om de tuin leiden. Uit onverdachte hoek, de Partij 50PLUS, komt de roep om meer inzicht gevende actuariële berekeningen. Die moet Weekers natuurlijk leveren en daaruit blijkt een sterke correlatie tussen leeftijd en pensioenresultaat. Dat wil zeggen: hoe jonger hoe minder pensioen. Op dit moment gaan burgermedewerkers van Defensie die zijn geboren vóór 1950 met vroegpensioen (FPU) op 62 jaar en 3 maanden. Ze kunnen doorwerken tot 65 jaar en dat doen de meesten. Afhankelijk van de keuze van doorwerken ligt de optelsom van AOW en pensioen tussen de 80% en 100% van het laatstverdiende loon. In de berekeningen van de Belastingdienst ligt voor de jongste groep werknemers geboren in 1988, het bedrag aan AOW + pensioen tussen de 70% en 80% van het laatstverdiende loon. In de Weekers-berekeningen ligt de pensioenleeftijd dan wel op 71 jaar en 6 maanden! Maar, er is meer.

mand kan echter vroeg in zijn carrière snel in loon stijgen en dan gedurende lange tijd tot pensioendatum eenzelfde salaris houden, terwijl een ander laatbloeier is, lang weinig verdient en op latere leeftijd nog loonstappen maakt. In een eindloonsysteem wordt in beide loopbanen hetzelfde pensioen opgebouwd. In een middelloonsysteem ligt dat anders. Uitgaande van hetzelfde pensioengevende salaris vlak voor pensioendatum, heeft de ambtenaar in de eerste loopbaan een belangrijk hoger pensioen opgebouwd dan de laatbloeier burgerambtenaar. In een middelloon pensioenregeling wordt daarnaast backservice verleend aan CAOloonsverhogingen (dat heet hier indexatie), niet aan individuele loonsverhogingen (bevorderingen). De berekeningen van de Belastingdienst gaan uit van vlakke carrières: een loopbaan waar in 40 jaar geleidelijk binnen 1 of 2 loonschalen carrière wordt gemaakt. Dat is echter niet de realiteit bij Defensie . Burgerambtenaren die lid zijn van de GOV|MHB maken gebruikelijke carrières van bijv. loonschaal 8 t/m 10 of van loonschaal 10 t/m 13. GOV|MHB-berekeningen die uitgaan van deze gebruikelijke Defensie carrièrepaden en de door het kabinet gewilde versobering in de pensioenopbouw, tonen aan dat de pensioenterugval dan groter is dan Weekers voorspelt. Trek er nog maar eens 10%punt van af. Het AOW + pensioenresultaat van de jongste generatie komt dan uit tussen de 60% en 70%.

Het begrip middelloon of gemiddeld loon

Dacht het niet

Een eindloon is duidelijk, dat is het loon dat iemand verdient op het moment dat hij/zij met pensioen gaat en het pensioen is daar een directe afgeleide van. Maar een middelloonpensioen is niet meteen duidelijk te bepalen. Het middelloon is het gemiddeld gedurende de loopbaan verdiende salaris. Ie-

Nu verwacht ik al vele jaren dat de jongeren eindelijk eens in verzet komen. Maar het lijkt niet te gaan gebeuren. Er zijn al veel initiatieven ontwikkeld om de aandacht van de jongeren te prikkelen, maar ze slaan niet echt aan. De jongere is niet te interesseren voor pensioen. Ook binnen de GOV|MHB leeft die

onverschilligheid. De jongere leden die ik erover spreek zeggen dat ze weten dat ze aan alle kanten de rekening betalen en dat ze zelf weinig overhouden, maar dat ze zich er desondanks niet in willen verdiepen. In een publicatie laat de scheidend voorzitter van CNV Jongeren naar aanleiding van het jongste kabinetsplan optekenen: ”Als de jongeren zich straks realiseren hoeveel minder ze aan pensioen zullen krijgen, breekt

GOV|MHB ziet degressieve pensioenopbouw als een middel om solidariteit te behouden de pleuris uit.” Dat heb ik ook lang gedacht, maar de twijfel slaat toe.

Afnemende solidariteit De huidige verplichte intergenerationele solidariteit ingebouwd in het Nederlandse systeem van pensioenfondsen heeft lange tijd kosteneffectief mooie pensioenen opgeleverd. De pensioenen in nabij gelegen landen waarin die systemen eerder zijn afgeschaft, zijn ten prooi gevallen aan ‘zelf doen’ en aan verzekeraars. De regelingen zijn veelal teruggevallen naar individuele pensioenopbouw met magere resultaten en hoge kosten. Deze landen, die kortgeleden nog naar Nederland wezen als pension capital of the world, kijken nu belangstellend toe hoe wij krampachtig onze pensioenregelingen trachten te herstructureren. Het collectieve solidaire systeem heeft zijn langste tijd gehad. De meeste jongeren komen niet op voor hun pensioenbelangen en de meeste ouderen zien de pensioenbelangen van de jongeren liever niet. Toegegeven, dat is ook veel gevraagd na een leven lang hard werken waarin steeds werd gezegd: “Ja, maar je pensioen is gegarandeerd”. Want in tijden van geldschaarste betekent alleen het ProDef bulletin, juli 2013 | 7


01-07-2013

08:57

genoegen nemen met minder door de ouderen, solidair zijn met de pensioenen van de jongeren. De crisis toont aan dat paternalisme in pensioenen een goede zaak is. De crisis toont ook aan dat pensioensolidariteit slechts een dun laagje chroom is om een pakketje schroot. En dat geldt voor alle leeftijden.

Op naar degressieve opbouw In 2015 gaat dus de pensioenopbouw omlaag. Dat treft dus voornamelijk de jongeren. Nu kennen pensioenfondsen een gelijke premie voor iedereen, de zgn. doorsneepremie, een voor iedereen gelijk percentage van het inkomen. In die doorsneepremie zit een belangrijke inkomens/pensioenoverdracht van jong naar oud. Die premie is nl. te hoog voor de pensioenopbouw van de jongere en te laag voor de opbouw van de oudere. Nu de pensioenopbouw omlaag gaat willen de werkgevers de premie ook navenant omlaag brengen. Andere krachten, o.a. bepaalde vakcentrales, zien dat liever niet en willen de premie gelijk houden. Zolang die gelijkblijvende premie wordt ingezet om de pensioenaanspraken van de jongere kracht bij te zetten is daar ook iets voor te zeggen. Het ligt echter voor de hand dat die premie in de huidige omstandigheden in het benodigde

Cartoon


Page 8

vermogen en in buffers verdwijnt om de dekkingsgraad en dus de bestaande pensioenen op peil te houden. Heel begrijpelijk, maar op die manier wordt de solidariteit in het huidige systeem onzichtbaar nog weer een stukje verder uitgehold. De pleitbezorgers van een goed pensioen voor de jongere en voor behoud van de premie zullen ongetwijfeld goede bedoelingen hebben, maar er zijn neveneffecten. Zou de jongere dat door hebben? Met ieder stapje terug in solidariteit komt binnen een pensioenfonds een ander opbouwsysteem, de degressieve opbouw, waarin bij eenzelfde doorsneepremie de jongere meer pensioen opbouwt dan de oudere, steeds meer in zicht.

GOV|MHB rekenmodel Het Nederlandse collectieve solidaire pensioensysteem heeft een bloeitijd gekend gelijk oplopend met een na-oorlogse economische hausse. De rijke eindloonregelingen konden betaald worden door een nog solidaire homogene en jonge bevolking. De hausse is over, de bevolking is veel minder homogeen en vergrijsd en de solidariteit neemt af. Ik denk dat de jongeren gelijk hebben dat in de huidige sociaal-economische omstandigheden een ander soort pensioenregeling het moet gaan doen. We

kunnen natuurlijk wachten tot de wal het schip keert en we uitkomen op de individuele pensioenregelingen die bijv. in het VK in de tijd van Thatcher zijn ingezet en die nu belabberde pensioenen opleveren. Going Dutch heeft in het VK op dit punt z’n eigen specifieke betekenis gekregen. Maar we moeten het kind niet met het badwater weggooien. We kunnen ook proberen op tijd onze collectieve solidaire regelingen zo om te bouwen dat kosten en baten en pijn en genot meer evenwichtig verdeeld worden. Keer op keer wijzen studies uit dat een collectief solidair kapitaalgedekt systeem van vermogensopbouw het beste middel is om voldoende inkomen te genereren voor de oudedag. Een meer eigentijds middel van pensioenopbouw is een stelsel van degressieve opbouw waarbij collectiviteit en solidariteit overeind blijven en de financiering meer in balans wordt gebracht met maatschappelijke trends van flexibilisering en individualisering. De tijd is rijp. De GOV|MHB heeft een uitgewerkt rekenkundig model van degressieve pensioenopbouw met een evenwichtiger kosten/baten verhouding en toch een gelijk pensioenresultaat als in het huidige systeem aangeboden aan het ABP-bestuur en aan de CMHF/MHP. I

l www.ProDef.nl


01-07-2013

08:57

Page 9


01-07-2013

08:57

Page 10

Pensioenen

door Martin Weusthuis

Aanpassingen Algemene Nabestaanden Wet De nabestaandenvoorziening van de overheid is in de loop der jaren behoorlijk uitgekleed. Als volksverzekering bood de Algemene Weduwen en Wezen Wet (AWW) altijd dekking voor alle weduwes en later ook weduwnaren (gelijke behandeling). In 1996 kwam de Algemene Nabestaandenwet (ANW) die ook niet getrouwde partners een voorziening biedt, maar met beperkingen.

D

e ANW biedt een nabestaandenuitkering als: - de overleden partner in Nederland woonde of werkte, én - de nabestaande een kind heeft jonger dan 18 jaar, óf - de nabestaande zwanger is, óf - de nabestaande voor meer dan 45% arbeidsongeschikt is, óf - de nabestaande geboren is vóór 1 januari 1950. De nabestaandenuitkering bedraagt maximaal 70% van het netto minimumloon. De nabestaandenuitkering is inkomensafhankelijk. Een eventueel inkomen uit arbeid van de partner leidt tot vermindering van de ANW-uitkering. Tot een bruto inkomen van de partner van zo’n € 8.800,- wordt er niet gekort, daarna wordt de korting steeds hoger, totdat bij een bruto inkomen van bijna € 29.000,- de ANW-uitkering tot nihil is gereduceerd. Daarnaast biedt de ANW een halfwezenuitkering van 20% van het netto minimumloon. De ANW biedt ook een wezenuitkering voor volle wezen. De wezenuitkeringen zijn niet inkomensafhankelijk. Sociale partners hebben in veel pensioenregelingen compensatie geboden voor het versoberen van de nabestaandenvoorziening van de overheid, door een ANW-hiaatverzekering op te nemen in de

pensioenregeling. Zo ook de ABP-pensioenregeling die een compensatie biedt voor het verlagen van de ANW-uitkering bij loon uit werken. De compensatie in de ABP pensioenregeling bedraagt maximaal 75% van de korting op de ANW-uitkering. Per 1 juli 2013 vervalt de halfwezenuitkering als zelfstandige uitkering en wordt onderdeel van de nabestaandenuitkering voor nabestaanden met een kind jonger dan 18 jaar. De nabestaandenuitkering wordt dan verhoogd tot 90% van het netto minimumloon. Reden voor deze actie is versimpeling regelgeving en kostenreductie voor de Sociale Verzekerings Bank. De gehele nabestaandenuitkering, incl. het eerdere 20% halfwezendeel, wordt vervolgens wel inkomensafhankelijk. Het gevolg van deze verhoging is dat het compensatiebedrag uit de ABPpensioenregeling daalt. Het betreft in de meeste gevallen weduwes met jonge kinderen en een parttime baan. Sociale partners hebben vervolgens besloten ervoor te zorgen dat de ABP-compensatie niet zal dalen en dat het compensatiebedrag blijvend zal worden afgeleid van de niet verhoogde 70% nabestaandenuitkering. I Zie voor het hele artikel

l www.ProDef.nl

Koopkrachtversterking gepensioneerden ook voor inwoners EU-lidstaten Op 1 juni 2011 trad een wet in werking die een extraatje van in 2013 € 337,68 per jaar regelde voor AOW-ers woonachtig in Nederland. Deze tegemoetkoming KOB (koopkrachttegemoetkoming voor oudere belastingplichtigen) kwam in de plaats van de toenmalige AOW-tegemoetkoming. De KOB betreft zo’n € 1 miljard per jaar, de totale AOW zo’n 32 miljard. De tegemoetkoming is destijds ingevoerd om het koopkrachtverlies ongedaan te maken dat was ontstaan door Nederlandse belastingmaatregelen. Wie geen of weinig belasting betaalde in Nederland, merkte niets van dat koopkrachtverlies.

N

ederlanders die buiten Nederland wonen kregen daarom tot voor kort die tegemoetkoming KOB alleen als ten minste 90% van hun wereldinkomen in Nederland onder de belasting valt. Het Europees recht verbiedt echter zo’n door Nederland gestelde voorwaarde. Vandaar dat de Raad van State in 2011 bij de invoer het kabinet al waarschuwde dat dit hellend vlak was. De Europese Commissie heeft een zgn. infractieprocedure ingesteld bij het Europese Hof van Justitie. Intussen heeft ook de Nederlandse rechter geoordeeld dat hier sprake is van een discriminerende bepaling. Onder deze druk keert het kabinet terug op zijn schreden. De bedoeling is nu dat alle AOW-ers in de EU-landen en verder, ongeacht hun belastingheffing in Nederland, de KOB krijgen.

Nabetaling Na de zomer van 2013 krijgen alle AOW-ers woonachtig buiten Nederland in de EU/EER/Zwitserland of in verdragslanden, of wonen op Bonaire, Sint Eustatius, Saba, Curaçao, Aruba of Sint Maarten, met 10 | ProDef bulletin, juli 2013

terugwerkende kracht een nabetaling van het gekapitaliseerde bedrag aan KOB sinds 1 juni 2011. Zij krijgen in het najaar 2013 een brief van de Sociale Verzekerings Bank over de nabetaling. In totaal gaat het om een eenmalig bedrag van € 300 miljoen.

Toekomst tegemoetkoming KOB De invoer van de KOB diende twee doelen: beëindigen van de export van de eerdere AOW-tegemoetkoming en bezuiniging. Het bedrag wat het niet exporteren opleverde in 2013 was € 90 miljoen. Dat bedrag moet nu wel structureel binnen de grenzen van de AOW worden opgebracht. Dat gebeurt door de KOB voor iedereen te verlagen. De huidige tegemoetkoming KOB van € 28,14 bruto per maand wordt per 1 juli 2013 verlaagd naar € 25,16 bruto per maand. Daarnaast werkt het kabinet aan de invoering van een nieuwe AOWtegemoetkoming die voor alle AOW’ers gaat gelden. Deze AOWtegemoetkoming komt in de plaats van de huidige tegemoetkoming KOB. I


01-07-2013

08:57

Page 11

Computips

door André Nuse

De Apple desktop computer

D

Er is net een nieuwe uitvoering van het model Mac Pro geannonceerd. De Mac Pro bestaat in diverse uitvoeringen al vele jaren en is het topmodel van de Mac lijn in een traditionele behuizing van aluminium. De nieuwe Mac Pro heeft een zwarte cilindervorm als behuizing, wederom een revolutionair ontwerp. De uiteindelijke specificaties zijn nog niet bekend.

eze bijdrage is geheel gewijd aan de Apple computer. In tegenstelling tot Microsoft, dat voor het grootste deel nog steeds een software maker is, heeft Apple ervoor gekozen om zelf computers te maken met de bijbehorende software. Voordeel is dat bij de ontwikkeling van nieuwe en bestaande producten de hardware en de software continue op elkaar zijn afgestemd. Nadeel is dat Apple slechts na veel moeite en controle software van anderen toelaat op zijn hardware en systemen. Apple maakt een uitgebreide reeks van producten, zoals computers, muziekspelers, tablets, notebooks en smartphones. De producten blinken vaak uit door hun innovatie en gebruiksvriendelijkheid en de vormgeving is minimaal gestyleerd. Door de innovatie en het streven naar producten met een zo gering mogelijke omvang, een gedurfd design en het gebruik van kwalitatief hoogwaardige materialen en componenten zijn de Apple producten veelal duurder in aanschaf dan die van andere fabrikanten. Daar staat dan wel tegenover dat de Apple producten robuuster zijn en langer meegaan. De huidige generatie Apple desktop computers worden iMacs genoemd en onderscheiden zich van andere computers door het uitgekiende All-in-One concept. Computer en beeldscherm zijn geïntegreerd, randapparatuur en muis zijn draadloos en er is geen CD/DVD slot. De behuizing is van aluminium en het scherm is er naadloos op

Het huidige Apple Operating Systeem is afgeleid van Mac OS X, dat in 2001 is geïntroduceerd. De opeenvolgende versies van Mac OS X 10 werden genoemd naar grote katachtigen. De laatste versie heet OSX Mountain Lion. Het Operating Systeem ziet er eenvoudig en gebruiksvriendelijk uit. De meegeleverde (gratis) software van OS X Mountain Lion is vrij uitgebreid. Naast een webbrowser (Safari), Mail programma, Messaging programma, Agenda, Adresboek, automatisch backup systeem (Time Machine), de Mac App Store en het bekende iTunes wordt bij aanschaf van een iMac een gratis iLife pakket verstrekt, bestaande uit een fotobewerkingsprogramma, een filmbewerkingsprogramma en een programma om zelf muziek te maken. De nieuwste versie OS X 10.9 heet Mavericks is aangekondigd op 10 juni j.l. en zal in het najaar beschikbaar komen. In het verleden heeft Apple met grote regelmaat nieuwe producten op de markt gebracht, waarvoor wereldwijd grote belangstelling is. De aankondigingen worden gedaan tijdens grote conferenties in de Verenigde Staten die uiterst druk bezocht worden en online over de hele wereld worden gevolgd. Vooral de vorige CEO, Steve Jobs, was een meester in de presentatie van zijn producten en had ook altijd een verrassing achter de hand. De laatste tijd is daar echter wat de klad in gekomen. De presentaties zijn nog altijd gelikt, maar het charisma ontbreekt.

gelijmd. Zelf sleutelen is nagenoeg onmogelijk. Ze hebben één aan/uit knop op de achterkant en zijn zeer geluidsarm. Intern wordt er gebruikt gemaakt van snelle Intel Quad Core i5/i7 processoren en DDR-3 geheugen vanaf 8GB. Naast de harde schijven van 1 tot 3 TB kan ook gebruik worden gemaakt van 768 GB flashgeheugen opslag. De harde schijven kunnen ook worden gecombineerd met 128GB flashopslag, Apple noemt dit een Fusion Drive. Opstarten en het opslaan en transporteren van bestanden gaat dan sneller.

Apple TV In de vorige aflevering van Computips werd vermeld dat voor het afspelen van Apple TV ook een Apple Airport nodig is voor het streamen naar de tv. Dat is niet het geval. Met Apple TV kan je rechtstreeks streamen naar de tv zonder gebruik te maken van een Airport. I

l www.ProDef.nl



01-07-2013

08:57

Page 12

Leiderschap

door Peter van Maurik

Management in de modder Derde stap in management: Informatie is macht Wel, u had nagedacht over de controle en u heeft een plan dat zichtbaar is via een begroting, dus we kunnen aan het werk. Nog niet helemaal, want nu moet u gaan nadenken over de manier waarop u kunt zien of het goed gaat in de uitvoering of dat er afwijkingen zijn waarop u moet bijsturen. Nu kunt u natuurlijk er vanuit gaan dat u vanzelf van uw mensen te horen krijgt of het niet goed gaat. Hoewel ik een groot voorstander ben van het geven van vertrouwen, dus ook in dit geval, gaat dat toch niet helemaal werken.

E

r vanuit gaan dat u het wel hoort, impliceert namelijk dat de uitvoering in de gaten heeft dat zij afwijkt. Dat hoeft om verschillende, en elkaar vaak versterkende redenen echter niet zo te zijn. Ten eerste betekent het dat uw uitvoerders het gehele speelveld zouden overzien. Dat is niet zo, zij hebben immers heel concrete deelopdrachten. Ten tweede hebben uitvoerders niet per definitie inzicht in de toestand van hun mede-uitvoerders. Men kan zoals dat heet: ‘uit de pas gaan lopen’. Vervolgens kunnen problemen vaak complex zijn en afdelingoverstijgend. En als laatste hebben uitvoerders vaak de drive om eerst te trachten het probleem zélf op te lossen en dat werkt niet altijd. U heeft dus, behalve goede feedback van uw uitvoerders, ook eigen ogen en oren nodig. Een zogeheten management informatiesysteem. Ook hier is het erg eenvoudig om weer een externe adviseur in te huren die dat systeem aan u gaat verkopen na de volgende wervelende PowerPoint show. En helaas, ook dat gaat niet werken. Simpel gezegd omdat een management informatiesysteem niet te koop is, het is geen software tooltje. Jammer, maar u zult zelf aan het werk moeten. Elke organisatie is namelijk anders en u zult inzicht moeten hebben in de complexiteit en de afhankelijkheden die de eerder genoemde overstijgende problemen kunnen veroorzaken. Daarnaast heeft u het lastige probleem dat u a priori niet weet wat u wilt weten. Ik zal proberen dat kort te schetsen. Stel, er doet zich een onverwacht probleem voor waar uw interventie voor nodig is. Dan heeft u informatie daarover nodig, soms zeer gedetail-


leerd, anders weet u niet waarop en hoe u ingrijpt. Maar als u die informatie van te voren al kunt benoemen, dan weet u al wat dat probleem gaat worden. En dan is het geen onverwacht probleem meer, dan had u er ook a priori al maatregelen op kunnen nemen. U heeft dus informatie nodig die aangeeft of u afwijkt of dreigt af te wijken van uw doel. Daar ligt ook uw aanknopingspunt. Informatie begint bij het bewaken van de mate waarop u uw doel bereikt. Als daar afwijkingen in komen dan moet u dieper gaan graven in de richting van de afdeling(en) waar zich het probleem voordoet. Helaas lukt dat niet door een organisatiebreed gestandaardiseerd datasysteem. Data zegt namelijk niks totdat het in een context geplaatst kan worden. Een klein voorbeeld; stel u weet dat de temperatuur in een bepaalde ruimte 2,7 graad Celsius is. Is dat nu goed of fout? Dat hangt van de ruimte af nietwaar? Als het uw slaapkamer is, dan zou ik ingrijpen maar als het de koelkast is dan is het geen probleem. Nu kunt u natuurlijk proberen een zodanig mooi gedetailleerd model te maken dat u precies context en data in de juiste combinatie beschikbaar heeft. Helaas gaat u nu zelf het probleem worden, u zult het niet meer kunnen overzien. Als uw organisatie uit 4 organisatielagen bestaat en dat is al gauw zo, en elke laag kent een verdeling in ongeveer 5 onderdelen, dan heeft u in het totaal al 1+5+25+125 = 151 contexten. Als elke contextomgeving 8 verschillende datasets gebruikt met een dagelijkse update, dan moet u als bestuurder maandelijks al 8 x 30 x 151 = 36.240 gegevens verwerken. Dat gaat u niet

lukken en in de praktijk is dit meestal nog veel meer. U moet de informatie op lagere niveaus aggregeren tot relevante informatie voor de daar boven liggende niveaus. U moet informatie organiseren. Nu kunt u natuurlijk een standaardsysteem aanschaffen, omdat u zich toch wil laten verleiden door zo’n handige verkoper van software, met het idee dat u de organisatie wel inricht conform het achterliggende standaardmodel, maar dat is een beetje naïef. Immers de organisatie is, als u het goed heeft gedaan, ingericht op het bereiken van een doel. En dat doel is meestal niet dat het nieuwe softwaresysteem goed gaat werken. Het kan zijn dat u nu een klein aha-erlebnis krijgt en dat is niet toevallig. Van boven afgedwongen structuurveranderingen, bedoeld om het de bestuurder makkelijker te maken, maakt het de organisatie meestal niet makkelijker. En de besturing dus ook niet. Besturen is nu eenmaal niet gemakkelijk. Als u wel gemakkelijk wilt moet u een andere baan gaan zoeken. U bent helaas niet geschikt voor uw bestuurlijke niveau, dat gaat geen enkele software voor u oplossen. U moet namelijk zelf nadenken over de noodzakelijke informatiestroom. Als u het besturen makkelijk wilt maken moet u zorgen voor goede mensen om u heen en dan hebben we gelijk het onderwerp van de volgende column: de samenstelling van uw eigen staforganisatie. I


01-07-2013

08:57

Page 13

GOV|MHB

doot Thijs ter Horst

GOV|MHB-lid Thijs ter Horst Mijn naam is Thijs ter Horst. Ik werk bij de Koninklijke Landmacht als plaatsvervangend compagnies commandant bij de APhoenix-Compagnie van het 44e Pantserinfanteriebataljon Regiment Infanterie Johan Willem Friso. Dit is inmiddels mijn tweede functie bij deze compagnie op de Johannes Postkazerne in Havelte, en ik heb hiervoor gekozen vanwege de goede mentaliteit en sfeer die hier heersen. Voor ik naar de KMA ging heb ik de studie technische bedrijfskunde afgerond.

I

k woon samen met mijn verloofde in Hengelo. Zij is wapentechnisch officier bij de Koninklijke Marine en inmiddels hebben we wel bewezen dat twee krijgsmachtdelen op één kussen geen problemen opleveren. Samen reizen we graag. Schotland is een van onze favoriete bestemmingen en de afgelopen twee jaar hebben we daar de Edinburgh Military Tattoo bezocht. Inmiddels ben ik zelf doedelzak gaan spelen en lid van een Pipeband geworden. Naast muziek is krijgshistorie een grote hobby. Dat laat ik zoveel mogelijk in mijn werk terugkomen. Daarnaast beoefen ik met veel plezier verschillende sporten.

Het werken met mensen, verantwoordelijk zijn voor personeel en de loyaliteit en het kameraadschap die je ervoor terug krijgt, zijn voor mij de redenen dat ik graag leidinggevende functies binnen de Koninklijke Landmacht wil blijven vervullen. Om toch meer van het bedrijf te zien wil ik mij nu richten op een staffunctie, het liefst in een operationele staf, om zo betrokken te blijven bij de uitvoerende kant van de Landmacht.

stroom is van evengoed ervaren personeel elders uit de organisatie. Dit werd in mijn ogen voorheen ondervangen door een loopbaanbegeleider die personeel op functies kon plaatsen, waardoor wel een grotere doorstroom tussen de verschillende eenheden en niveaus in de organisatie werd gerealiseerd. De Marine kent nog wel een actieve loopbaanbegeleider per dienstvak, die een adviserende en begeleidende rol heeft in het functie toewijzingsproces.

Het vinden van een relevante staffunctie is echter lastig. Dit komt niet alleen door een kleiner wordende Landmacht als gevolg van de reorganisatie. Ook het ontbreken van een wapen/dienstvak gebonden loopbaanbegeleiding beschouw ik hierin als een groot gemis. Nu is men aangewezen op de vacaturebank en het aanschrijven van het opgebouwde netwerk van collega’s. Dit is een zorg die mij en veel van mijn collega’s, zowel officieren als onderofficieren, bezighoudt. Mijn persoonlijke indruk van het huidige functie toewijzingsproces is dat veel eenheden binnen de Landmacht vooral de bekende collega’s uit de sollicitanten aannemen. Niet geheel onbegrijpelijk, de eenheid weet zo wie zij aannemen. Het resultaat hierbij is echter dat veel personeel bij zijn eenheid blijft werken waardoor er minder instroom en door-

De onzekerheid over vervolgfuncties, de onverminderd hoge werkdruk en de onrust die de reorganisatie met zich meebrengen, zorgen af en toe voor negativiteit op de werkvloer. Maar in mijn ogen word een kritische houding nogal eens verward met een negatieve. Ik vind het belangrijk dat militairen kritisch zijn. We moeten onszelf blijven uitdagen en niet te snel tevreden zijn met het behaalde resultaat. Er is altijd verbetering mogelijk en daar moeten we naar blijven streven. Wat mij opvalt is dat de loyaliteit en kameraadschap onverminderd hoog blijven. Het verbaast mij regelmatig hoe gemotiveerd het personeel bij mijn eenheid blijft. Dit bevestigt voor mij wat voor bijzonder beroep militairen uitoefenen en het is mij elke dag weer een genoegen om met mensen van dit kaliber te mogen samenwerken. I

Als pelotonscommandant heb ik met een van de eerste pantserinfanteriepelotons de invoering van de CV90 mogen meemaken. Een mooie uitdagende periode van innovatie en pionieren op het gebied van operationeel optreden op het uitvoerende niveau. Na deze functie heb ik als plaatsvervangend compagniescommandant de functie van compagniescommandant mogen waarnemen, een uitdagende en leerzame periode.



01-07-2013

08:57

Page 14

Column juridische zaken

door Bert Blonk

Rechtsmiddelverwijzing Onder een besluit hoort een rechtsmiddelverwijzing te staan (indien u zich met het besluit niet kunt verenigen, kunt u binnen 6 weken … bezwaar maken / beroep instellen etc.). Lange tijd was het ontbreken van deze rechtsmiddelverwijzing op een besluit geen reden om iemand niet aan de 6 weken termijn te houden. Termijnoverschrijding werd in dat geval niet verschoonbaar geacht en leidde automatisch tot niet-ontvankelijkheid.

O

aan mondelinge besluiten. Hoewel deze uitspraak zeer is toe te juichen, ben ik geneigd deze met een grote korrel zout te nemen. De Raad oordeelt dat termijnoverschrijding, in het geval van een ontbrekende rechtsmiddelverwijzing, toch fataal is wanneer kan worden aangenomen dat de belanghebbende wist dat hij binnen een bepaalde termijn bezwaar moest maken, of wanneer hij voor afloop van de termijn werd bijgestaan door een rechtshulpverlener. Het is onzeker hoe dit criterium voor ambtenaren zal worden ingevuld. De beoordeelde casus liep alvast ongunstig voor de ambtenaar af. Ik vrees dat redelijk snel

wordt aangenomen dat de ambtenaar weet dat hij met een besluit te maken heeft en dat hij tijdig actie moet ondernemen als hij het met dat besluit niet eens is, bijvoorbeeld wanneer hij (zoals in de casus) in een recent verleden al eens met dit fenomeen in aanraking is geweest. Mijn algemene advies blijft dus ongewijzigd. Wanneer u een uiting (mondeling of schriftelijk) zonder rechtsmiddelverwijzing heeft ontvangen die inhoudelijk het karakter heeft van een besluit en u kunt zich daarmee niet verenigen, maak dan binnen 6 weken bezwaar, of neem zo spoedig mogelijk contact op met de GOV|MHB. I

Defensieopleidingen bieden perspectief in burgermaatschappij

25 juni 2013 - Naar aanleiding van de aangekondigde benoeming van dhr. L. (Leonard) Kok tot nieuwe commandant CDC heeft de GOV|MHB Defensie in het Georganiseerd Overleg om uitleg gevraagd. Lees verder op:

Loonbegrip (WUL). Naar aanleiding van dit debat kan de GOV|MHB niet anders concluderen dat Staatssecretaris Weekers er vooralsnog alles aan gelegen is om Defensie en de militairen zelf op te laten draaien voor de grote negatieve effecten die de invoering van de WUL heeft op het inkomen van de militair én de begroting van Defensie. Lees verder op:

Stand van zaken Reservistenbeleid

Begeleiding van werk naar werk

30 mei 2013 - Minister van Defensie, Jeanine HennisPlasschaert, heeft woensdag 29 mei jl. de Tweede Kamer geïnformeerd dat zij het aantal reservisten binnen de Krijgsmacht de komende jaren flink wil uitbreiden. Lees verder op:

mei 2013 - De GOV|MHB merkt dat, nu de reorganisaties weer op stoom raken en het aantal (toekomstige) herplaatsingskandidaten toeneemt, het aantal vragen m.b.t. de begeleiding toeneemt. Voor de GOV|MHB staat voorop dat u, in voorkomend geval, moet weten waar u aan toe bent, wat u kunt verwachten van Defensie én wat van u zelf wordt verwacht. Wacht dus niet af indien u hierover vragen, bemerkingen of klachten heeft. Stap op uw P&O-adviseur af, of neem contact op. Lees verder op:

p 4 april 2013 heeft de Centrale Raad van Beroep deze lijn in de sfeer van het ambtenarenrecht doorbroken (zie rechtspraak.nl, LJN: BZ6178). Wanneer een termijnoverschrijding is veroorzaakt door het ontbreken van de rechtsmiddelverwijzing, dan hoeft dat niet meer te leiden tot niet-ontvankelijkheid. Voor onze praktijk zal deze uitspraak bijvoorbeeld van belang kunnen zijn voor informeel ogende e-mails (zonder rechtsmiddelverwijzing) die desondanks een besluit bevatten, ook wanneer de afzender niet bevoegd is tot het nemen van dat besluit. Ook kan men denken

Websiteberichten GOV|MHB stelt vragen over benoeming nieuwe commandant CDC

l www.ProDef.nl

l www.ProDef.nl

Debat Vaste Commissie Financiën over de WUL 29 mei 2013 - Maandag 27 mei jl. heeft de Vaste Commissie voor Financiën een debat gevoerd over de inkomensgevolgen van de invoering van de Wet Uniformering 14 | ProDef bulletin, juli 2013

l www.ProDef.nl

l www.ProDef.nl

mei 2013 - De Stichting Arbeids- en Scholingsfonds Defensie heeft middels een persbericht bekend gemaakt dat recent de eerste resultaten zijn opgeleverd van het project ‘Waarderen en Valideren van kennis en kunde’, waarin vergelijkingen worden gemaakt tussen een MBO opleiding en een Defensie-opleiding. Lees verder op:

l www.ProDef.nl

GOV|MHB ook op Twitter Als eerste het laatste nieuws van de GOV|MHB? Volg de GOV|MHB dan ook op Twitter: • Duo-voorzitter: dhr. M.E.M. (Marc) de Natris, via @Voorzitter_KVMO • HSGO: dhr. R.E.W. (René) Pieters, via @HSGO_GOVMHB


01-07-2013

08:57

Page 15

A D V E R T E N T I E

Alternatief voor notariële akte bij periodieke gift Een populair middel om giften volledig aftrekbaar te maken voor de inkomstenbelasting zijn de zogenaamde periodieke schenkingen. Dit zijn giften in de vorm van vaste en gelijkmatige jaarlijkse uitkeringen aan een goed doel of een vereniging. Deze schenkingen dienen voor een periode van minimaal 5 jaar te worden aangegaan. Een notarisakte is daarbij verplicht. Staatssecretaris Frans Weekers van Financiën heeft echter een alternatief gevonden voor de vereiste notaristussenkomst. Hij wil het mogelijk maken om ook periodieke giften die via een schenkingsovereenkomst tussen gever en ontvanger worden vastgelegd aftrekbaar te maken. Hiervoor komt een model-schenkingsovereenkomst op de website van de Belastingdienst te staan. De staatsecretaris wil de nieuwe regels zo mogelijk al in 2014 laten ingaan, maar 2015 lijkt waarschijnlijker. De gever kan dan een schenkingsovereenkomst downloaden, invullen en door het goede doel laten aanvullen. De schenker en de ontvanger moeten vervolgens ieder een exemplaar bewaren en kunnen overleggen indien de Belastingdienst daarom vraagt. De gang naar de notaris is dan niet meer

nodig. De via een schenkingsovereenkomst gedane periodieke gift moet, om aftrekbaar te zijn, gedurende haar looptijd jaarlijks worden verantwoord in de aangifte inkomensheffing van de gever. Daartoe zullen het belastingaangifteprogramma en het aangifteformulier met een specifiek veld worden uitgebreid. U blijft overigens zelf onbevoegd om te bepalen wat tot een goed doel mag worden gerekend. De overheid heeft een tweetal keurmerken ingesteld, de Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI) of een Sociaal Belang Behartigende Instelling (SBBI). Controleer dus vooraf scherp of het goede doel van uw keuze een dergelijk stempel draagt. Toch maar even blijven navragen bij de notaris?

U ziet, het notariskantoor weet raad en helpt u verder op weg. Blijf ons ‘lastig’ vallen met uw vragen.

WWW.ACTUSNOTARISSEN.NL A D V E R T E N T I E

Onderwaterhypotheek Naar schatting 1 miljoen huishoudens hebben ermee te maken, de onderwaterhypotheek. Vooral jongeren in de groep 25 - 40 jaar worden erdoor getroffen. Procentueel is de restschuldproblematiek in deze groep het grootst. Van een onderwaterhypotheek is sprake wanneer de hypotheekschuld groter is dan de waarde van de woning plus eventueel aan de hypotheek verbonden spaarsaldi (sparen, beleggen etc.). U wilt verhuizen Wilt u gaan verhuizen en u heeft een restschuld? Dan bestaan er mogelijkheden deze restschuld fiscaal voordelig mee te financieren. De politiek heeft een aantal maatregelen genomen om de doorstroming op de woningmarkt te bevorderen. De belangrijkste is dat de rente over een restschuld over een periode van 10 jaar fiscaal aftrekbaar is. Er geldt géén aflossingsverplichting. Na 10 jaar vervalt de mogelijkheid

de rente over de lening af te trekken. De restschuld moet door verkoop van de woning in de periode van 29-10-2012 tot 31-12-2017 zijn gerealiseerd. Waarom advies? Restschuldproblematiek maakt het financieren van een volgende woning complexer. Bovendien biedt niet elke geldverstrekker u de mogelijkheid om de restschuld mee te financieren. Verder heeft u te maken met hypotheekrecht onder het oude en nieuwe fiscale regime: - voor bestaande eigen woningschulden op 31-12-2012 blijven de oude regels gehandhaafd; - duurder huis na 2013: hypotheekbedrag boven oude eigen woningschuld moet volledig worden afgelost in een periode van 30 jaar (volgens ten minste een annuïteitenschema); - restschuld meefinancieren: rente aftrekbaar over periode van 10 jaar. Een hypotheek afsluiten is door de gewijzigde wetgeving niet eenvoudiger geworden. Advies is essentieel indien u zeker wilt zijn van aftrekbare rente. Wij brengen graag voor u in kaart wat uw mogelijkheden zijn.

Tel

010-4552500 www.prinsenland.nl [email protected]


01-07-2013

08:57

Page 16

Column

door Tom Kofman, vice-voorzitter GOV|MHB

Zoals het was, zo zal het nooit meer zijn! Joop (soldatenhart) de Knegt zong het in lang vervlogen tijden, maar aan zeggingskracht heeft deze muzikale zin op zeker niet aan kracht ingeboet en daar moet u het maar mee doen. Op 24 juni 2013 mocht ik aan mijn laatste werkweek bij ons ministerie van ‘onder de gegeven omstandigheden zo goed mogelijk het land verdedigen’ beginnen. Vervolgens: verlof opmaken, van één maand Vendrik 64/11 FPU genieten en per 01 oktober met ouderdomspensioen. Oud en der dagen zat? Uw nederige columnist in ieder geval niet. Geen sinecure om na vijf-en-dertig niet onaangename dienstjaren de lier aan de wilgen te mogen hangen. Ook een burgerleeuwenhart is niet van steen. Opruiming: papierberg onder de loep genomen om te bepalen, wat moge worden behouden en wat moge worden versnipperd. Van document tot confetti. Scherp als een mes tot de laatste snik. Interessant: de Defensie-begroting 1991. Zet dit geschrift af tegen wat ons nu nog rest en het wordt een ‘mensch’ droef te moede. Defensie als biologisch afbraakproduct. Er moge met grote vreze worden gevreesd dat in geval het ‘vreselijke’ kabinet Rutte II met zes miljard euro aan extra bezuinigingen op de proppen komt voor 2014, er ook naar rato een aanslag op het budget van Defensie zal worden gepleegd. Wederom gaan

er dan warme lichamen de poort uit: er kan nog meer bij. Ik geef grif gewonnen dat men bij verlopend tij de bakens verzet, maar er is een ondergrens en daar zijn wij allang doorheen gezakt. Reorganiseren is in het huidige tijdsgewricht een permanent proces geworden, maar ik verwacht hierbij optimale zorgvuldigheid en niet het gedrag van een door de porseleinkast denderende olifant. Een cultuur, waarbij DC-HR brieven met een significant belang voor de medewerker ongetekend en zonder vermelding van een contactpersoon als automatisch gegenereerd document in je brievenbus laat deponeren is een gotspe. Zelfs de Belastingdienst opereert fatsoenlijker. Daar is geen ingenuïteit voor nodig. Het moge klip en klaar zijn, dat ik er niet rouwig om ben dat ik deze zomer (die maar geen zomer wil worden) het ministerie vaarwel zeg. Laat een nieuwe generatie het voortouw nemen en Defensie op doen stuwen in de vaart der volkeren. Er rest mij een redelijk pensioen, iets wat voor de generaties die na mij komen nog maar de vraag is. I

Haal meer uit uw lidmaatschap! Met onderstaande bedrijven en organisaties hebben we afspraken gemaakt die extra voordeel kunnen opleveren! VERZEKERINGEN MET INTERESSANTE KORTINGEN OHRA • FBTO • INTER ASSURE • INTERPOLIS HYPOTHEKEN MET GUNSTIGE VOORWAARDEN RABOBANK

ADVISEURS VOOR HYPOTHEKEN EN VERZEKERINGEN PRINSENLAND ADVISEURS

REIZEN MET AANTREKKELIJKE KORTING AVIS AUTOHUUR • WEEKENDJEWEG.NL ESSO CARD NEDERLAND

En dit is nog niet alles, ga voor het volledige overzicht van onze voordelen,

KLEDING WEBWINKEL MET GROTE COLLECTIE UNDERFASHION.NL

CARDS TEGEN BIJZONDERE TARIEVEN AMERICAN EXPRESS • MASTERCARD UITGEBREIDE NOTARISSERVICE ACTUS NOTARISSEN

PERSOONLIJKE ONTWIKKELING OPEN UNIVERSITEIT NEDERLAND • PICOMPANY

inclusief alle info naar: www.prodef.nl/leden voordeel. Mailen kan ook: [email protected]

KVNRO 16 | ProDef bulletin, juli 2013

NOV

ProDef. De reorganisatieplannen worden nu eindelijk vertaald naar daadwerkelijke personen. BULLETIN INHOUD PROFESSIONALS BIJ DEFENSIE

Recommend Documents