ProDef. Vrijdag 8 april 2011 was een zwarte dag voor het defensiepersoneel. Vele duizenden personeelsleden BULLETIN INHOUD PROFESSIONALS BIJ DEFENSIE

ProDef_opmaak _3_2011

01-05-2011

17:15

Pagina 1

ProDef BULLETIN PROFESSIONALS BIJ DEFENSIE mei 2011 | nummer 3

6

INHOUD 1 2 3 4

6 7 7 8 8 9 10

11 12 13 15 16 16

BEZUINIGINGEN De Beleidsbrief: Een klap in het gezicht! De Beleidsbrief: Column Hans Couzy De Beleidsbrief: FVNO|MHB zwaar teleurgesteld De Beleidsbrief: defensiepersoneel betaalt de rekening De Beleidsbrief: verslag van actieweken De Beleidsbrief en defensieloyaliteit De Beleidsbrief: Cartoon FPU geen 70%! ABP dekkingsgraad naar 112% Aankondiging Algemene Ledenraadvergadering 19 mei Verslagen FVNO|MHB workshop en symposium

En verder: Computips Column Defensie en bureaucratisme Column juridische zaken Websiteberichten ProDef Column Tom Kofman Vijf vragen aan Magchiel Dierckx

www.ProDef.nl

De Beleidsbrief: een klap in het gezicht!

V

rijdag 8 april 2011 was een zwarte dag voor het defensiepersoneel. Vele duizenden personeelsleden werden geconfronteerd met het feit dat hun eenheid wordt gereorganiseerd of ophoudt te bestaan. Een klap in het gezicht. Baan, inkomen en toekomst worden in de uitverkoop gegooid! Defensie moet ook bijdragen aan de nieuwste bezuinigingsronde maar Defensie bezuinigt al 20 jaar. 20 jaar van opeenvolgende reorganisaties en enorme veranderingen voor het burger- en militair personeel. In die 20 jaar is de defensieorganisatie getransformeerd tot een moderne, snel inzetbare, expeditionaire krijgsmacht. Dit is alleen maar mogelijk geweest dankzij de veranderingsgezindheid en de loyaliteit van het personeel, zowel militairen als burgers. Keer op keer werden nieuwe bezuinigingen aangekondigd en even zovele keren werd de rekening neergelegd bij het personeel. 11.000 functies in 2004, 12.000 functies in 2011. Ondanks de stijgende prijzen en de stijgende lasten ‘biedt’ onze werkgever 2 jaar de nullijn, terwijl we al ruim een jaar CAO-loos zijn. Ook keer op keer werd door de verantwoordelijke politici aangekondigd dat de bodem nu echt was bereikt. Tegelijkertijd voert Defensie al 20 jaar missies uit over de hele wereld, onder zware en levensbedreigende omstandigheden, de laatste 10 jaar met een zwaartepunt op Irak en Afghanistan. De beloning daarvoor is het schrappen van 12.000 banen en 6.000 gedwongen ontslagen. Het excuus á la 2011: er is te weinig maatschappelijk draagvlak voor Defensie. Alsof politieke verantwoordelijkheid niet uitstijgt boven ‘wat de samenleving vindt’. Ondanks de dreiging van 6.000 gedwongen ontslagen wil Defensie het sociaal beleidskader (SBK) versoberen. Terwijl het SBK hét instrument bij uitstek is waarmee de werkgever Defensie bij deze monsterbezuinigingen een sociaal gezicht kan laten zien, loyaliteit náár het personeel kan uitstralen. Het is voor de FVNO|MHB ook onbegrijpelijk dat Defensie de eigen externe bemiddeling opdoekt juist in de tijd dat duizenden oudere defensiemedewerkers van werk naar werk begeleid moeten worden. Van het personeel wordt een professionele instelling verwacht en die wordt ook elke dag weer getoond. Het personeel verwacht van de werkgever eenzelfde instelling! Daarom eist de FVNO|MHB, in samenwerking met alle centrales van defensiepersoneel: • geen gedwongen ontslagen; • een goed sociaal beleid, wat inhoudt: - zo lang blijven als nodig is om passend werk te vinden, of - zo snel mogelijk weg als gewenst (loslaten dienverplichting en/of restitutieverplichting); • koopkrachtbehoud voor de mensen die achterblijven. De landelijke actiedag voor Defensiepersoneel zal in verband met de behandeling van de Beleidsbrief in de Tweede Kamer begin juni, naar alle waarschijnlijkheid plaatsvinden eind mei in Den Haag. Houdt onze actiewebsite www.defensiepersoneelinactie.nl goed in de gaten. Laat u zien en laat u horen! I ProDef bulletin, mei 2011 | 1


01-05-2011

17:15

Colofon

Column Voorzitter

Het ProDef bulletin is een uitgave van de Federatie van Nederlandse Officieren en Middelbaar en Hoger Burgerpersoneel bij Defensie (FVNO|MHB). Het verschijnt 8 keer per jaar.

ISSN 2210-7304 Adres secretariaat FVNO|MHB en redactie ProDef bulletin: Wassenaarseweg 2 2596 CH Den Haag 070-3839504 www.prodef.nl [email protected] (secretariaat/administratie) [email protected] (redactie ProDef bulletin) Redactie R.C. Hunnego (hoofdredacteur), H.A. Couzy, T. Kofman, drs. T.R. Timmerman, R.E.W. Pieters, P.J.G. van Sprang, drs. M.A.M. Weusthuis (eindredacteur) Aan dit nummer werkten mee: H. Boomstra (cartoon), drs. R.W. Mannak (correcties), L. van der Biessen, M. de Natris en P. van Mourik, K.G. Spaans (correcties) Vormgeving Frank de Wit, Zwolle Drukwerk Èpos|Press Postbus 1070 8001 BB Zwolle Advertenties 070-3839504 © ProDef bulletin Overname van artikelen is enkel toegestaan na schriftelijke toestemming van de redactie en onder uitdrukkelijke vermelding van de bron. Er kunnen geen rechten worden ontleend aan de teksten in dit bulletin. Wijzigingen adres- en persoonsgegevens Svp doorgeven aan het secretariaat van de FVNO|MHB: 070-3839504 [email protected] Juridisch advies Voor arbeidsgerelateerde vragen en/of conflicten beschikt de FVNO|MHB over twee juridische adviseurs. De procedure loopt in aanvang via de coördinator R.C. Hunnego (vice-voorzitter FVNO|MHB, 070-3839504 of [email protected]). In spoedeisende gevallen kan onder goedkeuring achteraf rechtstreeks contact worden opgenomen met één van de juridische adviseurs: mr D. van Zoelen 0182-617446 / 0842138245 (faxmail) [email protected] mr O.W. Borgeld 023-5241524 / 084-7412185 (fax) [email protected] Kopij Kopij voor nummer 4 van het ProDef bulletin dient uiterlijk op 13 juni 2011 per e-mail bij de redactie te zijn.

2 | ProDef bulletin, mei 2011

Pagina 2

Beleidsbrief Defensie Op 14 juli 2010 hebben de gezamenlijke officieren verenigingen een persconferentie gehouden over hun visie op de toekomst van de Nederlandse defensie. Op basis van de verkiezingsprogramma’s van de verschillende partijen was het wel duidelijk dat Defensie flinke bezuinigingen zouden worden opgelegd. Alleen de VVD had een kleine verhoging in zijn programma opgenomen en de SGP had het programma gelijk gehouden. Het CDA had een verlaging van € 500 miljoen opgenomen en bij de overige partijen waren de kortingen nog veel groter. In die persconferentie hebben wij uitgesproken dat met het terugdringen van de bureaucratie in de organisatie, het niet meer deelnemen aan peperdure materieels ontwikkelingsprojecten en een betere besturing van de defensieorganisatie, ca. € 500 miljoen zou zijn te besparen. Tegen de verwachting in kregen we een minderheidskabinet gesteund door de PVV. Dat de VVD en het CDA met een regeerakkoord voor de dag zouden komen met een korting van € 635 miljoen op Defensie was een harde mokerslag. Maar binnen enkele dagen bleek dat er nog enkele flinke financiële lijken uit de kast kwamen van ca. € 375 miljoen. De vorige minister had wel een desastreuse winkelnering achter gelaten. Natuurlijk blijft de minister verantwoordelijk, maar de top van het ministerie is natuurlijk ook verantwoordelijk voor dit financiële wanbeleid. Om onze zorg over de slechte besturing van Defensie nog een keer over het voetlicht te krijgen, hebben wij op 3 februari 2011 een seminar over dit onderwerp georganiseerd. De minister heeft het seminar geopend en het belang van dit onderwerp breed uitgemeten. Hij heeft ook de teksten van de inleiders opgevraagd. Twee hoogleraren in de organisatieleer en bestuurskunde die de defensieorganisatie goed kennen, hebben de vloer aangeveegd met de onwerkbare bestuursstructuur. Tot ons genoegen wordt er in de Beleidsbrief

aandacht besteed aan een gewijzigde topstructuur. Theoretisch is er een betere bestuursstructuur beschreven, maar wij zijn er niet gerust op dat er ook verbetering zal optreden. Als de topbestuurders hun gedrag niet wijzigen, hetgeen ook in 2005 het geval is geweest, dan zal er geen enkele verbetering optreden.

Als de topbestuurders hun gedrag niet wijzigen dan zal er geen enkele verbetering optreden. Bij de vele eerdere bezuinigingsoperaties was steeds een randvoorwaarde dat zoveel mogelijk gedwongen ontslagen moesten worden voorkomen. Ondanks lange perioden van onzekerheid, was er weinig angst voor gedwongen ontslagen. Dat is nu helaas geheel anders. Het aantal gedwongen ontslagen wordt nu geschat op ca. 6.000 militairen en burgermedewerkers. Het merendeel van deze mensen zal liggen in de leeftijd tussen 45 en 50 jaar. Op dit moment is de arbeidsmarkt niet gunstig en zeker niet voor mensen van deze leeftijd. Voor mij is dit het zwartste deel van de bezuinigingen. 6.000 mensen die 25 tot 30 jaar zich met overgave van hun taken hebben gekweten, worden buiten hun schuld op straat gezet als oud vuil. Dat men dan ook nog aanstuurt op versobering van het sociaal beleidskader, is het gedrag van een hardvochtige werkgever. Bezuinigingen zijn niet te vermijden, maar dit gaat alle I perken te buiten! H.A. Couzy Voorzitter


01-05-2011

17:15

Pagina 3

Bezuinigingen

Door R.C. Hunnego

FVNO|MHB zwaar teleurgesteld in Beleidsbrief minister Hillen Vorige maand heeft minister Hillen zijn langverwachte Beleidsbrief gepresenteerd. De titel is veelzeggend: ‘Een kleinere krijgsmacht in een onrustige wereld’. De FVNO|MHB begrijpt dat ook Defensie mee moet lijden met de door de regering ingezette bezuinigingen, die door de bankencrisis noodzakelijk zijn geworden. Maar de keuzes die zijn gemaakt om de structurele bezuiniging van 12% (€ 1 miljard van € 8 miljard) te realiseren en tegelijk een structureel betaalbare, veelzijdig inzetbare krijgsmacht in stand te houden, zijn onbegrijpelijk. De FVNO|MHB maakt zich daarbij grote zorgen over een verantwoorde uitstroom van de duizenden loyale militairen en burgermedewerkers die door deze ingrijpende bezuinigingsoperatie overtollig worden. De voorgenomen ontslagen liegen er niet om: 10.000 defensiemedewerkers – waarvan 6.000 gedwongen, als het aan de werkgever ligt. Daarbij wil Defensie de oudere, immers duurdere, werknemers het eerst lozen. Om dat te bereiken worden alle trucs uit de kast gehaald – te beginnen met een numerus fixus. Alsof ‘functiewaardering’, ‘functie is rang’ en ‘verbod op leeftijdsdiscriminatie’ begrippen zijn uit een ver verleden – net zoals ‘respect’ voor de loyale militairen en burgermedewerkers van Defensie.

In de Beleidsbrief wordt ingegaan op het voorgenomen driesporenbeleid om structureel € 1 miljard bezuinigingen te vinden: bij besturing, bedrijfsvoering en wanneer het niet anders kan, ook bij de operationele capaciteiten. Echter de Beleidsbrief lost de structurele problemen van Defensie niet op, maar schuift deze in de tijd naar voren. Volgens de FVNO|MHB staat Defensie daarom ook ná deze Beleidsbrief over drie á vier jaar weer een nieuwe bezuinigingsoperatie te wachten De nu voorgestelde maatregelen zullen niet leiden tot een structureel betaalbare, doeltreffende krijgsmacht en niet tot een echt evenwicht tussen Nederlandse ambities en defensieactiviteiten.

Minister Hillen stuurt met deze Beleidsbrief alleen op financiën en korte termijnoplossingen, niet op structurele verbetering. De FVNO|MHB mist een duidelijke relatie met het Eindrapport Verkenningen, Houvast voor de krijgsmacht van de toekomst, waarin verschillende ambitiescenario’s worden voorgesteld. Defensie kampt al jarenlang met een onbalans tussen het Nederlandse ambitieniveau op het gebied van (inter)nationale veiligheid, het defensieactiviteitenniveau en het beschikbare defensiebudget. Daar komen de ombuigingen in het regeerakkoord nog bovenop. Er zijn daarom fundamentele afwegingen aan de orde. Maar het Kabinet heeft juist nagelaten die fundamentele vragen in de goede volgorde te beantwoorden: • welke (inter)nationale ambities heeft Nederland? • welke militaire middelen (personeel en materieel) zijn er nodig om die ambities te realiseren? • welke organisatie is het meest geschikt om die militaire middelen te verwerven, te onderhouden, gereed te stellen, te oefenen en in te zetten?

De minister verschuilt zich achter het credo: ‘Er is niet genoeg maatschappelijk draagvlak voor Defensie’. Alsof het niet de taak is van onze politieke leiders om Nederland te regeren, om staatsmanschap en visie te tonen, in plaats van alleen te reageren op populariteitspolls. Minister Hillen voorspelde onlangs in het tv-programma ‘Oog in oog’ dat Nederland in de toekomst economisch een

De minister verschuilt zich achter het credo: ‘Er is niet genoeg maatschappelijk draagvlak voor Defensie’.

systeem, betekent dat je daarmee dinsdag kunt opereren. Alsof de wapenleveranciers in tijden van toenemende spanning Nederland als preferente klant zullen beschouwen. Het volgende Kabinet kan de defensieinspanningen verhogen, ‘wanneer het economisch beter gaat’. Waarmee impliciet is gesteld dat wat nu aan Defensie wordt besteed, klaarblijkelijk onvoldoende is. Defensie kost wellicht een hoop geld, maar levert ook veel op – aan (inter)nationale veiligheid, aan welvaart, aan invloed op het wereldtoneel. Die rekensom zou eens moeten worden gemaakt. I

jasje zal moeten uitdoen, gelet op de opkomende economieën. Daar past een (overigens Europa-breed) afkeren van de buitenwereld niet in. Bij een verslechterende veiligheidssituatie en toenemende onzekerheid moet de defensiecapaciteit weer drastisch omhoog. Maar dat is een gevaarlijk wensdenken. Alsof er in economisch slechtere tijden opeens wel geld beschikbaar komt voor additionele defensiecapaciteiten. Alsof het op maandag kopen van een wapenProDef bulletin, mei 2011 | 3


01-05-2011

17:15

Pagina 4

Bezuinigingen

Door René Pieters

De Beleidsbrief: defensiepersoneel betaalt de rekening Vrijdag 8 april 2011 zal de geschiedenis ingaan als een zwarte dag voor Defensie. Op deze dag kwam de minister van Defensie met de Beleidsbrief waarin hij aangaf hoe de opgedragen bezuinigingen van bijna 1 miljard euro invulling gaan krijgen. In zijn Beleidsbrief stelt de minister dat er boven op de opgedragen bezuinigingen van 635 miljoen euro, de komende jaren nog eens 175 miljoen euro moet worden bezuinigd en herschikt om de financiële huishouding van de krijgsmacht op orde te krijgen. Daarnaast is er, volgens de minister, extra financiële ruimte noodzakelijk om een aantal innovaties mogelijk te maken. Naast de door de minister nagekomen belofte om veel van de bezuinigingen te laten neerslaan binnen de staven en de ondersteuning, wordt ook deze keer de operationele capaciteit van de Nederlandse krijgsmacht wederom niet ontzien. In totaal zal er vanaf 2015 € 150 miljoen minder worden uitgegeven aan het bestuur en de staven en € 450

miljoen aan bedrijfsvoering en operationele logistiek. Aan de operationele capaciteit zal vanaf 2015 € 350 miljoen minder worden uitgegeven. Reeds op 9 mei a.s. zullen de eerste operationele eenheden worden stilgezet. Het betreft hier o.a. beide tankbataljons, op twee na alle Cougar-helikopters, een viertal mijnenjagers en mortier-, anti-tank- en artillerie-eenheden. In afwachting van de reorganisatie zal het personeel van deze eenheden elders binnen de krijgsmacht ingezet worden. Indien er geen werk voorhanden is zal het personeel vrij van dienst naar huis worden gestuurd. Pas na 1 juli zal duidelijk worden welke defensie infrastructuur afgestoten gaat worden. Ook zal dan pas bekend worden wat

de maximale aantallen werknemers per rang en schaal zullen zijn, de zogenaamde numerus fixus. De belangrijkste mededeling van de minister in de Beleidsbrief betreft echter het personeel. De bezuinigingen zullen tot gevolg hebben dat er 12.300 arbeidsplaatsen verdwijnen, ruim 18% van de huidige omvang, oftewel 10.000 defensiemedewerkers. Gedwongen ontslagen zijn hierbij volgens de minister onvermijdelijk. De FVNO|MHB begrijpt dat als gevolg van de financiële situatie van de Nederlandse regering, ook Defensie een bijdrage dient te leveren aan de noodzakelijke bezuinigingen. De FVNO|MHB is echter ontsteld over de gevolgen van de gemaakte keuzes voor het

Slechts op hoofdlijnen heeft de minister aangegeven wat de consequenties zullen zijn voor het personeel. defensiepersoneel. Het loyale defensiepersoneel dat de afgelopen jaren maximale inzet heeft getoond en in opdracht van de Nederlandse regering, letterlijk lijf en leden heeft geriskeerd, wordt nu door deze zelfde Nederlandse regering rücksichtslos aan de kant gezet.

Personeel Reeds op 18 november 2010 kondigde de minister de bezuinigingsoperatie aan die naar schatting 10.000 arbeidsplaatsen zou gaan kosten, waarbij gedwongen ontslagen niet voorkomen kunnen worden. Het was deze boodschap die voor grote onrust zorgde onder de 68.000 defensiemedewerkers en hun families. De minister wees er echter op dat de Beleidsbrief, die oorspronkelijk begin maart zou uitkomen, duidelijkheid zou verschaffen. Nu, na het uitkomen van de Beleidsbrief, moet worden geconstateerd dat 4 | ProDef bulletin, mei 2011


01-05-2011

17:15

Pagina 5

Bezuinigingen het tegendeel waar is. Slechts op hoofdlijnen heeft de minister aangegeven wat de consequenties zullen zijn voor het personeel. De details en daarmee de duidelijkheid, zullen voor velen pas (veel) later dit jaar of zelfs na 2011 duidelijk worden. Duidelijkheid voor het personeel is er dus niet geschapen, de onzekerheid is alleen maar vergroot. Een opsomming van de genoemde maatregelen in de Beleidsbrief, die het personeel direct zullen raken: • Eén op de drie functies binnen de Bestuursstaf en de staven van de defensieonderdelen, zal komen te vervallen; • Het bestand aan topfunctionarissen zal met 39 worden verminderd tot 80. Wel komt er een tijdelijk pool van 10 topfunctionarissen die zullen worden ingezet voor de uitvoering van de reorganisaties; • In het militaire personeelsbestand wordt de helft van het aantal te verminderen functies gevonden in het topsegment van onderofficieren en officieren, de andere helft in het lagere segment. Het beoogde effect is dat 60 procent van het uiteindelijke militaire personeelsbestand zal worden gevormd door het lage segment en 40 procent door het hoge; • 6.000 defensiemedewerkers zullen worden geconfronteerd met ‘harde’ overtolligheid en zij zullen de defensieorganisatie moeten verlaten. Aangezien er sprake is van het topsegment aan onderofficieren en officieren moet worden geconcludeerd dat de helft van het overtollig personeel zal bestaan uit oudere medewerkers, waarvoor het vinden van een functie in de burgermaatschappij een uiterst moeilijke opgave gaat worden. Dit geldt evenzeer voor het burgerpersoneel dat gedwongen de defensieorganisatie zal moeten verlaten. Met name de inkrimping van de Bestuursstaf zal het (oudere) burgerpersoneel raken. De FVNO|MHB is van mening dat deze 6.000 gedwongen ontslagen niet nodig zijn, indien de opgedragen bezuinigingen over een langere periode worden uitgestreken. Verdere maatregelen die het personeel direct gaan raken zijn: • Verjonging van het militaire personeelsbestand is essentieel om op termijn een inzetbare krijgsmacht te behouden, al blijft

personeel dat ervoor kiest langer bij Defensie te blijven en zo belangrijke ervaring opbouwt, onveranderd van grote waarde; • Bij het burgerpersoneel worden maatregelen getroffen om de mobiliteit te bevorderen. Mede met behulp van loopbaanbeleid zullen burgers worden

Gezien het feit dat een groot deel van de gedwongen ontslagen zal vallen onder het oudere personeel is een goed flankerend beleid noodzaak. gestimuleerd om minimaal eens per vijf jaar van functie te wisselen; • De functieduur voor militair personeel wordt verlengd, wat een dempend effect heeft op de opleidingsbehoefte; • Ook in de nieuwe krijgsmacht vervullen reservisten een belangrijke rol. Dat kan zijn als backfill in Nederland voor militairen die uitgezonden zijn of als frontfill waarbij uitgezonden eenheden van hun (civiele) specialistische kennis gebruikmaken. • Ook burgermedewerkers kunnen als reservist worden ingezet.

Arbeidsvoorwaarden Naast bovengenoemde maatregelen heeft de minister in zijn Beleidsbrief ook de arbeidsvoorwaarden aangehaald. Zo wil Defensie de reorganisatie ook benutten om het arbeidsvoorwaardenstelsel te moderniseren en op langere termijn betaalbaar te houden. De minister stelt te denken aan de herziening en harmonisering van het bezoldigingsbeleid en de toelagesystematiek voor militair personeel. Hierbij wordt wel opgemerkt dat het regeerakkoord voorlopig geen ruimte biedt voor loonontwikkeling. Ook hier geldt dat er nog grote onduidelijkheid bestaat over hetgeen de minister van Defensie daadwerkelijk voor heeft met deze maatregelen. Het is de FVNO|MHB wel duidelijk dat het gaat om versobering. De FVNO|MHB verwacht dat de minister op korte termijn zal komen met een nieuwe inzetbrief en de centrales van overheidspersoneel zal uitnodigen om terug te keren aan de onderhandelingstafel. Op het moment van schrijven zijn deze inzetbrief en uitnodiging nog niet ontvangen.

Sociaal Beleidskader Het Sociaal Beleidskader (SBK) wordt in de beleidsbrief door de minister slechts summier aangehaald. De minister stelt dat op kortere termijn met de centrales van overheidspersoneel moet worden gesproken over het flankerend sociaal beleid bij de nu aangekondigde, omvangrijke bezuinigingsmaatregelen, waarvan sommige spoedig zullen ingaan. Daarbij is de minister van mening dat een activerend sociaal beleid van belang is om de personeelsreducties de komende jaren zorgvuldig en voortvarend te laten verlopen. Ook hier is het duidelijk dat de minister van Defensie een versobering nastreeft van het SBK. Gezien het feit dat een groot deel van de gedwongen ontslagen zal vallen onder het oudere personeel, personeel dat moeilijk aan een andere baan in het bedrijfsleven kan worden geholpen, is een goed flankerend beleid noodzaak. Voor de FVNO|MHB is het dan ook onacceptabel dat het personeel dat de organisatie gedwongen moet verlaten, door deze voorstellen van de minister nog een trap na krijgt.

Politiek Het woord is nu aan de leden van de Tweede Kamer, meer specifiek de leden van de Vaste Kamer Commissie Defensie. Zij zijn het die de Beleidsnota moeten beoordelen. Zij zijn het ook die de minister moeten doen inzien dat de huidige keuzes geen recht doen aan de loyaliteit en inzet van het defensiepersoneel, en dat de minister zijn keuzes dient aan te passen om het defensiepersoneel tegemoet te komen. Op 6 juni 2011 staat de Beleidsbrief gepland voor het overleg in de Tweede Kamer. 6 juni 2011: D-Day voor Defensie? De FVNO|MHB zal alles in het werk stellen om de leden van de Tweede Kamer ervan te overtuigen dat de huidige keuzes geen recht doen aan de inzet en loyaliteit van het defensiepersoneel. Bovendien zullen de acties van de gezamenlijke vakbonden voor defensiepersoneel worden voortgezet om ook de Nederlandse samenleving daarvan te overtuigen. I Lees alles over de bezuinigingen bij Defensie op:

l www.ProDef.nl

Lees alles over de acties van de gezamenlijke vakbonden voor defensiepersoneel www.defensiepersoneelinactie.nl ProDef bulletin, mei 2011 | 5


01-05-2011

17:15

Pagina 6

Bezuinigingen

Door René Pieters

De Beleidsbrief en de NLDA In de Beleidsbrief van de minister van Defensie van 8 april jl. wordt ook de Nederlandse Defensie Academie niet ongemoeid gelaten. Naast een enkele concrete uitspraak worden er echter met name uitspraken gedaan waarvan de daadwerkelijke invulling nog moet worden bepaald. Zo stelt de Beleidsbrief het volgende: • Het aanbod van studierichtingen bij de NLDA wordt verkleind tot drie bacheloropleidingen; • Het aantal profielen en minors wordt tot een minimum beperkt en delen van de opleiding worden op civiele universiteiten gevolgd; • Onderzocht wordt of de NLDA door de geringere instroom als gevolg van de maatregelen in deze Beleidsbrief en de optimalisering van het cursusaanbod, de belegging kan concentreren op twee locaties. De locatie Ypenburg (Instituut Defensie Leergangen) wordt dan afgestoten; • De Leergang Topmanagement Defensie verdwijnt; • Leerlingen krijgen bij de initiële officiersopleidingen niet langer wedde maar zakgeld.

Met name de tweede en de laatste maatregel hebben al geleid tot veel vragen en opmerkingen. De FVNO|MHB is van mening dat gedane toezeggingen dienen te worden nagekomen. Zo kan het verminderen van het aantal studierichtingen er niet toe leiden dat aspirant-officieren de hen in het vooruitzicht gestelde en toegezegde opleidingen niet meer kunnen volgen. Bij de omzetting van wedde in zakgeld dient rekening te worden gehouden met de grote diversiteit aan sociale omstandigheden waarin de aspirant-officieren verkeren (burgerlijke staat, woonsituatie, e.d.). Het onverkort doorvoeren van de maatregel leidt in individuele situaties tot grote verschillen in financiële consequenties. Daarnaast bevreemdt het de FVNO|MHB dat er in de Beleidsbrief slechts sprake is van zakgeld

voor leerlingen bij de initiële officiersopleidingen. Er zijn immers nog veel meer leerlingen bij initiële opleidingen binnen de defensieorganisatie. Aangezien er, op het moment van schrijven, geen aanvullende informatie bekend is over dit onderwerp is de FVNO|MHB dan ook in afwachting van het daadwerkelijke voorstel van de minister van Defensie, alvorens hierover een definitief standpunt in te nemen. I

Eerste twee actieweken een groot succes De eerste twee actieweken van de gezamenlijke vakbonden voor defensie personeel zijn een groot succes geworden. De eerste actiemeeting op 12 april op de Johannes Post Kazerne in Havelte trok ruim 500 militairen. Ook de daarop volgende bijeenkomsten op o.a. Luchtmachtbasis De Peel, de Bernhardkazerne in Amersfoort, de Frederikkazerne in Den Haag, Vliegbasis Volkel en de Marinebasis en het Marinevliegkamp De Kooy in Den Helder, werden door vele honderden militairen en burgermedewerkers bezocht. Met name het personeel van op te heffen eenheden kwam na de pauze naar de actiemeetings van de vakbonden. De actiebereidheid is, nadat de bezuinigingsplannen naar buiten zijn gekomen, zeer groot. Met name het feit dat velen gedwongen de defensieorganisatie zullen moeten verlaten, na vele jaren van loyaliteit en grote inzet, soms met gevaar voor lijf en 6 | ProDef bulletin, mei 2011

leden, is voor veel defensiepersoneel een hard gelag. Ook de niet nagekomen toezegging van de minister van Defensie dat met de beleidsbrief de gewenste duidelijkheid zou volgen, is voor velen onverteerbaar. De gezamenlijke vakbonden voor defensiepersoneel hebben aangekondigd dat vervolgacties zullen volgen. Acties waarbij de grenzen van het toelaatbare zullen worden opgezocht, maar waarbij het respect voor het uniform en het waardige karakter van het defensiepersoneel nadrukkelijk in acht zullen worden genomen. I Lees meer over de acties op: www.defensiepersoneelinactie.nl


01-05-2011

17:15

Pagina 7

Bezuinigingen

Door Marc de Natris

Defensie loyaliteit Defensie heeft in de Beleidsbrief van 8 april 2011 aangegeven per 1 juli as. inzicht te verschaffen in de nieuwe personele organisatie. Deze nieuwe organisatie zal worden ingericht volgens de numerus fixus gedachte. Bij toepassing van deze numerus fixus zal blijken hoeveel medewerkers Defensie in de verschillende rangen en standen en burgerschalen nodig heeft om te kunnen voldoen aan het ambitieniveau van onze regering. Bovendien zal blijken in welke personeelscategorieën Defensie in de nabije toekomst een overschot verwacht. Daar er moet worden bezuinigd op de personele exploitatie en de minister heeft aangegeven dat “de trap van boven wordt schoongeveegd”, is het niet ondenkbaar dat een aanzienlijk aantal middelbare en hogere functies bij Defensie wordt geschrapt. Voor de militairen houdt dit in dat de overtolligheid voornamelijk bij de FPS fase 3 militairen zal worden vastgesteld. Immers Defensie heeft aangegeven dat zij nog verder wenst te verjongen, met de achterliggende gedachte dat de jonge militair goedkoper is (o.a. geen uitzicht op UKW, minder pensioenbackservice) dan de 'oude' militair. Daarnaast zou het onverstandig zijn van Defensie om de fase 2 militair met reorganisatieontslag te sturen, omdat dit aanzienlijk duurder is dan deze militair mee te delen dat hij geen uitzicht heeft op fase 3. Vooral de loyale hoofdofficieren en oudere onderofficieren moeten naast een aanzienlijk deel van het burgerpersoneel vrezen voor hun baan. Met de Beleidsbrief in de hand creëert Defensie alsnog het Up or Out systeem dat zij vanaf het begin voor ogen had: een extra uitstroommoment rond de 50 jaar. De komende jaren zullen cruciaal zijn voor Defensie. De krapte op de arbeidsmarkt zal groter worden dan ooit. De babyboomers verlaten de arbeidsmarkt en het aantal jongeren zal niet toereikend zijn om de gaten te vullen, nog afgezien van het feit dat ze de ervaring en kennis missen. Het is dan ook te verwachten dat door de aanzuigende werking van de arbeidsmarkt het irreguliere verloop alleen maar verder zal toenemen. De keuzes die Defensie op korte termijn maakt zijn dan ook cruciaal voor het imago van Defensie als werkgever. De komende jaren neemt het natuurlijk verloop zowel onder de militaire als burgerpopulatie aanzienlijk toe. Er is reeds door de centrales van overheidspersoneel aangegeven dat de personeelsreductie, als deze iets wordt

vertraagd, zonder gedwongen ontslagen kan worden behaald. Echter, moeten wij als medewerkers van Defensie blij zijn met een vertraging van de reductie? Het antwoord is m.i. nee. Immers, hoe eerder de bezuinigingen worden behaald hoe beter, want dan kunnen we ons op de toekomst richten. Is de FVNO|MHB dan voor gedwongen ontslagen? Nee, want wij zijn van mening dat de reductie zonder gedwongen ontslagen kan worden behaald. Echter, dit kan alleen wanneer Defensie op het moment dat de numerus fixus bekend wordt, vrijwillige uitstroom bevorderende maatregelen afkondigt. Deze maatregelen zullen pijn gaan doen. Immers, er zullen medewerkers vertrekken die Defensie misschien liever zou willen behouden. De

vraag is dan ook of Defensie deze uitstroom bevorderende maatregelen gaat afkondigen. Op korte termijn zal blijken of de loyaliteit binnen Defensie alleen aanwezig is bij het defensiepersoneel, of dat er sprake is van wederkerigheid. Ik hoop van harte het laatste. Het personeel dat namelijk gebruik zal maken van de vrijwillige uitstroommogelijkheden gaat dan met een redelijk goed gevoel weg en zal een goede ambassadeur van Defensie blijken te zijn. De oudere militairen zullen Defensie dankbaar zijn en eveneens positief over de (oud-)werkgever blijven spreken. Dit laatste zal het Defensie werkgeversimago alleen maar ten goede komen in de moeilijke jaren van werving en behoud die op Defensie afkomen! I

Cartoon

ProDef bulletin, mei 2011 | 7


01-05-2011

17:15

Pagina 8

Pensioenen

Door Martin Weusthuis

70% FPU blijkt 67% FPU Een FVNO|MHB-lid rekende de hoogte van haar FPU-uitkering na op de FPU-spilleeftijd van 62 jaar en 3 maanden. Hoe ze ook rekende, ze kwam niet uit op 70% van haar pensioengevend inkomen. Die 70% was haar toch beloofd op die leeftijd? De FVNO|MHB liet een berekening maken door ABP en ontdekte een tot nu toe niet gecommuniceerde nieuwe ‘spilleeftijd’ van 62 jaar en 5 maanden. van de nieuwe FPU-spilleeftijd nog wel even aan de orde zijn. Op ‘mijnABP.nl’ kunt u de gevolgen zien voor de hoogte van uw FPUuitkering als u langer doorwerkt. De laatste jaren hebben de ingrepen in de vroegpensioenen hun werk wel gedaan. In het ABP jaarverslag 2010 is te lezen hoe de

gemiddelde FPU-uittreedleeftijd vanaf invoering van die maatregelen in 2006 is gestegen. In de jaren 2004 en 2005 is juist een daling te zien van de uittreedleeftijd. Dat was het gevolg van ‘regelingen’ om anticiperend op het kabinetsbeleid tot langer doorwerken, oudere werknemers te laten uitstromen. I

Bron: ABP Jaarverslag 2010

De reden daarvoor ligt in de gedeeltelijke indexatie van de ABP-pensioenen. De FPU is ook een pensioen dat voor een groot deel op dezelfde wijze als het ouderdomspensioen en het nabestaandenpensioen de gevolgen ondervindt van de huidige financiële situatie van het ABP. De indexatiebeperking heeft als consequentie dat de FPU-uitkering op de officiële spildatum lager ligt dan de beloofde 70%. De mate van daling hangt samen met de hoogte van het inkomen. Bij een pensioengevend inkomen van bijv. € 40.000,-is de FPUderving op de spildatum ongeveer 2,5% punt (67,5% FPU), en bij een pensioengevend inkomen van € 80.000,- is de derving gestegen tot 3,5% punt (66,5% FPU). Gemiddeld dus ca. 3% punt minder FPU (67%) bij 62 jaar en 3 maanden. U kunt deze inkomstenderving opvangen door 2 maanden langer door te werken. Bij 62 jaar en 5 maanden zit u weer op die 70%. Gezien de indexatieverwachtingen voor het ABP de komende jaren, zal een verdere verhoging

Dekkingsgraad ABP stijgt naar 112% ABP kwam onlangs met het Kwartaalbericht: 1e kwartaal 2011. Door een oplopende marktrente en hogere aandelenkoersen is de dekkingsgraad van het ABPaan het eind van het eerste kwartaal van 2011 gestegen naar 112% komend van 105% op 31 december 2010. Het vermogen (activa) is in het eerste kwartaal gestegen met € 2,1 miljard naar € 239 miljard, een rendement van 0,9%.

Bron: ABP Eerste kwartaalbericht

De marktrente bepaalt voor een belangrijk deel de hoogte van het bedrag aan betalingsverplichtingen (passiva) dat nodig is om de pensioenuitkeringen van nu en in de (verre)

toekomst te kunnen voldoen. Door de stijging van die marktrente met zo’n 0,3% zijn de betalingsverplichtingen met € 11 miljard gedaald. Uit onderstaande grafiek blijkt de correlatie tussen rentestand en betalingsverplichtingen (pensioenuitkeringen). Een stijgende dekkingsgraad is natuurlijk goed nieuws. Maar een stand van 112% zet geen zoden aan de dijk. Het betekent dat uw huidige pensioen betaald kan blijven met een

8 | ProDef bulletin, mei 2011

klein beetje indexatie. Het ABP kent een zgn. indexatiestaffel. Die houdt in dat er geen indexatie plaatsvindt bij een stand van de dekkingsgraad van 105% en lager. Tussen de 105% en 135% vindt er lineaire verhoging van de indexatie plaats (bij 120% dus 50%). Vanaf 135% kan er weer volledig geïndexeerd worden. Het is moeilijk inschatten wat de wereldeconomie en de marktrente gaan doen de komende jaren. Maar het zou zo maar kunnen dat we nog een paar jaren hebben te gaan voordat volledige indexatie weer ons deel zal zijn. I


01-05-2011

17:15

Pagina 9

FVNO | MHB Algemene Ledenraad

Door Tim Timmerman

4e Algemene Ledenraadvergadering FVNO|MHB Op 19 mei a.s. vindt de 4e vergadering van de Algemene Ledenraad van de FVNO|MHB plaats. De volgende onderwerpen staan op de agenda: • Opening en mededelingen voorzitter FVNO|MHB • Actualiteiten (Beleidsbrief, arbeidsvoorwaarden, reorganisaties, pensioenen en samenwerking) • Jaarverslag 2010 (secretarieel en financieel)

• Evenementen - Actiebijeenkomsten (waaronder landelijke actiedag) - Symposium KVMO 25 mei 2011 (Rotterdam) - Symposium Gezamenlijke Officieren Verenigingen najaar 2011 - Ledenwerving

aanmelden via [email protected]. Leden van de FVNO|MHB kunnen op verzoek de vergaderstukken toegezonden krijgen per e-mail.

FVNO|MHB-leden zijn van harte uitgenodigd deze vergadering bij te wonen. U kunt zich

Aanmelden

Datum Locatie Aanvang

: 19 mei 2011 : Prinses Julianakazerne (Constant Rebequezaal) : 14.30 uur – 16.30 uur met aansluitend een drankje : [email protected]

Oproep werkgroep jongeren De werkgroep jongeren is op zoek naar enthousiaste werkgroepleden! Ben jij ambitieus, vind je het leuk om activiteiten voor jonge officieren, cadetten en adelborsten te organiseren, mee te denken over arbeidsvoorwaarden en bij te dragen aan een krachtige inbreng van jonge officieren en cadetten/adelborsten binnen de FVNO|MHB? Neem dan contact op met de secretaris Tim Timmerman, via [email protected].

Medezeggenschap

De volgende medezeggenschapsverkiezingen zijn gepland: Defensieonderdeel

Eenheid

Uiterste datum indienen kandidatenlijst

Kiesdatum

CLAS CLAS CDC GE/NL KMar CDC CLAS CLAS CZSK

School Luchtmobiel Schaarsbergen 44 Pantserinfanteriebataljon “Johan Willem Friso” DBBO Staf 1 (GE/NL) Corps District Koninklijke Marechaussee Zuid CDC/DPD/JDV 200 Bevoorradings- en Transportbataljon JISTARC School voor Nucleaire Biologische en Chemische Damage Control Koninklijke Marine Technische School KMTO

08-04-2011 15-04-2011 21-04-2011 02-05-2011 09-05-2011 06-05-2011 18-05-2011 25-05-2011 31-05-2011

20-05-2011 30-05-2011 02 t/m 16-06-2011 14-06-2011 20 t/m 26-06-2011 28-06-2011 29-06-2011 06-07-2011 12-07-2011

22-07-2011

01-09-2011

CZSK

Zijn er binnenkort bij uw eenheid MC-verkiezingen en heeft u belangstelling om zitting te nemen in een MC, meldt u zich dan ook aan bij Peter van Sprang, medewerker Medezeggenschap en ARBO van de FVNO|MHB: 070-3839504. U kunt ook contact opnemen met Piet Glas, aanspreekpunt FVNO|MHB bij het Marinebedrijf, 0223-651913. ProDef bulletin, mei 2011 | 9


01-05-2011

17:15

Pagina 10

FVNO | MHB activiteiten

Workshop ‘Kernbewust Leiderschap’ Op 14 april jl. organiseerde de FVNO|MHB de workshop ‘Kernbewust Leiderschap’. Terwijl de meeste aanwezigen nog genoten van een heerlijke maaltijd, startte de workshop met een korte maar prikkelende videopresentatie van Harvard professor Marty Linsky. Hierin werd meteen een vlijmscherp onderscheid gemaakt tussen de kenmerken van 'alleen maar' autoriteit en die van daadwerkelijk leiderschap. Linsky zette vervolgens uiteen waarom we volgens hem niet vaker leiderschapsgedrag vertonen. In de discussie na de video kwamen al vrij snel meerdere duidelijke ideeën naar voren over hoe dit leiderschapsgedrag in de eigen werkomgeving positief is te beïnvloeden. In zijn rol als facilitator hielp Richard Kwakernaak iedereen zich bewust te worden van het

verschil in beleving bij verschillende aanpakken hierbij, zowel vanuit het perspectief van de leidinggevende, als vanuit het perspectief van degene die leiding krijgt. Voor meer inzicht in het effect van iemands persoonlijke beleving van een situatie op zijn/haar waarschijnlijke respons, werd vervolgens een aantal recente vindingen uit de neurowetenschappen besproken. Hieruit bleek bijvoorbeeld hoe ontzettend veel moeilijker het wordt om helder te kunnen blijven nadenken en overzicht te houden zodra stress wordt ervaren. Daarentegen bleek echter ook hoe iemand zichzelf of een ander relatief eenvoudig kan helpen om snel minder stress te ervaren en weer beter denkwerk te verrichten.

Bewustwording van emoties en gedachten is daarbij waar het in de kern om draait. Samen met motivatie en gedrag zijn er zo vier kerndimensies van menselijke ervaring. De bewustheid daarvan blijkt een enorme hulp om het komen tot een gewenste respons bij zowel onszelf als bij anderen. De workshop eindigde met een verkenning hoe dit alles al praktisch wordt toegepast in steeds populairder wordende disciplines als Appreciative Inquiry, Brain Based Coaching, Mindfulness, NeuroLeadership en NeuroLinguïstisch Programmeren. Heeft u interesse in workshops over deze onderwerpen? Neem contact op via [email protected]. I

Symposium ‘Leider en Boekhouder?’ Een korte impressie Op 7 april jl. organiseerden de gezamenlijke officierenverenigingen (FVNO|MHB, KVMO en NOV) het symposium ‘Leider en boekhouder’ op de NLDA in de aula van de KMA, voor voornamelijk cadetten en adelborsten. Vier actief dienende officieren: een Kapitein der mariniers, plaatsvervangend Compagniescommandant; een Kapitein der Infanterie, Compagniescommandant; een Majoor-vlieger, voormalig Commandant van een vlucht Apache helikopters en een Luitenant-kolonel der Infanterie, voormalig Commandant van een Pantserinfanteriebataljon, verzorgden een inleiding. Vanuit hun praktijkervaring gaven zij presentaties die een boeiend inzicht gaven in hun ervaringen als leider, respectievelijk manager/boekhouder. Tijdens de presentaties kwamen de verschillen tussen leidinggeven in Nederland en leidinggeven tijdens een missie aan bod. In Nederland is men onderhevig aan de (wettelijke) regels die op alle gebieden gelden: De Boekhouder. Daar wordt over het algemeen echter niet klagerig over gedaan. Het kan lastig zijn, maar vooral ziet men de vele regels als part of the job. Wel werd aangegeven dat je in staat moet worden gesteld de regels ‘bij te buigen’, als dat nodig is. Tijdens een uitzending liggen de accenten duidelijk anders volgens de sprekers. Op dat 10 | ProDef bulletin, maart 2011

moment is alles gericht op het operationele, de opdracht. Hierbij ligt er met name veel nadruk op personeelszorg en goed zorgen voor je mensen die onder hoge druk staan: De Leider. Het blijkt daarnaast tijdens een uitzending veel makkelijker om dingen voor elkaar te krijgen, vooral op het gebied van materieel. Al met al is het voor de defensieorganisatie een uitdaging om leidinggevende officieren in Nederland meer vertrouwen te gunnen en

minder regels te genereren. Kortom, de mening werd gedeeld dat minder bureaucratie en minder regels welkom zijn. Vanwege het verschijnen van de Beleidsbrief kon het symposium op 8 april jl. niet doorgaan. In oktober/november van dit jaar wordt het symposium opnieuw georganiseerd voor actief dienende officieren en geïnteresseerde burgerleden. In het volgende ProDef-Bulletin volgt hierover meer informatie. I


01-05-2011

17:15

Pagina 11

Computips

Door Leen van der Biessen pind aan de Verkenner Icoon en via de rechtermuisknop beschikbaar komt. • Werken met bibliotheken

Windows 7 special(2) Minder klikken - 1 Druk met de rechtermuisknop op de startknop en kies voor ‘Eigenschappen’, waarna we bovenstaand menu krijgen. Als je daarna op ‘Aanpassen’ klikt, kun je het aantal instellen.

Minder Klikken - 2 In de Windows Verkenner kun je op drie manieren zorgen dat je mappen sneller terugvindt: • met favorieten

In eerdere versies van Windows werden bestanden geordend in verschillende mappen en submappen. Bij Windows 7 kun je ook bibliotheken gebruiken om bestanden te ordenen en te openen, ongeacht waar ze zijn opgeslagen (zie afbeelding hierboven). In een bibliotheek worden bestanden uit verschillende locaties verzameld en als één set weergegeven. Hierbij worden de bestanden niet uit de oorspronkelijke locaties verplaatst.

Bibliotheken In Windows is een aantal slimme instellingen mogelijk dat het aantal klikken met de muis aanzienlijk kan reduceren. En dat is zeker goed als anti-rsi maatregel. Allereerst hebben we de jump lists. Zeker voor de Officeprogramma’s werken die zeer prettig. Het werkt als volgt: Maak eerst een snelkoppeling op het bureaublad door het icoon van het programma vanuit het startmenu naar het bureaublad te slepen en tegelijkertijd de ALT knop ingedrukt te houden. Deze icoon sleep je dan op de Taakbalk, waarbij hij wordt vastgemaakt op die Taakbalk. Nadat met het betreffende programma bestanden zijn geopend, kun je deze terugvinden door met de rechter muisknop op het betreffende icoon te drukken. Je krijgt nu de jump list te zien voor het betreffende programma. Je kunt via de rechter muisknop bestanden vastpinnen via het menu item ‘aan deze lijst vastmaken’, zodat ze altijd blijven staan. Door er op te gaan staan kun je ze met de rechter muisknop ook weer ontpinnen via het menu item ‘van deze lijst losmaken’. Ook het aantal programma’s dat de jump list moet onthouden, kun je instellen.

In de Verkenner kun je mappen waar je sneller toegang toe wilt hebben slepen naar de Locatie Favorieten(zie hierboven). Hier wordt dan een shortcut gemaakt die gelijk toegang geeft tot de betreffende map. Als je de shortcut niet meer nodig hebt kun je deze verwijderen, waarbij de originele map uiteraard gewoon bewaard blijft. Het voordeel hierbij is dat je de Favorieten ook ziet in de bestands-dialoog-vensters van de meeste applicaties en dan snel toegang krijgt tot die mappen die in de Favorieten staan. • Vastpinnen op het verkenner Icoon

Je kan mappen waartoe je snelle toegang wilt hebben ook slepen op het Verkenner Icoon, waarna de betreffende map wordt vastge-

Hieronder worden enkele mogelijkheden besproken die bibliotheken bieden: • Een nieuwe bibliotheek maken. Er zijn vier standaardbibliotheken (Documenten, Muziek, Afbeeldingen en Video's). Je kunt echter ook nieuwe bibliotheken maken voor andere verzamelingen. • Items ordenen op map, datum of andere eigenschappen. Je kunt items in een bibliotheek op verschillende manieren ordenen met het menu Sorteren op. Dit menu is opgenomen in het bibliotheekvenster dat in open bibliotheken boven de bestandslijst wordt weergegeven. Je kunt de bibliotheek Muziek bijvoorbeeld op artiest ordenen als je snel een nummer van een bepaalde artiest wilt vinden. • Een map opnemen of verwijderen. Inhoud in bibliotheken wordt verzameld uit opgenomen mappen, ofwel bibliotheeklocaties. Door deze mogelijkheden is het werken met Windows 7 voor wat betreft het opzoeken van bestanden een stuk verbeterd ten opzichte van Windows XP en Vista. In de webversie van dit artikel wordt nóg een aantal mogelijkheden besproken en verwezen naar klikbare weblinks, zie

l www.ProDefNetwerk.nl

ProDef bulletin, mei 2011 | 11


01-05-2011

17:15

Pagina 12

Bureaucratisme 101

door Peter van Maurik

En Defensie … ? Om te beginnen, ik kon dit artikel na mijn laatste bijdrage gewoon schrijven, dus dat is alvast een positief teken. Hoewel mijn laatste regel in de vorige column het natuurlijk zo goed als onmogelijk maakte om dit te verbieden.

Een gemeen grapje dus, mijnerzijds. Maar wat is nu het antwoord ? Of Defensie wel of niet een bureaucratie is, doet in dit geval niet zo ter zake. Dat is ze en er is voor bepaalde onderdelen best een goed argument te vinden dat het ook zo moet blijven. Of het een te veel gebureaucratiseerde organisatie is lijkt mij ook waarschijnlijk, maar dat is geen onderdeel van de vraag die ik heb opgeroepen. Eventuele verbetering van de organisatie van Defensie ligt nu in handen van de minister. Toch is ook die opdracht nog geen concreet antwoord op mijn vraag of Defensie ook een bureaucratisme is. Zijn keuze heeft echter wel een relatie met mijn vraag. Want als Defensie daar kenmerken van heeft zullen de afgelopen maanden allerlei drogredenen op zijn bureau zijn terecht gekomen die hun oorsprong vinden bij de eventuele bureaucratisten van Defensie. De vraag of Defensie een bureaucratisme is hangt af van de kenmerken die de organisatie vertoont en of er veel, of erg belangrijke, mensen zijn die we als bureaucratist kunnen aanmerken. Lees de eerdere columns er nog eens op na. De mensen die ik bedoel kunt u waarschijnlijk beter identificeren dan ik. Deze mensen ontkennen of bagatelliseren problemen en slaan inhoudelijke discussies dood door aan uw loyaliteit te twijfelen. Proberen uitvoeringsproblemen op te lossen door meer regels en procedures te stellen en meer detailinformatie te krijgen, en tegelijkertijd hun afdeling verder te versterken zonder daarbij over de doelstelling van de krijgsmacht te praten. Strakker handhaven van regels of terugtrekken achter structuren, het zijn allemaal aanwijzingen dat u een leidinggevende hebt met bureaucratische trekjes. Aan deze mensen kan ik niet veel anders doen dan ze niet benijden. Ze zullen het niet volhouden, maar het is aan 12 | ProDef bulletin, mei 2011

henzelf om dat te gaan inzien. Aan u is het om te bepalen of u dat wilt afwachten. Lukt u dat niet, ga dan weg voor uw eigen gezondheid. Zoals gezegd, ook de organisatie moet een aantal typerende kenmerken hebben. Een structureel gebrek aan zelfreflectie, de neiging tot megalomane projecten en het druk uitoefenen op haar eigen mensen om domme dingen toch te doen, zijn daar voorbeelden van. Ook weerstand tegen handelen ‘in de geest van’ en overdadig statistisch simplificeren zijn kenmerken. Kritiek smoren met verwijzing

Strakker handhaven van regels of terugtrekken achter structuren, het zijn allemaal aanwijzingen dat u een leidinggevende hebt met bureaucratische trekjes. naar loyaliteit en het bevorderen van gelijkgestemden, het vragen om meer bevoegdheden ten koste van resultaten, het zijn allemaal verkeerde signalen. Ook hier kunt u over uw eigen afdeling weer een oordeel vellen. En ik weet zeker dat sommigen van u nu tot een pijnlijke conclusie komen. Toch is , volgens mij, Defensie als geheel geen bureaucratisme te noemen. De belangrijkste reden is dat zij op heel veel plekken totaal ander gedrag vertoont. De loyaliteit van veel mensen zit van binnen en blijft zorgen voor een goede inzet, reflectie op fouten is dagelijkse kost, de diversiteit van problemen wordt herkend. Regels worden omzeild als deze de goede uitvoering belemmeren. We zouden als Defensie niet kunnen functioneren als we een bureaucratisme zouden zijn en de prestaties liegen er niet om. Maar we moeten eerlijk zijn, er zijn afdelingen bij Defensie die wel voldoen aan dat oordeel van bureaucratisme.

Dus helemaal uit de gevarenzone is Defensie niet, want zonder bestrijding is bureaucratisme wel besmettelijk. Defensie kan dus nog steeds een bureaucratisme worden. Daarom is de keuze van de minister zo belangrijk. Niet alleen moet hij de fouten in de, deels foutieve bureaucratische inrichting van defensie zien op te lossen. En moet hij daarbij een goede balans zien te vinden tussen die onderdelen waar bureaucratie niet kan werken en daar waar het wel toegevoegde waarde heeft. Hij moet flexibel houden wat flexibel moet zijn, zoals gereed stellen of onderhoud of personele ontwikkeling, en standaardiseren waar dat iets oplevert. Maar hij moet tegelijkertijd die afdelingen die de laatste jaren hebben uitgeblonken door macht- en positiespel, overdadige administratieve overlast, slechte serviceverlening of het juist bagatelliseren en ontkennen van problemen, zien te genezen van het virus van bureaucratisme. De minister staat de lastige inschatting te wachten of een advies om niet te veel te veranderen om onrust te voorkomen, nu bedoeld is om onrust te voorkomen in het belang van Defensie, of juist onrust bij de betrokken adviseur. De opmerking is in het ene geval loyaliteit aan de defensieorganisatie en in het andere geval een kenmerk van bureaucratisme. Ik wens hem wijsheid toe en ik zal hem erin vertrouwen. Als hij het goed doet zal de beloning groot zijn, voor ons als Defensie en voor hem als minister. En Defensie zal een voorbeeld zijn voor al die andere professionals in Nederland. De verplegers, de onderwijzers, de zorgen hulpverleners, de politie, de rechterlijke macht, de ambtenaren aan de loketten, ze zullen ons volgen. En als hij het fout doet? Tja, dan kunnen we over een paar jaar weer opnieuw beginnen, na de volgende bestuurlijke, en vermoedelijk ook financiële, crisis. Dit is de laatste column in de reeks ‘Bureaucratisme’, de volgende keren wil ik me richten op de toekomst en is het onderwerp ‘Innovatie’. I


01-05-2011

17:15

Pagina 13

Column juridische zaken

door mr O.W. Borgeld juridisch adviseur FVNO|MHB

Naar Verweggistan en terug Kapitein KLu Eimert de Vries is op uitzending gezonden naar Verweggistan. Eimert zou bij de gezamenlijke inlichtingendienst gaan werken en tevens als detachementscommandant gaan optreden. Aan Nederland was voor deze functie een overste gevraagd, doch die had Nederland niet in de aanbieding. Er werd dan ook akkoord gegaan met een majoor. Toch moest Eimert deze functie vervullen. Tijdens zijn plaatsing ziet Eimert dat aan zijn inlichtingenfunctie de rang van Overste verbonden was. Eimert heeft dit aan de hoogste Nederlandse autoriteit gemeld en later ook nog dat hij een bijzonder goede beoordeling had gekregen. Na afloop van zijn uitzending heeft Eimert het rangverschil in Nederland informeel aangekaart. Uit de

terugkoppeling bleek dat met de andere landen was afgesproken dat Nederland een majoor zou leveren en als Eimert een hogere tijdelijke rang had willen bekleden, had hij maar eerder in de lucht moeten komen. Een tijdelijke bevordering had in de visie van het bestuursorgaan geen nut. Als Eimert het er niet eens mee was dan moest hij maar een rekest indienen. En passant werd hier nog aan toegevoegd dat de kans op succes uitzonderlijk klein zou zijn. Toen dit alles bij Eimert bekend was geworden was hij al meer dan zes weken terug in Nederland. Daarom stond het fictieve besluit om hem niet te bevorderen in rechte vast en had een rekest ook geen zin meer, want er waren geen nieuwe feiten of

omstandigheden. Over een bezwaar hoefde Eimert ook niet meer te denken, want de termijnen daarvoor waren ook al verlopen. Het is in deze rubriek al eens meer gezegd: wil je juridische stappen tegen Defensie of een ander bestuursorgaan ondernemen, dan moet je er tijdig bij zijn. Laat je niet met een kluitje in het informele riet sturen, want dan eindig je in een juridisch moeras. Het resultaat zal zijn dat het besluit of de handeling in rechte vast komt te staan. In zo’n geval had Eimert in Verweggistan een rekest in moeten dienen en daarna eventueel tijdig (d.w.z. binnen 6 of 13 weken) bezwaar moeten maken. Nu rest Eimert nog slechts het aanmelden van zijn probleem bij de IGK. Mogelijk dat deze nog iets kan bereiken. I

A D V E R T E N T I E

Zomeractie autoverzekering Prinsenland Adviseurs werkt samen met meer dan 20 gerenommeerde autoverzekeraars. Hierdoor kunnen wij u in de meeste gevallen de voordeligste autoverzekering aanbieden. Als lid van de FVNO|MHB krijgt u bovendien een hoge collectiviteitkorting. Surf naar www.prinsenland-adviseurs.nl en vul de gevraagde gegevens in op onze online berekeningsmodule. De drie voordeligste maatschappijen worden aan u getoond. Uw korting is al in de berekening verwerkt. Indien gewenst kunt u zelf de verzekering online aanvragen. Ook kunt u de polisvoorwaarden inzien.

Advies Heeft u advies nodig bij het maken van de juiste keuze voor uw autoverzekering? Neem dan even telefonisch contact met ons op; 010-4552500. Lopende autoverzekering elders Wij kunnen u helpen bij het beëindigen van uw huidige autoverzekering. Houdt wel rekening met de opzegtermijn. Kijk hiervoor uw polisvoorwaarden na. Prinsenland Adviseurs Tel 010-4552500 Fax 010-2204969

www.prinsenland-adviseurs.nl [email protected]

www.prinsenland-adviseurs.nl ProDef bulletin, mei 2011 | 13


01-05-2011

17:15

Pagina 14

Symposium KVMO 25 mei 2011

deelname staa t open voor FVNO|MHB -l eden

Het openbare gedeelte van de Algemene Vergadering van de KVMO heeft het thema:

“De toekomstige Koninklijke Marine na de Beleidsbrief” Keynote speaker is drs. A.J. Boekestijn, voormalig Tweede Kamerlid voor de VVD. Hij is als docent-onderzoeker verbonden aan de Universiteit Utrecht, publiceert geregeld in NRC-Handelsblad en Volkskrant en is vaste buitenlandcolumnist bij Elsevier. Namens het Commando Zeestrijdkrachten zullen KOLMARNS F.V. van Sprang en KTZ B.W.J. Bekkering een inleiding verzorgen. Vanuit de academische wereld zal een bredere duiding worden verzorgd door dr. J.E. Noll, universitair hoofddocent Internationale Veiligheidsstudies aan de NLDA.

Aanvang 13.30 uur Locatie Van Ghentkazerne Rotterdam, Evenementencentrum Toepad 120, 3063 NJ Rotterdam

Aanmelden via [email protected] of 070 383 95 04

FVNO|MHB en OU NL

Samenwerking FVNO|MHB en OU NL Tussen de FVNO|MHB en de Open Universiteit Nederland (OU NL) bestaat sinds 2009 een samenwerkingsovereenkomst. Een van de doelen die ten grondslag ligt aan de samenwerking, is het optimaliseren van loopbaanondersteuning middels het aanbieden van studiemogelijkheden op hoog niveau. Speciaal voor FVNO|MHB leden is een eigen introductiepagina aan de OU website toegevoegd, met als doel het verbeteren van snelheid en overzicht bij het zoeken naar studie-informatie. U kunt deze site vinden via de URL: http://www.ou.nl/FVNOMHB. In het openingsscherm worden gegevens getoond die voor de meeste (potentiële) studenten voldoende zijn om snel de informatie te vinden die ze zoeken. Zo staan er directe links naar diverse cursussen en opleidingen en naar de speciale regelingen voor FVNO|MHB-leden. De FVNO|MHB en de OU willen synergie laten ontstaan tussen FVNO|MHB-studenten, bijvoorbeeld door oud studenten hun scriptie bekend te laten stellen op ProDef netwerk of door het direct kunnen benaderen van scripties van FVNO|MHB leden via de zojuist beschreven internetpagina (ook voor niet-studenten). Ook kan gedacht worden aan het samen maken van studieopdrachten of het uitwisselen van uittreksels van cursussen. De OU streeft ernaar een partner te zijn in een leven lang leren, een ondersteuning gedurende de loopbaan. Heeft u suggesties over hoe wij de ondersteuning verder kunnen optimaliseren, laat het dan weten via de contactpersoon of tijdens de aanwezigheid van OUvertegenwoordigers op FVNO|MHB-dagen. I


01-05-2011

17:15

Pagina 15

Haal meer uit uw lidmaatschap! Met onderstaande bedrijven en organisaties hebben we afspraken gemaakt die extra voordeel kunnen opleveren! VERZEKERINGEN MET INTERESSANTE KORTINGEN

|

OHRA

|

HYPOTHEKEN MET GUNSTIGE VOORWAARDEN

|

RABOBANK

ADVISEURS VOOR HYPOTHEKEN EN VERZEKERINGEN

|

PRINSENLAND ADVISEURS

REIZEN MET AANTREKKELIJKE KORTING

|

AVIS AUTOHUUR

KLEDING WEBWINKEL MET GROTE COLLECTIE

|

UNDERFASHION.NL

CARDS TEGEN BIJZONDERE TARIEVEN

|

AMERICAN EXPRESS

UITGEBREIDE NOTARISSERVICE

|

ACTUS NOTARISSEN

PERSOONLIJKE ONTWIKKELING

|

OPEN UNIVERSITEIT NEDERLAND

FBTO

|

|

INTER ASSURE

ARKE

|

|

|

INTERPOLIS

WEEKENDJEWEG.NL

|

ESSO CARD NEDERLAND

MASTERCARD

|

PICOMPANY

En dit is nog niet alles, ga voor het volledige overzicht van onze voordelen, inclusief alle info naar: www.prodef.nl/ledenvoordeel. Mailen kan ook: [email protected] ADVERTENTIE

Websiteberichten ProDef.nl Reacties op de bezuinigingen bij Defensie Bij de FVNO|MHB zijn veel reacties binnengekomen van ongeruste, betrokken mensen (leden en nietleden) op de aangekondigde draconische bezuinigingen bij Defensie. Lees de reacties op

l www.ProDef.nl

FVNO|MHB zoekt jonge officieren en burgermedewerkers Om te komen tot een lange termijn visie op arbeidsvoorwaarden heeft de FVNO|MHB de Werkgroep Strategische Personeelsvisie Defensie ingericht. Aangezien het hier gaat om arbeidsvoorwaarden van de toekomst, zijn wij op zoek naar jonge officieren en burgermedewerkers bij Defensie die mee willen denken in deze werkgroep. Lees verder op:

l www.ProDef.nl

Pensioenfabels In het periodiek ‘Perspectief’ van de Centrale voor Middelbare en Hogere Functionarissen (CMHF), de centrale waarbij de FVNO|MHB is aangesloten, is te lezen over het pensioenakkoord en over pensioenfabels. Perspectief is ook digitaal te lezen op

l www.cmhf.nl


01-05-2011

Column

17:15

Pagina 16

Door Tom Kofman, vice-voorzitter FVNO|MHB

Vijf vragen aan…

Wat de toekomst brengen moge... Ik trap geen open deur in als ik stel dat het werken bij Defensie wel eens onder aangenamer omstandigheden plaatsvond. 1 op de 6 werknemers exit, bij de bestuursstaf en ondersteuning zelfs 1 op de 3. 4.000 militairen en 2.000 burgers gedwongen op straat. Voorwaar, géén sinecure.

Majoor Magchiel Dierckx is werkzaam als Hoofd Juridische Zaken bij het CLAS, Staf 43 Gemechaniseerde Brigade. Wat houdt je werk in?

Arbeidsvoorwaarden De gifbeker moet nog deels worden gevuld door de minister, te weten het versoberen van de toch al belabberde arbeidsvoorwaarden voor het personeel. De minister richt zich op harmonisering en actualisering. De verschillen in salaris bij dezelfde rangen tussen de verschillende operationele commando’s moeten verdwijnen. Hij zegt als gevolg van kabinetsafspraken te zijn gehouden aan louter neerwaartse harmonisering. Een slecht uitgangspunt, want harmonisering van arbeidsvoorwaarden voor burgers met de sector Rijk zou een loonsverhoging van 15% betekenen. Hoe word je de meest onaantrekkelijke werkgever binnen de overheid? Het kan toch niet zo zijn dat de ambtenaren mogen opdraaien voor de redding van het bankwezen (staatssteun ca. € 34 miljard). In redelijkheid een steen(tje) bijdragen aan het herstel van de economie van de BV Nederland, daar is niets mis mee. Maar om alles nu eenzijdig neer te leggen bij het kostbaarste wat je als werkgever in dienst hebt, te weten het menselijk kapitaal, gaat te ver. De HDP stelt dat qua overtolligheid “iedereen een gelijke behandeling dient te krijgen”. Dit is de voorbode naar een tot op het bot versoberd SBK. Het huidige SBK zou te weinig het van werk naar werk begeleiden, centraal stellen. Praktijkervaring? Het moet zo zijn dat het huidige SBK gedurende de looptijd van deze immense reorganisatie voor een iegelijk gelijk is. Dat is eerlijk tegenover die hondstrouwe medewerker die al sinds jaar en dag een relatief slechte CAO slikt vanwege een relatief goed SBK. Daar moet je als belangenbehartiger voor gaan en staan.

Samen met kapitein Arn Oosterveer beman ik het Bureau Juridische Zaken van 43 Gemechaniseerde Brigade van de Koninklijke Landmacht in Havelte. Wij zijn de juridisch adviseurs van de commandant en zijn ondercommandanten op elk denkbaar juridisch deelgebied.

Wat vind je belangrijk in je werk? Afwisseling, maatschappelijke relevantie en persoonlijke uitdaging vind ik het belangrijkste in mijn werk. Vertaald naar werkzaamheden betekent dat advies leveren in het juiste perspectief, waarbij alle betrokken persoonlijke, maatschappelijke en organisatorische belangen in de juiste mate worden gewogen.

Merk je iets van de bezuinigingen binnen Defensie? Binnen de Brigade is het zeker merkbaar dat de koek op is, hoewel wij nu nog geen zicht hebben op de grote bezuinigingen die eraan komen. Sommige voertuigen staan nu al stil en elementaire uitrustingsstukken als gevechtslaarzen en sokken zijn niet verkrijgbaar of staan op nalevering. Ook is er behoorlijk gesneden in het oefenbudget. Samen met het feit dat 43 Gemechaniseerde Brigade voor de eerste twee rotaties van de PTG-missie formerende eenheid is, zorgt dat ervoor dat er een aanzienlijke druk staat op onze mensen en middelen.

Hoe reageert het personeel hier op? De vermeende efficiencywinst uit het terugplaatsen van de onderhoudsbedrijven naar de OPCO’s mag als discutabel worden bestempeld. Het centraliseren leverde deze winst immers ook al op. Nog een paar slingerbewegingen en je doet het onderhoud geheel zonder capaciteit. Slaap zacht. Om de huidige ongewenste spreiding van leeftijd en ervaring op te lossen worden burgers ‘gestimuleerd’ om minimaal eens in de vijf jaar van functie te wisselen. Leidt deze roulatie tot verjonging van de populatie of is het een lozingsinstrument? Ik mis de zorg van de HDP over de uitstroom van defensiepersoneel naar de burgermaatschappij. Het vergezicht op de kansen buiten Defensie ontbreekt. De aanwezige unieke kennis heeft buiten Defensie weinig relevantie. Binnen de overheid is het perspectief gunstiger, ware het niet dat de sector Rijk en andere overheden zelve vacaturestops kennen. Ik sluit af met: “Loop ik met gesloten ogen naar het onbekende land”. I

Iedereen probeert er het beste van te maken. Natuurlijk merk je dat de ophanden zijnde bezuinigingen in ieders gedachten zijn aan de gesprekken in de koffiekamer en tijdens vergaderingen. Maar over het algemeen bemerk ik toch een instelling van: “We blijven onze taak zo goed mogelijk doen, wat de uitkomst van de bezuinigingen ook zal zijn.”

Hoe zie jij je toekomst binnen/buiten Defensie? Ik blijf Defensie de mooiste werkgever van Nederland vinden. Van de can-do mentaliteit, de kameraadschap en de vele persoonlijke ontplooiingsmogelijkheden word ik erg blij. Vooralsnog zie ik mij daarom nog wel even bij ‘de baas’ werken. Voor de nabije toekomst heb ik mijn zinnen gezet op een functie in het Caraïbisch Gebied. I

DE CMHF SECTOR DEFENSIE BESTAAT UIT DE:

KVNRO 16 | ProDef bulletin, mei 2011

ProDef. Vrijdag 8 april 2011 was een zwarte dag voor het defensiepersoneel. Vele duizenden personeelsleden BULLETIN INHOUD PROFESSIONALS BIJ DEFENSIE

Recommend Documents