20142019 Omgevingsanalyse gemeente Sint-Laureins
Gemeentebestuur Sint-Laureins
Inhoud Inleiding ................................................................................................................................................... 4 1.
2.
De externe omgeving ...................................................................................................................... 5 1.1
De ruime economische context ............................................................................................... 5
1.2
De algemene gemeentelijke context ....................................................................................... 5
1.3
Besluit externe omgevingsanalyse .......................................................................................... 6
De gemeente Sint-Laureins zelf ...................................................................................................... 7 2.1
De situering van Sint-Laureins binnen de Vlaamse gemeenten ............................................. 7
2.2
Demografie .............................................................................................................................. 7
2.2.1
Bevolkingssamenstelling ................................................................................................. 7
2.2.2
Bevolkingsgroei ............................................................................................................... 8
2.3
Grondgebied ............................................................................................................................ 9
2.4
Sociaal – economische indicatoren ......................................................................................... 9
2.4.1
Welzijn ............................................................................................................................. 9
2.4.2
Economisch beeld ......................................................................................................... 10
2.5 3.
Synthese van de omschrijving van onze gemeente Sint-Laureins........................................ 12
Behoeftenanalyse .......................................................................................................................... 13 3.1 De bestuurskracht van de gemeente .......................................................................................... 13 3.1.1 Financiën .............................................................................................................................. 13 3.1.2 Personeel en organisatie ...................................................................................................... 14 3.1.3 Bestuurlijke relaties .............................................................................................................. 15 3.2 Leven ........................................................................................................................................... 16 3.2.1 Welzijn .................................................................................................................................. 16 3.2.2 Onderwijs .............................................................................................................................. 16 3.2.3 Veiligheid .............................................................................................................................. 17 3.2.4 Mobiliteit................................................................................................................................ 18 3.2.5 De begraafplaatsen .............................................................................................................. 19 3.3
Werken en ondernemen ........................................................................................................ 19
3.4
Wonen en bouwen ................................................................................................................. 20
3.4.1
Wonen ........................................................................................................................... 20
3.4.2
Bouwen .......................................................................................................................... 20
3.5
3.5.1
Natuur ............................................................................................................................ 21
3.5.2
Milieu ............................................................................................................................. 21
3.6
4
Natuur en milieu..................................................................................................................... 21
Vrije tijd .................................................................................................................................. 22
3.6.1
Algemeen ....................................................................................................................... 22
3.6.2
Bibliotheek ..................................................................................................................... 22
3.6.3
Cultuur ........................................................................................................................... 23
3.6.4
Jeugd ............................................................................................................................. 23
3.6.5
Sport .............................................................................................................................. 24
3.6.6
Toerisme ........................................................................................................................ 24
SWOT-analyse .............................................................................................................................. 25
2
5
Bibliografie ..................................................................................................................................... 26
6
Bijlagen .......................................................................................................................................... 27 Bijlage 1: overzicht samenwerkingsverbanden waarbij de gemeente Sint-Laureins is aangesloten 28 Bijlage 2: adviezen gemeentelijke adviesraden ................................................................................ 31
3
Inleiding Deze omgevingsanalyse, die deel uitmaakt van de toelichting bij het meerjarenplan 2014-2019 heeft als doel een kijk te bieden op twee vraagstukken: - Waar situeert Sint-Laureins zich ten opzichte van de ruimere context (Wereld-, Europa, België, Vlaanderen, gelijkaardige gemeenten)? (deel 1) - Wat typeert de gemeente Sint-Laureins zelf? (deel 2 en 3) Een algemene conclusie is terug te vinden onder de vorm van een SWOT-analyse in deel 4. Samen met de politieke en ambtelijke visie op de af te leggen weg in de komende beleidsperiode, ligt dit document aan de basis van een gefundeerd meerjarenplan voor de periode 2014-2019. Deze visie werd teruggekoppeld naar de gemeentelijke adviesraden die een stem geven aan de lokale bevolking, de adviezen zijn na te lezen in bijlage 2. De gemeente Sint-Laureins probeert hiermee een zo rijk mogelijke invulling te geven aan de basisgedachte van het hele BBC-verhaal, namelijk het vinden van een evenwicht tussen de beleidsmatige en de budgettaire elementen binnen de gemeentelijke meerjarenplanning.
4
1. De externe omgeving 1.1 De ruime economische context Op wereld- , Europees en nationaal vlak tekenen zich enkele belangrijke economische tendensen af, die hun weerslag hebben op de Belgische gemeenten. Zonder in detail te gaan of compleet te willen zijn, brengen we volgende belangrijke aspecten onder de aandacht: -
Een zwakke economische groei, in het bijzonder in de Westerse landen;
-
Verdere opmars van de groei- en ontwikkelingslanden;
-
Financiële instabiliteit en onzekerheid op de geld- en kapitaalmarkten;
-
Lage rente, maar ook lage inflatie;
-
Benarde situatie van de nationale overheidsfinanciën, vooral in de Europese landen, die vele overheden noodzaakt tot besparingen (cfr. Europees stabiliteitspact, ook voor lokale besturen).
Deze ruime economische context heeft een weerslag op het gemeentelijke niveau, waar bijgevolg rekening mee zal moeten worden gehouden in de komende planningsperiode, o.a. : -
Stijgende werkloosheid waardoor stijgende armoede (invloed op het sociaal beleid);
-
Zwakke stijging van de inkomsten uit belastingen voor de gemeente;
-
Onzekerheid inzake het behoud van het huidige niveau van subsidies en bijdragen uit het Gemeentefonds
als
gevolg
van
mogelijke
besparingen
op
federaal
en
gewestelijk/gemeenschapsniveau; -
Moeilijkere omstandigheden voor het afsluiten van leningen door de gemeente.
1.2 De algemene gemeentelijke context Bij de start van de nieuwe legislatuur verscheen in De Tijd het artikel ‘de zeven werven van uw gemeente’, gebaseerd op een studie van Belfius (a). Dit artikel kadert zeven grote uitdagingen voor de gemeentebesturen in de komende bestuursperiode, deze worden hierna kort toegelicht. 1. Riolen en water Volgens een Europese richtlijn moet de kwaliteit van het grond- en oppervlaktewater tegen 2015 beter. De kostprijs voor nieuwe riolering is zeer hoog, een raming van de vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten schat de kostprijs in Vlaanderen tussen 5 en 6 miljard euro, waarvan 1,8 miljard kan worden gesubsidieerd door de Vlaamse Milieumaatschappij. Daarnaast is er ook nog de klimaatopwarming waardoor de kans op wateroverlast toeneemt. 2. Afval Gemeentebesturen zijn verantwoordelijk voor openbare netheid. De Europese en Vlaamse overheid leggen op dat tegen 2015 de afvalproductie niet meer mag stijgen en dat een Vlaming nog maar maximaal 150 kg restafval per jaar mag creëren. Sint-Laureins voldoet met 149,57 kg restafval momenteel aan deze doelstelling. De gemeenten beperkten de kosten voor afvalverwerking door organiseren, maar gemiddeld betalen ze nog 77 euro per inwoner.
zich in afvalintercommunales te
5
3. OCMW De vergrijzing en de financiële crisis zijn beiden zeer duidelijk voelbaar binnen de OCMW’s. Dit vertaalt zich in een verhoogd aantal aanvragen voor een leefloon, schuldbemiddeling en budgetbemiddeling. De voorbije legislatuur stegen de uitgaven bij de OCMW’s bijgevolg sterk. Doorgaans gaat een tiende van het gemeentebudget naar het OCMW. Naar de toekomst toe zal deze tendens zich verder doorzetten met een stijging van de gemeentelijke bijdrage aan het OCMW tot gevolg. 4. Woonzorgcentra Eén op de drie woonzorgcentra in Vlaanderen is in handen van de gemeente, het OCMW of een intercommunale. Gezien de problematiek van de steeds groter wordende vergrijzing zullen vraag en aanbod naar opvangplaatsen niet meer in evenwicht zijn en zal uitbreiding noodzakelijk zijn. Daarbij komt ook nog dat ouderen niet altijd over de financiële middelen beschikken om een woonzorgcentrum te betalen, waardoor ook daar het OCMW soms moet bijspringen. Bovendien creëert de vergrijzing ook andere noden zoals thuishulp, thuisbezorgde maaltijden of medische alarmdiensten die eveneens vaak op de schouders van gemeenten of OCMW’s rusten. 5. Pensioenen van gemeentepersoneel In tegenstelling tot de Vlaamse overheid financieren de gemeenten volledig zelf de pensioenen van hun vast benoemde ambtenaren. Ze kunnen die uitgaven met andere woorden niet doorschuiven naar de federale overheid. Door de daling van het aantal vast benoemde ambtenaren t.o.v. het aantal rechthebbende gepensioneerden ontstaat er een tekort in het pensioenfonds. Hierdoor zullen de werkgeversbijdragen, voor de pensioenvorming van de vast benoemde ambtenaren, stijgen van 26.5% (2013) van de loonmassa naar 38.5% (2019). Daarbij komen ook de steeds stijgende dotaties aan de OCMW’s, politiezones en mogelijks ook toekomstige brandweerzones doordat ook zij steeds hogere pensioenlasten hebben. 6. Brandweer De federale overheid neemt momenteel slechts 10% van de brandweerkosten op zich terwijl dat voor de politie 60% is. Er wordt momenteel geklaagd over een gebrek aan personeel, verouderd materieel en een te versnipperde organisatie. Met de op til zijnde brandweerhervorming waarbij verschillende brandweerkorpsen zullen samenwerken binnen brandweerzones, leeft de vrees dat de kost voor gemeenten nog verder zal stijgen aangezien een grotere bijdrage door de federale overheid in de huidige omstandigheden van besparingen niet evident is. 7. Investeringen Overheidsinvesteringen vormen een belangrijk instrument inzake economisch beleid op gewestelijk en nationaal vlak. Bijna de helft van de overheidsinvesteringen was in 2012 voor rekening van de gemeenten en provincies. Vaak ging het om wegenwerken. De grote vraag is of de gemeenten hun investeringen op peil zullen kunnen houden gezien hun moeilijke budgettaire situatie. De Vlaamse gemeenten hebben in ieder geval een behoorlijk vastgoedpatrimonium te onderhouden.
1.3 Besluit externe omgevingsanalyse De gemeenten staan aan het begin van de nieuwe legislatuur voor een zware opdracht. Een snelle groei van de belastingsinkomsten of van de Vlaamse overheidsdotaties zit er niet in. En aan de uitgavenkant liggen verscheidene stevige werven, waarvan er zeven hierboven vermeld werden, te wachten.
6
2. De gemeente Sint-Laureins zelf 2.1 De situering van Sint-Laureins binnen de Vlaamse gemeenten Een studie van Belfius verdeelt de Vlaamse gemeenten in 16 clusters. Deze typologie is opgebouwd op basis van sociaaleconomische, culturele en financiële elementen. Deze indeling, uitgewerkt op basis van officiële statistische bronnen, heeft als doel om een geschikte vergelijkingsbasis te vormen voor de beleidsaspecten van verschillende gemeenten binnen eenzelfde cluster. Sint-Laureins is ondergebracht in cluster V9, namelijk als een kleine landbouwgemeente binnen de categorie landelijke gemeenten. De gemeenten binnen deze cluster vertonen enkele belangrijke gemeenschappelijke kenmerken: -
zeer landelijk karakter en zeer lage stedelijke aantrekkingskracht. Deze gemeenten oefenen geen centrumfunctie uit en kennen hoofdzakelijk uitwaartse pendelstromen;
-
een zeer lage industriële activiteit;
-
hun bevolkingsgroei stagneert of is negatief.
Sint-Laureins ontwikkelt evenwel binnen de cluster V9 een eigen profiel waarvan de voornaamste kenmerken in de volgende paragrafen worden toegelicht.
2.2 Demografie 2.2.1
Bevolkingssamenstelling
Naar leeftijd Op 1 januari 2013 telde Sint-Laureins 6639 inwoners. De bevolkingssamenstelling naar leeftijd is weergegeven in onderstaande grafiek. 493 inwoners; 7,4% 891 inwoners; 13,4%
990 inwoners; 14,9% jonger dan 15 jaar 15-39 40-65
2388 inwoners; 36,0%
1878 inwoners; 28,3%
65-79 80+
Bevolkingssamenstelling Sint-Laureins naar leeftijd (2011)
De gemiddelde leeftijd van de inwoners van onze gemeente is 42,5 à 43 jaar. Deze gemiddelde leeftijd is in de periode van 2000 tot en met 2010 met 4,8% gestegen en is beduidend hoger dan de gemiddelde leeftijd gezien binnen de cluster V9 of het Vlaams Gewest. De grootste groep is de groep van 40-65 jaar. Ten opzichte van 2002 is deze groep sterk gestegen. Dit is een trend die ook bij de gemeentes van de cluster en bij het gemiddelde van het Vlaams Gewest terug te vinden is.
7
De veroudering, zijnde de verhouding tussen het aantal ouderen en het aantal jongeren, en de intensiteit van de veroudering liggen in Sint-Laureins hoger dan het gemiddelde van de cluster en het Vlaams Gewest. Bovendien is er, in de periode 2002-2012, ook sprake van een stijging van beide fenomenen. De vergrijzing, zowel de veroudering zelf als de intensiteit van de veroudering, zal zich in de toekomst verder doorzetten. Deze groeiende problematiek wordt zeker een grote uitdaging voor Sint-Laureins. Zoals reeds eerder aangehaald in deel 1, kunnen zowel een tekort aan opvangplaatsen als de vraag naar andere faciliteiten zoals thuiszorg, thuisbezorgde maaltijden of medische alarmdiensten leiden tot meerkosten in de toekomst. Evenwel kan dit voor de gemeente ook een opportuniteit zijn. Het woonzorgcentrum Sint-Jozef (OCMW in Sint-Laureins) is één van de grootste werkgevers in de gemeente. Enkele andere kenmerken -
Het aantal vreemdelingen en de stijging ervan in Sint-Laureins is normaal in vergelijking met de gemeenten van dezelfde cluster maar ligt beduidend lager dan het gemiddeld aantal per inwoner binnen het Vlaams Gewest;
-
De stijging van het aantal huishoudens in onze gemeente voor de periode 2000-2009 is vergelijkbaar met de andere gemeenten. De vooruitzichten inzake stijging voor de periode 2010-2020 is echter licht lager dan in de andere gemeenten;
-
Zoals in de andere Vlaamse gemeenten stijgt het aantal alleenwonende vrouwen en mannen. Evenwel is de stijging van het aantal alleenwonende vrouwen in Sint-Laureins groter dan in de andere gemeenten van de cluster en van het Vlaams Gewest. Het aantal alleenwonende vrouwen en alleenwonende mannen bedroeg op 1 januari respectievelijk 394 en 354.
2.2.2
Bevolkingsgroei
Gedurende de laatste tien jaar is de bevolking van het Vlaams Gewest en de gemeenten van cluster V9 gestegen met respectievelijk ongeveer 0,6 % en 0,4 % per jaar (natuurlijke groei + migratiesaldo). De groei van de bevolking van Sint-Laureins bedraagt echter slechts 0,2 % per jaar. Hoewel de prognoses voor het Vlaams Gewest en voor de gemeenten die tot dezelfde cluster behoren een bevolkingsgroei aangeven, respectievelijk 0,4 % en 0,3 %, wordt voor het bevolkingsaantal van de gemeente Sint-Laureins in de toekomst eerder een stagnatie voorspeld.
Verwachte bevolkingsgroei 2011-2020 (2011 = 100)
8
2.3 Grondgebied Omvang Sinds de fusie in 1977 vormt Sint-Laureins één grote gemeente samen met de deelgemeenten Watervliet, Sint-Jan-in-Eremo, Sint-Margriete en Waterland-Oudeman. Sint-Laureins is met zijn oppervlakte van 7451 hectare een uitgestrekte gemeente. Hoofdgemeente Sint-Laureins (2134 ha) is de grootste, gevolgd door deelgemeenten Watervliet (2108 ha), Sint-Jan-inEremo (1260 ha) en Sint-Margriete (1049 ha). Waterland-Oudeman is met zijn 901 hectare de kleinste deelgemeente. Het wegennet van de gemeente is 223 km lang. Gemiddeld bedraagt dit voor de gemeenten van het Vlaams Gewest en van onze provincie respectievelijk 178 km en 181 km. Een zeer uitgestrekt grondgebied met 5 dorpskernen en veel (landbouw)wegen houdt in dat er ook veel grondgebied te onderhouden valt. Dit vormt een groot deel van het takenpakket van de gemeentelijke technische dienst en vereist een significant deel van het budget. Bevolkingsdichtheid Op één hectare wonen gemiddeld 89 inwoners. Deze bevolkingsdichtheid bedraagt ongeveer de helft van de gemiddelde bevolkingsdichtheid binnen de cluster (170) en is ongeveer 5 keer kleiner dan de bevolkingsdichtheid binnen het Vlaams Gewest (470). Sint-Laureins is met andere woorden zeer dun bevolkt in vergelijking met andere gemeenten.
2.4 Sociaal – economische indicatoren 2.4.1
Welzijn
Om een indicatie te krijgen over het algemeen welzijn van de bevolking kan men een beroep doen op een reeks factoren : -
Inkomen Het gemiddeld inkomen per inwoner bedraagt in Sint-Laureins € 15 729. Dit inkomen ligt lager dan het gemiddelde inkomen binnen de cluster van gelijkaardige gemeentes (€ 16 854) en lager dan het gemiddelde in het Vlaams Gewest (€ 16 599). Het gemiddeld inkomen per inwoner is evenwel met 22,3% gestegen ten opzichte van 2001, hetgeen een iets grotere stijging is dan de stijging die zich binnen de cluster (21%) en binnen het Vlaams Gewest (17,8%) voordeed;
-
De kansarmoede-index (het percentage kinderen dat geboren wordt in kansarme gezinnen) De kansarmoede-index gaat sinds 2009 zowel voor het Vlaams Gewest, de cluster als voor Sint-Laureins in stijgende lijn. De index voor onze gemeente volgt die van de vergelijkbare gemeenten binnen de cluster en ligt veel lager dan in het Vlaams Gewest;
-
De afhankelijkheidratio van de bevolking (de verhouding van de bevolking in de leeftijdscategorie die de grootste afhankelijkheid vertoont (0-15 jaar en 65-plus) tot de bevolking in de leeftijdscategorie die meestal een beroepsactiviteit uitoefent (leeftijdsgroep 1564 jaar)). In Sint-Laureins bedraagt het afhankelijkheidscoëfficiënt 55,7%. Deze coëfficiënt ligt hoger dan die van de cluster (52,9%) en van het Vlaams Gewest (53,3%). De afhankelijkheidsratio zal in de toekomst nog stijgen aangezien de groep van de actieve bevolking kleiner wordt en de groep van de niet-actieve bevolking groter;
-
De voorkeursregeling in de ziekteverzekering zorgt ervoor dat bepaalde categorieën van rechthebbenden een lagere persoonlijke bijdrage betalen bij een ziekenhuisopname, voor een raadpleging van een arts, voor geneesmiddelen, … . In onze gemeente heeft ongeveer 1 op 7 recht op de verhoogde tegemoetkoming;
9
-
In de gemeente zijn er 295 personen met een handicap die als dusdanig erkend zijn door de Directie-Generaal Personen met een handicap. Het grootste deel daarvan (217) behoort tot de categorie van 60-plussers;
-
Het aantal unieke ontvangers van leefloon blijft sinds 2009 vrij stabiel (37). Duidelijker gestegen zijn de diverse vormen van financiële steun, dit is een vorm van tijdelijke financiële hulp (vooral energietoelages maar ook fonds kinderarmoede, welzijnskorf, …). Over het algemeen is het aantal mensen dat een tussenkomst van het OCMW aanvraagt, gestegen.
-
In 2012 waren er in Sint-Laureins 1110 begunstigden van pensioen, dit is 16,72% van de bevolking. Het gemiddeld maandelijks bedrag voor het pensioen van werknemers bedraagt € 883,2, dat van zelfstandigen € 705. Het gemiddeld maandelijks bedrag voor IGO (inkomensgarantie voor ouderen) en gewaarborgd inkomen bedraagt € 274.
Uit een evaluatie en vergelijking van deze indicatoren met gelijksoortige gemeenten en het Vlaams Gewest kunnen we stellen dat het welzijn van onze bevolking niet slecht is. Evenwel dient men steeds alert te zijn voor bepaalde inwoners die problemen kunnen hebben en de nodige aandacht aan deze groep besteden.
2.4.2
Economisch beeld
Tewerkstelling De activiteitsgraad is het aandeel van de beroepsbevolking in de totale bevolking op arbeidsleeftijd. Deze geeft de mate weer waarin de bevolking bereid is om te werken en dus een baan heeft of zoekt. De activiteitsgraad in Sint-Laureins bedraagt 74%. Dit ligt in de lijn van de gemiddelde activiteitsgraad in de cluster (73,4%) en ligt iets hoger dan de gemiddelde activiteitsgraad binnen het Vlaams Gewest (71,2%). Van de 55 tot 59-jarigen is 67,8% actief, van de 60 tot 64-jarigen is nog 33,1% actief. In 2011 behoorde 45,3% van de inwoners tot de groep van tewerkgestelde actieve bevolking en 2,1% behoorde tot de groep van niet-tewerkgestelde actieve bevolking (werkloos). Iets meer dan de helft (52,6%) van de bevolking behoort tot groep van niet-actieven.
tewerkgestelde actieve bevolking 45,30% 52,60%
niet-tewerkgestelde actieve bevolking niet-actieven
2,10% (Ten opzichte van de totale bevolking)
Werkgelegenheid De arbeidsmarkt kan worden ingedeeld in vier verschillende sectoren. De primaire sector is deze van primaire voedselvoorziening, landbouw, veeteelt en visvangst. De secundaire sector is de basisindustrie, metaalnijverheid, houtnijverheid, etc. De tertiaire sector zijn de commerciële diensten en de quartaire sector zijn de niet-commerciële diensten zoals overheid, onderwijs en gezondheidszorg. In België is de primaire sector de kleinste sector, slechts goed voor 2% van de 10
tewerkstelling. De grootste sector is de tertiaire die goed is voor bijna de helft van de tewerkstelling in ons land (45%). De quartaire sector behelst 30% en de secundaire sector 23% van de tewerkstelling. Ook voor Sint-Laureins situeert het grootste deel van de werkgelegenheid zich in de tertiaire sector (35,6%), gevolgd door de quartaire sector (24,4%). De tewerkstelling in de secundaire sector is in Sint-Laureins het minst vertegenwoordigd (19,6%). Een belangrijke vaststelling voor onze gemeente is dat maar liefst 20,4% van de werkgelegenheid zich situeert in de primaire sector (landbouw, visserij en veeteelt). Geen enkele andere gemeente in Oost-Vlaanderen heeft een dergelijk hoog werkgelegenheidspercentage in deze sector.
primaire sector: landbouw, visserij, veeteelt 24,40%
20,40%
19,60% 35,60%
secundaire sector: basisindustrie, metaalen houtnijverheid tertiaire sector: commerciële diensten quartaire sector: nietcommerciële diensten
Verdeling werkgelegenheid per sector (in %)
Het aantal beschikbare arbeidsplaatsen in onze gemeente is in vergelijking met de gemeentes van de provincie Oost-Vlaanderen laag. Van de in totaal 148 ondernemingen (exclusief eenpersoonszaken) in Sint-Laureins stellen er 141 ondernemingen 1 tot 19 personen te werk (gemiddeld 3). Zeven ondernemingen tellen 20 tot 99 werknemers (gemiddeld 38). Werkzoekenden/werkloosheid De werkloosheidsgraad is het aantal werklozen binnen de beroepsbevolking. De werkloosheidsgraad in Sint-Laureins ligt op 4,5%. Dit is iets meer dan het gemiddelde binnen de cluster (4,2%), doch 2% minder dan het gemiddelde binnen het Vlaams Gewest (6,5%). Ongeveer de helft (55,78%) van de niet-werkende werkzoekenden zijn laaggeschoold en 12,16% is jonger dan 25. Op 31 januari 2013 waren er 77 mannelijke en 70 vrouwelijke niet-werkende werkzoekenden. Op dat moment waren er in de gemeente 8 openstaande vacatures. Tegenover elke vacature staan 18,4 beschikbare werkzoekenden (spanningsindicator). Van de werkzoekenden zijn 61 personen (41,5%) langdurig werkzoekend.
11
2.5 Synthese van de omschrijving van onze gemeente Sint-Laureins Sint-Laureins behoort tot de cluster van kleine agrarische landelijke gemeenten. Deze groep van gemeenten oefent geen centrumfunctie uit en kent hoofdzakelijk uitwaartse pendelstromen. Ten opzichte van gelijkaardige agrarische landelijke gemeenten, heeft onze gemeente echter nog volgende specifieke kenmerken: Sint-Laureins -
is een grensgemeente;
-
heeft 5 dorpskernen die praktisch afzonderlijke entiteiten vormen;
-
heeft een prachtige natuur met talrijke kreken en uitgestrekte polders
-
is zeer uitgestrekt en zeer dun bevolkt;
-
heeft een sterk verouderde bevolking;
-
kent bijna geen aangroei van de bevolking;
-
heeft een zeer uitgebreid wegennet;
-
heeft een laag fiscaal draagvlak.
12
3. Behoeftenanalyse Bij het invoeren van de beleids- en beheerscyclus in 2013 werden, zoals decretaal bepaald, een aantal beleidsdomeinen vastgesteld tijdens de gemeenteraadszitting van 20 december 2012. In het kader van het meerjarenplan 2014-2019 dienen binnen deze beleidsdomeinen beleidsdoelstellingen, acties en actieplannen vastgelegd te worden. In dit derde onderdeel van de omgevingsanalyse zijn de verschillende beleidsdomeinen terug te vinden. De uiteindelijke bedoeling is dat we na dit deel van de omgevingsanalyse conclusies kunnen trekken zodat hieruit beleidsdoelstellingen, acties en actieplannen kunnen worden geformuleerd.
3.1 De bestuurskracht van de gemeente De bestuurskracht van een gemeente is het vermogen om effectieve antwoorden te bieden op de vragen en problemen die op haar afkomen. Bestuurskracht kan worden gezien als de relatie tussen de opdracht en de capaciteit van een gemeente (i-j). De opdracht wordt gevormd door taken die een gemeente in medebewind uitvoert, door lokale ambities en door omgevingsfactoren (bv. omvang grondgebied, aantal inwoners). Bij de capaciteit spelen verschillende factoren gelinkt aan financiën, personeel en bestuurlijke relaties een rol. Hieronder bespreken we deze drie factoren die de capaciteit van de gemeente bepalen.
3.1.1 Financiën Ontvangsten Hierna wordt een overzicht gegeven van de oorsprong van de inkomsten (exploitatie) op basis van het budget 2013 (inclusief plattelandsfonds): X 1000 euro 1 Belastingen (roerende, onroerende,tweede verblijf enz.) 2 3 4
3.182
Retributies (huisvuil, grafconcessies, adm. prestaties enz.) Bijdragen derden (Gemeentefonds, plattelandsfonds, subsidies enz.) Diversen ( opbrengsten fin activa, milieupark enz.)
300 3.300 896
TOTAAL
7.678
Uit de gemeentelijke profielschets voor de periode 2006-2011 (c) blijkt dat de inkomsten per inwoner ongeveer op hetzelfde niveau liggen van de gemeenten behorende tot dezelfde cluster, maar merkelijk lager dan het gemiddelde van het Vlaams gewest. Hierbij valt op dat Sint-Laureins merkelijk minder inkomsten genereert uit belastingen in vergelijking met de gemeenten van dezelfde cluster en van het Vlaams Gewest. Bovendien is de waarde van zowel 1 % aanvullende personenbelasting als 100 opcentiemen onroerende voorheffing per inwoner merkelijk lager dan in andere gemeenten : Sint-Laureins
Cluster
Vl Gewest
Waarde 1 % APB per inwoner
31
37
37
Waarde 100 opcentiemen per inwoner
13
14
22
In Euro - 2012
13
Uitgaven Op basis van het budget 2013 kunnen we de uitgaven (exploitatie) als volgt voorstellen : X 1000 euro 1 Personeelsuitgaven Algemene werking & Administratie (onderhoud wegen, 2 gebouwen, energie enz.) 3 Bijdragen aan derden ( OCMW, politie, brandweer enz.) 4
Leningslast (inclusief aflossingen)
3.080 1.942 1.663 767
TOTAAL
7.452
Uit de gemeentelijke profielschets (c) blijkt dat de uitgaven per inwoner binnen de gewone dienst van de gemeente voor 2011 gelijkaardig zijn aan die van de gemeenten binnen de cluster, we kunnen dus spreken van normale uitgaven. Wanneer we de verdeling van deze uitgaven van naderbij bekijken, springen volgende posten in het oog: de personeelskost ligt lager dan het gemiddelde van de cluster; de dotatie aan de politiezone ligt hoger dan het gemiddelde van de cluster maar lager dan het gemiddelde van het Vlaams gewest. Schuld Op 1 januari 2013 bedroeg de schuld van de gemeente (uitstaande leningen) 8,07 miljoen euro. Dit is 1.216 euro per inwoner. Hiermee komen we op hetzelfde niveau als de schuld per inwoner van de gemeenten van de cluster en het gemiddelde van Vlaams Gewest voor het jaar 2011.
3.1.2 Personeel en organisatie Een tweede indicator voor de bestuurskracht van de gemeente is het personeel en haar organisatie. Personeel Het personeelsbestand op 1 januari 2013 bedroeg (exclusief onderwijzend personeel): In koppen Vastbenoemd Gesco Contractueel Totaal
25 16 8 49
In voltijds equivalenten (VTE) 19,2 12,8 2,7 34,7
Op basis van de vergelijking in gemeentelijke profielschets voor 2011 (c), scoort Sint-Laureins met een gemiddelde van 5,79 VTE per 1000 inwoners iets lager dan de andere gemeenten van de cluster (6,42 VTE), maar behoorlijk lager dan het Vlaamse gemiddelde (7,98 VTE). Enkele zaken zijn kenmerkend voor het personeelsbestand van de gemeente Sint-Laureins: er werken bij de gemeente dubbel zoveel vrouwen als mannen; een uitgesproken meerderheid van de vrouwelijke personeelsleden werkt deeltijds (ongeveer 75 %); bij de mannelijke personeelsleden werkt meer dan de helft voltijds; In Sint-Laureins zijn meer statutairen aan de slag in vergelijking tot de cluster en Vlaanderen.
14
Organisatie De organisatie van de administratie van de gemeente kan ingedeeld worden in 2 grote onderdelen : -
De administratie en administratieve dienstverlening Deze diensten staan in voor zowel de algemene administratie van de gemeente (beleid, financiën, correspondentie, enz. ) en de specifieke administratie en dienstverlening in verschillende domeinen (burgerzaken, ruimtelijke ordening, milieu, vrije tijd). Ze behelst 18,4 VTE.
-
De technische dienst Deze dienst is enerzijds verantwoordelijk voor de opvolging en bijhorende administratie van de openbare werken in de gemeente (riolerings- en wegenwerken, nieuwe gebouwen enz.) en staat anderzijds in voor het uitvoeren van de noodzakelijke karweien en kleine werken in de gemeente zoals onderhoud van de publieke ruimte (kerkhoven, pleinen, speelterreinen,…), plaatsen van signalisatie, vangen van ratten, onderhoudswerken en opknappen van klusjes in gemeentelijke gebouwen,…Er zijn 16,3 VTE in deze dienst.
-
Opgemerkt dient te worden dat, om efficiëntieredenen, de ICT van de gemeente verzekerd wordt door een ICT medewerker van de Provincie Oost-Vlaanderen die 1 dag per week werkt voor Sint-Laureins.
Samenwerking met het OCMW De samenwerking met het OCMW loopt vlot en goed, maar deze kan misschien nog intenser en meer geformaliseerd worden. Aangezien de OCMW-voorzitter deel uitmaakt van het college van burgemeester en schepenen, verloopt de coördinatie tussen de twee diensten vooral via deze vergaderingen. Bovendien werkt de financieel beheerder zowel voor de gemeente als voor het OCMW van Sint-Laureins. Besluit en aandachtspunten naar de toekomst -
Niettegenstaande het aantal personeelsleden per 1.000 inwoners voor Sint-Laureins lager is dan in vergelijkbare gemeenten, is een uitbreiding ervan budgettair niet direct haalbaar. De werking en de dienstverlening is goed en de budgettaire mogelijkheden van de gemeente zijn beperkt. Wel dient bij een eventueel vertrek van een personeelslid tijdig en snel voor vervanging te worden gezorgd;
-
Een aantal personeelsleden met een sleutelfunctie, bevinden zich in de leeftijdscategorie 55+ (secretaris, financieel beheerder, diensthoofd algemene administratie, diensthoofd technische dienst). Het is dus raadzaam om tijdig na te denken over de kennisoverdracht en de vervanging van deze personeelsleden;
-
Om de taken en opdrachten van de gemeente te kunnen blijven uitvoeren in de toekomst zal het eventueel noodzakelijk zijn om meer samen te werken op niveau van de regio of met specifieke gemeenten in de omgeving.
3.1.3 Bestuurlijke relaties Gemeenten worden al dan niet vrijwillig geconfronteerd met beslissingen die op andere bestuursniveaus worden genomen (Europees, Federaal, Vlaams). Veel nieuwe regelgeving heeft immers een weerslag op het takenpakket en de financiering van lokale besturen. Ook dit heeft (on)rechtstreeks een impact op de gemeentebudgetten. Op niveau van de intergemeentelijke samenwerkingsverbanden, beweegt er momenteel heel wat. Zoals heel wat Vlaamse gemeenten maakt Sint-Laureins deel uit van meerdere samenwerkingsverbanden, waar ook vaak een gemeentelijke bijdrage tegenover staat. Een lijst van de samenwerkingsverbanden waarbinnen de gemeente actief is, is terug te vinden in bijlage 1.
15
Een bijkomend bestuurlijk niveau, specifiek voor de gemeente Sint-Laureins zijn de polderbesturen, meer bepaald de besturen van de Generale Vrije Polders, de Slependammepolder en de Isabellapolder. Deze ontvangen allen een gemeentelijke bijdrage. Op provinciaal niveau is momenteel een denkoefening aan de gang onder de noemer ‘regioscreening’ met als doel om de toekomstige organisatie van de intergemeentelijke en regionale samenwerking te bekijken. Concreet voor Sint-Laureins betreft het hier de samenwerking binnen de regio Meetjesland. Op dit vlak is er dus ook een belangrijke impact te verwachten voor de gemeente Sint-Laureins. De concrete weerslag hiervan op de bestuurskracht van de gemeente valt momenteel moeilijk in te schatten. Regio Meetjesland Binnen de regio Meetjesland wordt al geruime tijd bekeken hoe het veelvoud aan regionale organisaties kan worden gegroepeerd onder één noemer. Doelstellingen van dit initiatief: -
Een hogere efficiëntie en bijgevolg beperking van de financiële inbreng van gemeenten; Een vereenvoudiging van het aantal overlegstructuren; Een rechtstreekse aansturing van deze nieuwe structuur door de gemeenten.
Het traject ging van start in 2011 en werd ingediend als proeftuinproject Streeknetwerk Meetjesland bij de Vlaamse overheid in het kader van de interne staatshervorming. Wegens aanhoudende juridische bezwaren werd het traject tot oprichting van het Streeknetwerk Meetjesland echter niet gefinaliseerd. Momenteel is een overlegorgaan actief dat zich over deze thematiek buigt.
3.2 Leven 3.2.1 Welzijn Het luik welzijn en de nodige acties in dit domein worden vooral uitgewerkt en opgevolgd door de diensten van het OCMW. Natuurlijk wordt er hiervoor nauw samengewerkt met de gemeente. De aspecten van welzijn zijn zeer ruim en de bevoegdheden ter zake zijn ook verdeeld over de verschillende overheidsniveaus (federaal tot gemeentelijk). De gemeente en dus het OCMW hebben enkele specifieke bevoegdheden over een bepaald aantal aspecten ervan zoals armoede en vreemdelingen. De voornaamste rol van de diensten op niveau van de gemeente/OCMW in dit domein is echter hun directe bereikbaarheid voor inwoners met problemen en hun mogelijkheid om inwoners met problemen op te zoeken. Het verlagen van de drempel voor onze inwoners die moeilijkheden hebben, naar deze diensten is dus belangrijk. Zoals in deel 2 vermeld, kunnen we stellen dat het welzijn van onze bevolking niet slecht is, evenwel dienen we steeds alert te blijven voor bepaalde inwoners met problemen en de nodige aandacht aan deze groep te besteden. Voor een volledig overzicht van dit domein verwijzen we naar de omgevingsanalyse van het OCMW (u).
3.2.2 Onderwijs Het aanbod aan onderwijs in Sint-Laureins is als volgt: Deelgemeente Sint-Laureins Watervliet Sint-Jan-in-Eremo Sint-Margriete Waterland-Oudeman
Kleuter Gemeentelijk en Vrij Vrij Vrij Vrij
Lager Gemeentelijk en Vrij Gemeentelijk Vrij Vrij Geen aanbod
Secundair Vrij (eerste graad) Geen aanbod Geen aanbod Geen aanbod
16
Zoals men kan vaststellen wordt het onderwijs georganiseerd door zowel het “Vrij onderwijs” als door het “Gemeentelijk onderwijs” en wordt het kleuter- en lager onderwijs aangeboden in elke deelgemeente, met uitzondering van Waterland-Oudeman. Enkel in de deelgemeente Sint-Laureins bestaat er voor dezelfde richtingen een school van elk net. Een goede samenwerking tussen beide scholen is van groot belang en moet gestimuleerd worden. Overleg tussen beide scholen is een zekere noodzaak. Uit zowel de gegevens verkregen van de respectievelijke scholen als uit de gemeentelijke profielschets blijkt dat bijna alle kinderen van onze gemeente kleuter – en lager onderwijs volgen in de gemeente zelf en dat zelfs een niet verwaarloosbaar aantal kinderen van buiten Sint-Laureins hier naar school gaat. Dit bijkomend aantal leerlingen is echter wel belangrijk om in bepaalde scholen graadklassen te vermijden. Het is duidelijk dat “goed” kleuter- en lager onderwijs dicht bij huis sterk gewaardeerd wordt door de inwoners van onze landelijke gemeente. De belangrijkste factor hierbij is zeker de kwaliteit van het onderwijs zelf. Maar ook andere factoren zijn belangrijk voor ‘goed’ onderwijs; namelijk de afstand van de school tot thuis, kinderopvang, de veilige schoolomgeving en schooltrajecten, de infrastructuur en didactisch materiaal. Deze factoren moeten in de toekomst de nodige aandacht krijgen en indien nodig verbeterd worden. Op basis van de cijfers uit de gemeentelijke profielschets blijkt dat het aantal leerlingen met schoolse vertraging in het gewoon lager onderwijs beduidend hoger ligt in Sint-Laureins dan in gelijkaardige gemeente binnen de cluster en zelfs iets hoger dan binnen het Vlaams Gewest. Uit gegevens van de scholen in Sint-Laureins zelf, blijkt echter het aantal kinderen met schoolse vertraging aansluit bij gemeenten uit de cluster (De Schakel) of zelfs beduidend lager ligt (De Regenboog). Aangezien in de gemeente enkel de eerste graad van het secundair onderwijs wordt aangeboden, gaat de meerderheid van de jongeren tussen 12 en 17 jaar buiten de gemeentegrenzen naar school. Een gelijkaardige trend tekent zich af binnen de cluster. Ten slotte is een goed overleg op regelmatige basis tussen de verschillende netten steeds noodzakelijk om de kwaliteit van het onderwijs en de gemeente te blijven garanderen.
3.2.3 Veiligheid Algemeen -
De algemene veiligheid inzake diefstallen en misdrijven is normaal en vergelijkbaar met gelijkaardige gemeenten in de cluster en dus zeker niet onrustwekkend. Ze is significant beter dan de gemiddelde globale situatie voor het Vlaams Gewest. Maar dit betekent niet dat we niet alert moeten blijven. Preventief optreden en de inwoners alert houden is de boodschap;
-
De geregistreerde misdrijven tegen lichamelijke integriteit sluiten aan bij die van gelijkaardige gemeenten binnen de cluster. De cijfers over beschadigingen van eigendom liggen tussen de gemiddelden van gelijkaardige gemeenten en van het Vlaams Gewest;
-
Het aantal geregistreerde diefstallen en afpersingen in Sint-Laureins is laag;
-
De Gemeente beschikt over een algemeen nood- en interventieplan en een gemeentelijke veiligheidscel waarin alle hulpdiensten en het gemeentebestuur vertegenwoordigd zijn voor het geval er zich calamiteiten op het grondgebied van de gemeente voordoen;
-
De verhoogde risico’s bij speciale evenementen worden in Sint-Laureins opgevolgd via de werking van de evenementencel. Deze vergadering met gemeentebestuur, politie, brandweer en organisatoren, pleegt een viertal keer per jaar overleg om de risico’s bij evenementen zoveel mogelijk te reduceren;
17
Verkeersveiligheid -
Er is geen structureel verkeersprobleem gezien de beperkte verkeersintensiteit;
-
Het valt wel op dat het aantal verkeersongevallen met fietsers hoger ligt dan in gelijkaardige gemeenten binnen de cluster;
-
Enkele specifieke problemen verdienen evenwel aandacht : Het zwaar vracht- en landbouwtransport door de dorpskernen; De verkeerssituatie rond de scholen bij begin- en einde van de schooldag; De te hoge snelheid op bepaalde toegangswegen; Het opvolgen van de verkeersinvloed na het openstellen van het lokale bedrijvencentrum ’t Singelken; Bijkomende acties rond verkeersveiligheid voor het sensibiliseren van de zwakke weggebruiker.
-
Het algemene aantal verkeersongevallen in Sint-Laureins ligt hoger dan in gelijkaardige gemeenten binnen de cluster en dan binnen het Vlaams Gewest. Bovendien gaat het aantal fiets- en verkeersongevallen in stijgende lijn. Voor de sensibilisering van de weggebruikers kunnen bijkomende acties rond verkeersveiligheid nodig zijn;
-
Er zijn in normale deelgemeenten.
omstandigheden
geen
parkeerprobleem
in
de
verschillende
Brandweer De gemeente Sint-Laureins beschikt niet over een eigen brandweerdienst en wordt momenteel beschermd door brandweer Eeklo. Sint-Laureins maakt ook deel uit van de brandweerprezone Meetjesland samen met de gemeenten Aalter, Eeklo, Kaprijke, Knesselare, Maldegem, Nevele, Waarschoot en Zomergem met als doel om uiteindelijk de hulpverleningszone Meetjesland te vormen. Deze brandweerhervorming sleept echter al enkele jaren aan wegens veel onduidelijkheden van op het bevoegde federale niveau. Als beschermde gemeente betaalt Sint-Laureins actueel een forfaitaire bijdrage, waardoor de kost op 31,18 euro per inwoner komt. In de toekomstige brandweerzone Meetjesland zal Sint-Laureins ook meebetalen. Er is echter nog geen zicht op de te verwachten kost, aangezien er nog geen duidelijkheid is omtrent de federale bijdrage aan de brandweerzones. Dit aspect moet goed worden opgevolgd. Politie Sint-Laureins maakt sinds 2001 deel uit van de politiezone Meetjesland centrum samen met gemeente Kaprijke en stad Eeklo. We merkten reeds eerder op dat de dotatie aan de politiezone beduidend hoger ligt dan in gelijkaardige gemeenten binnen de cluster maar lager dan het gemiddelde voor het Vlaams Gewest.
3.2.4 Mobiliteit -
Sint-Laureins beschikt over een zeer uitgestrekt wegennet, vooral landbouwwegen;
-
Sint-Laureins kent hoofdzakelijk uitwaartse pendelstromen. Een vlotte mobiliteit naar hoofdwegen extern Sint-Laureins is dus noodzakelijk. De gewestwegen die onze gemeente doorkruisen spelen hierbij een belangrijke rol : N434 (Eeklo-Watervliet), N455 (EekloOostburg) en N456 (Gent-IJzendijke);
-
De ontsluiting van de gemeente via de N49/E34 is natuurlijk van strategisch belang. In dit kader is bij de voorziene ondertunneling ervan in de Leemweg de geplande verbindingsweg naar het op- en afritten complex “Den Teut” van cruciaal belang. Momenteel bestaat hierover onzekerheid inzake timing van de uitvoering van deze verbindingsweg;
18
-
Het openbaar vervoer is beperkt (Lijn 57 Gent-Watervliet; Lijn 62 Eeklo – Sint-Laureins – SintMargriete; Lijn 63 Eeklo – Watervliet – Sint-Jan-in-Eremo). Dit aanbod wordt gedeeltelijk aangevuld door een belbus;
-
Sint-Laureins beschikt over een zeer fijnmazig netwerk van fietsroutes en heel wat trage wegen;
-
In bepaalde wijken wordt het vlot gebruik van de voetpaden belemmerd door boompjes, die tevens de voetpaden beschadigen. De vraag dient gesteld of dit, ondanks het mooie natuurlijke uitzicht, in een landelijke gemeente met huizen met tuinen wel een goede technische oplossing is;
3.2.5 De begraafplaatsen De begraafplaatsen van Sint-Margriete, Waterland-Oudeman, Watervliet en Sint-Jan-in-Eremo werden reeds gesaneerd en de sanering van het kerkhof in Sint-Laureins is voorzien in 2014. Na de sanering van alle kerkhoven moet, uit respect voor onze overledenen en ten behoeve van hun familieleden en vrienden, steeds het nodige onderhoud gedaan te worden om ervoor te zorgen dat onze kerkhoven oorden van rust en netheid zijn. Het creëren van een aparte locatie voor kindersterfte moet worden bekeken zodat hiervoor mogelijks de nodige aanpassingen kunnen worden gedaan.
3.3
Werken en ondernemen
Algemeen Zoals in deel 2 reeds in detail behandeld kunnen we dit domein kort beschrijven als volgt : -
Zoals in de andere kleine landelijke landbouwgemeenten werken de meeste actieve inwoners buiten de gemeente;
-
De werkloosheidsgraad ( % van de beroepsbevolking 20-64 jaar) is gelijkaardig aan deze van de gelijkaardige gemeenten van de cluster, namelijk 4,5 %, maar is lager dan het gemiddelde van het Vlaams gewest, 6,5 %;
-
In onze gemeente zijn in totaal 1.427 beschikbare arbeidsplaatsen (werknemers en zelfstandigen). Deze werkgelegenheid binnen de gemeente vinden we vooral in : o o o
-
de dienstensector; zowel commerciële (35 %) als niet commerciële (24 %) bv. overheid, onderwijs en gezondheidszorg; De landbouw en veeteelt ( 20 %); het hoogste percentage in Oost-Vlaanderen; Zelfstandigen en kleine ondernemingen; Het aantal zelfstandigen en aantal ondernemingen inclusief hun tewerkstelling in onze gemeente is normaal in vergelijking met gelijksoortige gemeenten;
De Intercommunale Veneco realiseert in opdracht van de gemeente het lokaal bedrijventerrein Singelken. Momenteel is er een oppervlakte van 3 hectare voorzien waar bedrijven zich kunnen vestigen, er zijn uitbreidingsmogelijkheden tot 5 hectare. Het aantal bedrijven dat zich hier zal vestigen, zal afhankelijk zijn van de grootte van de percelen (deze kan variëren van 2 1000 tot 5000 m ). Eind 2013 kan het eerste bedrijfsgebouw op ’t Singelken worden verwacht.
Besluit We kunnen stellen dat qua werkgelegenheid en actieve werkenden de situatie in de gemeente normaal is. De landbouw is en blijft een belangrijke sector en de tewerkstelling in de niet-commerciële dienstensector is positief voor de inwoners van de gemeente.
19
3.4
Wonen en bouwen
3.4.1
Wonen
De belangrijkste karakteristieken inzake het woonbestand in onze gemeente kunnen als volgt worden samengevat : -
Sint-Laureins beschikt over 2840 woongelegenheden die in totaal 5,6% van de totale oppervlakte van Sint-Laureins innemen. De overgrote meerderheid van de oppervlakte in SintLaureins is dus onbebouwd;
-
Het grootste deel van de woningen in Sint-Laureins zijn huizen in open bebouwing (63%), gevolgd door huizen in halfopen bebouwing (19%) en huizen in gesloten bebouwing (11%). Gebouwen met appartementen maken 2% uit van het totaal aantal woongelegenheden en 4% behoren tot de categorie handelshuizen;
-
Een woning in Sint-Laureins huisvest gemiddeld 2,19 inwoners;
-
Van alle gezinshoofden die in een woongelegenheid gedomicilieerd zijn, is 71,52% eigenaar;
-
In onze gemeente zijn er 20 sociale huurwoningen;
-
Sint-Laureins kampt met een verouderd woningenbestand. Van de 2840 woongelegenheden is iets minder dan de helft gebouwd voor 1945. Een aanzienlijk aantal van de woningen dateert van voor 1900 (14,7% van alle woningen). Slechts 8,56% van de woningen zijn gebouwd na 2000. Een verouderd onroerend patrimonium hangt natuurlijk nauw samen met de vergrijzing van de bevolking;
-
Er zijn weinig leegstaande bewoonbare woningen en de verhuur of verkoop van zowel huizen als appartementen stelt momenteel weinig problemen;
-
Woonwijzer Meetjesland biedt gratis ondersteuning aan inwoners met vragen over wonen & (ver)bouwen. Wekelijks organiseert de Woonwijzer een zitmoment in het gemeentehuis. Dit intergemeentelijke samenwerkingsverband ontvangt financiële steun van de gemeente;
-
Het aantal onbewoonbare, vervallen en leegstaande woningen is beperkt. Via Vlaamse en gewestelijke heffingen wordt geprobeerd om de eigenaars aan te zetten om deze woningen te renoveren.
3.4.2
Bouwen
-
De gemeente Sint-Laureins verleent sinds 1 juni 2007 zelfstandig stedenbouwkundige vergunningen aangezien werd voldaan aan de kwaliteitsvoorwaarden van het decreet Ruimtelijke Ordening. Concreet betekent dit dat voor aanvragen van stedenbouwkundige vergunningen en van verkavelingsvergunningen, de gemeente geen bindend advies meer moet vragen aan de gewestelijk stedenbouwkundig ambtenaar van Ruimte en Erfgoed – Ruimtelijke Ordening;
-
We stellen evenwel vast dat er geen gemeentelijke verordeningen bestaan voor wat, afhankelijk van de bouwplaats, kan en niet kan in de gemeente. Dit is noodzakelijk om het uitzicht van onze dorpskernen en landschap te behouden voor de rechtszekerheid van de bouwers;
-
Het bestaande gemeentelijke ruimtelijke structuurplan vertoont enkele lacunes. Hiervoor moet een oplossing gevonden worden;
-
De gemeentelijke adviesraad Gecoro zal zowel voor het opmaken van gemeentelijke verordeningen als voor het herzien van het gemeentelijk ruimtelijke structuurplan een belangrijke rol spelen;
20
-
De bouwgrond- en woningprijzen in Sint-Laureins, liggen hoger dan de prijzen in andere gelijkaardige kleine landbouwgemeenten. In 2012 bedroeg de prijs van de bouwgrond in SintLaureins gemiddeld €123,4/m². Dit ligt boven de gemiddelde bouwgrondprijs van het gemiddelde van de cluster (€120,6/m²) en een heel pak onder de gemiddelde bouwgrondprijs van het Vlaams Gewest (€165,6/m²). De eenheidsprijs van een woonhuis in Sint-Laureins bedroeg in 2012 €205.237. De gemiddelde prijs van een woonhuis binnen de cluster bedraagt €184.356 en €207.840 binnen het Gewest;
-
Momenteel zijn twee significante verkavelingen in uitvoering: o De verkaveling “Bogaard” als zijstraat van de Kantijnstraat in Sint-Laureins: 39 loten, ontwikkeld door NV Wonima, NV Roger Wille en NV Vlaeminck Bouw o De verkaveling “Vlasbloem” in Sint-Jan-Eremo: 50 loten, ontwikkeld door de gemeente Sint-Laureins, het Volk en Huysman Promoties NV
-
Het register van onbebouwde percelen bevat momenteel ongeveer 200 percelen;
-
Volgens het Grond- en Pandendecreet moeten de komende jaren in de gemeente SintLaureins 45 sociale huurwoningen, 21 sociale koopwoningen en 1 sociale kavel worden gerealiseerd. Daarvan zijn er al 12 sociale huurwoningen vergund of gerealiseerd, en zijn er al 14 sociale koopwoningen vergund;
-
Op basis van bovenstaande gegevens en rekening houdend met de stagnatie van de bevolking is er momenteel geen nijpend gebrek aan nieuwe bouwgronden en verkavelingen.
3.5
Natuur en milieu
3.5.1
Natuur
De natuur met haar talrijke kreken en uitgestrekte polders is het belangrijkste “kapitaal” van onze gemeente, in de eerste plaats zowel als leefomgeving voor onze inwoners als voor de talrijke landbouwers die er hun broodwinning hebben en vervolgens als trekpleister voor toerisme. Deze natuur koesteren, onderhouden en optimaal in stand houden en de juiste evenwichten inzake ruimtelijke ordening en aanwending ervan behouden, is een hoofdopdracht en -bezorgdheid voor de gemeente. Gezien de spreiding van de vele bevoegdheden ter zake over de verschillende overheden en besturen (Gewest, Provincie, Polderbesturen, Natuurpunt, enz. ) zal deze opdracht niet gemakkelijk zijn voor Sint-Laureins. Deze moet dan ook worden uitgevoerd in nauwe samenwerking met de verschillende actoren. Dit zal inzet, alertheid en diplomatie vergen.
3.5.2
Milieu
Het is evident voor een landelijke gemeente dat milieu een belangrijke plaats inneemt. Naar de toekomst zijn volgende aandachtspunten belangrijk : -
Sint-Laureins investeert al enkele jaren in de aanleg van nieuwe riolering. De zuiveringsgraad is tijdens de laatste zes jaar gestegen van 20 % naar 42 %. In de toekomst dient SintLaureins, samen met de andere betrokken actoren verder te investeren in zijn rioleringen en waterbeheer;
-
Sint-Laureins maakt deel uit van de afvalintercommunale IVM en doet met een gemiddelde uitgave van 63,20 euro per inwoner beter dan het Vlaamse gemiddelde. De omvang van het afval en de kosten van de verwerking ervan zullen in de toekomst onder controle moeten worden gehouden;
21
-
Sint-Laureins beschikt sinds 2010 over een eigen milieupark. Sinds 2012 is er een samenwerkingsovereenkomst met de gemeente Kaprijke in verband met het gezamenlijk gebruik van het milieupark. De uitbating van dit park dient in samenspraak met Kaprijke verder geoptimaliseerd te worden;
-
In het kader van het pesticidendecreet dient het gebruik van pesticiden op openbaar domein pragmatisch en stap voor stap te verminderen zodat de voorgeschreven normen in de toekomst kunnen gerespecteerd te worden;
-
Voor de properheid van onze omgeving is een continue inspanning inzake het vermijden van zwerfvuil noodzakelijk.
3.6
Vrije tijd
3.6.1
Algemeen
Het domein vrije tijd is een belangrijk onderdeel van de dienstverlening naar de inwoners. Aangezien een belangrijk deel van het vrijetijdsaanbod in Sint-Laureins steunt op het verenigingsleven, is het belangrijk dat de gemeente een stimulerend kader creëert inzake infrastructuur en materiële, financiële en adviserende ondersteuning. Dat moet verschillende verenigingen toelaten om de nodige initiatieven te nemen zodat een zo ruim mogelijk en gediversifieerd aanbod inzake vrije tijd ontstaat. Op die manier kunnen de inwoners hun vrije tijd aangenaam doorbrengen in de gemeente. De verschillende adviesraden in dit domein zijn dan ook van groot belang. Naast de bibliotheekdienst, staan 4 halftijdse ambtenaren in voor de continuïteit binnen de dienst vrije tijd. Zij zijn respectievelijk verantwoordelijk voor cultuur, jeugd, sport en toerisme. Uit de gemeentelijke profielschets blijkt dat de gemeente Sint-Laureins een ruim en gevarieerd vrijetijdsaanbod heeft. De gemeente scoort beduidend hoger dan vergelijkbare gemeenten uit de cluster en het Vlaams Gewest. Hierna wordt dit verder toegelicht. De actueel voorziene financiële (via subsidies) en materiële steun (infrastructuur al of niet gratis, uitlenen materieel enz.) aan de verschillende verenigingen in de diverse vrijetijdsdomeinen is zeker niet slecht, maar dient toch doorgelicht te worden en eventueel bijgestuurd waar nodig, in nauwe samenwerking met de adviesraden.
3.6.2
Bibliotheek
De gemeentelijke bibliotheek heeft 2 vestigingsplaatsen, in hoofdgemeente Sint-Laureins en deelgemeente Watervliet. In de bibliotheek zijn een bibliothecaris, een bibliotheekdeskundige, bibliotheekassistenten en een bibliotheekbediende aan de slag. De beheerraad van de bibliotheek is betrokken bij het lokale bibliotheekbeleid en het dagelijks beheer van de bib. Het aantal leners sinds 2006 blijft op peil, ongeveer één vijfde van de bevolking heeft een lenerskaart van de bib. Dat is meer dan gelijkaardige gemeenten binnen de cluster en iets minder in vergelijking met het Vlaams Gewest. Meer dan de helft van de leden zijn kinderen jonger dan 14 jaar, dit blijft dus een belangrijke doelgroep. Onder de doelgroep van de volwassenen vormen de senioren een belangrijk aandachtspunt. In het kader van de vergrijzende bevolking, zijn er binnen onze gemeentegrenzen veel mogelijke leners. In de openbare bibliotheek zijn meer dan 24.000 materialen beschikbaar. Boeken en dvd’s ontlenen, is gratis. In het aanbod vind je boeken en dvd’s voor jeugd en volwassenen, cd’s, een ruim aanbod aan anderstalige literatuur, grootletterboeken en luisterboeken. Naast de reguliere uitleen, organiseert de bib nog tal van andere activiteiten zoals gedichtendag, jeugdboekenweek, kinder- en jeugdjury, tentoonstellingen, voorleesweek, week van de smaak. Daarnaast streeft de bibliotheek van Sint-Laureins een actieve samenwerking met de scholen en andere bibliotheken binnen de regio na. 22
Een van de grootste uitdagingen in de komende jaren wordt een antwoord bieden aan de toenemende digitalisering en de opkomst van de e-books. De gemeentelijke bibliotheekdienst kan in samenwerking met haar adviesraad op het huidige elan voortgaan en verder evolueren.
3.6.3
Cultuur
De cultuurbeleidscoördinator staat, in nauwe samenwerking met het gemeentelijk cultureel adviesorgaan en de beheerraad van de culturele site De Meet, in voor het jaarlijks uitwerken van een volwaardig cultuuraanbod en voor het coördineren van de gemeentelijke ondersteuning (materieel, infrastructuur, financieel, advies) van de socio-culturele verenigingen in de gemeente. Hierbij kan het belangrijk zijn regionaal samen te werken via Comeet (cultuuroverleg Meetjesland) om de financiële last voor de gemeente te verminderen (o.a. via het bekomen van subsidies). De gemeentelijke muziekschool neemt een speciale plaats in binnen het cultuurbeleid. Ze biedt diverse opleidingen aan zoals notenleer, piano, saxofoon,…Het bestaan en de verdere bloei van de school dient verzekerd te worden binnen aanvaardbare gemeentelijke begrotingsmiddelen. Eventuele samenwerking met Eeklo kan overwogen worden. Uit de gemeentelijke profielschets blijkt dat de gemeente Sint-Laureins een ruim en gevarieerd vrijetijdsaanbod inzake cultuur heeft. De gemeente scoort beduidend hoger dan vergelijkbare gemeenten uit de cluster en het Vlaams Gewest. Tijdens de komende periode 2014-2018 staan veel activiteiten op stapel naar aanleiding van de herdenkingsfestiviteiten rond 100 jaar Eerste Wereldoorlog. Hieraan dient de nodige aandacht te worden besteed. Momenteel is er geen cultuurbeleidscoördinator. De aanwerving moet snel gerealiseerd worden om de continuïteit van de dienst niet in gedrang te brengen. De gemeentelijke cultuurdienst in samenwerking met haar adviesraden kan op dit elan voortgaan en verder evolueren.
3.6.4
Jeugd
Het takenpakket van de opvoedingsondersteuning.
jeugddienst
omvat
de
domeinen
jeugd,
kinderopvang
en
De jeugdconsulent dient, in nauwe samenwerking met gemeentelijke jeugdraad en het lokaal overleg kinderopvang, de nodige ondersteuning te bieden, zowel qua leiding als materiële en financiële hulp, aan de verschillende jeugdverenigingen voor het organiseren en uitwerken van jaarlijkse activiteiten. Elke jeugdvereniging is momenteel gehuisvest in een gemeentelijk lokaal. Voor de speelpleinwerking in Sint-Laureins zijn een nieuw terrein en lokaal voorzien binnen de recreatiezone ’t Singelken. Speciale aandacht dient blijvend besteed te worden aan de kinderopvang na sportactiviteiten en speelpleinwerking. Dit aspect dient samen met de naschoolse opvang globaal en per deelgemeente doorgelicht te worden. Extra aandacht moet gaan naar de leeftijdsgroep van 3 tot 6 jaar. De jeugdconsulent dient ook de deelname te verzekeren aan de regionale werking via de regionale jeugddienst en het lokaal drugoverleg Eekasi (Eeklo, Kaprijke en Sint-Laureins). De globale werking inzake jeugdbeleid is positief. Naar de toekomst dient dit zo verder te gaan.
23
3.6.5
Sport
De sportfunctionaris staat, in samenwerking met de sportraad, in voor de opvolging van het sportaanbod in de gemeente en de coördinatie van de gemeentelijke steun aan de verschillende sportverenigingen en gemeentelijke sportmanifestaties. Er bestaat een uitgebreid en divers sportaanbod georganiseerd door de verscheidene verenigingen die de inwoners, zowel jong als oud, de mogelijkheid biedt aan sport te doen. In vergelijking met gelijksoortige landelijke gemeenten, beschikt Sint-Laureins over goede en voldoende sportaccommodatie. Bovendien biedt het provinciaal sportcentrum de Boerekreek nog bijkomende troeven inzake sport. Met de aanleg van nieuwe sport- en voetbalterreinen op het terrein ’t Singelken zal de sportinfrastructuur in de nabije toekomst nog worden uitgebreid. Men kan dus voor onze gemeente stellen dat zowel het sportaanbod als de sportaccommodatie goed zijn.
3.6.6
Toerisme
Toerisme is een niet te onderschatten schakel in de profilering van de gemeente binnen de regio, streek, provincie. Bovendien kan dit een grote stimulans zijn voor de lokale economie (o.a. logies, het typische hoeve- en plattelandstoerisme en horeca). Grenzeloos genieten is al enkele jaren de toeristische baseline van de gemeente Sint-Laureins. De toeristische dienst verzekert, in samenwerking met de toeristische raad, een gevarieerd aanbod dat gebaseerd is op onze troeven zoals wandelen, fietsen, krekenlandschappen en culinair genieten, o.a. met ons streekproduct “paling”. De nabijheid van toeristische trekpleisters als Gent, Brugge en Zeeuws-Vlaanderen is voor ons zeker een voordeel. Een bijkomende troef is het Godshuis in onze gemeente zelf. Dit biedt niet enkel hotelmogelijkheden maar ook naambekendheid. Deze troef dient misschien naar de toekomst meer en beter uitgespeeld te worden. Natuurlijk is het evident dat onze gehele toeristische aanpak dient gecoördineerd te worden met de regionale diensten, namelijk Toerisme Meetjesland en de Zwinregio. Via een nauwe samenwerking met de toeristische raad en met lokale horeca en economie dienen nieuwe toeristische acties te worden ontwikkeld waardoor het “grenzeloos genieten” in Sint-Laureins nog meer ingang vindt.
24
4 SWOT-analyse SWOT staat voor Strengths – Weaknesses – Opportunities – Threats. Het is een hulpmiddel om omgevingsvariabelen in kaart te brengen en het duiden en benoemen van de interne sterktes en zwaktes. Sterktes Vlotte samenwerking met OCMW, kerk- en polderbesturen Goed uitgebouwde gemeentelijke adviesraden Degelijke gemeentelijke gebouwen in eigen beheer en eigendom Een goed aanbod van kleuter- en lager onderwijs per deelgemeente Geen structureel verkeersprobleem, lage verkeersintensiteiten, geen parkeerproblemen Woning- en bouwgrondprijzen vrij laag Grote toeristische aantrekkingskracht met natuur, kreken- en poldergebied als troef Ruim en gevarieerd vrijetijdsaanbod Eigen milieupark in gezamenlijk gebruik met de gemeente Kaprijke Zelfstandig afleveren bouwvergunningen Kansen Streekwerking: efficiëntie en kostenbesparing Onderlinge samenwerking gemeentelijke adviesraden bevorderen Gemeentepersoneel als uithangbord van het gemeentebestuur Vergrijzing: dienstverlening uitbreiden en creatie werkgelegenheid Toeristische troeven: plattelandsen hoevetoerisme (logies), grensgemeente, Godshuis Nieuwe sport- en jeugdaccommodatie Singelken
Zwaktes Laag fiscaal draagvlak Zeer uitgebreid grondgebied en wegennet 5 dorpskernen die zo goed als afzonderlijke entiteiten vormen Beperkte bereikbaarheid via openbaar vervoer Beperkte werkgelegenheid en groot deel van de werkgelegenheid situeert zich in de landbouw Verouderd woningbestand Organisatie buitenschoolse kinderopvang
Bedreigingen Algemeen economisch klimaat Onzekerheid evolutie inkomsten gemeentefonds en subsidies centrale overheden Zwakke stijging van de inkomsten uit belastingen Bevolkingsaantal daalt/stagneert Intensiteit van de vergrijzing
Onzekerheid evolutie kosten politiezone Onzekerheid m.b.t. brandweerhervorming Stijging pensioenbijdragen gemeentepersoneel
25
5 Bibliografie a) Artikel: ‘De zeven werven van uw gemeente’, De Tijd,01.03.2013, pagina 7, Bart Haeck b) Sociaal-economische profielschets 2013 van Oost-Vlaanderen, studiedienst Huis van de Economie; c) Gemeentelijke profielschets voorjaar 2013, www.lokalestatistieken.be d) Jaarverslag IVM 2012, www.ivmafvalbeheer.be e) Begrotingsrekening Sint-Laureins 2012 f) www.europanu.nl g) Artikel: ‘Groeilanden: dreiging of opportuniteit?’, www.belfius.be, Els Vander Straeten h) Omgevingsfactoren - Fiche 1: Macro-economische context, www.belfius.be , auteur onbekend i) Terugkoppelingsrapport gemeente Sint-Laureins gemeentelijke bestuurskrachtschets, onderzoeksteam Instituut voor de Overheid (K.U. Leuven) i.s.m. Onderzoeksgroep Management en Bestuur in het kader van het IPO Project ‘bestuurskrachtmeting plattelandsgemeenten’ j) Verslag visitatie gemeente Sint-Laureins, onderzoeksteam Instituut voor de Overheid (K.U. Leuven) i.s.m. Onderzoeksgroep Management en Bestuur in het kader van het IPO Project ‘bestuurskrachtmeting plattelandsgemeenten’ k) Jongerencahier 2009, steunpunt Sociale planning Oost-Vlaanderen i.s.m. provinciale jeugddienst l) Mobiliteitsplan gemeente Sint-Laureins 2010, Keppler consulting m) Zonaal veiligheidsplan PZ Meetjesland Centrum 2014-2017 n) Jaarverslag gemeente Sint-Laureins 2011 o) Inspiratienota gemeentelijke diensten Sint-Laureins, voorjaar 2013 p) Cultuurbeleidsplan gemeente Sint-Laureins 2008-2013 q) Jeugdbeleidsplan gemeente Sint-Laureins 2011-2013 r) Sportbeleidsplan gemeente Sint-Laureins 2008-2013 s) Bibliotheekbeleidsplan gemeente Sint-Laureins 2008-2013 t) Toeristisch recreatief beleidsplan gemeente Sint-Laureins 2006 u) Omgevingsanalyse OCMW Sint-Laureins 2013 v) Mail dd. 14.11.2013 van de heer Piet Vandevelde (directeur VBS De Schakel) w) Mail dd. 14.11.2013 van mevrouw Margot Claeys (zorgcoördinator GBS De Regenboog)
6 Bijlagen
27
Bijlage 1: overzicht samenwerkingsverbanden waarbij de gemeente SintLaureins is aangesloten Overzicht samenwerkingsverbanden Sint-Laureins Bekken van de Brugse Polders Bekken van de Gentse Kanalen
COMEET (Cultuuroverleg, Erfgoedcel. Bibliotheken Meetjesland)
Van Hoorebekeplein 1b4, 9900 Eeklo 09/373 75 96
[email protected] www.comeet.be
Erkend Regionaal Samenwerkingsverband OostVlaanderen vzw (ERSV)
Gouvernementstraat 1, 9000 Gent 09/267 80 00
[email protected]
Euregio Scheldemond
Gouvernementstraat 1, 9000 Gent 09/223 88 47
[email protected]
FINIWO
Intermixt Ravensteingalerij 4 bus 2,1000 Brussel 02/548 36 02
[email protected]
Gemeentelijke holding NV
Staatsbladstraat 8, 1000 Brussel 02/227 55 20
[email protected]
GOS Burgemeesters,Secretarissen en seniorenwerk Hulpverleningszone Meetjesland
Brandweer
IGS DNB Elec IMEWO IGS DNB Gas IMEWO
Brusselsesteenweg 199, 9990 Melle
[email protected]
ILV-BSD Meetjesland
Secretariaat door sportdienst Evergem Erick Poppe Guldensporenlaan 34, 9940 Evergem 09/218 58 09
[email protected]
IVM
Sint-Laureinsesteenweg 29, 9900 Eeklo 09/377 82 11
[email protected]
Kringwinkel Meetjesland Leernetwerk lokale coördinatoren opvoedingsondersteuning Meetjesland
Slachthuisstraat 2b, 9900 Eeklo 09/377 77 74
[email protected] Zie aanvullend document
Logo Gezond+ Lokaal drugoverleg EEKASI
Zie aanvullend document
Lokale werkwinkel Meetjesland Noord
Stationsstraat 89, 9900 Eeklo 09/376 27 70
Meetjeslandse Bouwmaatschappij
Stationsstraat 58, 9900 Eeklo 09/376 90 40
[email protected]
Meetjeslandse Leerwerkbedrijven (MLWB)
Moeie 16, 9900 Eeklo 09/376 71 02
[email protected]
Plattelandscentrum Meetjesland
Zie aanvullend document
Politiezone Meetjesland Centrum
PWA Regio Noord
Kapelledreef 2, 9960 Assenede 09/344 29 20
[email protected]
RATO vzw (Rattenbestrijding Oost-Vlaanderen)
Gouvernementstraat 1, 9000 Gent 09/267 87 43
[email protected]
Regionaal Landschap Meetjesland
Regionaal Welzijnsoverleg Meetjesland (RWOM)
Regionale Jeugddienst Meetjesland (Meetjesman) Resoc Meetjesland, Leie & Schelde / Resoc burgemeestersoverleg
Oostveldstraat 91, 9900 Eeklo 09/373 46 54
[email protected] Hofbouwstraat 1, 9930 Zomergem 09/218 95 55
[email protected]
SERR Meetjesland-Leiestreek
Steunpunt opbouwwerk Meetjesland (SOM)
Moeie 16A, 9900 Eeklo 09/376 71 00
[email protected]
Oostveldstraat 91, 9900 Eeklo 09/373 46 54 Streekplatform+ Meetjesland/STR+ Commissie gemeenten
[email protected] Sociaal verhuurkantoor Meetjesland
Toerisme Meetjesland
Stationsstraat 21, 9900 Eeklo 09/377 86 00
[email protected]
Toerisme Oost-Vlaanderen
Sint-Niklaasstraat 2, 9000 Gent 09/269 26 09
[email protected]
VENECO
Port Arthurlaan 11, 9000 Gent 09/251 22 22
[email protected]
Vlaamse maatschappij voor watervoorziening (VMW)
Ringlaan 13, 9900 Eeklo 09/377 27 91
[email protected]
Volkshaard cvba
Ravensteinstraat 12, 9000 Gent 09/223 50 45
[email protected] 29
Waterschap Brugse Polders Oost Waterschap Krekenland
Welzijnsband Meetjesland
Visstraat 16, 9900 Eeklo 09/358 77 77 Secretariaat door Luc Van Vynckt (OCMW Evergem)
[email protected]
Westlede
Smalle Heerweg 60, 9080 Lochristi 09/355 51 75
[email protected]
Wooncentrum - Woonwijzer Meetjesland
Moeie 16A, 9900 Eeklo 09/378 61 70
[email protected]
Zorggebied Eeklo Zorgregio (kleine stad) Eeklo Zorgregio (regionale stad) Gent Zorgregio (subniveau 2) Eeklo
Andere vormen van samenwerking Bosgroep Vlaanderen Noord
STL maakt deel uit van werkingsgebied
Centrum voor Algemeen Welzijnswerk (CAW) Centrum Basiseducatie Leerpunt Gent-MeetjeslandLeieland STL maakt deel uit van werkingsgebied De kring wijkcentrum Fedasil Huurdersbond Medov Meldpunt discriminatie Gent OVSG PG Leader MLS Woonzorgcentra (samenwerkingen) Scholengemeenschap De Kreken (vrij onderwijs) De Kangoeroe, De Schakel, De Springplank Scholengemeenschap Scholengroep Meetjesland (gemeentelijk onderwijs) De Regenboog Taxistop (mindermobielencentrale) V37 SGKSO Meetjesland (Scholengemeenschap secundair onderwijs) Edward Poppe Instituut VVSG (gegevens verzameld voor de regioscreening van de provincie Oost-Vlaanderen – oktober 2011)
30
Bijlage 2: adviezen gemeentelijke adviesraden Tijdens de opbouw van het strategisch meerjarenplan werd in de loop van 2013 met de verschillende adviesraden overlegd en samengewerkt. De definitieve adviezen zijn hieronder na te lezen.
31
32
33
34
35