Omgevingsanalyse Gemeente Heuvelland

Omgevingsanalyse Gemeente Heuvelland

Inhoudsopgave Algemeen................................................................................................................................................. 4 Heuvelland in enkele cijfers ................................................................................................................ 4 Grondgebied .................................................................................................................................... 4 Bevolking ......................................................................................................................................... 4 Wegen en waterlopen ..................................................................................................................... 4 Economie ......................................................................................................................................... 4 Demografische kenmerken ..................................................................................................................... 5 Loop van de Bevolking......................................................................................................................... 5 Evolutie totale bevolking ................................................................................................................. 5 Bevolkingsprojecties ........................................................................................................................ 5 Bevolkingsstructuur ......................................................................................................................... 6 Afhankelijkheidsratio....................................................................................................................... 6 Natuurlijke accress .......................................................................................................................... 7 Migraties.......................................................................................................................................... 7 Huishoudens ........................................................................................................................................ 7 Evolutie huishoudens ...................................................................................................................... 7 Projecties van de huishoudens ........................................................................................................ 7 Evolutie alleenwonende vrouwen / mannen .................................................................................. 8 Projecties van alleenwonende vrouwen en mannen ...................................................................... 8 Inburgering en integratie .................................................................................................................... 8 Bestuurskracht – Gemeente.................................................................................................................... 8 Ontvangsten ........................................................................................................................................ 8 Aanvullende personenbelasting .......................................................................................................... 9 Opcentiemen op de onroerende voorheffing ................................................................................... 10 Uitgaven ............................................................................................................................................ 10 Uitstaande schuld .............................................................................................................................. 11 Personeelsaantallen .......................................................................................................................... 12 Bestuurskracht – OCMW ....................................................................................................................... 12 Totale middelen aan het OCMW ....................................................................................................... 12 Totale schuld OCMW ......................................................................................................................... 12 Lokaal woonbeleid................................................................................................................................. 13 Kwalitatieve ontwikkeling van cultuur en vrije tijd ............................................................................... 13 SWOT analyse : aanbod/beleid ......................................................................................................... 13

Visie ................................................................................................................................................... 15 Deelname van de bevolking aan het culturele en vrijetijdsleven : ons aanbod.................................... 15 SWOT analyse beleid en programmatie aanbod ............................................................................... 15 Visie ................................................................................................................................................... 17 Laagdrempelige bibliotheek .................................................................................................................. 17 SWOT analyse beleid en aanbod ....................................................................................................... 17 Visie ................................................................................................................................................... 19 Toeristisch Heuvelland .......................................................................................................................... 19 SWOT analyse beleid en aanbod ....................................................................................................... 19 Visie ................................................................................................................................................... 21 Interne organisatie ................................................................................................................................ 22 Strategische planning ........................................................................................................................ 22 Organisatiestructuur ......................................................................................................................... 23 ICT ...................................................................................................................................................... 23 Procesbeheer..................................................................................................................................... 24 Dienstverlening ................................................................................................................................. 24 Communicatie ................................................................................................................................... 24 HRM ................................................................................................................................................... 24 Participatie ............................................................................................................................................ 26 De opmaak van een omgevingsanalyse en visie , in samenspraak met de adviesraden. ................. 26 Het toetsen van het flankerend onderwijsbeleid bij onze lagere scholen. ....................................... 26 Terugkoppelingsmomenten mbt. belangrijke investeringsdossiers . ............................................... 27 Woonbeleid .................................................................................. Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Toekomstvisie kerken........................................................................................................................ 28 Bijlage 1: omgevingsanalyse wonen...................................................................................................... 29

Algemeen De gemeente Heuvelland telt acht dorpen: De Klijte, Dranouter, Kemmel, Loker, Nieuwkerke, Westouter, Wijtschate en Wulvergem. Heuvelland dankt haar naam aan het glooiende landschap, uitzonderlijk in Vlaanderen. De streek is ook al 2.500 jaar bewoond, en uit verscheidene periodes zijn er resten bewaard gebleven.

Heuvelland in enkele cijfers Grondgebied Met een oppervlakte van 9437 ha behoort de gemeente tot een middengroep in West-Vlaanderen. Opvallender zijn het aandeel van de bebouwde oppervlakte (6,5 %) en het aandeel dat gebruikt wordt voor de landbouw (87 %). Het resultaat is een zeer landelijk gebied, gekenmerkt door een sterk verspreide bewoning.

Bevolking Het aantal inwoners bedraagt 7.940 (01/01/2012). De bevolkingsdichtheid bedraagt daarmee 84 inw./km² wat opnieuw wijst op het rustige karakter van de streek. De ruim 3200 huishoudens situeren zich voor de helft buiten de 8 kernen. Een ander opvallend gegeven is de permanente aanwezigheid van vreemdelingen, vooral Fransen (5 % van de totale bevolking).

Wegen en waterlopen De gemeente telt 56 km gewestwegen, vooral uitvalswegen vanuit Ieper richting Frankrijk. In totaal zijn er ruim 300 km wegen, waarvan de meeste verharde veldwegen. Het aantal km grachten is dan ook tweemaal zo groot. Bij de onbevaarbare waterlopen tellen we een aantal grotere beken die het water van de heuvels afvoeren richting IJzer en Leie.

Economie De actieve bevolking telt relatief weinig loontrekkenden door de vele zelfstandige ondernemingen in het toerisme en de landbouw. Het aantal overnachtingen is een belangrijke indicator en bevindt zich momenteel rond de 130.000, waaronder nogal wat jongeren. Door de schaalvergroting van de landbouwbedrijven loopt dit laatste aantal (nu 317) langzaam terug. De veeteelt is belangrijk met 1.000 schapen en geiten, 20.000 runderen, 100.000 varkens en 300.000 stuks pluimvee. Er zijn - naast het gemeentebestuur zelf - enkele werkgevers die meer dan 50 personen te werk stellen, met name in de sectoren voeding en bouw.

Demografische kenmerken Loop van de Bevolking Evolutie totale bevolking In de afgelopen 10 jaar, van 2002 tot 2012 nam de bevolking van Heuvelland met 4,7% af. In absolute cijfers spreken we over een afname van 392 personen.

Totale Bevolking 8.400 8.300 8.200 8.100 8.000 7.900 7.800 7.700 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Totale Bevolking

Bevolkingsprojecties Volgens de Studiedienst van de Vlaamse Regering zal de totale bevolking gestaag blijven dalen met gemiddeld 0,2% op jaarbasis.

Bevolkingsprojectie 8.150 8.100 8.050 8.000 7.950 7.900 7.850 7.800 2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

Totale Bevolking projectie

2018

2019

2020

Bevolkingsstructuur Naar leeftijdscategorie toe stellen we vast dat er minder -20 jarigen zijn, meer personen tussen de 20 en 65 jaar en een toename van de 65 plussers t.o.v. 2002. Vooral het aandeel van de 80 plussers stijgt. Net zoals in het Vlaamse Gewest neemt de vergrijzing toe.

Bevolkingstructuur 100% 80% 60% 40% 20% 0% 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 0-19 jaar

20-64 jaar

65+

Afhankelijkheidsratio Heuvelland heeft op 1 januari 2012 een afhankelijkheidsratio van 69,77. De afhankelijkheidsratio is de verhouding van de bevolking tussen 0 en 19 jaar en 65+ ten opzichte van de bevolking tussen 20 en 64 jaar. De afhankelijkheidsratio van Heuvelland bevindt zicht tussen het gemiddelde van de Vlaamse erg landelijke gemeenten met sterke vergrijzing (70,73) en het gemiddelde van het Vlaamse gewest (67,87).

Afhankelijkheidsratio 78 76 74 72 70 68 66 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Afhankelijkheidsratio

Natuurlijke accress Natuurlijke accress is het verschil tussen het aantal geboorten en aantal overlijdens. Tussen 2000 en 2011 waren het aantal geboortes steeds groter dan de overlijdens, met uitzondering van 2010. Tussen 2000 en 2011 kenden we een gemiddelde natuurlijke toename van 10,42.

Migraties De interne migraties of in- en uitwijking binnen België daalt tussen 2000 en 2011 gemiddeld met 60,42 personen per jaar voor Heuvelland terwijl de Internationale migraties = Externe migratiebeweging = in- en uitwijkingen van en naar het buitenland gemiddeld stijgt met 11,67 personen per jaar. Het totale migratiesaldo kent dus een negatief saldo van 48,75 personen per jaar tussen 2000 en 2011.

Huishoudens Evolutie huishoudens Het aantal huishoudens stijgt gestaag maar blijft in verhouding trager groeien (t.o.v. 2000) dan de ‘Erg landelijke gemeenten met sterke vergrijzing’ en het Vlaams Gewest. Het overgrote deel van de huishoudens bestaat uit 2 personen (47,2%), gevolgd door de huishoudens bestaande uit 3 personen (20,1%) en ten slotte de huishoudens bestaande uit 4 personen (19,9%). De rest van de huishoudens bestaat uit 5 of meer personen (12,8%). Huishoudens van 2 personen hebben een stijgende trend door de jaren heen terwijl huishoudens met meer dan 2 personen een dalende trend kennen. 1200 1000 800 600 400 200 0 2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

aantal huishoudens met 2 personen aantal huishoudens met 3 personen aantal huishoudens met 4 personen aantal huishoudens met 5 of meer personen

Projecties van de huishoudens Volgens de Studiedienst van de Vlaamse Regering zullen de huishoudens gestaag blijven toenemen in verhouding met de ‘Erg landelijke gemeenten met sterke vergrijzing’ en het Vlaams Gewest.

Evolutie alleenwonende vrouwen / mannen Net zoals de evolutie bij de huishoudens van 2 personen zien we een stijging van het aantal alleenwonende vrouwen en mannen t.o.v. 2000, maar deze stijging is minder groot dan bij de ‘Erg landelijke gemeenten met sterke vergrijzing’ en het Vlaams Gewest. 500 450 400 350 300 250 200 150 100 50 0 2000

2001

2002

2003

2004

aantal alleenstaande mannen

2005

2006

2007

2008

2009

aantal alleenstaande vrouwen

Projecties van alleenwonende vrouwen en mannen Volgens de Studiedienst van de Vlaamse Regering zal het aantal alleenwonende vrouwen en mannen gestaag blijven toenemen. In verhouding met de ‘Erg landelijke gemeenten met sterke vergrijzing’ en het Vlaams Gewest is de toename minder groot.

Inburgering en integratie Het aantal vreemdelingen of personen met vreemde nationaliteit per 1000 inwoners stijgt van 54,3 in 2005 naar 65,5 in 2011. Deze toename gedraagt zich bijna evenredig met de toename in het Vlaamse gewest, van 49,2 in 2005 naar 67,9 in 2011. De instroom van meerderjarige nieuwkomers bestaat vooral uit mensen van binnen de EU.

Bestuurskracht – Gemeente Ontvangsten De ontvangsten uit de gewone dienst nemen in de loop van de jaren toe, van 8.132.019 Euro in 2006 naar 9.343.162 Euro in 2011. De ontvangsten per inwoner stijgen hierdoor ook. In 2011 bestond 50% van de ontvangsten uit belastingen , de andere 50% bestaat uit inkomsten van fondsen(28%), andere overdrachten(10%), prestaties(6%) en schulden(6%). De ontvangsten uit de buitengewone dienst kennen een grillig verloop (2006-2011) vooral ten gevolge van de overdrachten. In 2011 bestond 68% van deze ontvangsten uit overdrachten en 32% uit schulden, dit voor een bedrag van 4.787.430 Euro.

Ontvangsten gewone dienst 2011 6% 6%

10% andere overdrachten belastingen

28%

fondsen

50%

prestaties schuld

Ontvangsten buitengewone dienst 2011 0% 32% Investeringen 68%

Overdrachten Schuld

Aanvullende personenbelasting De aanvullende personenbelasting voor heuvelland is de laatste 6 jaar steeds 9%. Dit is merkelijk hoger dan de 7,2% in het Vlaamse Gewest.

Aanvullende personenbelasting (in%) 10,0 8,0 6,0 4,0 2,0 0,0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Vlaams Gewest

Heuvelland

Opcentiemen op de onroerende voorheffing Net als bij de aanvullende personenbelasting kent heuvelland een hoger opcentiemen op de onroerende voorheffing dat in het Vlaamse Gewest. Voor 2013 zijn de opcentiemen voor heuvelland 1.850 en voor het Vlaamse Gewest 1.354.

Opcentiemen op de onroerende voorheffing 2.000 1.500 1.000 500 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Heuvelland

Vlaams Gewest

Uitgaven De uitgaven gewone dienst nemen in de loop der jaren toe, van 7.107.443 Euro in 2006 naar 9.001.285 Euro in 2011. In 2011 bestond 34% van de uitgaven uit personeelskost, 27% werkingskost, 16% schulden, 7% toelage politiezone, 6% toelage OCMW, 5% andere overdrachten, 3% personeelskost onderwijs, 2% toelagen erediensten. De uitgaven van de buitengewone dienst bestond in 2011 voor 99% uit Investeringen en 1% uit overdrachten en dit voor een totaal bedrag van 2.481.637 Euro.

Uitgave gewone dienst 2011 personeel zonder onderwijs personeel onderwijs 16%

5% 2% 7%

34%

werking toelage OCMW

6%

toelage politiezone 27%

toelage erediensten 3% andere overdrachten schuld

Uitgaven buitengewone dienst 2011 1%

Overdrachten Investeringen 99%

In vergelijking met de ‘Erg landelijke gemeenten met sterke vergrijzing’ en het Vlaamse Gewest kennen we in heuvelland % vooral een grotere uitgave aan schulden, werking en erediensten. De % verhouding in uitgaven voor personeel onderwijs, toelage OCMW en politiezone zijn dan weer lager.

Uitstaande schuld Heuvelland kent een hoge uitstaande schuld: in 2000 bedroeg de uitstaande schuld 4.461.056 euro, in 2011 was deze schuld reeds gestegen naar 12.841.985 euro. Heuvelland 2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

4.461.056 4.781.351 4.733.525 4.969.582 6.380.277 6.322.722 7.137.935 9.054.812 9.717.225 10.793.102 11.945.594 12.841.985

Nemen we 2006 als referentie 100 dan zien we dat de schuld van Heuvelland groeit naar 184,9 in contrast met de ‘erg landelijke gemeenten met sterke vergrijzing’ (98,8) en het Vlaamse gewest (93,1).

Schuld per inwoner (in Euro) 1800 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Heuvelland Vlaams Gewest Erg Landelijke gemeenten met sterke vergrijzing

Personeelsaantallen Het aantal personeelsleden in VTE bedroeg in 2011 voor Heuvelland 53,17, of per 1000 inwoners 6,65. Dit is in lijn met de ‘erg landelijke gemeenten met sterke vergrijzing’(6,23) en lager dan in ‘alle Vlaamse gemeenten’ (7,98). Wel wordt vastgesteld dat de personeelskosten de laatste jaren een steeds groter relatief aandeel krijgt in de totale uitgaven van de gewone dienst (33,65% in 2007 tot 39,09% in 2012).

Bestuurskracht – OCMW Hoewel het hier gaat om de omgevingsanalyse van de gemeente, is de verhouding tot het OCMW een belangrijk gegeven. Daarom nemen we ook rond dit onderdeel van de gemeentelijke werking wat cijfermateriaal op.

Totale middelen aan het OCMW In 2011 ging er per inwoner 101,3€ naar het OCMW. Dit bedrag is samengesteld uit de middelen die rechtstreeks uit het gemeentefonds naar het OCMW gaan en de gemeentelijke bijdrage aan het OCMW. In vergelijking met de cluster ligt dit 5 euro per inwoner hoger in Heuvelland. Het feit dat Heuvelland beschikt over een woon- en zorgcentrum dat door het OCMW wordt uitgebaat, kan een verklaring zijn voor dit verschil. Niet alle gemeenten uit de cluster hebben immers deze dienstverlening. Ten opzichte van het Vlaams Gewest zit Heuvelland ruim 43 euro per inwoner lager.

Totale schuld OCMW Eind 2011 had het OCMW van Heuvelland een uitstaande schuld van ruim 4,25 miljoen euro. Omgerekend per inwoner betekent dit 534€. In de cluster bedraagt dit slechts 288€ en in het Vlaams Gewest 382€ per inwoner. De bouw van het nieuwe WZC kan dit verschil voor een stuk verklaren. Toch betekent dit dat de uitstaande schuld van gemeente en OCMW samen per Heuvellander 2.140€ bedraagt terwijl dit in vergelijkbare gemeenten slechts 1.344€ bedraagt (cijfers 2011).

Hierboven werd een algemeen beeld van de gemeente Heuvelland geschetst. Het vervolg van de omgevingsanalyse gaat uit van enkele meer specifieke invalshoeken.

Lokaal woonbeleid Door het Steunpunt Sociale Planning van de provincie West-Vlaanderen is er een uitgebreide omgevingsanalyse gemaakt in functie van de opmaak van een lokaal woonplan. Een deel van de kengetallen die hierboven reeds aan bod kwamen, zijn ook als basis gebruikt voor deze meer specifiek benadering. De volledige nota is als bijlage toegevoegd.

Kwalitatieve ontwikkeling van cultuur en vrije tijd SWOT analyse : aanbod/beleid Sterktes -

-

-

De belangrijkste troeven :het gratis gebruik van de Ontmoetingscentra (OC’s) , een goedkoop gebruik van de sporthal; Voor de jeugd: - Iedere kinder- en jongerenbeweging heeft een afzonderlijk jeugdlokaal, eigendom van de gemeente; - Iedere jongerenbeweging heeft een aparte ruimte in een bestaand OC of een eigen afzonderlijk jeugdlokaal; Ieder dorp heeft zijn goed onderhouden speelpleintje,veelal gecombineerd met een omnisportveldje en/of petanqueveld en/of basketveldje; Iedere voetbalclub heeft zijn eigen kantine en verkleedcabines met bijhorende voetbalvelden; De culturele,sport en jeugd accomodaties zijn- globaal genomen- in een degelijke en goed onderhouden staat; De jeugddienst controleert op regelmatige basis de veiligheid van alle speeltoestellen en de netheid/veiligheid van alle jeugdlokalen; De gemeente staat in voor het regelmatig onderhoud van de OC’s ,de sporthal ,speelpleintjes en voetbalvelden- er is een goede samenwerking jeugd- sport dienst en technische dienst; De gemeente betaalt zelf de SABAM voor de OC’s voor de niet commerciële activiteiten ; Gratis dienstverlening voor alle cultuur-,sport- en jeugdbewegingen : copies , uitleendienst…; Subsidies: - Er is een basissubsidie voor alle erkende socio- culturele organisaties; - Er is een basissubsidie voor alle jeugdorganisaties, aangevuld met specifieke werkingscriteria; - Er is een werkingssubsidie voor sportorganisaties, aangevuld met specifieke kwantitatieve en kwalitatieve criteria; De sport- en de jeugdraad hebben een positief oordeel over hun subsidiereglement; Het samenwerkingsverband met CO7 en WSO ( Westhoek Sport overleg) ; Vrijwilligers in speelpleincomité’s zijn Burgerlijke Aansprakelijk en Lichamelijke Ongevallen verzekerd; Er is een kamptoelage voor kansarme gezinnen; Er is een actieve groep vrijwilligers in de schoot van gemeentelijke diensten:bib., toerisme, cultuur, jeugd, sport en erfgoed. Er zijn heel wat sportgekwalificeerde jeugdsportbegeleiders. De gemeente is rijk aan erfgoed: onroerend, immaterieel en roerend.

Zwaktes -

De uitleendienst is elementair/basis uitgebouwd- voor een aantal zaken dient men naar Ieper te trekken; Een aantal gebouwen hebben nog enkel glas, hebben een verouderd verwarmingssysteem en zijn onvoldoende geïsoleerd ; De grote zaal van OC De Klaverhulle is te klein en te smal voor grotere activiteiten : tijdens maaltijden dienen tenten worden bijgezet op de binnenkoer ; Het bestaande subsidiereglement ‘ grootse socio -culturele activiteiten’ werkt – de laatste jarente weinig wervend naar het veld toe; Verdienen een opknap beurt: toestand gang OC De Gaper, tennisveld Wijtschate… ; KLJ Weredra komt binnenkort zonder lokaal te staan; Niet ieder dorp heeft nog een speelpleincomité;

Kansen -

De raden zijn de plaats bij uitstek om de samenwerking tussen de mensen uit verschillende dorpen én organisaties te verstevigen en meer betrokkenheid bij het beleid te realiseren ; Het ondersteuningsaanbod van het muziekcentrum Dranouter oa ook voor locale verenigingen; Een gedreven groep jongeren wil een nieuw jeugdhuis in Wijtschate oprichten; Er is een bloeiend jeugdverenigingsleven, er zijn bloeiende socio- culturele verenigingen, er zijn actieve sportorganisaties; Fiscale attesten en premies mutualiteiten zijn mogelijk voor sommige kosten verbonden aan lidmaatschap of deelname jeugdactiviteiten; De Vlaamse overheid subsidieert een kwaliteitsvolle ondersteuning van jeugd- en sportwerk via de Vlaamse prioriteiten; Het bestaan van subsidies die via een opbouwwerkmatige manier verenigingen dichter bij elkaar kunnen brengen; Bedankingsavond voor vrijwilligers in het jeugdwerk kan opengetrokken worden naar alle vrijwilligers die actief zijn in en voor de gemeente; We hebben een aantal unieke organisaties: spots op west , muziekcentrum, toneelverenigingen… Het WSO biedt cursussen aan voor onze jeugdsport begeleiders, hier in de regio.

Bedreigingen -

-

-

-

Iedere organisatie is nog teveel in zijn eigen dorp bezig….Nochtans worden ze allen met dezelfde vragen geconfronteerd:‘ hoe kunnen we naar onze ledenbijeenkomsten meer volk trekken!’, ‘wat boeit er de mensen nog?’ ‘wat kan de mensen voor hun TV weghalen?’ ‘Hoe kunnen we leven in de plaatselijke brouwerij brengen?’ Iedereen zoekt op zijn eiland naar een oplossing; Heuvelland kent heel wat inwijkelingen en tweede verblijven. Sommige inwoners kennen geen Nederlands. De binding met het eigen dorp en de streek valt weg. Op deze mensen kan men niet terugvallen om mee te werken aan de uitbouw van het dorpsleven; De bevolking veroudert langzaam maar zeker, nieuwe gezinnen krijgen weinig huisvestingskansen . De socio- culturele 'visvijver 'om te rekruteren wordt steeds kleiner; Het specifieke woonpatroon in Heuvelland: helft inwoners woont in de dorpskernen, andere helft woont ‘te lande’, heeft zijn weerslag op de manier waarop de overheid dient om te gaan met vrijetijd problematieken van de nog thuiswonende senioren- cfr. problematiek van vereenzaming; Een deel van de bevolking is geen lid van een jeugd-,sport- of cultuurorganisatie; We hebben heel wat kleine verenigingen waarvan het aanbod te weinig gekend is;

-

De cultuurraad heeft moeite om alle verenigingen te bereiken; Sommige verplichtingen van de Vlaamse overheid werken te verstikkend en zijn niet evenredig met de ontvangen middelen; Een dalende bevolking heeft zijn weerslag op het sociaal engagement en op het ondernemen en dus ook op minder sponsors voor evenementen;

Aandachtspunten om mee te nemen in de visie: ‘de lessen‘ -

Waardering van en kansen voor vrijwilligerswerk; Gemeenschapsvorming via samenwerking ; Senioren en anderstaligen zijn kansengroepen in een plattelandscontext; Duurzaamheid nastreven bij investeringen;

Visie Het behoort tot de traditie van de gemeente om het vrijwilligerswerk in de socio culturele, jeugd- en sportorganisaties, binnen onze bescheiden bestuurlijke mogelijkheden, zo actief mogelijk te ondersteunen. Enerzijds beseffen wij de waarden en het belang van deze organisaties opdat éénieder – ook bv. de senioren als kansengroep- zich goed zou voelen in onze dorpsgemeenschappen. Ze hebben maw een belangrijke gemeenschapsvormende taak te vervullen. Anderzijds brengen zij het broodnodige leven in de lokale dorpsbrouwerij, ze zijn de motor van het locale gemeenschapsleven. Waar mogelijk wordt de samenwerking met professionelen, in de gemeente en erbuiten, (bv. MCD) aangemoedigd. Inwoners die zich als vrijwilliger engageren in gemeentelijke diensten ( bv. bib., toerisme, cultuur, erfgoed….) worden actief ondersteund en gewaardeerd. Steunpilaren in ons beleid zijn: het gratis ter beschikking stellen van sobere en net onderhouden ontmoetingscentra, gratis gebruik van jeugdlokalen, goedkoop gebruik van de sporthal, actieve waardering van hun inzet via het vrijwilligersfeest. Investeringen dienen zich nu in de eerste te plaats te richten op het meer duurzaam maken van de beschikbare infrastructuur. In de grootse deelgemeente Wijtschate wordt gekeken om dit te combineren met een uitbreiding van de zaalcapaciteit én een betere afstemming op de bib. en archiefwerking.

Deelname van de bevolking aan het culturele en vrijetijdsleven : ons aanbod SWOT analyse beleid en programmatie aanbod Sterkte - De grabbelpas in de Paasvakantie biedt lagere schoolkinderen en kleuters een degelijk en gevarieerd vrijetijdsaanbod aan; - De speelpleinwerking verzorgt een laagdrempelig, gevarieerd en creatief spelaanbod aan kleuters en lagere schoolkinderen; - Het aanbod aan sport activiteiten is heel gevarieerd en goed in trek; - Sportkampen in de zomervakantie; - Sportreeksen tijdens het schooljaar; - Schoolsportdagen: één per graad ; - In de jeugdprogrammatie zoekt men linken met sport en cultuur/ bib.;

-

Er zijn kortingen voor kansarme kinderen en gezinnen; We hebben – in iedere gemeente- goed onderhouden speel- en sportpleintjes; De sporthal in Wijtschate biedt mogelijkheden voor indoor sporten; De cultuurdagen voor de lagere schoolkinderen én de kleuters zorgen voor een belangrijke culturele prikkel bij deze doelgroep;

Zwakte - Het inschrijvingsgeld bij de grabbelpas én sommige sportkampen heeft zijn plafond bereikt; - De intergemeentelijke samenwerking Pas Partout biedt niet altijd een wervende meerwaarde; - Overdag is de sporthal onderbenut; - De communicatie tussen gemeentelijke diensten onderling, en met het Muziekcentrum Dranouter (MCD) kan beter; - De gemeente heeft zelf geen centrale expositie ruimte; - Ontbreken van een centrale databases met e mail adressen- communicatie naar buiten uit kan beter georganiseerd worden; - Bescheiden middelen komen door besparingen nog meer onder druk te staan; - 8 dorpen = 8 identieke vragen , met oa problematiek van vervoer door de doelgroep; - Bij de programmatie van activiteiten zijn we regelmatig afhankelijk van (duur) busvervoer; - Cultuur bij de jeugd moet nog meer gestimuleerd worden, of de kennis over deze activiteiten ontbreekt (vb. A.19) - Er staan te weinig speeltoestellen op bepaalde speelpleinen (vb. Dranouter, De Klijte, Westouter) Kansen - Het Vlaamse Dienst voor Speelpleinwerking biedt ondersteuning bij de organisatie van de speelpleinwerking; - Stichting Vlaamse Schoolsport biedt ondersteuning bij de organisatie van een sportaanbod naar scholen; - Het ENCE project van CO7 biedt kansen om cultuur educatie structureel te verankeren in onze programmatie; - De Vlaamse overheid subsidieert een kwaliteitsvol aanbod via de Vlaamse prioriteiten met aandacht voor kansengroepen en mensen met een beperking; - Heel wat bosklassen logeren in onze aantrekkelijke streek: biedt dit kansen voor onze tijdens de dag- onder benutte- sporthal ? - Op internationaal vlak: zie de mogelijkheden van JINT ( jeugd internationaal) ; - Diverse sensibiliserings acties zetten het belang van voldoende sport en spel in de kijker; - Er bestaan heel wat privé initiatieven waarop de gemeente kan inspelen: bv wijnfeesten… met link naar uniek erfgoed/ folklore: Borelle, zoetemarkt,… - WOI herdenkingen bieden de kans om ons uitgebreid en soms uniek WOI erfgoed beter in de kijker te zetten; - Toerisme met onze ‘coleur’ locale is een belangrijke economische en culturele speler; - De nabijheid van de grens biedt kansen tot samenwerking met bijhorende subsidiering; - Huize Godschalck, het OCMW en de Pelgrim willen samenwerken met onze gemeentelijke vrijetijdsdienst; - Heuvelland is rijk voorzien van bossen,oa met speelzones; Bedreigingen - Heuvelland bestaat uit 8 verschillende dorpen: telkens is er vervoer vereist om kansengroepen naar het georganiseerde aanbod te brengen. Het openbaar vervoer is in onze gemeente te weinig uitgebouwd om ermee op stap te gaan. We zijn dus verplicht een beroep te doen op de welwillende medewerking van ouders en vrienden die willen rijden of op dure privé bus maatschappijen;

-

Spelen op publieke plaatsen wordt door omwonenden soms als negatief ervaren; Tv kijken, gamen, internet… zijn passieve zaken op het vlak van lichaamsbeweging- vrije tijd wordt zo door kinderen meer en meer passief ingevuld;

Aandachtspunten om mee te nemen in de visie: ‘de lessen ‘ -

Bestaande dynamiek behouden- afstemmen op andere werkvelden; Behoud van een laagdrempelig/ gevarieerd programma aanbod. ; Senioren en lagere schoolkinderen- op zich een minder mobiele doelgroep- zijn kansengroepen in een plattelandscontext;

Visie Vrije tijd is een sterk bindmiddel tussen de mensen en is dus per definitie een belangrijke welzijnsbevorderende factor. Een gezonde geest schuilt in een gezond lichaam: naast een evenwichtige voeding is regelmatig bewegen en/of aan sport doen ook belangrijk. Het vrijetijdsaanbod dat de gemeente Heuvelland locaal wil aanbieden aan kleuters, kinderen en jongeren is gestoeld op volgende uitgangspunten/waarden; - Laagdrempelig: zowel qua prijs als qua organisatievorm kiezen we – zoveel mogelijk- voor laagdrempeligheid: de speelpleinwerking bv. gaat door op 2-3 verschillende plekken zodat kinderen waar mogelijk in eigen dorp kunnen spelen, ook voor kansengroepen werken we een aanbod uit; - Gevarieerd : in het spel en beweeg aanbod zoeken we naar afwisseling en een aanbod op maat van de leeftijdsgroep- zo blijven we hen boeien; - Zorgzaam georganiseerd: de voorbereiding, de uitvoering en de evaluatie gebeurt op een zorgzame en kwaliteitsvolle manier- het opgebouwde vertrouwen met ouders en de doelgroepen vraagt een degelijke organisatie; - Geïntegreerd : jeugd en sport helpen elkaar en vullen elkaar waar mogelijk zoveel mogelijk aan, we gaan niet in concurrentie met elkaar; - Kosten bewust: een sobere maar degelijke aanpak staat voorop; - Transparant: er wordt op een eenvoudige maar duidelijke manier met de doelgroepen gecommuniceerd.

Laagdrempelige bibliotheek SWOT analyse beleid en aanbod Sterktes -

-

De traditie van een goede leescultuur. Door de vroegere vrije bibliotheken is de leescultuur in Heuvelland blijven bestaan en voortgezet in de gemeentelijke bib.; De collectie is actueel, zeer uitgebreid en richt zich naar alle doelgroepen; De aanwezigheid van groot letterboeken voor de senioren; De leesgroep begeleidt geïnteresseerden in het doordacht lezen van een actueel boek; Het samenwerkingsverband BIBLIO 7 in de schoot van CO7 : een samenwerkingsverband tussen 7 bibliotheken uit de regio o.a. mbt. de organisatie van lezingen en culturele uitstappen (vb. jaarlijkse uitstap naar de boekenbeurs in Antwerpen); Er is een sterke dynamiek aanwezig in de globale werking van de bib.: regelmatig is er iets te doen, het boekenaanbod staat zo in de kijker, de drempel wordt verlaagd…

-

-

-

Bijzondere aandacht gaat uit naar het onderwijs: jaarlijks zijn er drie lezingen van jeugdauteurs voor Heuvellandse klassen tijdens de jeugdboekenweek, de drempel voor kinderen wordt verlaagd… De catalogus is ‘on line ‘ raadpleegbaar; Het bestaan van interbibliothecair leenverkeer : boeken die niet aanwezig zijn in de bibliotheek worden gratis aangevraagd bij West-Vlaamse bibliotheken of universiteitsbibliotheken; Klassen worden op regelmatige basis onthaald in de bib.; Vertegenwoordiging van een personeelslid van de bibliotheek in de beheerraad van Vormingplus opent samenwerkingsmogelijkheden; Een betere inhoudelijke afstemming wordt nagestreefd: cultuurdagen – jeugdboekenweekgrabbelpas; Jeugdconsulente helpt de jeugdige reflex in de bib. realiseren; Klantvriendelijke openingsuren. oa. op zondag, wat op zich drempelverlagend werkt; Een goede vrijwilligerswerking in de uitleenpost van Westouter; De aanwezigheid van een uitleenpost in Westouter werkt op zich drempelverlagend; Aanwezig op de gemeentelijke website, een vaste rubriek in het gemeentelijke infoblad; Een sterk aanbod van lezingen voor volwassenen; De thematische programmatie gelinkt aan de bouw van het nieuw streekbezoekerscentrum biedt kansen tot verstevigen van het aanbod naar inwoners en toeristen, waarbij thematische lezingen in de kijker worden gezet; Cultuurdagen en cultuureducatie als een platform voor initiatieven die de leesmotivatie prikkelen;

Zwaktes -

Bescheiden personeelsbestand, weliswaar sedert kort met ondersteuning van de jeugdconsulente; Teveel besparen kan de dynamiek onderuit halen;

Bedreigingen -

De invloed van de ‘beeldenstroom’ via de media en de TV in het bijzonder, op het leesgedrag op zich; De zap cultuur….voor TV, op het internet : heeft dit een invloed op ons concentratievermogen?? Bidoc , het registratiesysteem van onze bib., wordt in vraag gesteld door de Vlaamse overheid; De nabijheid van grote steden als Ieper en Poperinge met hun secundaire scholen en stadsbibliotheken; Heuvelland bestaat uit 8 verschillende dorpen: telkens is er vervoer vereist om kansengroepen naar de bib. te brengen. Het openbaar vervoer is in onze gemeente te weinig uitgebouwd om ermee op stap te gaan. We zijn dus verplicht een beroep te doen op de welwillende medewerking van ouders en vrienden die willen rijden of op dure privé bus maatschappijen.

Kansen -

Muziekcentrum Dranouter als een partner in het bevorderen van de leescultuur ,via de cultuurdagen.. De Vlaamse overheid subsidieert een kwaliteitsvolle werking van de bib. en de cultuurdienst via de Vlaamse prioriteiten;

Aandachtspunten om mee te nemen in de visie: ‘de lessen ‘ -

Bestaande dynamiek behouden- afstemmen op andere werkvelden; Stimuleren van leesmotivatie en levenslang leren is een kernopdracht van de bib.; Behoud van een laagdrempelige bib. ; Senioren en lagere schoolkinderen- op zich een minder mobiele doelgroep- zijn kansengroepen in een plattelandscontext;

Visie De bibliotheek zal in haar literatuurpromotie blijvende aandacht schenken aan auteurs die op het vlak van een correct taalgebruik een voorbeeldfunctie vervullen. Betreffende het bevorderen van de leescultuur zal de bib. haar voortrekkersrol blijven vervullen. Drempelverlagende initiatieven worden ontwikkeld ( oa via internet) of behouden om zo de leescultuur te bevorderen. Hierbij zijn de lagere scholen én seniorenorganisaties onze bevoorrechte partners. Zeker in een plattelandscontext zijn dit kansengroepen. De bib. is tevens een belangrijke ontmoetingsplaats tussen oud en jong. Via lezingen en voordrachten krijgt het ‘vormende’ aspect alle kansen.

Toeristisch Heuvelland SWOT analyse beleid en aanbod Sterktes − Een breed/sterk toeristisch aanbod aan producten:fiets-; wandel-, MTB en auto route kaarten, gidjes, onthaalmap,DOP’s ea .. − Frequente screening van wandel-fiets – en MTB evenementen op hun weerslag op de draagkracht van natuurgebieden en landelijke wegen; − Goede WOI producten- voor iedere nationaliteit is een product aanwezig : WOI sites met duiding, documentaire en website zero hour, diverse thematische wandelgidsjes ea. − Goedgekeurde subsidies voor de bouw van een nieuw streekbezoekerscentrum, van de provincie, van Toerisme Vlaanderen, van Leader… − De aanwezigheid van een tentoonstellingsbox in de kerk van Kemmel maakt thematische presentaties mogelijk; − De gedreven inzet van het personeel van de dienst toerisme; − Regelmatig aandacht voor een kwaliteitsvolle gidsen opleiding; − Infopunten Westtoer / ambassadeurs Vintage Heuvelland vormen een goede aanzet tot een netwerk van toeristische antennes in de dorpen; − Het arrangement ‘de korte 20° eeuw ‘ biedt de kans om rode draden te trekken tussen WOI, WOII en de koude oorlog waarmee een voor Vlaanderen uniek arrangement, ontwikkeld wordt , we een tijdloos arrangement kunnen aanbieden én inspelen op de eindtermen van de derde graad hoger middelbaar. − De hellingen vormen een uitdaging voor menig amateur wielerrenner – een nieuw product op maat van deze doelgroep is in ontwikkeling; − De thematische programmatie gelinkt aan de bouw van het nieuw streekbezoekerscentrum biedt kansen tot verstevigen van het aktiviteiten aanbod naar inwoners en toeristen, met betrokkenheid van locale spelers; Zwaktes − Bestaande onthaalinfrastructuur in de pastorie is ontoereikend – de omgeving kan ‘groener’ aangekleed worden:

− − −

−

o Onthaal aan de balie is te beperkt/ ruimte te klein; o Geen onthaal van groepen mogelijk; o Geen aangepaste audio visuele ruimte; o Geen atelierwerking mogelijk; o De buitenomgeving nodigt niet uit om er te verblijven, te kuieren, te genieten… De tentoonstellingsbox in de kerk van Kemmel is een tijdelijk gegeven; Teveel besparen ondergraaft de bestaande dynamiek; In het personeelsbestand is er momenteel niemand die nieuwe toeristisch- recreatieve en/of – educatieve productontwikkeling en arrangementen ter harte neemt- minder personeel zet druk op de openingsuren ; Een éénduidige naamgeving is nodig: de bergen, VVV Heuvelland, Heuvelland, West-Vlaamse heuvels…

Kansen − Onze belangrijkste troeven: o Ons getuigenlandschap:
Het geologisch verhaal over het ontstaan van de bergen;
De vele unieke natuurgebiedjes in de plooien ervan;
Unieke vergezichten/ weidsheid;
waardevolle cultuurlandschappen ; o De Kemmelberg – als parel op de kroon- en het provinciaal domein; o WOI sites- commandobunker 1953; o Coleur locale: mix van bruine kroegen, charmante dorpjes, landschap, ea; o Dranouter muziekcentrum – en festival; o Vintage Heuvelland : versterkt bestaande dynamiek mbt. wijn- en streekproducten o De stilte en de rust – typische kenmerken van het platteland en een landbouwgemeente; o 8 charmante dorpen in de plooien van het ‘getuigen’ landschap; relatief gaaf en homogeen bouwpatrimonium – het belang van beeldkwaliteit; − De vele persoonlijke verhalen verbonden met deze troeven, voor de meerwaarde zoeker; − Een toeristisch verleden met diepe wortels: de Kemmelberg, sociaal jeugdtoerisme/ jeugdkampen, het fronttoerisme; − Een breed/sterk toeristisch aanbod aan logies, reca, ea: 35,5 % van het totaal aantal toeristenbedden in de Westhoek situeert zich in Heuvelland- de helft van de jeugdbedden in de Westhoek situeert zich bij ons; − Enkele blikvangers op evenementieel vlak: festival Dranouter, Spots op West, zoetemarkt Kemmel, wijnfeesten… − Uitgebreid wandel- en fietsnetwerk- pionier in Vlaanderen; − Enkele blikvangers op het vlak van infrastructuur: kabelbaan, muziekcentrum Dranouter… − Toerisme zorgt voor tewerkstelling, zeker in een gemeente waar er geen of nauwelijks industrie aanwezig is; − De herdenkingen van 100 jaar Groote Oorlog biedt in 2014- 2018 de mogelijkheid om op een serene manier dit gruwelijk werelddrama en zijn weerslag op ons landschap, onze dorpen en de inwoners in de kijker te zetten; − De hiermee gepaard gaande betrokkenheid van 8 verschillende nationaliteiten en hun zoektocht naar het wat, waar, waarom en hoe van hun landgenoten- familieleden , welke als een nieuwe toeristische doelgroep aanzien kan worden; − De bereidheid van verschillende partners tot samenwerking: o de provincie West- Vlaanderen om het provinciaal domein van de Kemmelberg en de ruimere omgeving beter te ontsluiten én te duiden, welke zich vertaalt in hun betrokkenheid in het nieuw bezoekerscentrum;

Mesen en Reningelst om samen met Westtoer onze streek- de bergen- te promoten; IFFM om als landelijk erkend expertise centrum rond WOI ook met ons samen te werken rond een programmatie voor 2017 en 2018; o Waregem en Museum Passchendaele 1917 om samen met ons het WOI VS verhaal in te vullen; o Legermuseum om samen de commandobunker beter te laten renderen; De oprichting van een officieel adviesorgaan VVV Heuvelland welke een bijkomende dynamiek teweeg kan brengen in het toeristisch beleid; Een kwaliteitsvol logies aanbod wordt gestimuleerd via het nieuwe vergunningendecreet ; De gebiedswerking toerisme en Westtoer biedt kansen tot samenwerking en het bundelen van de krachten; De grens op zich biedt extra verhalen, samenwerkingsmogelijkheden en subsidies. Het leidt tevens tot een speciaal soort toerist: de grenstoerist; Onontgonnen ‘duidings’ plekken : toren Belvédère, inkomplaats hotels, een ‘verloren’ hoekje in een café of restaurant…. Macro- trends wijzen in de richting van een grotere rurale belangstelling en honger naar rust en stilte ( onthaasting) ; Festival Dranouter is een kwaliteitsvolle merknaam; Een ‘toerisme belasting’ belast onze inwoners niet maar biedt extra zuurstof voor het ontwikkelen van ons toeristisch beleid; o o

− − − − − − − −

Bedreigingen − De soms te strikte regelgeving op het vlak van stedenbouw en Ruimtelijke Ordening kan verstikkend werken op de ondernemingsgeest van kleine en grote investeerders; − De Kosmos- bovenbouw- is een kankerplek in ons landschap en ons logiesaanbod; − Het logiesaanbod voor groepen ( 25-50 man) is eerder beperkt in Heuvelland; − Een aantrekkelijk ‘indoor’ aanbod oa voor gezinnen ontbreekt in Heuvelland; − Sommige toeristische attracties en accomodaties zijn verouderd; − Teveel evenementen ( doortochten, wedstrijden ea) in het weekend en in sommige dorpen ondergraaft het noodzakelijke draagvlak voor het ontwikkelen van een toeristisch beleid; − Wat na 2018 ? belang van ‘ de korte 20°eeuw’ ; − Beperkte openingsdagen van de commandobunker 1953: onderbenut potentieel; − Zie ook erfgoed- insteek landschap ; Aandachtspunten om mee te nemen in de visie: ‘de lessen ‘ − − − − − − −

Stimuleren van verblijfstoerisme en bijhorende arrangementen; Jeugd is een belangrijke doelgroep: bosklassen, jeugdgroeperingen; Toerisme zorgt voor tewerkstelling en een economisch return; Toerisme vraagt zorg voor beeldkwaliteit: in de dorpen en in het landschap; Overdaad schaad: continu werken aan een locaal draagvlak bij de bewoners is belangrijk; Onze troeven koesteren :goed beheren, onderhouden, ontwikkelen… Duurzaamheid op alle vlakken- zowel intern als extern- nastreven;

Visie In de verdere uitbouw van het toeristisch beleid zijn volgende uitgangspunten belangrijk: − Een gastvrij en klantvriendelijk onthaal begint aan elke balie: van de dienst toerisme, van het hotel, van het restaurant, van het muziekcentrum Dranouter, van de buurtwinkel… Dagelijks

−

−

−

−

−

krijgt ons toeristisch beleid daar een gezicht…. Iedereen is Heuvelland ambassadeur. Dit willen we verder stimuleren… We werken niet alleen voor de bezoeker maar ook voor de eigen inwoners: toerisme schept tewerkstelling en zorgt zo voor welvaart, dit mag het welzijn- het welbehagen- van zij die hiervan niet rechtstreeks mee profiteren evenwel niet ondergraven. Werken aan een locaal draagvlak blijft een belangrijk aandachtspunt. Evenementen met geen/ weinig return dienen in de hand te worden gehouden. Een goed onthaal is aangepast aan de noden van deze tijd, voor individuen, gezinnen en groepen: aangepaste toiletten, een ruime balie, een shop, een audio visuele ruimte, een tentoonstellingsruimte , een atelierruimte…. zijn een must in het nieuwe bezoekerscentrum; Duurzaamheid gaat hand in hand met soberheid en kostenbesparing: ook op toeristisch vlak wordt dit meer en meer onze leidraad: in het aanbod van producten, arrangementen en infra structuur. Zo gaan we voor de herwaardering van bestaande gebouwen wat het bezoekerscentrum betreft . Bij het ontwikkelen van nieuwe producten streven we naar een blijvend karakter. Delen van de jaarlijkse thema tentoonstelling in de tentoonstellingsbox worden gerecycleerd in een horeca zaak of buurtwinkel. Het stimuleren van verblijfstoerisme gaat voor op dagjestoerisme …arrangementen op maat spelen hierop in. Samenwerking op het vlak van promotie, nieuwe producten en arrangementen biedt kansen om een gerichter /beter resultaat te bereiken: we zoeken samenwerking met de provincie, IFFM, Mesen, Waregem, Museum Passchendaele 1917 en de particuliere sector . Concurrentie met de particuliere sector wordt vermeden. De toeristische kip met de gouden eieren - ons open landschap met zijn dorpen – in al zijn facetten ( stilte, authenticiteit, rust, gaafheid…) - dienen we te koesteren. Een doordachte aanpak en zorg voor de beeldkwaliteit is belangrijk. Behoud door ontwikkeling dient mogelijk te zijn .

Interne organisatie Strategische planning Strategisch management is beperkt aanwezig. Via het meerjarenplan, was er een aanzet tot het verwoorden van doelstellingen op middellange termijn binnen een bepaalde missie, visie en waardekader. In de praktijk fungeerde de jaarlijks begroting als belangrijkste beleidsinstrument. Via het subsidiebeleid van de Vlaamse overheid, was er niettemin een verplichte beleidsplanning voor sectoren als vrije tijd, sociale zaken en milieu, opgevat als technische plannen vanuit de administratie en bijgevolg weinig geïntegreerd. Het bestuur heeft geopteerd om pas op 01/01/2014 over te gaan naar de nieuwe beleids- en beheerscyclus (hierna: BBC) aangezien dit een belangrijke procesmatige wijziging is die de nodige impact heeft op de beperkte personeelsbezetting. De BBC brengt belangrijke uitdagingen mee naar het domeinoverschrijdend en geïntegreerd plannen van beleid, waarbij de hele gemeentelijke organisatie gevat is. Er werd tussen de nieuw verkozen beleidsploeg en het reeds bestaande managementteam (MaT) dan ook afgesproken om samen intensief dit dossier voor te bereiden. Ook de adviesraden worden betrokken bij de beleidsvoorbereiding. Deze raden ontwikkelen een eigen dynamiek en wensen duidelijk een beleidsadviserende rol te spelen, hierin gesteund door de administratie.

Een blijvende oefening is de afweging tussen eigen beheer, verzelfstandiging en uitbesteding. Het wordt als noodzakelijk aangevoeld om de doeltreffendheid van het al dan niet uitbesteden of in eigen beheer uit te voeren expliciet te berekenen.

Organisatiestructuur Het bestuur heeft doorheen de jaren een belangrijk dienstenaanbod ontwikkeld. De structuren werden hieraan aangepast. Het huidige organogram dateert van einde 2010 en vertoont een duidelijke clustering in beleidssectoren: burgerzaken, grondgebiedzaken en cultuur en welzijn. Daarnaast zijn er interne diensten als personeel, ICT en financiën. De meeste ambten zijn daadwerkelijke ingevuld, met een belangrijke uitzondering voor de deskundige burgerzaken. In functie van het te hervormen bezoekerscentrum, werd er een ruim kader toerisme voorzien dat evenwel slechts beperkt is ingevuld. Het organogram is duidelijk gericht op een optimale coördinatie, maar zit anderzijds met soms lange communicatielijnen. Aansturing, rapportering en taakverdeling verdienen nog de nodige aandacht. De verhouding tussen het de ambtelijke (MaT)en politieke component (CBS) wordt geregeld in een afsprakennota waarin de wederzijdse verwachtingen en rollen uitgeklaard worden. Inzake politiekambtelijke samenwerking zijn in Heuvelland de schepenen sterk betrokken bij hun diensten. In voorbereiding van het college zetten de diensten zelf punten op de agenda. Heuvelland organiseert naast het MaT een wekelijks dienstenoverleg. Hierin worden de beslissingen van CBS en andere zaken van dagelijks beheer besproken, met name de dienstoverschrijdende dossiers. Op alle diensten vindt daarnaast een frequent teamoverleg plaats. In het algemeen is er een duidelijke trend naar netwerken. Interne voorbeelden zijn de samenwerking jeugd- en sportdienst met kinderopvang, cultuur en toerisme met archief, cultuur en technische dienst voor wat betreft uitbating van zalen en uitlenen van materiaal; extern zijn er hogere overheden en het ruim palet intergemeentelijke verenigingen. Voortdurende terugkoppeling van al deze structuren naar de interne beslissingsorganen blijft noodzakelijk. Een oplossing dient uitgewerkt voor de VVV Heuvelland. Gemeente en OCMW wensen in te zetten op verregaande samenwerking aangezien er zowel efficiëntiewinsten kunnen worden geboekt als meerwaarden voor de doelgroep op beleidsinhoudelijk vlak kunnen worden bereikt. Het is echter belangrijk om geen overhaaste beslissingen te nemen en het proces voldoende voor te bereiden met alle betrokkenen. Eerste belangrijke stappen zijn de samenwerkingsovereenkomst inzake een gemeenschappelijke financiële dienst en de planning van een sociaal huis. in de feiten wordt ook sporadisch samengewerkt inzake personeelszaken, ICT en technische dienst.

ICT Heuvelland is al jaren aan de slag met moderne informatietechnologie. Het betreft vooral toepassingen in back office omgeving. Inzake digitale veiligheid en integratie werd reeds grote vooruitgang geboekt. De rol van de softwareleveranciers lijkt groot. Er wordt een noodzaak aangevoegd aan een mid office toepassing voor het beheer van contacten, processen, enz. Daarvoor wordt idealiter samengewerkt met andere gemeenten om schaalvoordelen te creëren. In 2012 werd er ingestapt in een raamcontract van de stad Kortrijk zodat er efficiëntiewinsten worden gerealiseerd

inzake hardware en onderhoud. Sinds 2013 heeft het bestuur een deeltijds systeembeheerder in dienst.

Procesbeheer De eerste stappen zijn gezet naar een intern controlesysteem. De bedoeling hiervan is het bestuur én haar omgeving inzicht te geven in de doelmatigheid van de werking en in het bijzonder het naleven van de (financiële) procedures daartoe. Met het veralgemenen van het programma 3P wordt dit reeds gerealiseerd in het uitgebreide domein van de overheidsopdrachten. Het wordt als noodzakelijk aangevoeld de voornaamste en meest risicovolle processen in kaart te brengen en waar mogelijk te vereenvoudigen en/of digitaliseren.

Dienstverlening Bij het ontstaan van de gemeente in 1977 was de dienstverlening beperkt tot de opgelegde taken; lange tijd was de focus daarmee ook gericht op de organisatie zelf. Sinds 2000 werden volgende diensten uitgebouwd: openbare werken, milieu, sport, jeugd, buitenschoolse kinderopvang, personeel, archief. De noodzaak aan integratie tussen diensten wordt aangevoeld. Naar de inwoner toe, bestaat de indruk dat hij/zij nog teveel moet zoeken naar de juiste dienst, het juiste formulier, etc. Dit wordt in de hand gewerkt door het ontbreken van een fysiek onthaalpunt of receptie in het gemeentehuis.

Communicatie Het extern communicatiebeleid krijgt vorm in een website, een driemaandelijks infoblad, periodieke infowijzers. De rol van communicatieambtenaar is verspreid over verschillende diensten. De noodzaak aan een frequenter communicatiemiddel wordt aangevoeld alsook de gecoördineerde aanpak van de communicatie. In de vrijetijdssector wordt deelgenomen aan sociale netwerksites. Er bestaat een huisstijl ten einde de gemeente herkenbaarder en vertrouwelijker te maken. Het huisstijlhandboek dient herzien te worden. Er bestaat een systeem van meldingskaarten waarmee de inwoners zowel meldingen van technische aard als suggesties naar het beleid toe formuleert. Er bestaat een inspraaksysteem onder de vorm van ad hoc informatievergaderingen bij belangrijke dossiers. Een permanente vorm van inspraak vormen het middelveld van adviesorganen: er bestaan adviesraden inzake bibliotheek en gemeenschapscentrum, cultuur, jeugd, senioren, sport en ruimtelijke planning.

HRM Met de toename van het aantal diensten en hun personeel, dit zowel in FTE als in koppen, neemt de noodzaak aan een hedendaags HR-beleid toe. Met de nieuwe rechtspositieregeling is het juridische kader op punt gezet en zoveel mogelijk gelijk gebracht tussen de verschillende personeelsstatuten. Inzake beloning werden een aantal zaken verbeterd naar het personeel toe: maaltijdcheques, meetellen vroegere dienstjaren, … Het gros van het dagelijks personeelsbeheer is in handen van de secretaris. Er werden stappen gezet inzake prestatiemeting.

De instroom gebeurt steeds door selectieprocedure. De moeilijke mobiliteit in de streek beperkt het aantal geïnteresseerden. Een groot deel van het personeel bevindt zich in gesco-statuut waardoor geworven dient te worden in bepaalde doelgroepen. Een aantal medewerkers beantwoordt daarmee aan de zg. arbeidshandicap, noodzakelijk voor het gestelde quotum. Andere initiatieven inzake divers personeelsbeleid zijn er niet. Het bestuur heeft veel kennis en ervaring in huis; via vorming wordt hier voortdurend aan gewerkt. Gezien de leeftijdsstructuur en de verwachte uitstroompiek, is betere kennisdeling evenwel wenselijk. Leeftijdsgericht beleid is moeilijk gezien de kleine omvang van de diensten. De doorstroom is gering gezien de beperkte omvang van de diensten; bovendien heeft niet iedereen de capaciteiten om de dienst te gaan leiden. Er werden wel enkele arbeiders met specifieke vaardigheden doorgeschoven naar D-niveau. Inspanningen werden geleverd om het onthaal gestructureerd te laten verlopen. Er is ook een sociale werking met een aantal activiteiten binnen en buiten de diensturen. Niettemin is er een toegenomen personeelsverloop. De eerste stappen zijn gezet in de richting van competentiemanagement. Er is een noodzaak aan betere functiebeschrijvingen – o.m. met leiderschapsvaardigheden - in het zog van de nieuwe beleidsformulering.

Participatie De opmaak van een omgevingsanalyse en visie , in samenspraak met de adviesraden. Bij de opmaak van ieder plan is het belangrijk dat de basis waarop het plan ontworpen wordt- de omgevingsanalyse- goed zit. Een omgevingsanalyse brengt diverse elementen in kaart. We maken gebruik van de SWOT methode: sterktes, zwaktes, kansen en bedreigingen. Dit is een relatief eenvoudige manier , redelijk toegankelijk voor iedereen, om te polsen hoe de betrokkenen een bepaald aanbod of beleidsdomein inschatten. Op basis van deze analyse, aangevuld met objectief materiaal, wordt een visie en een missie ontwikkeld. Hieruit vloeien dan de doelstellingen en de acties voort. De omgevingsanalyse vormt dus de basis voor een goed plan. Meer nog: een plan staat of valt met een degelijke analyse. Vandaar dat we het wenselijk vonden om deze in samenspraak op te maken met de erkende adviesraden: de jeugd,- sport- en de cultuurraad. Dit gebeurde op volgende bijeenkomsten: de Algemene Vergadering van de jeugdraad dd. 16 november 2013, de Algemene Vergadering van de cultuurraad dd. 28 oktober 2013, het bestuursvergaderingen van de sportraad dd. 14/10/2013 en 01/11/ 2013. Hun opmerkingen,voorstellen en reacties zitten verwerkt in de SWOT van de afdeling ‘cultuur en vrije tijd’. Hun aandachtspunten werden meegenomen in de uitgeschreven visie. De bestuursvergadering van 25 /11/2013 van de sportraad deed een extra inspanning en stelde een aantal indicatoren op voor de aan de sport gerelateerde acties. Tijdens deze oefening kregen we af en toe te horen dat dit toch wel een theoretisch verhaal is. Beleidsdenken op zich is inderdaad soms een vage aangelegenheid. De mensen zoeken meer naar concrete zaken: wat gaat de gemeente nu concreet voor ons doen ? Waar mogelijk werden hun voorstellen meegenomen in de geformuleerde acties.

Het toetsen van het flankerend onderwijsbeleid bij onze lagere scholen. Op woensdag 27 november 2013 hadden wij een overleg met alle directies van onze lagere scholen. Oa een toelichting en bespreking van het flankerend onderwijsbeleid stond op de agenda. Concrete acties werden geopperd waarbij de gemeente haar medewerking nog kan verbeteren aan de drie basistaken. Een overzicht: -

-

-

Flyer voor nieuwe inwoners met aanbod scholen en ct. gegevens directie , af te geven bij balie ‘bevolking’ telkens een nieuwe inwoner zich meldt., mee te geven info pakket dag nieuwe inwoner, te leggen bij onthaalmoeders…. De Schepen van onderwijs gaat tijdens de eerste week van het nieuwe schooljaar op stap naar alle scholen met een ‘dikke duimsticker’ en elke nieuwe kleuter ontvangt een sticker op zijn/ haar borst, te herhalen bv. na de kerstvakantie; Elke nieuwe kleuter krijgt een ‘mini- fluo boekentas hoes ’ met erop bedrukt: ‘ een pluim voor mijn Heuvellandse school’; Directies ontvangen maandelijks de lijst met de nieuwe inwoners in hun dorp; Directies ontvangen maandelijks de geboortelijst van hun dorp; Sportdienst leent – op een vooraf afgesproken tijdstip- tijdelijk kleutermateriaal uit aan de scholen, oa air track,

Er werd opgemerkt dat problematische afwezigheden ( code b) zelden voorkomen in Heuvelland. Verder vond men het belangrijk dat ouders aangemoedigd worden om Nederlands te leren. Dit heeft

een positieve afstraling op hun kinderen die het belang van de Nederlandse taal zo beter leren inzien. De directies benadrukten uitdrukkelijk dat het aanbod van de gemeente, in het bijzonder de cultuurdagen en de jeugdboekenweek, een positief effect heeft op de leerhouding van GOK leerlingen. In Heuvelland zijn dit veelal anderstalige kinderen en/of kinderen uit kansarme middens. Beide projecten stimuleren de kinderen om onze taal te leren. Het aanbod van de boekenkoffers op school bv. brengt Nederlandstalige boeken tot in de klas. De leerkrachten maken hier dankbaar gebruik van. De workshops tijdens de cultuurdagen verruimen de blik van kansarme kinderen op hun leefwereld. Ze maken kennis met nieuwe expressiemogelijkheden (oa via de taal en de zang), werken samen met hun klasgenoten aan een nieuw cultureel product, bouwen zo meer zelfvertrouwen op… Anderstalige kinderen maken op een speelse manier kennis met onze taal. Maar ook andere initiatieven werken de integratie van kansarme kinderen in de hand: de schoolsportdagen, het onthaal van klassen op het gemeentehuis en het BKO aanbod. Het bestaan op zich van BKO stimuleert het schoolbezoek, de ouders zoeken eerst een oplossing voor de kinderopvang en kijken pas dan naar de school. De BKO houdt de kinderen in de dorpsscholen van Heuvelland.

Terugkoppelingsmomenten mbt. belangrijke investeringsdossiers . De komende jaren staan enkele belangrijke investeringsdossiers op het programma. We vinden het belangrijk dat in de planningsfase de rechtstreeks betrokkenen de kans krijgen om hun mening te ventileren, dit zoveel mogelijk op basis van eerste schetsontwerpen. a. Uitbreiding van Ontmoetingscentrum De Klaverhulle. Reeds enkele jaren is het verenigingsleven van Wijtschate vragende partij om iets te doen aan de minder gunstige toestand van OC De Klaverhulle. Vooral de te kleine zaal is een doorn in het oog van de vele gebruikers. Vandaar dat het bestuur recent de opdracht heeft gegeven aan architecte Melanie Catrysse om hieromtrent het nodige studiewerk te verrichten. Dit resulteerde in een eerste schetsontwerp. Op 30 september 2013 werden deze schetsen voorgelegd aan de belangrijkste gebruikersgroepen van OC De Klaverhulle. Dit resulteerde in een aangepast schetsontwerp. Momenteel wordt dit uitgewerkt tot een voorontwerp welke terug gekoppeld zal worden aan alle gebruikers van deze zaal. b. uitbouwen van een nieuw bezoekerscentrum. Het bestuur wenst de huidige pastorie en kerk van Kemmel om te bouwen tot een bezoekerscentrum. Een studieopdracht werd uitgeschreven. Dit resulteerde in vier offertes. Deze vier offertes werden door een jury zeer grondig besproken. Een advies werd opgemaakt tbv. het college. Op basis van dit advies werd recent een gunning uitgesproken. Het advies van de jury én de vier offertes werden geagendeerd op de beheerraad van VVV Heuvelland dd. 05 november 2013. Hierin zitten vertegenwoordigers van alle Heuvellandse toeristische actoren. Het is tevens de bedoeling om het gegunde concept uitvoerig te bespreken op een volgende bestuursbijeenkomst. c. Rioleringswerken Nieuwkerke en Wijtschate In beide dorpen werd een werkgroep – bestaande uit omwonenden- opgericht om deze investeringswerken voor te bereiden en te begeleiden. Op diverse

bijeenkomsten werden de eerste plannen toegelicht. Reacties werden ingewonnen. Deze worden meegenomen in het verdere planningsproces.

Lokaal woonoverleg Op het lokaal woonoverleg van 25 juni 2013 werd het ontwerp van lokaal woonplan besproken met alle actoren. Op basis van de omgevingsanalyse heeft de intergemeentelijke woondienst Habito een uitgebreid woonplan uitgewerkt. Op deze bijeenkomst werd dit toegelicht en werd het aangevuld met diverse opmerkingen uit de vergadering.

Toekomstvisie kerken In het kader van de oproep van de Vlaamse minister tot het uitwerken van een toekomstvisie op de kerkgebouwen, coördineert WVI voor de Westhoekgemeenten een proefproject in de Westhoek. Na een uitgebreide informatieronde bij de gemeente en alle kerkfabrieken, vond op woensdag 8 mei 2013 een startvergadering plaats met vertegenwoordigers van alle kerkfabrieken en de gemeente. De bedoeling is in overleg tot een gemeentelijke visie op deze zaak te komen.

Bijlage: omgevingsanalyse wonen