Gemeente Ham OMGEVINGSANALYSE Bijlage bij het meerjarenplan van de Beleids- en Beheerscyclus 2014-2019
Deze omgevingsanalyse bestaat uit een “algemeen” en een “sectoraal” deel. De opdeling is tot stand gekomen uit de bespreking binnen de adviesorganen, gekoppeld aan de doelstellingen van de Vlaamse beleidsprioriteiten. Aan hun werd het algemeen luik ter informatie bezorgd. Meer in detail werd ingegaan op de respectievelijke sectorale omgevingsanalyses voor Jeugd, sport, cultuur, integratie en bibliotheek. Deze werden geïntegreerd in huidig document. Voor de omgevingsanalyse van de bibliotheek is er een apart document;
Algemeen Deel:
p2
1. 2. 3. 4. 5. 6.
p3 p 14 p 25 p 27 p 30 p 34
Demografie Bestuur en Financiën Grondgebied Economie Levensomstandigheden Conclusies
Sectoraal Deel: Totstandkoming en participatietraject
p 36
7. Jeugd 8. Sport 9. Cultuur 10. Integratie 11. Bibliotheek
p 39 p 60 p 77 p 87 p 108
1
ALGEMEEN DEEL Bron : lokale statistieken. Hier wordt telkens per gemeente de vergelijking gemaakt met de Belfius – clustergemeenten en de Vlaamse gemeenten. In de grafieken is dit te volgen met volgende symbolen: Gemeente Belfius-indeling Vlaams Gewest
2
1. DEMOGRAFIE Evolutie totale bevolking op 1 januari vanaf 1991
Conclusie: Ham heeft een bovengemiddelde bevolkingsaangroei.
3
Projecties van de bevolking en de huishoudens voor Vlaamse steden en gemeenten 20092030
Conclusie: Tot 2020 wordt een toename verwacht die zich nog meer uitgesproken boven de cluster bevindt.
4
Aantal kinderen en jongeren
Conclusie: een toename die de algemene bevolkingsgroei volgt, maar met een stijgende trend voor deze groep, in het bijzonder de leeftijdsgroepen tot 11 jaar.
Aantal Ouderen
Conclusie: het aantal ouderen volgt eveneens de algemene bevolkingstoename. Hier is minder uitgesproken verschil met de clustergemeenten.
5
Afhankelijkheidsratio Aandeel Ouderen +65j en jongeren -18j tegenover actieve bevolking (20-64j)
De afhankelijkheidsratio klimt licht boven de cluster als gevolg van de licht stijgende trend van kinderen en jongeren ten aanzien van de cluster. De ratio blijft onder het Vlaams gemiddelde.
6
Natuurlijk accress (=aantal geboorten - aantal overlijdens )
Als logisch gevolg uit vorige statistieken: het natuurlijk accress is relatief groter Relatief aandeel geboorten ten aanzien van overlijdens is groter
7
Migratie Interne migratie HAM 2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
Inwijking
360
318
402
404
363
359
436
433
433
509
555
492
Uitwijking
350
346
303
369
351
364
402
362
389
422
486
519
10
-28
99
35
12
-5
34
71
44
87
69
-27
Saldo
Internationale Migratie Buitenlandse
33
23
48
34
32
49
46
70
59
66
56
37
13
17
21
33
23
15
19
39
44
63
31
34
20
6
27
1
9
34
27
31
15
3
25
3
inwijking Buitenlandse uitwijking
Totaal
De inwijking kende een positief saldo. 2011 is een momentopname. Mogelijke verklaring voor negatief saldo zijn de onteigeningen in de Sluisstraat. Buitenlands migratiesaldo zal naar verwachting niet uitgesproken meer zijn als gevolg van de verstrengde wetgeving.
8
Huishoudens groei
9
Alleenwonende vrouwen
10
Alleenwonende mannen
11
Toekomstprospectie
12
Aantal vreemdelingen Basisgrafiek
13
2. BESTUUR EN FINANCIEN ONTVANGSTEN Gemeente Ham
Belfius Cluster (in euro per inwoner)
14
Gemeente Ham
Belfius Cluster
Belastingen Opcentiemen Algemene Personenbelasting
Opcentiemen Onroerende Voorheffing
15
UITGAVEN Gemeente Ham
Belfius Cluster
16
ONTVANGSTEN Gemeente Ham Buitengewone dienst
Belfius Cluster
17
UITGAVEN Gemeente Ham Buitengewone dienst
Belfius Cluster
18
SCHULD
Financiële prognose (2013-2017)
19
PERSONEEL
Personeelsaantal (VTE) per 1000 inwoners Gemeente Ham
20
Belfius Cluster
Opmerking : de gemeente moet samen worden gelezen met OCMW (gemeenschappelijke diensten vanuit gemeente georganiseerde en gefinancierd bv ICT, personeel, preventie) Verder heeft elke gemeente specifieke situaties, bijvoorbeeld 2 sporthallen, zaalverhuur.
21
OCMW
Schuldevolutie OCMW
22
PERSONEEL OCMW
23
24
3. GRONDGEBIED
Evolutie bebouwde oppervlakte
25
Vastgoedprijzen
Mogelijke verklaring van terugval in 2011: Sluisstraat (groot aantal m²)
26
4. ECONOMIE
Sterkere stijging van aantal ondernemingen in Ham tegenover de Belfius Cluster
27
Aantal jobs tegenover beroepsbevolking (indicatie werkgelegenheid)
28
Werkloosheidsgraad
Aantal, aandeel en groei zelfstandigen
29
5. LEVENSOMSTANDIGHEDEN Vrijetijdsaanbod
30
31
Kansarmoede index % aandeel kinderen geboren in categorie kansarmoede
Aantal leefloontrekkers (per 1000 inwoners)
32
Serviceflats - woonzorgcentra
Veiligheid
Opgelet met bovenstaande grafiek: Dit zijn geen absolute aantallen maar een evolutie waarbij 2003 op 100% is gezet. Het betreft in 2006 een stijging met 250 %. In absolutie aantallen vertaald is dat minder uitgesproken.
33
6. CONCLUSIE Ham is een kleine gemeente met een sterke toename van de bevolking. Er is een sterkere natuurlijke aangroei dan vergelijkbare gemeenten en ook het migratiesaldo ligt bovengemiddeld. De bevolkingsgroei is meest uitgesproken bij de leeftijdsgroepen tot 11 jaar. Er is eveneens een toename bij de categorie van de ouderen, doch deze is minder uitgesproken ten aanzien van de clustergemeenten. Het buitenlands migratiesaldo heeft geen neiging tot stijging en zal naar analogie met de Vlaamse gemeenten verder afnemen. De trend van bevolkingsgroei wordt voor Ham in de volgende 7 jaar naar verwachting voortgezet. Voor zowel de alleenwonende mannen als vrouwen is er een toename tot boven het Vlaams gemiddelde, maar gelijk met de norm van de clustergemeenten. Het aantal vreemdelingen ligt op minder dan de helft ten aanzien van de clustergemeenten 40 tegenover 92 per 1000 inwoners). Naar analogie met nagenoeg alle Vlaamse gemeenten volgt de beperkte stijging van de ontvangsten niet het ritme van de uitgaven. Met 7 % aanvullende personenbelasting en 1250 opcentiemen blijft Ham onder het gemiddelde van de lokale belastingsdruk.
Ham heeft een hogere schuldenlast dan vergelijkbare clustergemeenten. Dit is een logisch gevolg van het investeringsritme. De gemeente voelt zoals andere gemeenten de druk van de stijgende uitgaven en de relatief stagnerende ontvangsten. Belangrijke oorzaken zijn de stijging van de pensioenlasten, de algemene stijging van de werkingsmiddelen, de aflossing van de schulden en de daling van dividenden. De gemeente Ham heeft licht hogere personeelsuitgaven per 1000 inwoners dan de clustergemeenten. Daartegenover staan aanzienlijk lagere personeelskosten van het OCMW. vanuit De gemeente verleent gemeenschappelijke ondersteunende diensten aan OCMW (personeelsdienst, ICT, informatie, preventie). De gemeente heeft een lagere werkingskost dan de clustergemeenten. Er zijn lagere toelagen voor OCMW, maar ook voor politiezone, erediensten en brandweer, hoewel voor deze laatste categorieën er een verhoging in het vooruitzicht wordt gesteld.. De andere overdrachten, waaronder de toelagen aan Limburg.net, toelagen aan verenigingen, particulieren liggen gevoelig boven de norm. Voor 2011 kwam daar opvallend nog de afbouwende milieusubsidies bij. De gemeente Ham heeft gevoelig hogere schulduitgaven.
34
Ham heeft een nagenoeg vergelijkbare bevolkingsdichtheid ten aanzien van de (landelijke) clustergemeenten . De bebouwde oppervlakte neemt sterker toe dan die van de clustergemeenten. Vastgoedprijzen liggen nominaal nog sterk onder het Vlaams en cluster gemiddelde. De stijging van de vastgoedprijzen is echter fors groter dan die van de cluster en Vlaanderen. Er is een sterke stijging van het aantal startende/oprichtende ondernemingen ten aanzien van de clustergemeenten. De tewerkstelling in de gemeente blijft echter onder de norm. De werkloosheidsgraad is licht hoger dan de clustergemeenten maar lager dan het Vlaams gemiddelde. Het netto-belastbaar inkomen situeert zich licht onder de cluster en al eerder gevoelig onder het vlaams gemiddelde. Het aandeel kansarme kinderen ligt boven de cluster, doch gevoelig onder het Vlaams gemiddelde. Het aantal leefloontrekkers volgt het clustergemiddelde maar is gevoelig lager dan het Vlaams gemiddelde. Inzake veiligheid en criminaliteit volgt de gemeente de cluster, met uitgesproken pieken. De cijfers zitten echter gevoelig onder het Vlaamse gemiddelde. Op het vlak van verkeersongevallen zit Ham boven het Vlaamse en clustergemiddelde met ook hier uitgesproken fluctuaties.
35
SECTORAAL DEEL Totstandkoming en participatietraject
7.
JEUGD
De omgevingsanalyse werd opgesteld door de jeugddienst als resultaat van data-analyse van beschikbare statistische gegevens en van een bevraging in de schoot van de jeugdraad bij de jeugdverenigingen. De jeugddienst en straathoekwerker hebben permanente contacten met de jeugdverenigingen, bestuur en bezoekers van het jeugdhuis, niet-georganiseerde jeugd en buurtbewoners en houden ook permanent voeling met het werkveld. Participatie en inspraak is in Ham ook een continu proces. De omgevingsanalyse en het ontwerp van strategische nota bij het meerjarenplan werden op 9 september 2013 toegelicht op de jeugdraad. De individuele leden van de jeugdraad kregen tot begin november de mogelijkheid om opmerkingen te formuleren. Aan de leden werden beide documenten digitaal verstuurd. Er zijn geen fundamentele opmerkingen geformuleerd. De jeugraad heeft op vrijdag 15 november een positief advies geformuleerd.
http://www.ham.be/file_uploads/15116.pdf Er werden geen fundamentele opmerkingen gemaakt. Het college van burgemeester en schepenen heeft hiervan kennis genomen in vergadering op maandag 25 november.
8.
SPORT
De omgevingsanalyse werd besproken met de sportraad van 30 september 2013 en werd samen met het ontwerp strategisch meerjarenplan overgemaakt aan de individuele leden. Zij hebben de mogelijkheid gekregen om terug te koppelen naar de basis en individueel opmerkingen te bezorgen. Aan de leden van de sportraad werden alle stukken digitaal ter beschikking gesteld. De sportraad heeft in vergadering van 21 oktober dit agendapunt bijkomend besproken. Dit is opgenomen in het verslag van de sportraad dat raadpleegbaar wordtgesteld via de website. http://www.ham.be/file_uploads/15134.PDF De opmerkingen hielden grotendeels verband met infrastructurele aspecten en werden afgeleid uit de gegevens van de omgevingsanalyse. Ze vormen als dusdanig geen onderdeel van het (strategisch)meerjarenplan en zijn hoofdzakelijk aandachtspunten waarmee rekening wordt gehouden in het kader van bijsturing van het beleid. De opmerking van de budgetten in actie 10-1-3 betreft een financieel-technische aangelegenheid mbt de budgettering van de nieuwbouwsubsidie. De aanvragen hiervoor zijn niet exact te voorspellen. Op basis van de bekende gegevens wordt het op die manier
36
gebudgetteerd. Het college van burgemeester en schepenen behandelde het advies in zitting van 25 november. Het volstond voor het college om kennis hiervan te nemen.
9.
CULTUUR
De omgevingsanalyse werd besproken met de Cultuurraad van 16 september 2013 en werd samen met het ontwerp strategisch meerjarenplan overgemaakt aan de individuele leden. De individuele leden van de jeugdraad kregen tot eind oktober de mogelijkheid om opmerkingen te formuleren. Aan de leden werden beide documenten digitaal verstuurd. Vanuit de cultuurraad van 18 november werd volgend advies geformuleerd. .toevoeging van een verwijzing in het commentaarveld bij het actieplan 6.1 .toevoeging van een verwijzing in het commentaarveld bij actie 6.1.3 .toevoeging van een verwijzing in het commentaarveld bij de actie 6.1.7 .schrapping van term ‘bevoorrechte’ partner in actieplannen 6.2 en 6.3
http://www.ham.be/file_uploads/15115.pdf Er zijn verder geen fundamentele opmerkingen geformuleerd. Het college van burgemeester en schepenen nam hiervan kennis in vergadering van 2 december.
10.
INTEGRATIE
De omgevingsanalyse en het ontwerp strategische nota van het meerjarenplan werden voorgesteld en toegelicht aan de integratieraad van de gemeente op 9 september 2013. Er werd ruim tijd genomen voor bespreking. Aan de individuele leden van de integratieraad werd voorgesteld om opmerkingen te formuleren. De integratieambtenaar coördineerde het inspraakproces . Er werden geen individuele opmerkingen geformuleerd. Tijdens de integratieraad van maandag 6 januari werden de beleidsdoelstelling, de actieplannen en acties opnieuw besproken. De integratieraad bracht een advies uit dat raadpleegbaar is onder volgende URL: http://www.ham.be/file_uploads/15439.pdf of http://www.ham.be/product.aspx?id=1005
37
11.
BIBLIOTHEEK
De omgevingsanalyse werd behandeld op de adviesraad van 19 september 2013. De omgevingsanalyse bestaat uit een diepgaande studie/consultancyopdracht uitgevoerd door Landmark Libraries, de heer Jan Van Vaerenbergh. Deze consultancy bevatte alle noodzakelijke gegevens voor de omgevingsanalyse en is de basis voor huidig (reeds in voorbije jaar gerealiseerd) en toekomstig beleid. Deze analyse gaat verder dan een omgevingsanalyse en geeft scenario’s aan voor de uitbouw van een toekomstgerichte bibliotheek Het eindrapport van de consultancyopdracht werd afgeleverd in november 2011. Een aantal aanbevelingen werd reeds meteen in 2012 geïmplementeerd. Het ontwerp strategische nota van het meerjarenplan werd hierop afgestemd en werd samen met de omgevingsanalyse toegelicht aan de vergadering van de adviesraad bibliotheek Ham voorgesteld op donderdag 19 september 2013. De samenvatting van de studie werd samen met het ontwerp strategisch meerjarenplan overgemaakt aan de individuele leden. Alle stukken werden vervolgens digitaal ter beschikking gesteld. De adviesraad bracht een positief advies uit tijdens haar vergadering op 14 oktober 2013. Dit is opgenomen in het verslag van de adviesraad dat raadpleegbaar wordt gesteld via de website. http://www.ham.be/file_uploads/15135.pdf
38
7.
JEUGD
Sinds 2003 is er een hogere bevolkingsgroei dan de rest van Vlaanderen, Limburg en de clustergemeenten. De tendens tot sterke groei blijft zich voortzetten tot 2020 volgens de prognoses. Zie algemene omgevingsanalyse.
Aantal Inwoners - 25j. In 2010 telde Ham 2763 inwoners van 0 tot 24 jaar. Volgens de prognoses loopt dit aantal op tot meer dan 3100 in 2020. De nieuwe verkavelingen maken deze groei in de realiteit mogelijk. Personeel jeugddienst
De jeugddienst bestaat uit : Voltijds Jeugdconsulent (38/38) Voltijds Jeugdmedewerker (combinatie) 38/38 waarvan effectief 33u in jeugddienst Voltijds straathoekwerker (38/38) Er is geen afdelingshoofd Vrije Tijd.
39
Vergelijking van Ham met 43 Vlaamse gemeenten (categorie 9000 tot 12000 inwoners – buitenstedelijk gebied): Totaal aantal personeelsuren Jeugd in Ham: 109u per week Slechts 2 gemeenten hebben nog meer personeels-uren voor de jeugddienst (De Panne 190u inclusief technisch-logistieke kracht) en Avelgem 114u. 16 gemeenten spenderen gemiddeld 38u, 15 gemeenten zitten in de categorie 10u tot 31u. Het gemiddelde voor deze 44 gemeenten bedraagt 45 uren/week.
Vergelijking met de omliggende gemeenten (statistieken IBZ-fgov.be - bevolkingsaantallen 1/8/2012): Ham (10.422 inwoners – 109 u) Tessenderlo (18151 inwoners – 152 u), Meerhout (9983 - 11u), Balen (21694 – 48 u), Leopoldsburg (15213 – 114 u) Beringen (43939 – 316 u). Uitgedrukt als gepresteerd uur per week tov inwoners: Ham 1u/96 inwoners Tessenderlo 1u/119 inwoners Beringen 1u/139 inwoners Leopoldsburg 1u/133 inwoners Balen 1u/451 inwoners Meerhout 1u/907 inwoners.
Algemene conclusie is dat de jeugddienst van de gemeente Ham sterk boven het gemiddelde is uitgebouwd.
40
Aantal gemeenten met jeugdconsulent:
Conclusie: in de categorie boven 10.000 inwoners heeft ruim 60 % een jeugdconsulent. Ham volgt de norm.
Niveau van personeel
Conclusie: Ham volgt de norm
41
Conclusie: Nauwelijks 1 bestuur op 10 van de categorie is verzelfstandigd (vzw, EVA)
Intergemeentelijke samenwerking
De helft van de Limburgse gemeenten geeft aan samen te werken met andere gemeenten. Dit is echter in hoofdzaak een informele samenwerking. Ham heeft geen i.g. samenwerking.
42
Jeugdwerk In 2011 waren bij 5 jeugdverenigingen 475 leden aangesloten (incl. leiding). In 2012 steeg dit tot 488. Speelplein Hampidoe (+300 diverse kinderen met een gemiddelde van 100/dag), jeugdhuis De Stip en Tienerwerking / Kids Café zijn hier niet meegerekend. Met deze 5 ‘klassieke’ jeugdverenigingen zitten we boven het gemiddelde van 4,24. Het aantal leden van de jeugdbeweging is ca. 15% hoger dan het gemiddelde. Het totaal aantal leiding ligt bijna 10% hoger, wat significant boven het Limburgs meetniveau gesitueerd is. De evolutie van de leden tussen 2007 en 2010 is gemiddeld. Het aandeel van leden van jeugdbewegingen ten aanzien van de leeftijdsgroep 0-24-jarigen ligt in Ham hoger dan het gemiddelde.
Jeugdwerkinitiatieven
43
Conclusie: Ham heeft slechts op enkele initiatieven geen antwoord
Speelpleinwerking
SPW Hampidoe bereikt met haar zomerwerking meer dan 300 verschillende kinderen. Sinds 2010 zijn er gemiddeld 95 tot 100 kinderen per dag aanwezig. De leiding bestaat enkel uit vrijwilligers. De gemeente heeft met VZW Denneweelde een overeenkomst afgesloten voor het gebruik van lokaal “Denneweelde” door Hampidoe voor een periode van 9 jaar. In 2013 werd het dak vernieuwd en de elektriciteit aangepast, alles werd gefinancierd met subsidies van Vlaanderen en LSM.
44
Tienerwerking
Ham heeft een eigen tienerwerking. Het Kids Café in JH De Stip is een initiatief van de jeugddienst ism de straathoekwerker en richt zich op jonge tieners uit zeer uiteenlopende milieu’s. Door de contacten worden jongeren gemakkelijk toegeleid naar filmprojecten en uitstappen en vinden ze makkelijker hun weg naar het reguliere aanbod. Ook is er via deze weg inspraak om het aanbod beter af te stemmen op wat er leeft bij deze doelgroep.
Gemeentelijke jeugdwerkprojecten (2010)
45
Evolutie van de particuliere jeugdwerkinitiatieven
Conclusie: belangrijke vaststelling en bedreiging is een gestadige daling van jeugd- en jongerenverenigingen, maar ook een halvering van het aantal particuliere speelpleinwerkingen. Die laatste worden vervolgens opgevangen door gemeentelijke initiatieven aangezien het totaal aantal speelpleinwerkingen niet daalt.
46
Subsidies
De gemeente Ham geeft volgende subsidies: Structurele, projectmatige, renovatie en nieuwbouw, kadervorming en kampsubsidies.
47
Materiële ondersteuning
De jeugd(verenigingen) kunnen in Ham op volgende ondersteuning rekenen: uitgebreide uitleendienst, kampvervoer, hulp bij manifestaties.
Infrastructuur
Ham beschikt over een bijzonder goed uitgerust jeugdhuis met geïntegreerde faciliteit voor tienerwerking, goed uitgeruste repetitielokalen, een skatepark en bmx-parcours.Een jeugdverblijfscentrum is er niet. Het gebouw van Chiro Oostham en Scouts Genendijk doen dienst als kampplaats.
48
Conclusie: Gemeente Ham voorziet in bijna elk van deze initiatieven.
49
Fuiven
Het aantal fuifzalen neemt af in Vlaanderen. Ham heeft slechts 1 fuifzaal en zit daardoor onder de Vlaamse norm. Dit is vooral toe te schrijven aan de afwezigheid van particuliere fuifzalen. De gemeentelijke zaal is een polyvalente zaal met een algemene functie in eerste instantie naar de lokale verenigingen. Door het striktere fuifbeleid in onze buurgemeenten worden in Ham ook externe fuiven en vaten georganiseerd. De 18-jarigenvaten zijn beperkt tot 4 per jaar, dit om de overlast te beperken. Hier zijn overwegend niet-inwoners bij betrokken. Communicatie/website
50
In Ham is de grootste jeugdwebsite jeugdraadham.be, beheerd door de jeugddienst maar gemaakt (en onderhouden) door enkele leden van de jeugdraad. Ook op de gemeentelijke website is er een jeugdsegment. Op www.facebook.com/jeugddienstham vindt men dagelijks nieuws en updates. Via Het Belang van Ham wordt er digitaal jeugdnieuws verspreid. Het jeugdhuis heeft www.stip.be als digitale thuis ondersteund door hun facebookpagina.
In Ham wordt verder nog gebruik gemaakt van volgende communicatiemiddelen: Affiches, flyers (al zijn deze fors beperkt door de geringe meeneemkans), elektronische nieuwsbrief, facebook, postmailing (ook dit is beperkt en wordt vooral nog via de scholen gedaan), persberichten, YouTube, TV’s gemeentehuis, T straathoekwerker (mondeling!)
Opgelet met Facebook en Twitter: de cijfers dateren van begin 2011 en zijn sindsdien geëvolueerd.
51
Conclusies Jeugd Jeugdvoorzieningen en –initiatieven zijn in Ham op een bijzonder hoog niveau uitgebouwd. De infrastructuur en activiteitenkalender mogen ondertussen als evident aangenomen worden, de cijfers duiden die evidentie echter niet bij vergelijkbare gemeenten. Deze uitgebreide dienstverlening is ook weerspiegeld in de personeelsbezetting van de jeugddienst die ver boven de norm reikt van vergelijkbare gemeenten, maar heeft eveneens aanzienlijke overhead-kosten als gevolg naar andere diensten (technische diensten, onderhoud T) De gemeente kan anderzijds beroep doen op gemotiveerde vrijwilligers op het vlak van jeugd(werk). De inspanningen vanuit die hoek worden gewaardeerd maar zijn in de toekomst noodzakelijk om een hoog niveau van dienstverlening naar jeugd(werk) betaalbaar te houden. Jeugdwerk blijft voor de gemeente Ham dus een belangrijke pijler. Het vrijwillige werkveld moet daarom ook een werkbare basis krijgen. In die zin moet Ham blijven inzetten op een permanente financiële en logistieke ondersteuning. Die ondersteuning neemt de vorm aan van toelage, kampvervoer, uitbreidingskansen voor werkingsmiddelen (papierophaling , jeugdhuiscafé) , promotie van werking en activiteiten, maar ook de infrastructuur. Uit de algemene omgevingsanalyse blijkt de sterke aangroei van de groep kinderen en jongeren. Dit gecombineerd met andere socioeconomische factoren blijkt het belang van (pro)-actieve benadering van de doelgroep kwetsbare jongeren. De gemeente kan hierop preventief en curatief inspelen via straathoekwerk, tienerwerking en buurtwerk. De gemeente Ham is een plattelandsgemeente met een behoorlijk aanbod aan activiteiten voor kinderen en jongeren zoals blijkt uit bovenstaande analyse. Die werden in het verleden echter vooral vanuit de gemeente georganiseerd. Omwille van het ontbreken van een echte geografische centrumfunctie blijft het noodzakelijk om hier als gemeente een actieve rol te blijven spelen ten bate van de uitingsvormen. De gemeente kan best blijven inzetten op eigen activiteiten en het actief begeleiden van uitingsvormen (DJ Pool, POP In/uit, repetitieruimtes of andere eigentijdse initiatieven). In het verleden werd reeds samengewerkt met andere sectoren (sport, cultuur,T) Het is duidelijk dat deze integrale aanpak noodzakelijk is voor het bereiken van de doelgroep kwetsbare jongeren. Dit moet echter meer gestructureerd gebeuren. Vanuit de sector jeugd wordt daarom ook het initiatief “buurtwerk” gecoördineerd. Samen met dienst sport, maar ook cultuur, bibliotheek en integratie, wordt deze doelgroep transversaal benaderd.
52
Doorlichting jeugdinfrastructuur door Jeugddienst + SHWerker: Sterkte
Zwakte/bedreiging
JH De Stip
Degelijk, modern, aangepast, multigebruik, sterke “branding”, veel bezocht, open huis, JD & SHWer aanwezig
Lage frequentie instuif, hotspot
Repetitieruimte
Grote bezetting, degelijk, recent
Drumstellen lijden door veelvuldig gebruik, buitengevel is aan een verflaag toe
Scoutslokaal Genendijk
Recent, op maat, moet voldoen aan eisen Toerisme Vlaanderen
Kampeerterrein is opgedeeld, grondruil met lokale boer verloopt stroef
Chirolokaal Oostham
idem
/
Chirolokaal Genebos
Pas verbouwd, grote speelweide, goed beheer
Grasbeheer
KLJ Oostham
Mooie lokalen in kelder Kristoffelheem, uitvalsbasis terrein Oude Pastorie
Toekomst Kristoffelheem onzeker, al is dit niet direct negatief voor de werking
KSA-Chiro Ham
Groeiend, verbeterde lokalen Klaverblad tov vroegere locatie
Klaverblad zal maar 10 jaar kunnen dienen, herstellingen nodig, weinig expertise en middelen om eigen lokaal te bouwen
Denneweelde / Hampidoe
Omgeving, gebouw is exclusief voor speelpleinwerking T Dak + elektriciteit zijn in orde. Brandveiligheid = ok
Gebouw is niet van de gemeente
Kiosk Slagveld
Kinderen + buurtbewoners
OLV-straat te snel verkeer
Goede staat Kiosk Oude Pastorie
Goede staat, ver van buurtbewoners, weinig tot geen overlast, mooie rustige ligging,
Sporadisch gebruik, vandalisme
Speeltuin KWB + crossterrein
Divers gebruik en veelvuldig gebruik Natuurlijke speelomgeving
Toestellen onderhevig aan mos en bosklimaat – weinig vandalisme – officiëel vs officieus (BMX)
Speeltuin Boringwijk/Slagveld + Voetbalkooi
Sociale mix – speelaanbod + zitbanken aanwezig
Sociale mix – geen schuilhuisje Waarden en normen die sterk verschillen – gebruik toestellen niet altijd volgens norm Buurtbewoners hebben
53
verschillende visies Speeltuin ’t Vlietje
Divers aanbod, veel gebruikers, hoge speelwaarde, gekend, open ruimte, sociale controle
Licht vandalisme, brommertjes, oneigenlijk gebruik, skatepark moet hersteld en volgens keuring
Speeltoestel Genebos
Open ruimte
Weinig gebruikt
Hut Populierenwijk
Nog steeds in goede staat Veel bezocht Gebruikers houden rekening met elkaar
Dichtstbijzijnde huizen geluidsoverlast
Speeltuin Populierenwijk
Toegankelijk, veel gebruikt, weinig klachten van buurt, veilige plaats
Ingrijpende herstellingen, verhuis naar overkant is niet direct optie vr buurtbewoners, kinderen worden gemixt met ouders ‘huthangers’
Den Dries, Rode Aarde, toekomstige wijken
Nieuw
Geen speelplek
Doorlichting werking jeugdverenigingen na bevraging (juli-augustus 2012)
JH De Stip
Sterkte
Zwakte/bedreiging
Veel vrijwilligers; lang geleden dat er nog een activiteit niet 'in orde' was,
Te veel nadruk op activiteiten organiseren.
omdat er altijd wel een paar zijn die dan toch bereid zijn de boel even te trekken.
De huidige kern ziet het totaalbeeld niet meer van wat een jeugdhuis net inhoudt, of toch zou moeten inhouden. Net doordat er zoveel vrijwilligers zijn, zien velen hier slechts een deel of bepaald aspect van.
Het gebouw en de infrastructuur dat ter onzen beschikking wordt gesteld.
Dit kan opgelost worden met vormingen (Formaat) of zelf de vrijwilligers het duidelijk proberen te maken / kennis over te dragen.
Niets op aan te merken!
- Vormingen kosten geld, zijn vaak op slecht gekozen data, en niet iedereen ziet dit soort vormingen zitten (onbekende begeleiders, wordt soms al eens gezien als 'cursus' waar je moet leren, etcT) - Kennisoverdracht (van 'anciens') liep vroeger iets makkelijker doordat er minder vrijwilligers waren (je mòest wel veel taken / verantwoordelijkheid op je nemen) -> was
54
automatisch leerproces (of beter: leefproces). Nu gebeurt dit minder; het is niet makkelijk om steeds iedereen even apart te nemen, want in groep lukt dit helemaal niet: veel vrijwillgers zijn nog te jong om hiermee om te kunnen gaan. Grootste knelpunt: De Zille! Er mogen zeker en vast minder tot veel minder 18-jarigen vaten zijn. Dit jaar waren er een 8-tal (ja, u leest het goed!). De gemeente mag daarom van ons wat strenger zijn op het toelaten van deze vaten.Veel van deze 18-jarigen komen immers uit andere gemeentes. Of er mag op zijn minst eens nagedacht worden welke negatieve effecten dit meebrengt voor ons als jeugdhuis. Met dergelijke 18-jarige vaten zie je niets dan vechtpartijen, achtergelaten rommel op de parking, ons pleintje, en rond heel De Zille, gestolen en beschadigde fietsen, beschadigde wagensT..en ik kan zo nog een aantal dingen opnoemen die wij opmerken of die ons verteld worden door onze bezoekers (die dikwijls het slachtoffer zijn). Dit bezorgt ons last, en de rommel schept voor het jeugdhuis een negatief beeld, maar bovenal: wij kunnen datzelfde weekend zo goed als niets organiseren, want we krijgen dat weekend amper bezoekers. Gevolg: een serieus dal in onze boekhouding in het voorjaar. (zie dossier aankoop geluidsinstallatie) Kort gezegd: een 18-jarige (die dit voor de eerste keer doet) is niet in staat om een fuif te organiseren. Wij zijn hier het ganse jaar mee bezig en beseffen maar al te goed wat hier allemaal bij komt kijken. Dingen die zij kennelijk allemaal over het hoofd zien. En dit in groot contrast met de fuiven in De Zille die georganiseerd worden door de Hamse jeugdverenigingen. Hier niets op aan te merken. JT Krnotsj
Door de externe lesgevers bieden we kwaliteit en een grote kans ter ontwikkeling aan de leden. Door ook regelmatig (om de max 2 a 3 jaar) te wisselen van lesgever
We zijn zeer afhankelijk van dure externe lesgevers Onze groepen kunnen niet te groot zijn. Indien een groep te groot wordt om theater mee te spelen, dan moeten we ze splitsen
55
Scouts Genendijk
leren ze ook jaar na jaar bij. Het bijleren gebeurt niet in lesomstandigheden. De leden zijn bezig met theater spelen maar leren hierbij veel vaardigheden die ook buiten het podium tot hun recht komen (werken in groep, spreken voor grote groepen, angsten overwinnen, ...) Onze voorstellingen zijn steeds van hoge kwaliteit. Door de professioneel opgeleide regisseurs en professionele technische omkadering (van mij) zijn alle voorstellingen de moeite waard om gezien te worden. Zelfs de jaren waarin we ervoor kiezen om enkel naar een toonmoment toe te werken, en meer aandacht te besteden aan het repetitieproces, zijn de toonmomenten van meer dan degelijke kwaliteit.
wat weer onevenredig veel meer kosten meebrengt (extra lesgever/ zelfde die meer tijd spendeert; extra decor; extra repetities)
Infrastructuur, het lokaal is in orde dat zeker, alleen een beetje weinig berging voor materiaal.
We zijn op zoek naar een vaste container die we aan het lokaal kunnen plaatsen zoals de Chiro van Oostham dat heeft. Voor andere oplossingen heb je al een bouwvergunning nodig. Ook de tentengrond achter het lokaal zou zeer fijn zijn aangezien we nu steeds op het voetbalplein spelen en de verantwoordelijke van FC Rio dat niet graag heeft als het warm is. Maar de burgemeester krijgt het stuk veld niet geruild. De analyse over de leden is dat het aantal in dalende lijn is omdat er minder jonge leden bij de scouts komen. Als ze er eenmaal zijn blijven ze wel maar de laatste jaren merken we dat er niet veel nieuwe 1ejaars leden bijkomen. Dit is deels te wijten doordat we later starten als andere en deels te wijten aan het feit dat we zondagnamiddag scouts hebben en deels te wijten dat er veel Genendijkenaars naar de Chiro van Genebos gaan. Veel leiding maakt dat sommigen het gemakkelijk vinden om thuis te blijven. Zondagnamiddag scouts is een zwakte aangezien voor veel mensen dat de familiedag bij uitstek is.
Veel leiding, we kunnen veel opvangen, ervaring is ook een sterkte. Nog steeds veel leden.
Chiro Oostham
Ons lokaal is vrij recent en is zeer goed gelegen, de laatste jaren is
Voor onze repetities zijn we afhankelijk van de beschikbaarheid van gemeentelijke zalen.
Ons lokaal is dan wel zeer goed gelegen, toch zijn er ook enkele minpunten.Dan
56
Chiro Genebos
ons lokaal in de zomerperiode 50 van de 60 dagen verhuurd. Ons lokaal is groot genoeg om al onze leden op te vangen op zondag, dit zijn er intussen ongeveer 130. Een andere sterkte is dat we een hechte leidingsploeg hebben die zich inzet om de kinderen op zondag te animeren. Verder zijn we vrij goed in het organiseren van activiteiten, jaarlijkse eetdag (+500 man) en de Strusselfuif (+1500 man).
denken we in de eerste plaats aan de versleten dennenbomen naast ons lokaal die we niet verder mochten afdoen, terwijl er 2 jaar geleden 1 van die bomen op ons lokaal beland is en begin dit jaar heeft het weer niet veel gescheeld. De gemeente is deze boom toen komen afdoen met behulp van een hoogwerker. Daarnaast vinden we het jammer dat de gemeente ons gras niet meer wil komen afrijden, terwijl dit voor sommige andere verenigingen in Ham wel gebeurt. Dit is voor ons zeer veel werk terwijl wanneer de gemeente dit doet op een half uurtje gebeurd is. Dit dient eigenlijk maar 3 à 4 keer per jaar te gebeuren.
- Vette lokalen
- Veel gras (om zelf af te rijden), komt hier ook nog eens het afscheren van de haag bij.. => Wij zijn een jeugdbeweging, geen groendienst.
- Veel plaats om te spelen - Relatie ouders/leiding - King Kong - Uitstekende fuif - Sterke leidingsploeg (goeie band met elkaar)
- Waar moeten we met het gras blijven? (Te veel kg als we dit elke keer naar het recyclagepark moeten doen, is weer veel geld uitgeven) -Parking duurt lang -A terrein = ons speelveld, nog steeds geen zekerheid op papier - Kijkend naar het groeipercentage kunnen we in de toekomst een tekort aan leiding verwachten.
KLJ Oostham
Wij zijn een hechte leidingsgroep We zorgen ervoor dat elke leiding een animatorcursus heeft gevolgd Een kleine jeugdbeweging (iedereen kent elkaar) Creatief Probleemoplossend denken Open voor nieuwe dingen
We hebben vorig jaar wat problemen gehad met de communicatie naar ouders toe, dit jaar gaan we dat verbeteren. We zijn een jonge leidingsgroep We zijn een kleine jeugdbeweging ( het speelt soms ook in ons nadeel, bv. groepsactiviteiten zijn nog altijd zeer bescheiden)
KSA-Chiro Ham
Wat ledenaantal betreft kunnen we stellen dat we een positieve evolutie hebben doorgemaakt, met de afgelopen 3 jaar een stijging van het aantal leden. We rekenen er op dit zo ook voort te zetten. Het gaat dan vooral om jongere leden die aangetrokken worden. Onze werking zal wekelijks activiteit blijven houden. We krijgen
Doordat onze oudste leden in de laatste graad van het lager onderwijs zitten, is de kloof tussen leden en leiding enorm groot. Vanaf september starten we dan ook een campagne gericht op 16+ers die ons leidingsteam zouden kunnen versterken en opvolgen. We hebben hiervoor reeds samen gezeten met KSJ Limburg, dit brainstormmoment heeft al enkele ideeën voor de reclame opgeleverd die deze zomer
57
regelmatig feedback van de ouders van leden (wat beter kon, eventuele tips) en vooral de positieve aanmoedigingen zorgen ervoor dat we gemotiveerd blijven. Zoals afgesproken zullen wij in augustus de Boemerang inruilen voor het Klaverblad. Wij verwachten dan ook dat dit lokaal volledig in orde zal zijn qua infrastructuur. We zullen ook een jaarlijkse huur betalen aan de gemeente. Zelf zijn we bereid om ook enkele investeringen te doen, zo willen we bijvoorbeeld de buitenkant van het Klaverblad opfrissen en de muren schilderen. Ondertussen blijven wij verder sparen (wat overigens vrij goed lukt) voor eventuele investeringen in infrastructuur in de toekomst. SPW Hampidoe
Jong team van leiding, met een goede doorstroom ivm nieuwe leidingwerving. Onze leidingsploeg is bovendien gemotiveerd. In de toekomst verwachten we een even goede doorstroom. De leidingwerving gebeurt via vermeldingen in het gemeenteboekje of doordat nieuwe leiding doorstroomt vanuit de oudste ledengroep.
worden uitgewerkt. Het vinden van nieuwe leiding zal cruciaal zijn voor het voortbestaan van onze jeugdbeweging. Sparen: We kunnen hier nog niets concreets over zeggen op lange termijn, alles zal afhangen van de gehoopte groei van onze jeugdbeweging en het leidingsteam.
Het gebouw is verouderd: het regent binnen, geen isolatie, keuken die afgekeurd is. Tegen volgende zomer ligt er wel een nieuw dak.
Het gebouw is te klein voor het aantal leden, daarom wordt er beroep gedaan op een extra tent. Die wordt veelvuldig gebruikt, en zal ook telkens in de toekomst gebruikt moeten worden.
Het aantal leden is afhankelijk van dag tot dag owv daginschrijving. Daardoor hebben we veel verschillende kinderen. Vaak is er tijdens het bouwverlof een daling in aantal kinderen. Elk jaar opnieuw stijgt het algemeen aantal wel. Ledenwerving gebeurd vooral mondeling en via het gemeenteboekje. De werking is enkel in de namiddag. Dit is ideaal, aangezien niet veel leiding een hele dag kunnen vrijmaken. Ook organisatorisch zou het een hele uitdaging zijn. Het gebouw zelf is goed gelegen,
58
nabij bossen en (voetbal)velden. Bovendien is het goed bereikbaar met de auto.
59
8. SPORT Personeel • 1 sportfunctionaris VT (statutair) • 1 sportpromotor 4/5 contractueel • 6 technisch assistenten (Gesco) waarvan 3 VT en 3 aan 28,5/38 • Toekomst: doelstelling (na uitdoving): 6 technisch assistenten aan 28,5/38 • Er wordt gestreefd naar een ¾ uurrooster voor alle technisch assistenten.
Sterktes Degelijk, uitgebreid sportaanbod Goed team aan zaalwachters Goede score met audit
Zwaktes Geen vertegenwoordiging in het MAT Geen afdelingshoofd 2 sporthallen; 6 zaalwachters
Kansen Goede samenwerking met andere diensten
Bedreigingen Overuren voor zaalwachters Personeelskost zaalwachters
60
Aanbod vanuit de sportdienst Data
Organisatie
Doelgroep
duur
Deelne mers per dag
3de – 6de leerjaar
4.5 dagen
24
3de – 6de leerjaar kleuters 1ste en 2de lj 10-13 jaar 11-14 jaar 8-13 jaar 5-7 jaar alle basisscholen
½ dag 3 x ½ dag 3 x ½ dag 2 dagen 2x ½ dag 4 dagen 2 dagen 3 dagen
29 51 28 27 3 45 20 541
alle kleuterscholen 4 – 7 jarigen 50-plussers kleuters 1ste – 6de lj +12jaar Kleuters 1ste – 6de lj Alle leeftijden
1 dag ½ dag 1 dag 3 dagen 3 dagen 5 dagen 3 dagen 3dagen 4 uur
270 9 84 48 23 14 42 33 90
alle leeftijden Personeel gemeente 50-plusers basisonderwijs vanaf het 3e leerjaar Kleuters 1e – 6e lj 1e – 6e lj kleuters Vanaf het 3e leerjaar Alle leeftijden
1 maand ½ dag 1 dag 1 dag ½ dag 2 x 1/2 dag 2 x 1/2 dag 3 x ½ dag 3 x ½ dag ½ dag 10 weken
Organisaties Sportdienst 20/02 – 26/02 22/02 04/04 + 06/04 04/04 + 06/04 04/04 + 06/04 13/04 + 20/04 10/04 – 13/04 12/04 – 13/04 07/05 – 08/05 – 10/05 26/03 17/06 4/06 02/07 + 04/07 02/07 + 04/07 16/07 - 20/07 27/08 – 29/08 27/08 – 29/08 augustus
Week van de Sportclub Schaatsen Paaskriebels Paas 3-daagse Volleybalkamp oriëntatielopen voetbalkamp voetbalkamp Schoolsportdagen Lager onderwijs Kleutersportdagen Kijk, ik fiets! Seniorenfietstocht Juli-kriebels Juli-3-daagse BMX kamp Augustus kriebels Augustus 3-daagse Fitte zomer maandag Initiatielessenmaand Personeelssportdag Seniorenfietstocht Scholenveldloop Schaatsen Herfstkriebels Herfst 2-daagse Kerst 2-daagse Kerstkriebels Schaatsen Leren lopen (0-5km)
1/09 – 30/09 4/09 14/09 26/09 31/10 30/10 – 31/10 30/10 – 31/10 03/01 – 04/01 03/01 – 04/01 04/01 Sept - nov + Maart - mei Permanente cursussen sportdienst Periode Januari - mei Januari - mei Januari - mei Januai - mei Januari - mei
Organisatie BOM Fit & Fun Seniorobic Bodyfitness Seniorengym
60 81 229 17 40 31 31 49 19 13 + 22
Doelgroep 23 26 13 20 8
61
Januari - mei All-in 21 ste de Januari - mei Sportacademie 1 -2 lj 16 Januari - mei Sportacademie 3de – 5de lj 15 September - december BOM 32 September - december Fit & Fun 26 September - december Seniorobic 14 September - december Bodyfitness 20 September - december Seniorengym 13 September - december All-in 17 ste de September - december Sportacademie 1 -2 lj 9 de de September - december Sportacademie 3 – 5 lj 9 Activiteiten ism sportraad Data Organisatie 8/05 Hamse bosloop (191) 26/05 Kampioenenviering 24/09 Schaal van Ham Recreatievoetbal (5 recreatievoetbalploegen) 3/09 Schaal van Ham vissen (24)
Gemeentelijke sportraad De sportdienst blijft de werking van de sportraad ondersteunen door het secretariaat waar te nemen en het financieel beheer en de vergaderingen van de sportraad op te volgen. De schepen voor sport evenals de sportfunctionaris volgen de vergaderingen als waarnemer. De sportraad organiseert enkele activiteiten i.s.m. de sportdienst: Schaal van Ham recreatievoetbal, Schaal van Ham zaalvoetbal, Schaal van Ham vissen en Kampioenenviering.
62
Publiek -privé Zumba Fitness
Recreatievoetbal Warande Sport FC Rio Miezeriken SK Ham Toekomst Geneberg
competitievoetbal KFC Ham United
zaalvoetbal recreatie Da Mimo De Stormvogels FC Large FC Populier FC West-Point Istanbul sport
individuele sporten competitie Ham Oriëntatieclub Hamse Turnvereniging Shoto Karate Ham TC Ham vzw GTA Racing zaalsporten recreatie Belly Belly Capoeiraworld Dansclub Happy Dancer Hamse Dansclub Sport en spel volleybal Turnclub Blijf Jong Genebos
Zaalsporten competitie De Mini's Hamse Badmintonclub ISC Vlietje Volleybalclub Fit Ham
Schoolsporten Basisschool de 7-sprong Basisschool de Sterre De Klimop
Sport+ clubs
Socio-culturele verenigingen
Genendijkse wielertoeristen PC Zig-Zag Petanqueclub De Statie Wielerclub De Doortrappers Wielertoeristen Blijf Jong Genebos WTC Ham
Biljartclub Juist en Zacht Handboogbclub Fast Arrow Mondpaco vzw Sjoelclub De Vliegende Schijf Wandelclub Blijf Jong Genebos Wandelclub De Torenvrienden
Parasporten Duivenbond de Snelle Vlucht Duivenbond Recht en Vrij KV Genebos Vissersclub De Meerval Vissersclub 't Rutske
63
Samenstelling Raad van Bestuur
• • • • • • • • • • •
Sectie publiek-privé Geen invulling Sectie competitievoetbal Peter Luyten,Grensstraat 5, 3945 Ham (KFC Ham United) Sectie individuele sporten Eddy Weyens, Van Der Elststraat 23, 3970 Leopoldsburg(Shoto-karate Ham) Sectie competitie zaalsporten Johan Curinckx, Allerheiligenberg 5, 3945 Ham (Fit Ham) Sectie zaalsporten recreatie Johan Vlaeyen, Oostereindestraat 22, 3560 Lummen(Hamse Dansclub) Sectie schoolsporten Sara Belmans Sara, Boringwijk 16, 3945 Ham (de Klimop) Sectie recreatievoetbal Armand Raymaekers, Molenwijk 4, 3945 Ham (SK Ham) Sectie zaalvoetbal recreatie Geen invulling Sectie sport + spel André Moons, Robynsstraat 12, 3945 Ham (Wielertoeristen Blijf Jong) Sectie socio-culturele verenigingen Geen invulling Sectie parasporten Geen invulling
Voorzitter: Jos Schepers Deskundige: Marcel Theys Deskundige: Eddy Luyckx Secretariaat: sportdienst
64
Sportinfrastructuur Sportcentrum ’t Vlietje • Mini-pitch: 24m x 12m • Speeltuin: 5000m² • Skateterrein: 312m² • Beachvolleybalveld: 18m x 9m • Outdoor fitnesstoestellen: 12 toestellen • Avonturenparcours Sterktes
Zwaktes
Centralisatie
Recreatiezone gelegen in woonkern
Individuele sporter komt goed aan zijn trekken
Rondhangende jongeren
Zowel omgeving als sporttoestellen/speeltuin worden goed onderhouden
Auto’s op het sportcentrum
Skateterrein is “versleten”. Reeds opgelapt + aankoop nieuw toestel Honden op het sportcentrum Kansen
Bedreigingen
Ingang Merelstraat, rolstoelvriendelijk maken (in orde)
Wegblijven van kinderen door “oudere” hangjongeren
Jaarlijks budget onderhoud sportcentrum ’t vlietje, Finse piste, skatepark, T. € 3500
65
Sporthal ’t Vlietje Sterktes
Zwaktes
Recent gebouw (2002)
Verwarming/warm water – moeilijk af te stellen
Accommodatie wordt goed onderhouden
Buiten schoolgebruik/sportdienst, lage bezetting overdag
waterfontein Kansen
Bedreigingen
Gebruikszaal wordt uitgebaat door sportclubs
Overuren zaalwachters tijdens wedstrijden Fit
Versch. tornooien/kampioenschappen = extra inkomsten
Fit Ham neemt meeste uren in
Alarmsysteem wordt niet gebruikt belijning Jaarlijks budget benodigdheden voor gebouwen: € 2900
66
Sporthal Kristoffelheem Sterktes
Zwaktes
Renovatie van kleedkamers en gang
Aanpassen materiaalberging (reeds in orde)
Goed onderhoud van de sportzalen en kleedkamers
Camerasysteem nog steeds stuk = onveilig gevoel (reeds in orde)
Nieuwe sportvloer
Slechte ventilatie in polyvalente zaal
Volledige bezetting ‘s avonds
Buiten schoolgebruik, geen bezetting overdag
waterfontein
Geen mogelijkheden voor mindervaliden
Kansen
Bedreigingen Inkomhal, voorkant sporthal : niet altijd proper NIET-sportieve activiteiten in de sporthal Douches niet goed afgesteld.
Jaarlijks budget benodigdheden voor gebouwen: € 3300
67
Overige infrastructuur Onderstaande infrastructuur wordt niet uitgebaat door de gemeente, maar heeft rechtstreekse gevolgen wegens opstalrecht, verhuur, toelagen en borgstellingen T KFC Ham United Jaarlijkse toelage onderhoud openluchtsportvelden: € 7500 (€ 5745,86 na aftrek van achterstallige betalingen) Toelage voor jeugdwerking 2011: € 1781,76 Toelage voor waardering jeugdsportbegeleiding 2011: € 1766,90 Opstalrecht met gemeentelijke borgstelling en eenmalige subsidie Lening van T.euro terugbetaalbaar in schijven vanaf Tennisclub Ham Jaarlijkse toelage onderhoud openluchtsportvelden 2012: € 2547,66 Toelage voor jeugdwerking 2011: € 2601,30 Toelage voor waardering jeugdsportbegeleiding 2011: € 2115,31 Borgstellingen van de gemeente Gemeentelijke visvijver Geen eigendom van de gemeente Plaatselijke feitelijke vereniging houdt toezicht Jaarlijks budget onderhoudskosten visvijver 2012: € 4000 Jaarlijkse huur aan privé-eigenaar: 1.650 euro Wetenschappelijk rapport: Gevoelige waterkwaliteit Risico van overbezetting (overbepoting) Ondersteuning van sportverenigingen
68
Toelagen Jaarlijkse toelagen aan sportverenigingen: Volwassensubsidie: € 7500 Jeugdsubsidie: €11250 Toelage voor jeugdwerking 2011: € 8379,38 Toelage voor onderhoud openluchtsportvelden 2012: € 13500 Actiepunten: Toelagereglement moet herbeken worden. Gaat er in de toekomst (vanaf 2013) nog geld zijn voor de huidige impulssubsidie? Voorziet de gemeente hiervoor budget?
69
2012 Club
2013
volw assenen
jeugd
Ham OK
1007,57
921,64
1929,21
Ham OK
Hamse Turnvereniging
441,68
597,73
1039,41
Shoto Karate Ham
474,06
333,93
807,99
0,00
3856,86
3856,86
TC Ham
Totaal
Club
volw assenen
jeugd
802,11
1142,15
1944,27
Hamse Turnvereniging
329,48
811,61
1141,09
Shoto Karate Ham
686,98
749,63
1436,61
3468,89
3468,89
TC Ham
ZVC De Mini's
268,08
268,08
ZVC De Mini's
290,09
ISC Vlietje
113,60
113,60
ISC Vlietje
160,57
Volleybalclub Fit Ham
1060,66
Volleybalclub Fit Ham
996,01
SK Ham
117,32
SK Ham
162,09
FC Populier
2424,31
3484,97 117,32
39,28
39,28
Happy Dancer
705,51
589,38
1294,89
Hamse Dansclub
297,28
233,75
531,03
FC Populier
124,98
Happy Dancer
708,19
Totaal
290,09 160,57 2538,12
3534,13 162,09 124,98
687,65
1395,84
Hamse Dansclub
Turnclub Blijf Jong
205,97
205,97
Turnclub Blijf Jong
290,09
290,09
Genendijkse Wielertoeristen
185,80
185,80
Genendijkse Wielertoeristen
265,86
265,86
68,48
68,48
32,57
32,57
Wielerclub De Doortrappers
287,73
287,73
Wielerclub De Doortrappers
262,07
262,07
Wandelclub Blijf Jong
625,88
625,88
Wandelclub Blijf Jong
578,67
578,67
Wandelclub De Torenvrienden
356,74
356,74
Wandelclub De Torenvrienden
329,48
329,48
Duivenclub De Snelle Vlucht
79,10
79,10
Duivenclub De Snelle Vlucht
91,65
91,65
Fietsclub Blijf Jong Genebos
Fietsclub Blijf Jong Genebos
233,29
233,29
95,44
95,44
Petanqueclub De Statie
Petanqueclub De Statie
161,38
161,38
Duivenbond Recht en Vrij
72,20
72,20
Duivenbond Recht en Vrij
FC West-Point
49,90
49,90
FC West-Point
Istanbul Sport
48,84
48,84
Istanbul Sport
70,44
WTC Ham
75,74
Mondpaco
311,30
WTC Ham Mondpaco
0,00 210,22
210,22
PC Zig Zag
185,80
185,80
PC Zig Zag
Large FC
176,25
176,25
Large FC
KFC Ham United Hamse badmintonclub
260,65
2222,28
2222,28
KFC Ham United
70,12
330,78
Hamse badmintonclub
Biljartclub Juist en Zacht TOTAAL
Biljartclub Juist en Zacht 7500,00
11250,00
18750,00
70,44 75,74 311,30 0,00
190,11
335,54
190,11 1633,55
1633,55
218,40
553,93
77,26 7500,00
77,26 11250,00
18750,00
70
Toelage onderhoud sportvelden
Berekening betoelaging onderhoud sportvelden 2012 Soort/naam club
Aantal terreinen
Bedrag per Totaal terrein subsidie
5
1500
7500
De Warande Sport
2
707,69
1.415,38
FC Rio
1
707,69
707,69
6
424,61
2.547,66
1
1000
1000
Voetbal competitie KFC Ham United Voetbal recreatie
Tennis TC Ham Hondenschool KV Genebos Totaal betoelaging:
13170,73
Huursubsidie aan sportverenigingen • Sjoelclub De Vliegende Schijf €310 • Recreatievoetbalclub De Miezeriken € 400 • Recreatievoetbalclub Toekomst Geneberg € 940 Toelagen aan scholen • Tussenkomst zwemlessen: € 3300 • Toelage aan de scholen: € 900
71
Bezetting sportaccommodaties Verhouding sporters competitie - recreatie
40.000
35.000
30.000
21.955
12.20912.24811.461 25.000
12.406 10.798
10968 10416 10.20010.055
21.854 15.849 14.184 7.667 16.67916.730 14870 14906 14.855
18.887
20.000
Recreatie Competitie
15.000
10.000
21.95421.61221.910 20.56520.77021290 2155919.540 19.260 17.69217.839 17.382 17.315 15.93614.915 15.52715.3461520915.722 14.218
5.000
0 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
72
Evolutie aantal sporters 39.794 40.000
37.790 34.163 33.860
32.258 31975
31.666 30.000
33.802
33.541
33.371 32.206 32.076
30.765 30.825
30115 30.592
28.180
31.499 29.073
27.207
20.000
10.000
0 1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
73
De sportdienst houdt jaarlijks een overzicht bij van de bezetting in de gemeentelijke sporthallen. Zo krijgen we telkens een mooi overzicht van aantal competitiesporters en recreatiesporters in de 2 sporthallen. In 2011 kwamen er in totaal 33802 personen de sporthal gebruiken. De volgende sporthalbezoekers zijn hier nog niet bijgeteld: LO-lessen van de scholen, prinsenbal, feest van de derde leeftijd, stages van verschillende sportclubs, voetbaldagen, sportkampen, TT In 2010 waren er 37790 bezoekers. We stellen vast dat de “Zumba-hype” achter de rug is. In 2012 nog 4005 deelnemers in 2011 nog “slechts” 1600 deelnemers. Het aantal bezoekers van 2011is eigenlijk vergelijkbaar met de voorbije jaren, met uitzondering van 2009 - 2010 In totaal telden we in 2011, 14915 competitiesporters en 18887 recreatieve sporters.
74
Conclusies Sport:
De gemeente Ham blijkt in de omgevingsanalyse een ruim aanbod aan sportactiviteiten en –voorzieningen voor te kunnen leggen. Ook inzake de ondersteuning van de sportverenigingen behoort Ham bij beste leerlingen uit de cluster van vergelijkbare plattelandsgemeenten. De twee sportcomplexen met toezicht via personeel in eigen beheer leggen een onmiskenbare financiële druk op de gemeente. De middelen moeten daarom efficiënt worden ingezet. Voor de gemeente is het dan ook bijzonder noodzakelijk om te kunnen rekenen op de inzet van verenigingen. Zij moeten daarom op hun beurt kunnen rekenen op een permanente financiële en logistieke ondersteuning. Die ondersteuning neemt de vorm aan van toelage, promotie van werking en activiteiten, maar ook de infrastructuur. De gemeente heeft hiervoor aangepaste reglementen die in de toekomst opnieuw zullen verfijnd worden.
75
Het bewaken van het kwaliteitsniveau blijft een aandachtspunt. Een goed zicht op de behoeften van de verenigingen en individuele sporters is blijvend noodzakelijk . Hier blijkt het belang van gestructureerd overleg met clubs en is de sportraad een effectief klankbord. Gezien de demografische ontwikkelingen in Ham is een inzet naar kwalitatieve ondersteuning van jeugdwerking noodzakelijk. Uit de algemene omgevingsanalyse blijkt immers een sterke aangroei van de groep kinderen en jongeren. De combinatie van andere (socio-economische) factoren wijst bovendien op het belang van (pro)-actieve benadering van de doelgroep kwetsbare jongeren. De gemeente kan hier integraal en transversaal op inspelen. Hier is een belangrijke taak weggelegd voor het Hams sportbeleid. In combinatie met de jeugddienst, integratiedienst, maar ook cultuurdienst en OCMW en bibliotheek kan samengewerkt worden om, meer dan vroeger, gestructureerd deze doelgroep te bereiken en de drempels voor deelname aan sportieve activiteiten. en participatie weg te halen. De sportdienst wordt dus ook best actieve partner in het buurtwerk. Via outreachende activiteiten kan de doelgroep van kwetsbare jongeren en andere kansengroepen een bijdrage leveren. Wegens het ontbreken van uitgebreide centrumfuncties in de nabije omgeving blijft het noodzakelijk dat de gemeentelijke sportdienst zelf nog een aanbod van activiteiten organiseert die niet door de verenigingen wordt verzekerd. Op die manier geeft het hen de kans om ook bij dit stuk van de bevolking da algemene conditie te verbeteren of op peil te houden, de jeugd te initiëren, de sociale integratie te verbeteren, de zelfontplooiing en het algemeen welzijn te stilurene. Dit kan enkel met een laagdrempelig en gedifferentieerd sport- en beweegaanbod.
Naast de demografische evolutie van de jongerenbevolking ontkomt Ham ook niet aan de trend van de vergrijzing. Via sportelen kan men de nadruk leggen op levenslang sporten en de aandacht van de 50-plussers trekken. Samenwerking met het senioren-verenigingsleven, het rusthuis en het dienstencentrum is aangewezen. Op die manier wordt de slaagkans en efficiëntie van de ingezette middelen vergroot.
76
9. CULTUUR Personeelsstructuur De Cultuurdienst (Cultuur, Toerisme en Feestelijkheden) is onderdeel van de Afdeling Vrije Tijd en bestaat uit 3,5 Voltijds administratieve medewerkers en 3 technisch assistenten in deeltijds regime voor onderhoud (gemeentelijke culturele infrastructuur) en een halftijds technisch assistent voor uitleendienst. Onderhoud van zaal St-Jan gebeurt door een lokale werkgroep.
De afdeling Vrije Tijd heeft geen afdelingshoofd. De gemeente heeft volgende culturele infrastructuur in gebruik, verhuur en onderhoud: -
De Zille (grote Zaal, kleine zaal, foyer, keuken) Zaal St Jan Genebos Buurthuis Genendijk Annex pastorie
77
kerncijfers subsidiering verenigingen
2007 2008 2009 2010 2011 2012
Basis & Werking Subsidie
Nominatieve toelages
Toelage Cultuurraad
Projectsubsidies
15.000 € 38 dossiers 15.000 € 38 dossiers 17.000 € 39 dossiers 17.000 € 31 dossiers 17.000 € 36 dossiers 17.000 €
9.000 € 3 dossiers 9.000 € 3 dossiers 7.000 € 2 dossiers 7.000 € 2 dossiers 7.000 € 2 dossiers 5.000 € 1 dossier
3.000,00 €
3.072 € 10 dossiers 1.551 € 6 dossiers 3.735 € 11 dossiers 2.615 € 8 dossiers 2.647 10 dossiers 3.687,68 euro 5 dossiers
3.000,00 € 3.000,00 € 1.500,00 € 2.000,00 € 2.000 €
Subsidie Startende vereniging
750 € 3 dossiers
250 € 1 dossier
Kerncijfers verenigingen aangesloten bij cultuurforum / cultuurraad 2013: totaal aangesloten 40 Vergelijkingen met andere gemeentes is moeilijk omdat cultuurraden heel divers samengesteld worden. Elke gemeente heeft eigen toetredingsvoorwaarden en erkenningcriteria. Sociale verenigingen zoals ziekenzorg, gepensioneerdenT zijn in Ham bv. geen lid van een cultuurraad maar van GAW. In andere gemeentes zitten deze verenigingen dan weer wel in een cultuurraad.
V01 V02 V03 V04 V05 V06 V07 V08
Cultuurforum Werkgroep Amateurkunsten Concertband Musica Diaclub Kwaadmechelen Hamse Schilders Kunstkring Sint Cecilia zangkoor Kwaadmechelen Sint Ceciliakoor Oostham Sint Kristoffelkoor Toneelkring Sint Jan Genebos
V09 Zangkoor Genendijk Socio-cultureel werk V10 Davidsfonds Kwaadmechelen V11 Gezinsbond Kwaadmechelen V12 Gezinsbond Oostham V13 Femma Genebos V14 Femma Kwaadmechelen V15 KVLV Genendijk V16 KVLV Oostham V17 KWB Genebos
CR01 CR02 CR03 CR04 CR05 CR06 CR07 CR08 CR09 CR10 CR11
Cultuurraad Concertband Musica Diaclub Kwaadmechelen Sint Kristoffelkoor Davidsfonds Kwaadmechelen Femma Kwaadmechelen KWB Kwaadmechelen Celtic Art Gallery vzw Hamse Persers Raad van Elf - De Hamburgers Maria Bertels Raumond Auwerx
78
V18 V19 V20 V21 V22 V23 V24 V25 V26 V27 V28 V29 V30 V31 V32 V33 V34 V35 V36 V37 V38 V39 V40
KWB Genendijk KWB Kwaadmechelen KWB Oostham Liberale Damesbond Mijnwerkers-Brancardiers Volkstuin vzw Vorming & Actie Limburg Vrije Tijd Celtic Art Gallery vzw De Groenvink De Orka's Hamse Persers Heemkundige Kring Sint Lucia Hobbyclub Brug Hobbyclub Vrije Tijd Ken uw Gemeente Raad van Elf - De Hamburgers RioRock vzw Sint Barbara Gilde Spellenclub Catan 't Kempisch Bieken Avalon Circle vzw Hennig Ham EVG
79
Kerncijfers feestloket Behandelde aanvragen: toestemming tot organisatie, uitzondering geluidsnorm, sluitingsuurB
2007
2008
2009
2010
2011
2012
- Sportactiviteiten (wandeltochten, fietstochtenT)
15
11
12
13
19
15
- Muziekactiviteiten (fuiven, concertenT)
24
32
31
19
25
20
- Circussen, stuntshow’s
3
2
5
1
4
4
- Buurtfeesten
6
13
13
12
13
9
- Kampvuur / kerstboomverbranding / sint maarten vuur
4
6
9
6
9
11
- Vuurwerk
-
-
-
7
5
1
- Andere vergunningen bij activiteiten
20
19
19
7
11
10
- Vrijwilligersverzekering
19
25
19
31
30
29
- Attest aankoop vuurwerk
-
4
5
11
4
5
- Machtigingen praalwagen
-
-
-
7
6
4
21
22
24
20
23
20
- Seingevers Kerncijfers feestloket 2007 Security Sluitingsuur on-line aanvragen affichetaks uitleendienst aankondigings-borden vrijwilligers-verzekering website billijke vergoeding zaalverhuur 2010 Uitleendienst Amaai mijn (h)oren Vriendschaps-premie Vlaanderen Feest Uitinham Verzekeringen Praktijkgids organiseren Vrijwilligers-verzekering vuurwerk
2008 Vrijwilligers-verzekering Subsidies Repetitie / DJ koten Vriendschaps-premie Vlaanderen Feest Fuifbussen Zaalverhuur Vrijwilligers-verzekering annex 2011 Vrijwilligers-verzekering fuifbussen Vriendschaps-premie Vlaanderen Feest Repetitie / DJ koten security uitleendienst
2009 Zaalbeheer Geluidsvriendelijk fuiven Vriendschaps-premie Vlaanderen Feest Dj licentie Vrijwilligers-verzekering SABAM
2012 Vriendschaps-premie Vrijwilligers-verzekering 2x Vuurwerk Geluidsnormen 2x Help ze niet naar de tuut Uitleendiensr zaalverhuur
80
Kerncijfers Activiteitenkalender Aangekondigde activiteiten in 2007 2008 2009 2010 2011 activiteitenkalender infoblad gemeentelijke diensten 59 55 61 33 49 Jeugd 42 30 30 23 19 Sport 50 64 54 41 52 Cultuur 111 122 148 107 187 GAW 5 28 13 5 4 Andere 36 24 39 34 32 Totaal 303 323 345 243 343 stijging gemeentelijke diensten 2012 door uitbereiding werking / aanbod dienstencentrum
2012 191 13 43 215 6 35 503
Kerncijfers Uitleendienst
2007
ONTLENINGEN
HERSTELLINGEN
149
757 euro
AANKOPEN
8.802 euro Projectiescherm - Micro statieven – Waterslang - Flight case – Opbergzakken – Podiumelementen - Poten podium opbergkisten
2008
122
2009
147
Geluidsmeter - DJ set – geluidsinstallatie 624 euro
1.029 euro Draadloze micro’s – Batterijlader - Spelmateriaal
2010
211
664 euro
3.429 euro Vouwtenten – projector - Spelmateriaal
2011
258
1.750 euro
5.000 euro herbruikbare bekers - klemmen podium - vervanging onderdelen podium - batterijlader
2012
234
Ontleningen per materiaal brandblusser dataprojector Draadloze microfoon Geluidsinstallatie Geluidsmeter Kadertent Vuurkorf Klemspotje Lichtbar met 4 PARlampen Lichtslinger 10m (ecxl. lampen) Megafoon
2000
X
2007
2008
2009
2010
47
53
47
31
40
37
25 1
26 1
25 9
58 41 34 3 26 17
8 3
10 6
15 7
10 7
2011 8 49 21 40 0 21 15 3 17 11 1
81
Nadar Podiumelementen 2x1m Poederbrandblusser Spelmateriaal rolscherm 120x120cm rolscherm 150x200cm Set tentoonstellingspanele Standpijp Tuinslang op rol Verdeelkast Electriciteit - paddenstoel Verdeelpunt water Verlengkabel video / dvd speler Vlaggen / mast vouwscherm 210x285cm Vouwtent Werfhek Zwerfvuilton
X X
X
49 34
43 34
58 37
11
10 11 14 13
2 30 25 9 7 15
12 23
23 9
55 7
41 6 34 28 9 8 13 4 60 3
30 17 14
38 25 31 9
12 27 20 8
14 28 23 6
7 4
55 38
75 42 4 88 6 27 18 10 7 12 3 97 1 3 13 34 30 15
2011 29% ontlening door gemeentelijke diensten 71% ontleningen door derden 2012 24% ontlening door gemeentelijke diensten 76% ontleningen door derden Gebruikers Uitleendienst 2011
gemeente
derden
30 25 20 15 10 5
r
r
em be ec
D
er N
ov
em be
r
ob
be
kt
em pt
Se
O
li
us st
Ju
gu Au
ni Ju
ei
rt
r il
M
Ap
ri
aa M
ua
nu Ja
Fe br
ar
i
0
82
Vorming leden cultuurraad 2007 2008 2009 2010 2011 2012
-
Werking CAD + vrijwilligersverzekering Opzoek naar sponsoring + Hoe programmeren + Feestloket uitinHam + aangepast subsidiereglement Opleiding uitinHam UitinHam, Belang van Ham, Website Ham + Lach Yoga + Vrijwilligers motiveren Infosessie nota verkiezingen + facebook + creastorm + ontspanning 18 jarigen Jaarlijks infonamiddag rond organiseren van fuiven / vaten
Aanbod dienst cultuur & toerisme 20 2008 07 Cursus 10 9 Films 18 11 Cultuurbus 6 8 Voorstellingen 2 1 Evenementen 2 6 Tentoonstellingen 1 5 39 40 Deelnemers 2012 Cursussen Cultuurbussen Voorstelling Zoektocht
Ham 134 448 210
2009
2010
2011
2012
8 11 8 1 6 4 38
11 10 2 2 6 4 35
10 10 7 2 6 4 39
17 10 10 4 6 5 49
Buiten Ham Totaal 43 177 32 480 10 220 149 1.026
Ham 76% 93% 95%
Buiten Ham 24% 7% 5%
83
Kerncijfers zaalbeheer
2007
2008
2009 2010 2011
Sint Jan Bierberging Schilderswerken diverse materialen aankoop vuur keuken materialen aansluiting gas aanpassing verwarming thermosstatische kranen aanpassing plafond zaal Aanpassing keuken
Zille Brandcentrale tafels & stoelen
Buurthuis keukenmateriaal tafels & stoelen nieuwbouw Podiumgordijn werkblad
Aanpassing verlichting
aanpassing verwarming thermosstatische kranen Podiumvloer
Annex
Parket Renovatie pastorie Renovatie pastorie Schilderwerken
2012
Parket % activiteiten / huurders 2007-2012
2007
2008
2009
2010
2011
2012
80,0 70,0
66,9 67,3 62,8
60,0
64,0
65,2
55,0
50,0 40,0 28,2
30,0 19,4
20,0
16,7
14,0 15,0
14,2
13,4
15,1
17,7 14,7
11,6 9,3
10,0
6,5
5,9
4,3
3,8
5,5 3,4
0,0 Tarief 1 60% korting
Tarief 0
Tarief 2 30% korting
Basistarief
84
Aantal verenigingen 35 30 25 20 Totaal
15 10 5 0 Jeugd
Sport
Cultuur
GAW
VGL aantal verhuureenheden alle zalen 2059
2100
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
1977
2000 1851
1900
1850
1800 1700 1552
1600 1500 1400
1318
1300 1200 1100
1024
1000 892
900 751765
800
801
765 780 711
651
700 600
590
500
399
396
351348
400
303313
683 624
338 334
300 200
149 83 70 85 86
100
118 127 118
0
0
Zille
Sint Jan
Buurthuis
Annex
Totaal
Conclusies Cultuur: Uit de omgevingsanalyse blijkt dat in Ham een aanzienlijk aanbod bestaat van culturele verenigingen en door hen georganiseerde culturele activiteiten. Het middenveld is actief. Niettemin blijkt een terugloop van het verenigingsleven in het algemeen een pijnpunt. De gemeente Ham heeft door actieve stimulering van de verenigingen een aanzienlijke bijdrage geleverd in het behoud van het middenveld. Het is echter overduidelijk dat die inspanningen naar ondersteuning van het culturele middenveld op een hoog niveau moeten
85
staan om een terugval te voorkomen. Dit kan gebeuren via de basis- en werkingssubsidie waardoor de verenigingen voldoende zuurstof krijgen. Een mogelijke terugval van het verenigingsleven zou eveneens resulteren in een daling van het aantal culturele activiteiten. In die zin is het van belang dat ook projectmatige activiteiten, al dan niet georganiseerd door de erkende verenigingen, worden ondersteund. Uit dagelijkse contacten van de dienst en van de beleidsploeg met de verenigingen blijkt dat , naast het financiële aspect, er een noodzaak bestaat aan materiële, logistieke en inhoudelijke ondersteuning. De gemeente kan hier tussenkomen via de uitleendienst , maar eveneens via het feestloket, wat de verenigingen een administratieve last ontneemt. Zaalverhuur is een belangrijk aandachtspunt in de gemeente Ham. De gemeente beheert 4 zaal-locaties die voor de gemeente een grote financiële inspanning betekenen. Niet enkel infrastructureel, maar nog in de grootste mate de inzet van administratief – en onderhoudspersoneel. Gezien de beperkte mogelijkheden in de nabije omgeving, is het van belang om in functie van het sociaal-culturele leven in de gemeente, om de nodige infrastructuur te blijven aanbieden voor lokale initiatieven van de verenigingen. Via het tarievenbeleid kunnen de lokale verenigingen extra ondersteund worden. Naast de activiteiten van de verenigingen blijft het aangewezen om vanuit de eigen cultuurdienst culturele activiteiten te organiseren om de samenhorigheid en het gemeenschapsgevoel van alle inwoners te ondersteunen en om een kwalitatief aanbod voor elke doelgroep te garanderen. Gezien de beperkte financiële slagkracht van de gemeente is het niet steeds noodzakelijk om zelf te organiseren, maar kan aansluiting gemaakt worden met culturele initiatieven buiten de gemeentegrenzen.
86
10.
INTEGRATIE
1. Inleiding: gemeente Ham • • • •
Voor een algemene inleiding wordt verwezen naar de algemene omgevingsanalyse Samengevat demografie: De gemeente telt op 01.01.2012 10.393 inwoners Bevolkingsdichtheid van 318 inw/km² / gemiddeld in vergelijking met Limburgs gemiddelde (351 inw/km²) Bevolking steeg tussen 2000 en 2012 met 11,4% (+1.067 inwoners), sterkere stijging in vergelijking Limburg (+7,4%)
In de provincie Limburg is Ham de enige gemeente met een vrij jonge integratiedienst (aanvraag ingediend 2009, opstart in 2010). Dit maakt van de gemeente een uniek voorbeeld. Volgens de omgevingsanalyse die de gemeente maakte voor hun Minderhedenbeleidsplan 2010-2013, heeft Ham bovendien een apart profiel in vergelijking met de rest van de provincie. Het percentage niet-Belgen onder de bevolking is lager dan het Limburgs gemiddelde, en de samenstelling van de bevolking wijkt af van het Limburgs profiel. Zo zijn er bijvoorbeeld verhoudingsgewijs minder Nederlanders dan in andere Limburgse gemeenten. Hoewel dit niettemin de grootste groep in de gemeente blijft, maken ze maar één derde uit van de niet-Belgen. In de rest van de provincie loopt dit aantal vaak op tot meer dan de helft. Verder is ruim 21, 9% van de niet-Belgische bevolking afkomstig uit de voor Limburg typische EU ex-migratie landen Italië, Spanje, Griekenland en Portugal. Dit schommelt rond het provinciaal gemiddelde van 20%. Wat betreft het aandeel niet-Belgen van Maghrebijnse en Turkse origine scoort Ham met 22% dan weer een stuk hoger dan het Limburgs gemiddelde van 9,7%. Ook het aandeel MOE nieuwkomers (exOostbloklanden) ligt hoger in Ham (8,0%) dan in de rest van de provincie (4,1%). Met 32,5% telt Ham bijna dubbel zoveel personen uit een laag-inkomensland in vergelijking met de rest van Limburg. Zoals de meeste gemeenten in Vlaanderen, heeft ook Ham een LOI. Tenslotte heeft de gemeente ook een klein woonwagenterrein (met 8 standplaatsen). (Bron: Kruispuntintegratie Fact Sheet)
Deze omgevingsanalyse focust op de etnische diversiteit in de gemeente. Het start met een beschrijving van de doelgroepen van het integratiebeleid. Vervolgens worden thema’s beschreven die van belang zijn voor het lokale integratiebeleid: samenleven in diversiteit, taal, tewerkstelling, onderwijs, welzijn en kansarmoede en inburgering. De kwantitatieve gegevens in deze omgevingsanalyse zijn afkomstig uit de lokale inburgerings- en integratiemonitor, aangevuld met cijfers van het Steunpunt Sociale Planning van het provinciebestuur. De kwalitatieve gegevens zijn verzameld via de bevraging van het Kruispunt Migratie en uit contacten met lokale voorzieningen en diensten. Deze omgevingsanalyse sluit af met een algemene conclusie die de link legt met het lokaal beleidsplan.
87
2. Diversiteit in Ham Niet-Belgen
• • •
405 personen met niet de Belgische nationaliteit op 01.01.2012 Aantal niet-Belgen Belgen in Ham is tussen 2000 en 2012 gestegen van 339 naar 405 nietniet Belgen. Dit is een toename van 19,5% (+66 niet-Belgen) niet
Het aandeel niet-Belgen Belgen onder de bevolking in Ham steeg van 3,6% in 2000 naar 3,9% in 2012. Lager aandeel niet-Belgen Belgen onder de bevolking dan Limburg (9,4 %) en het Vlaams Gewest (7,1%)
88
•
Als we kijken naar de evolutie van de meest voorkomende nationaliteiten in Limburg, is het opvallend dat tussen 2000 en 2012 in Ham: o het aantal personen met de Nederlandse nationaliteit sterk toenam (65 118) o de traditionele migrantengroepen (Italianen, Turken, Marokkanen, Spanjaarden) in aantal afnamen. (waarschijnlijk doordat ze de Belgische nationaliteit aannamen!) o de groep ‘overige landen’ nam in Ham ook sterk toe (32 88)
Evolutie van het aantal niet-Belgen in Ham (2000 - 2012)
Nederland [aantal] Italië [aantal] Turkije [aantal] Marokko [aantal] Duitsland [aantal] Polen [aantal] Spanje [aantal] Griekenland [aantal] Rusland [aantal] India [aantal] Overige landen [aantal] totaal niet-Belgen
2000 65 45 93 25 22 12 40 5 x x 32 339
2004 78 37 61 14 21 8 33 5 x x 49 307
2008 111 35 54 20 24 24 33 5 x x 52 361
2012 118 25 59 18 27 27 26 6 9 x 88 405
Bron: FOD Economie - Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie - Dienst Demografie De tabel bevat gebieden met gegevens onder de drempelwaarde (<5), deze zijn aangegeven met een 'x'.
•
Als we de bevolking van Ham onderverdelen in nationaliteitsgroepen, zien we dat tussen 2000 en 2012 in Ham: o Het aantal inwoners met Belgische nationaliteit groeit met 11,1%. De groei van het aantal niet-Belgen is sterker (+19,5%) o Sterke groei van het aantal Nederlanders + groei vanuit Oost-Europa en Azië Evolutie van het aantal inwoners naar nationaliteitsgroep in Ham (2000 - 2012) 2000 België (EU) [aantal] 8 987 Nederland (EU) [aantal] 65 Noord- en West-Europa (EU) [aantal] 33 Zuid-Europa (EU) [aantal] 94 Oost-Europa (EU) [aantal] 13 Oost-Europa (niet-EU) [aantal] x Maghreblanden [aantal] 34 Turkije [aantal] 93 Andere rijke landen [aantal] x Andere landen van Afrika [aantal] x Andere landen van Azië [aantal] x Landen van Centraal- en Zuid-Amerika [aantal] x Onbepaald [aantal] x Andere [aantal] x totaal aantal inwoners 9 326
2004 9 267 78 30 81 13 18 18 61 x x 5 x x x 9 574
2008 9 613 111 41 79 32 9 26 54 x x 7 x x x 9 974
2012 9 988 118 43 62 46 20 23 59 6 x 21 x x x 10 393
Bron: FOD Economie - Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie - Dienst Demografie De tabel bevat gebieden met gegevens onder de drempelwaarde (<5), deze zijn aangegeven met een 'x'.
89
•
Belgische bevolking in Ham versus Limburg: Vergelijking niet-Belgische
Personen van niet-Belgische niet herkomst
• •
•
1.285 personen van vreemde vree herkomst in Ham op 01.01.2012 Definitie herkomst: o Personen op 01 januari met niet de Belgische nationaliteit o Personen op 01 januari met de Belgische nationaliteit, maar niet de Belgische nationaliteit bij geboorte o Personen met op 01 januari de Belgische Belgische nationaliteit, de Belgische nationaliteit bij geboorte, maar waarvan de nationaliteit bij geboorte van minstens één van de ouders niet-Belg niet Belg was. Dit kan enkel in kaart gebracht worden als de kinderen in hetzelfde huishouden wonen als de ouders. Dit kan met et terugwerkende kracht berekend worden sinds 01.01.2007. Van kinderen die voor 01.01.2007 het ouderlijk huis verlaten hebben, kan de herkomst dus niet bepaald worden op basis van de ouders. Stijging van aantal personen vreemde herkomst tussen 2007 en 2012
90
•
Het aandeel personen van vreemde herkomst neemt toe: van 10,9 in 2007 tot 12,4% in 2012. Het aandeel personen van vreemde herkomst ligt lager in Ham dan in Limburg (23,5%)
91
•
Top vijf personen vreemde herkomst
Aantal inwoners naar herkomst (2012)
Turkije Nederland Italië Polen Spanje andere landen Belg. herkomst niet-Belg. Herkomst
aantal 386 183 109 91 87 429 9103 1285
% tov totale bevolking 3,7% 1,8% 1,0% 0,9% 0,8% 4,1% 87,6% 12,4%
Bron: Rijksregister Evolutie van de bevolking in Ham naar herkomstgroepen (2007-2012) 2007 België (EU) [aantal] 8 753 Nederland (EU) [aantal] 175 Noord- en West-Europa (EU) [aantal] 100 Zuid-Europa (EU) [aantal] 209 Oost-Europa (EU) [aantal] 76 Oost-Europa (niet-EU) [aantal] 23 Maghreblanden [aantal] 84 Turkije [aantal] 354 Andere rijke landen [aantal] x Andere landen van Afrika [aantal] x Andere landen van Azië [aantal] 38 Landen van Centraal- en Zuid-Amerika [aantal] x Onbepaald [aantal] 6 totale bevolking 9 823
2008 8 851 177 107 210 88 25 102 357 x 7 40 x 6 9 971
2009 8 934 195 109 211 97 25 101 368 x 9 36 x 8 10 094
2010 9 035 198 101 214 108 35 100 370 x 14 46 x 10 10 234
2011 9 107 197 109 217 121 41 104 383 x 15 57 5 11 10 371
2012 9 103 183 109 217 125 45 113 386 9 17 66 6 9 10 388
index 2007-2012 104,0 104,6 109,0 103,8 164,5 195,7 134,5 109,0
173,7 150,0 105,8
Bron: Rijksregister De tabel bevat gebieden met gegevens onder de drempelwaarde (<5), deze zijn aangegeven met een 'x'.
•
Hier vinden we een andere tendens als bij nationaliteiten: o Aantal personen van vreemde herkomst is het drievoudige van het aantal personen met vreemde nationaliteit. Nationaliteit onderschat het aantal personen van vreemde herkomst in Ham o Alle groepen groeien aan, opkomende groepen zijn de Oost-Europese landen + Azië, maar ook traditionele groepen groeien verder aan
92
•
Specifiek profiel Ham
93
Personen op het wachtregister • •
Op 01.01.2012 telt Ham 9 personen op het wachtregister. 0,87 personen op wachtregister per 1.000 inwoners / lager dan Limburgs Limb gemiddelde 3 personen op wachtregister per 1.000 inwoners
94
Woonwagenbewoners De gemeente Ham beschikt over een woonwagenterrein aan de voet van de E313, op een 5tal kilometer van het gemeentehuis. Het woonwagenterrein Eikendreef is 3500 m² groot en elke standplaats heeft ongeveer 200 m² ter beschikking. Het woonwagenterrein telt 8 standplaatsen onder de huisnummers: Eikendreef 1 t.e.m. 8. Ongeveer 20 bewoners uit 5 families zijn verspreid over de 8 standplaatsen. De Eikendreef is een relatief bescheiden woonwagenterrein. De gemiddelde capaciteit in Vlaanderen omvat 15 standplaatsen. Maar niet elke gemeente van het formaat van Ham heeft standplaatsen. Elke standplaats is voorzien van een sanitaire blok conform de huidige woonbehoeften. Alle standplaatsen zijn ondertussen voorzien van een carport. Het beheer gebeurt via een huishoudelijk reglement. De ambtenaar van de dienst sociale zaken is terreintoezichter en contactpersoon/brugfiguur van het woonwagenterrein. Hij zetelt ook in de Limburgse stuurgroep woonwagenwerk. Inwoners van het woonwagenpark worden persoonlijk uitgenodigd en gestimuleerd voor de integratieraad. Doch hun aanwezigheid op deze raad blijkt tot heden niet succesvol. Vraag is of dit moet afgedwongen worden. Een andere vorm van participatie van deze doelgroep is wellicht realistischer.
95
3. Samenleven in diversiteit Er zijn zo goed als geen allochtonen verenigen in Ham (een Turks-Koerdische en TurksAzerbeidjaanse, die laatste is politiek actief). Dit is atypisch voor de rest van Limburg waar het verenigingsleven wel heel sterk is. In Ham is er geen middenveld. Op die manier zijn er wel minder aanspreekpunten. Ham heeft geen moskee (daarvoor moet men naar Leopoldsburg, Beringen of Tessenderlo) en geen cafés of koffiehuizen waar ECM elkaar ontmoeten. Er zijn dus geen rechtstreekse aanspreekpunten, wat het werk van opstartende ID bemoeilijkt. Als antwoord hierop ligt de nadruk op het samenbrengen van mensen, bestaande verenigingen terug leven in blazen en het opstarten van wijkcomités in ‘allochtone’ wijken met veel sociale woningen. Die initiatieven kunnen later een signaalfunctie opnemen voor problemen en als aanspreekpunt fungeren. Anderzijds is er de integratieraad, waarbij de uitdaging ligt in de vertegenwoordiging van alle groepen. Door het gebrek aan middelbare scholen wordt het bereiken van een deel van de doelgroep, nl., 3e graad middelbaar, jongeren (vaak 4e generatie al) bemoeilijkt. (Bron: Kruispunt Migratie-integratie)
96
4. Taal • • •
•
Het Huis van het Nederlands, als de coördinator van alle lessen NT2 (Nederlands als tweede taal) in Limburg heeft geen vaste zitdag in Ham. Het Huis van het Nederlands heeft een beperkt aantal cliënten uit Ham. Er zijn ook geen NT2-aanbieders in Ham. Vroeger konden mensen in ham zelf Nederlandse taallessen volgen, maar omdat het profiel van de taalleerders zeer divers was, konden er geen volle groepen in Ham per leerniveau blijven bestaan. De taalleerders gaan naar de NT2-aanbieders in de buurgemeenten, zoals Tessenderlo en Beringen. Knelpunt is dat de busverbindingen naar deze buurgemeenten niet ideaal is. Er zijn geen rechtstreekse verbindingen. Er waren tot dusver te weinig mensen met hetzelfde niveau Nederlands. Er werd gewacht tot er een reserve was aangelegd van een tiental mensen. Hiervoor was er contact met HvN/OB in Beringen en Leopoldsburg. Het aanbod blijft momenteel beperkt tot VriendENtaal op dinsdag en het nieuwe aanbod ‘Taalgarage Limburg’ (opgenomen als actie onder de beleidsdoelstelling Bibliotheek).
97
5. Tewerkstelling • •
Ham telt 286 niet-werkende werkende werkzoekenden (2011) 25,2% van de werkzoekenden is van niet-Belgische niet Belgische origine. In Vlaanderen is dat 32,7%
Het aantal niet werkenden werkzoekenden jongeren tussen 15 en 24 jaar stijgt van 4,7 % naar 6,8% in 2011 en ligt hoger dan het Limburgs Limburgs en Vlaams gemiddelde. Ham staat op de 6° plaats van het hoogst aantal niet werkende werkzoekende jongeren tussen 15 en 24 jaar.
98
Bron:
VDAB Studiedienst - Arvastat Niet-werkende werkzoekenden (15-24 jaar) [Z-scores] Maasmechelen 2,21 Genk 1,92 Gingelom 0,94 Houthalen-Helchteren 0,63 Leopoldsburg 0,55 Ham 0,51 Wellen 0,47 Heers 0,43 Sint-Truiden 0,42 Tongeren 0,4 Heusden-Zolder 0,37 Beringen 0,31 Dilsen-Stokkem 0,1 As 0,09 Hasselt 0,03 Nieuwerkerken -0,04 Zutendaal -0,08 Borgloon -0,11 Tessenderlo -0,2 Halen -0,24 Bilzen -0,29 Zonhoven -0,3 Overpelt -0,33 Maaseik -0,42 Opglabbeek -0,45 Kortessem -0,7 Lommel -0,71 Lanaken -0,75 Lummen -0,79 Voeren -0,83 Peer -0,86 Bree -0,92 Diepenbeek -1,02 Hamont-Achel -1,02 Meeuwen-Gruitrode -1,09 Alken -1,15 Kinrooi -1,23 Hoeselt -1,25 Neerpelt -1,33 Hechtel-Eksel -1,34 Bocholt -1,5 Herk-de-Stad -1,53 Riemst -1,59 Herstappe -3,68 Niet-werkende werkzoekenden (15-24 jaar) [%] op 01.01.2011, [Z-scores] Gemeenten Limburg
99
Het aantal jongeren tussen 18 en 24 jaar langer dan één jaar werkzoekend ligt hoger dan het Limburgs gemiddelde. Ham staat hier op de 4° plaats.
Bron: Maasmechelen Genk Leopoldsburg Ham Wellen Houthalen-Helchteren As Beringen Heers Tongeren Hasselt Zutendaal Heusden-Zolder Sint-Truiden Dilsen-Stokkem Zonhoven Borgloon Opglabbeek Bilzen Lanaken Maaseik Gingelom Halen Overpelt Tessenderlo Kortessem Lummen Alken
VDAB Studiedienst - Arvastat Jongeren (18-24 jaar), langer dan één jaar werkzoekend [Z-scores] 2,37 Bree -0,8 1,99 Peer -0,83 0,73 Lommel -0,94 0,62 Diepenbeek -0,97 0,54 Riemst -1,02 0,51 Hoeselt -1,09 0,43 Hamont-Achel -1,11 0,22 Meeuwen-Gruitrode -1,18 0,2 Herk-de-Stad -1,22 0,19 Neerpelt -1,23 0,16 Hechtel-Eksel -1,29 0,11 Bocholt -1,31 0,07 Nieuwerkerken -1,37 -0,06 Kinrooi -1,49 -0,1 Voeren -2,05 -0,12 Herstappe -2,38 -0,13 Jongeren (18-24 jaar), langer dan -0,15 één jaar werkzoekend [%] op -0,19 01.01.2011, [Z-scores] - Gemeenten Limburg -0,19 -0,24 -0,26 -0,32 -0,46 -0,49 -0,59 -0,69 -0,8
100
6. Onderwijs •
Leerlingen met thuistaal niet-Nederlands
Aantal en aandeel leerlingen thuistaal niet-Nederlands in Ham (2011)
kleuteronderwijs lager onderwijs secundair onderwijs eerste graad ASO TSO KSO BSO dBSO OKAN
aantal TNN 32 27 29 6 5 4 0 12 1 1
% 7,2% 4,6% 4,5% 2,9% 3,5% 2,5% 0,0% 10,0% 14,3% 100,0%
% VLA 15,0% 12,1% 8,9% 9,3% 6,0% 6,0% 4,5% 12,8% 20,2% 84,8%
Het aantal leerlingen waarbij de thuistaal niet-Nederlands is ligt lager dan het Vlaams gemiddelde. In absolute cijfers gaat het hier om resp. 32 kleuters, 27 lagere schoolkinderen en 29 jongeren in het secundair onderwijs.
101
Het aandeel kleuters met een risicoschoolloopbaan in Ham 1,2% (5 in absolute cijfers) ligt lager dan het Limburgs 1,6% en het Vlaams 2,2% gemiddelde.
Het aandeel lagere schoolkinderen met een risicoschoolloopbaan 18.2% (118 in absolute cijfers) ligt eveneens lager dan het Limburgs 20.7% en Vlaams 20.9% gemiddelde.
102
Het aandeel leerlingen in het secundair onderwijs met een risicoschoolloopbaan 17.7% (115 in absolute cijfers) ligt eveneens lager dan het Limburgs 21.5% en Vlaams 21.2% gemiddelde. Tijdens de contactmomenten met de drie scholen werd er door de gemeente bevraagd over kwesties die de etnisch culturele minderheden zouden aangaan, ondermeer over de participatiegraad van allochtone kleuters, taalproblemen, oudercontacten, communicatieproblemen tussen ouders en school. Uit deze bevraging bleek dat de scholen geen al te grote problemen hadden met de concentratie van de kleuters in de klassen maar dat vooral een communicatieprobleem zich voordeed met de ouders. Vooral in het begin van het schooljaar wanneer de praktische afspraken worden vastgelegd. De sociale tolkendienst van de provincie waarop scholen in dergelijke gevallen beroep op kunnen doen is blijkbaar onvoldoende bekend. De scholen hebben géén leerkrachten van allochtone afkomst. Ook binnen de oudercomités kan men geen vertegenwoordiging terugvinden van allochtone ouders. Dit werd tot op heden op een eigen informele manier wel gestimuleerd naar de allochtone ouders toe. Het probleem van de “uitval van kleuters” uit het onderwijs was vooral zichtbaar bij de kinderen van de Roma.
103
7. Welzijn en kansarmoede Het aandeel geboorten in Kansarme gezinnen
104
• •
7,0% ,0% van alle geboorten geboorten in Ham vindt plaats in kansarm gezin (gemiddelde 2009-2011). 2009 Dit aandeel is lager in Ham dan in Vlaams Gewest (9,7%) maar stijgt terug in 2012 50% van alle geboorten in kansarme gezin is in een gezin waar de herkomst van de moeder niet-Belgisch is. Dit aandeel ligt hoger dan het gemiddelde in het Vlaams gewest 32,9%.
105
8. Inburgering Deze cijfers zijn afkomstig uit de inburgerings- en integratiebarometer voor Ham, editie 2012. In 2011 stroomden 25 meerderjarige nieuwkomers in, dit aantal is laag in vergelijking met het gemiddelde in Vlaanderen (gemiddeld 174). De meeste nieuwkomers naar Ham komen in het kader van gezinshereniging (48%). Andere statuten met name arbeidsmigranten, asielzoekers en Europese onderdanen vervolledigen de nieuwkomers.
Uit de cijfers blijkt bovendien dat de meerderheid van de nieuwkomers vrouwen zijn (56,0%), dat 72,0% van hen de nationaliteit van een derdeland hebben, dat 16,0% EU-burgers zijn en dat 12,0% van de nieuwkomers Nederlanders zijn. De lokale inburgerings- en integratiemonitir geeft ook cijfers over nieuwkomers die zich aanmelden voor inburgering, die een inburgeringscontract ondertekenen en die het attest behalen. Voor Ham bedragen die aantallen voor het jaar 2011 respectievelijk 19, 14 en 13. Deze eerste twee cijfers liggen laag ten opzichte van het gemiddeld VRIND.overgangsgebied.
106
9. Conclusie Demografisch zijn er geen sterke afwijkende cijfers met betrekking tot nationaliteit en diversiteit. De gemeente Ham heeft op dit vlak geen uitgesproken of specifiek profiel. De demografische gegevens van nationaliteit verhullen evenwel de herkomst van vreemde afkomst. De gemeente Ham kent ook geen samenlevingsproblemen als dusdanig. Er zijn niettemin een aantal factoren die bijzondere aandacht verdienen: -
De jeugdwerkloosheid ligt hoger dan het gemiddelde Het aantal geboorten in kansarme gezinnen ligt eveneens boven de cluster Ham beschikt als kleine gemeente over een woonwagenterrein.
Men mag concluderen dat Ham voor de ECM weinig tot niet beschikt over een georganiseerd middenveld. Er zijn nauwelijks ontmoetingsplaatsen en het is moeilijk om met de standaard communicatiekanalen de doelgroepen te bereiken. Het ontbreekt de gemeente eveneens aan goede verbindingen/ mobiliteit met de centra. Dit heeft eveneens gevolgen voor de opleidingen in taal en inburgeringstrajecten. Uit bovenstaande omgevingsanalyse wordt dan ook geconcludeerd dat coördinatie en regie vanuit de gemeente noodzakelijk is. Link met beleid: daarom wordt geadviseerd om een integratiebeleid te voeren. Terug te vinden in het MJP van de gemeente (en OCMW) De vijf Vlaamse beleidsprioriteiten voor lokaal integratiebeleid (sociale cohesie, taalbeleid, toegankelijkheid gemeentelijke diensten en voorzieningen, toegankelijkheid niet gemeentelijke diensten en voorzieningen, beleidsparticipatie) vormen aldus wat Ham betreft een goed uitgangspunt om een meerjarenplanning van dit beleid, op te baseren.
107
11.
BIBLIOTHEEK
De omgevingsanalyse bestaat uit een diepgaande studie/consultancyopdracht uitgevoerd door Landmark Libraries, de heer Jan Van Vaerenbergh. Deze consultancy bevatte alle noodzakelijke gegevens voor de omgevingsanalyse en is de basis voor huidig (reeds in voorbije jaar gerealiseerd) en toekomstig beleid. Deze analyse gaat verder dan een omgevingsanalyse en geeft scenario’s aan voor de uitbouw van een toekomstgerichte bibliotheek Het eindrapport van de consultancyopdracht werd afgeleverd in november 2011. Een aantal aanbevelingen werd reeds meteen in 2012 geïmplementeerd. De aanbevelingen en adviezen zijn opgesteld volgens drie scenario’s die rekening houden met mogelijke bedrijfseconomische optimaliseringen enerzijds, maar eveneens met een heroriëntering van de opdracht van de bibliotheek.
De sterkte-zwakteanalyse is gedetailleerd uitgevoerd in de studieopdracht. Infrastructureel zijn er weinig tot geen opmerkingen. De bibliotheek blijkt ondermeer een hoog uitleencijfer, een sterk bovengemiddeld aangroeiritme van de collectie en een kwalitatief en kwantitatief bijzonder vooruitstrevende kinder- en jeugdwerking te hebben. De gemeente maakt een combinatie van voorgestelde optimaliseringen (naast zelfscan ook collectiebeheersing, uitbesteding van taken en andere efficiëntiewinsten). De ruimte die hierdoor ontstaat, wordt ingevuld met nieuwe taken van een eigentijdse of toekomstgerichte bibliotheek, die in Ham minder uitgebouwd waren. De nadruk zal worden verlegd van het beheer van de collectie naar een (pro-) actieve werking, informatiebemiddeling, doelgroepenwerking. De bibliotheek van Ham zal in de toekomst via sectoroverschrijdende samenwerking in het centrum van de communicatie staan en de ontsluiting van diverse media voor even diverse doelgroepen actief begeleiden en stimuleren. De bibliotheek van Ham schakelt zich hierbij bij voorkeur in bij provinciale en regionale acties, maar zal ook eigen initiatieven ontplooien.
108
1. Opdracht – herformulering Sluiten de openingsuren aan bij de noden van ons publiek? Zijn er te weinig openingsuren? Wat zijn opportuniteiten en mogelijkheden van een uitbreiding van de openingsuren? Sluit het aanbod van de bibliotheek aan met wat van een hedendaagse bibliotheek verwacht wordt? Sluit het huidige aanbod van de bibliotheek aan bij de noden van ons publiek en bij de beleidskeuzes die het bestuur voor de bibliotheek wil maken? Maken we de juiste keuzes? Moet de bibliotheek van Ham zich specialiseren? Onderdeel van het aanbod zijn de activiteiten om voor scholen – welke inzet is hier gepast? Stappen we al dan niet in een verdergaande automatisering (bvb RFID)? Indien ja, welk traject en welk tijdspad wordt hiervoor best gehanteerd? En waar kunnen de efficiëntiewinsten in termen van vrijgemaakte personeelsuren dan voor ingezet worden?
109
2. ABC van bibliotheek Ham/1 INHOUD ACTIES
leesclubs lezingen voorlezen, vertellen, workshops tentoonstellingen instructies
BEGELEIDING
openingstijden leners personeel uitleningen
COLLECTIE
gedrukte media voor jeugd en voor volwassenen audiovisuele media = dvd voor jeugd en volwassenen vernieuwingspercentage verwerking: catalogiseren en verzorgen budget collecties en totaalbudget
3. ABC van bibliotheek Ham/2 Benchmark
Observatie
Optimalisering
acties Begeleiding Collectie
4. ABC van bibliotheek Ham/3 Benchmark
Observatie
Optimalisering
acties begeleiding collectie
110
5.Werkmethode en resultaten benchmark
observaties
optimalisering
takenpakket observaties 4.1 management
calculatiemodel werkprocessen organogram competentiematrix
1. voorstudie 2. workshop
4.2
acties activiteiten pakketten uitleen uitleen vrijetijdsbalie collectie catalografie verzorging
-
groei behoud
-
zelfbediening 2 ontwikkelniveaus
-
krimp uitbesteding
6. Analyse en aanbevelingen 6 .1. Bi bli ot he ek Ham ver gele ken
Benchmark
Observatie
Optimalisering
acties begeleiding collectie
Samenstelling referentiegroep BASIS: Dexia-indeling: 37 gemeenten die: - overwegend landelijk zijn en een lage centrumfunctie hebben - gemiddelde bevolking hebben tussen 10 000 en 20 000 inwoners - lage vergrijzing (factor 1) en een sterke demografische evolutie kennen zowel in de natuurlijke als in de migratiecomponent. - een aanzienlijke groei van de bebouwde oppervlakte en van het aantal woningen (factor 5) - gemiddeld inkomensniveau van de bevolking iets lager dan het regionale gemiddelde - de tertiaire activiteit is vrij zwak, terwijl er in bepaalde gemeenten een vrij sterke industriële activiteit is (bijv.: Ham, Ravels, Hulshout, Lanaken ...).
111
VRIND-overgangsgebied / Dexia: 20 gemeenten Inwonertal: 7.009 tot 25.341 7.785 tot 12.832 BIOS-bibliotheekstatistieken
Zutendaal Wellen Vorselaar
-12 800 (125 %) Meeuwen-Gruitrode Arendonk Herkde-Stad Hechtel-Eksel Retie HAM
+ 7 800 (75 %) As Herenthout Hoeselt Hulshout
Herselt Lille Stekene Kasterlee Dilsen-Stokkem Balen Lanaken
Ham: + + inspanningen aan inputzijde
benchmark acties begeleiding collectie
vaststellingen
gedrukt audio-visueel vernieuwing
-
budget
-
gelijk: 3,8 >< 3,4/inw hoog: 0,6 >< 0,45/inw hoog: 30 % jeugd 55 % volwassenen 112 % dvd collectie: hoog 112 % 7,6 >< 3,6/inw totaal: 30 >< 26/inw
Ham: inwoners waarderen collectie
benchmark
vaststellingen
acties begeleiding
-
openingstijden
-
personeel
-
leners
-
uitleningen
Laag: 1,4 >< 1,7 per 1000 inwoners gelijk: 0,44 >< 0.41 per 1000 inwoners hoog %: 25,4 >< 21,5% gelijk #: 3.333 3.344 hoog: 9,5 >< 7,1 /inw hoog: 128 >< 68/uur
Ham: veel acties voor de jeugd
benchmark acties
leesclubs lezingen voorlezen tentoonstellingen instructies
vaststellingen Hoog: 5 >< 1 hoog: 19 >< 6 hoog 18 >< 8.5 hoog: 2 >< 1 laag: 0 >< 28
begeleiding collectie 112
6 . 2 .B ibl ioth ee k H am geobs er ve erd
Benchmark
Observatie
Optimalisering
activiteiten begeleiding collectie
Reëel beschikbare uren - 117 (80%)
Cluster takengroep
Uren
%
MANAGEMENT - beleidsvoorbereidend - overleg en communicatie - leidinggeven BACK OFFICE
23,20 6,50 13,20 3,50 33,98 6,75 27,23
19,78
60,12 44,62 15,50
51,25
117,30
100
-
administratie m e d i a s t r o om : s e l e c t i e- c a t a l o g r af i e - v e r zo r g i n g t i j d s c h r if t e n
OUTPUT - transacties -
acties: pakketten – activiteiten - toontafels
28,97
Ham: extra proffesionele input
acties begeleiding Collectie
observaties
vaststellingen
MEDIASTROOM Selectie Catalografie
Hoog volume – aankoop OK Extra investering in dvd Beroepstrots Extra investering in labels Klantvriendelijkheid OK
Verzorging Tijdschriften
113
Ham: zeer klantvriendelijk maar hoofdzakelijk collectiegericht
acties begeleiding
observaties
vaststellingen
Uitleen
Medewerkers draaien hoge omzet: hoge uitleen ~minder uren Balie is ontmoetingsplek Beperkte informatieve functie 2 ontwikkelniveaus
VT balie Collectie
Ham: samenhangend aanbod – maar hoofdzakelijk voor basisonderwijs
acties
observaties
vaststellingen
Activiteiten Pakketten
100 % bereik Ervaring met pakketten geen evaluatie geen cijfers beperkt aanbod voor volwassenen
begeleiding Collectie
114
6 . 3 .B ibl ioth ee k H am opti mal er
Benchmark
Observatie
Optimalisering
activiteiten begeleiding collectie
Minder aankopen – meer uitbesteden
Optimalisaties acties begeleiding collecties
3 mogelijkheden cumulatief 1. minder aankopen 2. veelgevraagde collecties 3. uitbesteden verzorging
Consequenties
1. 80 % winst voor 100 % reduc. 2. 300 thrillers (7%) + 750 € 3. 80 % tijdswinst + extra budget
Meer zelfbediening – meer functies
Optimalisaties acties begeleiding
1. zelfleen bemand 2. zelfleen onbemand 3. informatieve functie 4. balie “vrije tijd”
Consequenties 1. 40 % (1 mw) winst + 35 000 (quid subsidie) 2. oneigenlijk gebruik + vrijwilligerswerking 3. nieuwe competenties 4. nieuwe competenties
collecties
Kapitaliseren scholenwerking + systematisch inspelen op campagnes
Keuzes acties
1. kleuter- en basisonderwijs 2. lager secundair 3. volwassenen
consequenties 1. twee opties behouden = gn winst verschuiven naar LSO = geen optie 2. extra tijd 3. enkel campagnes + extra tijd
begeleiding
115
optimalisaties - samenvatting
In min Acties Begeleiding Collectie
-
0,8 medewerker inverstering RFID minder aankopen uitbesteden -> thrillers -> verzorging extra budget
In plus -
LSO volwassenen/gezinnen informatiewerk balie vrije tijd
Reëel beschikbare uren - 117 (80%) CLUSTER TAKENGROEP MANAGEMENT BACK OFFICE - administratie - mediastroom selectie - mediastroom catalografieverzorging - mediastroom tijdschriften OUTPUT - transacties - acties: -
UREN 23,20 33,98 6,75 9,41 11,70 6,12 pm 60,12 44,62 15,50 117,30
OPTIMALISATIE
-6,46,mediaan -1,14 thrillers -4,05 uitbesteding
-14,60 21,06 à 26,25
116
7. Advies – w elke strategie? Niets doen, houden zo. Ham heeft een goede bib die intensief gebruikt wordt en een educatieve werking die doelen bereikt. Deze bibliotheek zal aan betekenis verliezen - Focus op 1 functie = collectie - Focus op basisonderwijs ~uitdaging Handschoen opnemen: er is ruime marge om meerwaarde te creëren binnen de huidige middelen - Toekomstscenario - Plan van aanpak - Instrumenten
Opdrachten voor de bibliotheek OPDRACHT recreatie
FINALITEIT cultuur-beleving
informatie
kennisverwerving
educatie
levenslang leren
ontmoeting
gemeenschapsvorming
erfgoed
beleving
ABC? aanbod: C – collectie beleving: A - acties aanbod: C – collectie bemiddeling: B - begeleiding ondersteuning scholen: C – collectie instructies: B - begeleiding vrijwilligers: B – begeleiding programma: A - acties aanbod: C – collectie tentoonstellingen: A - acties
Eenzijdige focus bibliotheek Ham De gemeentelijke bibliotheek is al lang niet meer de plaats waar je alleen voor het uitlenen van een boek terecht kan. Sinds de verbouwing in 2007 beschikt Ham over een moderne bibliotheek die heel wat meer te bieden heeft. Van boekjes voor de allerkleinsten tot groteletterboeken voor wie het lezen minder evident wordt, van een stevig concert op DVD tot een romantische film voor een winterse avond, van een tijdschrift over wooninrichting tot gratis internetgebruik. Kortom het leven van A tot Z. Bovendien beschikt de bibliotheek van Ham over een eigen leescafé waar je dagelijks kan kiezen uit drie kranten. Daarnaast wil de bib een ontmoetingsplaats zijn waar lezingen en voorleessessies plaatsvinden. Maak hier dus zeker kennis met onze collectie, dienstverlening en activiteiten.
117
Een scenario voor de toekomst Méér van hetzelfde meer openingstijden meer rendement van het gebouw meer informele ontmoeting Méér functies informatiebemiddeling meer activiteiten voor volwassenen / gezinnen Ruimte voor innovatie? leesbevordering lager secundair onderwijs ->een balie ‘vrije tijd’
Stap 1: collectiebeheersing (2012) Aanschaf RFID eerst de tags ifv omzetting collectie daarna de apparatuur provinciale subsidie Collectie wordt gereduceerd tot mediaanniveau tijdswinst voorbereiding zelfleen budget investering zelfleen Nog geen return voor klanten.
Stap 2: meer openingstijden (2013) Na invoering RFID 1. Meer begeleide openingsuren (+/- 10) door 1,2 medewerker voor toezicht en opruim 2. Infrastructuur laten renderen 3. Meer mogelijkheid voor passieve invulling ontmoeting en consultatie balie VT 4. Eventueel te maximaliseren met onbemande opening
Stap 3: inspiratie openingstijden WEEK voormiddag namiddag avond
13,0 6,1 1,8
WEEKEND zaterdag - voormiddag zaterdag - namiddag zondag - voormiddag zondag - namiddag
5,6 28,3 21,2 9,7
Onbemande opening - toezicht door vrijwilligers - sociale controle en burgerzin - aanpassingen infrastructuur (voorbeeld: bibliotheek Gilze (NL))
118
Tussenstap evaluatie (2014) Zelfleen werd succesfol ingevoerd Tijdswinst al dan niet integraal geherinvesteerd in extra openingstijden? Collectiehebeersing is geconsolideerd Tijdswinst informatieve functie? activiteitenprogramma en actieve ontmoetingsfunctie? Collectieversorging uitbesteden om nog meer tijdswinst te genereren? Extra budget voorzien
Stap 4: meer opdrachten (2014) informatieve functie - assistentie bij diepgravender onderwerpsvragen - instructies bij internet, databanken bijscholing medewerkers Activiteitenprograma en actieve ontmoetingsfunctie - inspelen op bovenlokale campagnes en evenementen - linken leggen naar gemeente en naar bibliotheekcollectie - aanvullend op passieve ontmoeting via onbemande opening (stap 2)
Stap 5: inoverende diensten Ontwikkeling van een vervolgprogrammatie educatieve werking lager secundair onderwijs Uitbouw van fysieke balie “vrije tijd” en desgevallend stroomlijnen van de achterliggende systemen.
Plan van aanpak en tijdlijn WAT COLLECTIE
ZELFLEEN INFORMATIE ONTMOETING DOOR WIE
2012 beheersen collectie op mediaan omzetten collectie
Bibliothecaris ´dossiers ´projecten Medewerkers ´omzetting
2013 uitbesteden thrillers implementeren zelfleen
Bibliothecaris ´project Medewerkers ´omzetting ´opleidingen
E V A L U A T I E
2014 uitbesteden collectieverzorging
2015
onbemade opening informatiebemiddeling acties volwassenen Bibliothecaris ´verandermanagement Medewerkers ´nieuwe opdrachten
VT-balie acties lso
119
Comfortzone en responsabilisering
ANJA
STEFAAN ASSISTENTEN-BEDIENDEN
OPTIMALISATIES - minder C + opstart zelfleen + balie VT ? minder/meer A – V + waardering ? andere/meer A – J - minder C - minder B - uitleen + meer B – informatieve functie + meer A - volwassenen
COMPETENTIES - verandermanagement - samenwerking - projectwerking -
werken met tieners leidinggeven informatiebemiddeling werken met vrijwilligers projectwerking
120
VOLWASSENEN
COLLECTIE
JEUGD
BEGELEIDING
Zelfleen (onbemand)
informatieve functie (VT balie)
COLLECTIE
ACTIES volwassenen
ACTIES KLO BO
( ACTIES LSO)
121
Instrumenten 1. 2. 3. 4.
Vergelijkende tabel ‘benchmark Verslagboek werkprocessen Takenpakket bibliotheek Ham met calculatietabel Competentiematrix, inclusief resultaatsgebieden
122
